Islam. Minibook ebook

Islam

Plik opracował i przygotował Woblink

woblink.com

Wstęp

„Co zawdzięczamy islamowi?”

Pytanie, na które staramy się odpowiedzieć w tym minibooku postawił na łamach miesięcznika „Znak” w 1998 r. Janusz Danecki. Okazuje się, że o tak wielkiej religii, jak islam, wciąż wiemy w Polsce bardzo niewiele. Nasza znajomość islamu ograniczona jest w dużej mierze do klisz i stereotypów, które przeszczepiamy z mass mediów – zwłaszcza po wydarzeniach 11 września 2001 r.

Postrzegając islam jedynie przez pryzmat funamentalizmu lub terroryzmu, zapominamy o tym, że jest to religia, która przekracza granice świata arabskiego. Bogactwo, które niesie mistyka i kultura islamu są zdominowane negatywną percepcją. Refleksja nad znaczeniem islamu dla chrześcijaństwa towarzyszy „Znakowi” od początku działalności, dlatego dziś przygotowaliśmy dla Państwa wybór tekstów z historii miesięcznika, które tematykę islamu zwykły oswajać, informować o sile i potędze tej religii.

Życzymy przyjemnej lektury, Redakcja miesięcznika „Znak”

Ps. Wszystkim autorom i spadkobiercom praw autorskich serdecznie dziękujemy za udostępnienie tekstów do minibooków. Jednocześnie informujemy, że dołożyliśmy wszelkich starań, by odnaleźć ich spadkobierców i właścicieli. Przychody ze sprzedaży minibooków nieposiadających ambicji komercyjnych, zostaną przeznaczone na kontynuowanie działalności miesięcznika „Znak”.

Prawa autorskie do tekstów zamieszczonych w minibooku przysługują ich autorom lub spadkobiercom.

Dołożyliśmy wszelkich starań, by odszukać i skontaktować się ze wszystkimi właścicielami praw autorskich wykorzystanych tekstów. W przypadku ewentualnych niejasności zapewniamy, że prawa wszystkich właścicieli będą respektowane. Jednocześnie informujemy, że projekt minibooków „Znaku” nie jest komercyjny. Wykorzystane przychody przeznaczymy na dalszą działalność miesięcznika „Znak”.

Wybór tekstów: Urszula Pieczek

Wstęp: Redakcja miesięcznika „Znak”

Opracowanie redakcyjne tekstów: Redakcja miesięcznika „Znak”

Projekt okładki: Piotr Cebo

Opracowanie techniczne i konwersja: Woblink

Marek M Dziekan

Klasyczny islam. Powstanie i doktryna

Półwysep Arabski przed islamem

Islam zrodził się na pustynnych obszarach Półwyspu Arabskiego. Obszar ten przez samych Arabów nazywany jest „Wyspą Arabów” (Dżazirat al-Arab), ponieważ z trzech stron oblewają go wody mórz, z czwartej zaś od reszty świata oddziela bezmiar „morza piasków”. To właśnie pustynia wyznaczyła kierunek rozwoju kultury arabskiej, określając wcześniej tryb życia swych mieszkańców – arabskich beduinów, czyli koczowników. przemierzali oni nieurodzajne ziemie w poszukiwaniu obfitych pastwisk dla swych stad, najczęściej nocami, aby ukryć się przed zabójczymi promieniami słońca, zajęci stałymi walkami międzyplemiennymi, które kształtowały rytm przedmuzułmańskiej historii tych obszarów.

Jeszcze w połowie VI w. n.e. nikt nie spodziewał się chyba takiej erupcji energii, jaka nastąpić miała około 50 lat później na tym zapomnianym przez ludzi, a zdawałoby się -także przez Boga, krańcu ówczesnego świata. Trzeba jednak pamiętać, że są to tereny Bliskiego Wschodu, a zatem ziemia, która była świadkiem narodzin i rozwoju dwóch wcześniejszych religii monoteistycznych – judaistycznej i chrześcijańskiej.

Czasy określane zazwyczaj jako „przedmuzułmańskie” to w dziejach kultury arabskiej tzw. „okres niewiedzy”, po arabsku dżahilijja. W kontekście historii świętej islamu dżahilijję niejednokrotnie identyfikuje się z tzw. fatrą, co można określić jako „okres przejściowy” pomiędzy Chrystusem a Prorokiem Muhammadem. Półwysep Arabski nie był w tych czasach jednolity pod względem religijnym. Przeważająca część mieszkańców beduinów wyznawała formę henoteizmu (główne bóstwa: Hubal, Al.-Lat, Manat, al-Uzza), oddawała cześć świętym kamieniom, gajom i strumieniom oraz ciałom niebieskim. Najważniejszym centrum religijnym była Mekka. Już w I wieku naszej ery pojawili się na Półwyspie wyznawcy judaizmu, którzy przywędrowali tu po zburzeniu świątyni jerozolimskiej w roku 70. Druga wielka fala Żydów dotarła po upadku powstania Bar Kochby w 132 roku. Żydzi osiedlili się głównie w miastach na południu, Jemenie oraz Medynie i Chajbarze w centralnej części półwyspu. Chrześcijaństwo również nie było obce Arabom. Najwcześniej dotarło do mieszkańców północno-zachodniej Arabii, do królestwa nabatejskiego. Koczownicy z terenów Syrii i Mezopotamii zapoznawali się z ideami chrześcijaństwa dzięki żyjącym tam mnichom-eremitom. O misjach chrześcijańskich w Arabii wspomina już Nowy Testament. Największy rozwój kultury chrześcijańsko-arabskiej wiązał się w tej części Bliskiego Wschodu z przyjęciem monofizytyzmu przez dynastię Ghassanidów. W 563 roku biskup Edessy został mianowany przełożonym religijnym wszystkich Arabów. Na obszarze Mezopotamii centrum chrześcijaństwa była stolica państwa Lachmidów, AI-Hira. Chrześcijaństwo w formie monofizytyzmu przyjęło się także w Południowej Arabii, gdzie rozpowszechniło się szczególnie w IV-VI wieku, przybywając dwiema drogami: od strony północnej z Syrii i od zachodu, z chrześcijańskiej Abisynii. Na terenie obecnego Jemenu z chrześcijaństwem dość skutecznie rywalizował judaizm, a ewidentnym przykładem konfliktu tych dwóch wyznań monoteistycznych jest rzeź chrześcijan w Nadżranie, gdzie już w IV wieku istniało biskupstwo, przypisywana żydowskiemu królowi Zu Nuwasowi. W masakrze tej, wspomnianej także przez Koran (85,4), zginął św. Aretas.

Prorok Muhammad: początki wspólnoty

W takich warunkach kulturowo-religijnych powstał islam, najmłodsza z uniwersalistycznych religii monoteistycznych. Jej założycielem był Muhammad Ibn Abd Allah, znany w Europie pod zlatynizowanym imieniem Mahometa. Muhammad urodził się w Mekce ok. 570 r. n.e. w zubożałym, choć o głębokich tradycjach rodzie Haszymitów z plemienia Kurajsz. Do czterdziestego roku życia nie wyróżniał się niczym szczególnym, zajmując się handlem i prowadzeniem karawan głównie do Syrii. Przełomowy moment w życiu Muhammada nastąpił Okło 610 roku, kiedy to podczas rozmyślań w pieczarze Al-Hira w okolicach Mekki usłyszał słowa, które obecnie stanowią fragment 96 sury Koranu: „Recytuj! W imię Pana, który cię stworzył! On stworzył człowieka z grudki krwi zakrzepłej i nauczył człowieka, czego dotąd nie umiał”. Te słowa Boga przekazał przerażonemu zrazu Muhammadowi archanioł Gabriel. Od tej chwili Muhammad ze zwykłego kupca przekształcił się w natchnionego przez Boga proroka, głosiciela wiary, która według niego nie miała być nową religią, lecz kontynuacją działalności proroków starotestamentowych i Jezusa. Ale nowa „dobra nowina” nie została przyjęta ani przez chrześcijan i Żydów, którzy w nowej religii dostrzegali jedynie zniekształcenia własnych idei, ani przez mekkańczyków, szczególnie bogatszych, dla których dochody związane z obsługą miejscowych kultów politeistycznych stanowiły znaczną część zarobków. Poza tym zagrażały im niebezpieczne idee równości i kary za grzechy. O tym bowiem głównie mówił Prorok w pierwszym okresie swej działalności . W kolejnych objawieniach ukazywał niebo i piekło, opowiadał o nakazach i zakazach, Jakie nałożył Bóg na swoją wspólnotę. Prześladowania i drwiny, na jakie wydana została młoda wspólnota składająca się głównie z miejscowej biedoty, doprowadziły do tak zwanej „małej hidżry”