Dziwna Sally Diamond audiobook

Tytuł oryginalny: Strange Sally Diamond

© Copyright by Liz Nugent, 2022

© Copyright for the Polish translation by Kaja Gucio, 2024

© Copyright for this edition by Społeczny Instytut Wydawniczy Znak sp. z o.o., 2024

Wydanie pierwsze

Kraków 2024

Część I

1

– Wywal mnie na śmietnik – powtarzał często. – Kiedy umrę, wywal mnie na śmietnik. Ja będę martwy, więc co to dla mnie za różnica. A ty wypłaczesz sobie oczy – mówił ze śmiechem, a ja też się śmiałam, bo oboje wiedzieliśmy, że w żadnym wypadku nie będę sobie wypłakiwać oczu. Ja nigdy nie płaczę.

Kiedy nadszedł czas, w środę dwudziestego dziewiątego listopada 2017 roku, postąpiłam zgodnie z jego zaleceniami. Był już wtedy drobny, wątły i miał osiemdziesiąt dwa lata, więc łatwo go zmieściłam w jednym dużym worku na odpady ogrodowe.

Od miesiąca nie wstawał z łóżka.

– Żadnych lekarzy – powiedział. – Już ja wiem, co oni za jedni. – I rzeczywiście wiedział, bo był lekarzem, a konkretnie psychiatrą. Wciąż jednak mógł wystawiać recepty i wysyłał mnie z nimi do apteki w Roscommon.

Nie zabiłam go, co to, to nie. Tego ranka przyniosłam mu herbatę, a on już leżał zimny w łóżku. Miał zamknięte oczy, dzięki Bogu. Nienawidzę, jak w serialach trup wpatruje się w detektywa. Może ma się otwarte oczy tylko wtedy, gdy człowieka zamordują?

– Tato? – odezwałam się, choć wiedziałam, że jego już nie ma.

Usiadłam na skraju łóżka, zdjęłam pokrywkę z jego kubka i napiłam się herbaty, niesłodzonej, w przeciwieństwie do tej, którą parzyłam dla siebie. Najpierw sprawdziłam mu puls, ale i tak już wiedziałam, poznałam po woskowatości jego skóry. Tylko że woskowatość to nie jest właściwe słowo. To było raczej tak, jakby… jego skóra nie należała już do niego albo on nie należał do niej.

Przeciągnięcie worka na śmieci przez podwórko do stodoły sprawiło mi sporo trudności. Ziemię pokrywała warstwa szronu, więc co chwilę musiałam zarzucać sobie wór na ramię, żeby się nie rozdarł. Kiedy tata czuł się dobrze, raz na miesiąc wrzucał zawartość kubłów do spalarni. Nie chciał płacić za wywóz śmieci, a mieszkaliśmy w tak ustronnym miejscu, że urząd nas z tego powodu nie ścigał.

Wiedziałam, że zwłoki się rozkładają, zaczynają gnić i śmierdzieć, więc ostrożnie umieściłam worek w komorze spalarni. Oblałam go benzyną i podpaliłam. Nie zostałam, by posłuchać, jak to się pali. Nie „on”, tylko „to”, ciało w domowej spalarni obok stodoły na polu przy domu, na skraju uliczki, na uboczu podrzędnej drogi.

Czasami, opisując przez telefon, gdzie mieszkamy, tata mówił: „To kawałek za kompletnym odludziem. Jak pojedziesz na odludzie i skręcisz w lewo, potem w prawo, jeszcze raz w lewo, aż dojedziesz do ronda, to zjedź drugim zjazdem”.

Nie lubił gości. Oprócz Angeli, naszej lekarki, od śmierci mamy odwiedziny zdarzały się może raz na dwa lata. Ostatnio ludzie pojawiali się, kiedy trzeba było naprawić samochód albo zainstalować komputer, potem, kilka lat później, inny mężczyzna przywiózł tacie nowszy komputer i podłączył internet, a ostatni przyjechał, żeby usprawnić nasze łącze szerokopasmowe. Zostawałam wtedy w swoim pokoju.

Nigdy nie zaproponował, że nauczy mnie obsługi komputera, ale wyjaśnił mi wszystkie jego możliwości. To z telewizji wiedziałam, co mogą zrobić komputery. Mogły bombardować różne kraje. Mogły szpiegować ludzi. Mogły przeprowadzać operacje mózgu. Mogły na nowo łączyć starych przyjaciół i wrogów oraz rozwiązywać zagadki kryminalne. Ja jednak nie chciałam robić żadnej z tych rzeczy. Lubiłam telewizję, filmy dokumentalne, programy przyrodnicze i historyczne, uwielbiałam też produkcje fabularne, te osadzone w przyszłości albo w epoce wiktoriańskiej, ze wspaniałymi domami i pięknymi sukniami, a nawet te współczesne. Lubiłam oglądać ludzi, ich pełne emocji życie, namiętne romanse, nieszczęśliwe rodziny i mroczne sekrety. To chyba zakrawa na ironię, bo w prawdziwym życiu nie lubiłam ludzi. Większości ludzi.

Wolałam siedzieć w domu. Tata to rozumiał. W szkole było koszmarnie. Chodziłam na wszystkie lekcje, starałam się unikać innych dziewczyn, a potem wracałam prosto do domu. Mówili, że mam autyzm, chociaż tata psychiatra stwierdził, że na pewno nie mam. Nie należałam do żadnych kółek zainteresowań ani stowarzyszeń, pomimo błagań mamy. Na egzaminach końcowych dostałam dwie piątki, dwie czwórki i dwie trójki z przedmiotów na poziomie rozszerzonym, a ponadto zaliczyłam matematykę i irlandzki. To było dwadzieścia pięć lat temu, po czym przeprowadziliśmy się ponownie, do jednopiętrowego domku na końcu małej uliczki, półtora kilometra za wioską Carricksheedy.

Cotygodniowe wyprawy na zakupy to zawsze była udręka. Czasami udawałam głuchą, żeby uniknąć rozmowy, ale i tak słyszałam komentarze uczniów. „O, idzie, Dziwna Sally Diamond, ten dziwoląg”. Tata mówił, że nie ma w tym złośliwości. Dzieci są wredne. W większości. Cieszyłam się, że nie jestem już dzieckiem. Byłam czterdziesto­dwuletnią kobietą.

Na poczcie odbierałam emeryturę taty i mój zasiłek z tytułu długotrwałej choroby. Wiele lat temu poczta namawiała nas, żeby te świadczenia przychodziły przelewem na nasze konta bankowe, ale tata stwierdził, że powinniśmy przynajmniej spróbować utrzymywać jakieś kontakty z mieszkańcami wioski, więc zignorowaliśmy tę radę. Bank znajdował się w Roscommon, niecałe dwadzieścia kilometrów dalej. W Carricksheedy nie było bankomatu, choć większość sklepów umożliwiała płatność kartą, a resztę wypłacano w gotówce.

Odbierałam też korespondencję taty, bo on nie chciał, żeby listonosz wtykał nos w nasze sprawy. Pani Sullivan, kierowniczka poczty, krzyczała: „Jak się miewa twój tata, Sally?”. Może myślała, że umiem czytać z ruchu warg. Kiwałam głową i lekko się uśmiechałam, ona patrzyła na mnie ze współczuciem, jakby wydarzyła się jakaś tragedia, a potem szłam do wielkiego warsztatu Texaco. Robiłam zakupy na cały tydzień i wracałam do domu, odprężając się, gdy skręcałam w uliczkę. Droga w obie strony nigdy nie zajmowała mi więcej niż godzinę.

Kiedy tata czuł się dobrze, pomagał rozpakowywać zakupy. Codziennie jadaliśmy trzy posiłki. Gotowaliśmy dla siebie nawzajem. Ja przygotowywałam dwa posiłki, a on jeden, ale nakład pracy był taki sam. Zamienialiśmy się obowiązkami, gdy wiek zaczął dawać mu się we znaki. Ja odkurzałam, a on opróżniał zmywarkę. Ja prasowałam i wynosiłam śmieci, a on sprzątał kabinę prysznicową.

A potem przestał wychodzić ze swojego pokoju, recepty wypisywał coraz bardziej drżącą ręką i już tylko skubał jedzenie. Pod koniec jadł wyłącznie lody. Czasami karmiłam go nimi, gdy za bardzo trzęsły mu się ręce, i zmieniałam mu pościel w dni, kiedy nie panował już nad sobą i nie zdążał do nocnika schowanego pod łóżkiem, który opróżniałam każdego ranka i przemywałam środkiem odkażającym. Obok łóżka miał dzwonek, ale z kuchni na tyłach go nie słyszałam, a w ostatnich dniach był już za słaby i nie mógł go podnieść.

– Jesteś dobrą dziewczynką – mówił z trudem.

– Jesteś najlepszym tatą – odpowiadałam, choć wiedziałam, że to nie do końca prawda. Ale kiedy to powtarzałam, on się uśmiechał. Mama nauczyła mnie tak mówić. Najlepszym tatą był ten w Domku na prerii. I do tego przystojnym.

Mama często prosiła mnie, żebym grała w taką grę w swojej głowie. Miałam sobie wyobrażać, co myślą inni ludzie. Ciekawa rzecz. Czy nie łatwiej ich zapytać, co myślą? I czy to w ogóle moja sprawa? Ja wiem, co myślę. I mogę wykorzystać wyobraźnię do udawania różnych rzeczy, które mogłabym robić, jak ludzie w telewizji, do rozwiązywania spraw kryminalnych i przeżywania namiętnych romansów. Ale czasami staram się myśleć, co widzą mieszkańcy wioski, kiedy na mnie patrzą. Z magazynu, który kiedyś czytałam w poczekalni u Angeli, wynika, że mam jakieś trzy kilo nadwagi jak na swój wzrost, czyli metr siedemdziesiąt dwa centymetry. Angela roześmiała się, gdy pokazałam jej to pismo, ale zachęciła mnie, żebym jadła więcej owoców i warzyw, a mniej węglowodanów. Włosy mam długie i kasztanowe, ale upinam je w luźny kok, trochę poniżej czubka głowy. Myję je raz w tygodniu w wannie. Przez resztę tygodnia zakładam czepek i biorę szybki prysznic.

Chodzę w jednej z czterech spódnic. Mam dwie na zimę i dwie na lato. Mam siedem bluzek, trzy swetry i kardigan, i zostało mi jeszcze dużo ubrań po mamie, sukienki i kurtki, wszystkie dobrej jakości, chociaż stare. Mama lubiła jeździć na zakupy ze swoją siostrą, ciocią Christine, do Dublina dwa lub trzy razy w roku „na wyprzedaże”. Tata tego nie pochwalał, ale ona mówiła, że swoje pieniądze będzie wydawać tak, jak jej się podoba.

Nie noszę staników. Są niewygodne i nie rozumiem, dlaczego tak wiele kobiet się przy nich upiera. Kiedy ubrania się niszczyły, tata kupował mi używane przez internet, z wyjątkiem bielizny. Ta zawsze była nowa. „Nie cierpisz zakupów i nie ma sensu marnować pieniędzy” – mawiał.

Moja skóra jest jasna i czysta. Mam kilka zmarszczek na czole i wokół oczu. Nie noszę makijażu. Tata kupił mi kiedyś trochę kosmetyków i zachęcił do ich wypróbowania. Dzięki mojej dobrej przyjaciółce telewizji i reklamom wiedziałam, co z nimi zrobić, ale z uczernionymi oczami i ustami pomalowanymi różową szminką nie przypominałam samej siebie. Tata się ze mną zgodził. Podpowiadał mi różne opcje, lecz wyczuł mój brak entuzjazmu i więcej o tym nie rozmawialiśmy.

Wydaje mi się, że mieszkańcy wioski widzą czterdziestodwuletnią głuchą kobietę, która chodzi pieszo, a od czasu do czasu jeździ starym fiatem. Pewnie zakładają, że nie mogę pracować z powodu głuchoty i dlatego dostaję zasiłek. Dostaję zasiłek, ponieważ tata powiedział, że jestem społecznie niedostosowana.

2

Thomas Diamond nie był moim prawdziwym ojcem. Skończyłam dziewięć lat, kiedy mi o tym powiedział. Nie miałam nawet pojęcia, jak się naprawdę nazywam, ale on i mama, która również nie była moją mamą, wyjaśnili, że znaleźli mnie w lesie, gdy byłam mała.

Na początku mnie to zmartwiło. Czytałam historie o tym, że dzieci znajdowane w lasach to odmieńcy i sieją spustoszenie w rodzinach, do których trafiają. Wbrew temu, co często powtarzał tata, mam wyobraźnię. Ale mama wzięła mnie na kolana i uspokoiła, że te opowieści to zmyślone bajki. Nie znosiłam siedzieć na kolanach mamy ani taty, więc wyrwałam się jej i poprosiłam o ciastko. Dostałam dwa. Wierzyłam w Świętego Mikołaja aż do dwunastego roku życia, kiedy tata posadził mnie i wyjawił smutną prawdę.

– Ale dlaczego wymyśliłeś coś takiego? – zapytałam.

– Wiara w takie rzeczy sprawia dzieciom frajdę, ale ty nie jesteś już małą dziewczynką.

I to była prawda. Zaczęłam krwawić. Wróżka Zębuszka i Zajączek Wielkanocny ustąpiły miejsca bólom miesiączkowym, a mama i tata zaczęli tłumaczyć mi inne rzeczy. „Skoro nie ma Świętego Mikołaja, to czy istnieje Bóg? Albo diabeł?”. Mama spojrzała na tatę, a on odparł: „Nikt tego nie wie”. Trudno mi było pojąć tę koncepcję. Skoro wiedzieli na pewno, że Święty Mikołaj nie istnieje, dlaczego co do Boga nie mieli pewności?

Moje dzieciństwo dobiegło końca i nadszedł nudniejszy, mniej kolorowy wiek nastoletni. Mama tłumaczyła, że chłopcy mogą się mną zainteresować, że może będą próbowali mnie pocałować. Tak się nie stało, z wyjątkiem jednego razu, kiedy miałam czternaście lat, a pewien staruch na przystanku autobusowym próbował na siłę przycisnąć swoje usta do moich i wsadził mi rękę pod spódnicę. Uderzyłam go pięścią w twarz, kopniakiem przewróciłam na ziemię i nadepnęłam na głowę. Potem przyjechał autobus, wsiadłam i denerwowałam się opóźnieniem, bo kierowca wysiadł, by pomóc staremu. Patrzyłam, jak ten powoli podnosi się na nogi, a z głowy cieknie mu krew. Kierowca zapytał mnie, co się stało, ale ja milczałam i udawałam, że go nie słyszę. Wróciłam do domu dwadzieścia minut po czasie i przegapiłam początek odcinka programu Blue Peter.

Kiedy miałam piętnaście lat, usłyszałam, jak dziewczyna z mojej klasy mówi dwóm innym, że byłam dzikuską znalezioną na zboczu góry, a potem adoptowaną przez Diamondów. Powiedziała to w toalecie. Siedziałam akurat w kabinie na spłuczce, ze stopami na pokrywie toalety i jadłam lunch.

– Nie mówcie nikomu – powiedziała. – Moja mama słyszała to od koleżanki, która pracowała dla doktora Diamonda, kiedy to się stało. To dlatego jest taka dziwna.

Pozostałe dziewczyny nie dochowały tajemnicy. Przez kilka tygodni próbowały mnie zagadywać, pytały, czy lubię wspinaczkę górską i czy jadam trawę. Stella Coughlan kazała im zostawić mnie w spokoju, bo to nie ich sprawa. Nie zwracałam na żadną z nich uwagi. Nie pytałam o to mamy ani taty. Wiedziałam już, że jestem adoptowana, wiedziałam też, że dzieci nie mogą przeżyć w górach i że głupie dziewczyny wymyślają różne rzeczy ze złośliwości.

Mama zmarła rok po tym, jak skończyłam szkołę. Często się kłóciłyśmy. Chciała, żebym poszła na studia. Wypełniła za mnie podania wbrew mojej woli. Uważała, że powinnam studiować muzykę albo nauki ścisłe. Uwielbiam muzykę, a gra na pianinie to chyba moje ulubione zajęcie. Kiedy miałam dziewięć lat, do domu przychodziła nauczycielka i dawała mi lekcje. Lubiłam panią Mooney. Powiedziała, że mam talent pianistyczny. Zmarła, gdy byłam nastolatką, a ja nie chciałam innej nauczycielki, więc uczyłam się sama, żeby być lepsza. Nie chciałam zdawać żadnych egzaminów. Po prostu lubiłam grać.

Mama mówiła, że mam wiele możliwości. Ale nie chciałam spotykać się z nieznajomymi ani wyjeżdżać z naszego nowego domu. Tata powiedział, że mogłabym studiować na Uniwersytecie Otwartym, ale mama stwierdziła, że muszę być „uspołeczniona”, bo jeśli nie będą mnie naciskać, nigdy się nie wyprowadzę ani nie znajdę pracy. Odparłam, że nie chcę się wyprowadzać, a ona wpadła w złość.

Tydzień po tej kłótni doznała udaru mózgu podczas pracy w przychodni lekarskiej w wiosce i umarła w szpitalu. Pogrzeb odbył się w Dublinie, ponieważ tam mieszkała cała jej rodzina i starzy przyjaciele. Zawsze regularnie ich odwiedzała. Podczas nielicznych wizyt jej siostry Christine chodziłam za nią jak piesek. Ona wyglądała jak olśniewająca wersja mamy. Kiedy nas odwiedzała, tata przesiadywał w swoim gabinecie. Mama mówiła, że przez niego ciocia Christine czuła się niemile widziana. Po śmierci mamy przestała mnie odwiedzać, ale zawsze wysyłała mi na urodziny kartki z życzeniami i pieniądze.

Tata z mokrymi oczami zapytał mnie, czy pojadę na pogrzeb mamy, lecz odmówiłam. Musiałam uporządkować jej ubrania i zobaczyć, które będą na mnie pasować, a które trafią do punktu charytatywnego. Poprosiłam tatę, by przywiózł z Dublina książkę kucharską, bo to mama zajmowała się gotowaniem, a ja, choć świetnie radziłam sobie z obieraniem warzyw, nie potrafiłam przygotować pełnowartościowego posiłku. Wiedziałam jednak, że mogę nauczyć się tego z książek.

Po dwóch dniach tata wrócił z Dublina i zapytał mnie, czy jestem smutna i czy tęsknię za mamą, a ja uspokoiłam go, że nie i że nie musi się o mnie martwić. Tata popatrzył na mnie w taki śmieszny sposób, jak miał czasami w zwyczaju, i powiedział, że to chyba szczęście, że jestem taka, jaka jestem, że pewnie przez całe życie nie zaznam cierpienia.

Wiem, że myślę inaczej niż reszta ludzi, ale skoro mogłam trzymać się od nich z daleka, to jakie to miało znaczenie? Tata stwierdził, że jestem wyjątkowa. Nie przeszkadza mi to. Różnie mnie nazywano, ale mam na imię Sally. Przynajmniej takie imię nadali mi rodzice.

3

Po śmierci taty zapanowała cisza. Może jednak za nim tęskniłam? Nie miałam z kim rozmawiać, nie miałam komu robić herbaty, nie miałam kogo karmić łyżeczką lodami. Nikogo do mycia i przebierania. Po co ja byłam? Włóczyłam się po domu, a trzeciego dnia weszłam do jego gabinetu i bezmyślnie zaczęłam otwierać szuflady, w których znalazłam mnóstwo gotówki i starą biżuterię mamy w metalowym pudełku. Sporo zeszytów dokumentujących moją wagę, wzrost i rozwój na przestrzeni dziesięcioleci. Na biurku leżała gruba koperta zaadresowana do mnie. Pliki i teczki z moim imieniem, podzielone na różne kategorie: komunikacja, rozwój emocjonalny, empatia, rozumienie, zdrowie, leki, niedobory, dieta i tak dalej. Za dużo, by przeczytać. Spojrzałam na ich zdjęcie ślubne na kominku i przypomniałam sobie, jak mama mówiła, że nigdy nie czuli się kompletną rodziną, dopóki nie trafili na mnie. Już dawno wyzbyłam się przekonania, że jestem znajdą. Mama powiedziała, że zwyczajnie mnie adoptowali. Zapytała, czy jestem ciekawa rodziców biologicznych, a kiedy odpowiedziałam, że nie, uśmiechnęła się do mnie. Dobrze się czułam, gdy wywoływałam uśmiech na twarzach rodziców.

Popatrzyłam na stare zdjęcia taty z czasów, gdy pracował, prezentując referaty na konferencjach w Zurychu. Zdjęcia przedstawiające go z innymi poważnymi mężczyznami w garniturach. Tata głównie studiował i pisał rozprawy naukowe, ale czasami, jeśli mama go wezwała do nagłego przypadku, zajmował się pacjentami w Carricksheedy albo w okolicy.

Badał ludzki umysł. Powiedział mi, że mój działa doskonale, ale jestem emocjonalnie odcięta. Twierdził, że jestem dziełem jego życia. Zapytałam go, czy mógłby mi na nowo przyłączyć emocje, a on odparł, że jedyne, co mogą zrobić z mamą, to kochać mnie i żywić nadzieję, że pewnego dnia nauczę się odwzajemniać tę miłość. Zależało mi na nich. Nie chciałam, żeby stała im się krzywda. Nie lubiłam patrzeć, jak się denerwują. Myślałam, że to właśnie jest miłość. Ciągle pytałam tatę, ale on mówił, że mam się nie martwić, że to, co czuję, wystarczy, lecz chyba mnie nie rozumiał. Czasami robiłam się niespokojna, gdy wokół kręciło się zbyt wiele osób, gdy nie znałam odpowiedzi na pytania albo gdy hałas był zbyt głośny.

Myślałam, że potrafię rozpoznać miłość z książek i telewizji, ale pamiętam, jak w Boże Narodzenie oglądałam Titanica i pomyślałam, że Jack i tak by zginął, bo był pasażerem trzeciej klasy i mężczyzną, a Rose najprawdopodobniej by przeżyła, bo była bogata, a „najpierw kobiety i dzieci”, więc po co było dodawać wątek miłosny, i to nawet nieprawdziwy. Tata szlochał.

Nie lubiłam się przytulać ani być dotykana. Ale nie przestawałam zastanawiać się nad miłością. Czy to było moje emocjonalne odcięcie? Powinnam była zapytać tatę, kiedy jeszcze żył.

Pięć dni po śmierci taty do drzwi zapukał Ger McCarthy, sąsiad, który dzierżawił pole za naszą stodołą. Przywykłam do tego, że kręcił się po uliczce. Niewiele się odzywał i, jak zwykł mawiać tata, był „wspaniałym człowiekiem, bo o nic nie pytał i nie wdawał się w pogawędki”.

– Sally, z waszej stodoły strasznie śmierdzi – powiedział. – Moje bydło jest w komplecie, ale wydaje mi się, że zabłąkała się tam jakaś owca i zdechła. Mam rzucić okiem, czy twój tata się tym zajmie?

Zapewniłam go, że sobie z tym poradzę. Poszedł w swoją stronę, pogwizdując. Kombinezon miał zachlapany błotem.

Kiedy dotarłam do stodoły, od smrodu ze spalarni zrobiło mi się niedobrze. Owinęłam usta szalem i otworzyłam drzwi. Nie spaliło się poprawnie. Widziałam cały zarys ciała. Dno zbiornika pokrywała oleista substancja. Wokół roiło się od much i robaków. Ponownie rozpaliłam ogień, używając zwiniętych gazet z domu i drewna ze stodoły.

Zawiodłam się na samej sobie. Tata powinien był zostawić mi bardziej precyzyjne instrukcje. Często spalaliśmy materię organiczną. Zwłoki to materia organiczna, prawda? Może w krematoriach stosowano wyższą temperaturę. Uznałam, że później sprawdzę to w encyklopedii. Wlałam resztę benzyny, by rozpalić ogień, mając nadzieję, że drugie spalenie załatwi sprawę. Pociągnęłam się za włosy, żeby się uspokoić.

Poszłam na pocztę odebrać zasiłek, a pani Sullivan chciała mi dać także emeryturę taty. Odepchnęłam gotówkę w jej stronę, a ona spojrzała na mnie zdziwiona i wykrzyczała:

– Twojemu tacie będzie potrzebna emerytura!

– Nie będzie – odparłam. – Bo umarł.

Pani Sullivan uniosła brwi i otworzyła usta.

– O mój Boże! Ty potrafisz mówić. Nie miałam pojęcia. Co powiedziałaś?

I musiałam powtórzyć, że nie będę już potrzebowała emerytury taty, bo on nie żyje.

Popatrzyła na żonę rzeźnika, która stała za mną.

– Ona umie mówić – oznajmiła.

– Jestem zdumiona! – odpowiedziała żona rzeźnika.

– Tak mi przykro! – krzyczała dalej pani Sullivan, a żona rzeźnika wyciągnęła rękę i położyła mi ją na łokciu. Wzdrygnęłam się i odsunęłam.

– Kiedy będzie pogrzeb? – zapytała. – Nie widziałam jego nekro-logu.

– Nie ma pogrzebu – odrzekłam. – Sama go skremowałam.

– Jak to? – spytała pani Rzeźnikowa, a ja jej wyjaśniłam, że wrzuciłam go do spalarni, bo powiedział, żebym po śmierci wyrzuciła go na śmietnik.

Zapadła cisza i już miałam wyjść, kiedy pani Rzeźnikowa odezwała się z drżeniem w głosie.

– Skąd wiedziałaś, że nie żyje?

A potem pani Sullivan powiedziała do pani Rzeźnikowej:

– Nie wiem, kogo wezwać. Policję czy lekarza?

Odwróciłam się do niej.

– Za późno na lekarza, on nie żyje – powiedziałam. – Po co wzywać policję?

– Sally, kiedy ktoś umiera, trzeba powiadomić władze.

– Ale to nie ich sprawa – zaprotestowałam. Te kobiety wprawiały mnie w konsternację.

Po powrocie do domu pograłam chwilę na pianinie. Potem poszłam do kuchni i zaparzyłam herbatę. Zaniosłam ją do gabinetu taty. Zaczął dzwonić telefon, więc go wyłączyłam. Spojrzałam na kopertę na laptopie z napisami „Sally” na froncie i „do otwarcia po mojej śmierci”, skreślonymi chwiejnym pismem taty. Nie podano, po jakim czasie od jego śmierci powinnam ją otworzyć i zastanawiałam się, czy może zawierać kartkę urodzinową. Urodziny miałam dopiero za dziewięć dni, więc zamierzałam poczekać do tego czasu. Miałam wtedy skończyć czterdzieści trzy lata. Czułam, że to będzie dobry rok.

Koperta była duża, a kiedy ją podniosłam, poczułam, że jest gruba i zawiera wiele kartek. Może to jednak nie kartka urodzinowa. Włożyłam ją do kieszeni spódnicy. Przeczytam ją, jak obejrzę Napisała: Morderstwo i Sędzia Judy. Usadowiłam się w salonie na kanapie, którą kiedyś dzieliłam z mamą. Spojrzałam na pusty fotel taty i myślałam o nim przez kilka minut.

Wkrótce moją uwagę odwróciły zajścia w Cabot Cove. Tym razem ogrodnik Jessiki Fletcher knuł niecne plany z wdową po bogatym prawniku, a ona zabiła go, gdy nie zgodził się odejść od żony. Jak zwykle Jessica rozwiązała zbrodnię szybciej od szeryfa. Podczas przerwy reklamowej w odcinku serialu Sędzia Judy usłyszałam pukanie do drzwi wejściowych.

Przeżyłam szok. Kto to mógł być? Być może tata zamawiał coś przez internet, choć to mało prawdopodobne, bo na miesiąc przed śmiercią przestał korzystać z komputera.

Podkręciłam głośność w telewizorze, bo pukanie nie ustawało. Po chwili ucichło i musiałam przewinąć, bo zaczęła się dalsza część Sędzi Judy i trochę mi umknęło. Wtedy w oknie po mojej lewej stronie pojawiła się głowa. Krzyknęłam. Ale to była tylko Angela.

4

Doktor Angela Caffrey była partnerką biznesową mamy i przejęła praktykę po jej śmierci. Przez lata wielokrotnie ją tam odwiedzałam. Nie przeszkadzało mi, że Angela mnie dotykała czy badała, bo zawsze dokładnie tłumaczyła, co się wydarzy. I zawsze pomagała mi poczuć się lepiej. Tata ją lubił, ja też.

– Sally! Wszystko w porządku? Pani Sullivan powiedziała mi, że Tom umarł. To prawda?

Stałam niezręcznie w holu przy drzwiach do gabinetu taty. Dawniej tata zawsze zapraszał Angelę do salonu i częstował ją herbatą, ale ja nie chciałam, żeby została na dłużej. Angela jednak miała inne plany.

– Może przejdziemy do kuchni i wszystko mi opowiesz?

Poprowadziłam ją po schodach do kuchni.

– Och, masz tu nieskazitelny porządek, mama byłaby z ciebie dumna. Wiesz, dawno tu nie byłam. – Wyciągnęła spod stołu krzes­ło taty i usiadła na nim. Ja stałam plecami do kuchenki.

– Sally, czy twój ojciec umarł?

– Tak.

– Och, biedny Tom! Długo chorował?

– Bardzo osłabł, a potem jakiś miesiąc temu położył się do łóżka i już nie wstał.

– Zastanawiam się, dlaczego do mnie nie zadzwonił? Od razu bym przyjechała. Mogłam dopilnować, żeby go nic nie bolało.

– Wypisywał recepty na leki przeciwbólowe, realizowałam je w Roscommon.

– Wystawiał recepty na siebie? To niezupełnie legalne.

– Wypisywał je na moje nazwisko. Powiedział, że nie pójdzie do więzienia i ja też nie.

– Rozumiem. – Chwila ciszy. – A kiedy dokładnie zmarł?

– Znalazłam go martwego w środę, kiedy przyniosłam mu rano herbatę.

– Och, skarbie, to musiało być strasznie przykre. Nie chcę być wścibska, ale Maureen Kenny…

– Kto?

– Maureen, żona rzeźnika? Powiedziała, że nie było pogrzebu i że sama go skremowałaś.

– Tak.

– A gdzie odbyła się ta kremacja?

– W stodole.

– Tutaj? Za domem?

– Tak.

– Nie pomyślałaś, żeby do kogoś zadzwonić? Do mnie, do szpitala, do zakładu pogrzebowego?

Czułam się, jakbym wpadła w tarapaty, jakbym zrobiła coś złego.

– On powiedział, żebym wyrzuciła go na śmietnik.

– On… co takiego? Żartował, nie mówił poważnie!

– Nie wspomniał, że to żart.

– Ale skąd pewność, że nie żył?

– Nie oddychał. Chcesz zobaczyć spalarnię? – zapytałam.

Otworzyła szeroko oczy.

– Tak się nie postępuje z… Sally, to poważna sprawa. Tylko lekarz może stwierdzić zgon. Nie zostawił żadnych instrukcji dotyczących pogrzebu?

– Nie, nie zostawił. – I wtedy przypomniałam sobie o kopercie. – Zostawił to dla mnie. – Wyciągnęłam ją z kieszeni.

– I co tam jest napisane?

– Jeszcze jej nie otworzyłam.

Całe to gadanie zaczęło mnie męczyć. Albo nie mówię nic, albo mówię za dużo i plotę rzeczy, które nie mają sensu dla nikogo poza mną.

Zatkałam uszy dłońmi, a Angela złagodziła ton głosu.

– Mam to otworzyć? Mogę przeczytać?

Rzuciłam w nią kopertą i podeszłam do pianina, ale to mnie nie uspokoiło. Poszłam do swojego pokoju i wczołgałam się pod kołdrę i miękki niebieski koc. Zaczęłam rwać włosy z głowy. Nie wiedziałam, co robić. Zastanawiałam się, kiedy Angela sobie pójdzie. Nasłuchiwałam, kiedy zamkną się drzwi wejściowe.

5

Obudziło mnie ciche pukanie. Na zewnątrz zapadł zmierzch. Pewnie straciłam przytomność. Tak się czasem dzieje, gdy jestem zestresowana, choć od wielu lat mi się to nie zdarzyło.

– Sally? – szepnęła Angela. Spojrzałam na zegarek. Była tu od trzech godzin i dwudziestu pięciu minut.

– Tak?

– Zrobiłam herbatę i tosty z fasolą. Wstań, musimy porozmawiać.

– A herbata jest z cukrem?

– Jeszcze nie – odparła. – Ale dodam.

– W którym kubku?

– Nie jestem pewna.

Otworzyłam drzwi i poszłam za Angelą korytarzem.

Podała mi herbatę w kubku taty. Dosypałam półtorej łyżeczki cukru i dolałam łyżeczkę mleka. Zrobiła sobie herbatę w porcelanowym kubku, którego ani tata, ani ja nigdy nie używaliśmy.

– Czytałam listy twojego taty…

– To jest więcej niż jeden?

– Tak. Wszystko w porządku, skarbie. Chodzi o to, że muszę wezwać policję, a oni będą chcieli z tobą porozmawiać. Ale nie chcę, żebyś się martwiła, bo będę przy tobie, wyjaśnię im, jak to z tobą jest, i dopilnuję, żeby obchodzili się z tobą łagodnie. Jednak, i to jest najtrudniejsze, pewnie uznają, że trzeba przeszukać dom, więc najlepiej będzie, jeśli przyjedziesz do mnie i Nadine na jakiś czas, a oni przeprowadzą dochodzenie.

– Jakie dochodzenie?

– Po prostu… zazwyczaj nie pali się ciała zmarłego członka rodziny, to niezgodne z prawem i przykro mi to mówić, ale w liście były instrukcje pogrzebowe… Między innymi.

– Aha. Dlaczego policjanci mieliby przeszukiwać dom? W telewizji zawsze zostawiają po sobie straszny bałagan.

– Będą chcieli się upewnić, że tata zmarł z przyczyn naturalnych, ale z jego listu jasno wynika, że wiedział, jak mało czasu mu zostało. To oczywiste, że ci ufał i że cię kochał. Sekcja zwłok na pewno wykaże, że już nie żył.

– Nie chcę żadnych gości i nie chcę jechać do ciebie do domu.

– Sally, jeśli nie uda mi się opanować sytuacji, możesz skończyć w więziennej celi na kilka albo kilkanaście dni. Uwierz mi, proszę. Mama i tata na pewno by chcieli, żebym ci pomogła. W liście tata napisał, że powinnaś do mnie zadzwonić, kiedy umrze.

Znów szarpnęłam się za włosy. Wyciągnęła rękę, ale odsunęłam się od niej.

– Przepraszam, nie pomyślałam – powiedziała.

– Ale nie powiedział, kiedy otworzyć list. Napisał tylko, żebym otworzyła go po jego śmierci. Nie wiedziałam, że mam go otworzyć jeszcze tego samego dnia.

– Wiem, lecz obawiam się, że teraz zrobi się spore zamieszanie. Zadzwonię na policję, a oni będą chcieli cię przesłuchać. Możliwe, że przyda ci się adwokat. Ale będę z tobą i wyjaśnię wszystko, czego twój tata nie wytłumaczył w listach, chociaż był dokładny. – Przerwała. – W listach są rzeczy, które mogą ci się wydać… przykre. Ale zajmiemy się tym powoli. Twój tata chciał, żebyś czytała tylko jedną część tygodniowo. Są trzy oddzielne części.

– Dlaczego?

– No cóż, to… sporo do przyswojenia. Myślałam, że twoja mama i tata otwarcie mówili mi o twojej sytuacji, ale wygląda na to, że dużo zataili przed wszystkimi.

– O mnie?

– Tak, Sally. O tym jednak porozmawiamy innym razem. Teraz muszę wezwać policję. Chciałabyś wziąć coś łagodnego na uspokojenie, zanim przyjdą? Żebyś się nie denerwowała?

– Tak, poproszę.

6

Przyszło dwoje policjantów, nie jeden. Mężczyzna i kobieta. Nie patrzyłam na ich twarze. Byli mili i spokojni, dopóki nie powiedziałam im, że wsadziłam tatę do worka na śmieci, a potem do spalarni. Ta mniejsza podniosła głos.

– Coś ty zrobiła, na litość boską?

Angela poprosiła ją, by mówiła ciszej. Pigułka, którą od niej dostałam, sprawiła, że poczułam się jak w jakimś świecie snów. Powiedzieli, że muszą natychmiast wezwać ekipę kryminalistyczną i że mam spakować torbę i opuścić dom, ale muszę zostawić ubrania, które miałam na sobie w dniu śmierci ojca. Jęknęli, gdy pokazałam im schludny stos świeżego prania. Angela powiedziała, że musi dać policji kopię listu taty i skserowała go w jego gabinecie, a ja poszłam do swojego pokoju spakować torbę. Policjantka poszła za mną, pomrukując pod nosem. Wzięłam walizkę taty. Nie miałam własnej. Na pewno by mu to nie przeszkadzało. Zrobiło się ciemno i minęła pora, kiedy kładłam się spać.

– Tylko nie naróbcie bałaganu – powiedziałam.

Mężczyzna odparł, że się postarają, a kobieta wydała z siebie pomruk i dodała:

– Zobaczymy.

Angela dała mężczyźnie skserowane strony i poprosiła, żeby je przekazał najwyższym rangą funkcjonariuszom prowadzącym śledztwo. Mężczyzna skinął głową. Niewiele się odzywał. Poprosił o kluczyki do fiata. Dałam mu je, ale kazałam dopilnować, by po zakończeniu jazdy przestawili z powrotem fotel. Powiedzieli, że będą mnie potrzebować rano na posterunku w Roscommon. Angela obiecała, że sama mnie tam zawiezie.

Kiedy wychodziłam z domu, usłyszałam, jak policjantka mówi do mężczyzny: „Pojebana psycholka”, ale on zauważył, że usłyszałam i ją uciszył. Odwróciła się i popatrzyła na mnie, a ja wyczytałam na jej twarzy niesmak.

Nie wiem, co ją tak zniesmaczyło. Dom był nieskazitelnie czysty. Gdy szłam w stronę samochodu Angeli, pod naszą bramę podjechały cztery radiowozy, a ludzie zaczęli zakładać na ubrania białe, plastikowe kombinezony. Ustawili ogromne światła skierowane na dom i stodołę. Angela powiedziała, że traktują to jako miejsce zbrodni.

Trochę mnie morzyła senność, ale chciałam zostać. W serialach policja często podrzuca dowody albo kontaminuje miejsce zbrodni. Musiałam dopilnować, by tak się nie stało. Angela stwierdziła, że mam się tym nie martwić.

W drodze do jej domu nie rozmawiałyśmy zbyt wiele, ale patrzyłam na nią, gdy obserwowała drogę. Miała ładny, krągły kształt. Jak babcie w starych serialach. Jej siwe włosy były kręcone. Ubrała się w koszulę w kratę, dżinsową spódnicę i czarne botki. Podobał mi się jej wygląd. Spojrzała na mnie, uśmiechnęła się i jednocześnie zmarszczyła brwi. Tata zawsze mnie ostrzegał, żebym nie myliła wyglądu z zachowaniem, ale oboje lubiliśmy Angelę.

Projekt okładki i stron tytułowych: Natalia Twardy

Fotografia na okładce: Velizar Ivanov | Unsplash

Przekład: Kaja Gucio

Wydawca serii: Adrian Tomczyk

Redaktorka prowadząca: Agata Ługowska

Redakcja: Justyna Techmańska

Korekta: Mirosław Ruszkiewicz, Mirosław Krzyszkowski

ISBN: 978-83-240-6960-6

Książki z dobrej strony: www.znak.com.pl

Więcej o naszych autorach i książkach: www.wydawnictwoznak.pl

Społeczny Instytut Wydawniczy Znak

ul. Kościuszki 37, 30-105 Kraków

Dział sprzedaży: tel. 12 61 99 569, e-mail: [email protected]

Wydanie I, Kraków 2024

Na zlecenie Woblink

woblink.com

plik przygotował Jan Żaborowski