Mózg - płeć, język, kultura ebook

Mózg – płeć, język, kultura

Mimo iż coraz lepiej go poznajemy, ludzki mózg nadal więcej przed nami kryje niż odsłania. Zebrane tu teksty starają się odkryć niektóre z jego tajemnic.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych zagadnień związanych z badaniem nad mózgiem jest kwestia płci. Prof. Anna Grabowska, rozważając różnice między kobietami i mężczyznami, wyraźnie oddziela wpływy kulturowe od hormonalnych i uświadamia nam, jak wiele cech przypisujemy na zasadzie stereotypu. 

Dr Zbigniew Sołtys przedstawia aktualny stan badań neuroanatomicznych i podważa przekonanie o istnieniu „mózgu męskiego” i „mózgu żeńskiego”, choć opisuje też ciekawe badania pokazujące pewne zależności między płcią a chorobami układu nerwowego lub różnice w budowie mózgu u osób o różnych orientacjach seksualnych.

Dlaczego litery r i l brzmią dla Japończyków tak samo, a Polacy nie słyszą angielskiego th? „W psychologii powszechnie akceptuje się dzisiaj tezę, że jeśli chcemy nauczyć dziecko np. języka chińskiego, nie wystarczy zapewnić mu oglądania Ulicy Sezamkowej w tym języku.”, mówi kognitywista Włodzisław Duch, tłumacząc, że tylko poprzez interakcję można poznać wszystkie niuanse językowe.

Zapraszamy do lektury

Redakcja miesięcznika „Znak”

PS Wszystkim autorom i spadkobiercom praw autorskich serdecznie dziękujemy za udostępnienie tekstów do minibooków. Jednocześnie informujemy, że dołożyliśmy wszelkich starań, by odnaleźć ich spadkobierców i właścicieli. Przychody ze sprzedaży nieposiadających ambicji komercyjnych minibooków zostaną przeznaczone na kontynuowanie działalności miesięcznika „Znak”.

■ Anna Grabowska w rozmowie z Justyną Siemienowicz

Różnimy się subtelnie

Czy mózg ma płeć?

Ma.

Ile? Dwie: męską i żeńską?

Równie zasadnie mogę odpowiedzieć: tak i nie. Nie może tu być krótkich, jednoznacznych odpowiedzi. Gdyby jednak musiała Pani odpowiedzieć jednym zdaniem? To odpowiedziałabym: tak, są dwie płcie.

A w czym tkwi „ale” takiej odpowiedzi?

W mózgu – w jego specyfice i niezwykłej złożoności. Nie wystarczy stwierdzić, że mózg ma płeć, trzeba dobrze rozumieć, co to znaczy, że ją ma. Wracamy tym samym do Pani pierwszego pytania. Bo można tu mieć różne rzeczy na myśli i różne, także błędne, skojarzenia. Pierwsze, co się narzuca, to analogia z naszym ciałem. A jest to analogia, która łatwo może sprowadzić na manowce. Kiedy postawimy obok siebie nagą kobietę i nagiego mężczyznę, to różnica będzie kolosalna. Natomiast jeżeli obok siebie położymy, a nawet pokroimy na kawałki dwa mózgi odmiennych płci, to różnic nie dostrzeżemy. Nie będziemy w stanie stwierdzić: to jest mózg męski, a to kobiecy. W tym sensie czegoś takiego jak płeć mózgu nie ma. Nie można mówić o wyraźnej dychotomii, dymorfizmie, takim jak w przypadku narządów płciowych. Co nie znaczy, że nie ma różnic. Muszą być. Jeśli tylko nie utrzymujemy, że nasz umysł, emocje, preferencje są czymś abstrakcyjnym, oddzielonym od naszego ciała i mózgu, to musimy uznać, że skoro istnieją różnice w zachowaniu kobiet i mężczyzn, a temu nikt nie zaprzeczy, to istnieją też różnice na poziomie mózgu. I rzeczywiście neurobiolodzy je znajdują.

O jakich różnicach mówimy? Przed chwilą powiedziała Pani bowiem, że mając przed sobą czyjś mózg, nie bylibyśmy w stanie stwierdzić, czy

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej.

■ Zbigniew Sołtys

Mózg kobiecy, mózg męski

Dostępne w wersji pełnej.

■ Włodzisław Duch w rozmowie z Anną Mateją

Lekcja mistrza zen

Dostępne w wersji pełnej.

Dostępne w wersji pełnej.

Dostępne w wersji pełnej.