Tytuł oryginału: Kretsen
Przekład z języka szwedzkiego: Michał Bolek
Copyright © Veronica Sjöstrand, 2024
This edition: © Word Audio Publishing International/Gyldendal A/S, Copenhagen 2024
Projekt graficzny okładki: Anders Timren
Redakcja: Anna Poinc-Chrabąszcz
Korekta: Aneta Iwan
ISBN 978-91-8034-997-0
Konwersja i produkcja e-booka: www.monikaimarcin.com
Wszelkie podobieństwo do osób i zdarzeń jest przypadkowe.
Word Audio Publishing International/Gyldendal A/S
Klareboderne 3 | DK-1115 Copenhagen K
www.gyldendal.dk
www.wordaudio.se
1
Drobne, niemal mikroskopijne płatki śniegu wirują, spadając z czarnego nieba. Pontusowi przyszła ochota, żeby łapać je na język jak w dzieciństwie. Uśmiechnął się sam do siebie i podciągnął odrobinę zamek kurtki. Miał za sobą ciężki tydzień, ale postąpił właściwie. Wybrał właściwie. Wszystko się ułoży. Skręcił w niewielką przecznicę łączącą parki Kungsträdgården i Berzeliusa. Wcisnął dłonie głęboko w kieszenie i pochylił głowę. Nagle poczuł, jak coś twardego i zimnego przyciska się do jego skroni. Zesztywniał na całym ciele. Bicie serca zadudniło mu w uszach. Duża dłoń w rękawiczce chwyciła go za ramię, obróciła i przyparła do kamiennego muru. Mężczyzna stojący naprzeciwko był wysoki i barczysty. Pod obszerną czarną peleryną przeciwdeszczową Pontus dojrzał parę jasnych oczu i – mógłby przysiąc – uśmiech. Rozglądał się rozpaczliwie za kimś w pobliżu, za kimkolwiek, kto by mu pomógł, ale ulica była zupełnie pusta. Zanim Pontus zdążył zawołać na pomoc, mężczyzna przycisnął jego głowę do chropowatej ściany budynku i owinął mu ramię wokół szyi. On z całych sił spróbował nabrać powietrza, ale mu się nie udało. Przed oczami wystrzeliły mu białe iskry. Poczuł, jak drży na całym ciele, i przestał się kontrolować. Po nogach spłynął mu ciepły mocz. Usłyszał głuchy huk. A potem wszystko spowiła czerń.
Ciało Pontusa Olssona upadło na chodnik. Wysoki mężczyzna pochylił się i wcisnął mu w usta złożoną kartę. Następnie odszedł szybkim krokiem, powstrzymując się jednak od biegu. Przy najbliższym koszu na śmieci zdjął czarną pelerynę i ją zgniótł. Pod spodem miał czarny płaszcz zimowy sięgający do ziemi, czarne trzewiki i zrobioną na drutach czapkę. Rękawiczek nie ściągnął. Poszedł w dół ulicy, a potem przez park Berzeliusa. Wszędzie panowała cisza. Płatki śniegu wciąż wirowały w powietrzu. Topiły się natychmiast po wylądowaniu w ciemnoczerwonej kałuży, która powstała na chodniku.
2
Kiedy chuchałam na dłonie w rękawiczkach, żeby się rozgrzać, oddech zmieniał się w wielką chmurę. Stałam pośrodku mostu Strömbron i zmrużonymi oczami wpatrywałam się w połyskującą wodę. Widziałam nieprzerwany strumień opatulonych ludzi sunący przez wąską kładkę prowadzącą do Moderna Museet. Chwiałam się na zdrętwiałych palcach u stóp. Był pierwszy naprawdę słoneczny dzień od dawna. Kiedy tylko zobaczyłam, jak przez okno sypialni wpada żółtobiałe zimowe światło, włożyłam koszulkę polo, długi, gruby płaszcz z wełny oraz mocne trzewiki na wysokim obcasie i wyszłam z domu, słuchając Andrei Bocellego na słuchawkach iPoda. Dobrze się złożyło, bo i tak przed południem miałam się spotkać z Emelie pod bankiem Lindstein.
Przeszłam przez most i zatrzymałam się w okolicach dolnej części Kungsträdgården. Tuż obok wielkiego kręgu drzew znajdował się skwer z prostokątnymi, schludnie przyciętymi krzewami bukszpanu. Dokładnie nad prostą krawędzią żywopłotu wystawały maleńkie róże w kolorze ciemnego, zgaszonego różu, a brzegi ich płatków oprószone białym szronem iskrzyły się w słońcu. Mróz zakonserwował kwiaty. Stałam tak i długo się im przyglądałam. Kiedy obchodziłam klomb, żeby zobaczyć je z drugiej strony, prawie wdepnęłam w zamarznięte wymiociny. Pamiątka po którymś z gości Café Opera. Obróciłam się na pięcie i poszłam dalej, mijając ślizgawkę z hałaśliwymi łyżwiarzami.
Duet Madonny i Justina Timberlake’a leciał z głośników lodowiska na cały regulator i ostro wbijał się w subtelne tony Ave Maria w moich słuchawkach. Wokół tafli zbudowano całe miasteczko składające się z czerwonych miniaturowych domków. Mocno kontrastowały ze snobistycznymi, niedostępnymi fasadami otaczającymi park. Wokół placu jedyny pokrzepiający widok stanowił kościół Świętego Jakuba w żywym pomarańczowo-czerwonym kolorze, sąsiadujący z Café Opera. Skręciłam w stronę budynku z grubo ciosanego szarego kamienia z wielkimi czarnymi kratami w oknach. Emelie stała przed drzwiami i rozmawiała przez zestaw słuchawkowy ukryty pod czarnym kapeluszem w stylu lat dwudziestych. Spod ronda wystawały jej blond włosy. Mówiła z ożywieniem, śmiała się i gestykulowała. Brązowe oczy lśniły. Zastanawiałam się, kto jest na drugim końcu linii. Kiedy weszłam na chodnik i do niej pomachałam, pożegnała się, wyłączyła telefon i mocno mnie uścisnęła.
– Właśnie rozmawiałam z Fredrikiem Hesslowem z banku. Spotka się z nami za dziesięć minut. Carl przyjdzie trochę później.
– Co to za Fredrik? Dyrektor?
– Dyrektorem jest Carl. To o nim ci wcześniej opowiadałam, że wygląda jak horrorowa wersja pana Burnsa z Simpsonów. Hesslow jest kontrolerem, a poza tym prawą ręką Carla, że się tak wyrażę. To moja osoba do kontaktu.
– Aha. I na pewno fajny facet – odparłam, kiwając znacząco w stronę jej telefonu.
– O tak! – odpowiedziała Emelie z szerokim uśmiechem. – I w sumie przystojny. A do tego singiel. Z moim szczęściem na pewno jest gejem. – Emelie przewróciła brązowymi oczami. – Zdążymy sprawdzić, gdzie zginął Pontus Olsson, jeśli jeszcze chcesz.
– Jasne.
Emelie wskazała drogę, po czym weszłyśmy w pobliski zaułek. Machnęła w głąb ulicy. Znajdował się tam granatowy kontener na odpady budowlane. Był pokryty bazgrołami i otoczony rozwalonym płotem. Pod ścianą stał przepełniony kosz na śmieci.
– Jakbyś poszła dalej, trafisz do parku Berzeliusa i hotelu Berns. Tutaj go zastrzelono. Za kontenerem.
Weszłyśmy za płot. Na chodniku rozpościerała się wielka ciemna plama. Wciąż wisiała tu biało-niebieska taśma policyjna. Dzisiaj był poniedziałek, a ciało jakaś kobieta z psem znalazła wczesnym rankiem w sobotę. Popatrzyłam w obie strony. Miejsce można było dojrzeć z parku Berzeliusa, ale z Kungsträdgården już nie. Na kilku zaciemnionych szybach po jednej stronie ulicy widniało logo Chinateatern. Po drugiej stronie wysoko w górze było otwarte okno, a wewnątrz pomieszczenia wisiały lśniące patelnie.
– Raczej niezbyt dogodne miejsce, żeby do kogoś strzelać. – Podrapałam się w głowę pod czapką z daszkiem. – Chociaż oczywiście, w środku nocy, w środku zimy jest tu na pewno dość pusto. Ale i tak wymagało to sporo chłodnej kalkulacji albo kompletnego szaleństwa.
Emelie pokiwała głową.
– W zeszły piątek Pontus wyszedł z banku jako ostatni. Było w okolicach jedenastej. Około siódmej rano w sobotę policja zatelefonowała do Tommy’ego, współlokatora Pontusa, który też jest technikiem w banku. Od razu do mnie zadzwonił.
– Dlaczego? – Przestępowałam z nogi na nogę i uderzałam się skrzyżowanymi ramionami, żeby się rozgrzać.
– Odpowiadam przecież za bezpieczeństwo banku, w tym danych. Jeśli policja zechce sprawdzić komputer służbowy Pontusa, a chciała, dopilnuję, żeby przy okazji nie dotarły do niej żadne tajemnice biznesowe.
Emelie miała własną firmę o nazwie Infosec zajmującą się bezpieczeństwem danych. Zatrudniała w niej pięciu pracowników. Lindstein był ich największym klientem. Dodała:
– Popędziłam do banku i zrobiłam kopię twardego dysku Pontusa. A potem sama zaczęłam w nim trochę grzebać, no i… – Zaśmiała się sucho, kopiąc pognieciony jednorazowy kubek. – Wtedy się zorientowałam, że mam problem. – Podeszła do mnie i wsunęła mi rękę pod ramię. – Całe szczęście, że możesz pomóc. Liczę na to, że kiedy wytrzasnę im profilerkę, chociaż trochę się ucieszą.
Ścisnęłam jej dłoń.
– Jasne. Od czego są przyjaciele?
– Mam nadzieję, że nie musiałaś niczego przeze mnie odwoływać.
Uśmiechnęłam się i pokręciłam głową.
– Bez obaw. Raczej nikt nie zasypuje mnie pracą.
Zaczęłyśmy powoli kierować się w stronę banku.
– Myślałam, że pracujesz dla Modusa.
– Tak, robię trochę analiz jako freelancerka, ale raczej nie za dużo. To bardzo miłe ze strony Toma, że chciał mnie zostawić w firmie. Ciągle jeszcze marudzi, żebym wracała. Ale nie chcę się przeprowadzać do Nowego Jorku, a jego zespół woli oczywiście zaangażować pracownika, z którym można odbywać spotkania stacjonarnie. Ja też bym wolała. – Rozłożyłam ramiona. – Znalezienie pracy w Szwecji graniczy z cudem. Baza klientów nie jest zbyt duża.
– Policja, policja albo policja, tak?
– Coś w tym rodzaju. Ale od tamtej sprawy zeszłego lata nie zadzwonili.
Dotarłyśmy pod wejście do banku. Emelie otworzyła ciężkie przeszklone drzwi i weszłyśmy do pomalowanej na biało sali o wysokim suficie. Na drugim końcu pomieszczenia pięły się ogromne spiralne schody. Wyglądało jak w hotelowym lobby. Nigdzie nie było widać skrytek ani tablicy elektronicznej z czerwonymi cyframi. Wielki plakat głosił:
Działamy na 100%
Obsługa – bezpieczeństwo – internet
– Myślałam, że w całym tym halo z Lindsteinem chodzi o to, że nie ma biur – powiedziałam do Emelie, rozglądając się dookoła.
– Bo nie ma. Wszystkie pozamykali dwa lata temu. To jest siedziba główna, tutaj spotyka się wewnętrzny krąg bankowców i kluczowych klientów. Prawdziwe szychy. Innymi słowy, to miejsce do wręczania łapówek przy lunchu i zawierania potajemnych układów.
Podążyłam za Emelie do białego kontuaru wypolerowanego na wysoki połysk. Kiedy szłyśmy po jasnej kamiennej podłodze, rozlegało się echem stukanie naszych wysokich obcasów. Recepcjonistka wpisała nas na listę, dała mi identyfikator gościa i wskazała dwa duże fotele o wysokich oparciach, obite czerwonym materiałem firmy Marimekko. Zdjęłyśmy szaliki, rękawiczki i czapki, po czym usiadłyśmy. Chociaż powinnam powiedzieć, że ja zdjęłam brązowy kaszkiet, dzianinowe rękawice i długi jaskrawoczerwony szalik. Emelie natomiast kapelusz w stylu lat dwudziestych, czarne skórzane rękawiczki i apaszkę marki Pucci w różnych odcieniach zieleni. Nikt nie mógłby nam zarzucić, że za sprawą trwającej ponad dwadzieścia lat znajomości jedna upodobniła się za bardzo do drugiej. Emelie spojrzała na zegarek, a potem na mnie.
– Spotkanie nie powinno za długo potrwać. Zjemy u mnie potem brunch? Wstawiłam do lodówki ciasto do wyrośnięcia.
– Do lodówki? To tam cokolwiek wyrośnie?
– No… Nie pytaj, jak to się dzieje. To zbyt skomplikowane dla tak kulinarnie upośledzonej jak ty.
Przewróciłam oczami.
– Tak, tak, obrażaj mnie, obrażaj, śmiało!
Brunch u Emelie wart był kilku przytyków. Uwielbiała brunche tak bardzo, że właściwie przyrządzała je o każdej porze dnia i nocy.
Po pięciu minutach podszedł do nas jakiś mężczyzna. Lśniące blond włosy zaczesał na karku w długi, ciasny kucyk i miał orzechowobrązowe oczy. Ubrany był w białą koszulę, kamizelkę i dopasowany jasnoszary garnitur ze srebrnymi guzikami mankietów. Eleganckie, minimalistyczne oprawki, także srebrne. Sygnet na małym palcu. Poruszał się z mieszanką delikatności i siły, która niezupełnie pasowała do oficjalnego stroju.
– Fredrik Hesslow – podał mi rękę z uprzejmym uśmiechem i popatrzył w oczy.
– Althea Molin.
Uścisk jego dłoni był mocny i przyjemny. Fredrik i Emelie gawędzili ze sobą, kiedy wspinaliśmy się po wielkich spiralnych schodach w drodze do bankowego biura.
– Wchodźcie i siadajcie, ja tylko poproszę o kawę – powiedział, otwierając nam drzwi do sali konferencyjnej.
Weszłyśmy. W środku panowała kompletna cisza. Nie było słychać ulicznego hałasu ani muzyki z lodowiska w Kungsträdgården. Przechadzałam się, rozglądając dookoła. Przesunęłam palcami po gładkiej, lśniącej powierzchni pieca kaflowego.
– Ale sala! – powiedziałam cicho.
– No… Raczej wyższa półka, wiem – odrzekła Emelie, również cichym głosem.
W pomieszczeniu stały krzesła w stylu gustawiańskim, stół konferencyjny wypolerowany na wysoki połysk i z ciemnego drewna wyprodukowanego wbrew zasadom ochrony lasów deszczowych, a na ścianach wisiały portrety w złotych ramach. Pomieszczenie wypełniały reprodukcje. Chociaż Lindstein nazywano obecnie najnowocześniejszym bankiem w Szwecji, jego przedstawiciele najwyraźniej nie chcieli, aby goście odwiedzający siedzibę główną zapomnieli, że jest też jednym z najstarszych. Luksusowe wnętrze bez wątpienia nie współgrało z finansowymi turbulencjami w ostatnim czasie. Ale oczywiście nikt nie może przecież żądać, aby bank powyprzedawał swoje gustawiańskie krzesła tylko dlatego, że giełda szaleje. Czy na pewno?
Drzwi lekko skrzypnęły i wszedł do nas Hesslow. Usiedliśmy w trójkę.
– Kawa się parzy. Carl przyjdzie za kilka minut i opowie o banku, a kiedy będziemy czekali, może się przedstawisz? – Spojrzał na mnie.
– Jasne. Jestem, jak na pewno mówiła Emelie, wykwalifikowaną profilerką, kryminolożką i psycholożką. Pracuję głównie dla firmy o nazwie Modus Operandi. – „Głównie” to pewnie lekka przesada, ale brzmiało dobrze.
– Czy to nie ciebie napadł tamten seryjny morderca w Nowym Jorku?
Pokiwałam głową, ale nic nie powiedziałam. Nie miałam ochoty zagłębiać się w szczegóły na temat tego, jak w zimnym kościele w Nowym Jorku niemal poderżnięto mi gardło. Uznałam, że nie ma to nic wspólnego ze sprawą. Gazety w Szwecji sporo na ten temat pisały, więc mimo wszystko nie zdziwiłam się, że o tym słyszał. Dotarło do mnie, że wydarzyło się to niemal dokładnie rok temu.
Na szczęście przerwała nam kobieta w średnim wieku ubrana w szarobeżowy kostium, wchodząc z tacą. Stały na niej cztery misterne filiżanki z biało-niebieskiej porcelany i półmisek cynamonowych bułeczek.
– Dziękuję – powiedział Hesslow do kobiety, gdy porozstawiała przed nami filiżanki, a ona uśmiechnęła się i wyszła z pomieszczenia.
Jak zauważyłam, nowoczesność nie rozciągała się też na role płciowe. Ani na rozmiar filiżanek do kawy. Drzwi znowu się otworzyły i do środka wszedł starszy mężczyzna. Był łysy. Bezwłosą głowę zdobiło kilka plam wątrobowych. Miał pomarszczoną twarz i jasnoszare, kryształowo przejrzyste oczy za parą szkieł bez oprawek. Jego ubrania były wprost perfekcyjne. Inaczej nie da się tego opisać. Dopasowany fason, spinki do mankietów ekskluzywne, ale nie nachalne, i granatowy nowoczesny garnitur. Dłoń, którą wyciągnął, daleka jednak była od perfekcji. Przypominała raczej łapę z pazurami – pomarszczona i upstrzona starczymi plamami. Kiedy wstawałam, żeby się z nim przywitać, przypomniało mi się, że Emelie opisywała go jako pana Burnsa z Simpsonów. Nie mogłam się powstrzymać od uśmiechu. Opis pasował kropka w kropkę. Jedyną różnicą było to, że Carl Lindstein, dyrektor generalny banku, wydawał się znacznie bardziej nieprzejednany. Kiedy wszyscy się ze sobą przywitali i z powrotem usiedliśmy, Carl zabrał głos.
– Dziękuję za przybycie. Na początek chciałbym powiedzieć kilka słów na temat banku.
Pokiwaliśmy głowami.
– Lindstein to bardzo stary bank i trzeci pod względem wielkości w Szwecji. Założył go mój dziadek. – Carl wskazał sękatą dłonią złote ramy na przeciwległej ścianie pokoju. Zastanawiałam się, w jakim może być wieku. Jeśli był tak stary, na jakiego wyglądał, musiał mieć dobrych osiemdziesiąt lat. Na pewno nie aż tyle. Popatrzył na mnie ostro, jakby potrafił czytać w myślach. Mimowolnie wyprostowałam plecy. Ciągnął:
– Oferujemy usługi zarówno dla przedsiębiorców, jak i klientów indywidualnych. W zaledwie pięć lat udało nam się przejść drogę od wiekowej firmy z tradycjami do najnowocześniejszego i najlepiej prosperującego banku w Szwecji. W tym czasie nasze notowania giełdowe wzrosły dziesięciokrotnie.
Zauważyłam, że nie wspomniał, iż w ciągu ostatnich sześciu miesięcy notowania spadły o ponad połowę.
– Kluczowe okazały się właśnie usługi internetowe, w związku z którymi praca Emelie nad bezpieczeństwem w ostatnim czasie tak bardzo się nam przysłużyła. – Zrobił teatralną przerwę i wziął niewielki łyk kawy. – Mężczyzna, którego w tak… nieprzyjemny sposób nam odebrano, pracował jako operator systemu w dziale IT. Chciałbym jak najmocniej podkreślić powagę sytuacji. Jeśli zabójstwo miało coś wspólnego z bankiem, chcę to wiedzieć. Chcę, żebyśmy dowiedzieli się na temat śledztwa wszystkiego, co tylko się da. – Carl wbijał po kolei wzrok w każdego z nas.
Nikt nic nie powiedział. W końcu odwrócił głowę do Emelie.
– Przejdźmy jednak do kwestii najważniejszej. Fredrik wspomniał, że w komputerze Pontusa znalazłaś nieprawidłowości. Mogłabyś to rozwinąć?
Emelie miała usta pełne kawy, którą szybko przełknęła i ostrożnie odstawiła filiżankę.
– W zeszłą sobotę prewencyjnie przeprowadziłam rutynową kontrolę komputera Pontusa, żeby nie znalazło się tam nic, czego nie powinna zobaczyć policja…
Carl pokiwał z aprobatą i minimalnie się uśmiechnął. Emelie odwzajemniła uśmiech i mówiła dalej:
– Odkryłam, że w sobotę rano, to znaczy po śmierci Pontusa, jakiś fałszywy użytkownik zalogował się do jego komputera i usunął z niego pliki.
– Co znaczy „fałszywy”? – spytał Carl.
– Chodzi o konto użytkownika, które wygląda dokładnie tak samo jak konto wszystkich innych poza tym, że nie można go przypisać do żadnego pracownika banku. To Pontus zakładał nowe konta, więc to też musiał osobiście utworzyć jako jakiegoś rodzaju konto dodatkowe.
– Co usunęła osoba, która zalogowała się na to konto?
– Na razie zdążyłam uruchomić tylko najbardziej podstawowe programy diagnostyczne, ale już wiadomo, że skasowała historię chatów i wiadomości e-mail. Pracuję nad ich przywróceniem, żeby sprawdzić, co w nich było.
– Chodzi o jakąś formę przestępstwa? – Carl się pochylił. Wyglądał poważnie.
– Tak. Wydaje mi się, że ktoś szukał danych wrażliwych. Może jakiegoś rodzaju informacji do wykorzystania w celu wywarcia presji. Żeby powiedzieć więcej, muszę przeprowadzić całościową analizę. – Skinęła w moją stronę. – Zaprosiłam tu dziś Altheę. Zarówno z tego powodu, że ma doświadczenie ze śledztwami w sprawie zabójstwa i może nas wprowadzić w metody pracy policji, jak i dlatego, że mogłaby wykonać profil psychologiczny Pontusa, co pozwoli nam go lepiej zrozumieć.
– Ale czy to ma coś wspólnego z morderstwem? – spytał Hesslow.
– Zdecydowanie istnieje taka możliwość – odpowiedziała Emelie. – Trudno mi sobie wyobrazić, że to zbieg okoliczności.
Carl ściągnął usta w linijkę i wolno pokiwał głową.
– Rozumiem. Brzmi to bardzo poważnie. Jeśli coś zagraża bezpieczeństwu banku, musimy to dogłębnie zbadać. W ciągu tygodnia chcę otrzymać szczegółowy raport i plan działania. To pod żadnym pozorem nie może się dostać do wiadomości publicznej. Media potrafią rozdmuchiwać takie sprawy poza wszelkie granice. – Utkwił spojrzenie w Emelie i uśmiechnął się chłodno. Skinęła głową. Carl zwrócił się w moją stronę. – W obliczu tych faktów rozumiem, dlaczego Emelie zechciała cię zaangażować. Spojrzenie na problem pod tym kątem wydaje mi się bardzo interesujące. Emelie poinformowała cię zapewne, że obowiązuje cię taka sama zasada poufności co Infosec. Mam nadzieję, że to nie problem.
– Absolutnie – odpowiedziała szybko za mnie Emelie.
– Dobrze. – Wstał, a wraz z nim Emelie, Fredrik i ja.
– Dziękuję, że przyszliście. Fredrik omówi z wami szczegóły. Informujcie go o wszystkim na bieżąco i do zobaczenia za tydzień.
Uścisnęliśmy sobie dłonie. Kiedy Carl odszedł, wokół stołu przez chwilę panowała cisza. Pierwszy odezwał się Fredrik Hesslow:
– Cała ta afera jest strasznie niepokojąca, Emelie. Dopilnujesz, mam nadzieję, żeby policja niczego się nie dowiedziała? Nie wiemy jeszcze, czy to w ogóle coś poważnego, a ostatnia rzecz, której byśmy sobie życzyli, to niepokojenie naszych klientów groźnymi nagłówkami w gazetach, że mamy problemy z bezpieczeństwem. Nie mam racji?
Emelie i ja obeszłyśmy stół.
– Tak, całkowicie się zgadzam. Musimy wiedzieć znacznie więcej, zanim z kimkolwiek porozmawiamy. Althea przeprowadzi tak zwaną autopsję psychologiczną Pontusa, czyli analizę jego życia, stanu psychicznego i tego, jaką osobą był tuż przed śmiercią, aby znaleźć zachowania mogące wskazywać, że popełnił przestępstwo lub je planował.
– Dobrze. – Fredrik zwrócił się w moją stronę. – Dziękuję, że zgodziłaś się nam pomóc. Chcę, abyś wiedziała, że nie spodziewamy się cudów. Z taką garstką informacji wyciągnięcie jakichkolwiek wniosków raczej nie może być łatwe, prawda?
– Nie, to prawda, ale coś na pewno uda mi się wypracować.
– Tak jak mówię, wszystko się przyda, nawet drobiazgi. I widzimy się za tydzień. Emelie, mogłabyś przez ten czas dzwonić i informować mnie na bieżąco?
– Jasne.
Fredrik wziął wyciągniętą rękę Emelie w swoje obie dłonie i uśmiechnął się krótko, a potem odwrócił się do mnie i uścisnął moją dłoń nieco bardziej oficjalnie.
– Powodzenia z psychologią – rzekł, patrząc na mnie oczami o orzechowobrązowym kolorze. Potem zniknął za drzwiami.
– Ale się spieszył – powiedziałam, spoglądając za nim.
– Tak, jak zwykle – stwierdziła Emelie i uśmiechnęła się krzywo. – My też się spieszymy. Na brunch!
3
Światło słoneczne wpadające przez okno sprawiało, że intensywnie zielona kuchnia Emelie z oknem wychodzącym na restaurację Claes på Hörnet niedaleko Roslagsgatan nabierała śródziemnomorskiego charakteru.
– Ty nakryj do stołu, a ja wstawię chleb do piekarnika. – Emelie zaczęła wyczarowywać na stole jedzenie. Trzy rodzaje sera, jajecznica, pieczone pomidory, pieczarki podsmażane na maśle i jagodowe smoothie. Dosłownie wszystko. Nikt nie umiał przygotowywać brunchów tak jak ona. Poza tym rozniósł się niebawem po kuchni zapach świeżo pieczonego chleba. Otworzyłam szafkę, wzięłam opakowanie płatków i prawie je upuściłam. Ważyło dobrych parę kilo.
– Co ty trzymasz w tej paczce? Sztabki złota?
Emelie się zaśmiała.
– Kopię zapasową danych z banku. To najbezpieczniejsze miejsce, jakie znam.
– Ty jesteś naprawdę nienormalna. Czy to nie powinno być w sejfie czy czymś takim?
– Ech, to przecież pierwsze miejsce, w którym by szukali. Poza tym jeden egzemplarz jest też w sejfie antywybuchowym. To w zasadzie tylko kopia zapasowa systemu Infosecu, ale jego dużą część stanowią dane banku.
– Wiedzą tam o tym?
– Że ją mam? Tak, to wchodzi w zakres moich obowiązków. A gdzie ją mam, to zupełnie inna kwestia…
– O rany! – Ostrożnie odłożyłam paczkę wraz z jej drogocenną zawartością na sam tył szafki i wyjęłam inną, o odpowiedniej wadze. – To są płatki? Czy znajdę tu system innego klienta?
– To są prawdziwe płatki, nic innego, przysięgam. Resztę trzymam w paczkach mąki.
Emelie wybuchła śmiechem, widząc moje szeroko otwarte oczy.
– Żartowałam! Spokojnie. Jak ci się podobał Fredrik? – spytała, krojąc świeżo upieczony chleb.
– Nie wiem. Nie jest trochę zbyt… czarujący?
Emelie uniosła brwi.
– Zbyt czarujący? Pierwszy raz słyszę, żeby ktoś to uznawał za wadę. W przeciwieństwie do tych dupków, którymi interesuję się zazwyczaj, tak?
– Nie, tak. Nie o to mi chodziło, przepraszam. Tylko normalnie nie podobają ci się tacy wymuskani faceci. Bardzo dużo ma z przedstawiciela elity finansowej, a bardzo mało z rock’and’rollowca.
– To prawda. To ty się zakochujesz w kolesiach jak z reklam Ganta. Może po prostu zaczynam dojrzewać. Boże uchowaj! Ma w każdym razie długie włosy.
– Właśnie. Spotkałaś się z nim kiedyś? – Wzięłam duży kęs kanapki. Miała nieziemski smak: słony, lekko orzechowy, a na górze delikatnie roztopione masło.
– Kilka razy zjedliśmy lunch i umawialiśmy się na drinka. Kiedy śledztwo się skończy, może spróbuję go gdzieś wyciągnąć. Parę kolejek Long Island Ice Tea wystarczy, żeby pozbyć się tych jego kancików i poluzować mu krawat, no nie?
– Jasna sprawa. Podaj jajecznicę.
– Proszę. À propos eleganckich facetów, odzywał się do ciebie twój chłopak? Co u niego?
– Świetnie się bawi – odpowiedziałam z ponurą miną.
Rickard był komisarzem kryminalnym i spędzał urlop na nartach w Val d’Isère z trzema najlepszymi kumplami. Taki mieli najwyraźniej coroczny męski rytuał. Nie dostałam zaproszenia, by im towarzyszyć. Powiedział coś w stylu „kobiety niemile widziane”. Nienawidziłam zjeżdżać ze stoku, więc właściwie mi to nie przeszkadzało, ale i tak nie mogłam się powstrzymać od dowcipkowania na ten temat. Coś mi się chyba należy od życia za to, że zostałam w styczniowym Sztokholmie, który z wyjątkiem dzisiejszego dnia był smutny i ponury, podczas gdy Rickard jeździł slalomem, popijał wino i mieszkał w fantastycznym hotelu.
– Mało solidarnie z jego strony. Mimo wszystko powinien cię zabrać. Zamiast zjeżdżać mogłabyś przecież chodzić do spa.
Wybuchłam śmiechem.
– Do spa? Ja? To byłby jakiś koszmar! Pamiętasz, jak dostałam od ciebie kartę upominkową na manicure? Po kwadransie piłowania i dłubania dostałam świra. Ile czasu może zająć ogarnięcie dziesięciu paznokci?
– Jesteś po prostu zbyt niecierpliwa. Musisz się nauczyć, jak zwalniać i cieszyć się tym, co tu i teraz.
– Cieszyć się tym, co tu i teraz, to żaden problem, ale siedzieć bez ruchu i nie robić nic innego? To nie dla mnie.
– W takim razie nic dziwnego, że twoje paznokcie wyglądają tak okropnie. – Emelie lekko zmrużyła oczy i uważnie przyjrzała się mojej twarzy. – Powinnaś przynajmniej nakładać w domu jakąś maseczkę, bo wyglądasz szaro i blado.
– Tak, tak… Zaczynasz mówić jak moja mama. Też ma obsesję na punkcie pielęgnacji skóry.
Przewróciłam oczami i zmieniłam temat.
Kiedy najadłyśmy się już tak, że omal nie pękłyśmy, posprzątałyśmy ze stołu, a Emelie włączyła zmywarkę. Zerkałam na nią ukradkiem. Sama była blada i mimo uśmiechu i makijażu wyglądała na wyczerpaną. Zaczęłam się zastanawiać, czy opowiedziała mi wszystko, czy jest coś jeszcze. Chociaż to jasne – odkrycie potencjalnej kradzieży danych w banku, gdzie sama odpowiada za bezpieczeństwo, to na pewno nic przyjemnego. Nawet jeśli Infosec wyszedł z tego cało, utrata takiego klienta jak bank byłaby zapewne katastrofą. Nie miała nikogo, kto pozwalałby wyciągać choćby podobne pieniądze.
Kiedy posprzątałyśmy w kuchni, wzięłyśmy filiżanki z kawą i usiadłyśmy na ciemnozielonej sofie w salonie. Mieszkanie Emelie wyglądało, jak by to ująć, niczym wnętrze w stylu Laury Ashley na speedzie. Albo rezultat eksplozji w sklepie z farbami. Na mniej więcej sześćdziesięciu metrach kwadratowych mieszały się jaskrawa zieleń, bordo, złoto i błękit, paski i kwiatki. Krótko mówiąc, wszystko. Poza tym Emelie miała niemożliwą wprost liczbę poduszek i bibelotów. Przede wszystkim niewielkich aniołów. Zbierała je, odkąd była dzieckiem. Nie mogłam tego pojąć. Dlaczego miała bzika akurat na ich punkcie? W moich oczach reprezentowały tylko to, co powierzchowne. To, co powierzchowne, a obecnie smutek. Po śledztwie w sprawie morderstwa latem trudno mi było oglądać anioły, nie myśląc o pomordowanych młodych kobietach. Podciągnęłam nogi na sofę i wzięłam łyk kawy.
– Co sądzisz o sprawie banku? Możesz w ciągu tygodnia wyciągnąć z tego coś sensownego o Pontusie?
– Coś pewnie by się dało, ale będę potrzebowała sporo informacji na jego temat.
– Żaden problem. – Emelie wyciągnęła swojego blackberry. – Jeśli zajdziesz jutro do biura, możemy zacząć analizować to, co już mamy. Spróbuję zaprosić też Tommy’ego, współlokatora Pontusa. Wystarczy na początek? Czego jeszcze potrzebujesz?
– Gdybym tylko wiedziała! – Związałam swoje niesforne kręcone włosy w gruby węzeł, który spięłam długopisem.
– Najpierw opracuję jego profil, czyli autopsję psychologiczną, a potem zobaczymy, dokąd nas to zaprowadzi. Musimy rozłożyć jego życie na czynniki pierwsze. Nie do końca wiem, jak możemy się dowiedzieć, kim był, nie zdradzając nikomu, czym się zajmujemy. Jeśli porozmawiamy z jego bliskimi, zachodzi ryzyko, że powiedzą o tym policji, a my nie będziemy mogli temu zapobiec.
– Wiem, co zrobimy. Nie masz pojęcia, ile można się dowiedzieć przez internet. Przede wszystkim o kimś, kto – z tego, co wiem, jak Pontus – prowadził tam dużą część życia towarzyskiego.
Przez chwilę przerzucałyśmy się pomysłami, po czym wróciłam do domu. Moje mieszkanie zdradzało pilną potrzebę sprzątania, a ja odkładałam to wystarczająco długo. Nie wyrywałam się do szorowania podłóg. Kiedy jechałam z powrotem autobusem, rozległ się sygnał mojego telefonu. Na wyświetlaczu zobaczyłam, że to mama dzwoni z Nowego Jorku. W przyszłym tygodniu przylatują z tatą do Sztokholmu i spędzą tu prawie miesiąc. Mama będzie trochę fotografować, a tata spotykać się z ludźmi i omawiać nowe projekty dla ONZ. Poza tym wykorzystają ten czas, żeby zobaczyć się ze znajomymi, których tu mają, i oczywiście ze mną. Byłam koszmarnie zmęczona tymi wszystkimi planami i dyskusjami, z którymi wiązała się ich wizyta. Mama dzwoniła ostatnio kilka razy dziennie. Westchnęłam i odebrałam.
– Cześć, umma.
– Mina-ya, jak to dobrze, że cię złapałam! Mam wspaniałe wieści! Rozmawiałam z Tilly i Cleasem i zaprosiłam ich na wspólne świętowanie Seollal w domku. Uznali, że to doskonały pomysł. A skoro ja i tata przylatujemy do Szwecji wcześniej, możemy się razem naprawdę dobrze przygotować! Jesteśmy przecież teraz prawie rodziną, więc to się cudownie składa!
– Mamo… Nie jestem pewna, czy Rickard chce w ogóle obchodzić koreański nowy rok. – Przesunęłam dłonią po twarzy.
– Eee tam. Oczywiście, że Rickard chce świętować z nami i swoimi rodzicami. Nie ma chyba znaczenia, że to koreańskie święto? Przecież chodzi tylko o smaczne jedzenie i miłe towarzystwo!
Desperacko próbowałam wpaść na sposób, jak się z tego wykręcić. Pewnie trzeba było winić samą siebie. Tak to jest, kiedy człowiek się zwiąże z synem najlepszych przyjaciół swoich rodziców. Dostrzegłam ostatnią deskę ratunku i spróbowałam rozpaczliwie:
– Nawet nie wiem, czy będziemy mogli… Kiedy wypada nowy rok?
– Siódmego lutego. Tilly mówiła, że Rickard i tak planował przyjechać do nich w ten weekend, więc wiem, że jest wtedy wolny.
– Tak, ale mamo, no nie wiem…
– Daj spokój, będzie wspaniale. Ty i Rickard możecie zajechać kiedyś do domku i tylko trochę go ogarnąć, a ja i tata zajmiemy się później resztą!
– Tak, ale…
– Nie możemy się już doczekać, aż się z tobą spotkamy! Buziaki!
Mama się rozłączyła. Odchyliłam głowę na oparcie i wbiłam wzrok w sufit autobusu. Z całą pewnością nawet się nie zastanowiła, czy uważam to za dobry pomysł, czy nie. Czy ona nie rozumie, że nie podoba mi się traktowanie mnie i Rickarda praktycznie jak małżeństwa, chociaż jesteśmy razem zaledwie pół roku? Ale to dla mamy takie typowe. Nie domyśliła się też, że chętnie spędziłabym z nimi ostatnie święta. Usiłowałam to zasugerować i pytałam, czy mam przyjechać do Flushing, ale mama zaplanowała już wyjście na dużą koreańską imprezę w Nowym Jorku, którą organizowało kilkoro jej przyjaciół ze sfer politycznych. W ogóle nie zrozumiała moich aluzji. Przypuszczałam, że to trochę zderzenie kultur. W Korei Boże Narodzenie spędza się z przyjaciółmi, a tutaj to święto rodzinne. Mimo wszystko mama była znacznie bardziej koreańska niż ja, chociaż od piątego roku życia mieszkała w Stanach. Skończyło się tak, że musiałam spędzać święta u rodziców Rickarda w Ekerö. I to naprawdę nie wypadło tak jak trzeba. Cały czas czułam się jak intruz. Siedziałam w swojej najelegantszej bluzce wyprostowana jak struna i poklepywałam ich czworonożnego pupila. Byli niezwykle serdeczni i robili wszystko, żebym czuła się jak w domu, ale i tak wydawało mi się, że jest nie tak, jak powinno. Ich dom był elegancki i fantastycznie urządzony. Tilly, mama Rickarda, była kiedyś primabaleriną i dało się to zauważyć. W pozytywnym sensie. Miała w sobie wielką siłę i wdzięk. W porównaniu z nią czułam się bardziej zaniedbana niż ich pies.
Westchnęłam i wyjrzałam przez szybę autobusu na Karlbergskanalen. Światło latarni ulicznych odbijało się i połyskiwało w czarnej wodzie. Co ja mam z tym zrobić? Wydawało mi się trochę żenujące, że muszę opowiedzieć Rickardowi o zwariowanym planie mamy. Miałam wielką nadzieję, że się zgodzi. Co prawda już zaplanowaliśmy, że pojedziemy na weekend za miasto, więc oczywiście mogliśmy wtedy posprzątać domek, ale i tak mnie wkurzało, kiedy mama stawiała mnie w takich sytuacjach i zmuszała do rozwiązywania problemów powstających wokół niej. Z wściekłością skubałam pomarańczowy, zmechacony materiał siedzenia i resztę jazdy poświęciłam na wymyślanie sposobów, jak wykręcić się z tego, na co się właśnie zgodziłam albo czemu nie udało mi się choćby zapobiec. Jeszcze.
Otworzyłam drzwi mieszkania. Podłogę w przedpokoju zasypywały torebki, buty, szaliki i kurtki, a do tego ulotki reklamowe i egzemplarze „Dagens Nyheter” z połowy tygodnia. Zamknęłam za sobą drzwi i przekręciłam klucz. Oparłam się o ścianę i z głębokim westchnieniem zdjęłam płaszcz. Od czego zacząć? Padło na kuchnię, tam było najgorzej. Zrzuciłam marynarkę i resztę ubrań na sofę w salonie i włożyłam znoszony czerwony dres. Nastawiłam głośno starą płytę Melissy Etheridge. W moim ukochanym mieszkaniu zupełnie brakowało jaskrawych kolorów, które tak lubiła Emelie. W salonie, gabinecie i kuchni ściany były białe, a w sypialni jasnozielone. Całe mieszkanie zostało oszczędnie wyposażone brązowymi i beżowymi meblami. Dużo książek. Nieco koloru dawały jedynie rośliny doniczkowe wypełniające każdy możliwy kąt, nawet przestrzenie między dużymi czarno-białymi fotografiami, z których większość zrobiła mama. Przedstawiały moje drugie miasto rodzinne – Nowy Jork.
Najbardziej uwielbiałam zdjęcie babci. Siedziała na nim w ogródku ulubionej kawiarni w dzielnicy Flushing. Przed nią znajdowały się mała filiżanka herbaty i gruba książka. Niewielkie okulary miała zsunięte na czubek nosa, a ciepłe, figlarne spojrzenie skierowała prosto na aparat. Przeprowadzili się z dziadkiem z Korei do Stanów Zjednoczonych w latach pięćdziesiątych, podczas wojny. Mama miała wtedy zaledwie pięć lat. Babcia kochała Amerykę i nigdy nie przestała odczuwać wdzięczności za szansę, jaką ten kraj dał naszej rodzinie.
Była drobną, z pozoru uległą kobietą z mnóstwem wewnętrznej siły, odwagi cywilnej i niezłomnej woli. Przesiadywała w tej kafejce, czytając książki, niemal codziennie przez te lata, gdy mieszkaliśmy we Flushing. Kiedy przeprowadziła się z nami do Sztokholmu, zawsze powtarzała, że to za tym tęskni najbardziej. A przeprowadziła się ze względu na mnie. Zmieniła całe swoje życie. Przeprowadziła się, bo wiedziała, że potrzebuję jej wsparcia. Zawdzięczam jej wszystko. To ona jako pierwsza zrozumiała, że jestem naprawdę chora, a nie tylko „jakaś taka nieswoja”, jak mawiała mama.
Ostrożnie przesunęłam palcami po matowej powierzchni fotografii. Popatrzyłam babci w oczy. Nie spodobałoby się jej, że mam taki bałagan. Że dbanie o dom połączyłam z chorobą. Zawsze kiedy sprzątałam, serce zaczynało mi mocniej walić i robiło mi się niedobrze. Tak bardzo się bałam, że robienie porządków wywoła natrętne myśli. Zawsze krążyły wokół układania i liczenia, więc w mojej głowie związek był oczywisty. Niemal słyszałam, jak babcia mówi do mnie z nieba. „Bzdury!”, powiedziałaby swoją łamaną angielszczyzną, gdyby usłyszała moje wymówki. I miałaby rację. Wystarczyło w zasadzie tylko ruszyć. Poszłam do kuchni i zabrałam się do mycia przepełnionego, śmierdzącego zlewu. Godzinę później kuchnia była przynajmniej jako tako wysprzątana, a mnie oblewał pot. Rozległ się sygnał telefonu. Dzwoniła Emelie.
– Przeszkadzasz mi w sprzątaniu!
– Co takiego? Ty sprzątasz?! To muszę chyba wpaść na kontrolę!
– Niczego nie musisz. Czemu dzwonisz?
– Pogrzebałam trochę w komputerach. Myliłam się, a raczej miałam rację co do Pontusa.
Wydawało mi się, że Emelie jest w lekkim szoku.
– Nie rozumiem. – Podczas rozmowy chodziłam po mieszkaniu, podnosząc z podłogi brudne pranie.
– To nie Pontus zrobił coś podejrzanego. Wręcz przeciwnie. Udało mi się przywrócić jeden z chatów, które usunięto z jego komputera. Pontus pisze: „Czuję się zmuszony, żeby zgłosić to na policję”. Nieznany użytkownik odpowiada: „Czuję się zmuszony odstrzelić ci łeb, skoro przychodzi ci to do głowy”.
– Kurde, brzmi to tak, jakby ktoś się na niego wściekł! Morderca?
– Możliwe. Tak się wydaje, bez dwóch zdań. Rozmawiali w dniu poprzedzającym morderstwo.
– Ale przecież w takim razie Pontus nie tyle wszystkich oszukał, ile im pomógł.
– No właśnie. To co robimy?
– Proszę, opowiedz całą tę historię jeszcze raz.
– A więc ktoś, pod własną nazwą użytkownika, groził Pontusowi śmiercią, a potem usunął pliki. Albo chat nie ma z bankiem nic wspólnego, chociaż to w zasadzie nieprawdopodobne. Po co ten człowiek miałby wtedy w banku konto użytkownika? Moim zdaniem, chociaż nie potrafię jeszcze tego udowodnić, Pontus odkrył coś, czego nie powinien.
– Na przykład co?
– Cóż, cokolwiek. Włamanie do systemu bankowego. Afera łapówkowa. Czyjaś zdrada. Carl Lindstein w czerwonych damskich majtkach. Nie mam pojęcia!
– Coś, dla czego warto zabić. Myślę, że i tak przeprowadzimy całościową analizę jego osoby. Może znajdziemy tam jakieś ciekawe wątki.
– Zgoda. Wracaj do sprzątania, a ja jeszcze pogrzebię. Do zobaczenia jutro w biurze!
Rozłączyłam się i westchnęłam. Wypiłam w kuchni dużą szklankę lodowatej wody i zabrałam się z powrotem do pracy.
4
„Nie mogę tego skumać. Że Cię nie ma. Już mi brakuje Twojego masakrycznego bajzlu. Imprezy, mecze, nie no, kurde, całe życie będzie bez Ciebie do dupy”.
„Kochany! Ostatni raz w The Lab to najlepszy wieczór w moim życiu. Tak chciałam Ci powiedzieć, jak bardzo Cię kocham, ale zabrakło mi odwagi. I już nigdy się nie dowiem, czy czułeś to samo. Jak mam przestać płakać? Kiedy znajdę w sobie siłę, by wrócić do życia? Na zawsze pozostaniesz w moim sercu”.
Strona Pontusa Olssona na Facebooku zmieniła się w księgę kondolencyjną. W pomieszczeniu zapadła kompletna cisza. Wszyscy wpatrywali się w ekran. Pontus uśmiechał się do nas łobuzersko ze zdjęcia profilowego. W pasku na dole znajdowały się jego data urodzenia i śmierci. Jego matka zamieściła post, w którym dziękowała za wszystkie ciepłe słowa o synu i podawała datę pogrzebu. Poza tym stronę wypełniały wiadomości od przyjaciół. Wyrazy pamięci, krótkie anegdoty i wzruszające pożegnania.
Siedzieliśmy w siedzibie Infosecu. Było to gigantyczne, pomalowane na biało poddasze z aneksem kuchennym w jednym rogu i nowoczesną salą konferencyjną ze szklanymi ścianami na krótszym boku. Zostawiono nieoheblowane panele i belki u sufitu. To tutaj pracowała Emelie i jej pięciu kolegów, sami faceci. Żeby dojść do biura, trzeba było minąć kilka zupełnie zwyczajnych krzywych boksów magazynowych z niepomalowanych desek. Emelie wymarudziła możliwość używania lokalu, który znajdował się w tym samym budynku, gdzie mieszkała.
Dzięki wielkiemu uporowi i wielu puszkom farby zmieniła poddasze w prawdopodobnie najbardziej klimatyczną siedzibę firmy IT w Sztokholmie. Sama podczas urlopu w Szwecji wystawałam tu z pędzlem malarskim i jej pomagałam, a potem bardzo często korzystałam z wolnego biurka, kiedy nie miałam ochoty pracować sama w domu. Na sofie przed ekranem siedział obok mnie Tommy ze skrzyżowanymi ramionami. Był jednym z techników pracujących w banku i osobą najbliżej związaną z Pontusem. Wynajmowali wspólnie mieszkanie. Zaoferował pomoc, udzielając nam dostępu do aktywności Pontusa w internecie.
Profil Pontusa na Facebooku ciągnął się w nieskończoność. Pontus miał wśród znajomych dwieście osiemdziesiąt osób. Co najmniej połowę z nich stanowiły kobiety. Kilkoro to starzy znajomi z politechniki KTH, a część – koledzy z pracy i przyjaciele. Poprosiłam Tommy’ego, aby wyświetlił następną zakładkę, żebym mogła sprawdzić, jakie aplikacje zainstalował Pontus. Większość pól zajmowały programy randkowe z nutką porno. Do jego pozostałych zainteresowań należały horrory, ciekawostki, gra World of Warcraft i drużyna koszykarska, w której grał. Pomyślałam o swoim własnym, dość skromnym profilu. Lubiłam Facebook. Stanowił dla mnie sposób na utrzymywanie kontaktu z wieloma amerykańskimi oraz szwedzko-koreańskimi znajomymi i kolegami ze studiów. Na moim profilu nie było jednak żadnych gier ani aluzji seksualnych, za to głównie informacje na temat dobrych książek i starych czarno-białych filmów. Bez wątpienia wypadam na największą nudziarę świata! Pontus sprawiał zaś wrażenie ciepłego, towarzyskiego faceta o gimnazjalnym humorze, uganiającego się ciągle za kobietami. Emelie wskazała jego zdjęcie z paroma kumplami. Był wysoki, dość barczysty i miał jasne, krótko przystrzyżone włosy. Z kuflem piwa wzniesionym w stronę aparatu wyglądał na szczerego i wesołego.
Byłam absolutnie zafascynowana tym, jak wiele śladów zostawiamy za sobą w internecie. Jak wiele piszemy o swoim życiu, jak wiele zamieszczamy zdjęć, nie myśląc o tym, jak mogą je odbierać inni. To był dla mnie zupełnie nowy świat. Nigdy wcześniej tak o tym nie myślałam. Wpisy na grupach dyskusyjnych, blogi, zdjęcia rodzinne na Flickrze, awatary na platformie Second Life. Dla kogoś, kto wiedział, jak i gdzie szukać, całe życie danej osoby było jak otwarta księga. Dzięki temu, że Tommy znał hasło Pontusa, już wcześniej czytaliśmy jego wpisy na forum Flashback i na match.com. Pomimo – a może dlatego – że zajmował się w pracy bezpieczeństwem, używał tego samego hasła do wszystkich kont w internecie, to znaczy „Nicole”, od imienia swojej ulubionej celebrytki Nicole Richie.
– Co teraz? – spytała Tommy’ego Emelie i położyła mu po przyjacielsku dłoń na ramieniu. To było dla niego trudne zadanie. Uśmiechnął się trochę zakłopotany.
– World of Warcraft.
Odwróciłam się w jego stronę.
– Dużo grał?
Tommy pokiwał głową.
– Rozgrywaliśmy trzy, cztery misje, to znaczy graliśmy trzy, cztery wieczory w tygodniu. Mamy dość mocną Gildię.
Emelie włączyła grę na monitorze. Ukazał się mroczny świat fantasy.
– Jaką postacią grał Pontus?
– Łotrzykiem, a jego główną profesją była alchemia. Jego najlepsza umiejętność to rybołówstwo.
– Duży facet, który jest alchemikiem i lubi wędkować – przetłumaczyła mi Emelie.
– Ach tak. Okej.
To, jaką postać wybiera dana osoba w grze RPG, jest niesamowicie ciekawe. O ile wiem, nie istnieją żadne konkretne badania w tym obszarze, ale zabawiałam się przeprowadzaniem własnych obserwacji. Odniosłam wrażenie, że istnieją trzy grupy. Część to ci, którzy wybierają postać, aby stać się tym, kim nie są w prawdziwym życiu. Niski, chudy chłopak gra mięśniaka, pacyfista wojownika i tak dalej, choć w zasadzie nie jest to zbyt częste. Powszechniejsze są raczej wybory autoironiczne, takie jak Pontusa, który zdecydował się grać dużym, przyczajonym alchemikiem lubiącym wędkować, a nie żadną bardziej atletyczną lub powabną postacią. Trzecią grupę stanowią ci, którzy po prostu wzmacniają własne cechy charakteru. Jakbym na przykład grała karlicę, która potrafi czytać w myślach.
– Chcesz zobaczyć więcej? – spytała mnie Emelie.
– Nie, myślę, że nie teraz – odpowiedziałam.
– To może zjemy lunch? Chodź z nami, Tommy.
– Nie, raczej urwę się do domu. – Był blady i wyglądał na zmęczonego.
Dobrze go rozumiałam.
– Okej. Zdzwonimy się w tygodniu. Wielkie dzięki za pomoc.
Emelie mocno go przytuliła. Wydawał się kompletnie zażenowany. Skinął chłopakom, włożył niebieską puchową kurtkę w ogromnym rozmiarze i wyszedł.
– Jak technicy funkcjonują jako zespół? Masz jakieś wyobrażenie o roli Pontusa w grupie? – spytałam Emelie w windzie, gdy jechałyśmy na dół.
– Są bardzo zgrani. Oni kontra reszta świata. Byli dla mnie niesamowicie mili, biorąc pod uwagę, że właściwie to ich pracę analizuję.
– Jeśli dobrze cię znam, też włożyłaś całkiem sporo energii, żeby nawiązać z nimi dobrą relację – odrzekłam, próbując przeskoczyć dużą kupę szarobrązowego błota pośniegowego obok pasów. Wyciągnęłam rękę, żeby pomóc Emelie ominąć tę breję. Miała kolor pomyj ze zlewu.
– To prawda – odparła. – Znacznie łatwiej się wtedy pracuje. No i wpadło jedno czy drugie piwo na koszt Infosecu.
Zaśmiałam się.
– Jaka była rola Pontusa w zespole? Był liderem? Błaznem? Milczkiem?
– Czarusiem i trochę dyplomatą. To chyba on z chłopaków najlepiej rozumiał, że ważne są relacje z innymi działami i osobami. I to on się mną zajął, chociaż nie należało to do jego obowiązków.
Emelie poprowadziła mnie ku wejściu do restauracji. Na tablicy widniał napis: „Bollywood – najlepsze curry w mieście”.
– W tym miejscu dają naprawdę fantastyczne curry. – Otworzyła przede mną drzwi i zeszłyśmy po stromych schodach do niewielkiego lokalu.
Zamówiłyśmy i zapłaciłyśmy za dwie porcje curry z jagnięciną, po czym usiadłyśmy przy jednym ze stolików pod oknem. Na zewnątrz było szaro, jakby ktoś przykrył niebo wełnianym kocem. Słońca przez cały dzień nie było widać.
Nasze jedzenie pojawiło się natychmiast. Podano je w niewielkich głębokich miseczkach z metalu. Nabrałam curry na łyżkę i spróbowałam. Smakowało kardamonem, kminem rzymskim i czosnkiem w cudownym połączeniu.
– Pycha!
– Owszem, raczej nie mają konkurencji – odpowiedziała Emelie z pełnymi ustami.
– Jak to możliwe, że danie wynalezione w upalnych Indiach tak dobrze pasuje do naszego surowego klimatu?
– Dobre pytanie.
Przez chwilę jadłyśmy w milczeniu, po czym wróciłam do swojego przepytywania:
– Jakie wrażenie robił na tobie Pontus jako osoba?
– Był bardzo miły, interesował się sportem, raczej nieskomplikowany. Bardziej zrównoważony niż większość ludzi. Chciał się pokazać jako bardzo zdolny. Może odrobinę mądrala, lubił zajmować się innymi i wypowiadać, jak trzeba zrobić to czy tamto.
Odchyliłam się na oparcie i wyjrzałam na Roslagsgatan. Rozpadało się. Jakaś kobieta z dużym pomarańczowym wózkiem dziecięcym dla bliźniaków właśnie przechodziła przez pasy. Dwaj faceci od przeprowadzek zaparkowali na drugiego po przeciwnej stronie ulicy, a teraz manewrowali sofą, wnosząc ją przez tylne drzwi furgonetki. Duży niebieski autobus skręcił za róg i usiłował wcisnąć się między nią a wysepkę dla pieszych, wściekle przy tym trąbiąc. Myślałam o Pontusie Olssonie. Dlaczego został zamordowany? Na co takiego się natknął, że aż trzeba było pozbawić go życia? Czarujący technik, który wieczorami grywał w kosza, a nocami w World of Warcraft.
Po lunchu poszłyśmy do Non Solo na Odengatan i kupiłyśmy latte na wynos. Padała lekka mżawka. Powietrze było zimne i wilgotne. Kiedy wróciłyśmy do biura, zabrałam się z powrotem do analizowania całego materiału, który udało się zdobyć Emelie. Konwersacje e-mailowe. Prywatne pliki z komputera Pontusa. Niedokończony szkic kiepskiego horroru. Emelie z resztą zespołu nadal rozpracowywali włamanie i w miarę możliwości śledzili jego skutki. Emelie krzyknęła z radości, kiedy udało się jej przywrócić naprawdę sporo usuniętych e-maili i chatów. Zielonym flamastrem na dużej białej tablicy rysowano coraz więcej okręgów przedstawiających elementy układanki. Łączyły się ze sobą, z czworokątami i czerwonymi znakami zapytania. Z każdą przynoszoną przeze mnie filiżanką kawy schemat nieco się powiększał. Około dziesiątej wieczorem w lokalu nagle zapadła cisza. Nikt nic nie mówił, nikt nie stukał w klawiaturę. Ze zdziwieniem podniosłam wzrok. Wszyscy poza mną wpatrywali się w dużą tablicę.
– Niech mnie cholera, to jest genialne! Zrobił salami! – wykrzyknął Jerker.
Podeszłam do nich i też się przyjrzałam. Na tablicy wiła się plątanina okręgów, linii i napisów. Niczym gigantyczna mapa myśli z lat osiemdziesiątych.
– Nic z tego nie kumam – powiedziałam.
– Usiądź na sofie, wyjaśnię ci – powiedziała Emelie i odwróciła się do Jerkera. – Zostało z sylwestra jakieś piwo? Chyba wszyscy potrzebujemy po jednym.
– Robi się!
Dwie minuty później siedzieliśmy z zimnymi budweiserami w dłoniach. Emelie wskazała butelką piwa miszmasz na tablicy.
– Zacznijmy od początku. Jakiś koleś włamuje się do systemu bankowego za pomocą pełnoprawnego konta. Swojego użytkownika nazywa „Henry Dorsett Case”. To główny bohater książki Neuromancer Williama Gibsona. – Emelie uniosła brwi, wskazując rysunek komputera i ludzika na samej górze. Rzeczywiście, było tam napisane „Case”.
– Niezła książka. Główna postać, Case, to raczej egoista, bezwzględny wyrzutek i haker, więc nazwa pewnie pasuje – powiedziałam nie bez dumy. Science fiction to jeden z moich koników. Każdy szanujący się miłośnik tego rodzaju literatury znał Neuromancera – kultową powieść cyberpunkową. Zanotowałam, żeby sprawdzić, czy mam jeszcze na półce egzemplarz.
– To się zgadza z naszymi odkryciami – odpowiedziała Emelie. – Ale skąd on wziął konto, nadal nie wiem…
– Nie mógł wyłudzić go od Pontusa? – wtrącił Jerker.
– Nie wiem, ale jest taka możliwość. W rozmowach między Case’em a Pontusem nie znaleźliśmy tego stwierdzonego wprost. Znaleźliśmy natomiast bezpośrednią groźbę śmierci. Pontus pisze: „Czuję się zmuszony, żeby zgłosić to na policję”. Użytkownik Case odpowiada:
„Czuję się zmuszony odstrzelić ci łeb, skoro przychodzi ci to do głowy”.
– Co za żartowniś – powiedziałam sucho i podciągnęłam nogi na sofę.
– Coś w tym rodzaju. No więc Case zalogował się przez tunel VPN…
– Przez co takiego? – dopytałam.
– To bezpieczne połączenie między komputerem domowym a siecią w firmie.
Pokiwałam głową. W Modusie było coś podobnego.
– Kiedy już dostał się do systemu, miał większość uprawnień, ale nie wszystkie. Bardzo inteligentnie, dlatego że zareagowalibyśmy, gdyby użytkownik, którego nie rozpoznajemy, miał pełne uprawnienia administratora do systemu. – Wskazała następne pole w kształcie niewielkiego walca. – No więc wyszukiwał konta użytkowników, zarówno firm, jak i osób, które miały kilka różnych rat kredytu na miesiąc. Powiększał tam po prostu stopę procentową o pięć setnych, a nadwyżkę umieszczał na własnym koncie. Ale to nie koniec. Dodał też dziesięć koron do wszystkich opłat rocznych na kontach, które wykazywały jakiś zysk i gromadziły odpowiednio duże środki. Zdaje się, że ani jedna osoba i ani jedno przedsiębiorstwo tego nie zauważyły i nie odezwały się do banku. Mógł pewnie zmieniać tę metodę w nieskończoność. Jak na razie nie potrafimy sięgnąć zbyt daleko w przeszłość, ale w grę wchodzą na pewno ogromne kwoty, które wyprowadzał w ten sposób. Bank oferuje czterysta tysięcy kont. Myślę, że wszedł na jedną trzecią z nich i zgarniał przynajmniej kilkaset koron na jednym.
– Szaleństwo! – powiedziałam. – To przecież ponad dziesięć milionów!
Emelie pokiwała głową z powagą.
– Poza tym pousuwał z systemu finansowego wszelkie ślady transakcji, żeby ostatecznie liczby i statystyki się zgadzały. Ten facet jest przerażająco zdolny, przechodzi przez nasze zabezpieczenia jak nóż przez masło. Genialny z niego programista. Jerker przy użyciu inżynierii odwrotnej przeanalizował program Case’a. Jest świetnie napisany.
– A co to ma wspólnego z salami? – spytałam. Musiałam się dowiedzieć.
Emelie wybuchła śmiechem.
– Chodzi o technikę – wyprowadzał niewielkie sumy naraz, jak plasterek po plasterku. To niemal legendarna metoda, o której wszyscy mówią, ale z którą w rzeczywistości spotykaliśmy się bardzo rzadko.
Zaciekawiło mnie to.
– Jerker, ty sprawdziłeś program. Opisz mi, jakiego rodzaju programista go napisał.
– Profesjonalista. Inteligentny kod. Proste rozwiązania trudnych problemów. Ale to nie zorganizowany typ programisty. Kod napisano chaotycznie. Jest trudny do odczytania. Powiedziałbym, że koleś jest samoukiem, chociaż niektóre konwencje formatowania i wyrażenia przekazywane na KTH też można tam znaleźć. Jest więc prawdopodobne, że przynajmniej przez krótki czas tam studiował. Mówi po szwedzku. W programie jest kilka poprawnie napisanych wersów komentarza.
– Dobra analiza. Kiedy znudzisz się programowaniem, może uda mi się zainteresować cię psychologią.
– Proszę nie podbierać mi personelu! – odezwała się Emelie i wytrzeszczyła oczy w udawanym oburzeniu. Chrząknęła. – A teraz, jeśli mogłabym kontynuować… Generowana nadwyżka trafiała na mniej więcej trzydzieści kont numerycznych, między innymi w Monako.
– Fantastycznie. – Nie byłam pewna, czy wszystko zrozumiałam, ale na pewno mnie to interesowało.
– Właśnie. Kiedy dorwiemy tego typa, najpierw zgłoszę go na policję, a kiedy wyjdzie z więzienia, zaproponuję mu pracę – zapowiedziała Emelie.
– A co się dzieje po zasileniu tych kont? Możecie posunąć się dalej?
Markus, chudy, ciemnowłosy facet, pokręcił głową.
– Nie, dzięki temu idzie mu tak gładko. Po prostu oficjalnymi kanałami nie da się uzyskać wglądu w konta i dane o ich właścicielach. W bankowym systemie informatycznym ani na wyciągu anonimowe konto numeryczne nie jest przypisane do nazwiska. Jedyny sposób identyfikacji polega na tym, że w banku musi być co najmniej jeden pracownik rzeczywiście znający nazwisko klienta, którego rzecz jasna nie wyjawia. Mimo to nadal będziemy to analizować, bo nie jest wykluczone, że wpadniemy na to czy tamto. Strzelam, że konta należą do jakiejś fundacji, która z kolei posiada w Szwecji spółkę akcyjną, gdzie pracuje Case. Spółka płaci mu wysoką pensję i… szast-prast – pieniądze z włamań do systemu są opodatkowane i czyste.
Wzięłam łyk piwa. Poczułam się przytłoczona.
– Nawet ja zaczynam rozumieć.
– Nie może być! Aż takie skomplikowane to raczej nie było… – rzekła z uśmiechem Emelie.
– Jak długo się tym zajmował?
– Nie wiem, jest dobry w zacieraniu po sobie śladów. Mogę opierać się tylko na tym, że konto użytkownika zostało utworzone w banku trzy lata temu…
– Trzy lata! Dawał radę aż tak długo?
– Obawiam się, że tak.
– Co teraz zrobimy? – spytałam zszokowana.
– Musimy jeszcze pogrzebać, ale myślę, że w środę, najpóźniej w czwartek, umówimy się z bankiem na spotkanie. Po prostu musimy ich skłonić, żeby zgłosili włamanie na policję. Chodzi przecież o mnóstwo okradzionych przedsiębiorstw i osób. Nigdy wcześniej nie spotkałam się z tak umiejętną i dobrze zaplanowaną kradzieżą danych. Ten typ ze swoją wiedzą może zrobić dosłownie wszystko.
– I jest gotowy zrobić dosłownie wszystko – dodałam. – Nie tylko ukradł pieniądze, ale też zamordował Pontusa, żeby nie wpaść. Mamy to czarno na białym w ich konwersacji. Tego musi się dowiedzieć policja i może to być niezwykle istotne w jej śledztwie.
W sali panowała zupełna cisza. Wszyscy się zastanawialiśmy, co to wszystko oznacza. A im więcej o tym myślałam, tym okropniejsze mi się to wydawało.
5
Środowy poranek poświęciłam na zapoznanie się z Henrym Dorsettem Case’em. Siedziałam skulona w swoim wyświechtanym fotelu, z dużym kubkiem herbaty i ogromną cynamonową bułeczką podgrzaną w mikrofalówce. Na kolanach miałam wszystko, co wydrukowałam z internetu na temat bohatera Gibsona, a do tego wygrzebałam własny, niesamowicie sfatygowany egzemplarz Neuromancera. Świat stworzony przez Williama Gibsona to głęboki hołd złożony cyberprzestępczości. Błyskotliwy obraz bardzo ciemnej i brudnej przyszłości sterowanej przez ogromne przedsiębiorstwa i astronomiczne sumy pieniędzy. Co interesujące w tym kontekście, główny bohater, Case, był faktycznie hakerem, złodziejem danych, co w książkowym uniwersum wydawało się zupełnie normalne i nie bardziej godne moralnego potępienia niż obecnie praca na czarno. Coś nadającego się do usprawiedliwienia faktem, że przecież trzeba zarabiać na chleb. Nasz morderca identyfikował się więc z pewnym zaćpanym hakerem. Który ponadto był gotowy popełnić każdą zbrodnię, aby odzyskać zdolność łączenia się przez skroń z wirtualną rzeczywistością. Ciekawe. Podeszłam do komputera i usiadłam. Cały świat za oknem, pod którym stało biurko, znowu był szary. Idealny dzień, by pić nieskończone ilości herbaty i pracować.
Spróbowałam pomyśleć, od czego zacząć sporządzanie dla Emelie profilu, a raczej profili. Musiałam przygotować jeden Pontusa i jeden Case’a, czyli hakera. Hakera w czarnym kapeluszu, jak właściwie powinno się go nazywać zgodnie z tym, czego się dowiedziałam. Haker może być zarówno dobry, jak i zły – w białym kapeluszu i w czarnym kapeluszu. A nawet w szarym kapeluszu. Głupawe określenia, ale sens rozumiałam. Wiedza była ta sama, tylko wykorzystywana na różne sposoby. Coś w rodzaju: różne cele – różne kapelusze.
Zaburczało mi głośno w brzuchu i pomyślałam, że chyba lepiej będzie, jak najpierw upichcę jakiś lunch, a dopiero potem zabiorę się do profilowania. Niestety lodówka była zupełnie pusta, jeśli nie liczyć słoika kimchi i spleśniałego ogórka, ale w szafce znalazłam puszkę ravioli. Słabo, ale musiało wystarczyć.
Po południu opatuliłam się i wygrzebałam parasol. Musiałam kupić coś do jedzenia. Przekroczyłam Karlbergskanalen i zeszłam Kungsgatan. Moje buty już w okolicach torowiska wokół dworca Centralstationen przemokły, a stopy zmarzły. Zatęskniłam za komputerem. Dziś była środa, więc nazajutrz miałam przedstawić Emelie profile w jakiejś postaci. Co z tym zrobić? W zasadzie miałam zbyt mało informacji, ale nie mogłam powstrzymać się od myśli, że fantastycznie mieć sprawę, w którą można się zagłębić. Przyspieszyłam, żeby nie zmarznąć. Kiedy przechodziłam przez Vasagatan, musiałam wręcz rzucić się na chodnik, żeby nie ochlapał mnie od góry do dołu jasnoszary mercedes, i dosłownie wpadłam na gazety wywieszone przed kioskiem Pressbyrån. Diabeł zastrzelił 29-latka! I jak tu nie kochać popołudniówek? Naprawdę w nich wiedzą, jak tworzyć rzeczowe, wyważone i zgodne z prawdą nagłówki. Uznałam, że owym dwudziestodziewięciolatkiem określają Pontusa Olssona, tak bowiem nazwali go dwa dni wcześniej, kiedy po raz pierwszy poświęcili mu główny artykuł. Westchnęłam, skapitulowałam, weszłam do środka i kupiłam gazetę. Oraz snickersa.
Z artykułu dowiedziałam się, że według anonimowego źródła policja we własnym kręgu nazywała mordercę „Diabłem”. Gdy autor tekstu zadał oficjalne pytanie, skąd się wziął pseudonim, organy ścigania odmówiły odpowiedzi. To się nazywa robić z igły widły. Policja nierzadko nadaje mordercy jakieś miano, bo to po prostu bardziej praktyczne, niż cały czas określać go jako „podejrzanego” czy „zabójcę”, przede wszystkim dlatego, że w bieżącej pracy toczy się często wiele spraw. A ma ono niemal zawsze mają jakieś banalne wytłumaczenie. Niemniej zastanawiałam się, czego takiego dopuścił się akurat ten sprawca, że zasłużył sobie na takie dość drastyczne miano jak „Diabeł”. Pomyślałam, czy mogłabym poprosić Rickarda, żeby trochę powęszył, ale mimo wszystko nie wydawało się to całkiem w porządku. Ech, dziennikarzom uda się na pewno wkrótce wygrzebać jeszcze więcej. Wcisnęłam gazetę do materiałowej torby i ruszyłam dalej, przeżuwając snickersa.
Na placu Hötorget skręciłam w niewielki zaułek i przeszłam przez nierzucającą się w oczy bramę. Za nią surowe, grubo ciosane drewniane schody prowadziły do Omi Foods. Zazwyczaj zdecydowanie kiepsko się bawiłam, kupując jedzenie, lecz w ostatnim czasie zrobiło się jeszcze gorzej. Popełniłam błąd, czytając w święta dwie książki – jedną krzykliwą i poszatkowaną o tym, jak żyć bardziej ekologicznie, a drugą bardzo dobrze napisaną o trwającym obecnie wielkim oszustwie spożywczym, wszystkich substancjach chemicznych w jedzeniu i produkowanej przemysłowo żywności. Tę drugą podarował mi Rickard, żebym przestała jeść tyle przetworzonych produktów. I zadziałało. Czułam prawdziwy wstręt na myśl o tych wszystkich podejrzanych składnikach, więc postanowiłam się wysilić i sama spróbować gotowania. A do tego żyć bardziej ekologicznie, według zasad z pierwszej książki. Gdy po raz pierwszy chciałam zrobić zakupy zgodnie z kryteriami, doprowadziło to do małego kryzysu. Miałam kupować produkty ekologiczne, lecz nie takie, które były ekologiczne, ale przybyły aż z Brazylii, bo wtedy robiło się nieekologicznie. Który ketchup jest zdrowszy? Ekologiczny z dodatkiem cukru, bez cukru, ale ze sztucznym słodzikiem czy taki z obniżoną zawartością cukru i oznaczeniem Fair Trade? Co jest lepsze? Nieekologiczna ryba czy ekologiczne mięso? Mieszało mi się od tego w głowie. Zakupy zajęły mi dwie godziny i kosztowały majątek.
Poza tym miałam jeszcze jeden problem, i to właściwie dość poważny – nie umiałam gotować. Jedyny rodzaj jedzenia, o którego przyrządzaniu miałam jakiekolwiek pojęcie, to koreańskie. Nauczyłam się tego od babci przez te lata, gdy u niej mieszkałam. Kłopot polegał jednak na tym, że produkty były najczęściej typowo koreańskie i dlatego trochę za dużo się napodróżowały, żeby załapać się do ekologicznej przegródki. Na żadne rozwiązanie jeszcze nie wpadłam, weszłam więc z wyrzutami sumienia do dużej, zaniedbanej piwnicy, w której mieściło się Omi Foods, i kupiłam sobie jedzenie na wieczór. Zwracałam uwagę, żeby wybierać tylko to, czego nie ma w lokalnej wersji. Wodorosty na naszej szerokości geograficznej po prostu nie występują, więc podejrzewałam, że wersja z zachodniego wybrzeża Szwecji raczej nie wróży sukcesu. Wypakowałam cały koszyk różnymi towarami, ale pod koniec skapitulowałam na całej linii, wzięłam gigantyczne opakowanie gotowych mrożonych pierożków i zapłaciłam.
Po zakupach przeszłam przez Hötorget i zeszłam do Hötorgshallen. Kupiłam tu warzywa, butelkę białego wina i całego śledzia dla Kisse, kotki Rickarda, która u mnie tymczasowo pomieszkiwała. On wracał dopiero w piątek, więc ja i Kisse miałyśmy przed sobą jeszcze dwa samotne wieczory.
Na koniec kupiłam na targu czerwone tulipany. Niosąc torby z zakupami, poszłam w kierunku ulicy Kungsbro Strand. Tęskniłam za wiosną. Emelie twierdziła, że zmierzamy już ku jaśniejszemu okresowi, lecz ja uważałam, że nadal prawie bez przerwy było ciemno.
W domu zrzuciłam płaszcz na podłogę w przedpokoju i wtarabaniłam się z torbami do kuchni. Kisse zgotowała mi ciepłe powitanie. Podejrzewałam, że wyczuła zapach kupionej ryby. Kiedy stawiałam torby na blacie kuchennym, niecierpliwie ocierała mi się o nogi. Ogon stał jej na sztorc. Uśmiechnęłam się, podrapałam ją za uchem i postawiłam jej talerzyk na podłodze. Rozległ się chrzęst, gdy z rozkoszą wbiła zęby w rybę. Podgrzałam pierożki w mikrofalówce i przygotowałam dip z sosu sojowego, sezamu, octu, chili i cukru. Wyłożyłam na talerz wielką górę kimchi – cudownej pikantnej, fermentowanej kapusty z chili, którą uwielbiałam i jadłam do wszystkiego. Ukłucie wyrzutów sumienia sprawiło, że dodałam odrobinę sałaty i kilka plasterków ogórka. Wzięłam jedzenie, poszłam do gabinetu i usiadłam przed komputerem. Przeżuwając pierożka, chwilę się zastanawiałam. Postanowiłam zacząć od Rady ds. Zapobiegania Przestępczości, bo potrzebowałam przede wszystkim informacji ogólnych.
Między jednym gryzem a drugim dowiedziałam się z niezależnych raportów Rady, że kradzieży danych częściej dokonują pracownicy wewnętrzni niż osoby pochodzące z zewnątrz, ale to te przestępstwa firmy zgłaszają chętniej, przypuszczalnie dlatego, że z wewnętrznymi radzą sobie sami. Poza tym naruszeń ochrony danych dokonywali niemal wyłącznie mężczyźni i że sześćdziesiąt osiem procent sprawców ma od piętnastu do dwudziestu pięciu lat. Wow, jacy młodzi.
Po chwili dołączyła do mnie Kisse, która wskoczyła mi na kolana. Podreptała dookoła, położyła się z zadowoleniem i zamruczała. Pogłaskałam ją jedną ręką, a drugą odsunęłam klawiaturę.
Wróciłam do czytania raportu. Stwierdzono w nim, że anonimowość osób korzystających z komputerów i brak konkretnych ofiar stwarzały warunki do popełniania w internecie przestępstw, o których sprawcy w prawdziwym życiu nie mogliby nawet pomarzyć – zwykłe normy w rzeczywistości wirtualnej nie obowiązywały w równie oczywisty sposób. Przestępczość jest też obecnie w większym stopniu globalna – pieniądze między państwami można przelewać w ułamku sekundy. Składano też bardzo niewiele zgłoszeń. Firmy w badaniu Rady uzasadniały to tak, że chciały uniknąć negatywnej opinii, a policja i tak nie dysponowała wystarczającymi kompetencjami ani zasobami, aby prowadzić dochodzenia w sprawie o te przestępstwa. Nie nadążało też prawo, gdyż w najwyższym stopniu trudno było określić, co stanowiło naruszenie przepisów i jak kwalifikować czyny. Wyglądało to na jedno wielkie bagno.
Po trzech godzinach, górze wyśmienitych pierożków, dwóch lampkach wina i dwóch filiżankach kawy odchyliłam się na oparcie i rozciągnęłam ramiona. Kisse niezadowolona zeskoczyła z moich kolan i ułożyła się na fotelu. Z zafascynowaniem przewertowałam kilka raportów i analiz Rady. Przestępcy finansowi nie byli choć w minimalnej części tak szczegółowo opisani jak mordercy czy nawet mordercy seryjni. Ilu ich przypadało na jednego zabójcę? Może tysiąc? A mimo to istniało niewiele, jeśli w ogóle jakiekolwiek sprawdzone teorie dotyczące typu osób, które popełniają te przestępstwa. Krążyły jedynie luźne pomysły.
Jak mam posunąć się dalej? Stanęłam przy białej tablicy wiszącej na ścianie obok biurka. Co wiedziałam? Że facet, który to zrobił, jest bez wątpienia inteligentny. Miał wieloletnie doświadczenie w programowaniu, być może studiował na KTH, jak twierdził Jerker. Dysponował bardzo dużą wiedzą o tym, jak przebiegają transakcje bankowe. Czy Pontus mógł go tego nauczyć? Czy mógł to być ktoś, kogo znał? Niewykluczone. Czy mógł to być któryś z techników bankowych? Emelie uważała, że to na pewno nikt z pięciu pracowników działu IT, gdyż żaden z nich nie miał wystarczającej wiedzy na temat programowania.
Podrapałam się po karku, wpatrując się w notatki na tablicy. Sprawca miał prawdopodobnie nie więcej niż dwadzieścia pięć lat, jeśli wierzyć statystykom Rady. Raczej na pewno był to mężczyzna. Nawet jeśli jest dużo zdolnych programistek i hakerek, to niewiele dokonuje zabójstw. Ta osoba spełniała oba kryteria.
Ta ostatnia kwestia sprawiała mi duży kłopot. Jak to oba kryteria? To dwa zupełnie różne typy osobowości. Dobry programista jest cierpliwy, umie się skoncentrować i głowić nad rozwiązaniem problemu całymi godzinami czy dniami, lecz również nie zawsze jest zbyt społecznie rozwinięty i odważny. Motywem hakera bywa chęć zysku, lecz także zwykła chełpliwość – może się gdzieś włamywać tylko z zamiarem udowodnienia, że sobie z tym poradził.
Żeby zabić kogoś w taki sposób, potrzebne jest chłodne wyrachowanie w rzeczywistości, a nie pośród zer i jedynek. Case zamordował, aby chronić swoją inwestycję, czyli włamanie do systemu bankowego. Zamordował, aby samemu nie ryzykować, że trafi do więzienia. Zamordował, aby zatrzymać pieniądze, które ukradł do tej pory, z chciwości, żeby zdobyć ich jeszcze więcej. Większość zbrodni popełnia się w afekcie, jak to się dawniej mawiało. Ktoś wybuchł z wściekłości, ktoś sobie popił i wpadł w gniew, a ktoś inny wdał się w bójkę czy był chorobliwie zazdrosny. Jeśli zupełnie zwyczajna osoba znalazła się w odpowiednim stanie napięcia emocjonalnego, mogła zamordować, kimkolwiek była. Nie w każdym wypadku, lecz prawie. Zamordować po namyśle, po wybraniu odpowiedniego sposobu, a przy tym – jak w tym przypadku – mając inne rozwiązania, bo Pontusa można było na przykład przekupić albo zmusić do milczenia, wymagało niewiarygodnego emocjonalnego chłodu.
Ten zabójca to podręcznikowy przykład osoby, która zamordowała z zimną krwią. Czekał na Pontusa i strzelił mu w skroń, bez jakichkolwiek wstępów czy rękoczynów. Gdyby doszło do wymiany zdań albo kłótni, zastrzeliłby Pontusa z odległości paru kroków. Gdyby morderca się zdenerwował, zaobserwowalibyśmy jeszcze więcej przemocy. Wszystkie znaki wskazywały tu na zaplanowane i kontrolowane działanie, choć nie był psychopatą. Ci nie mają wystarczającej cierpliwości do pracy programisty. Był to ktoś, kto prawdopodobnie wcale nie cierpiał na żadną chorobę psychiczną, tylko po prostu zimna, wyrachowana osoba. I to naprawdę niebezpieczna, gotowa posunąć się do wszystkiego, aby nie dać się złapać. Przekopywałam się dalej przez literaturę przedmiotu, żeby znaleźć więcej informacji.
Wyprostowałam się. Jak na razie nie ruszyłam z hakerem zbyt daleko. Zaczęło się robić późno, więc postanowiłam zostawić Case’a i przez chwilę zająć się Pontusem. Zaczęłam wypisywać, co o nim wiedziałam. Uprawiał koszykówkę. Pracował w banku od trzech lat. Grał w World of Warcraft, internetową grę RPG, co najmniej trzy wieczory w tygodniu. A na Facebooku był prawdziwym czarusiem. Sprawiał na mnie wrażenie nieskomplikowanego, dość zrównoważonego i towarzyskiego kolesia. Przeczytałam jego wpisy na niszowej stronie na Flashbacku. Należał do tych facetów, którzy lubią mówić innym, jak działa to czy tamto i jak coś trzeba robić, ale nigdy nie zachęcał do przestępstwa. Zgadza się to z teorią, że naprawdę odkrył włamanie, natknął się na Case’a, a potem został zamordowany, bo zagroził zgłoszeniem na policję. Czy znał tożsamość Case’a? Nie, jeśli wierzyć chatom odkopanym przez Emelie. Według niej tego użytkownika nie dało się wyśledzić.
