Niegodziwość ojców ebook i audiobook

WTO­REK, 26 KWIET­NIA

KIEDY RA­GN­HILD PEK­KARI po­sta­no­wiła umrzeć, ży­cie stało się nieco ła­twiej­sze.

Miała plan. Narty prze­ła­jowe, dwu­go­dzinna wy­cieczka po świe­żej szreni, o ile ta nie bę­dzie zbyt łam­liwa. U celu, przy po­toku, nad któ­rym za­wsze two­rzył się śnieżny po­most, miała roz­pa­lić ogni­sko i wy­pić ostat­nią kawę. Wy­peł­nić ple­cak sto­pio­nym śnie­giem, by prze­mo­czony i ciężki uwol­nił się od po­wie­trza. Po­tem za­mie­rzała wje­chać na nar­tach na po­most. W dole rwący nurt. Je­śli wszystko po­szłoby po jej my­śli, śnieżne łą­cze za­ła­ma­łoby się pod jej cię­ża­rem. W prze­ciw­nym ra­zie mo­gła ode­pchnąć się kij­kami przez kra­wędź.

To po­szłoby tak szybko. Nie mia­łaby szans na zmianę de­cy­zji, ob­cią­żona ple­ca­kiem i nar­tami.

A po­tem na­resz­cie by­łoby po wszyst­kim.

Umó­wiła się ze śmier­cią. I fak­tycz­nie przy­szło jej się z nią spo­tkać, wła­śnie tego usta­lo­nego w ta­jem­nicy dnia, choć nie w taki spo­sób, jaki wy­brała.

Kiedy już po­sta­no­wiła, spadł jej z serca naj­więk­szy cię­żar. Stan du­cha zaś pod­niósł się ni­czym brzozy w le­sie. Wy­gięte zimą pod cza­pami śniegu w zmro­żone łuki, uwol­nione przed­wio­senną od­wilżą, pro­sto­wały się te­raz i mie­niły z sza­ro­ści w fio­let, li­tur­giczny ko­lor po­kuty.

Prze­szła na eme­ry­turę rok wcze­śniej, w czerwcu. Szef kli­niki wy­gło­sił ewi­dent­nie nie­przy­go­to­waną mowę, po­my­lił liczbę jej lat w za­wo­dzie, choć to prze­cież naj­ła­twiej­sza rzecz do spraw­dze­nia. Za­srany kur­du­pel. To je­den z tych le­ka­rzy, któ­rzy czuli się za­gro­żeni jej wzro­stem. Jego prawa ręka, Eli­sa­beth z na­czal­stwa kli­niki, ku­piła pre­zent: otwie­racz do bu­te­lek w kształ­cie sre­brzy­stego del­fina. Po tych wszyst­kich la­tach – coś ta­kiego. Eli­sa­beth, pie­lę­gniarka od po­nad dwu­dzie­stu lat pra­cu­jąca w ad­mi­ni­stra­cji, miała zero kon­taktu z tym, co jej byłe ko­le­żanki po fa­chu ro­bią na od­dzia­łach. Stała po stro­nie dy­rek­cji, gdy wmu­szała im par­szywe gra­fiki i do­dat­kowe obo­wiązki. A na do­kładkę ten srebrny del­fin! Ra­gn­hild wy­ce­dziła fał­szywe po­dzię­ko­wa­nia, czu­jąc, że musi iść do domu, by wy­szo­ro­wać się czy­ści­kiem svinto.

Mo­gła była zwy­mio­to­wać na ten cały po­że­gnalny pod­wie­czo­rek z ta­nimi ser­wet­kami i kup­nym tor­tem. Paru le­ka­rzy prze­wi­nęło się przez ja­dal­nię. Ra­gn­hild i po­zo­stałe pie­lę­gniarki wy­mie­niły spoj­rze­nia; dziwne, że le­ka­rze ni­gdy nie od­po­wia­dają na we­zwa­nie do pa­cjenta w po­gor­szo­nym sta­nie, ale za­wsze te­le­por­tują się do cze­goś słod­kiego. Któ­ryś z re­zy­den­tów za­py­tał z peł­nymi ustami: A co dziś ob­cho­dzimy?

Po ostat­nim dy­żu­rze uści­skała ko­le­żanki. Za­trzy­mała się na chwilę przed swoją szafką, tą samą od nie­mal trzy­dzie­stu lat, za­mknęła ją ostatni raz i opu­ściła szpi­tal z po­czu­ciem nie­rze­czy­wi­sto­ści i tym pie­przo­nym del­fi­nem w to­rebce.

Lato prze­bie­gło jak zwy­kle i Ra­gn­hild miała wra­że­nie, że jest na wy­jąt­kowo dłu­gim urlo­pie. Z na­dej­ściem je­sieni przy­swo­iła so­bie nowe ru­tyny. Ra­zem z byłą ko­le­żanką, rów­nież eme­rytką, za­pi­sała się na kurs tkac­twa dla za­awan­so­wa­nych. Tre­no­wała każ­dego dnia, albo na si­łowni, albo wę­dru­jąc po le­sie. Czy­tała też, oczy­wi­ście, pra­wie całą książkę dzien­nie.

Mi­nęła po­łowa zimy. Wie­działa, że w pracy mają braki per­so­nelu, lecz nikt do niej nie za­dzwo­nił. Eli­sa­beth jej nie zno­siła, więc ja­sne, że nie tę­sk­niła za jej po­wro­tem.

Boże Na­ro­dze­nie spę­dziła we wła­snym to­wa­rzy­stwie. Za­sko­czyło ją po­czu­cie osa­mot­nie­nia. Do­tych­czas za­wsze brała dy­żury w święta.

Na po­czątku marca, w po­nie­dzia­łek, gdy wra­cała ze sklepu z siat­kami peł­nymi za­ku­pów, na­wie­dziło ją wspo­mnie­nie z dzie­ciń­stwa.

Nie miała dużo lat, sześć może. Wy­brała się z wuj­kiem nad prze­rę­blę, którą wcze­śniej wy­ciął i do któ­rej te­raz miał wrzu­cić stary sil­nik mo­to­rówki. Wcze­śniej tego sa­mego dnia wu­jenka płu­kała tam prze­ście­ra­dła, a on wy­ko­rzy­stał oka­zję, by po­zbyć się bez­u­ży­tecz­nych gra­tów. W tam­tych cza­sach lu­dzie nie­rzadko sta­wiali na lo­dzie wy­słu­żone lo­dówki i inne rze­czy, które – gdy lód top­niał – szły na dno. Ale te­raz mieli do­stęp do prze­rę­bli i można było do niej tro­chę po­wrzu­cać, nim znów za­mar­z­nie. Ra­gn­hild stała przy sa­mej kra­wę­dzi. Wu­jek jej nie upo­mniał, żeby się od­su­nęła. Wi­działa, jak ciężki sil­nik wpada z plu­skiem do wody i po­woli, ko­ły­sząc się, do­sięga miękko dna.

Przy­po­mniała so­bie to osza­ła­mia­jące uczu­cie, gdy wtedy spo­glą­dała w głę­bię. Nie­bez­pie­czeń­stwo bli­sko­ści wody, hip­no­tycz­nie nie­śpieszny ta­niec sil­nika w smu­gach słońca. Czuła się tak, jakby ją to wcią­gało, jakby – ko­ły­sząc się – też miała spaść w ot­chłań. Mgiełka mułu zbeł­ta­nego przez lą­du­jący bez­gło­śnie mo­tor.

Wła­śnie tak. Wra­cała z co­ty­go­dnio­wych za­ku­pów spo­żyw­czych, kiedy jej sil­nik osu­nął się bez­dź­więcz­nie na dno. Dzie­więć mie­sięcy po przej­ściu na eme­ry­turę po­my­ślała: Do­syć tego!

Ulga była nie do opi­sa­nia. Ra­gn­hild po­sta­no­wiła prze­żyć to ostat­nie przed­wio­śnie. A po­tem za­koń­czyć ży­cie, za­nim wio­sno-zima za­mieni się w porę roku na­zy­waną wes­tchnie­niem, kiedy gruba sko­rupa śniegu ani nie pęka, ani nie trzyma, tylko od czasu do czasu za­pada się z od­gło­sem przy­po­mi­na­ją­cym ża­ło­sne wes­tchnie­nie.

Przez cały ma­rzec i kwie­cień jeź­dziła na nar­tach po le­sie. Każ­dego dnia, czy w słońcu, czy w za­dymce śnież­nej, to nie miało zna­cze­nia. Przy ład­nej po­go­dzie roz­pa­lała ogni­sko, mo­ściła się na sie­dzi­sku uszy­tym ze skóry re­ni­fera i po­pi­jała kawą ka­napki. Prze­stała czy­tać książki. Wni­kała w głąb sie­bie i za­dzi­wiał ją spo­kój. Za­dzi­wiała nie­sły­chana siła de­cy­zji, która nie­mal kom­plet­nie za­koń­czyła nie­ja­sne męki du­szy.

Pod ko­niec kwiet­nia wzięła się do przed­śmiert­nych po­rząd­ków. Ale nie­zbyt so­lid­nie. Nie chciała, by wy­sprzą­tane miesz­ka­nie zdra­dziło, że po­peł­niła sa­mo­bój­stwo. Sama myśl o tym, jak lu­dzie z prze­chy­loną głową będą ko­men­to­wać: „Ależ mu­siała być sa­motna”...

Nie, to musi wy­glą­dać na wy­pa­dek. Świeże je­dze­nie w lo­dówce. Zi­mowa kurtka od­dana do czysz­cze­nia. No bo kto za­nosi ciu­chy do pralni che­micz­nej, skoro po­sta­no­wił ode­brać so­bie ży­cie? Ra­gn­hild po­ło­żyła ró­żowy pa­ra­gon w wi­docz­nym miej­scu, obok czaj­nika elek­trycz­nego.

Za oknem top­niały so­ple zwi­sa­jące z rynny; jed­no­stajne kap, kap, tym szyb­sze, im bli­żej wio­sny. Śnieg ob­su­wał się z da­chów i zni­kał z as­faltu. Zbli­żał się ów wy­zna­czony dzień. Po­nocna szreń mo­gła jesz­cze utrzy­mać osobę na nar­tach, to był wa­ru­nek ko­nieczny.

W cza­sie po­rząd­ków za­sta­na­wiała się długo nad fo­to­gra­fiami córki. Nie mo­gła ich zo­sta­wić w miej­scach, gdzie za­zwy­czaj je prze­cho­wy­wała, wci­śnię­tych w ulu­bione po­wie­ści na półce. Ist­niało ry­zyko, że książki wy­lą­dują w skle­pie cha­ry­ta­tyw­nym pro­wa­dzo­nym przez Czer­wony Krzyż, po piątce za sztukę. Nie mo­gła po­zwo­lić, by wy­pa­dały z nich zdję­cia Pauli. Te wszyst­kie gadki i do­my­sły. „Dla­czego trzy­mała fo­to­gra­fie córki w książ­kach? Co za dziwny z niej czło­wiek”. Li­to­wa­liby się nad nią. Nie, dzię­kuję, nic z tych rze­czy.

Czyli co? Miała je po­wkła­dać w ramki i po­usta­wiać tu i tam w miesz­ka­niu? Spa­lić? Trzy­mała je przez chwilę w ręku. Na jed­nym Paula miała dwa latka, pro­mienny uśmiech na buzi ucia­pa­nej lo­dami i ko­ronę na gło­wie. Na dru­gim – pię­cio­let­nia córka i pierw­sza gór­ska wę­drówka, w kie­runku Trol­l­sjön, cie­pły dzień, kwit­nące łąki, Paula miała na so­bie tylko majtki i płó­cienny ka­pe­lu­sik, ta­rzała się w ję­zo­rach śniegu. Gdy się zmę­czyła, Ra­gn­hild nio­sła ją na ba­rana.

By­łam nie­znisz­czalna jak gór­ska brzoza, po­my­ślała te­raz. Ple­cak i dziecko, i pod górę. Bułka z ma­słem.

Wy­cią­gnęła zdję­cie z wa­ka­cji w ką­pie­li­sku mor­skim w Pite, na któ­rym Paula obej­mo­wała bab­cię, a po­tem te zwy­kłe fo­to­gra­fie szkolne; ba­nalne nie­bie­skie tło i uśmiech nie­bę­dący uśmie­chem, tylko roz­cią­gnię­tymi ustami, coś spo­krew­nio­nego ze stra­chem w oczach.

Ra­gn­hild prze­glą­dała zdję­cia z uwagą, od­dy­chała lekko i płytko, sie­działa w sku­pie­niu. Cią­gle jesz­cze miesz­kało w niej zwie­rzę, go­towe się obu­dzić. Mu­siała się mieć na bacz­no­ści. Oba­wiała się bo­wiem zwie­rzę­cia matki. Że na­gle wy­czołga się ze swo­jej nory, z na­je­żoną sier­ścią i wro­gim spoj­rze­niem. Wście­kła, zra­niona, nie­roz­ważna. Prze­peł­niona pra­gnie­niem, by wy­ja­śnić, do­pro­wa­dzić do ładu, pro­sić o wy­ba­cze­nie, wska­zać współ­win­nych. Za­te­le­fo­no­wać.

W końcu po­ło­żyła zdję­cia Pauli w szu­fla­dzie biurka.

Okna nada­wały się do umy­cia, ale nie o ten ro­dzaj po­rząd­ków tu­taj cho­dziło. Na­le­żało uprząt­nąć je­dy­nie pry­watne rze­czy. A poza tym zbyt wy­pu­co­wany dom świad­czyłby o jego wła­ści­cielce, że to bie­dulka, która ni­gdy nie za­kosz­to­wała ży­cia. O nie, oknami niech się zaj­mie ja­kiś fra­jer.

Kiedy nad­szedł ostatni dzień, zro­biła to, co miała w pla­nie. Wie­czo­rem za­pa­ko­wała do ple­caka cięż­kie rze­czy, które wy­da­wały jej się jak naj­bar­dziej na miej­scu: ku­chenkę tu­ry­styczną, stary zi­mowy na­miot, bu­telkę wina, cie­pły śpi­wór, skórę re­ni­fera, kurtkę pu­chową.

Jesz­cze raz pod­lała kwiaty. Nie zro­biły prze­cież nic złego.

Wy­cią­gnęła z bi­blio­teczki Bi­blię.

– Je­śli masz mi coś do po­wie­dze­nia... – zwró­ciła się do Boga.

Otwo­rzyła na chy­bił tra­fił i pa­dło na Księgę Sę­dziów, frag­ment, w któ­rym Jael za­bija wo­dza wojsk Si­serę. Ko­bieta wzięła pa­lik od na­miotu, zbli­żyła się ci­cho do śpią­cego męż­czy­zny i prze­biła jego skroń, tak że pa­lik utkwił w ziemi.

– Żar­tow­niś z cie­bie – od­po­wie­działa Ra­gn­hild cierpko Panu. – Jak zgorzk­niały zgred na pod­da­szu. Po­glądy ma na wszystko, ale nie ru­szy pal­cem.

Za­trza­snęła Bi­blię o bez­sen­sow­nych wer­sach.

Nocna de­to­na­cja w ko­palni roz­le­gła się koło pierw­szej i lekko za­trzę­sła do­mem. Ra­gn­hild zdrzem­nęła się chwilę na łóżku. O trze­ciej nad ra­nem po raz ostatni za­mknęła drzwi do swo­jego miesz­ka­nia. Nie po­czuła nic spe­cjal­nego. Po­wtó­rzyła w my­śli swoją zwy­kłą ry­mo­wankę: „Nic się nie pali, nic się nie wali” i prze­krę­ciła klucz.

Wło­żyła do sa­mo­chodu narty i resztę ba­gażu. Okres praw­dzi­wych dni po­lar­nych miał się za­cząć do­piero za trzy ty­go­dnie, ale już te­raz noce były ja­snawe. Ki­runa le­żała po­grą­żona w ci­szy, z da­leka do­bie­gały tylko od­głosy z ko­palni, o wiele bar­dziej sły­szalne w środku nocy, gdy nie za­głu­szał ich miej­ski ruch dro­gowy. Zgrzyt ha­mu­ją­cych po­cią­gów, szczęk pusz­cza­ją­cych ha­mul­ców, kiedy wa­gony brze­mienne rudą ru­szały w drogę. Szem­ra­nie ko­pal­nia­nych wen­ty­la­to­rów.

A mimo wszystko była za­dzi­wia­jąco ci­cha – ta ko­pal­nia nie­ubła­ga­nie po­że­ra­jąca od spodu za­ki­chaną mie­ścinę.

Ra­gn­hild nie zo­ba­czyła ży­wej du­szy, gdy opusz­czała Ki­runę. Mia­sto było opu­sto­szałe i wy­lud­nione. Jakby przed cza­sem pod­dane ewa­ku­acji.

Wkrótce wy­je­chała na E10. Za­sta­na­wiała się, jak dużo czasu mi­nie, nim we­zwą ślu­sa­rza i wejdą do miesz­ka­nia. Nie miała już ko­le­ża­nek z pracy, które mo­głyby się o nią do­py­ty­wać, ale cho­dziła na parę co­ty­go­dnio­wych za­jęć: jogę, tre­ning, koń­czący się kurs tkac­twa. To nie po­winno po­trwać dłu­żej niż dwa ty­go­dnie, nim na po­waż­nie od­czują jej nie­obec­ność.

Skrę­ciła na wschód, w kie­runku Vit­tangi. Droga do­trzy­my­wała te­raz to­wa­rzy­stwa ro­dzi­mej rzece, Torne. Ra­gn­hild po­my­ślała o ry­chłym pę­ka­niu lodu, o pierw­szych list­kach, świer­go­cie pta­ków, słońcu, które nie chowa się za ho­ry­zont. Po głęb­szym za­sta­no­wie­niu do­szła do wnio­sku, że nic w niej nie tę­skni za prze­ży­ciem tego wszyst­kiego raz jesz­cze.

Nie włą­czyła ra­dia, nie mi­nęła żad­nego sa­mo­chodu oprócz paru cię­ża­ró­wek z rudą. As­falt był su­chy i pe­łen dziur po zi­mo­wym prze­mar­z­nię­ciu gruntu.

Za­par­ko­wała w od­śnie­żo­nym za­kolu. Wsu­nęła narty pod pa­chę i ru­szyła wzdłuż szosy w po­szu­ki­wa­niu miej­sca, gdzie śnieżny wał ob­ni­żał się na tyle, by mo­gła go sfor­so­wać. Był nie­równy i ob­lo­dzony. Tylko tego bra­ko­wało, żeby tu utknęła z po­ła­ma­nymi rę­kami i no­gami.

Po dru­giej stro­nie roz­po­ście­rał się las. Obej­rzała się za sie­bie, ale sa­mo­chód i droga skryły się za po­tęż­nymi zwa­łami śniegu; po pro­stu znik­nęły.

Jery już za­częły swoje trele. Dużo ich w tym roku. Mo­głaby ulec złu­dze­niu, że znaj­duje się w tro­pi­kach. Swoim in­ten­syw­nym śpie­wem ptaki po­tę­go­wały wra­że­nie, które to­wa­rzy­szyło jej za każ­dym ra­zem, gdy przy­cho­dziła do lasu. Że opusz­cza je­den świat i wkra­cza do in­nego. Jakby – uwol­niw­szy się z ostrych pa­zu­rów szkol­nego po­dwórka – bie­gła do domu, do mamy, która spo­koj­nie za­my­kała drzwi, chro­niąc przed na­pa­ścią. Za­wsze uwa­żała, że las jest jak mama. Jak wi­ta­jąca ją, czczona przez Sa­amów bo­gini, Mát­táráhkka.

A te­raz tylko ona i las. So­sny o mie­dzia­nym po­ły­sku. Wie­kowe strze­li­ste świerki z sza­rymi spód­ni­cami. Niebo prze­cho­dziło od różu do błę­kitu, z ni­skim bla­dym słoń­cem na po­łu­dnio­wym wscho­dzie i białą peł­nią księ­życa na pół­noc­nym za­cho­dzie – prze­sy­łały so­bie pro­mie­nie, spla­tały swoje świa­tło jak drut cy­nowy Sa­amów.

Przy­pięła narty i od­py­cha­jąc się lekko kij­kami, ru­szyła po zlo­dzo­nej sko­ru­pie. Stward­niała i błysz­cząca szreń wy­ma­gała od nar­ciarki pew­nej wprawy. Nie­ła­two było utrzy­mać się na no­gach, kiedy narty roz­jeż­dżały się na boki. Pod drze­wami, gdzie za dnia ska­py­wał top­nie­jący śnieg, pod­łoże było wy­jąt­kowo twarde, ni­czym grube chro­po­wate szkło. To tymi par­tiami mo­gła się prze­miesz­czać, gdyby grze­jące zbyt mocno słońce spra­wiło, że zwy­kła szreń za­cznie się ła­mać.

Na ra­zie jed­nak po­wierzch­nia śniegu nie pę­kała i je­chało się z cu­downą ła­two­ścią. Me­ta­lowa kra­wędź narty nie­mal nie po­zo­sta­wiała po so­bie śladu. Ra­gn­hild usły­szała kilka kru­ków. Z więk­szej od­le­gło­ści można je było po­my­lić ze szcze­ka­niem psa, ale już po chwili ko­ło­wały nad nią, przy­wo­łu­jąc się na­wza­jem.

Czas mi­nął jak z bata strze­lił i ze zdzi­wie­niem usły­szała szem­ra­nie wody. Czyżby do­tarła do celu? Spoj­rzała na ze­ga­rek. Wpół do szó­stej. Ostatni od­ci­nek je­chała przez krze­winki wierzby; kwi­tły już wło­cha­tymi kot­kami.

Po­dą­żyła z bie­giem po­toku i w końcu do­tarła do mostka, pięk­nej bu­dowli z lodu i śniegu nad po­cząt­kiem by­strzyny.

Ale naj­pierw miała wy­pić kawę. Za­le­d­wie dwa­dzie­ścia me­trów od kładki było nie­wiel­kie wznie­sie­nie z uro­dzi­wie czo­chratą, nie­wy­soką so­sną. Wo­kół pnia wy­zie­rało wy­star­cza­jąco dużo na­giej ziemi, by mo­gła tam usiąść i roz­pa­lić ogień.

Ze­brała drewno i ma­te­riał na pod­pałkę – po­sza­rzałe świer­kowe ga­łązki, korę brzozy, bro­daczkę, ja­łow­cowy chrust. Skru­szyła szreń, po czym na­peł­niła gar­nek i czaj­nik śnie­giem. Nie od­wa­żyła się pójść po wodę do po­toku, brzegi były zbyt ob­lo­dzone. Nie miała ochoty wpaść w rwący nurt. Brak lo­giki w tej ostroż­no­ści wy­wo­łał uśmiech na jej twa­rzy. Po­ki­wała głową. Chciała to zro­bić po swo­jemu.

Roz­pa­liła ogień za po­mocą krze­siwa. Szczy­ciła się tym, że po­trafi wznie­cić pło­mień w każ­dym miej­scu i przy każ­dej po­go­dzie, bez po­trzeby wy­cią­ga­nia za­pa­łek. Od pię­ciu lat miała cią­gle to samo pu­dełko z za­pał­kami. Czy to nie śmieszne cheł­pić się czymś ta­kim przed sobą samą?

Wła­śnie gdy za­go­to­wała się kawa, za­dzwo­nił te­le­fon. Ra­gn­hild omal nie wy­wró­ciła się ze zdu­mie­nia. Od­sta­wiła czaj­nik z ognia i wy­jęła ko­mórkę z we­wnętrz­nej kie­szeni. Trzy mi­nuty po szó­stej. Abo­nent w sieci sta­cjo­nar­nej. Kto w dzi­siej­szych cza­sach dzwoni ze sta­cjo­nar­nego apa­ratu? Nu­mer kie­run­kowy 0981. W tym ob­sza­rze leży wieś jej dzie­ciń­stwa.

Wpa­try­wała się nie­uf­nie w te­le­fon. Od wielu lat nie roz­ma­wiała z ni­kim z tam­tych stron. Sy­gnał nie usta­wał. W końcu ode­brała.

Po dru­giej stro­nie ode­zwał się męż­czy­zna. Są­dząc po gło­sie – młody.

– Czy to Ra­gn­hild Pek­kari? – za­py­tał. – No sit­ten...[1] No więc... My­ślę, że mam do prze­ka­za­nia bar­dzo smutne wia­do­mo­ści.

MĘŻ­CZY­ZNA PO DRU­GIEJ STRO­NIE przed­sta­wił się i wy­ja­śnił, że jest wła­ści­cie­lem sklepu wiej­skiego w Ju­no­su­ando.

– Dzwo­nię w spra­wie pani brata – po­wie­dział. – Henry Pek­kari nie po­ja­wił się u nas od pra­wie trzech ty­go­dni.

Ra­gn­hild zda­wała so­bie sprawę, że po­winna coś po­wie­dzieć. Ale jej my­śli na­gle zwiot­czały i wę­dro­wały po omacku ni­czym pa­cjent pod wpły­wem ben­zo­dia­ze­pin. Przez usta nie mo­gło się prze­ci­snąć żadne słowo. Skle­pi­karz mó­wił da­lej.

– To nie musi oczy­wi­ście nic zna­czyć. Ale Henry przy­cho­dził w każdy czwar­tek, kiedy do­sta­wa­li­śmy week­en­dową do­stawę z mo­no­po­lo­wego. Halo, oletko sielä?

– Tak, je­stem – wy­mam­ro­tała.

– Aha, po­my­śla­łem, że prze­rwało. Nie no... ja­sne, zda­rza się, że nie przy­cho­dzi. Jak te­raz, kiedy lód za­czyna być nie­pewny. Henry może utknąć na wy­spie, na­wet ty­go­dniami. Ale za­wsze dzwoni. Mieszka tam zu­peł­nie sam, więc gdy nie może się prze­pra­wić, daje nam znać. Je­ste­śmy tu­taj w skle­pie chyba je­dy­nymi oso­bami, z któ­rymi się spo­tyka i roz­ma­wia. Pró­bo­wa­łem na­wet do niego za­dzwo­nić, i wczo­raj, i dziś rano. Ale nie od­po­wiada.

– Co pan po­wie! – od­parła Ra­gn­hild Pek­kari to­nem, któ­rego świa­do­mie uży­wała, by dać lu­dziom od­czuć, że ma ich za świad­ków Je­howy, sto­ją­cych na klatce scho­do­wej z ko­lo­rową bro­szurą i za­pew­nie­niem, że Kró­le­stwo Boże jest tuż-tuż.

Wła­śnie ta­kim gło­sem od­zy­wała się cza­sami do uciąż­li­wych krew­nych i dość czę­sto do szefa kli­niki i jego świty.

Spoj­rzała na czaj­nik. Kawa już wy­sty­gła. Można ją za­go­to­wać jesz­cze raz, tyle że wtedy bę­dzie sma­ko­wać jak ko­cie szczyny.

Do­brze mi tak, po­my­ślała. Moja ostat­nia kawa w ży­ciu to taka, no... ice cof­fee.

– Tak czy owak – po­wie­dział skle­pi­karz – po­my­śla­łem, że może pani miała od niego ja­kieś wia­do­mo­ści.

– Nie mia­łam kon­taktu z Hen­rym od trzy­dzie­stu je­den lat – od­parła. – Z pew­no­ścią pan o tym wie. Jak wszy­scy w Ju­no­su­ando.

– Ale... jak­kol­wiek by było, je­ste­ście sio­strą i bra­tem, po­my­śla­łem więc, że mimo wszystko za­dzwo­nię – bro­nił się wła­ści­ciel sklepu.

Za­no­to­wała, że męż­czy­zna w co dru­gim zda­niu mówi „po­my­śla­łem”, choć nie my­ślał da­lej, niż się­gał no­sem.

– Prze­pra­szam, je­śli pani w czymś prze­szko­dzi­łem – do­dał na za­koń­cze­nie. – Po­wiem tylko jesz­cze, że naj­pierw za­dzwo­ni­łem na po­li­cję w Ki­ru­nie. Ale od­po­wie­dzieli, że he­li­kop­ter nie może wy­lą­do­wać na wy­spie, gdzie śnieg ma kon­sy­sten­cję ziem­nia­cza­nego piure.

Przy­mie­rzał się do odło­że­nia słu­chawki. Ra­gn­hild wy­obra­ziła so­bie, jak męż­czy­zna opo­wiada ko­le­żan­kom w pracy, że „ta Pek­kari, kurde, to ma nie­źle na­rą­bane w gło­wie, wy­gląda na to, że w ogóle się nie prze­jęła”.

I na­gle usły­szała sie­bie samą, jak za­daje py­ta­nie.

– Tylko jedna rzecz... Kiedy Henry ro­bił za­kupy, ku­po­wał może karmę dla psa?

– Nie mam po­ję­cia – od­po­wie­dział skle­pi­karz. – Rzadko sie­dzę przy ka­sie. Ale pro­szę po­cze­kać, za­py­tam żonkę. Pro­szę cze­kać!

Głos mu mo­men­tal­nie po­we­se­lał, gdy tylko po­czuł, że nie ode­słano go z kwit­kiem. Ra­gn­hild po­ża­ło­wała py­ta­nia. Roz­wa­żała za­koń­cze­nie roz­mowy; wy­star­czyło się roz­łą­czyć, uda­jąc, że prze­rwało po­łą­cze­nie.

Ale wła­ści­ciel sklepu wła­śnie wró­cił.

I po­twier­dził, że ow­szem, Henry za­zwy­czaj ku­puje karmę dla psa.

A Ra­gn­hild zwró­ciła twarz ku błę­kit­nemu niebu. Pró­bu­jąc opę­dzić się od wspo­mnie­nia suczki, któ­rej imię Villa w ję­zyku z dzie­ciń­stwa zna­czy wełna.

Villa o do­bro­tli­wych oczach i z białą gwiazdką na piersi. Villa, która wy­sta­wiała ptaki i tro­piła ło­sie, za­ga­niała krowy, a la­tem w nocy po­lo­wała na nor­nice. Villa, która w zi­mie spała u jej stóp.

Villa, która zo­stała u Henry’ego. Przed... Boże, mu­siała po­li­czyć, przed pięć­dzie­się­cioma czte­rema laty. Henry skoń­czył wtedy osiem­na­ście lat i prze­jął go­spo­dar­stwo na wy­spie. Ra­gn­hild miała lat dwa­na­ście i prze­pro­wa­dziła się do mia­sta z ro­dzi­cami oraz przy­braną sio­strą Virpi. Żą­dała z pła­czem, by Villa po­je­chała ra­zem z nimi, lecz nikt nie li­czył się z jej wolą. „Villa nie może gnieź­dzić się w miesz­ka­niu w mie­ście”, po­wie­dział oj­ciec. Nie ro­zu­miał, że to do­ty­czyło ich wszyst­kich. Żadna i ża­den z nich nie byli stwo­rzeni do miesz­ka­nia w mie­ście. To się do­piero miało oka­zać.

Ra­gn­hild nie zdą­żyła ode­przeć emo­cji. W gar­dle wzbie­rał płacz po psie. Po Villi, która nie żyła od kil­ku­dzie­się­ciu lat.

Skle­pi­karz po dru­giej stro­nie nie prze­sta­wał mó­wić. Ra­gn­hild wy­krztu­siła: „Dzię­kuję”. Nie­czę­ste słowo w jej ustach. A po­tem za­koń­czyła roz­mowę.

Wy­lała kawę na skwier­czący ogień. Fusy uło­żyły się na wierz­chu jak mro­wi­sko. Wy­czy­ściła czaj­nik mchem wy­rwa­nym ze ściółki pod so­sną. Spa­ko­wała ple­cak i przy­pięła narty.

Śnieżny po­most nie znik­nie ani dziś, ani ju­tro. Szreń nie za­ła­mie się pod nią jesz­cze przez ja­kiś ty­dzień. Miała tu wró­cić. Ale te­raz cho­dziło o psa na wy­spie. Nie mo­gła go po­zo­sta­wić na ła­sce losu.

Henry, ty ochlap­tu­sie, po cho­lerę ci pies?

Na­gle wy­ro­sła przed nią sa­mica głuszca. W cza­sie go­dów, pod­nie­cona, była zu­peł­nie obo­jętna na obec­ność czło­wieka. Prze­bie­gała przez narty Ra­gn­hild, po­dą­żała za nią na tra­sie, wzno­siła się od czasu do czasu z cięż­kim trze­po­tem skrzy­deł, by nie zo­stać w tyle. Może to kijki wzmo­gły w niej ochotę na spół­ko­wa­nie? Wszystko, co się ru­sza, stro­szy i ło­po­cze, przy­po­mi­nało to­ku­ją­cego ko­guta. Nie­rzadko kury le­śnych pta­ków w okre­sie go­do­wym po­ja­wiały się na dzie­dziń­cach szkol­nych, zwa­bione za­ma­szy­stymi ru­chami ba­wią­cych się dzieci. Mama Ra­gn­hild ma­wiała, że sa­mice cią­gnie do dzieci, bo mają in­stynkt ma­cie­rzyń­ski, rów­nież w sto­sunku do czło­wieka. Ra­gn­hild zby­wała ją stwier­dze­niem, że to bzdury. A te­raz kura to­wa­rzy­szyła jej przez nie­mal dwa ki­lo­me­try. Bez­ro­zumna ofiara wła­snych uczuć.

– Prze­stań! – po­wie­działa do niej Ra­gn­hild. – To gra nie­warta świeczki.

I su­nęła da­lej na nar­tach. Ze śmier­cią chwi­lowo za sobą, my­ślała. Ale śmierć jest za­wsze przed nami. Cze­kała te­raz tak bli­sko...

RA­GN­HILD PEK­KARI do­tarła do wsi Kurk­kio za­raz po dzie­wią­tej rano. Za­par­ko­wała przy sta­rym ma­ga­zy­nie Fre­driks­sona i z nar­tami pod pa­chą ru­szyła ku rzece. Od­śnie­żona dróżka pro­wa­dziła aż do sauny na brzegu. Ra­gn­hild pa­trzyła zmru­żo­nymi oczami w stronę wy­spy. Było te­raz zde­cy­do­wa­nie cie­plej, parę stopni po­wy­żej zera. Lód jest zdra­dziecki, wie­działa o tym. Wpraw­dzie cią­gle me­tro­wej gru­bo­ści, lecz miękki. Osoba, pod którą się za­ła­mie, wpad­nie do pół­płyn­nej zupy ze śniegu i igie­łek lodu.

Ale wzdłuż i wszerz rzeki bie­gły stare ślady sku­te­rów śnież­nych. Błysz­czały w słońcu jak ulice ze szkła. Może wy­trzy­mają. W prze­ciw­nym ra­zie po­czeka do ju­tra i prze­prawi się po noc­nej szreni. Tyle tylko, że nie chciała cze­kać, nie mo­gła. My­ślała o psie. O Hen­rym oczy­wi­ście też, ale on już nie żył. Tego była pewna. Naj­wyż­szy, kurde, czas.

Za­le­d­wie dwie­ście me­trów da­lej stał dom jej dzie­ciń­stwa. Z od­dali pra­wie wszystko wy­glą­dało jak daw­niej, cho­ciaż na­wet z brzegu było wi­dać, że po­łowa da­chu obory się za­pa­dła.

Ple­cak zo­sta­wiła w sa­mo­cho­dzie, te­raz mu­siała być tak lekka, jak to tylko moż­liwe. Nie miała od­wagi za­piąć po­rząd­nie wią­zań. Gdyby jed­nak wpa­dła do wody, wo­lała to zro­bić bez nart. Pierw­sze próbne ode­pchnię­cie się kij­kami i... ru­szyła w kie­runku wy­spy.

Lód w ko­le­inie był mo­kry i śli­ski. Narty chciały się roz­jeż­dżać się na wszyst­kie strony. Stopy chciały wy­śli­zgnąć się z nart. To był praw­dzi­wie chy­biony po­mysł, ale je­śli się po­wie­działo A, to trzeba po­wie­dzieć B. Prze­su­wała się do przodu bez­kro­kiem, trzy­mała jedną nartę przed drugą, by jak naj­bar­dziej rów­no­mier­nie roz­ło­żyć cię­żar. Zer­k­nęła na domki let­ni­skowe wzdłuż brzegu. Je­śli ktoś tam te­raz miesz­kał, być może ob­ser­wo­wał ją przez lor­netkę, za­sta­na­wia­jąc się, co to za wa­riatka.

Po­ciła się ob­fi­cie; od sło­nych kro­pli spły­wa­ją­cych z czoła pie­kły ją oczy. Bała się za­trzy­mać, by ścią­gnąć choć czapkę. Cho­dziło o to, żeby nie stać w tym sa­mym miej­scu, żeby nie ob­cią­żać pod­łoża, być w ru­chu.

W po­ło­wie drogi mię­dzy brze­giem a wy­spą ta­fla lo­dowa zmie­niła cha­rak­ter. Tu­taj nie się­gał cień rzu­cany przez las i nad­brzeżny wał, słońce przy­grze­wało więc ca­łymi dniami. Sły­szała, jak mętny lód pęka i ła­mie się z prze­ni­kli­wym brzę­kiem, wbi­ja­jąc kliny stra­chu w jej de­ter­mi­na­cję. Gdzieś tu­taj prze­bie­gał główny nurt rzeki i lód w ko­le­inach był jesz­cze bar­dziej kru­chy.

Ale po­wrót nie wcho­dził w grę. Mu­sia­łaby zejść z nart, a wtedy jak nic wpa­dłaby do wody. Ode­pchnęła my­śli o czar­nej zim­nej ot­chłani, o za­my­ka­ją­cej się nad nią śnie­go­wej brei. Do przodu!

Czter­dzie­ści me­trów od brzegu jedna narta za­pa­dła się w wodę. Chlup, i noga znik­nęła; Ra­gn­hild prze­wró­ciła się na bok. Krzyk wy­rwał się z gar­dła bez­wied­nie, prze­raź­liwy i sa­motny. Gra­mo­liła się jak owad, wy­do­stała nogę ze śnież­nej papki, ale wciąż miała wra­że­nie, że lada mo­ment ugrzęź­nie i za­to­nie, szybko i bez­rad­nie. Lęk przed śmier­cią ni­czym wy­ry­wa­jący się z piersi za­jąc.

Unio­sła się na czwo­raki, nie miała od­wagi wstać, peł­zła przed sie­bie jak zra­nione zwie­rzę. Ko­lano na oca­la­łej nar­cie, kijki po­zo­sta­wione na lo­dzie.

Prze­kleń­stwa pchały ją do przodu.

– Kurwa mać, kurwa mać, kurwa mać!

Zmę­cze­nie, które ogar­nęło ją, gdy do­tarła do brzegu, było tak po­tworne, że mo­głaby za­snąć na sie­dząco. Po raz drugi tego ranka zdu­miał ją wła­sny strach przed śmier­cią.

Prze­cież wła­śnie tak to so­bie za­pla­no­wała. W czar­nej zim­nej wo­dzie. A gdy przy­szło co do czego, wal­czyła, wle­kąc się do lądu jak żu­czek o przy­cię­tych od­nó­żach.

Może mimo wszystko na­le­żysz do typu ta­bletki plus al­ko­hol, pod­su­mo­wała uszczy­pli­wie ni­czym wła­sna oskar­ży­cielka w czar­nej to­dze. Spo­sób dla tchó­rzy.

Nie, bro­niła się przed oskar­ży­ciel­skim gło­sem. Byle nie tu. Nie te­raz. Nie w dro­dze do Henry’ego.

Bo te­raz brnęła ku jego do­mowi. Słońce pa­liło jak pło­mień spa­warki, iskrzyło się ty­sią­cem od­bla­sków w za­le­ga­ją­cej wo­kół bieli. Woda z top­nie­ją­cego śniegu wdzie­rała się przez wierzch­nią war­stwę ubra­nia, w bu­tach chlu­pała śnie­gowa breja.

Ra­gn­hild ro­zej­rzała się z cięż­kim ser­cem. Ostat­nio była tu trzy­dzie­ści je­den lat temu. Od­wie­dziła wtedy brata, by po­wie­dzieć mu o śmierci mamy. Pró­bo­wała wcze­śniej dzwo­nić, lecz nie od­bie­rał. W końcu do niego po­je­chała. Są­siad pod­wiózł ją ło­dzią. Nie­wzru­szona ludzką nę­dzą, w któ­rej nu­rzał się Henry, za­pro­siła go na po­grzeb, pod wa­run­kiem że przyj­dzie trzeźwy. Henry, zgod­nie z pi­jac­kim zwy­cza­jem, po­uża­lał się nad sobą i wy­szlo­chał obiet­nicę. Któ­rej na­tu­ral­nie nie do­trzy­mał. Je­den z miesz­kań­ców wio­ski wy­trzą­snął go z sa­mo­chodu przed ko­ścio­łem w Ju­no­su­ando. Henry wy­glą­dał jak kupa śmieci w gar­ni­tu­rze, któ­rego dni świet­no­ści bez­pow­rot­nie mi­nęły. Ma­ry­narkę wło­żył na goły tors. Prze­ko­nano pa­stora, by wstrzy­mał się z ce­re­mo­nią, ktoś po­je­chał do domu i wró­cił z od­po­wied­nią ko­szulą. Trumna spo­częła w ziemi i wła­śnie tam i wtedy, sto­jąc nad gro­bem mamy, Ra­gn­hild od­mó­wiła ja­kich­kol­wiek kon­tak­tów z nim, ta­kimi słowy jak „ni­gdy wię­cej” i „nie je­steś już moim bra­tem”.

Ale i tak się go nie po­zbyła. Każ­dego dnia przy ja­kiejś oka­zji my­ślała o nim ze zło­ścią. Zaj­mo­wał w jej gło­wie spore M4.

Virpi nie przy­szła na po­grzeb. Olle, ow­szem, cały od­pra­so­wany i wy­pu­co­wany, z żoną szczu­płą jak ni­teczka, kie­row­niczką gmin­nego se­kre­ta­riatu. Olle nie był rów­nie nie­prze­jed­nany wo­bec Henry’ego. Ale to też nie Olle po­świę­cił swe młode lata po­dró­żom na wy­spę w to­wa­rzy­stwie äiti, by w co drugi week­end po­sprzą­tać dom i wy­prać za­świ­nione ciu­chy jego wła­ści­ciela. W końcu, ma­jąc już po­nad dwa­dzie­ścia lat, Ra­gn­hild zbun­to­wała się i prze­stała przy­jeż­dżać. Äiti przy­jeż­dżała da­lej. Póki nie prze­szko­dziła jej w tym cho­roba.

Moje zgorzk­niałe serce, po­my­ślała Ra­gn­hild. I cóż mam z tobą po­cząć te­raz, gdy äiti i isä[2] już nie żyją? Virpi też już nie ma. Olle za to cie­szy się naj­lep­szym zdro­wiem, pies mu mordę li­zał. Nie mam za­miaru dzwo­nić do niego z wia­do­mo­ścią o śmierci brata.

Ale może Henry wcale nie umarł. Może leży gdzieś tam w środku, za­chlany i za­si­kany.

Stała przed do­mem. W dal­szym ciągu w ko­lo­rze czer­wieni fa­luń­skiej, choć po sło­necz­nej stro­nie farba pra­wie zu­peł­nie wy­bla­kła. Äiti sfi­nan­so­wała ma­lo­wa­nie w ostat­nim roku swego ży­cia. Dach po pół­noc­nej stro­nie wy­brzu­szył się do środka jak ha­mak. Spod okapu pięły się po­nad­pół­to­ra­me­trowe pa­tyki i mi­nęło tro­chę czasu, nim Ra­gn­hild zro­zu­miała, że to rząd brzó­zek, które za­pu­ściły ko­rze­nie w próch­nicy po­wsta­łej w ryn­nie, po­nie­waż nikt ni­gdy tej rynny nie czy­ścił.

Sto­dółki na łą­kach stały na swoim miej­scu, ale już bez drzwi, z na­wia­nym śnie­giem. Zio­nące czar­nymi otwo­rami, roz­dzia­wio­nymi w bez­gło­śnym krzyku, wy­glą­dały jak mroczne, za­ta­cza­jące się istoty. Kie­dyś, w in­nym ży­ciu, wzno­siły się na łące za­dbane i pełne pach­ną­cego, su­chego siana. Ba­wiła się tam z Virpi. Bu­do­wały sza­łasy i w sła­bym świe­tle, które są­czyło się przez szpary mię­dzy ba­lami, czy­tały książki dla dziew­czy­nek. Ska­kały po sia­nie, cho­ciaż to było za­ka­zane.

Te­raz całe go­spo­dar­stwo się przy­gar­biło. Przed­wcze­śnie po­sta­rzałe, za­pa­dło się w brzy­dotę.

Oby Henry już nie żył, po­my­ślała Ra­gn­hild. W prze­ciw­nym ra­zie będę go mu­siała w końcu za­bić.

Po­dwó­rze było w miarę do­brze od­śnie­żone. Tu i ów­dzie żółte ślady si­ków.

Psa? – po­my­ślała. Czy brata?

Na ganku otrze­pała śnieg z bu­tów. Drzwi nie były za­mknięte na klucz. Gdy je otwo­rzyła, fe­tor ude­rzył ją ni­czym pięść. Szczyny. Po­pi­jawa. Syf.

Lata pracy w pie­lę­gniar­stwie przy­szły jej w su­kurs. Od­dy­cha­jąc przez usta, we­szła do środka.

– Henry! – za­wo­łała.

Ci­sza. Nie­wielka sień pro­wa­dziła do kuchni. Pod­łogi, za­ro­śnięte nie­czy­sto­ściami, nie zdra­dzały swej pier­wot­nej barwy. Fi­ranki wi­siały wor­ko­wato, roz­mięk­czone bru­dem. Pa­ra­pety były po­kryte sto­si­kami mar­twych much, okna – po­krop­ko­wane ich od­cho­dami. Przy zle­wie za­le­gały opa­ko­wa­nia po go­to­wych po­tra­wach, z nad­psu­tymi reszt­kami. Pu­ste bu­telki i puszki po pi­wie były do­słow­nie wszę­dzie.

Pod bla­tem ku­chen­nym, gdzie kie­dyś pla­no­wano mon­taż zmy­warki, le­żał zde­chły szczur. Na wpół zje­dzony. Przez swo­ich po­bra­tym­ców? A może psa? Na pod­ło­dze stały dwa pu­ste pół­mi­ski.

Ko­ira­riepu, po­my­ślała Ra­gn­hild. Biedny pies. Żyć i prze­żyć w ta­kich wa­run­kach... Mu­siał się przy­zwy­czaić do dłuż­szych okre­sów bez karmy, z pew­no­ścią na­uczył się zja­dać to i owo.

Za­gwiz­dała w stronę pię­tra, ale ża­den pies nie dał o so­bie znać.

A po­tem we­szła do naj­więk­szej izby. I tam zna­la­zła Henry’ego.

Le­żał na so­fie na ple­cach. Nie­ru­chomy. Z twa­rzą od­wró­coną w stronę opar­cia. Nie­wiel­kie ciało, po­dobne do resz­tek kila i wręgi wy­słu­żo­nej ło­dzi, zna­le­zio­nej w za­ro­ślach nad rzeką. Ra­gn­hild po­de­szła bli­żej. Nie od­no­to­wała od­de­chu. Gdy zo­ba­czyła twarz brata, nie miała wąt­pli­wo­ści, że ten nie żyje. Le­d­wie go po­znała, taki był sku­dła­cony i za­pad­nięty. Skóra w ko­lo­rze śmierci. Zimna w do­tyku.

Ra­gn­hild też zro­biło się zimno, po­czuła się jakby nie­żywa. Mo­kre ubra­nia wy­ssały z niej cie­pło. Usia­dła na stole obok.

Wsu­nęła rękę do kie­szeni, by wy­ło­wić te­le­fon. Musi za­dzwo­nić po ka­retkę. Nie, le­piej od razu do za­kładu po­grze­bo­wego, to tylko mar­no­traw­stwo za­so­bów, gdy wia­domo, że on nie żyje. No i po­winna za­te­le­fo­no­wać do Ol­lego, zo­stało ich te­raz dwoje; ro­dzeń­stwo miesz­ka­jące w tym sa­mym mie­ście, nie­ma­jące ze sobą kon­taktu. Ode­zwała się w niej stara złość, ni­czym fale w ciem­no­ści. Henry i Olle. Zgar­nęli spa­dek, gdy zmarł isä, a jej na­ka­zali za­jąć się äiti i po­grze­bem.

Za­dzwo­nię, po­my­ślała. Ale jesz­cze nie te­raz. Mu­szę przez chwilę za­trzy­mać się w tym wszyst­kim, w sa­mot­no­ści. Go­spo­dar­stwo, wspo­mnie­nie matki i ojca. Henry, Virpi i Olle. Ży­cie, które tu­taj mia­łam i stra­ci­łam. Nikt nie wie, że przy­je­cha­łam. Ja­kie to ma zna­cze­nie, że za­dzwo­nię go­dzinę póź­niej. No i pies, mu­szę go zna­leźć.

Wstała. Na­gle po­czuła, że naj­waż­niej­sze to od­szu­kać tego bie­daka. Je­śli jesz­cze żyje.

Za­sta­na­wiała się przez chwilę nad kuch­nią. Po­my­ślała o tym, że obcy lu­dzie wejdą tu, by za­brać zwłoki, i zo­ba­czą jej ro­dzinny dom w sta­nie roz­kładu.

Ale to roz­kład Henry’ego, po­wie­działa do sie­bie. Nie mój. To nie jest mój wstyd. Od­ma­wiam.

A mimo to po­otwie­rała okna, pró­bu­jąc wy­wie­trzyć wnę­trza. Obe­szła cały dom w po­szu­ki­wa­niu psa.

Otwo­rzyła na­wet szafy. Po­koje na pię­trze były pu­ste; na pod­ło­dze le­żały tylko trzy ma­te­race, co wy­dało się jej za­dzi­wia­jące. Czyżby no­co­wali tu jego kum­ple od flaszki? Ni­g­dzie ani śladu psa.

Ucie­kła na świeże po­wie­trze. Sto­jąc na ganku, brała głę­bo­kie od­de­chy.

Po­my­ślała, że ro­zej­rzy się za ja­kąś ło­patą, żeby wy­nieść tru­chło szczura. To może zro­bić. Ale po­sprzą­tać resztę? Nie ma mowy!

Ra­gn­hild na­wo­ły­wała i gwiz­dała. Doj­rzała w śniegu za­głę­bie­nia, które mo­gły być śla­dami psa. Albo lisa? Przy tak cie­płej po­go­dzie tropy zmie­niają cha­rak­ter i trudno je roz­po­znać.

Do­brnęła przez śnieg do sto­doły, otwo­rzyła stary wy­cho­dek, dre­wut­nię, schowki i inne szopy. No, gdzież on trzy­mał szu­flę do śniegu?

Stwier­dziła, że w za­gro­dzie nie ma nic war­to­ścio­wego, same ru­pie­cie. Tak zwani ko­le­dzy Henry’ego już dawno po­wy­no­sili stąd wszystko, co mo­gło się przy­dać, z jego po­zwo­le­niem lub bez. Przed do­mem stał sku­ter śnieżny. Henry za­cho­wał też czte­ro­ko­ło­wiec i łódź, bo bez nich nie miałby do­stępu do al­ko­holu. Ale trak­tor, piły mo­to­rowe, kom­bajn zbo­żowy, wszystko już dawno znik­nęło. Prze­pite.

Obok wy­chodka, w wo­dzie ka­pią­cej z da­chu, ta­jał wy­słu­żony te­le­wi­zor.

Żal nad roz­pa­dem, nad tą masą śmieci, ostre słońce, w któ­rym nie­mal nie dało się otwo­rzyć oczu, wszystko to spra­wiło, że po­czuła się nie­ziem­sko zmę­czona.

Mu­szę się na mo­ment po­ło­żyć, po­my­ślała.

Tylko gdzie? Na jed­nym z tych ma­te­ra­ców na pod­da­szu, gdzie po­le­gi­wali jego plu­gawi kum­ple? Ni­gdy w ży­ciu! To już ra­czej w ko­ry­ta­rzu gno­jo­wym w obo­rze.

W obo­rze! Tak, tam po­winna być ja­kaś ło­pata, po­my­ślała. Za­dzwo­nię wszę­dzie, gdzie trzeba, ale naj­pierw wy­niosę tego szczura. Drzwi do obory były za­ta­ra­so­wane le­żą­cym przed nimi śnie­giem. Zsu­nął się z da­chu, twardy jak be­ton. Wspie­ra­jąc się o ścianę, Ra­gn­hild za­częła in­ten­syw­nie ko­pać. Za­trzy­mała się w po­ło­wie ru­chu. Ze środka do­cho­dził ja­kiś od­głos. Coś się po­ru­szyło, za­chrzę­ściło.

Pró­bo­wała kop­nia­kami roz­mięk­czyć zlo­do­wa­ciałą bryłę, aż roz­bo­lały ją palce u stóp. Zmie­niła nogę.

To jej star­szy brat, Olle, na­mó­wił isä i äiti, żeby prze­pi­sali go­spo­dar­stwo na Henry’ego. Naj­pierw Henry wpadł w złe to­wa­rzy­stwo. Im­pre­zo­wał w Tärendö, Pa­jali i Ki­ru­nie. Po­ja­wiał się w domu, gdy po­trze­bo­wał pie­nię­dzy i nie­chęt­nie po­ma­gał w za­gro­dzie. „Ro­bię tu za pa­robka”, na­rze­kał, gdy raz na ja­kiś czas ru­szył pal­cem. Ni­kogo i ni­czego nie da­rzył sza­cun­kiem. Nie miał go ani dla szkoły, ani dla ko­ścioła i pa­stora, dla cu­dzej wła­sno­ści, pracy i krew­nych. Na­wet dla isä, któ­rego lek­ce­wa­żąco za­czął na­zy­wać fa­ari[3].

– Je­śli Henry przej­mie go­spo­darkę, to po­czuje więk­szą od­po­wie­dzial­ność – tłu­ma­czył ro­dzi­com jego star­szy brat.

Na äiti i isä cią­żyło po­czu­cie winy wo­bec młod­szego syna. Jako dziecko do­stał za­pa­le­nia ucha. To było aku­rat w cza­sie sia­no­ko­sów i po­je­chali z nim do le­ka­rza zde­cy­do­wa­nie za późno. Słuch zo­stał bez­pow­rot­nie uszko­dzony i Henry czę­sto na­rze­kał na nie­ustanne pisz­cze­nie w gło­wie. Na­uczy­ciel był nie­cier­pli­wym ty­pem, który czę­sto przty­kał go w ucho, po­nie­waż chło­piec nie słu­chał.

Ol­lemu po­wio­dło się znacz­nie le­piej. Pra­co­wał jako bry­ga­dzi­sta w ki­ruń­skiej ko­palni, choć do­piero co skoń­czył dwa­dzie­ścia lat. Obie­cał za­ła­twić ro­botę dla isä.

– W warsz­ta­cie na­praw­czym po­trze­bują ta­kich zło­tych rą­czek jak ty – prze­ko­ny­wał.

W końcu isä się zgo­dził. Za­brnął bo­wiem z Hen­rym w ślepy za­ułek. Kłót­nie i groźby nic nie po­ma­gały. A z domu nie mo­gli go wy­rzu­cić, bo prze­cież nie miał się gdzie po­dziać. Moż­li­wo­ści pracy i szanse przy­cho­dziły i prze­pa­dały, zmar­no­wane. A isä już wtedy za­czął od­czu­wać bio­dro. Pod­jęto więc de­cy­zję.

Wie­rzyli, że bę­dzie le­piej, my­ślała te­raz Ra­gn­hild. Wy­płata, urlop, miesz­ka­nie.

Virpi, która wtedy skoń­czyła sie­dem lat, traj­ko­tała o placu za­baw za blo­kiem. Jesz­cze go nie wi­działa, ale w opo­wie­ściach już ja­wił się jako ba­śniowa kra­ina. Tylko Ra­gn­hild pła­kała, prze­ciwna prze­pro­wadzce. Aż äiti stra­ciła cier­pli­wość.

– He­itä nyt, prze­stań! Za­miast tylko o so­bie, po­myśl o in­nych. Tata nie jest już mło­dzie­niasz­kiem. Nie ma siły pra­co­wać na go­spo­darce. Wszyst­kim nam bę­dzie ła­twiej. A to­bie bli­żej do ko­le­ża­nek.

Dzień prze­prawy przez rzekę. Lody pu­ściły kilka dni wcze­śniej. Wy­pusz­czono krowy na pa­stwi­ska. Li­ście brzóz przy­po­mi­nały my­sie uszka. Miesz­ka­nie w Ki­ru­nie było ume­blo­wane i go­towe. Cze­kało na nich. Ra­gn­hild po­bie­gła do lasu z suczką Villą. Las na wy­spie nie był duży, do­cho­dziły więc do niej bez pro­blemu płacz i na­wo­ły­wa­nie Virpi znad rzeki. Ale zu­peł­nie się tym nie przej­mo­wała. Ukryta pod świer­kiem, po ja­kimś cza­sie usły­szała kroki isä, zde­cy­do­wane i nie­cier­pliwe. Wy­star­czyło, że za­wo­łał, a Villa za­szcze­kała ra­do­śnie, zdra­dza­jąc kry­jówkę.

Isä chwy­cił córkę za ra­mię i po­cią­gnął za sobą, nie zwa­ża­jąc na płacz i opór. Villa to­wa­rzy­szyła im do sa­mego brzegu. Ale nie po­zwo­lono jej wsko­czyć do ło­dzi. Nie spusz­cza­jąc do­mow­ni­ków z oczu, po­ło­żyła się na po­mo­ście i roz­po­częła cze­ka­nie na ich po­wrót.

Ra­gn­hild ock­nęła się z za­my­śle­nia. Spo­strze­gła, że od­ko­pała wszy­stek lód sprzed drzwi obory. Le­żał wo­kół jej stóp ni­czym skru­szone szkło. Prze­krę­ciła oka­zały klucz w zamku.

– Villa – za­wo­łała ci­cho, wcho­dząc do środka.

To nie miało zna­cze­nia, ja­kim imie­niem na­wo­łuje psa. Prze­cież nie wie­działa, jak się wabi.

Mi­nęło tro­chę czasu, nim wzrok przy­zwy­czaił się do ciem­no­ści. We­wnątrz nic się nie zmie­niło. W pół­mroku roz­róż­niła boks dla ko­nia i pięć mniej­szych sta­no­wisk dla krów. Wcią­gnęła po­wie­trze noz­drzami. Jak to moż­liwe, że po tylu la­tach cią­gle unosi się tu za­pach by­dła? Gór­skie krowy po­ja­wiły się przed nią jak żywe. Bez­ro­gie łby, kę­dzie­rzawe ogony, mą­dre brą­zowe oczy. Ostatni koń, Lii­nikkö, od­szedł na wieczne łąki, gdy Ra­gn­hild miała dzie­więć lat. Ale krowy zo­stały w go­spo­dar­stwie, gdy ro­dzina prze­pro­wa­dziła się do mia­sta. I te­raz znów nie­mal czuło się ich obec­ność. Maj­ros, Pu­na­ko­rva, Man­sikka, Vir­ran­kukka i Sköna. Od­głos ich prze­żu­wa­nia. Cie­pły od­dech od­czu­walny na skó­rze. Dźwięk mleka strzy­ka­ją­cego z wy­mion w ściankę wia­dra. Dzwo­nek se­pa­ra­tora w do­jarni.

Na­gle coś się po­ru­szyło w sta­rym cie­lęt­niku. Pies. Błysz­czące czarno śle­pia. Przy­po­mi­nał Villę. Jak to moż­liwe? Wiej­ski mie­sza­niec o ce­chach jäm­thunda i el­khunda sza­rego. Czarne kon­tury szpi­cza­stych uszu, biała kra­watka za­koń­czona gwiazdką. Do­kład­nie jak u Villi.

Ra­gn­hild za­wo­łała w ten sam spo­sób, w jaki przy­wo­ły­wano psy, gdy była dziec­kiem, krót­kim tjö! Nie pod­szedł. Zro­biła więc parę kro­ków w przód.

Kiedy zbli­żyła się do ogro­dze­nia, pies za­char­czał ostrze­gaw­czo i cof­nął się do kąta. Z pod­ku­lo­nym ogo­nem, uszami po­ło­żo­nymi po so­bie i pod­nie­sio­nymi war­gami za­czął zło­wiesz­czo war­czeć.

Ra­gn­hild za­trzy­mała się u wej­ścia.

Bito go, po­my­ślała. Na­uczył się, że na lu­dziach nie można po­le­gać.

Ro­zej­rzała się, by zro­zu­mieć, jak się tu­taj do­stał, prze­cież drzwi były za­mknięte.

Do­strze­gła okienko do wy­rzutu obor­nika. Otwarte, ale za­sy­pane zlo­do­wa­cia­łym śnie­giem, z wi­docz­nymi śla­dami pa­zu­rów. To ja­sne, że zwie­rzę wśli­zgnęło się tą drogą. A po­tem lo­dowy blok zsu­nął się z da­chu i za­ta­ra­so­wał wyj­ście. Pies nie dałby rady się prze­ko­pać. Może prze­pro­wa­dzał się tu­taj z domu, gdy Henry za dużo pił. Ja­dał nor­nice i śnieg, gdy pan za­po­mi­nał o kar­mie i wo­dzie.

– Słu­chaj no – po­wie­działa mięk­kim gło­sem. – Je­stem przy­ja­zna. W każ­dym ra­zie dla zwie­rząt.

Ścią­gnęła rę­ka­wiczkę, przy­kuc­nęła i wy­sta­wiła przed sie­bie dłoń, do po­wą­cha­nia.

– Villa – ode­zwała się po­now­nie.

Se­kundę póź­niej pies ją za­ata­ko­wał. Cap­nął za rękę. I bły­ska­wicz­nie wy­biegł przez drzwi z obory.

Ra­gn­hild za­klęła, pro­stu­jąc nogi. Nie krwa­wiła. Nie po­czuła na­wet bólu w dłoni. Bar­dziej pa­lił ją wstyd. Ależ się wy­głu­piła!

Ro­zu­miem cię, po­my­ślała. Prawdę mó­wiąc, też taka je­stem.

Po­zo­stało jej zwa­bić go je­dze­niem. Zdo­być za­ufa­nie. Wy­szła na po­dwó­rze. Ostre słońce i skrzący się śnieg spra­wiły, że zmru­żyła oczy. Po psie nie było ani śladu.

Musi zna­leźć coś in­nego niż su­chą karmę. Coś, czemu zwie­rzak nie bę­dzie mógł się oprzeć. Przy­po­mniała so­bie sto­jące w du­żym po­koju za­mra­żarki. Cały Henry! Skrzy­nie były z pew­no­ścią wy­peł­nione le­śnym ptac­twem i ło­siną; na­leż­no­ścią od koła ło­wiec­kiego, po­lu­ją­cego na jego wło­ściach. Pod­czas gdy on sam ży­wił się go­to­wymi da­niami z po­wodu braku ko­biety w go­spo­dar­stwie.

We­szła znów do domu i w du­żym po­koju pod­sko­czyła na wi­dok Henry’ego na so­fie. Boże drogi, zu­peł­nie o nim za­po­mniała! O jego mar­twym ciele.

Nie­zła ze mnie wa­riatka, prze­szło jej przez myśl. Na­prawdę nie je­stem przy zdro­wych zmy­słach.

Po­winna za­dzwo­nić do za­kładu po­grze­bo­wego. Tylko jak oni go stąd wy­wiozą, skoro lód się za­ła­muje? No i Olle, do niego też musi za­dzwo­nić. Ale te­raz pies miał naj­wyż­szy prio­ry­tet.

W naj­gor­szym ra­zie bę­dzie pró­bo­wał prze­pra­wić się przez rzekę, za­pad­nie się w głę­bo­kim śniegu, ugrzęź­nie. Umrze z głodu albo – znacz­nie osła­biony – zo­sta­nie za­dzio­bany przez kruki i im po­dobne. Musi go zła­pać!

Zu­peł­nie od­ru­chowo po­de­szła do nie­wąt­pli­wie naj­star­szej za­mra­żarki. Miała wprawę w go­to­wa­niu je­dze­nia dla psów, rów­nież z mięsa do­tknię­tego opa­rze­liną mro­zową.

Otwo­rzyła przed­po­to­pową za­mra­żarkę; aż dziw, że cią­gle bur­czała. Była tak oszro­niona, że le­d­wie dało się doj­rzeć jej za­war­tość. We­wnętrzne ścianki wy­brzu­szały się lo­dem. Ra­gn­hild za­nu­rzyła rękę w skrzyni, tro­chę po­grze­bała. Ku swo­jemu zdzi­wie­niu wy­cią­gała pu­ste opa­ko­wa­nia po pa­nie­ro­wa­nej ry­bie, ham­bur­ge­rach, klop­si­kach i tar­cie z ja­go­dami. Wy­rzu­cała pra­stare kar­tony na pod­łogę. Za­trzy­mała się przy opróż­nio­nej bu­telce ke­czupu.

– Noż kurde, Henry, coś ty...? – po­wie­działa z nie­do­wie­rza­niem i od­wró­ciła się do niego, jakby ocze­ku­jąc od­po­wie­dzi.

Uży­wał jej jako ko­sza na śmieci? – za­sta­na­wiała się, prze­wie­szona przez kant za­mra­żarki. Ale w ta­kim ra­zie po co ją miał włą­czoną?

Grze­bała co­raz bar­dziej roz­ju­szona, omia­tała wnę­trze ze szronu i na­gle doj­rzała kra­cia­sty ma­te­riał.

A to co?, spy­tała w my­śli, nie prze­sta­jąc zgar­niać szronu. To prze­cież rę­kaw ko­szuli.

Wkła­dał ubra­nia do za­mra­żarki? Czyżby pod ko­niec do­pa­dła go de­men­cja? Splą­ta­nie? De­lirka?

Dłoń bo­lała od zimna. Ra­gn­hild wsu­nęła ją pod pa­chę. A po­tem wło­żyła palce do ust, by je ogrzać. Cho­lera, ja­kie zimne! Po­winna była ro­bić to w rę­ka­wiczce.

Od­su­nęła się na bok, by świa­tło lampy pod su­fi­tem do­tarło do wnę­trza skrzyni.

Z na­ra­sta­ją­cym prze­ra­że­niem zro­zu­miała, że nie musi nic wię­cej omia­tać. Po­nie­waż w rę­ka­wie ko­szuli tkwiło ra­mię, za­koń­czone ze­schniętą dło­nią.

Nie krzy­czała. Nie cof­nęła się gwał­tow­nie. Wy­jęła palce z ust i cze­kała na falę mdło­ści, która ni­gdy nie na­de­szła. Splu­nęła na pod­łogę, splu­nęła jesz­cze raz, i jesz­cze raz.

A po­tem wy­brała nu­mer 112. Wy­ja­śniła sy­tu­ację. Że znaj­duje się na wy­spie z dwoma tru­pami w tym sa­mym po­koju. Tak, do­brze pani zro­zu­miała. Mu­siała po­wtó­rzyć to jesz­cze raz. Rzeka Torne, wy­spa, je­den trup na so­fie, drugi w za­mra­żarce skrzy­nio­wej.

Nie­po­koił ją fakt, że mówi z ta­kim spo­ko­jem. Że to wszystko brzmi jak opo­wieść sza­lo­nej, że nikt jej nie uwie­rzy. Pró­bu­jąc uwia­ry­god­nić swój opis, rzu­ciła:

– Je­śli bę­dzie pani roz­ma­wiać z po­li­cją w Ki­ru­nie, to pro­szę po­in­for­mo­wać pro­ku­ra­torkę Re­bekę Mar­tins­son. Bo ten le­żący na so­fie to jej wuj, Henry Pek­kari. A ja je­stem jej ciotką.

Mo­men­tal­nie po­ża­ło­wała.

Ko­bieta z cen­trum po­wia­da­mia­nia ra­tun­ko­wego do­py­ty­wała:

– Prze­pra­szam, nie do­sły­sza­łam. Kogo mam po­wia­do­mić?

– Ni­kogo. To nie­ważne.

Córka Virpi tak czy owak zo­sta­nie po­in­for­mo­wana. A Ra­gn­hild za żadne skarby nie chciała mieć z Re­beką Mar­tins­son do czy­nie­nia.

PRO­KU­RA­TORKA RE­BEKA MAR­TINS­SON stała przy swoim pod­wyż­szo­nym biurku, gdy ko­mi­sarz Tommy Ran­ta­kyrö wsu­nął głowę do jej ga­bi­netu.

– Ojo­joj, co za cięż­kie wes­tchnie­nia! – sko­men­to­wał.

Re­beka wy­szcze­rzyła zęby. Nie zda­wała so­bie sprawy, że wzdy­cha.

– To oznaka sta­ro­ści – od­parła. – Co­raz bar­dziej upo­dab­niam się do mo­jej babci. Ona cały czas wzdy­chała. I to były rze­czy­wi­ście wes­tchnie­nia w ro­dzaju: oby Pan nasz przy­szedł i uwol­nił mnie z tego świata.

Tommy się za­śmiał i po­sta­wił na biurku pa­pie­rową to­rebkę.

– Pod­wie­czo­rek – wy­ja­śnił. – Kulki wi­ta­riań­skie. Jedne z lu­kre­cją, a dru­gie z im­bi­rem i cy­na­mo­nem. Le­czą nad­mierne wzdy­cha­nie.

– No tak! Czyli Pan nasz nie musi mnie jesz­cze uwal­niać.

– W każ­dym ra­zie nie w ciągu naj­bliż­szej go­dziny.

Po­wą­chała z wdzięcz­no­ścią ła­ko­cie w to­rebce, by spra­wić mu ra­dość. Tommy był miły. Re­beka ro­biła, co mo­gła, żeby od­wdzię­czyć mu się tym sa­mym. Opusz­czony przez dziew­czynę dwa mie­siące temu, nie­stru­dze­nie od­gry­wał rolę naj­lep­szego i naj­bar­dziej opie­kuń­czego ko­legi. Cią­gle ro­bił za szcze­niaka ze­społu. Było w tym coś smut­nego, że po­nie­kąd ni­gdy nie do­rósł. Od­kąd dziew­czyna z nim ze­rwała, a Sven Erik prze­szedł na eme­ry­turę, czę­sto za­cho­dził do pro­ku­ra­tury, żeby po­ga­dać. Za­trzy­my­wał się ciut za długo, Re­beka za­wsze czuła się zmu­szona wy­pra­szać go: „Słu­chaj, te­raz to już mu­szę...”.

– Jak ci idzie z bi­lan­sem? – za­py­tał, ski­nąw­szy głową w kie­runku sterty pa­pie­rów na biurku.

Re­beka wy­dała ko­lejne bab­cine wes­tchnie­nie i szu­ka­jąc po­mocy, unio­sła ręce ku si­łom wyż­szym. Tommy wes­tchnął jesz­cze do­no­śniej. Oboje za­śmiali się ze wspól­nego żartu, który wła­śnie wy­kre­owali.

Zwierzch­nik Re­beki, Alf Björn­fot, do za­le­głego urlopu płat­nego do­łą­czył dwa mie­siące bez­płat­nego i wy­ru­szył na Ala­skę. Po­dróż ma­rzeń w to­wa­rzy­stwie do­ro­słej córki. Pod­glą­da­nie niedź­wie­dzi i ło­wie­nie ło­sosi.

Ko­lega Re­beki, pro­ku­ra­tor Carl von Post, zo­stał tym sa­mym p.o. sze­fem pro­ku­ra­tury re­jo­no­wej. Ostat­niego dnia przed urlo­pem Björn­fot wszedł do ga­bi­netu Re­beki i po­wie­sił na ta­blicy ogło­szeń sa­mo­przy­lepną kar­teczkę z na­pi­sem: NIE DRAŻ­NIĆ SIĘ. To miał być żart, lecz nie do końca.

– Żyj w zgo­dzie z Car­lem – po­wie­dział Björn­fot. – Wiem, że nie na­leży do two­ich ulu­bień­ców, ale to on ma wię­cej prze­pra­co­wa­nych lat i dla­tego mu­szę go mia­no­wać p.o. Nie chcę, żeby ktoś spie­przył mi po­dróż, wy­dzwa­nia­jąc z awan­tu­rami.

– Ni­gdy by mi nie przy­szło do głowy, żeby do cie­bie dzwo­nić z awan­tu­rami – od­po­wie­działa Re­beka. – A taką kar­teczkę to po­wi­nie­neś przy­kleić w ga­bi­ne­cie Po­sta!

– Wiem – od­parł Björn­fot. – Tylko że on jest, jaki jest. Kar­teczki mu nie po­mogą. I z pew­no­ścią bę­dzie cię pro­wo­ko­wał i draż­nił. Ale mu­sisz wy­trzy­mać. Bo je­śli bę­dziesz się go cze­piała, to on nie od­pu­ści i znaj­dzie mnie na­wet wtedy, gdy za­szyję się w ja­kiejś za­sra­nej dziu­rze na bez­lu­dziu. No, więc po­wstrzy­maj się, pro­szę.

Splótł ręce jak do mo­dli­twy i wy­cią­gnął je ku pro­ku­ra­torce. Po czym opu­ścił bu­dy­nek. Ale jesz­cze za­nim za­trza­snęły się za nim drzwi wej­ściowe, von Post, w roli p.o. szefa pro­ku­ra­tury re­jo­no­wej, ob­cią­żył Re­bekę no­wymi obo­wiąz­kami. Po­ło­żył na jej biurku cały stos po­stę­po­wań przy­go­to­waw­czych pro­wa­dzo­nych przez po­li­cję. Po­nad sto pięć­dzie­siąt spraw. Więk­szość do­ty­czyła drob­nych kra­dzieży, oszustw na in­ter­ne­to­wych plat­for­mach han­dlo­wych i pro­wa­dze­nia po­jazdu w sta­nie nie­trzeź­wo­ści. Re­beka miała te­raz zde­cy­do­wać, czy wnie­sie akt oskar­że­nia, a je­śli tak, to jej obo­wiąz­kiem bę­dzie od­faj­ko­wa­nie ich przed są­dem. Tak zwany bi­lans. Mor­der­czo nudna i sa­motna praca.

– No więc, jak ci idzie? – spy­tał Tommy Ran­ta­kyrö.

Re­beka za­ci­snęła zęby. Od trzech ty­go­dni była przy­kuta do biurka. Nie przy­go­to­wała się na to, że tak bar­dzo bę­dzie jej do­ku­czać sa­mot­ność. Von Post nie tylko na­ło­żył na nią bi­lans po­stę­po­wań po­li­cji, ale też ode­brał pro­wa­dzone przez nią wcze­śniej do­cho­dze­nia. Żeby się mo­gła „skon­cen­tro­wać na bi­lan­sie”. Nie pro­te­sto­wała. Kar­teczka przy­le­piona przez Björn­fota przy­świe­cała jej ni­czym przy­ka­za­nie bo­skie.

Po­nie­waż nie miała te­raz wła­snych do­cho­dzeń, nie wpa­dał do niej ża­den po­li­cjant, żeby prze­dys­ku­to­wać ko­lejne kroki w po­stę­po­wa­niu przy­go­to­waw­czym. A ona też nie miała po­wo­dów, by przy­cho­dzić do nich po ostat­nie do­nie­sie­nia albo żeby prze­ka­zać nowe dy­rek­tywy. Te­le­fon mil­czał jak za­klęty.

Po­win­nam być bar­dziej wdzięczna Tommy’emu, po­my­ślała. Trosz­czy się o mnie. Dla­czego czło­wiek nie do­ce­nia tych, któ­rzy fak­tycz­nie trosz­czą się bar­dziej niż inni?

– Przy­go­to­wuję nad­wyż­kowe roz­prawy – od­parła. – Za­czy­nam w po­nie­dzia­łek. Może uda się nam ska­zać paru ło­bu­zów.

– Do­brze dla sta­ty­styki – po­wie­dział Tommy.

Do­brze dla sta­ty­styki von Po­sta, po­my­ślała Re­beka.

I wła­śnie gdy ta myśl prze­la­ty­wała jej przez głowę, z ko­ry­ta­rza dało się sły­szeć kroki pro­ku­ra­tora. Kilka se­kund póź­niej po­ja­wił się w drzwiach. Zmierz­wione po chło­pię­cemu włosy, od­pra­so­wana ko­szula i zero skłon­no­ści do wy­sta­ją­cego brzu­cha.

– Ser­wus, Tommy! – przy­wi­tał po­li­cjanta przy­ja­znym to­nem i może ciut za mocno klep­nął w plecy. – Jak ci idzie, Mar­tins­son?

Re­beka za­sty­gła w bez­ru­chu. Znów od­czuła róż­nicę mię­dzy sobą a von Po­stem albo ra­czej mię­dzy sobą a klasą wyż­szą. On był miły jak go­spo­darz pro­gramu za­równo dla wro­gów, jak i dla so­jusz­ni­ków. Jej zaś trudno było skry­wać praw­dziwe uczu­cia. Sta­wała się ma­ło­mówna i bez po­lotu, kark jej sztyw­niał, usta się za­ci­skały. Nie­lu­bia­nym oso­bom nie pa­trzyła w oczy. Gar­dziła sobą, po­nie­waż nie umiała grać ko­goś, kim nie jest. Ska­zana na rolę du­cho­wej sła­be­uszki.

Carl von Post po­słał jej zna­czący uśmiech. Nie miał nic prze­ciwko temu, że Re­beka go nie cierpi. Ba­wiło go wręcz, że na­wet nie od­po­wie­działa mu na py­ta­nie.

– Jak tam z mro­żon­kami? – zwró­cił się do Tommy’ego.

– Ze zwło­kami w za­mra­żarce? Spoko. Za­mó­wi­li­śmy he­li­kop­ter, któ­remu w końcu udało się wy­lą­do­wać. Za­brał i za­mra­żarkę, i tego go­ścia, który le­żał mar­twy na so­fie.

– Co? – wy­buch­nął von Post. – Dwa tru­po­sze? Mor­der­stwo?

– Nic jesz­cze nie wiemy. Obaj są u me­dyka są­do­wego i Po­hja­nen ode­zwie się, jak tylko bę­dzie miał coś do po­wie­dze­nia.

– Świet­nie. Z każdą nową in­for­ma­cją przy­chodź­cie te­raz do mnie, bo Mar­tins­son jest za­wa­lona...

– Tak, wiem – prze­rwał mu Tommy. – Dla­tego przy­sze­dłem z odro­biną sło­dy­czy, żeby ją roz­we­se­lić. Ma do prze­ko­pa­nia za­je­bi­sty sto­sik.

Usta von Po­sta roz­cią­gnęły się w jesz­cze szer­szym uśmie­chu.

– Mhm, to prze­ko­py­wa­nie do­brze jej zrobi. Nie do­szła do swej po­sady w pro­ku­ra­tu­rze zwy­kłą drogą. Ja mu­sia­łem naj­pierw zro­bić apli­ka­cję pro­ku­ra­tor­ską, dzie­więć mie­sięcy, a po­tem ha­ro­wać dwa lata jako asy­stent pro­ku­ra­tora. No, więc bra­kuje jej pew­nych pod­staw.

Re­beka wpa­try­wała się w von Po­sta z za­ci­śnię­tymi ustami. To, kurwa, nie­sa­mo­wite, że – raz – mówi o niej, jakby jej tu nie było, a dwa – z jego tłu­ma­cze­nia mo­głoby wy­ni­kać, że ona ma gor­sze kwa­li­fi­ka­cje do tej pracy niż on. W rze­czy­wi­sto­ści było do­kład­nie od­wrot­nie i von Post do­sko­nale o tym wie­dział. Zga­dy­wała, że w bez­senne noce mę­czy go świa­do­mość, że to wła­śnie Re­beka dla tej pro­ku­ra­tor­skiej ro­boty zre­zy­gno­wała z jego wy­ma­rzo­nej po­sady ad­wo­kata w fir­mie Me­ijer & Dit­zin­ger. I jest prze­ko­nany, że przy­ję­liby mnie tam z otwar­tymi ra­mio­nami, gdy­bym tylko chciała wró­cić. Ale ja sama nie je­stem tego taka pewna, po­my­ślała.

– No, to nie bę­dziemy ci prze­szka­dzać – zwró­cił się do Re­beki i spoj­rzał po­ro­zu­mie­waw­czo na Tommy’ego.

Lecz ten nie zbie­rał się wcale do wyj­ścia. Re­beka wy­ło­wiła jedną kulkę z to­rebki.

– Po­dzie­limy się? – za­py­tała ko­legę.

Von Post znik­nął w ko­ry­ta­rzu.

– Nie­zły z niego skur... – za­czął Tommy.

Re­beka znów za­ci­snęła zęby.

Tylko nie na­rze­kaj, upo­mniała sie­bie samą.

Na po­czątku, za­raz po wy­jeź­dzie Björn­fota, nie mo­gła prze­stać mó­wić o von Po­ście. O tym, ja­kim jest skur­wie­lem. Na­zy­wała go von Chuj­po­stem. Po­li­cjanci przy­cho­dzili do niej, by obej­rzeć osła­wioną kar­teczkę na ta­blicy ogło­sze­nio­wej. Ukuła okre­śle­nie „po­stój Chuj­po­sta”.

Po ja­kimś cza­sie zro­zu­miała, że ko­le­gom znu­dziło się wał­ko­wa­nie tego sa­mego te­matu. A jej trudno było prze­stać. Po­sta­no­wiła, że ogra­ni­czy się do od­po­wie­dzi: „Do­brze”, gdy ktoś za­pyta, co u niej. Że bę­dzie mó­wić tylko o przy­jem­nych spra­wach. Ale już po kilku zda­niach sły­szała sie­bie samą, jak po­wraca do chuj­po­ścia­nego szczura. Jakby ktoś na nią czary rzu­cił.

Czuła się roz­ża­lona i przy­gnę­biona. Po­li­cjanci prze­cho­dzili obok jej ga­bi­netu w dro­dze do von Po­sta. Po­dej­rze­wała, że szep­czą mię­dzy sobą, że prze­cież z nią też nie mają lekko. Wy­star­czy spoj­rzeć na to, jak po­trak­to­wała ich ko­legę, Kri­stera Eriks­sona.

Przez pół­tora roku była z Kri­ste­rem w czymś, co chyba po­winno się na­zwać związ­kiem.

Ale cały czas mó­wiła: „Nie je­ste­śmy parą”. On po­wta­rzał z uśmie­chem: „Nie je­ste­śmy”. A po­tem ca­ło­wał jej włosy i wy­cią­gał do lasu, na ryby, do łóżka. Chciał wię­cej. Ona chciała mniej. A póź­niej wszystko spa­prała. To ona była szują. Wszy­scy o tym wie­dzieli.

Kiedy Kri­ster za­trza­snął drzwi, wró­ciła do Månsa Wen­n­grena. On też chciał mniej. Byli przy­ja­ciółmi, a seks trak­to­wali jako bo­nus. On już nie na­ma­wiał jej do znu­dze­nia, by wró­ciła do Sztok­holmu. Cho­ciaż da­lej uwa­żał, że jest lekko stuk­nięta, z tą swoją wolą pracy w ki­ruń­skiej pro­ku­ra­tu­rze. „Kiedy zło­żysz wy­po­wie­dze­nie?” – py­tał. – „Kiedy Chuj­post po­wie, że w za­kres two­ich obo­wiąz­ków wcho­dzi sprzą­ta­nie ubi­ka­cji?”

Wró­ciła do te­raź­niej­szo­ści i od­pa­liła dla Tommy’ego naj­szer­szy uśmiech, na jaki te­raz było ją stać.

– Kij mu w oko – po­wie­działa we­soł­ko­wato. – Jezu, ja­kie pyszne te kulki. Po­dzie­limy się jesz­cze jedną? A co to za zwłoki zna­leź­li­ście w za­mra­żarce?

– Na ra­zie nie wiem, wy­gląda na to, że ten ktoś le­żał tam bar­dzo długo.

– Po­ćwiar­to­wany?

– Nie, naj­wy­raź­niej nie. Szkoda, że nie bę­dziesz pro­wa­dziła po­stę­po­wa­nia przy­go­to­waw­czego, von Post jest na­pa­lony jak fiks.

– Ach, tak. No to baw­cie się do­brze ze zmro­żo­nym mor­der­stwem. Nie my­śl­cie o mnie, gdy będę przy­skrzy­niać drob­nych zło­dzie­jasz­ków, graf­fi­cia­rzy i pi­ra­tów dro­go­wych.

– Je­steś nie­sa­mo­wita! – Tommy nie krył po­dziwu w gło­sie. – Wiesz, że wszy­scy tak uwa­żamy.

– Wszy­scy, oprócz jed­nej osoby.

I bły­ska­wicz­nie do­dała:

– Ale ja się nie przej­muję.

Grze­bała w pa­pie­ro­wej to­rebce z prze­sad­nym za­in­te­re­so­wa­niem.

– Ona to prze­bo­leje – po­wie­dział Tommy. – Prze­cież znasz Mellę.

Re­beka znie­ru­cho­miała nad to­rebką z kul­kami wi­ta­riań­skimi.

– Mella? – spy­tała.

– O, kurde, ty mia­łaś na my­śli von Po­sta...

Tommy uciął w pół zda­nia i skie­ro­wał wzrok ku kar­teczce na ścia­nie.

– Mella! – wy­buch­nęła Re­beka. – Czy to zna­czy, że Anna Ma­ria jest na mnie wku­rzona? Dla­czego?

– Daj so­bie spo­kój – pro­sił. – My­śla­łem, że była się u cie­bie po­skar­żyć. Bła­gam, za­po­mnij o tym, co po­wie­dzia­łem.

– Ale cóż ja jej, ku­rza dupa, zro­bi­łam? – za­py­tała wzbu­rzona. – Prze­cież nie wi­dzia­ły­śmy się od...

Rzu­ciła to­rebkę na stół i po­de­szła do drzwi.

– Nie mu­sisz nic wię­cej mó­wić. Sama się do­wiem.

I ru­szyła szyb­kim kro­kiem wzdłuż ko­ry­ta­rza.

Tommy Ran­ta­kyrö roz­wa­żał przez mo­ment, czy za nią nie po­biec, ale po­sta­no­wił so­bie od­pu­ścić.

– Jadę do domu – po­wie­dział gło­śno. – Za chwilę tu pier­dyk­nie!

Ko­mi­sarz Anna Ma­ria Mella wci­snęła przy­cisk w ja­dal­nia­nym eks­pre­sie do kawy. Za­sko­czył ni­czym kraj­zega. Kiedy ku­bek się na­peł­nił, na wy­świe­tla­czu za­ja­śniało we­zwa­nie: De­lek­tuj się!. Anna Ma­ria wbiła wzrok w czer­wone li­tery.

– Czy was to też do­pro­wa­dza do sza­leń­stwa? – zwró­ciła się do ko­le­gów. – Au­to­mat nie bę­dzie mi tu, kurde, mó­wił, kiedy mam się roz­ko­szo­wać. De­lek­tuję się, kiedy mam ochotę.

Ko­mi­sarz Fred Ols­son i dwójka no­wych w uni­for­mach, któ­rzy już usie­dli, par­sk­nęli za­do­wo­leni.

– To jak ten chło­pak, któ­rego kie­dyś mia­łam – mó­wiła da­lej, za­chę­cona ich śmie­chem. – Kiedy by­li­śmy, jak by to po­wie­dzieć... w in­tym­nej sy­tu­acji, on cały czas na­wi­jał: De­lek­tuj się! De­le­eeek­tuj się! A czło­wiek my­ślał: Jak się tro­chę le­piej przy­ło­żysz do ro­boty, to się po­de­lek­tuję, okej?

Zgar­nęła jesz­cze je­den wy­buch śmie­chu i po­czuła się tro­chę nie­szczera. Hi­sto­ria była wpraw­dzie au­ten­tyczna, ale można było od­nieść wra­że­nie, że Anna Ma­ria miała fa­ce­tów na pęczki i że to wszystko wy­da­rzyło się sto­sun­kowo nie­dawno. Prawda była taka, że spała z in­nym męż­czy­zną niż Ro­bert wła­śnie ten je­den je­dyny raz. Miała sie­dem­na­ście lat, kiedy się roz­stała z Ro­ber­tem. Była nie­szczę­śliwa i pi­jana, Jalle ra­czej tylko pi­jany. Cho­dził do za­wo­dówki trans­por­to­wej w Ki­ru­nie i wy­naj­mo­wał po­kój z osob­nym wej­ściem. Ty­dzień póź­niej po­go­dziła się z Ro­ber­tem i znów byli ra­zem. Byli ze sobą od za­wsze. Po ja­kiego grzyba wy­ciąga te­raz tego Jal­lego? Jak­żeż on miał na na­zwi­sko...? Na szczę­ście za­po­mniała.

– Co jest z tymi wszyst­kimi apa­ra­tami? – ode­zwał się je­den z no­wych mun­du­ro­wych, Ka­rzan Ti­gris.

Za­czął u nich jako asy­stent pół­tora mie­siąca temu i miał po­pu­larne konto na In­sta­gra­mie, gdzie pi­sał o uko­cha­nym za­wo­dzie po­li­cjanta; pu­bli­ko­wał zdję­cia, na któ­rych pije „po­ranną kawę gli­nia­rza” albo stoi na rę­kach w peł­nym rynsz­tunku. Anna Ma­ria uwa­żała, że Ka­rzan ma wy­gląd ucznia gim­na­zjum. Ale te­raz czę­sto miała ta­kie wra­że­nie. Le­ka­rze, na­uczy­ciele, pa­sto­rzy, ciężko ich było trak­to­wać po­waż­nie. Wiele z tych osób wy­glą­dało tak, jakby jesz­cze nie wolno im było pro­wa­dzić mo­to­ro­weru[4]. Dziwne.

Ka­rzan mó­wił da­lej:

– Każda ma­szyna dźwię­czy i dzwoni. Taka pralka na przy­kład pip­czy, by oznaj­mić, że pra­nie go­towe. I ni­gdy nie prze­staje! Czło­wiek nie może na­sta­wić pra­nia, kiedy chce iść spać.

– Są pew­nie tech­nicy, któ­rzy do­kła­dają te wszyst­kie ba­jery, bo po pro­stu mogą – do­dała druga z no­wych, Magda Vi­dars­dot­ter.

Po­cho­dziła z Flen, była bez­dzietna, ale miała ko­nia, któ­rego trzy­mała w Juk­ka­sjärvi. Też asy­stentka, lecz nie­zu­peł­nie zie­lona. Pra­co­wała wcze­śniej w Eskil­stu­nie, ale prze­pro­wa­dziła się na da­leką pół­noc dla przy­rody. Po­tra­fiła roz­ma­wiać z Re­beką o ko­niach i psach tak długo, że cza­sami Anna Ma­ria za­sta­na­wiała się, czy nie pra­cuje na far­mie. W każ­dym ra­zie mo­dliła się do bo­gów, żeby Vi­dars­dot­ter i Ti­gris zo­stali w Ki­ru­nie na dłu­żej.

– A jak, my­śli­cie, bę­dzie wy­glą­dała przy­szłość, gdy tech­nika AI po­ta­nieje? – kon­ty­nu­owała Magda. – Może tak: „Cześć, Anno Ma­rio. Twój po­ziom kor­ty­zolu jest wyż­szy niż nor­mal­nie. Weź trzy głę­bo­kie od­de­chy. Za­py­taj sie­bie samą, czy na­prawdę po­trze­bu­jesz kawy”.

Ostat­nie zda­nia wy­po­wie­działa, na­śla­du­jąc skom­pu­te­ry­zo­waną mowę. Słowa bez wy­razu, nie­na­tu­ralne pauzy i ja­sny głos z ro­dzaju tych na­wo­łu­ją­cych do sa­mo­afir­ma­cji.

Anna Ma­ria śmiała się odro­binę dłu­żej, bo Magda za­zwy­czaj była dość ma­ło­mówna. Te­raz za­częła się roz­krę­cać. A oni wszy­scy za­częli two­rzyć stado ni­czym uja­da­jące ra­do­śnie psy. Anna Ma­ria to so­lidna sa­mica alfa. Mieli na­prawdę do­bre szanse na zgrany ze­spół, choć nie­ła­two było wy­peł­nić pustkę po Sve­nie Eriku Stål­nac­kem.

No i to oso­bliwe uczu­cie, że te­raz jest w gru­pie sta­ruszką. Czuła się jak dwu­dziestka, do­póki Sven Erik nie prze­szedł na eme­ry­turę.

– Jak cię nie będą wy­cho­wy­wać wła­sne dzieci, to ich rolę przejmą sprzęty go­spo­dar­stwa do­mo­wego – sko­men­to­wała, uda­jąc zre­zy­gno­wa­nie. – Można so­bie tylko ży­czyć...

Ko­le­dzy ni­gdy się nie do­wie­dzieli, czego Anna Ma­ria by so­bie ży­czyła, po­nie­waż w drzwiach sta­nęła Re­beka. Jej twarz bez wy­razu wska­zy­wała na to, że sy­tu­acja jest dość nie­bez­pieczna.

Anna Ma­ria mo­men­tal­nie po­czuła, jak stę­że­nie kor­ty­zolu w jej krwi wzra­sta i prze­kra­cza normę. Ża­den eks­pres do kawy nie mu­siał jej o tym in­for­mo­wać.

– Sie­masz, Mar­tins­son – za­wo­łał bez­tro­sko Fred Ols­son, zu­peł­nie nie­czuły na gęst­nie­jącą at­mos­ferę.

Re­beka Mar­tins­son ski­nęła lekko głową, by od razu przejść do rze­czy.

– Masz coś do mnie? – za­py­tała Annę Ma­rię. – Tommy się wy­ga­dał.

Po­liczki Melli za­pło­nęły. Tommy, cho­lera ja­sna! Po ja­kiego grzyba cho­dzi pa­plać do Re­beki? Czuła na ple­cach spoj­rze­nia ko­le­gów.

– Ow­szem – od­po­wie­działa. – Pój­dziemy do mo­jego ga­bi­netu?

– Mo­żemy po­roz­ma­wiać tu i te­raz. Wy­gląda na to, że dys­ku­to­wa­łaś już ze wszyst­kimi oprócz mnie.

– No, nie do końca... Wczo­raj się tro­chę wku­rzy­łam i po­wie­dzia­łam Tommy’emu, że...

Prze­rwała i za­częła od nowa.

– Cho­dzi o Eivor Simmę!

Re­beka unio­sła py­ta­jąco brwi.

– Kra­dzież szcze­gól­nie zu­chwała! – wy­ja­śniła Anna Ma­ria. – Jedna z mo­ich spraw, która wy­lą­do­wała na twoim biurku. Ko­bieta ma osiem­dzie­siąt je­den lat. Okra­dziono ją w su­per­mar­ke­cie Coop na Träd­gårds­ga­tan. Ja­kiś gość za­py­tał ją: „Czy to jest ten ryż, któ­rego używa się do go­to­wa­nia kaszki?” i pod­czas gdy ona mu od­po­wia­dała, jego kum­pel zwi­nął jej port­fel z to­rebki, która stała w wózku skle­po­wym. Wczo­raj Eivor Simma za­dzwo­niła i po­wie­działa, że do­stała list, pod­pi­sany przez cie­bie, że nie zo­sta­nie wnie­siony akt oskar­że­nia.

– No i?

– To wy­dało mi się dziwne. Ka­mera mo­ni­to­ru­jąca za­re­je­stro­wała Humle i Dumle[5]...

– Wró­blew­skiego i Har­julę – po­pra­wiła su­cho Re­beka. – Do­sko­nale pa­mię­tam to po­stę­po­wa­nie.

– ...ka­mera wy­raź­nie po­ka­zuje ich, jak wy­cho­dzą ra­zem ze sklepu w tym sa­mym cza­sie, gdy była tam Eivor Simma – kon­ty­nu­owała Mella. – W trak­cie oka­za­nia z fo­to­gra­fii ko­bieta wska­zała na Har­julę.

– No i wła­śnie o to oka­za­nie cho­dzi. Dzie­sięć twa­rzy. Eivor Simma wska­zała na fo­to­gra­fię Har­juli, która była je­dyną nie­ostrą z tych dzie­się­ciu. Ja też bym wy­brała to zdję­cie. Każdy by tak zro­bił. Ma­te­riał oka­za­nia nie speł­niał wy­mogu wy­łą­cze­nia ja­kiej­kol­wiek su­ge­stii.

– I tak uwa­żam, że po­wi­nien być wnie­siony akt oskar­że­nia.

– Wiesz, że zdję­cie sprawcy nie może od­sta­wać od po­zo­sta­łych – tłu­ma­czyła cier­pli­wie Re­beka i Anna Ma­ria miała wra­że­nie, jakby znów sie­działa w szkol­nej ławce. – Obrońca od razu by to wy­ła­pał i nie mie­li­by­śmy naj­mniej­szej szansy na ska­za­nie win­nych.

Mella za­zgrzy­tała zę­bami. Sama sfo­to­gra­fo­wała Har­julę te­le­fo­nem. No do­brze, może fak­tycz­nie za bar­dzo się spie­szyła. Zdję­cie było tro­chę za­ma­zane, nie zro­biła no­wego. Ale, kurde, sprawa była oczy­wi­sta i nie do pod­wa­że­nia. A te­raz ona musi tu wy­słu­chi­wać re­pry­mendy w obec­no­ści no­wych pra­cow­ni­ków.

– Można się po­czuć do dupy – po­wie­działa ze ści­śnię­tym gar­dłem – kiedy Eivor Simma dzwoni do nas i trzeba jej wy­tłu­ma­czyć, że nie za­mie­rzamy oskar­żyć tych skur­czy­sy­nów. Choć na sto pro­cent je­ste­śmy pewni, że są winni. Ta ko­bieta nie ma te­raz od­wagi wyjść na za­kupy. To cho­ler­nie przy­gnę­bia­jące dla nas, po­li­cjan­tów. Ta­kie rze­czy roz­no­szą się lo­tem bły­ska­wicy. Może wiesz, że po­wstał o tym wą­tek na fo­rum „Miesz­kańcy Ki­runy, któ­rzy mają od­wagę wy­ra­zić swój po­gląd”? To my do­sta­jemy po­tem baty na mie­ście. Nic dziw­nego, że lu­dzie plują na nasz wi­dok i ry­sują nam ka­ro­se­rie sa­mo­cho­dów. Czy to w ogóle ma ja­kiś sens, że za­czy­namy po­stę­po­wa­nie? Skoro wy tylko uma­rza­cie!

– Aha, czyli te­raz je­ste­śmy my i wy? A to twoje „tylko uma­rza­cie”? Zda­jesz so­bie sprawę, że ze stu pięć­dzie­się­ciu dwóch po­stę­po­wań aku­rat to jest je­dy­nym, któ­rego nie skie­ro­wa­łam do sądu? Nie za­mie­rzam mar­no­wać pie­nię­dzy po­dat­nika i wno­sić aktu oskar­że­nia dla sprawy z góry prze­gra­nej tylko dla­tego, żeby ci po­pra­wić sa­mo­po­czu­cie.

– Nie to mia­łam na my­śli – po­wie­działa Anna Ma­ria, uwa­ża­jąc, że mówi w miarę spo­koj­nym i opa­no­wa­nym gło­sem. – Nie cho­dzi o to, że­bym miała lep­sze sa­mo­po­czu­cie. Cho­dzi o to, że każdy z nas jest czę­ścią ze­społu. I że przy­da­łoby się nam tro­chę do­brej ko­mu­ni­ka­cji.

Re­beka spoj­rzała na Annę Ma­rię, jakby ta czy­tała na głos frag­menty ta­niego po­rad­nika.

– Do­bra – po­wie­działa. – Ja będę tre­no­wać ko­mu­ni­ka­cję. A ty się na­ucz ob­słu­gi­wać apa­rat fo­to­gra­ficzny.

A po­tem ob­ró­ciła się na pię­cie i od­ma­sze­ro­wała ko­ry­ta­rzem.

Fred Ols­son i dwoje no­wych mun­du­ro­wych wstali od stołu i na­gle za­częło im się bar­dzo spie­szyć, by zro­bić do­bry uczy­nek dnia: zgar­nąć paru pi­ra­tów dro­go­wych. Znik­nęli w mgnie­niu oka.

Anna Ma­ria zo­stała w ja­dalni sama. Au­to­mat do kawy wy­łą­czył się ze smut­nym gul­go­tem. Wy­świe­tlacz po­ka­zał jesz­cze Mi­łego dnia!, nim zgasł.

Re­beka za­mknęła drzwi do swo­jego ga­bi­netu.

– Niech... was szlag trafi! Do­kład­nie wszyst­kich! – wy­krzy­czała przed sie­bie.

My­ślała, że za­czy­nają się z Anną Ma­rią kum­plo­wać, i to nie tylko w pracy. Ale w tym ostat­nim okre­sie nad­wyż­ko­wych roz­praw pra­wie w ogóle się nie wi­dy­wały. Mella miała urwa­nie głowy z no­wymi po­li­cjan­tami i z ro­dziną. To zro­zu­miałe. Ale dla­czego nie przy­szła bez­po­śred­nio do niej z tą sprawą? Za­miast tego nada­wała na nią za jej ple­cami. To ta­kie nie­uczciwe. Zro­bić z niej wroga po­li­cji.

Miała ochotę coś kop­nąć, może kosz na śmieci? Ale to się zu­peł­nie nie opła­cało, mu­sia­łaby po­tem sama po so­bie po­sprzą­tać.

Miała ochotę wró­cić do domu i od­dać się bez reszty te­le­wi­zyj­nym se­ria­lom, ale prze­cież mu­siała skoń­czyć ro­botę. Tyle tylko, że nie mo­gła zdzier­żyć ani se­kundy dłu­żej sama w tym po­koju.

Chwy­ciła od­ru­chowo za te­le­fon i wy­brała nu­mer Ma­rii Taube. Po­ża­ło­wała tego, gdy tylko przy­ja­ciółka ode­brała. Po­czuła się zgrzy­tliwą zrzędą, która dzwoni co i rusz, żeby wy­lać swoje żale.

– Mar­tins­son! – wy­krzyk­nęła Ma­ria Taube. – My­śla­łam, że już o mnie za­po­mnia­łaś. Ostat­nio w ogóle ze sobą nie roz­ma­wiamy.

Re­beka mu­siała się ro­ze­śmiać.

– Roz­ma­wia­ły­śmy wczo­raj – po­wie­działa. – I przed­wczo­raj też. No i to za­wsze ja dzwo­nię i wtryn­da­lam się w twoje ważne ży­cie.

– Nic ta­kiego nie pa­mię­tam – po­skar­żyła się Ma­ria. – Czuję się po­zo­sta­wiona sa­mej so­bie. Jak tam?

Re­beka po­wstrzy­mała chęć, by po­na­rze­kać na za­ist­niały stan rze­czy. Wie­działa, że Ma­ria po­wie wszystko, co ona chce usły­szeć. Że Anna Ma­ria po­stą­piła nie­wła­ści­wie. Że von Post to kom­pletne zero, po­dob­nie jak cała jego ro­dzina. Bo Ma­ria do­brze ją zna. Ob­wie­ści­łaby Re­bece, że ma de­fi­ni­tyw­nie za wy­so­kie kwa­li­fi­ka­cje, by pra­co­wać w tej pod­bie­gu­no­wej dziu­rze, i że trudno po­jąć, dla­czego nie zaj­muje się spra­wami po­dat­ko­wymi w pro­ku­ra­tu­rze re­gio­nal­nej.

A jed­no­cze­śnie Re­beka wy­czu­łaby w gło­sie Ma­rii, że ta nie spusz­cza wzroku z ekranu kom­pu­tera, że roz­ma­wia­jąc z nią, pra­cuje. W po­ło­wie zda­nia Ma­ria po­wie­dzia­łaby, że za­dzwoni do niej póź­niej, bo te­raz ma ze­bra­nie albo setkę pil­nych ma­ili do wy­sła­nia.

Po­tem Re­beka czu­łaby się od­rzu­cona, zdjęta pa­lą­cym wsty­dem, że jest tylko upier­dliwą nu­dziarą w po­trze­bie. A poza tym my­śla­łaby o tym, że daw­niej Ma­ria za­wsze na­kła­niała ją do po­wrotu do Sztok­holmu i biura. Te­raz już nie na­ma­wia. Re­beka zro­zu­miała dla­czego. Po pro­stu nie było dla niej miej­sca w fir­mie Me­ijer & Dit­zin­ger. Ten po­ciąg dawno od­je­chał ze sta­cji.

Weź się w garść, na­po­mniała samą sie­bie i po­sta­wiła na rolę we­sołka.

– Tu­taj to się dzieją rze­czy! To­wa­rzy­stwo Przy­ja­ciół Kur­ra­va­ary za­ku­piło de­fi­bry­la­tor. Te­raz mu­simy zwo­łać do­dat­kowe ze­bra­nie, żeby usta­lić, gdzie go umiej­sco­wić. No i praca wre na bu­do­wie no­wego ra­tu­sza.

– To prze­cież chore, ta prze­pro­wadzka ca­łego mia­sta – po­wie­działa Ma­ria Taube. – Mu­simy kie­dyś o tym po­roz­ma­wiać, na se­rio.

– Nie, Jezu, to ta­kie do­łu­jące.

Bo to było do­łu­jące. Nową Ki­runę pla­no­wano wznieść na by­łym tor­fo­wi­sku. W zi­mie o dzie­sięć stopni chłod­niej niż na wznie­sie­niu Hau­ki­va­ara, gdzie mia­sto le­żało obec­nie.

– Wiesz co, wła­śnie sama mia­łam do cie­bie dzwo­nić – za­częła z in­nej beczki Ma­ria. – W drugi week­end maja wy­bie­ram się z pa­roma ko­le­żan­kami do Riks­grän­sen. Tam są cią­gle masy śniegu. I po­my­śla­łam, że przy­je­dziemy już w czwar­tek, za­trzy­mamy się na pierw­szą noc w Ki­ru­nie i na­wie­dzimy cię w Kur­ra­va­arze. Nie uwa­żasz, że to fajny po­mysł? Nie mu­sisz nic przy­go­to­wy­wać. Weź­miemy ze sobą wa­łówkę i al­ko­hol. Roz­pal tylko w sau­nie.

Re­beka po­czuła się na­gle usi­dlona. Lu­biła Ma­rię, ale jej kum­pelki z Djur­sholm?

– Okej, ale co to za ko­le­żanki? – za­py­tała ze śmie­chem. – Nie mogą być na de­tok­sie.

– Nie, nie, żadne ta­kie – za­pew­niła Taube. – Są bar­dzo mi­lut­kie, od razu je po­ko­chasz.

– Bar­dzo mi­lut­kie? Mi­lut­kie? To brzmi po­twor­nie. Wy­pi­sują ta­kie rze­czy na In­ście, jak Friends don’t let friends skip yoga?

– Nie! – par­sk­nęła Ma­ria. – Obie­cuję, że każda z nas to gru­bawa, ciężko ha­ru­jąca praw­niczka albo eko­no­mistka. Je­ste­śmy nie­wy­tre­no­wane i prze­pra­co­wane. Żadna nie ma czasu na jogę.

– Czy wszyst­kie je­dzą czer­wone mięso? I wę­glo­wo­dany? Czy uwa­żają, że po­da­wa­nie dzie­ciom bia­łego cu­kru jest rów­no­znaczne ze wstrzy­ki­wa­niem im he­ro­iny?

– Tak! I nie! Jemy wszystko. Dzi­czy­znę po­szko­do­waną na dro­gach i ra­fi­no­wany cu­kier.

– No to nie ma sprawy! – po­wie­działa ze śmie­chem Re­beka. – Przy­jeż­dżaj­cie na saunę, bę­dzie su­per! Za­pew­niam bro­war i tro­chę dzi­czy­zny z wy­pad­ków na dro­gach. Jak któ­raś chce jeść kiełki, to niech je weź­mie ze sobą.

I do­dała po­spiesz­nie:

– A te­raz mu­szę koń­czyć. Do usły­sze­nia!

– No to pa! – za­ćwier­kała Ma­ria.

W każ­dym ra­zie nie na­rze­ka­łam, po­wie­działa do sie­bie Re­beka. I to ja za­koń­czy­łam roz­mowę. Tylko jak to, kurde, moż­liwe, że udało mi się za­pro­sić la­ski z wyż­szych sfer na im­prezę w Kur­ra­va­arze?

W tej sa­mej chwili z par­kingu do­bie­gło szcze­ka­nie. Re­beka wyj­rzała przez okno. Zo­sta­wiła Smar­ka­cza w sa­mo­cho­dzie z otwar­tymi drzwiami ba­gaż­nika; sie­dział w klatce. Po­goda była w sam raz – ani nie za zimno, ani nie za cie­pło. Za­trzy­my­wali się przy nim po­li­cjanci, roz­ma­wiali z nim i mi­ziali za uchem. O wiele przy­jem­niej niż u pani pod biur­kiem. A te­raz Smar­kacz stał na czte­rech ła­pach i uja­dał z prze­ję­ciem na sa­mo­chód wjeż­dża­jący na par­king. Jeep Kri­stera Eriks­sona.

Ostat­nio rzadko się go wi­dy­wało w ko­men­dzie. Pra­co­wał jako prze­wod­nik psa służ­bo­wego w ca­łym okręgu Nor­r­bot­ten i cią­gle był w roz­jaz­dach.

Smar­kacz tłukł się w klatce. Gdy byli parą, Kri­ster za­bie­rał go na tre­ningi tro­pie­nia śla­dów. Jej pies ko­chał go pod­dań­czo i w każ­dym calu.

Re­beka pa­trzyła te­raz, jak Kri­ster pod­cho­dzi do Smar­ka­cza i wita się z nim przez pręty klatki. Gdy spoj­rzał w kie­runku jej ga­bi­netu, po­ma­chała mu zza szyby. Ski­nął głową nie­mal nie­zau­wa­że­nie i wbił wzrok w as­falt. Te­raz wy­sia­dła z sa­mo­chodu jego dziew­czyna.

Re­beka zmu­siła się, by zo­stać przy oknie. Ma­rit Törmä była ubrana na spor­towo, w ten pra­wi­dłowy spo­sób: wy­bla­kły czer­wony ano­rak z lat sie­dem­dzie­sią­tych, spodnie z ręcz­nie gar­bo­wa­nej skóry re­ni­fera, włosy upięte w ja­sny ku­cyk. Była ty­pem osoby ra­do­snej. Ład­nej w do­datku. Cały po­li­cyjny ko­lek­tyw nie mógł wyjść z za­chwytu, gdy Kri­ster za­czął się z nią uma­wiać. Re­beka, ow­szem, to była do­bra par­tia, ale ta druga...! Ma­rit Törmä zdo­była złoto w mi­strzo­stwach ju­nio­rów w bia­tlo­nie. A do tego uwiel­biała gór­skie wę­drówki. Gdy tylko mieli chwilę wol­nego, wy­by­wali ra­zem w góry.

Tak po­winno być, po­my­ślała Re­beka. Pew­nie wkrótce się po­biorą. On za­słu­guje na taką jak ona.

Na­gle Ma­rit doj­rzała ją w oknie, po­ma­chała za­ma­szy­ście i z en­tu­zja­zmem.

– Cześć, Re­beka! – krzyk­nęła.

Re­beka od­ma­chała, uśmie­cha­jąc się, aż roz­bo­lała ją twarz. Pa­trzyła, jak oboje, krok w krok, zbli­żają się do wej­ścia.

Prze­stań!, upo­mniała sie­bie. Prze­stań się wy­głu­piać.

Za­dźwię­czał jej te­le­fon. Dzwo­nił le­karz me­dy­cyny są­do­wej, Lars Po­hja­nen.

– Halo, Mar­tins­son – za­skrze­czał. – Sły­sza­łem, że masz smutne ży­cie.

Od­su­nęła się od okna i usia­dła w fo­telu dla od­wie­dza­ją­cych, mimo że cały był za­słany pa­pie­rami.

– Gdzie to sły­sza­łeś?

Po­hja­nen wziął kilka rzę­żą­cych od­de­chów, nim od­po­wie­dział.

– Cho­dzą po­gło­ski. Von Post do­ło­żył ci po­stę­po­wa­nia po­li­cyjne i nad­wyż­kowe roz­prawy. Dzwo­nię, żeby cię roz­we­se­lić. My­śla­łem, że po­każę ci zwłoki, je­śli je­steś za­in­te­re­so­wana.

– Te z za­mra­żarki? Ran­ta­kyrö wpadł do mnie na chwilę i wspo­mniał o nich. Ja­sne, ta­kie rze­czy mogą roz­we­se­lić dziew­czynę jak nic!

Me­dyk za­czął się śmiać, wy­da­jąc po­tworne dźwięki.

– No to kop­snij się tu­taj.

– Nie chcę być taka... – po­wie­działa z wa­ha­niem – ale czy to nie von Post...

– Ten pa­jac – od­parł Po­hja­nen po­iry­to­wany – może so­bie prze­czy­tać pro­to­kół, jak go na­pi­szę. Przy­jeż­dżaj tu raz-dwa, Mar­tins­son. Za­nim się roz­my­ślę.

Spa­ko­wała kom­pu­ter, prze­ko­nana, że na dziś po­winno wy­star­czyć. Ja­dąc do Po­hja­nena, całą drogę my­ślała o Kri­ste­rze. Jed­nak spoj­rzał w jej okno. I co to ozna­czało? Mio­tała się mię­dzy Nic a Coś.

Ma­rit Törmä, cze­ka­jąc na Kri­stera, który miał tylko wy­słać ostatni ra­port, od­wie­dziła jego ko­le­gów w ko­men­dzie. Po­roz­ma­wiała z Ka­rza­nem o tre­nin­gach i wy­py­tała Magdę o ko­nia. Fred Ols­son był więk­szym wy­zwa­niem. Wie­działa, że jego ga­raż jest pe­łen ser­we­rów i wy­ko­pa­nych bit­co­inów. Oczy­wi­ście, mo­gła za­py­tać. Ale i tak nic by z jego od­po­wie­dzi nie zro­zu­miała. Do­wie­działa się, że cała trójka za chwilę wy­biera się na kon­trolę dro­gową. Cały czas jed­nak uwie­rała ją Re­beka, ni­czym rzęsa w oku. Kri­ster, który pra­wie nie po­tra­fił się z nią przy­wi­tać. I ta jego mina, gdy Smar­kacz li­zał mu ręce przez pręty klatki. Miękka i za­smu­cona. Ale gdy tylko od­wró­cił się do niej, twarz miał wy­sprzą­taną jak miesz­ka­nie wy­sta­wione na sprze­daż.

W ja­dalni na­tknęła się na Annę Ma­rię. Za­py­tała ją o dzieci i usły­szała w od­po­wie­dzi, że po­li­cjantka wy­sta­wiła je na Bloc­ket[6] w dziale „Od­dam za darmo”. Dla­czego Kri­ster po pro­stu nie mógł so­bie od­pu­ścić Re­beki? Ja­sne, że miał po­wód do urazy. Ale prze­cież roz­stali się dwa lata temu. Te­raz miał ją, Ma­rit.

A ja je­stem do­brą par­tią, po­my­ślała.

Mo­gła prze­bie­rać w męż­czy­znach jak w ulę­gał­kach. Ale ni­gdy wcze­śniej nie miała po­wodu do za­zdro­ści i ta nie­od­parta chęć od­cią­gnię­cia go od klatki z psem... To uczu­cie było dla niej czymś trud­nym i no­wym.

Re­beka prze­mie­rzała wy­lud­nione ko­ry­ta­rze szpi­tala w Ki­ru­nie. Lo­kalni po­li­tycy zdą­żyli zli­kwi­do­wać za­równo po­ro­dówkę, jak i chi­rur­gię ostrą. Ale le­ka­rza me­dy­cyny są­do­wej, Po­hja­nena, nie udało im się prze­su­nąć. „Li­kwi­duj­cie”, po­wie­dział, „prze­nie­ście od­dział, to w końcu będę mógł prze­stać pra­co­wać”. I nic z tego de­mon­tażu nie wy­cho­dziło, do­póki me­dyk po­zo­sta­wał przy ży­ciu. Nie­ustan­nie kró­lo­wał w swym pod­ziem­nym im­pe­rium.

Kiedy Re­beka za­dzwo­niła do drzwi pro­sek­to­rium, otwo­rzyła jej tech­niczka sek­cyjna, Anna Gran­lund.

Uśmiech­nęła się do Re­beki, tak jak uśmie­cha się do krew­nej, która po­dzieli z nią ry­chłą stratę. Po­hja­nen żył w cza­sie po­ży­czo­nym. Pra­co­wał tylko dla­tego, że chciał. Gran­lund mu to umoż­li­wiała. Roz­bie­rała jego zmar­łych, otwie­rała ich, prze­ci­nała skórę i po­włoki tak dys­kret­nie i sta­ran­nie, jak so­bie ży­czył. Wa­żyła or­gany, kro­iła wą­troby, serca, nerki i płuca i ukła­dała je w rów­niut­kie rzędy na sta­lo­wych bla­tach. Na­ci­nała brzu­chy, roz­kra­wała je­lita i ba­dała ich za­war­tość, prze­pi­ło­wy­wała czaszki, wy­cią­gała mó­zgi, wy­mie­niała ba­te­rie w dyk­ta­fo­nie Po­hja­nena, wmu­szała w me­dyka tro­chę soku z ja­błek, a kiedy koń­czył pracę, pi­sała jego pro­to­koły i za­szy­wała zmar­łych przed ich ostat­nią po­dróżą.

– Hej – przy­wi­tała Re­bekę ści­szo­nym gło­sem. – Lars śpi, ale pro­sił, żeby go obu­dzić, jak przyj­dziesz.

Po­hja­nen spał na sko­sma­co­nej so­fie w ja­dalni. Od­dech miał chra­pliwy, nie­re­gu­larny, płytki. Prze­bu­dził się, za­nim Anna Gran­lund mu­snęła jego ra­mię. Na wi­dok Re­beki wy­raz jego twa­rzy zła­god­niał.

– Mar­tins­son! – wy­krzyk­nął z za­do­wo­le­niem, wy­pro­sto­wał się na sła­bych no­gach i za­kasz­lał. – Co się z tobą stało? Wy­glą­dasz jak rok nie­uro­dzaju.

Re­beka i Anna wy­mie­niły spoj­rze­nia. Mógł je so­bie ob­ra­żać, ile du­sza za­pra­gnie, byle tylko nie wziął i nie umarł.