Pod niebem Kenii ebook

Re­dak­cja:

Kinga Rak, Agnieszka Wój­to­wicz-Za­jąc

Ko­rekta:

Ka­ro­lina Brzu­chal­ska, Geo­r­gina Sze­le­jew­ska

Wer­sja elek­tro­niczna:

Ma­te­usz Ci­chosz | @ma­gik.od.skladu.ksia­zek

Pro­jekt okładki:

Ewe­lina Gor­las

Wszel­kie prawa za­strze­żone

All ri­ghts re­se­rved

Nie­au­to­ry­zo­wane roz­po­wszech­nia­nie ca­ło­ści lub frag­mentu ni­niej­szej pu­bli­ka­cji jest za­bro­nione i po­wo­duje na­ru­sze­nie praw au­tor­skich. Książka ani żadna inna jej część nie może być prze­dru­ko­wy­wana ani w inny spo­sób re­pro­du­ko­wana czy po­wie­lana me­cha­nicz­nie, fo­to­op­tyczne, za­pi­sy­wana elek­tro­nicz­nie lub ma­gne­tycz­nie, ani od­czy­ty­wana w środ­kach pu­blicz­nego prze­kazu bez pi­sem­nej zgody wy­dawcy

AD­VIM Wy­daw­nic­two

ISBN 978-83-964340-2-9

Ze spe­cjalną de­dy­ka­cją dla mo­jej córki i syna.

I

De­ter­mi­na­cja, wy­trzy­ma­łość, cią­głe od­naj­dy­wa­nie w so­bie sił, aby mie­rzyć się z tru­dami co­dzien­no­ści. Ma­rzy­li­śmy, ale te ma­rze­nia tak na­prawdę trak­to­wa­li­śmy od za­wsze jako cele do zre­ali­zo­wa­nia. Nie chcie­li­śmy, aby na­sze ży­cie na­zna­czone było pu­stymi slo­ga­nami. To nie mo­gło się skoń­czyć mgli­stą wi­zją cze­goś, co jest nie do osią­gnię­cia.

Za­wsze by­li­śmy dla sie­bie opar­ciem, choć ży­cie róż­nie się ukła­dało. Naj­pierw roz­łąki spo­wo­do­wane emi­gra­cją w pierw­szych la­tach po trans­for­ma­cji ustro­jo­wej w Pol­sce. Póź­niej wspólne szu­ka­nie lep­szego ży­cia na po­łu­dniu Eu­ropy, we Wło­szech, w któ­rych oboje się za­ko­cha­li­śmy i które umoż­li­wiły nam po­zna­nie ję­zyka wło­skiego. Dziś ten ję­zyk tak bar­dzo przy­daje nam się w Ke­nii. Wresz­cie po­wrót do oj­czy­zny i bu­dowa sta­bil­nego ży­cia, bli­sko ro­dziny. Przez lata mie­rzy­li­śmy się z mniej­szymi czy też bar­dzo du­żymi pro­ble­mami, ale prze­trwa­li­śmy to. Pa­trzy­li­śmy, jak na­sze dzieci do­ra­stają i same so­bie za­czy­nają ukła­dać ży­cie. Na­wet nie wiemy, kiedy to zle­ciało.

Co­raz sil­niej bu­dziła się w nas po­trzeba sta­wia­nia ko­lej­nych kro­ków na ścieżce do­peł­nie­nia na­szego szczę­ścia. Chcie­li­śmy móc w pew­nym mo­men­cie spoj­rzeć so­bie w oczy i po­wie­dzieć, że na­sze mniej­sze i więk­sze cele zo­stały osią­gnięte. To mu­siało się wy­da­rzyć po tych wszyst­kich la­tach cięż­kiej, fi­zycz­nej pracy oraz dba­nia, aby na­szej ro­dzi­nie nie bra­ko­wało ni­czego, choć ży­li­śmy ra­czej skrom­nie.

Nie chcemy po­wie­dzieć, że ta książka jest zwień­cze­niem ca­łej tej ży­cio­wej drogi z ma­łych Po­lko­wic na Dol­nym Ślą­sku do spo­koj­nego ży­cia w ke­nij­skiej Ma­lindi. To tak na­prawdę ko­lejny przy­sta­nek, bo wiemy, że jesz­cze wiele przy­gód przed nami. Przy­gód, któ­rymi chęt­nie się dzie­limy. Dla­tego cie­szymy się, że czy­tasz tę książkę, bo świa­do­mość, że na­sza prze­pro­wadzka do Ke­nii może być dla ko­goś in­spi­ra­cją, do­daje nam po pro­stu sił.

Kiedy kilka lat temu po­sta­no­wi­li­śmy z Je­rzym, że lata na eme­ry­tu­rze spę­dzimy w Ke­nii, to chyba sami do końca nie wie­rzy­li­śmy, że wszystko pój­dzie po na­szej my­śli. Zna­jomi i ro­dzina pu­kali się w czoło. Wszy­scy za­sta­na­wiali się, jak można wy­pro­wa­dzać się do Afryki, prze­cież tam sama bieda i w do­datku zło ca­łego świata. Prze­cież tam są ter­ro­ry­ści, jest nie­bez­piecz­nie. Trudno dzi­wić się ta­kim opi­niom, w końcu taki jest me­dialny prze­kaz. Te­le­wi­zja i in­ter­net bom­bar­dują nas złymi in­for­ma­cjami, po­ka­zują biedne dzieci z Etio­pii, walki ple­mion w Ugan­dzie czy Kongo. Dra­ma­tyczna sy­tu­acja Rwandy na pewno wszyst­kim utkwiła w pa­mięci (do tej pory trwają tam za­mieszki, może nie tak krwawe, jak w la­tach dzie­więć­dzie­sią­tych, ale nie­stety cią­gle bra­kuje tam sta­bi­li­za­cji). My jed­nak wie­dzie­li­śmy, że to Afryka jest na­szym prze­zna­cze­niem. Dla­czego Ke­nia? Bo kiedy wy­bie­ra­li­śmy się na nasz ko­lejny urlop, po­sta­no­wi­li­śmy, że bę­dzie to przy­pa­dek, po­je­dziemy tam, gdzie nas za­wie­dzie krę­cący się glo­bus. W końcu w dzi­siej­szych cza­sach świat stoi otwo­rem. Kiedy Je­rzy za­trzy­mał glo­bus, oka­zało się, że to w Ke­nii spę­dzimy urlop. Wtedy jesz­cze nie wie­dzie­li­śmy, że bę­dzie to mi­łość od pierw­szego wej­rze­nia. Ja chyba na­wet nie bar­dzo się z tego re­jonu cie­szy­łam, ale Je­rzy był wnie­bo­wzięty.

W tej ca­łej na­szej prze­pro­wadzce nie cho­dzi na­wet o to, że wy­pro­wa­dzamy się do Afryki, że zmie­niamy na stare lata na­sze miej­sce za­miesz­ka­nia, ale głów­nie o to, że w ży­ciu można coś zmie­nić w każ­dym wieku i nie­za­leż­nie od za­so­bów fi­nan­so­wych. Nie trzeba być mi­lio­ne­rem (ci z re­guły mają swoje jachty, sa­mo­loty, wille w wielu kra­jach i w za­sa­dzie sami nie wie­dzą, gdzie jest ich miej­sce na Ziemi).

Ro­dzina, zna­jomi, przy­ja­ciele po­wta­rzają w kółko jak man­trę: „Nie, ja bym się bała, prze­cież to zu­peł­nie inny kon­ty­nent, kul­tura, je­dze­nie, zwy­czaje”, „Nie, ja bym nie mógł zo­sta­wić dzieci, wnu­ków, bar­dzo bym tę­sk­nił”. Tak, to są ar­gu­menty prze­ma­wia­jące jak naj­bar­dziej za tym, aby kur­czowo trzy­mać się swo­ich ko­rzeni, cze­kać na te­le­fon od dzieci z in­for­ma­cją, że w nie­dzielę wpadną na obiad, wy­glą­dać przez okno i tę­sk­nić za wnu­kami, które ak­tu­al­nie miesz­kają w An­glii, Ho­lan­dii czy w Niem­czech. Czę­sto po­rów­nu­jemy się z eme­ry­tami z Za­chodu – oni po­dró­żują, kiedy nas na to nie stać.

Zga­dza się, wielu z nas ma ni­skie eme­ry­tury, kło­poty ze zdro­wiem i ta­kie przed­się­wzię­cie to wy­czyn, nie­mniej jed­nak wiem, że wielu eme­ry­tów zza za­chod­niej gra­nicy wy­jeż­dża do Tur­cji, do Ma­roka, Tu­ne­zji czy Ke­nii, aby prze­cze­kać zimę, aby od­dy­chać mor­skim po­wie­trzem, wy­grze­wać ko­ści na sło­neczku, za­osz­czę­dzić na ogrze­wa­niu, le­kach na prze­zię­bie­nie czy na zi­mo­wych bu­tach.

Kiedy by­li­śmy w Tur­cji, spo­tka­li­śmy tu­rystkę z Nie­miec. Była to pani w wieku osiem­dzie­się­ciu dwóch lat. Miesz­kała w tym sa­mym ho­telu co my. To ona po­wie­działa nam, że wła­śnie ze względu na ni­ską eme­ry­turę przez sześć, a na­wet sie­dem mie­sięcy w roku mieszka w Tur­cji, bo mie­sięczne utrzy­ma­nie w ho­telu z wy­ży­wie­niem kosz­tuje ją czte­ry­sta euro. W tej ce­nie ma po­sprzą­tane, wy­prane. Po­siłki na czas, za­wsze może li­czyć na po­moc ob­sługi, ni­gdy nie czuje się sa­motna. To spo­tka­nie jesz­cze bar­dziej utwier­dziło nas w na­szych pla­nach, a zna­jo­mym wciąż po­wta­rza­li­śmy, że nie ko­chamy zimy, gór, jeż­dże­nia na nar­tach. Kiedy zbli­żała się słota, sza­rość, per­ma­nentny brak słońca, a za drzwiami cza­iła się de­pre­sja, na samą myśl o sło­necz­nej Ke­nii wra­cał nam do­bry hu­mor.

*

Przy­szedł 2014 rok. Wy­bie­ramy się na wy­cieczkę ży­cia do Ke­nii. To bar­dzo da­leko, ale po­mimo że nie je­ste­śmy obie­ży­świa­tami, nie ba­li­śmy się ni­gdy po­dró­żo­wać. Prze­cież jesz­cze na po­czątku lat dzie­więć­dzie­sią­tych, kiedy nie­wielu Po­la­ków miało od­wagę wy­je­chać ze swo­jego mia­sta, zwie­dzi­li­śmy Wło­chy. By­li­śmy w Mo­nako i na Ri­wie­rze Fran­cu­skiej. Zwie­dzi­li­śmy tu­rec­kie wy­brzeże – An­ta­lyę i Ala­nyę – oraz re­jon Ka­pa­do­cji. Jako że ko­cham hi­sto­rię sta­ro­żytną, nie mo­gli­śmy nie od­wie­dzić Egiptu i jego Do­liny Kró­lów.

Nie­stety mu­simy przy­znać, że wy­prawa w głąb Czar­nego Lądu to wy­zwa­nie. Ni­gdy nie by­li­śmy zwo­len­ni­kami wy­praw zor­ga­ni­zo­wa­nych przez biuro po­droży, dla­tego i tym ra­zem wy­jazd za­ła­twi­li­śmy na wła­sną rękę. Po­dróż do cie­płej Afryki w lu­tym po­zwo­liła mi za­po­mnieć, że to jed­nak duże przed­się­wzię­cie. Nie znamy ję­zyka an­giel­skiego, zu­peł­nie nic nie wiemy o kul­tu­rze i zwy­cza­jach lu­dzi w środ­ko­wej czę­ści tego kon­ty­nentu. Je­dziemy w końcu bez opieki re­zy­denta, ale co tam – wa­len­tynki spę­dzimy w Ke­nii, bę­dzie ro­man­tycz­nie.

Po­dróż mi­nęła szybko, na­wet nie prze­szka­dzało mi to, że sa­mo­lot jest nieco nie­wy­godny. Kiedy wy­lą­do­wa­li­śmy w Mom­ba­sie, dru­gim co do wiel­ko­ści mie­ście Ke­nii, była go­dzina osiem­na­sta. Na dwo­rze było szaro, duszno, nie dało się od­dy­chać. Do oczu na­pły­nęły mi łzy. Prze­cież miało być tak pięk­nie, a tu brud, smród i ciemno.

– Ju­reczku, wra­cajmy tym sa­mym sa­mo­lo­tem, nie po­doba mi się tu­taj.

– No chyba zwa­rio­wa­łaś. – Mój mąż był cały w skow­ron­kach, za­cho­wy­wał się tak, jakby przy­je­chał do te­ściów na wieś. Na­wet nie wie­dzia­łam, że on tak lubi wy­zwa­nia. – Prze­cież to rów­nik, nor­malne, że jest już ciemno, nie prze­sa­dzaj – ob­ru­szył się na mnie.

Od­prawa pasz­por­towa trwała wieki. Kiedy po­de­szłam do okienka, pan ka­zał mi spoj­rzeć w obiek­tyw apa­ratu fo­to­gra­ficz­nego i cyk­nął mi zdję­cie. Na­stęp­nie mu­sia­łam od­bić swój kciuk w spe­cjal­nym okienku na bla­cie biurka, za któ­rym sie­dział urzęd­nik. Ma­sa­kra, czu­łam się jak bo­ha­terka filmu gang­ster­skiego w sce­nie na po­ste­runku po­li­cji: zdję­cie z przodu, zdję­cie z le­wej strony, zdję­cie z pra­wej strony i od­ci­ski wszyst­kich pal­ców.

– No nie­źle, mó­wi­łam. Wra­cajmy – mru­cza­łam pod no­sem. – Do­brze, ciemno to jedno, ale tu­taj tak śmier­dzi, że ja nie mogę od­dy­chać – ma­ru­dzi­łam da­lej.

– Mar­tuś, chodź, bo ni­gdy nie do­je­dziemy do ho­telu.

– Pro­szę cię, wra­cajmy. – Tym ra­zem mój mąż spoj­rzał na mnie ta­kim wzro­kiem, że po­sta­no­wi­łam dać spo­kój.

Wśród ocze­ku­ją­cych prze­woź­ni­ków z kar­tecz­kami, na któ­rych były wy­pi­sane na­zwi­ska przy­jezd­nych, od­na­leź­li­śmy swo­jego tak­sów­ka­rza, który na szczę­ście mó­wił po wło­sku, a więc cho­ciaż tyle do­brego. Wsie­dli­śmy do ma­łego busa i ru­szy­li­śmy w nie­znane. Droga niby as­fal­towa, ale ja­kaś taka wą­ska.

W Ke­nii obo­wią­zuje ruch le­wo­stronny. By­łam prze­ra­żona, mia­łam wra­że­nie, że cały czas każdy sa­mo­chód z na­prze­ciwka je­dzie pro­sto na nas. Sie­dząc z tyłu za kie­rowcą, ha­mo­wa­łam ile sił w no­gach. Jems, tak miał na imię kie­rowca, pew­nie czuł, jak po­py­cham jego sie­dze­nie do przodu, jed­nak wtedy w ogóle o tym nie my­śla­łam. Po dwóch i pół go­dzi­nie do­tar­li­śmy do ho­telu. Cali, ale czy zdrowi, to nie wiem. Ja­kież było moje zdzi­wie­nie, gdy oka­zało się, że o go­dzi­nie dwu­dzie­stej trze­ciej cze­kano na nas z ko­la­cją. Przy­wi­tano nas pysz­nym so­kiem z mango. Chyba na­wet się uśmiech­nę­łam.

Na­stęp­nego dnia rano obu­dził mnie śpiew pta­ków. Ju­reczka nie było w sy­pialni. Wsta­łam, ro­zej­rza­łam się po na­szym apar­ta­men­cie. Był duży, prze­stronny, urzą­dzony w stylu ko­lo­nial­nym. Po­przed­niego wie­czoru na­wet nie za­uwa­ży­łam, że nad na­szym łóż­kiem roz­ciąga się bie­lutka i cienka jak pa­ję­czynka mo­ski­tiera.

„No su­per, mu­sia­łam być bar­dzo zmę­czona” – po­my­śla­łam. Otwo­rzy­łam drzwi na ta­ras.

– O matko, jak tu­taj jest pięk­nie! – po­wie­dzia­łam sama do sie­bie. Wi­dok był obłędny, dużo zie­lo­nych, roz­ło­ży­stych drzew, krzewy hi­bi­skusa two­rzyły ży­wo­płoty przy bun­ga­lo­wach. Kilka me­trów od na­szego ta­rasu znaj­do­wała się re­stau­ra­cja, a na­prze­ciwko niej duży ba­sen. Po­środku ba­senu była wy­spa, na któ­rej, wśród pięk­nych palm w kształ­cie wa­chla­rzy, usta­wiona była rzeźba wiel­kiego lwa. „Ja­kie cudo” – po­my­śla­łam. Kiedy pod­nio­słam wzrok, zo­ba­czy­łam nie­sa­mo­wity, ol­brzymi dach ze słomy.

– Jaki piękny! – wy­rwało mi się. Wtedy zo­ba­czy­łam mo­jego męża, który roz­pro­mie­niony szedł w moją stronę.

– Gdzie ty by­łeś?

– Wiesz, do plaży jest da­leko, ale ocean piękny – wy­rzu­cił jed­nym tchem.

– Wi­dzia­łeś ba­sen przy re­stau­ra­cji? A ile tu­taj jest zie­leni. Zo­bacz, jaka piękna agawa na­prze­ciwko ta­rasu, ma ko­lor wręcz błę­kitny jak to niebo. No, po­wiem ci, że nie spo­dzie­wa­łam się, że bę­dzie tyle zie­leni. A te da­chy ze słomy, ta­kie jak u nas strze­chy na wsi, ale te są ta­kie wiel­kie, w kształ­cie trój­ką­tów. Zo­bacz, ja­kie fa­scy­nu­jące – traj­ko­ta­łam jak na­krę­cona.

– Ko­cha­nie, to są da­chy z li­ści pal­mo­wych, a nie ze słomy. Na­zy­wają się ma­kuti i są cha­rak­te­ry­styczne dla kra­jo­brazu ke­nij­skiego.

– No do­brze, ale wy­glą­dają jak strze­chy.

Za­raz po śnia­da­niu wy­ru­szy­li­śmy na plażę. Ku mo­jemu zdzi­wie­niu zro­biło się po­chmurno, znik­nęło piękne nie­bie­skie niebo, ale i tak było cie­pło. Może to na­wet le­piej, w końcu mamy po­łu­dnie. Spa­cer w słońcu mógłby nie być tak przy­jemny. Droga na plażę wio­dła wśród bu­gen­willi – kwiaty tych krze­wów miały ko­lor po­ma­rań­czy, fuk­sji, ró­żo­wej lan­drynki i bia­łej sukni ślub­nej. Były prze­uro­cze. Plaża nad Oce­anem In­dyj­skim zro­biła na mnie ogromne wra­że­nie: sze­roka, czy­sta, w ko­lo­rze cze­ko­lady.

– Wiesz, ko­cha­nie, to chyba bę­dzie na­sze miej­sce na Ziemi na sta­rość. – Nie wiem, dla­czego to po­wie­dzia­łam, ale w głębi serca czu­łam, że to jest przy­ja­zne i cu­downe miej­sce. Ota­czał nas spo­kój, na­gle wszyst­kie pro­blemy gdzieś znik­nęły, za­po­mnia­łam o pę­dzą­cym try­bie ży­cia w Eu­ro­pie, mia­łam po pro­stu wra­że­nie, że czas sta­nął w miej­scu.

Je­rzy przy­tu­lił mnie i po­ca­ło­wał.

– Też tak my­ślę, ko­cha­nie.

Ko­lejne dni mi­jały głów­nie na za­chwy­tach. Ho­tel miał prze­stronny ogród z dużą liczbą róż­no­rod­nych drzew. To nie były tylko palmy. Wzdłuż ka­mien­nych ale­jek po­sa­dzone były gar­de­nie. Bar­dzo duże wra­że­nie zro­biło na mnie drzewo, które miało prze­ogromne ko­sze czer­wo­nych kwia­tów. Był to słynny pło­mień Afryki. Je­dyne, co mnie roz­cza­ro­wało, to je­dze­nie w ho­telu. Nie­stety do­mi­no­wała kuch­nia wło­ska i o ile ko­la­cje były po­da­wane w pięk­nej sce­ne­rii wo­kół ba­senu, z ogromną liczbą świec, z mu­zyką na żywo, to same da­nia nie­stety nie za­chwy­cały. Raz był wie­czór su­ahili. Po­dano fa­solkę w so­sie z mleczka ko­ko­so­wego, du­szoną białą ka­pu­stę, ma­ham­bri (ta­kie pu­ste w środku pączki, które bar­dzo mi sma­ko­wały), ale to było tylko raz na dwa ty­go­dnie. Bra­ko­wało mi ryb, owo­ców mo­rza, które bar­dzo lu­bimy, dla­tego na ko­la­cje wy­cho­dzi­li­śmy do lo­kal­nych re­stau­ra­cji. Pierw­sze wyj­ście do mia­sta było dla mnie ogrom­nym prze­ży­ciem, bo nie­stety tu­taj już nie było tak ró­żowo… Dużo śmieci, przy­kre za­pa­chy i odór spa­lin, cią­gnący się za śmiesz­nymi po­jaz­dami na trzech kół­kach, któ­rych było mnó­stwo do­okoła. Mia­sto było ży­wym or­ga­ni­zmem. Mi­jali nas lu­dzie w ko­lo­ro­wych stro­jach, uśmie­chali się do nas, ki­wali gło­wami na po­wi­ta­nie i krzy­czeli: Jambo, co ozna­cza „cześć” w ję­zyku su­ahili. Od­po­wia­da­li­śmy na po­wi­ta­nie – jambo, po­nie­waż jesz­cze przed wy­jaz­dem na­uczy­li­śmy się kilku słów w tym ję­zyku.

Po­mimo wy­glą­da­ją­cej ze­wsząd biedy oka­zało się, że są tu­taj su­per­mar­kety, bary, re­stau­ra­cje. Jed­nym sło­wem, poza ho­te­lem jest nor­malne ży­cie. Chyba wtedy by­łam tym za­sko­czona, bo prze­cież Afryka to le­pianki w kształ­cie uli, Ma­sa­jo­wie bie­ga­jący z dzi­dami po sa­wan­nie i po­lu­jący na dzi­kiego zwie­rza. No cóż, na­wet ja ule­głam tym ste­reo­ty­pom. Zde­cy­do­wa­li­śmy, że ko­la­cję zjemy na mie­ście. We­szli­śmy do jed­nej z lo­kal­nych re­stau­ra­cji, dość skrom­nej, ale przy­kryte śnież­no­bia­łymi ob­ru­sami sto­liki wręcz za­pra­szały, aby przy nich usiąść. Gdy tylko usie­dli­śmy, zja­wiła się śliczna dziew­czyna o oczach czar­nych jak he­ban, z uśmie­chem od ucha do ucha i zę­bami bia­łymi jak śnieg w słońcu na An­tark­ty­dzie. Przy­nio­sła nam menu i za­pro­po­no­wała ape­ri­tif. Bie­gle po­słu­gi­wała się ję­zy­kiem wło­skim. W Ma­lindi mieszka bar­dzo dużo Wło­chów, dla­tego w wielu re­stau­ra­cjach, ba­rach czy na­wet urzę­dach Ke­nij­czycy po­słu­gują się ję­zy­kiem wło­skim, cho­ciaż ję­zy­kami urzę­do­wymi są su­ahili i an­giel­ski. Bar­dzo mi się to spodo­bało, po­nie­waż my w ogóle nie znamy an­giel­skiego, ale je­ste­śmy wło­sko­ję­zyczni. Za­mó­wi­łam rybkę, a Je­rzy po­sta­no­wił ra­czyć się kur­cza­kiem. Ja­kież było na­sze zdzi­wie­nie, kiedy oka­zało się, że musi za­mó­wić ca­łego lub po­łowę.

– No cóż, w tej sy­tu­acji niech bę­dzie pół.

Dziew­czyna przy­jęła za­mó­wie­nie i po­in­for­mo­wała nas, że czas ocze­ki­wa­nia to go­dzina.

– O, to długo, a czy mo­gli­by­śmy te­raz wyjść na spa­cer i wró­cić za go­dzinę? – za­py­ta­łam.

– Tak, jak naj­bar­dziej, ale nie­stety mu­sie­liby pań­stwo zo­sta­wić za­liczkę.

Zo­sta­wi­li­śmy za­liczkę i ru­szy­li­śmy do wyj­ścia. Na­gle do­bie­gło nas gło­śne gda­ka­nie kur­czaka, który z pew­no­ścią nie chciał iść pod nóż. Tego się nie spo­dzie­wa­li­śmy, ale za­mó­wie­nie zo­stało zło­żone, cóż po­cząć. W tym mo­men­cie zo­ba­czy­łam ku­cha­rza w bia­łym ki­tlu z ma­czetą w ręce, nieco po­chy­lo­nego i bie­ga­ją­cego za bied­nym, roz­wrzesz­cza­nym pta­kiem. Czu­li­śmy się nie­swojo, ale mimo to uśmiech­nę­li­śmy się do sie­bie i po­szli­śmy zwie­dzać mia­sto.

Nie­da­leko były stra­gany z kwia­tami, był czter­na­sty lu­tego, więc Je­rzy ob­da­ro­wał mnie bu­kie­tem bor­do­wych róż. Ke­nia jest dru­gim naj­więk­szym na świe­cie eks­por­te­rem róż do Eu­ropy. Mo­że­cie być pewni, że róże, które ku­pu­je­cie zi­mową porą w Pol­sce, po­cho­dzą z Ke­nii. Cie­kawe, jak wy­glą­dają plan­ta­cje?

Go­dzina mi­nęła szybko. Wró­ci­li­śmy do re­stau­ra­cji. Dziew­czyna przy­wi­tała nas uśmie­chem, po czym za­pro­siła do sto­lika i przy­nio­sła za­mó­wione da­nia. Por­cje były ol­brzy­mie, wszystko świeże, frytki ta­kie do­mowe, do­piero co zro­bione z ziem­nia­ków ob­ra­nych na­prędce, su­rówka z mar­chewki od babci z ogródka, sło­dziutka i so­czy­sta. Je­dze­nie było wy­borne, skromne, czuć było orien­talne przy­prawy, ta­kie jak im­bir czy kur­kuma, i mimo że ja nie bar­dzo gu­stuję w tych sma­kach, mu­szę przy­znać, że wszystko było pyszne.

Kiedy skoń­czy­li­śmy po­si­łek, było bar­dzo ciemno. Po wyj­ściu z re­stau­ra­cji chyba tro­chę ob­le­ciał mnie strach. Za­sta­na­wia­łam się, czy po­win­ni­śmy za­mó­wić tak­sówkę… Wpraw­dzie do ho­telu nie było da­leko, ale to nie­znany kraj. Może wcale nie jest tak bez­piecz­nie, jak nam się wy­da­wało?

– Ju­reczku, za­mówmy tak­sówkę, chyba się boję iść te­raz tym po­bo­czem.

– Ko­cha­nie, nie prze­sa­dzaj, do ho­telu mamy ja­kiś ki­lo­metr, co może nam się stać?

„No niby nic” – po­my­śla­łam, ale i tak mia­łam strach w oczach.

Po­bo­cze drogi jest pełne dziur, trzeba bar­dzo uwa­żać, aby nie skrę­cić kostki. W ciem­no­ści nic nie wi­dać, tylko cza­sami na wy­so­ko­ści mo­ich oczu bły­skają małe białe punk­ciki.

„Czy to świe­tlik?” – py­ta­łam sama sie­bie. – „Nie, kre­tynko, to białe jak śnieg gałki oczne mi­ja­ją­cych nas Ke­nij­czy­ków”. No cóż, było ciemno, pierw­szy raz ze­tknę­li­śmy się z miesz­kań­cami Ke­nii, idą­cymi ulicą. Było to dla nas coś no­wego.

Prze­cho­dzący obok lu­dzie albo nas po­zdra­wiali, albo w ogóle nie zwra­cali na nas uwagi. Skar­ci­łam się w my­ślach, prze­cież to są tacy sami lu­dzie jak my.

Na­stęp­nego dnia po­sta­no­wi­li­śmy po­je­chać na plażę Ma­lindi. Re­cep­cjo­ni­sta po­wie­dział, że mo­żemy za­trzy­mać tak­sówkę, po­wie­dzieć kie­rowcy, że chcemy na plażę i nas za­wie­zie.

– Chyba żar­tu­jesz! Gdzie mamy za­trzy­mać tak­sówkę? – obu­rzy­łam się.

– Przed ho­te­lem są tuk-tuki, za­trzy­maj je­den i w drogę.

Pa­trzy­łam na niego jak sroka w gnat. „O czym on do mnie mówi, ja­kie tuk-tuki?” – Mu­sia­łam mieć wy­ma­lo­wane na twa­rzy ogromne zdu­mie­nie, bo Ju­stin – chło­pak z re­cep­cji – wy­szedł z nami przed bramę ho­telu, za­trzy­mał nam ten śmieszny po­jazd na trzech kół­kach i po­wie­dział:

– Pro­szę, wsia­daj­cie.

– No nie, tym czymś mamy je­chać? Ju­reczku, po­pro­szę to­yo­tkę.

– Wsia­daj i nie ma­rudź. – Mój mąż spoj­rzał na mnie tak, jak­bym na­dep­nęła mu na pa­lec.

Kiedy ru­szy­li­śmy, po­czu­łam wiatr we wło­sach.

– Wiesz, chyba jest su­per – po­wie­dzia­łam do Je­rzego.

– Jak za cza­sów na­szej mło­do­ści: „zimny ło­kieć”, wiatr we wło­sach i je­dziemy.

Tuk-tuk do­wiózł nas pod Ro­sadę. Był to bar z le­ża­kami i sło­mia­nymi pa­ra­so­lami tuż przy plaży.

– Jak tu­taj jest pięk­nie – wes­tchnę­łam. Plaża spek­ta­ku­larna z bie­lut­kim jak sól pia­skiem. Ocean na zmianę tur­ku­sowy, błę­kitny i nie­bie­ski, woda czy­sta jak krysz­tał.

– Ko­cha­nie, te­raz to już na sto pro­cent wiem, że chcę tu­taj kie­dyś za­miesz­kać.

Je­rzy przy­tu­lił mnie i tak sta­li­śmy przez chwilę, pa­trząc na ho­ry­zont oce­anu. Pod­czas tej pierw­szej po­dróży do Ke­nii od­wie­dzi­li­śmy biuro nie­ru­cho­mo­ści w Ma­lindi. Wła­ści­cielką biura była Włoszka. Bar­dzo się ucie­szy­łam, bo znacz­nie nam to uła­twiło roz­mowę. Fran­ce­sca za­pro­po­no­wała obej­rze­nie dzia­łek, ja­kie miała na sprze­daż. Działki były wła­sno­ścią Wło­cha, któ­rego przod­ko­wie osie­dlili się w Ma­lindi za­raz po pierw­szej woj­nie świa­to­wej. Cie­kawa by­łam, gdzie są po­ło­żone. Umó­wi­li­śmy się na na­stępny dzień.

Punk­tu­al­nie o dzie­sią­tej rano sta­wi­li­śmy się w biu­rze nie­ru­cho­mo­ści i wraz z Fran­ce­scą po­je­cha­li­śmy obej­rzeć te­ren z dział­kami, który był od­da­lony od mia­sta około trzech ki­lo­me­trów.

Wpraw­dzie działki były nie­da­leko oce­anu, ale nie było do niego bez­po­śred­niego do­stępu. To zna­czy nie było wy­zna­czo­nej drogi i aby dojść na cze­ko­la­dową plażę, trzeba było iść około dwóch ki­lo­me­trów. Nie, to jed­nak nie było to, ale przy­naj­mniej wie­dzie­li­śmy, ja­kich cen mo­żemy się spo­dzie­wać. Kiedy wró­ci­li­śmy do ho­telu, An­to­nio, je­den z ani­ma­to­rów, który jed­no­cze­śnie był na­szym opie­ku­nem na czas po­bytu, za­py­tał, czy cze­goś nie po­trze­bu­jemy.

– Nie, An­to­nio, dzię­ku­jemy, wszystko mamy, ale je­śli masz chwilę, to może dał­byś się za­pro­sić na kawę – za­pro­po­no­wa­łam.

– Tak, bar­dzo chęt­nie na­piję się z wami kawy.

Kiedy usie­dli­śmy na ta­ra­sie, An­to­nio opo­wie­dział nam swoją hi­sto­rię. To był na­prawdę bar­dzo miły chło­pak, a wła­ści­wie do­ro­sły męż­czy­zna, bo miał już trzy­dzie­ści dwa lata. To on pod­czas ko­la­cji śpie­wał ke­nij­skie pio­senki, tań­czył, był du­szą to­wa­rzy­stwa. Pry­wat­nie był naj­star­szy z pię­ciorga ro­dzeń­stwa, któ­remu po­ma­gał fi­nan­sowo, bo ro­dzice nie żyli. Je­den z braci, Sa­muel, uczył się w Na­irobi w szkole woj­sko­wej. Sa­muel miał dużo szczę­ścia, bo kiedy jesz­cze był w szkole pod­sta­wo­wej, ad­op­to­wało go mał­żeń­stwo z Ber­gamo we Wło­szech (ad­op­cja na od­le­głość), to oni opła­cali mu szkołę od kilku lat. To dzięki nim mógł uczyć się w sto­licy. An­to­nio bar­dzo go wspie­rał i rów­nież po­ma­gał, jak mógł, jed­no­cze­śnie oszczę­dza­jąc każdy szy­ling na kupno działki, na któ­rej chciał po­sta­wić dom dla ro­dziny. Nie krył tego, że bar­dzo li­czy na po­moc Sa­mu­ela, kiedy ten już roz­pocz­nie pracę. Kiedy ja za­czę­łam ubo­le­wać nad tym, że w wio­skach lu­dzie nie mają świa­tła, że są biedni, An­to­nio po­wie­dział:

– Marta, tak, są biedni, ale są szczę­śliwi. Nie znają te­le­wi­zora, nie mają lo­dówki, ale są uśmiech­nięci, życz­liwi, ufni. To już my, któ­rzy miesz­kamy w mie­ście, mamy więk­sze po­trzeby, mu­simy pra­co­wać, bo mu­simy za­pła­cić czynsz za miesz­ka­nie, chcemy mieć te­le­fon, nowe ubra­nie czy nowe buty, je­ste­śmy ze­stre­so­wani, mamy obawy, co bę­dzie ju­tro, ale i tak je­ste­śmy szczę­śliwsi od was, któ­rzy przy­jeż­dża­cie z Eu­ropy. Spójrz­cie na sie­bie, ma­cie po­roz­kła­dane lap­topy, te­le­fony, cały czas je­steś­cie w kon­tak­cie z bli­skimi, nie mo­że­cie ode­rwać się od swo­ich obo­wiąz­ków na­wet na urlo­pie. Je­rzy, no po­wiedz, czy nie mam ra­cji?

– Tak, jak naj­bar­dziej masz ra­cję, zu­peł­nie ina­czej ży­jemy w Eu­ro­pie. Mi bar­dzo się tu­taj po­doba, wszystko dzieje się po­woli, nie ma pę­dzą­cych sa­mo­cho­dów, są pisz­czące tuk-tuki, wszy­scy się do sie­bie uśmie­chają, po­zdra­wiają się.

– Cie­szę się, że wam się tu­taj po­doba. Baw­cie się do­brze, od­po­czy­waj­cie, mu­szę już iść, mam spo­tka­nie. – An­to­nio po­że­gnał się z nami, pod­sko­czył jak mały chło­piec i znik­nął w zie­lo­nym ogro­dzie.

– Je­rzy, on na­prawdę ma ra­cję, my nie umiemy cie­szyć się tym, co mamy, cią­gle nam mało. Znamy co­raz mniej osób, nie utrzy­mu­jemy kon­taktu pra­wie z ni­kim, to jest bo­lączka wszyst­kich Eu­ro­pej­czy­ków czy lu­dzi z bo­ga­tych kra­jów. Wy­obra­żasz so­bie, że idziemy te­raz ulicą Skrze­tu­skiego u nas i uśmie­chamy się do wszyst­kich, mó­wimy wszyst­kim „cześć”?!

– Tak, wy­obra­żam so­bie, ale wi­dzę też te uśmieszki za na­szymi ple­cami. – Ro­ze­śmia­li­śmy się oboje.

*

Po po­wro­cie z dwu­ty­go­dnio­wych wcza­sów do Pol­ski dużo roz­ma­wia­li­śmy o tym, że to wła­śnie Ke­nia jest na­szym miej­scem do­ce­lo­wym. By­li­śmy za­chwy­ceni ko­lo­rami nieba, zie­le­nią, czer­woną zie­mią, ko­lo­ro­wymi kwia­tami, uśmiech­nię­tymi ludźmi i spo­ko­jem, jaki nas ota­czał.

W la­tach dzie­więć­dzie­sią­tych wy­je­cha­li­śmy do Włoch w po­szu­ki­wa­niu pracy. My­śle­li­śmy na­wet, aby tam za­miesz­kać na stałe. To jed­nak nie był jesz­cze czas na opusz­cze­nie na­szego kraju, dla­tego po trzech la­tach wró­ci­li­śmy do Pol­ski. Głów­nym po­wo­dem było to, że mie­li­śmy jesz­cze małe dzieci, które bar­dzo tę­sk­niły za dziad­kami, cio­cią i wuj­kiem. Każdy te­le­fon do Pol­ski koń­czył się go­rączką u Mar­tynki, a i Pa­weł co­raz czę­ściej py­tał, kiedy po­je­dziemy do cioci. Poza tym to był czas, kiedy nie­zbyt ła­two było za­le­ga­li­zo­wać nasz po­byt we Wło­szech, a brak sta­łego po­bytu ro­dził wiele pro­ble­mów: brak le­gal­nej pracy, ubez­pie­cze­nia, brak moż­li­wo­ści za­pi­sa­nia dzieci do szkoły. Tak, to nie był do­bry czas, aby za­miesz­kać na stałe na Pół­wy­spie Ape­niń­skim.

Ale to wła­śnie we Wło­szech zro­dził się po­mysł, aby na sta­rość za­miesz­kać w cie­płych kra­jach. Gdzieś, gdzie rano bu­dzi nas słońce, gdzie lu­dzie są uśmiech­nięci, gdzie żyje się wol­niej. Tym miej­scem miały być Wło­chy, ale w miarę upływu lat zmie­nia­li­śmy zda­nie. Był na­wet czas, kiedy chcie­li­śmy za­miesz­kać w Tur­cji, ale po­mimo że bar­dzo nam się tam po­do­bało, to nie była mi­łość, po pro­stu nie za­iskrzyło mię­dzy nami a tym kra­jem.

Kupno działki odło­ży­li­śmy na póź­niej, prze­cież Je­rzy ma do eme­ry­tury jesz­cze sześć lat, to szmat czasu. Pra­cuje w ko­palni jako geo­log, jest pra­cow­ni­kiem do­ło­wym, dla­tego po dwu­dzie­stu pię­ciu la­tach pracy pod zie­mią ma moż­li­wość przej­ścia na wcze­śniej­szą eme­ry­turę. Roz­pu­ści­li­śmy już jed­nak wici, że za kilka lat na stałe wy­jeż­dżamy do Ke­nii. Bę­dziemy jak eme­ryci z Za­chodu pić drinki pod pa­lemką i wy­grze­wać się na słońcu. Nikt nie brał tych de­kla­ra­cji na po­waż­nie, je­dy­nie nasz syn wie­rzył, że zre­ali­zu­jemy na­sze ma­rze­nia. Sześć lat to dużo czasu, ale po­mału za­czę­li­śmy co­raz bar­dziej przy­zwy­cza­jać się do my­śli, że czeka nas wiel­kie przed­się­wzię­cie.

*

W 2019 roku ko­lejny raz le­cimy na wczasy do Ke­nii, ale tym ra­zem wy­bie­ramy inny re­jon. Diana Be­ach – ty­powo tu­ry­styczny, z pięk­nymi ho­te­lami na plaży i re­sor­tami w ko­lej­nych rzę­dach, nie­da­leko oce­anu. Tym ra­zem za­re­zer­wo­wa­li­śmy do­mek w jed­nym z re­sor­tów o na­zwie „Glo­ria”. Po­sta­no­wi­li­śmy, że spró­bu­jemy ta­kiego nor­mal­nego ży­cia, bę­dziemy ro­bić za­kupy, go­to­wać, roz­glą­dać się po oko­licy, może tu­taj ku­pimy działkę albo dom.

To był cu­downy czas, na­wet je­śli sta­łam przy ga­rach, to do­mek wśród zie­leni, z ba­se­nem na po­se­sji i Oce­anem In­dyj­skim w po­bliżu, wy­na­gra­dzał wszystko. W tym cza­sie obej­rze­li­śmy też kilka dzia­łek. Ceny były dużo wyż­sze niż w Ma­lindi, ale chyba na­wet nie cho­dziło o cenę, tylko mnie ja­koś cią­gnęło w tamte oko­lice. To w tam­tym miej­scu zo­sta­wi­łam serce, a do­dat­kowo ba­riera ję­zy­kowa w Diana Be­ach była dla mnie nie do prze­sko­cze­nia. Brak zna­jo­mo­ści ję­zyka an­giel­skiego to na­prawdę duży pro­blem. Nie­mniej jed­nak i ta wi­zyta w Ke­nii po­twier­dziła, że to jest na­sze miej­sce na Ziemi, ko­lory, lu­dzie, spo­kój. No nic, dwa ty­go­dnie szybko mi­nęły, trzeba było wra­cać do Pol­ski, ale tym ra­zem wie­dzie­li­śmy, że nie na długo, prze­cież to już tylko dwa lata i bę­dziemy z po­wro­tem, już nie jako tu­ry­ści, a jako miesz­kańcy prze­pięk­nego ke­nij­skiego wy­brzeża.

*

Po­bra­li­śmy się w po­ło­wie lat osiem­dzie­sią­tych, a po­zna­li­śmy w li­ceum. Je­rzy jest ode mnie star­szy o rok. W pierw­szej kla­sie we­dług opi­nii mo­ich star­szych ko­le­gów, a w tym rów­nież Je­rzego, na­le­ża­łam do „głu­pich, dzie­cin­nych i zie­lo­nych”, to zna­czy nie nada­wa­łam się na im­prezy, nie by­łam warta za­chodu. Ju­rek oczy­wi­ście cały czas za­prze­cza i mówi, że on ni­gdy o mnie tak nie my­ślał, a wręcz prze­ciw­nie. Kiedy zo­ba­czył mnie w błę­kit­nym swe­terku i be­żo­wych ogrod­nicz­kach (mia­łam ta­kie, w tam­tych cza­sach to był szał, a dzi­siaj my­ślę o nich jak o dre­li­cho­wych spodniach ro­bo­czych), to wtedy wła­śnie po­wie­dział so­bie, że to bę­dzie jego żona i matka jego dzieci. Mi­nęło jed­nak tro­chę czasu, za­nim zo­sta­li­śmy parą.

Mu­sia­łam pew­nie zmie­nić sta­tus na wyż­szy, z zie­lo­nej może na bla­do­czer­woną albo czer­woną. Nie­stety ni­gdy się nie do­wie­dzia­łam, ja­kie sta­tusy upraw­niały moje ko­le­żanki do wzię­cia udziału w pry­wat­kach. Nie­mniej jed­nak Je­rzy za­czął dość szybko za­bie­gać o moje względy. Nie da­wał za wy­graną, przy­cho­dził do mnie pod pre­tek­stem po­ży­cze­nia róż­nych ksią­żek (dzięki mo­jemu ta­cie mie­li­śmy w domu dużą bi­blio­tekę, tato bar­dzo lu­bił czy­tać) i tak od­da­wał jedną książkę i po­ży­czał drugą. Po la­tach od­kry­łam, że na­wet ich nie czy­tał (temu też te­raz za­prze­cza). Kiedy moja młod­sza sio­stra w li­ceum miała prze­czy­tać ów­cze­sną lek­turę Ko­lum­bo­wie rocz­nik 2000 Ro­mana Brat­nego, to oka­zało się, że książka ma fa­brycz­nie skle­jone kartki, a Je­rzy po­noć ją prze­czy­tał. No cóż, każdy pre­tekst jest do­bry, je­śli przy­bliża do osią­gnię­cia celu.

Mo­men­tem prze­ło­mo­wym w na­szej zna­jo­mo­ści były uro­dziny mo­jej przy­ja­ciółki. Jola przy­szła za­pro­sić mnie na swoją osiem­nastkę. Tak się zło­żyło, że aku­rat Ju­rek był u mnie i wy­szu­ki­wał ko­lejną książkę w na­szej bi­blio­teczce. Jola, nie­wiele my­śląc, za­pro­siła mnie i Je­rzego jako parę na swoją uro­czy­stość. To był maj, wtedy ofi­cjal­nie za­czę­li­śmy się spo­ty­kać i mój chło­pak nie mu­siał już czy­tać ksią­żek z mo­jej bi­blio­teki.

Lata mi­jały, skoń­czy­li­śmy li­ceum, po­szli­śmy na stu­dia, a Je­rzy wcale nie kwa­pił się mi oświad­czyć, nie­stety.

„Na co on czeka?” – my­śla­łam. – „Mu­szę wziąć sprawy w swoje ręce”.

Był sty­czeń 1985 roku. Umó­wi­li­śmy się z Je­rzym w jego miesz­ka­niu. Kiedy przy­szłam, mama Jurka za­pro­siła mnie do po­koju, za­pro­po­no­wała her­batę. Tato sie­dział w swoim ulu­bio­nym fo­telu, Je­rzy przy­wi­tał się ze mną i usiadł na ka­na­pie, a mnie wska­zał drugi fo­tel. Nie pa­mię­tam, o czym roz­ma­wia­li­śmy, ale to wtedy po­my­śla­łam: „Te­raz albo ni­gdy”.

– Ja dzi­siaj przy­szłam po­pro­sić pań­stwa o rękę wa­szego syna – wy­pa­li­łam jak z ka­ra­binu ma­szy­no­wego.

Mama Je­rzego o mało nie wy­pu­ściła szkla­nek z her­batą z rąk, tato sta­nął od razu na równe nogi.

Bez zmru­że­nia oka strze­la­łam da­lej:

– Je­śli pań­stwo się zgo­dzi­cie, chcie­li­by­śmy wziąć ślub w czerwcu tego roku. Oczy­wi­ście chcie­li­by­śmy z po­mocą pań­stwa i mo­ich ro­dzi­ców wy­pra­wić we­sele.

Ju­re­czek ro­bił się ko­lo­rowy na twa­rzy i ła­pał po­wie­trze jak ryba.

Po chwili tato pierw­szy od­zy­skał głos:

– Je­steś w ciąży?

No te­raz to ja wy­ba­łu­szy­łam oczy jak wy­rak – le­mur, któ­rego gałki oczne zaj­mują wię­cej miej­sca niż mózg.

– Nie, nie je­stem w ciąży, ale my­ślę, że cztery lata cho­dze­nia ze sobą i trzy­ma­nia się za rączkę wy­star­czy.

– Ju­rek, co ty na to? – za­py­tał tato.

– Nooo, jaaa… – za­czął ją­kać się mój chło­pak.

– On się zga­dza – wy­pa­ro­wa­łam.

Na chwilę znów za­pa­dła ci­sza. W końcu pan Sta­szek za­brał głos:

– No do­brze, ja też my­ślę, że mo­że­cie się po­brać, dla­tego oboje z matką od­damy ci rękę na­szego syna. Mam jed­nak prośbę.

– Świet­nie, a jaką? – za­py­ta­łam.

– Skoro nie mu­si­cie się spie­szyć, to czy we­sele mo­gli­by­śmy wy­pra­wić we wrze­śniu?

– Oczy­wi­ście, nie mamy nic prze­ciwko temu, może być wrze­sień. – Spoj­rza­łam wy­mow­nie na Je­rzego, da­jąc mu do zro­zu­mie­nia, że to na­sza obo­pólna zgoda.

Ani Je­rzy, ani jego mama nie po­wie­dzieli nic. To ja z moim przy­szłym te­ściem oma­wia­łam szcze­góły we­sela. Naj­za­baw­niej­sze było to, że Ju­rek na­prawdę nic nie wie­dział o moim po­sta­no­wie­niu. Ja sama zresztą by­łam za­sko­czona swoją od­wagą. Kiedy Ju­re­czek od­pro­wa­dzał mnie do domu, ogra­ni­czył się do jed­nego zda­nia:

– Mo­głaś mnie uprze­dzić.

– Wtedy byś mi za­bro­nił, a ja da­lej cze­ka­ła­bym, aż to ty mi się oświad­czysz.

Po kilku mie­sią­cach mój chło­pak, aby tra­dy­cji stało się za­dość, przy­szedł wraz z ro­dzi­cami ofi­cjal­nie po­pro­sić o moją rękę. Przy­niósł bu­kiet czer­wo­nych róż i pier­ścio­nek, i za­py­tał, czy wyjdę za niego. Co mia­łam zro­bić, po­wie­dzia­łam „tak”, w końcu z te­ściem już ob­ga­da­li­śmy szcze­góły przy­ję­cia we­sel­nego. Pan Sta­szek zro­bił na­wet li­stę go­ści. Po ofi­cjal­nych za­rę­czy­nach wszystko po­to­czyło się z górki i na­wet nie obej­rze­li­śmy się, a „czter­dzie­ści lat mi­nęło jak je­den dzień”, cy­tu­jąc kla­syka.

*

Kiedy wró­ci­li­śmy z Ke­nii w 2014 roku, po­sta­no­wi­li­śmy wy­sta­wić dom na sprze­daż. Niby do wy­jazdu było jesz­cze da­leko, ale sprze­daż domu to też nie byle ja­kie przed­się­wzię­cie. Poza tym chcie­li­śmy zo­ba­czyć, czy to jest do­bry mo­ment na sprze­daż nie­ru­cho­mo­ści. Oczy­wi­ście po­in­for­mo­wa­li­śmy na­sze dzieci o de­cy­zji, którą pod­ję­li­śmy. Pa­weł od po­czątku nam ki­bi­co­wał, w jego oczach wi­dzie­li­śmy en­tu­zjazm. On ma bar­dzo sze­ro­kie za­in­te­re­so­wa­nia, nie boi się wy­zwań i no­wo­ści, sam od naj­młod­szych lat sta­wia so­bie cele i kon­se­kwent­nie je re­ali­zuje, dla­tego nie­trudno było mu so­bie wy­obra­zić nasz.

– Ma­muś, ta­tuś, to bę­dzie me­ga­wy­da­rze­nie. Ja­cie, prze­pro­wadzka do Ke­nii.

Mar­tyna była mniej en­tu­zja­styczna. My­ślę, że dla­tego, że sama miesz­kała już w An­glii. Wie­działa, że nie jest ła­two zmie­nić swoje ży­cie. Nie­mniej jed­nak ona też od­nio­sła się do na­szej de­cy­zji po­zy­tyw­nie.

– Ko­chani, je­śli uwa­ża­cie, że to was uszczę­śliwi, że od­naj­dzie­cie się w tym da­le­kim, nie­zna­nym świe­cie, to oczy­wi­ście, że ja też was będę wspie­rać i ży­czę wam, aby wszystko się udało.

Mi­nęły trzy lata, za­nim sprze­da­li­śmy dom. Wbrew po­zo­rom nie była to ła­twa de­cy­zja, w końcu za­mie­nia­li­śmy coś, co było na­szym ży­ciem, mi­ło­ścią i ra­do­ścią, na coś, co jest nam zu­peł­nie nie­znane. Prze­cież tak na­prawdę nie wiemy, jak tam żyje się na co dzień.

– Je­rzy, czy do­brze ro­bimy?

– Mar­tuś, te­raz o to py­tasz? Kiedy wszystko już za­ła­twi­li­śmy, kiedy spo­ty­kamy się z no­ta­riu­szem za dwie go­dziny?

– Tak, te­raz py­tam, bo mo­żemy się jesz­cze wy­co­fać.

– Bez prze­sady, klamka za­pa­dła. Te­raz wra­camy do na­szego miesz­ka­nia w bloku, a już za kilka lat bę­dziemy miesz­kać w le­piance z da­chem ma­kuti. – Je­rzy ro­ze­śmiał się.

– Wi­dzę, że hu­mor ci do­pi­suje. No niech bę­dzie, ale mu­sisz mi obie­cać, że zbu­du­jesz mi le­piankę w kształ­cie ula, ina­czej nie prze­pro­wa­dzam się do Afryki.

– Do­brze ko­cha­nie, niech bę­dzie ul. – Oboje ro­ze­śmia­li­śmy się, ale czy wtedy nie był to śmiech przez łzy? Tak, na pewno to była trudna i na tam­ten czas bar­dzo bo­le­sna de­cy­zja.

*

Oboje z Je­rzym ciężko pra­co­wa­li­śmy. Ni­gdy nie ba­łam się żad­nej pracy, pra­co­wa­li­śmy za gra­nicą, oczy­wi­ście jako pra­cow­nicy fi­zyczni. Do wy­jazdu zmu­siły nas po­peł­nione błędy, przede wszyst­kim źle za­in­we­sto­wane pie­nią­dze jesz­cze w la­tach dzie­więć­dzie­sią­tych. Pa­mię­tam sy­tu­ację, która w za­sa­dzie zmie­niła moje ży­cie.

Była wio­sna, ugo­to­wa­łam na obiad resztkę ziem­nia­ków, roz­ło­ży­łam dzie­ciom i mę­żowi na ta­le­rze, dla mnie za­bra­kło. W za­sa­dzie to nie, w garnku zo­stał ka­wa­łek ziem­niaka. Od­wró­ci­łam się i ręką wło­ży­łam go do ust, w tym mo­men­cie, mój syn, miał wów­czas pięć, może sześć lat, po­wie­dział:

– Ma­muś, zjadł­bym jesz­cze jed­nego ziem­niaczka.

Do dziś czuję w gar­dle uci­ska­ją­cego kar­to­fla. To wtedy w ciągu pię­ciu mi­nut pod­ję­łam de­cy­zję, że już ni­gdy moim dzie­ciom ni­czego nie bę­dzie bra­ko­wało. Spa­ko­wa­łam wa­lizkę, sprze­da­łam w lom­bar­dzie swoje złote pier­ścionki i wy­je­cha­łam za gra­nicę do Włoch. Nie ża­łuję, może wła­śnie ta de­cy­zja przy­czy­niła się do tego, że dzi­siaj znaj­du­jemy się w tym fan­ta­stycz­nym miej­scu.

*

Lata mi­jały, dzieci ro­sły, zmie­niały się na­sze prio­ry­tety. Oboje pra­co­wa­li­śmy na eta­tach, nie mie­li­śmy żad­nych do­cho­do­wych biz­ne­sów, nie za­ra­bia­li­śmy ko­ko­sów, ży­li­śmy z pen­sji. Po dro­dze mie­li­śmy swoje wzloty i upadki, ni­gdy jed­nak nie pod­da­wa­li­śmy się.

Pierw­szych dzie­sięć lat na­szego mał­żeń­stwa było dość burz­li­wych. Nie, nie cho­dzi o nasz zwią­zek, mał­żeń­stwo na­le­żało i na­leży do bar­dzo uda­nych, za­wsze wspie­ra­li­śmy się, da­rzy­li­śmy i da­rzymy wielką mi­ło­ścią. Cho­ciaż mu­szę przy­znać, że ja mam wiele cech wspól­nych z moją uko­chaną bo­ha­terką z Nocy i dni Ma­rii Dą­brow­skiej, Bar­barą Nie­chcic, i cho­ciaż nie wzdy­cha­łam do ja­kiejś sta­rej mi­ło­ści, to po­dob­nie jak Ba­sia po la­tach zro­zu­miała, że je­dyną mi­ło­ścią jej ży­cia był Bo­gu­mił, to ja rów­nież, w miarę upły­wa­ją­cych lat, ro­zu­mia­łam, jak bar­dzo ko­cham Je­rzego, ja­kim on jest dla mnie wspar­ciem. Przez te dzie­sięć lat otar­li­śmy się o ban­kruc­two, cią­gle zmie­nia­li­śmy miej­sce za­miesz­ka­nia, po­szu­ki­wa­li­śmy sta­łej pracy, aż w końcu na­sza sy­tu­acja za­częła się sta­bi­li­zo­wać. Roz­po­czę­li­śmy bu­dowę domu, wtedy też chyba na mo­ment za­po­mnie­li­śmy o na­szych ma­rze­niach. Je­rzy roz­po­czął pracę jako geo­log w ko­palni, to dało nam we­wnętrzny spo­kój, bo przede wszyst­kim mie­li­śmy ubez­pie­cze­nie i stały do­chód. Nie­stety, jak to w ży­ciu bywa, ta sie­lanka nie trwała zbyt długo, po­nie­waż roz­cho­ro­wa­łam się. Pra­co­wa­łam jako pi­lotka wy­cie­czek. Jeź­dzi­łam z tu­ry­stami do Włoch, praca była na umowę-zle­ce­nie, ale diety były dość so­lidne, dla­tego nie był to naj­gor­szy okres w moim ży­ciu za­wo­do­wym.

Nie­stety, mój już nieco po­kie­re­szo­wany krę­go­słup nie wy­trzy­mał cią­głych po­dróży, wie­lo­go­dzin­nego sie­dze­nia w nie­wy­god­nych au­to­ka­ro­wych fo­te­lach, dźwi­ga­nia ba­gaży. W roku 1996 mu­sia­łam pod­dać się ope­ra­cji. To nie był ła­twy czas, bo za­nim roz­po­znano moją do­le­gli­wość, przez pół roku cho­dzi­łam na bez­na­dziejne re­ha­bi­li­ta­cje, le­czono mnie far­ma­ko­lo­gicz­nie, a ja z każ­dym dniem czu­łam się co­raz go­rzej. Kiedy tra­fi­łam w końcu do szpi­tala (po wi­zy­cie u mą­drego or­to­pedy, który od razu, jak mnie zo­ba­czył, wy­dał dia­gnozę), oka­zało się, że aby zro­bić re­zo­nans po­twier­dza­jący, iż moje dyski nie są na miej­scu, mu­szę cze­kać dwa mie­siące. Mo­głam rów­nież za­pła­cić za ba­da­nie i w ten spo­sób je przy­spie­szyć, ale wów­czas był to koszt równy mie­sięcz­nej pen­sji mo­jego męża. No cóż było ro­bić, po­sta­no­wi­łam spo­koj­nie cze­kać na ter­min ba­da­nia, grunt, że wia­domo było, co mi jest i przede wszyst­kim, że jest szansa, że będę cho­dzić. Wtedy w su­kurs przy­szła mi moja młod­sza sio­stra, Ka­sia. Ka­sia od kilku lat miesz­kała i pra­co­wała we Wło­szech i wła­śnie przy­je­chała na krótki urlop do Pol­ski.

– Co ty tu­taj ro­bisz? – za­py­tała, wpa­ro­wu­jąc na szpi­talną salę.

– Leżę i cze­kam na ba­da­nia.

– Ja­kie ba­da­nia?

– Ko­nieczny jest re­zo­nans, ale nie ma miejsc i do­piero za dwa mie­siące mam ter­min. Nie mogę cho­dzić, pani dok­tor re­ha­bi­li­tantka przy­cho­dzi i układa mnie w od­po­wied­niej po­zy­cji i tak leżę cały dzień, sta­ram się nie ru­szać, bo boli okrop­nie.

– A czemu dwa mie­siące mu­sisz cze­kać?

– Ka­siu, ta­kie są ter­miny, mo­gła­bym zro­bić to ba­da­nie pry­wat­nie, ale nie mamy pie­nię­dzy. - Roz­pła­ka­łam się. To był na­prawdę trudny czas w na­szym ży­ciu. Jesz­cze ta nie­szczę­sna bu­dowa, która po­chło­nęła już na­sze wszyst­kie oszczęd­no­ści, na kre­dyt nie mie­li­śmy szans, bo Je­rzy do­piero roz­po­czął pracę, do­chód był nie­wielki, a umowa jesz­cze na czas okre­ślony.

– No do­brze, nie płacz już – po­wie­działa moja piękna sio­stra. – Może cze­goś po­trze­bu­jesz? Pójdę do sklepu.

– Nie, nic nie po­trze­buję. Dbają o mnie, na zmianę wszy­scy przy­jeż­dżają: na­sza sio­stra Re­nata ze Sław­kiem, Je­rzy, mama, ale wiesz co, może przy­nieś mi jesz­cze wodę.

Ka­sia po­szła do skle­piku szpi­tal­nego, przy­naj­mniej tak my­śla­łam. Dość długo jej nie było, a kiedy wró­ciła, to­wa­rzy­szył jej mój dok­tor.

– Pani Marto, już dzwo­ni­łem do szpi­tala woj­sko­wego we Wro­cła­wiu i umó­wi­łem pa­nią na ba­da­nie w ten pią­tek.

– Ale jak to?!

– Nor­mal­nie, za­pła­ci­łam za ten re­zo­nans, nie mo­żesz tu­taj tak le­żeć. Wy­glą­dasz okrop­nie, twarz masz wy­krzy­wioną z bólu, nie można tak cier­pieć.

– Ka­siu, ale to dużo pie­nię­dzy, ja nie będę mo­gła ci ich od­dać.

– A kto mówi o od­da­niu, masz się wy­le­czyć, wró­cić do dzieci, męża, do nas. Ko­niec, kropka.

Roz­pła­ka­łam się. Wtedy jesz­cze nie wie­dzia­łam, że moja śliczna sio­stra ura­to­wała mnie od ka­lec­twa. Dzień po za­biegu przy­szedł dok­tor, który mnie ope­ro­wał, i po­wie­dział, że nerw ob­cią­żony dys­kiem był w tak kiep­skim sta­nie, że jesz­cze dwa ty­go­dnie ta­kiego uci­sku spo­wo­do­wa­łyby prze­rwa­nie go, a wtedy nie zdo­łano by ura­to­wać mo­jej nogi. Tak Ka­sia po­sta­wiła mnie na nogi.

Długa re­kon­wa­le­scen­cja, po­wrót do nor­mal­no­ści i ko­lejne kło­poty fi­nan­sowe. Mimo wszystko prze­trwa­li­śmy to. Po­mału ukła­da­li­śmy na­sze ży­cie i znów mo­gli­śmy wró­cić do na­szych ma­rzeń o eme­ry­tu­rze pod pal­mami. Od­li­cza­li­śmy każdy rok do eme­ry­tury Je­rzego, ja wiele lat pra­co­wa­łam w han­dlu, po­tem w ubez­pie­cze­niach. Ni­gdy na­to­miast nie pra­co­wa­łam w swoim za­wo­dzie. Z wy­kształ­ce­nia je­stem dy­plo­matką i za­wsze ma­rzyła mi się pla­cówka w cie­płych kra­jach. Nie­stety ba­rierą był ję­zyk an­giel­ski, któ­rego nie znam do dziś.

Wraz z upły­wem lat na­sze ma­rze­nia sta­wały się co­raz bar­dziej re­alne. Dzieci do­ra­stały, koń­czyły szkoły śred­nie, na­le­żało po­my­śleć o ich dal­szej edu­ka­cji. Wią­zało się to też z kosz­tami, ale wie­dzie­li­śmy, że to na­sza in­we­sty­cja w ich przy­szłość. Jed­no­cze­śnie mie­li­śmy na­dzieję, że spo­koj­nie bę­dziemy mo­gli re­ali­zo­wać na­sze ma­rze­nia. Pa­weł po ma­tu­rze po­szedł na stu­dia do Wro­cła­wia, Mar­tynka roz­po­częła stu­dia ko­sme­to­lo­giczne. Wtedy spo­tkało nas naj­więk­sze szczę­ście, bo oka­zało się, że na­sza córka jest w ciąży i po­mimo że to był jej pierw­szy rok stu­diów, cie­szy­li­śmy się bar­dzo, że już wkrótce zo­sta­niemy dziad­kami. Tak, kiedy uro­dził się Ku­bu­niu, na­sze ży­cie zmie­niło się o sto osiem­dzie­siąt stopni. By­cie bab­cią to naj­pięk­niej­sze, co może spo­tkać każdą mamę. Po pię­ciu la­tach uro­dziła się May­eczka, cudna dziew­czynka, która też wnio­sła w na­sze ży­cie wiele ra­do­ści. Wpraw­dzie córka za­miesz­kała z ro­dziną w An­glii, ale i tak sza­le­li­śmy i sza­le­jemy ze szczę­ścia, że mamy wnuki.

Czas pły­nął, a każda zima spra­wiała, że co­raz bar­dziej tę­sk­ni­li­śmy za pal­mami, cie­płym mo­rzem i go­rą­cym słoń­cem. Wpraw­dzie udało nam się w mię­dzy­cza­sie kilka razy po­je­chać na urlop do Włoch czy Tur­cji, ale każde dwa ty­go­dnie mi­jały szyb­ciej, niż by­śmy chcieli. Kiedy wra­ca­li­śmy do na­szego pro­za­icz­nego ży­cia, czę­sto roz­ma­wia­li­śmy, jak to bę­dzie cu­dow­nie, kiedy już bę­dziemy mo­gli na stałe za­miesz­kać pod nie­bem, na któ­rym za­wsze świeci słońce.

*

Działkę w Ko­ko­so­wym Le­sie zna­la­złam wśród ogło­szeń jed­nego z biur nie­ru­cho­mo­ści w Ma­lindi w lipcu 2020 roku. Zdję­cie, które było w ogło­sze­niu, za­pie­rało dech w piersi. Przed­sta­wiało do­linę, w któ­rej ro­sły palmy ko­ko­sowe. Białe jak śnieg wy­dmy, po­ro­śnięte wy­so­kimi tra­wami od­dzie­lały do­linę od błę­kit­nego oce­anu. W ogło­sze­niu była za­warta in­for­ma­cja, że działki znaj­dują się dwie­ście me­trów od plaży, która mieni się zło­tym pia­skiem. Opis miej­sca był tak fa­scy­nu­jący, że nie za­sta­na­wia­li­śmy się z Je­rzym ani mi­nuty, szybko wy­sła­łam ma­ila z py­ta­niem, czy ogło­sze­nie jest jesz­cze ak­tu­alne. I o ile w pierw­szej chwili ogar­nął mnie en­tu­zjazm, to po wy­sła­niu ma­ila przy­szedł czas na pierw­sze obawy.

– My­ślę, że to jest zbyt piękne, aby było praw­dziwe. Zna­jąc na­sze szczę­ście, pew­nie za późno prze­czy­ta­li­śmy to ogło­sze­nie.

– Nie kracz. Skoro jest w ak­tu­al­no­ściach na stro­nie, to na pewno działki są jesz­cze do sprze­da­nia – skwi­to­wał mój mąż.

Było już późne po­po­łu­dnie i marne szanse, aby ktoś z biura prze­czy­tał ma­ila, ale ja za­glą­da­łam do skrzynki co pięć mi­nut. Nic z tego, wia­do­mo­ści zwrot­nej nie było. No cóż, po­cze­kamy do ju­tra. Ju­tro też nie przy­nio­sło żad­nej od­po­wie­dzi. Ileż było mo­jej ra­do­ści, kiedy dwa dni póź­niej otwo­rzy­łam pocztę, a tam wia­do­mość z biura, że ow­szem, mają jesz­cze dwie działki na sprze­daż.

– Ju­reczku, na­pi­szę, że bie­rzemy oby­dwie, je­śli są koło sie­bie.

– Do­brze. By­łoby ty­siąc me­trów kwa­dra­to­wych.

Ma­rzy­li­śmy o ta­kiej du­żej działce, za­le­żało nam, aby było miej­sce na ba­sen. Działka też nie po­winna być zbyt da­leko oce­anu, mak­sy­mal­nie pięć­set me­trów od plaży. Wy­glą­dało na to, że zie­mia w Ngo­meni speł­nia na­sze wy­ma­ga­nia.

– Niech poda też do­kładne współ­rzędne, to znaj­dziemy w Go­ogle – do­dał Je­rzy.

Vic­to­ria, po­śred­niczka z biura nie­ru­cho­mo­ści, w pierw­szym ma­ilu na­pi­sała, że działki są koło sie­bie i za­re­zer­wuje dla nas oby­dwie. Nie­stety, ko­lejny dzień przy­niósł inne wia­do­mo­ści: działki są od sie­bie od­da­lone, ale Vic­to­ria nie wi­dzi pro­blemu, prze­cież mo­żemy ku­pić oby­dwie, a po­tem się za­mie­nić z są­sia­dami. Nie no, to jest Ke­nia wła­śnie. Niby jak za­mie­nić, z kim? Nie, to jest nie­moż­liwe. W tej sy­tu­acji za­re­zer­wo­wa­li­śmy działkę w pierw­szym rzę­dzie.

Mia­łam wiele py­tań do po­śred­niczki, bo kiedy mi­nęła ra­dość, że jed­nak udało się, że mo­żemy ku­pić ka­wa­łek ziemi nie­da­leko oce­anu na ke­nij­skim wy­brzeżu, po­ja­wiły się też wąt­pli­wo­ści i py­ta­nia. Ja­kie trud­no­ści mo­żemy na­po­tkać?

Przede wszyst­kim nie mia­łam po­ję­cia, że pro­ces za­kupu ziemi bę­dzie trwał mie­sią­cami. Py­ta­łam po­śred­niczki w ma­ilu, czy na pewno mo­żemy ku­pić tę działkę, skoro miesz­kamy w Pol­sce i nie mamy re­zy­den­cji w Ke­nii. Nie wi­działa pro­blemu – ich praw­nik po­wie­dział, że mo­żemy ku­pić zie­mię i wła­śnie przy­go­to­wy­wał dla nas umowę.

Po kilku dniach do­sta­li­śmy umowę kupna-sprze­daży, która tra­fiła do tłu­ma­cza przy­się­głego. W mię­dzy­cza­sie umó­wi­li­śmy się z praw­ni­kiem na jej ana­lizę. No prze­cież nie je­ste­śmy tak na­iwni – to, że ku­pu­jemy zie­mię 6500 ki­lo­me­trów od Pol­ski, nie ozna­cza, że nie po­win­ni­śmy spraw­dzić naj­mniej­szych szcze­gó­łów.

W trak­cie spo­tka­nia tłu­maczka po­wie­działa nam:

– Wie­cie pań­stwo, nie było ła­two, bo ke­nij­ski ję­zyk an­giel­ski jest taki tro­chę inny. Wiele zwro­tów było nie­zro­zu­mia­łych i tłu­ma­cze­nie ich do­pro­wa­dziło mnie do in­ter­pre­ta­cji wy­ro­ków są­do­wych. Chcia­łam zwró­cić pań­stwu uwagę, że w umo­wie nie ma da­nych per­so­na­li­zu­ją­cych strony. To zna­czy, po stro­nie sprze­da­ją­cego ist­nieje tylko nu­mer skrzynki pocz­to­wej, co wcale nie musi być daną kon­kretną. To wła­śnie do­pro­wa­dziło mnie do roz­prawy są­do­wej, w któ­rej spo­rem była wła­śnie skrytka pocz­towa, która oka­zała się być na ko­goś in­nego.

– Chyba ze­mdleję – po­wie­dzia­łam prze­ra­żona. – Pro­sto od pani idziemy do pani Agnieszki, na­szej praw­niczki, ona po­może nam prze­brnąć przez te kruczki prawne.

Wy­szli­śmy z ga­bi­netu pani Ilony, tłu­maczki. By­łam zmar­twiona.

– Do­brze, że od razu mamy spo­tka­nie z ad­wo­katką – ode­zwa­łam się do męża. Je­rzy nic nie od­po­wie­dział.

Kan­ce­la­ria ad­wo­kacka pani Agnieszki mie­ściła się dwie ulice da­lej, po­sta­no­wi­li­śmy się przejść, chyba po­trze­bo­wa­łam tro­chę ode­tchnąć. „Za­czy­nają się pierw­sze pro­blemy” – po­my­śla­łam. Kiedy do­cho­dzi­li­śmy do ka­mie­nicy, w któ­rej mie­ściła się kan­ce­la­ria, czu­łam, jak nogi od­ma­wiają mi po­słu­szeń­stwa. Po­nie­waż do­mo­fon był ze­psuty, pani Agnieszka ze­szła, aby otwo­rzyć nam drzwi. Po chwili we­szli­śmy do prze­stron­nego ga­bi­netu. Duże biurko w ko­lo­rze we­nge i bar­dzo duży, czarny, skó­rzany fo­tel bu­dziły re­spekt. Pani Agnieszka, wy­soka, uśmiech­nięta bru­netka, za­pro­siła nas, aby­śmy usie­dli.

– Je­stem taka pod­eks­cy­to­wana pań­stwa sprawą – po­wie­działa ad­wo­kat na wstę­pie.

– O! Tak? – Ju­rek uśmiech­nął się.

– Po­wiem pań­stwu, że przy­go­to­wy­wa­łam już kilka umów tego typu, do­ty­czyły one za­kupu i sprze­daży grun­tów, miesz­kań czy do­mów, ale na te­re­nie Eu­ropy. Pierw­szy raz mam do czy­nie­nia ze sprze­dażą na in­nym kon­ty­nen­cie i do­dam, że to nie jest ła­twa sprawa. Nie znam prawa ke­nij­skiego, dla­tego mam pro­blem z uwie­rzy­tel­nie­niem tej umowy.

– No ale Ke­nia jest de­mo­kra­tycz­nym pań­stwem prawa. W Ke­nii obo­wią­zuje roz­dział wła­dzy wy­ko­naw­czej, usta­wo­daw­czej i są­dow­ni­czej. – Nie wiem, dla­czego to po­wie­dzia­łam, może chcia­łam zro­bić na pani ad­wo­kat wra­że­nie, że my znamy ten kraj i on ma wszel­kie zna­miona pań­stwa de­mo­kra­tycz­nego.

–Tak, jed­nak wie pani, szcze­góły, in­ter­pre­ta­cja, mogą się róż­nić, ale spo­koj­nie. Prze­czy­ta­łam umowę, wy­pi­sa­łam trzy­na­ście punk­tów, które ujęte są w na­szych umo­wach, a któ­rych tu­taj nie zna­la­złam. My­ślę, że po­win­ni­ście pań­stwo skon­tak­to­wać się z kan­ce­la­rią ad­wo­kacką w Ke­nii, to bę­dzie naj­bez­piecz­niej­sze.

Ob­lał mnie zimny pot. W su­mie pani Agnieszka miała ra­cję, co kraj to oby­czaj.

– Pani Marto, spo­koj­nie, omó­wimy te­raz wszyst­kie punkty, bę­dzie­cie mieli pań­stwo ja­sność, o co py­tać ad­wo­kata w Ke­nii.

Pani Agnieszka szcze­gó­łowo prze­ana­li­zo­wała umowę, którą otrzy­ma­li­śmy od praw­nika z biura nie­ru­cho­mo­ści. Zwró­ciła nam uwagę na spo­sób dzie­dzi­cze­nia, od­pisy z ksiąg wie­czy­stych, czy wła­ści­ciel działki jest żo­naty, czy współ­mał­żo­nek wie o sprze­daży i wiele, wiele in­nych spraw.

Kiedy wy­szli­śmy z kan­ce­la­rii, by­łam oszo­ło­miona.

– Je­rzy, ja w ży­ciu nie przy­pusz­cza­łam, że tyle wia­do­mo­ści musi być za­war­tych w umo­wie. Co my te­raz zro­bimy?

– Spo­koj­nie, po­szu­kamy ad­wo­kata w Mom­ba­sie. – Mój mąż wy­da­wał się nad wy­raz spo­kojny. – Pa­mię­tasz, kie­dyś prze­sła­łem ci link do bloga ta­kiego ad­wo­kata z Na­irobi. Mu­simy od­ko­pać ten link i może na blogu znaj­dziemy in­for­ma­cje, które nas in­te­re­sują.

W dro­dze do domu nie roz­ma­wia­li­śmy już o umo­wie, mu­sia­łam tro­chę od­po­cząć. Nie mogę cały czas się za­mar­twiać. Trudno, nie ta, to inna działka, prze­cież do wy­jazdu zo­stało jesz­cze kilka mie­sięcy, kiedy bę­dziemy na miej­scu, bę­dzie ła­twiej. Prze­cież pier­wotny plan był taki, że za­raz po przej­ściu Je­rzego na eme­ry­turę wy­jeż­dżamy do Ke­nii, tam wy­naj­miemy miesz­ka­nie i spo­koj­nie po­szu­kamy działki pod bu­dowę domu lub go­to­wego domu. Dla­tego mu­szę na­brać dy­stansu. Je­śli ku­pimy te­raz działkę, to su­per, zy­skamy kilka mie­sięcy. Je­śli nie, to też nic się nie sta­nie, bo wszystko pój­dzie zgod­nie z pier­wot­nym pla­nem. Naj­waż­niej­sze, aby­śmy się nie wpa­ko­wali w kło­poty.

Wie­czo­rem za­czę­łam prze­glą­dać wia­do­mo­ści. Zna­la­złam link do bloga ke­nij­skiego ad­wo­kata, Cy­rusa Ma­ina, który jest wła­ści­cie­lem kan­ce­la­rii ad­wo­kac­kiej w Na­irobi, ale fi­lie tej kan­ce­la­rii dzia­łają w kilku pań­stwach Afryki Środ­ko­wej i Pół­noc­nej. Na swoim blogu po­ru­sza wiele spraw nur­tu­ją­cych zwłasz­cza osoby spoza kon­ty­nentu afry­kań­skiego, ale nie tylko, które są za­in­te­re­so­wane po­by­tem w Ke­nii, otwo­rze­niem dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej, za­ło­że­niem wsze­la­kich spółek na te­re­nie tego pań­stwa. Po­my­śla­łam, że to jest ktoś, kto może nam po­móc.

Wy­sła­łam ma­ila, wy­ja­śnia­jąc, jaki mamy pro­blem. Na drugi dzień do­sta­łam od­po­wiedź, że skon­tak­tuje się ze mną współ­pra­cow­nica kan­ce­la­rii, która zaj­muje się spo­rzą­dza­niem umów kupna i sprze­daży nie­ru­cho­mo­ści w bar­dzo sze­ro­kim za­kre­sie, i je­śli wy­rażę zgodę, to ona zaj­mie się w moim imie­niu za­ku­pem gruntu w Ngo­meni.

Bar­dzo się ucie­szy­łam, od razu za­dzwo­ni­łam do Ju­reczka do pracy, ale oczy­wi­ście nie było go w biu­rze. No nic, po­cze­kam z do­brymi wia­do­mo­ściami, aż wróci. Anna, pani ad­wo­kat z kan­ce­la­rii Cy­rusa, na­pi­sała do mnie jesz­cze tego sa­mego dnia. Opi­sa­łam całą sprawę, wy­sła­łam umowę, którą do­sta­li­śmy z biura nie­ru­cho­mo­ści, oraz opi­nię na­szej pani ad­wo­kat Agnieszki. Anna po­pro­siła o czas, ale za­pew­niła, że zaj­mie się na­szą sprawą bez­zwłocz­nie.

Kiedy Je­rzy wszedł do domu, od razu za­sy­pa­łam go do­brymi wia­do­mo­ściami. Uspo­ko­iłam się, ochło­nę­łam, po raz pierw­szy tak głę­boko w sercu czu­łam, że działka w Ko­ko­so­wym Le­sie na pewno jest na­sza.

Anna od­pi­sała na drugi dzień. Nie­stety nie miała dla nas do­brych wia­do­mo­ści. Oka­zało się bo­wiem, że grunt, który za­mie­rzamy ku­pić, to grunt rolny, a ob­co­kra­jo­wiec nie może w Ke­nii na­być ziemi o ta­kim sta­tu­sie. Chyba w tym mo­men­cie szczęka mi opa­dła. „Jak to?” – py­ta­łam sama sie­bie. Prze­cież Vic­to­ria mó­wiła, że mo­żemy to ku­pić bez pro­blemu. Nie­stety to nie był ko­niec złych wia­do­mo­ści: działkę mo­żemy na­być jako wie­czy­ste użyt­ko­wa­nie, nie­stety nie może jej nikt dzie­dzi­czyć.

– No jesz­cze le­piej, prze­cież my chcemy tam spę­dzić eme­ry­turę, na pewno nie bę­dziemy żyć sto lat – mó­wi­łam co­raz gło­śniej sama do sie­bie. – I co te­raz? Pew­nie bę­dziemy mu­sieli się wy­co­fać z tej trans­ak­cji.

Od­pi­sa­łam An­nie, że trudno, w tej sy­tu­acji mu­simy zre­zy­gno­wać z za­kupu, prze­cież nie bę­dziemy bu­do­wać domu dla gminy, bo skoro na­sze dzieci nie mogą go dzie­dzi­czyć, to nie po­zo­staje nic in­nego, jak za­mknąć sprawę. Wła­ści­wie, jaką sprawę, prze­cież i tak nie mo­żemy ku­pić tego gruntu, bo jest rolny.

„No i po kło­po­cie” – po­my­śla­łam.

Za­nim Je­rzy wró­cił z pracy, przy­szedł ko­lejny mail z kan­ce­la­rii:

Droga Marto,

spo­koj­nie, wszystko za­ła­twimy tak, abyś mo­gła cie­szyć się dom­kiem w Ko­ko­so­wym Le­sie. Je­ste­śmy po to, aby po­ma­gać na­szym klien­tom.

Po pierw­sze, mu­si­cie za­ło­żyć spółkę tu­taj, w Ke­nii, po­tem za­trud­nić gwa­ranta. Zie­mię po za­ku­pie prze­kształ­cimy z rol­nej na in­we­sty­cyjną i wszystko bę­dzie do­brze.

Droga Anno,

jaką spółkę? My ni­kogo w Ke­nii nie znamy. Zresztą nie chcę, aby współ­wła­ści­cie­lem ma­łej dzia­łeczki był ktoś obcy. Do tego kto miałby być tym gwa­ran­tem i w za­sa­dzie kto to taki ten gwa­rant?

Marto,

spółkę mu­si­cie za­ło­żyć Ty i Twój mąż, i kogo tam jesz­cze chce­cie do­pi­sać. Gwa­ran­tem może zo­stać pan Cy­rus, bo ma ta­kie upraw­nie­nia. Bę­dzie on dy­rek­to­rem w wa­szej spółce, bez prawa do udzia­łów.

Anno,

czyli wszystko może się udać? Czy mu­simy do­star­czać ja­kieś do­ku­menty? Jak długo bę­dziemy cze­kać na za­re­je­stro­wa­nie tej spółki?

Py­ta­nia ro­dziły mi się w gło­wie jedno za dru­gim. Ania spo­koj­nie wy­sy­łała ko­lejne od­po­wie­dzi.

Aniu,

ro­zu­miem, że w tej sy­tu­acji nic nie stoi na prze­szko­dzie, aby spo­rzą­dzić umowę kupna-sprze­daży?

Droga Marto,

spo­koj­nie, mu­simy spraw­dzić, kto jest wła­ści­cie­lem działki w księ­gach wie­czy­stych. Bo chyba nie chcesz, aby za kilka lat, jak już po­sta­wisz dom, przy­szedł ktoś z ak­tem wła­sno­ści ziemi i po­wie­dział, że ten po­kój po le­wej stro­nie stoi na jego czę­ści gruntu i te­raz bę­dzie tu­taj miesz­kał?

Oczy­wi­ście, że nie chcia­łam! Ania obie­cała za­jąć się wszyst­kim i być w sta­łym kon­tak­cie z biu­rem nie­ru­cho­mo­ści i ich ad­wo­ka­tem.

No, te­raz to już na pewno będę miała ten wy­ma­rzony do­mek. Cho­ciaż tak na­prawdę to jest on w mo­jej wy­obraźni, bo na­wet nie wiemy, jak wy­gląda te­ren, zdję­cia sa­te­li­tarne w in­ter­ne­cie nie­wiele po­ka­zują. No cóż, mu­simy uzbroić się w cier­pli­wość, bo na­wet gdy­by­śmy chcieli po­le­cieć do Ke­nii, to z po­wodu pan­de­mii pod­niebne trasy są za­mknięte.

*

Sam pro­ces za­kupu gruntu trwał kilka mie­sięcy. Po trzech do­wie­dzie­li­śmy się, że wła­ści­cie­lem działki nie jest jedna, a aż sześć osób o róż­nych na­zwi­skach. Dla­tego z ca­łego serca ży­czę po­wo­dze­nia tym wszyst­kim, któ­rzy ku­pują domy, grunty i miesz­ka­nia w Ke­nii od bez­po­śred­nich wła­ści­cieli.

Za­kup sfi­na­li­zo­wa­li­śmy w li­sto­pa­dzie 2020 roku. To było bar­dzo dłu­gie pięć mie­sięcy. Po­zo­stałe do­ku­menty, pro­jekt, po­zwo­le­nie na bu­dowę do­sta­li­śmy w marcu 2021 roku. Wy­da­wać by się mo­gło, że wy­star­czy mieć pie­nią­dze, upa­trzyć so­bie ka­wa­łek ziemi, wy­bu­do­wać do­mek jak z bajki i żyć jako we­soły eme­ryt, pi­jąc mro­żoną ka­wu­się pod pal­mami. Jakże się my­li­li­śmy. Przez dzie­więć mie­sięcy cią­gły stres i wy­cze­ki­wa­nie.

*

Jak szybko mi­nęło te sześć lat. Je­rzy od mie­siąca jest eme­ry­tem, bar­dzo się cie­szę i nie dla­tego, że wy­jeż­dżamy, że speł­niamy na­sze ma­rze­nia, ale dla­tego, że on wresz­cie od­pocz­nie. Wi­dzia­łam, jak cięż­kie były dla niego te ostat­nie mie­siące. Cią­głe zjazdy pod zie­mię bar­dzo mocno nad­szarp­nęły jego zdro­wie. Wpraw­dzie nic po­waż­nego się nie dzieje, ale do­brze, że już nie musi cho­dzić do pracy.