Modlitwa Ewangelią na każdy dzień. Tom I ebook

Wprowadzenie

Praktyczna pomoc do modlitwy Słowem

Na każdej Mszy św. podczas liturgii Słowa Bożego Kościół czyta nam Ewangelię. Nie zawsze ją słyszymy. Czasem dlatego, że po prostu nie ma nas na Eucharystii, a czasem dlatego, że nawet gdy na niej jesteśmy, nasze zmartwienia, zmęczenie, wewnętrzny hałas czy brak skupienia sprawiają, że nie słyszymy Ewangelii, mijamy się z nią. Tymczasem Dobra Nowina jest skarbem ukrytym na roli naszej codzienności. Kiedy ją odkrywamy, staje się jak światło u naszych stóp, jak chleb, który zaspokaja głód, jak źródlana woda, która gasi pragnienie, jak latarnia, która oświetla drogę, jak reguła życia, która uczy rozeznawać i wybierać między dobrem a złem, między Bożym a ludzkim myśleniem. Aby tak się stało, Ewangelia potrzebuje zażyłego spotkania z naszym umysłem i sercem. Zwłaszcza z sercem! Może dotrzeć do niego, kiedy potrafimy się zatrzymać, słuchać, medytować i kontemplować otrzymane Słowo. Niejednokrotnie chcemy, ale nie potrafimy. Szukamy pomocy jak najprostszej, przewodnika, który poprowadzi nas do serca tekstu i pomoże skonfrontować z nim własne życie.

„Modlitwa Ewangelią na każdy dzień” jest praktyczną pomocą do modlitwy Słowem. Proponuje wprowadzenia do medytacji i kontemplacji ewangelicznej na wszystkie dni roku liturgicznego. Zachęca do codziennego przemodlenia Ewangelii z dnia, czytanej w Kościele zgodnie z kalendarzem czytań roku liturgicznego. Wprowadzenia do modlitwy Ewangelią zebrane są w dwóch tomach i obejmują teksty Ewangelii z niedzieli (ABC), dni tygodnia, uroczystości i świąt. Układ jest następujący: I tom – Okres Adwentu, Narodzenia Pańskiego, Wielkiego Postu, Wielkanocy, Okres zwykły (tygodnie I-VIII), II tom – Okres zwykły (tygodnie IX-XXXIV), Uroczystości i święta. Zawarte są w nich także wprowadzenia do modlitwy Ewangelią, która czytana jest w uroczystości, święta i wybrane wspomnienia. Forma wprowadzeń i ich treść są bardzo proste. Mają charakter „impulsów”, „punktów oparcia” ułatwiających zgłębianie Słowa. Zostały one tak przygotowane, aby były dostępne dla wszystkich, którzy chcą się modlić Ewangelią niezależnie od poziomu przygotowania biblijnego. Autor świadomie rezygnuje z analizy sensu wyrazowego tekstu, koncentrując się na wydobywaniu jego sensu duchowego. Często odwołuje się do wyobraźni czytelnika, aby zaangażował w modlitwę swoje zmysły i stał się nie tylko obserwatorem, ale także uczestnikiem ewangelicznych wydarzeń. Cel jest jeden: odnaleźć w ewangelicznym tekście kluczowe przesłanie, które stanie się pokarmem do medytowania Słowa i życia nim pośród codzienności, tej świątecznej i tej zwyczajnej. Proponowane we wprowadzeniach zachęty, myśli i pytania mają pomóc w zrozumieniu Słowa Bożego, w wsłuchaniu się w nie i doświadczaniu jego mocy w codzienności.

Nie jest łatwe modlić się i żyć Słowem tak, aby medytacja mogła przenikać cały nasz dzień, a nie tylko czas na nią wyznaczony. Najtrudniej zachowywać przemodlone Słowo w warunkach codzienności pełnej pracy, rozmaitych wyzwań, niespodzianek i napięć. Dlatego „Modlitwa Ewangelią na każdy dzień”, zawarta w dwóch tomach, oprócz wprowadzeń do modlitwy Słowem, proponuje drogę pięciu kroków, rozłożonych na cały dzień tak, aby słuchanie Słowa otwierało i zamykało przeżywany dzień, a także przenikało i oświecało wydarzenia, spotkania, doświadczenia, które wypełniają naszą codzienność. Proponowana droga ma pomóc dobrze wypełniać nasze obowiązki, a jednocześnie przebywać w zażyłej więzi ze Słowem, tak aby nasze zamiary, decyzje i czyny czerpały ze źródła Ewangelii.

Droga modlitwy Ewangelią w ciągu dnia

Oto pięć kroków formacyjnych, z których składa się droga modlitwy Ewangelią w ciągu dnia. Tworzą one dynamikę duchową, która będzie pomocą w obcowaniu ze Słowem przez cały dzień.

I krok: O co proszę? – wyrażenie duchowego pragnienia

Bardzo często trudno jest nam skupić się, by z uwagą wysłuchać Słowa Bożego podczas Eucharystii. Jest w nas wiele napięć, myśli i rozproszeń. Jesteśmy zbyt mocno skupieni na sobie. Trudno nam wtedy usłyszeć Słowo, które kieruje do nas Bóg. Tymczasem tylko wtedy, gdy słyszymy Słowo całym sobą: umysłem, sercem i wolą, może ono obudzić w nas wewnętrzne poruszenia i prag­nienia. Pierwszy krok na drodze modlitwy Ewangelią zachęca, aby przygotować się do słuchania Słowa. Może w tym pomóc praktyka czytania Ewangelii w wieczór poprzedzający nowy dzień, w klimacie ciszy i wewnętrznej wolności od zajęć i pośpiechu. Przygotowanie powinno polegać na uważnym przeczytaniu Ewangelii, aby nasycić jej treścią swój umysł, uczucia i wolę. Ważne jest, żeby po duchowym nasyceniu się treścią Ewangelii określić sobie konkretną prośbę o owoc medytacji ewangelicznej, czyli „prosić Boga, Pana naszego, o to, czego chcę i pragnę” (św. Ignacy z Loyoli). Autor proponuje konkretną prośbę – duchowe pragnienie. Chodzi o to, aby prośba wzbudzona wieczorem towarzyszyła nam przez cały następny dzień. Dobrą praktyką może być przypomnienie sobie i wzbudzenie pragnienia bezpośrednio przed zaśnięciem oraz rano, zaraz po przebudzeniu się. To wszystko, co zawarte jest w pierwszym kroku, ma pomóc nam w otwarciu się na Ewangelię, zanim zaśniemy i rozpoczniemy nowy dzień, tak aby Słowo Boże zajęło nasze serce i zamieszkało pośród tego, czym żyjemy, co zaprząta nasze myśli.

II krok: Wprowadzenie do modlitwy przedłużonej i osobista medytacja

Aby Słowo w nas żyło i stało się światłem rozświetlającym ścieżki dnia, nie wystarczy jedynie wysłuchać Ewangelii i wzbudzić w sobie pragnienie życia jej treścią. Słowo trzeba umiłować i z miłością pielęgnować w swoim sercu. Jest to niemożliwe bez naszej szczerej odpowiedzi, ponieważ Słowo usłyszane w niedzielę, nawet przy najlepszych intencjach, może utracić blask, gaszone zmartwieniami dnia lub schowane pod korcem codziennych obowiązków. Duchowe pragnienia rozbudzone przez Słowo muszą być pielęgnowane przez osobistą i przedłużoną modlitwę. Potrzebna jest miłosna uwaga, którą może w nas rozpalić tylko osobista modlitwa. Dlatego proponuje się, aby wrócić do Ewangelii poprzez osobistą przedłużoną modlitwę. W tym celu jako pomoc podane są punkty do medytacji nad Ewangelią. Jest ważne, żeby wrócić do treści Ewangelii i przeznaczyć przynajmniej 30 minut na osobistą medytację. Jeszcze większym pożytkiem dla modlącego się byłoby wrócić w ciągu dnia do tej samej medytacji i choć przez chwilę „smakować” jej owoce, jeszcze głębiej trwać przy treściach, które podczas medytacji ­najbardziej poruszyły nasz umysł, serce i wolę.

III krok: Zachowanie i rozważanie Słowa, które najbardziej poruszyło mnie na medytacji

Podczas modlitwy trzeba pozwolić Słowu dotykać i poruszać głębokie pokłady naszego wnętrza. Szczere otwarcie się na działanie Słowa sprawia, że ujawnią się najskrytsze poruszenia naszego serca. Słowo pomoże nam odkryć nasz sposób myślenia i wartościowania, nasze przywiązania i intencje, jakimi kierujemy się przy podejmowaniu wyborów. Trzeba więc świadomie zatrzymać się nad Słowem, którym Bóg najmocniej poruszył nasze serce, zachowywać je i rozważać w swoim wnętrzu. Przy zachowywaniu i rozważaniu Słowa należy zwrócić uwagę zarówno na poruszenia pozytywne, jak i negatywne, które bywają bardzo bolesne i często budzą w nas opory i chęć ucieczki od nich. Trzeba starać się przezwyciężyć opór, nazwać poruszenia po imieniu i głośno wypowiadać je przed Bogiem. Chodzi o to, aby spojrzenie na życie w świetle Słowa było bardzo konkretne, aby docierało do wydarzeń, postaw i napięć, z których składa się codzienne życie (J. Augustyn). Pomoże to wyjść poza własne ograniczone spojrzenie na siebie i swoje sprawy tak, żeby każda nasza myśl, uczucie, gesty i plany były zakorzenione i znajdowały natchnienie w Słowie zachowywanym w sercu. Wszystko po to, aby codzienność była ubogacana i oczyszczana przez Słowo, które zbawia, przenika nasze wnętrze i otwiera nas na pełnienie woli Bożej.

Dużą pomocą w zachowywaniu Słowa w sercu może okazać się praktyka zapisywania fragmentów Pisma Świętego do własnego dzienniczka duchowego. Wystarczy krótki zapis tego, co najbardziej poruszyło i ujawniło osobiste zamysły serca. Głęboko przeżyte i zapisane Słowo stanie się w ten sposób wyzwaniem w ciągu całego dnia. Pomagać będzie w przeżywaniu i ocenianiu codzienności. Doświadczenia i decyzje rodzące się pod wpływem przemodlonego Słowa warto zamieniać w „wyrażaną spontanicznie modlitwę serca”. Chodzi o krótką modlitewną formułę (np. „Panie, nasycaj mnie swoją miłością”), którą można odmawiać głośno lub w ciszy, albo też jedynie w myśli. Ważne jest to, aby odmawiać ją powoli, mając poczucie obecności Boga. Modlitwa serca wypowiadana wytrwale i z miłością w różnych okolicznościach dnia sprawi, że odpowiedź na Słowo Boże ­będzie stawała się żywa i umocniona wewnętrznie. Dzięki praktyce zapisków w dzienniczku duchowym przyjmie formę osobistego modlitewnika, powstałego pod wpływem spotkań ze Słowem, do którego można powracać w zależności od wewnętrznych potrzeb.

IV krok: Wieczorny kwadrans przed Bogiem

Szczególnie ważnym momentem dnia jest wieczorny kwadrans przed Bogiem. Właśnie wieczorem, kiedy dzień powoli dobiega końca, z perspektywy minionego czasu można zobaczyć, jak odsłaniała się moc Słowa i jak wypełniało się Ono w naszym osobistym życiu. Dopiero wieczorem Słowo, które otwierało nasz dzień, ukazuje się jasne i zrozumiałe, ponieważ żyje i działa w konkretnych wydarzeniach ludzkiego życia (A. Cencini). Wieczorny kwadrans przed Bogiem należy oprzeć o cztery punkty intymnej modlitwy: 1) W serdecznym dialogu opowiedzieć Panu o chwilach, w których doświadczyłem Jego szczególnej miłości; 2) Spoglądając na swoje uczucia, myśli i pragnienia i przechodząc od wydarzenia do wydarzenia dnia, zobaczyć, jak odpowiadałem na Słowo. Wyrazić Bogu swoją wdzięczność; 3) Rozeznać i przeprosić Boga za wybory i czyny, w których nie odpowiadałem na Jego Słowo; 4) Ponowić modlitwę serca, która była owocem porannej medytacji.

V krok: Dzielenie się Słowem Bożym

Piąty krok można realizować w zależności od możliwości, jakie przynosi dzień. Jednak podkreślenie tego kroku wydaje się bardzo ważne. Proponowana modlitwa Ewangelią z jednej strony zachęca do indywidualnego duchowego wysiłku w przeżywaniu Słowa na co dzień, z drugiej zaś może być pomocą do spotykania się z innymi osobami i dzielenia się Słowem, na przykład pod koniec tygodnia. Takie spotkanie ze Słowem, we wspólnocie może mieć szczególne znaczenie. Po dniach osobistego otwierania się na Słowo, po dniach przedłużonej modlitwy w świetle Słowa, spotkania w grupach mogą okazać się szczególnie owocne dla ich uczestników. Osoby, które doświadczyły spotkania ze Słowem w codzienności, pielęgnowały je w sobie i rozważały, mogą stać się dla siebie prawdziwymi świadkami ewangelicznych wydarzeń. Praktykę dzielenia się Słowem można także przeżywać z towarzyszeniem drugiej osoby. Może być ona przeżywana jedynie w pełnej wolności przez osoby, które tego pragną i oczekują. Trzeba wtedy zatroszczyć się o to, aby spotkaniom towarzyszył klimat wzajemnego szacunku i pełnej dyskrecji. Ogromną korzyścią duchową, a nawet konieczną praktyką jest dzielenie się owocami modlitwy z własnym kierownikiem duchowym, według wspólnie ustalonej częstotliwości spotkań. Towarzyszenie duchowe pomaga nam obiektywizować naszą modlitwę Słowem, rozeznawać Boże wezwania i podejmować decyzje zgodne z Jego wolą.

Dla lepszego wdrożenia się w praktykę modlitwy słowem Bożym w codzienności warto skorzystać z sesji modlitewnej „na pustyni”, którą Autor proponuje co roku w Centrum Formacji Duchowej w Krakowie pt. „Jak żyć słowem Bożym na co dzień?”1, a także z publikacji książkowej pod tym samym tytułem2. Cenną pomocą może służyć także projekt filmowy: Nowa Jakość Życia pomagający w przygotowaniu się do słuchania i medytacji Ewangelii czytanej podczas Mszy św. niedzielnej. Projekt zawiera dwunastominutowe odcinki filmowe na wszystkie niedziele roku liturgicznego A, B i C3.

* * *

Pewien mnich starożytny rozkochany w praktyce lectio divina zachęca nas: „Zatrzymaj to, co masz już w ręku, trzymaj i często dotykaj, długo i z miłością, Słowo Życia: czytaj i znów czytaj Księgę Życia, którą czyta Jezus, a która jest samym Jezusem. Skieruj się ku niej... Przyoblecz się na nowo w twojego Oblubieńca, Pana naszego Jezusa Chrystusa... Jego Słowo jest ogniem... Odpoczywaj podczas tego zajęcia” (Gilbert z Hoyland). Niech naszym spotkaniom ze Słowem Boga towarzyszy zawsze taki klimat uwagi i miłości. Niech Ewangelia nadaje prawdziwy smak naszej codzienności.

Krzysztof Wons SDS

Okres Adwentu

I Tydzień Adwentu. Niedziela, Rok A 

Mt 24, 37-44

37 „A jak było za dni Noego, tak będzie z przyjściem Syna Człowieczego. 38 Albowiem jak w czasie przed potopem jedli i pili, żenili się i za mąż wydawali aż do dnia, kiedy Noe wszedł do arki, 39 i nie spostrzegli się, aż przyszedł potop i pochłonął wszystkich, tak również będzie z przyjściem Syna Człowieczego. 40 Wtedy dwóch będzie w polu: jeden będzie wzięty, drugi zostawiony. 41 Dwie będą mleć na żarnach: jedna będzie wzięta, druga zostawiona. 42 Czuwajcie więc, bo nie wiecie, w którym dniu Pan wasz przyjdzie. 43 A to rozumiejcie: Gdyby gospodarz wiedział, o jakiej porze nocy nadejdzie złodziej, na pewno by czuwał i nie pozwoliłby włamać się do swego domu. 44 Dlatego i wy bądźcie gotowi, bo o godzinie, której się nie domyślacie, Syn Człowieczy przyjdzie”.

Oczekiwać Jezusa

O co proszę?

O serce zawsze gotowe na przyjęcie Pana.

Jezus codziennie oddaje mnie Ojcu. Będę patrzył Mu w oczy i słuchał z uwagą każdego Jego słowa. Pomyślę, że chce mnie przygotować na swoje ostateczne przyjście.

Jezus mówi mi, że o dniu Jego przyjścia nie wie nikt, tylko Ojciec (w. 36). Przyjdzie wtedy, kiedy nikt nie będzie się tego domyślał (w. 44), kiedy ludzie będą zajęci swoimi codziennymi obowiązkami, kiedy będą się najmniej tego spodziewali.

Pomyślę o moich codziennych obowiązkach, zwłaszcza o tych, które najbardziej mnie angażują i absorbują. Wyobrażę sobie siebie w rozmaitych zajęciach i sytuacjach typowych dla mojej codzienności.

Uświadomię sobie, że w czasie jednej z takich zwykłych okoliczności może nadejść koniec świata. Czy naprawdę w to wierzę? Każda chwila mojego życia może być tą wybraną przez Boga na Jego ostateczne przyjście. Jakie uczucia budzą się we mnie, kiedy o tym myślę? Powiem o nich Jezusowi.

Czy są takie sytuacje i zajęcia w moim życiu, w których czuję, że oddalam się od Jezusa? Spróbuję je wymienić i szczerze powiedzieć o nich Jezusowi. Oddam Mu je, prosząc, aby mnie od nich wyzwolił.

Jezus do czasu swojego przyjścia pozostawia mi dwa polecenia: „Czuwaj i bądź gotowy” (ww. 42.44). Rozpoczyna się Adwent, który może stać się dla mnie dobrą okazją do ćwiczenia się w tych dwóch postawach. Zapytam siebie: W jaki sposób mogę je realizować pośród moich codziennych spraw?

Zaproponuję sobie więcej czuwania na modlitwie osobistej. Określę i ustalę konkretny czas, który będę ofiarowywał na medytację biblijną w ciągu tygodnia. W serdecznej modlitwie będę powtarzał: „Jezu, rozpal we mnie pragnienie czuwania!”.

Dalsza część książki dostępna w wersji pełnej

Okres Narodzenia Pańskiego

Dostępne w wersji pełnej

Okres Wielkiego Postu

Dostępne w wersji pełnej

Okres Wielkanocny

Dostępne w wersji pełnej

Okres Zwykły (tygodnie I-VIII)

Dostępne w wersji pełnej

KorektaZofia Smęda

Projekt okładkiArtur Falkowski

Redakcja techniczna i przygotowanie do dru­kubr. Krzysztof Konecko SDSArtur Falkowski

Opracowanie i przygotowanie plikuWydawnictwo Salwator

Imprimi potest ks. Józef Figiel SDS, prowincjał

© 2019 eBook Wydawnictwo SALWATOR ISBN 978-83-7580-656-4

Fragmenty Ewangelii © Copyright by Wydawnictwo Pallottinum

Wydawnictwo SALWATOR ul. św. Jacka 16, 30-364 Kraków tel. 12 260-60-80, e-mail: [email protected]