Księżna ebook

Dla mo­ich uko­cha­nych dzie­ci,

Be­atrix, Tre­vo­ra, Tod­da, Nic­ka, Sa­man­thy,

Vic­to­rii, Va­nes­sy, Ma­xxa i Zary.

Za­wsze walcz­cie o to, co wa­szym zda­niem słusz­ne.

Za­bie­gaj­cie o spra­wie­dli­wo­ść i o wszyst­ko,

co się wam na­le­ży.

Bóg i prze­zna­cze­nie za­dba­ją o resz­tę.

Ko­cham was z ca­łe­go ser­ca i ka­żdą ko­mór­ką mo­je­go cia­ła.

Z mi­ło­ścią,

Ma­mu­sia/ds

Od­wa­ga to nie brak lęku i roz­pa­czy,

lecz siła, by je prze­zwy­ci­ężyć.

Roz­dział 1

Zamek Bel­gra­ve stał w sa­mym ser­cu Hert­ford­shi­re i po­ra­żał prze­py­chem już od je­de­na­stu po­ko­leń i pra­wie trzy­stu lat, od szes­na­ste­go wie­ku. Poza kil­ko­ma uno­wo­cze­śnie­nia­mi i de­ko­ra­cyj­ny­mi ak­cen­ta­mi nie­wie­le się zmie­ni­ło w jego wy­glądzie. Wła­ści­cie­le rów­nież do­cho­wy­wa­li wier­no­ści tra­dy­cji już od po­nad dwu­stu lat, co było krze­pi­ące. Za­mek sta­no­wił gniaz­do ro­do­we Phil­li­pa, ksi­ęcia We­ster­field. Wy­bu­do­wa­ła go ro­dzi­na La­tha­mów. Był jed­nym z naj­wi­ęk­szych zam­ków w An­glii, a ta­kże jed­nym z naj­le­piej utrzy­ma­nych, dzi­ęki for­tu­nie ksi­ęcia.

Jak okiem si­ęgnąć ota­cza­ły go zie­mie ogrom­nej po­sia­dło­ści: lasy, duże je­zio­ro, któ­re słu­żba ob­fi­cie za­ry­bia­ła, a ta­kże far­my dzie­rżaw­ców, któ­rych przod­ko­wie byli pod­da­ny­mi La­tha­mów. Ksi­ążę do­glądał wszyst­kie­go od cza­sów mło­do­ści, od­kąd jego oj­ciec zgi­nął w wy­pad­ku pod­czas po­lo­wa­nia u sąsia­dów. Pod jego czuj­nym okiem Bel­gra­ve i ota­cza­jące go zie­mie roz­kwi­tły. Te­raz miał już sie­dem­dzie­si­ąt czte­ry lata, a przez kil­ka ostat­nich przy­uczał swo­je­go naj­star­sze­go syna Tri­sta­na do za­rządza­nia po­sia­dło­ścią. Phil­lip czuł, że syn jest go­to­wy do prze­jęcia od­po­wie­dzial­no­ści i że so­bie po­ra­dzi. Miał też jed­nak pew­ne oba­wy. Tri­stan miał czter­dzie­ści pięć lat, żonę i dwie cór­ki. Młod­szy syn ksi­ęcia, Edward, miał czter­dzie­ści dwa lata, ni­g­dy się nie oże­nił i nie miał żad­ne­go pra­wo­wi­te­go po­tom­ka, choć spło­dził wie­le nie­ślub­nych dzie­ci. Nikt nie wie­dział, ile ich jest, na­wet sam Edward. Miał skłon­no­ść do nad­uży­wa­nia al­ko­ho­lu i ha­zar­du, fol­go­wał so­bie na wszel­kie mo­żli­we spo­so­by, zwłasz­cza je­śli w grę wcho­dzi­ły szyb­kie ko­nie lub ko­bie­ty. To by­ła­by ka­ta­stro­fa, gdy­by to on uro­dził się pierw­szy. Na szczęście tak się jed­nak nie sta­ło, choć w su­mie ża­den z sy­nów Phil­li­pa nie do­cze­kał się syna i dzie­dzi­ca.

Tri­stan i Edward uro­dzi­li się ze zwi­ąz­ku ksi­ęcia z pierw­szą żoną, Ara­bel­lą, cór­ką hra­bie­go i ku­zyn­ką Phil­li­pa w dru­giej li­nii, rów­nież bar­dzo za­mo­żną damą. Jej ro­dzi­na cie­szy­ła się nie­ska­zi­tel­ną re­pu­ta­cją i ary­sto­kra­tycz­nym po­cho­dze­niem. Ara­bel­la była bar­dzo mło­da, gdy się po­bra­li. Oba rody po­pa­rły ten zwi­ązek – Phil­lip miał wte­dy dwa­dzie­ścia osiem lat, a Ara­bel­la le­d­wie sie­dem­na­ście. Była nie­zwy­kle pi­ęk­na. Zo­sta­ła gwiaz­dą swo­je­go pierw­sze­go lon­dy­ńskie­go se­zo­nu w to­wa­rzy­stwie. Nie za­wio­dła po­kła­da­nych w niej ocze­ki­wań, by wła­śnie wte­dy zna­le­źć so­bie męża. Phil­lip szyb­ko jed­nak od­krył, że jest z na­tu­ry zim­na i o wie­le bar­dziej in­te­re­su­je ją ży­cie to­wa­rzy­skie i ko­rzy­ści pły­nące z ty­tu­łu ksi­ężnej niż wła­sny mąż i dzie­ci. Była sku­pio­na na so­bie i po­wszech­nie po­dzi­wia­na za uro­dę. Zma­rła na gry­pę, gdy chłop­cy mie­li po czte­ry i sie­dem lat. To Phil­lip ich wy­cho­wał z po­mo­cą gu­wer­nant­ki, licz­nej słu­żby i swo­jej mat­ki, ksi­ężnej wdo­wy.

Mło­de ko­bie­ty z sąsied­nich po­sia­dło­ści i lon­dy­ńskie go­spo­dy­nie, któ­re przyj­mo­wa­ły go, ile­kroć udał się do mia­sta, ro­bi­ły, co mo­gły, by zwró­cić na sie­bie jego uwa­gę. Chłop­cy byli już jed­nak do­ro­śli, kie­dy Phil­lip po­znał ko­bie­tę, któ­ra ocza­ro­wa­ła go bez resz­ty i w któ­rej za­ko­chał się od pierw­sze­go wej­rze­nia. Ma­rie-Isa­bel­le była cór­ką fran­cu­skie­go mar­ki­za, ku­zyn­ką w pierw­szej li­nii kró­la, któ­ry padł ofia­rą re­wo­lu­cji. Wy­wo­dzi­ła się z Bur­bo­nów oraz z ksi­ążąt or­le­ańskich – mia­ła więc człon­ków ro­dzin kró­lew­skich w obu ga­łęziach drze­wa ge­ne­alo­gicz­ne­go. Przy­szła na świat w pierw­szym roku re­wo­lu­cji. Jej ro­dzi­ce zo­sta­li za­bi­ci. Wkrót­ce po­tem ich po­sia­dło­ść spa­lo­no, a ma­jątek roz­kra­dzio­no lub znisz­czo­no. Jej oj­ciec, prze­czu­wa­jąc te wy­da­rze­nia, kie­dy była nie­mow­lęciem, ode­słał ją do swo­ich przy­ja­ciół w An­glii i za­pew­nił jej środ­ki na utrzy­ma­nie, na wy­pa­dek gdy­by we Fran­cji zda­rzy­ło się naj­gor­sze. Do­ra­sta­ła więc szczęśli­wie oto­czo­na an­giel­ską ro­dzi­ną, któ­ra zgo­dzi­ła się ją przy­jąć i ob­da­rzy­ła uczu­ciem. Wy­ro­sła na cza­ru­jącą mło­dą damę o nie­zwy­kłej uro­dzie – mia­ła nie­mal bia­łe wło­sy, ogrom­ne nie­bie­skie oczy, wspa­nia­łą fi­gu­rę i por­ce­la­no­wą cerę. Ksi­ążę ocza­ro­wał ją pod­czas pierw­sze­go spo­tka­nia w ta­kim sa­mym stop­niu jak ona jego. Byli tak samo do­brze uro­dze­ni, obo­je wi­ęzy krwi łączy­ły z mo­nar­cha­mi. Ma­rie-Isa­bel­le za­ko­cha­ła się w nim od razu. Po­bra­li się czte­ry mie­si­ące pó­źniej, gdy sko­ńczy­ła osiem­na­ście lat. Phil­lip pierw­szy raz w ży­ciu za­znał praw­dzi­we­go szczęścia, i to z ko­bie­tą, któ­rą ubó­stwiał. Sta­no­wi­li uro­dzi­wą parę. On był wy­so­ki, po­tężnie zbu­do­wa­ny i ele­ganc­ki, a Ma­rie-Isa­bel­le łączy­ła w so­bie ary­sto­kra­tycz­ne zwy­cza­je An­gli­ków, wśród któ­rych do­ra­sta­ła, z fran­cu­skim uro­kiem swo­ich przod­ków. Ide­al­nie uzu­pe­łnia­ła jego ży­cie. Po­ko­cha­ła Bel­gra­ve rów­nie moc­no jak on i po­ma­ga­ła mu upi­ęk­szać po­sia­dło­ść. Za­mek ja­śniał jej obec­no­ścią, wszy­scy ją ko­cha­li z po­wo­du jej we­so­łe­go uspo­so­bie­nia i uwiel­bie­nia dla męża. Cho­ciaż Phil­lip miał pi­ęćdzie­si­ąt pięć lat, gdy się po­bie­ra­li, przy niej znów czuł się jak mło­dy chło­pak.

Ich wspól­ne ży­cie ukła­da­ło się jak w baj­ce, lecz za­ko­ńczy­ło się przed­wcze­śnie. Ma­rie-Isa­bel­le po­częła dziec­ko w pierw­szym roku ma­łże­ństwa i zma­rła dwa dni po uro­dze­niu cór­ki, któ­rej nada­li imię An­géli­que, po­nie­waż wy­gląda­ła jak anioł z wło­sa­mi w naj­ja­śniej­szym od­cie­niu blon­du i błękit­ny­mi ocza­mi odzie­dzi­czo­ny­mi po mat­ce. Po­grążo­ny w żalu po śmier­ci żony Phil­lip po­świ­ęcił się bez resz­ty cór­ce, któ­ra sta­ła się ra­do­ścią jego ży­cia. Wszędzie ją ze sobą za­bie­rał i wta­jem­ni­czył ją w spra­wy za­rządza­nia po­sia­dło­ścią w rów­nym stop­niu jak swo­ich sy­nów, a może na­wet bar­dziej. An­géli­que po­dzie­la­ła jego mi­ło­ść do zie­mi i ma­jąt­ku, mia­ła też wro­dzo­ny in­stynkt w tej ma­te­rii. Wie­le dłu­gich zi­mo­wych wie­czo­rów po­świ­ęca­li na dys­ku­sje do­ty­czące za­rządza­nia Bel­gra­ve i far­ma­mi, a la­tem ra­zem je­ździ­li kon­no, by oglądać zmia­ny i ulep­sze­nia, któ­re wpro­wa­dzał Phil­lip. Oj­ciec za­wsze tłu­ma­czył jej, dla­cze­go są one ta­kie wa­żne. Do­sko­na­le ro­zu­mia­ła skom­pli­ko­wa­ne me­cha­ni­zmy funk­cjo­no­wa­nia po­sia­dło­ści, mia­ła gło­wę do liczb i fi­nan­sów, za­wsze da­wa­ła mu mądre rady.

An­géli­que po­bie­ra­ła na­uki w domu, bie­gle mó­wi­ła po fran­cu­sku dzi­ęki fran­cu­skiej gu­wer­nant­ce, któ­rą za­trud­nił dla niej Phil­lip. Pra­gnął, by po­słu­gi­wa­ła się języ­kiem mat­ki. Ma­rie-Isa­bel­le rów­nież zna­ła fran­cu­ski i an­giel­ski dzi­ęki sta­ra­niom ro­dzi­ny, któ­ra wzi­ęła ją na wy­cho­wa­nie.

Z cza­sem to An­géli­que prze­jęła opie­kę nad oj­cem – czu­wa­ła nad nim, mar­twi­ła się o nie­go, gdy czuł się go­rzej, i pie­lęgno­wa­ła go, kie­dy nie­do­ma­gał. Była cór­ką ide­al­ną, a Phil­lip od­czu­wał wy­rzu­ty su­mie­nia, że nie za­bie­ra jej częściej do Lon­dy­nu. Wy­jaz­dy do sto­li­cy co­raz bar­dziej go jed­nak męczy­ły, a już daw­no temu stra­cił za­in­te­re­so­wa­nie ba­la­mi i wy­da­rze­nia­mi to­wa­rzy­ski­mi. Za­brał jed­nak cór­kę na ko­ro­na­cję swo­je­go ku­zy­na kró­la Je­rze­go IV w opac­twie West­min­ster w 1821 roku, gdy dziew­czy­na mia­ła dwa­na­ście lat. Nie­wie­le dzie­ci wzi­ęło udział w ce­re­mo­nii, lecz przez wzgląd na jej po­kre­wie­ństwo król na to ze­zwo­lił. An­géli­que z za­afe­ro­wa­niem ob­ser­wo­wa­ła pom­pę ce­re­mo­nia­łu i to­wa­rzy­szące mu uro­czy­sto­ści. Phil­lip miał już wte­dy sze­śćdzie­si­ąt osiem lat. Cho­ro­by co­raz częściej da­wa­ły o so­bie znać. Choć cie­szył się, że mógł ją za­brać na dwór, z ulgą po­wró­cił na wieś. An­géli­que oświad­czy­ła, że ni­g­dy tego nie za­po­mni, i jesz­cze dłu­go opo­wia­da­ła o ko­ro­na­cji.

Od tam­tej pory ksi­ążę często my­ślał o pierw­szym se­zo­nie to­wa­rzy­skim cór­ki i balu, któ­ry po­wi­nien dla niej wy­dać w ich lon­dy­ńskim domu na Gro­sve­nor Squ­are, a ta­kże o mężczy­znach, któ­rych po­win­na przy tej oka­zji po­znać. Nie mógł się jed­nak po­go­dzić z my­ślą o de­biu­cie An­géli­que. Wie­dział, że po­zna mężczy­znę, któ­ry ją mu od­bie­rze. Była zbyt pi­ęk­na, by do tego nie do­szło, a on my­ślał o tym z oba­wą.

Kil­ka lat temu zgo­dził się, by Tri­stan, jego żona i dwie cór­ki prze­pro­wa­dzi­li się do lon­dy­ńskie­go domu, po­nie­waż sam już tam nie by­wał. Męczył go wir to­wa­rzy­skich ak­tyw­no­ści w sto­li­cy, le­piej i swo­bod­niej czuł się w Bel­gra­ve. An­géli­que po­wta­rza­ła upar­cie, że jest szczęśli­wa z nim w Hert­ford­shi­re i też nie musi je­ździć do Lon­dy­nu. Wo­la­ła zo­stać w domu z oj­cem.

Ma­łżon­ka Tri­sta­na Eli­za­beth mo­gła wzi­ąć na sie­bie obo­wi­ązek czu­wa­nia nad An­géli­que pod­czas jej pierw­sze­go se­zo­nu, a na­wet zor­ga­ni­zo­wać dla niej bal, za któ­ry ksi­ążę by za­pła­cił. Tri­stan był jed­nak za­zdro­sny o sio­strę od dnia, w któ­rym przy­szła na świat. Uczu­cie to za­po­cząt­ko­wa­ła nie­na­wi­ść do jej mat­ki i gniew na ojca, któ­ry po­wtór­nie się oże­nił. Cho­ciaż Ma­rie-Isa­bel­le na­le­ża­ła do ary­sto­kra­cji, Tri­stan i jego młod­szy brat na­zy­wa­li ją mi­ędzy sobą „fran­cu­ską dziw­ką”. Phil­lip o tym wie­dział i wy­wo­ły­wa­ło to w nim nie­wy­po­wie­dzia­ny żal. Ta­kże otwar­ta wro­go­ść sy­nów wo­bec sio­stry z ka­żdym ro­kiem przy­spa­rza­ła mu co­raz wi­ęk­szych trosk.

We­dług pra­wa ty­tuł, po­sia­dło­ść i znacz­na część jego ma­jąt­ku na­le­ża­ły się w spad­ku Tri­sta­no­wi, z pew­ny­mi ustęp­stwa­mi na rzecz Edwar­da, młod­sze­go syna. Edward miał odzie­dzi­czyć Do­wer Ho­use, czy­li ogrom­ną bo­ga­tą po­sia­dło­ść, w któ­rej miesz­ka­ła aż do swo­jej śmier­ci jego bab­ka. Phil­lip usta­lił dla nie­go ta­kże pen­sję, dzi­ęki któ­rej Edward ży­łby wy­god­nie, gdy­by zbyt­nio so­bie nie do­ga­dzał. Phil­lip wie­dział, że gdy­by Edward zna­la­zł się w ta­ra­pa­tach, mógł li­czyć na star­sze­go bra­ta – za­wsze byli so­bie bli­scy. Tri­stan ni­g­dy nie po­zwo­li­łby Edwar­do­wi żyć w nędzy. Cór­ce jed­nak Phil­lip mógł zo­sta­wić tyl­ko po­sag, i to gdy­by wy­szła za mąż. Wie­le razy mó­wił Tri­sta­no­wi, że jego pra­gnie­niem jest, by An­géli­que miesz­ka­ła w zam­ku tak dłu­go, jak tyl­ko będzie chcia­ła, a na sta­ro­ść prze­nio­sła się do domu w ob­rębie po­sia­dło­ści, któ­ry wszy­scy na­zy­wa­li Chat­ką, na­wet gdy­by w mi­ędzy­cza­sie wzi­ęła ślub.

Chat­ka do­rów­ny­wa­ła roz­mia­ra­mi Do­wer Ho­use, mia­ła po­dob­nie licz­ną słu­żbę, a Phil­lip wie­dział, że jego cór­ce będzie tam wy­god­nie. Osta­tecz­na de­cy­zja na­le­ża­ła jed­nak do Tri­sta­na, a nikt nie mógł mieć pew­no­ści, na jaką hoj­no­ść zdo­będzie się wo­bec sio­stry. Pra­wo nie zo­bo­wi­ązy­wa­ło go do opie­ki nad nią. Phil­lip za­ży­czył so­bie rów­nież, by Tri­stan wspie­rał ją fi­nan­so­wo i prze­zna­czył dla niej hoj­ną sumę w po­sa­gu, jak przy­sta­ło na ich po­zy­cję w świe­cie i jej szla­chet­ne po­cho­dze­nie. Nie chciał zo­sta­wić An­géli­que bez gro­sza przy du­szy, nie chciał, by ze­pchni­ęto ją na mar­gi­nes po jego śmier­ci, jed­nak w świe­tle pra­wa nie mógł zro­bić nic, by temu za­po­biec. Wie­dział, że po­zo­sta­wi cór­kę na ła­sce bra­ci, po­nie­waż sama nie mo­gła po nim bez­po­śred­nio dzie­dzi­czyć. Często dys­ku­to­wał na ten te­mat z An­géli­que, a ona po­wta­rza­ła mu, żeby się nie mar­twił. Nie­wie­le po­trze­bo­wa­ła do szczęścia, pra­gnęła tyl­ko miesz­kać w Bel­gra­ve. Zna­jąc jed­nak me­cha­ni­zmy rządzące świa­tem, ry­zy­ko pły­nące z tego, że po­sia­dło­ść przy­pad­nie naj­star­sze­mu z jego sy­nów, twar­dy cha­rak­ter Tri­sta­na oraz chci­wo­ść jego ma­łżon­ki, Phil­lip wie­le bez­sen­nych nocy spędził, za­mar­twia­jąc się o cór­kę, szcze­gól­nie gdy z wie­kiem za­czął pod­upa­dać na zdro­wiu.

Od mie­si­ąca cho­ro­wał na płu­ca, a jego stan stop­nio­wo się po­gar­szał, co przy­spa­rza­ło trosk An­géli­que. Wie­le razy wzy­wa­ła le­ka­rza, zwłasz­cza że oj­ciec za­czął go­rącz­ko­wać. Nad­sze­dł li­sto­pad, tem­pe­ra­tu­ra spa­dła, po­ko­jów­ki mu­sia­ły więc sta­le pod­sy­cać ogień w jego sy­pial­ni, aby ją ogrzać. Zimą w Bel­gra­ve by­wa­ło chłod­no. Tego roku po­go­da była wy­jąt­ko­wo nie­przy­chyl­na – śnieg spa­dł już w pa­ździer­ni­ku, a wiatr hu­lał po po­lach, gdy An­géli­que sie­dzia­ła przy łó­żku ojca i mu czy­ta­ła. Tego po­po­łud­nia kil­ka­krot­nie za­pa­dał w sen. Ile­kroć się bu­dził, wy­da­wał się oży­wio­ny, a jego po­licz­ki pa­ła­ły go­rącz­ką. Pani Whi­te, go­spo­dy­ni, zaj­rza­ła do nie­go, gdy spał, i zgo­dzi­ła się z An­géli­que, że trze­ba znów po­słać po le­ka­rza. Po­ko­jo­wiec ksi­ęcia John Mar­kham był tego sa­me­go zda­nia. Mar­kham roz­po­czął słu­żbę wie­le lat przed na­ro­dze­niem An­géli­que, nie­mal do­rów­ny­wał wie­kiem swo­je­mu pra­co­daw­cy i był mu głębo­ko od­da­ny. Wszy­scy mar­twi­li się sta­nem zdro­wia Phil­li­pa. Ksi­ążę często za­no­sił się głębo­kim, przej­mu­jącym kasz­lem, nie chciał też jeść ani pić, choć Mar­kham co chwi­la przy­no­sił pe­łne tace do jego po­ko­ju.

Do­mem za­rządzał ka­mer­dy­ner o na­zwi­sku Hob­son, któ­ry nie­ustan­nie ry­wa­li­zo­wał z Mar­kha­mem o uwa­gę ksi­ęcia, lecz te­raz, gdy ksi­ążę pod­upa­dł na zdro­wiu, Hob­son nie wtrącał się do opie­ki nad nim. An­géli­que była wdzi­ęcz­na słu­żbie za od­da­nie, ja­kie prze­ja­wia­li wo­bec jej ojca – wszy­scy go ko­cha­li, oka­zy­wał im bo­wiem do­broć, dbał o nich i był wra­żli­wym, a ta­kże od­po­wie­dzial­nym pra­co­daw­cą. Te same war­to­ści prze­ka­zał cór­ce.

Zna­ła z imie­nia i na­zwi­ska wszyst­kich lo­ka­jów i po­ko­jów­ki, in­te­re­so­wa­ła się ich ży­ciem, ser­decz­nie od­no­si­ła się rów­nież do ogrod­ni­ków, sta­jen­nych, a ta­kże do dzie­rżaw­ców i ich ro­dzin. Roz­ma­wia­ła z nimi, gdy spo­ty­ka­li się w ci­ągu dnia w zwi­ąz­ku z jej obo­wi­ąz­ka­mi – kie­dy prze­gląda­ła bie­li­znę po­ście­lo­wą z pa­nią Whi­te czy wy­słu­chi­wa­ła pro­ble­mów w kuch­ni. Ku­char­ka, pani Wil­liams, była su­ro­wa, lecz do­bre­go ser­ca. Pro­wa­dzi­ła kuch­nię że­la­zną ręką i do­wo­dzi­ła pod­ku­chen­ny­mi jak ge­ne­rał swo­ją ar­mią, a po­si­łki, któ­re go­to­wa­ła, były wy­bor­ne i god­ne ka­żde­go szla­chet­ne­go domu. Sta­ra­ła się na­kło­nić ksi­ęcia do je­dze­nia, przy­go­to­wu­jąc jego ulu­bio­ne da­nia, ale od trzech dni tace wra­ca­ły do kuch­ni nie­tkni­ęte. La­men­to­wa­ła, oba­wia­jąc się, że to zły znak, a inni po­dzie­la­li jej nie­po­kój. Ksi­ążę wy­glądał na po­wa­żnie cho­re­go, co nie umknęło rów­nież uwa­dze An­géli­que. Jako osiem­na­sto­let­nia pan­na była nad wiek doj­rza­ła. Wie­dzia­ła, jak za­rządzać do­mem ojca, i opie­ko­wa­ła się nim już nie raz w ostat­nich la­tach. Tym ra­zem jed­nak było ina­czej. Oj­ciec cho­ro­wał już od mie­si­ąca, jego stan się nie po­pra­wiał, a po trwa­jącej nie­mal od ty­go­dnia go­rącz­ce prze­sta­ły go ob­cho­dzić sta­ra­nia in­nych. Chciał tyl­ko spać, co było do nie­go w ogó­le nie­po­dob­ne. Mimo sie­dem­dzie­si­ęciu czte­rech lat wci­ąż ema­no­wał wi­tal­no­ścią i in­te­re­so­wał się wszyst­kim – aż do te­raz.

Le­ka­rza nie­po­ko­ił stan zdro­wia ksi­ęcia. Po jego wy­jściu An­géli­que pró­bo­wa­ła prze­ko­nać ojca do zje­dze­nia ugo­to­wa­ne­go przez pa­nią Wil­liams bu­lio­nu, w któ­rym pły­wa­ły drob­ne ka­wa­łki go­to­wa­ne­go kur­cza­ka, ale on nie chciał o tym sły­szeć. Mach­nął tyl­ko ręką, gdy spoj­rza­ła na nie­go ze łza­mi w oczach.

– Tato, pro­szę... Spró­buj tyl­ko tej zupy. Jest pysz­na i zro­bisz przy­kro­ść pani Wil­liams, je­śli nie zjesz choć tro­chę.

Za­czął pro­te­sto­wać, co po­skut­ko­wa­ło pi­ęcio­mi­nu­to­wym ata­kiem kasz­lu, po któ­rym osu­nął się na po­dusz­ki wy­ra­źnie wy­czer­pa­ny. Nik­nął w oczach, chu­dł i tra­cił siły, nie dało się już dłu­żej za­prze­czać, że stał się kru­chy, choć za­zwy­czaj pró­bo­wa­ła uda­wać, że jest ina­czej. Znów za­pa­dł w sen, a ona trzy­ma­ła go za rękę i ob­ser­wo­wa­ła. Mar­kham zaj­rzał kil­ka razy do po­ko­ju – za­trzy­my­wał się w pro­gu, po czym nie­zau­wa­że­nie wy­cho­dził.

Hob­son za­uwa­żył go na scho­dach do kuch­ni i za­py­tał ci­cho:

– Jak się czu­je Jego Ksi­ążęca Mość?

– Bez zmian – od­pa­rł Mar­kham z nie­po­ko­jem w oczach.

Pani Whi­te przy­słu­chi­wa­ła się wy­mia­nie zdań. W kuch­ni pa­no­wał ruch, choć ani An­géli­que, ani jej oj­ciec nie je­dli. Go­spo­dy­ni za­mie­rza­ła po­słać An­géli­que ko­la­cję na górę. Mia­ła jesz­cze dwa­dzie­ścio­ro pi­ęcio­ro słu­żących do wy­kar­mie­nia. W Bel­gra­ve ży­cie to­czy­ło się wart­ko, zwłasz­cza w części prze­zna­czo­nej dla słu­żby.

– Co się sta­nie z tą kru­szy­ną? – za­py­ta­ła pani Whi­te ka­mer­dy­ne­ra, gdy Mar­kham usia­dł z in­ny­mi do ko­la­cji. – Znaj­dzie się na ła­sce bra­ci, je­śli coś sta­nie się Jego Ksi­ążęcej Mo­ści.

– Nic na to nie po­ra­dzi­my – od­pa­rł Hob­son, uda­jąc, że wca­le nie mar­twi go to tak jak go­spo­dy­nię.

Za­trud­nił się jako ka­mer­dy­ner wie­le lat temu, gdy jego żona i cór­ka pa­dły ofia­rą epi­de­mii gry­py. Szyb­ko od­krył, że słu­żba mu od­po­wia­da, i zo­stał. Wie­dział, że naj­bez­piecz­niej­szym roz­wi­ąza­niem dla An­géli­que by­łby ślub, za­nim jej oj­ciec umrze, dzi­ęki cze­mu zna­la­zła­by się pod opie­ką męża za­bez­pie­czo­na przez ojca po­sa­giem. Dziew­czy­na była jed­nak jesz­cze bar­dzo mło­da i nie wzi­ęła udzia­łu w lon­dy­ńskim se­zo­nie tego lata – choć w tym roku mo­gła we­jść do to­wa­rzy­stwa. Te­raz było już na to za pó­źno, gdy­by jej oj­ciec nie wy­zdro­wiał, chy­ba że Tri­stan ze­zwo­li­łby na to w przy­szłym roku, co wy­da­wa­ło się mało praw­do­po­dob­ne. Przy­szło­ść An­géli­que go nie in­te­re­so­wa­ła, co ja­sno da­wał wszyst­kim do zro­zu­mie­nia. Miał dwie cór­ki w wie­ku szes­na­stu i sie­dem­na­stu lat, któ­re nie mo­gły się rów­nać uro­dą z za­le­d­wie rok od nich star­szą ciot­ką. An­géli­que zo­sta­ła­by gwiaz­dą ka­żde­go lon­dy­ńskie­go se­zo­nu, sta­no­wi­ąc dla nich kon­ku­ren­cję, a tego nie chcie­li ani Tri­stan, ani jego ma­łżon­ka.

Pani Whi­te i pan Hob­son rów­nież za­sie­dli do ko­la­cji, a wkrót­ce po­tem Mar­kham znów udał się na górę, by zaj­rzeć do ksi­ęcia. Bie­gał po scho­dach przez cały dzień. Gdy wsze­dł do po­ko­ju, Jego Ksi­ążęca Mość spał, a An­géli­que grze­ba­ła wi­del­cem w je­dze­niu, któ­re jej przy­nió­sł. Wi­dać było, że pła­ka­ła. Mia­ła wra­że­nie, że go­dzi­ny ojca są po­li­czo­ne. Za­wsze wie­dzia­ła, że ten dzień na­dej­dzie, lecz jesz­cze nie była nań go­to­wa.

Stan ksi­ęcia nie po­gor­szył się ani nie po­lep­szył przez na­stęp­ne trzy dni. Kie­dy zbu­dził się pew­nej nocy, jego oczy pa­ła­ły go­rącz­ką. Czuj­na An­géli­que za­uwa­ży­ła, że jest bar­dziej przy­tom­ny i wy­da­je się sil­niej­szy.

– Chcę iść do ga­bi­ne­tu – oświad­czył sta­now­czo.

Za­brzmiał jak daw­niej, a ją ogar­nęła na­dzie­ja, że to znak, iż go­rącz­ka w ko­ńcu ustępu­je, a on wra­ca do zdro­wia. Roz­pacz­li­wie się o nie­go mar­twi­ła, lecz sta­ra­ła się tego nie oka­zy­wać i te­raz rów­nież przy­bra­ła dziel­ną minę.

– Nie dzi­siaj, tato. Tam jest za zim­no.

Po­ko­jów­ki nie na­pa­li­ły w sąsia­du­jącej z jego sy­pial­nią ma­łej bi­blio­te­ce, w któ­rej no­ca­mi często prze­glądał ksi­ęgi ra­chun­ko­we ma­jąt­ku. Nie wsta­wał z łó­żka od po­nad ty­go­dnia, więc An­géli­que zwol­ni­ła je z tego obo­wi­ąz­ku, a te­raz nie chcia­ła, by oj­ciec opu­ścił cie­płe łó­żko.

– Nie kłóć się ze mną – prze­rwał jej su­ro­wo. – Mu­szę ci coś dać.

Za­sta­na­wia­ła się przez chwi­lę, czy może ma­ja­czyć, lecz wy­da­wał się ca­łko­wi­cie świa­do­my i w pe­łni przy­tom­ny.

– Mo­że­my to za­ła­twić ju­tro, oj­cze. Albo po­wiedz mi, co to jest, a ja po to pój­dę.

Już mia­ła wstać, gdy oj­ciec od­su­nął ko­łdrę, pod­nió­sł się i spoj­rzał na nią z wy­ra­zem de­ter­mi­na­cji na twa­rzy. Pod­bie­gła do nie­go, oba­wia­jąc się, że upad­nie po tylu dniach spędzo­nych w łó­żku. Wi­dząc, że nie zdo­ła go po­wstrzy­mać, oto­czy­ła go ra­mie­niem, by mógł się oprzeć. Gó­ro­wał nad nią, gdy szli do ga­bi­ne­tu, a ona ro­bi­ła, co mo­gła, aby się nie prze­wró­cił. Była bar­dzo drob­na, tak jak mat­ka, i mia­ła­by ogrom­ne trud­no­ści z pod­nie­sie­niem go, gdy­by się po­tknął.

Chwi­lę pó­źniej zna­le­źli się w ma­łym, pe­łnym ksi­ążek ga­bi­ne­cie, gdzie pa­no­wał lo­do­wa­ty chłód, tak jak się oba­wia­ła. Wie­dząc do­kład­nie, po co tu przy­sze­dł, oj­ciec pod­sze­dł do bi­blio­tecz­ki, si­ęgnął po dużą, opra­wio­ną w skó­rę ksi­ęgę i ci­ężko usia­dł na krze­śle. Za­pa­li­ła świe­cę na biur­ku i w jej świe­tle za­uwa­ży­ła, że Phil­lip otwie­ra ksi­ążkę atra­pę. Wy­jął z niej skó­rza­ną sa­kiew­kę oraz list, po czym spoj­rzał z po­wa­gą na cór­kę. Znów wstał, odło­żył ksi­ążkę na pó­łkę i z sa­kiew­ką w dło­ni za­wró­cił do sy­pial­ni, opie­ra­jąc się ci­ężko na An­géli­que. Wy­si­łek szyb­ko go wy­czer­pał.

An­géli­que zdmuch­nęła świe­cę w ga­bi­ne­cie, po czym po­mo­gła mu się po­ło­żyć. Po­dał jej za­wi­ni­ąt­ko i spoj­rzał na nią z mi­ło­ścią.

– Chcę, byś scho­wa­ła to w bez­piecz­nym miej­scu, An­géli­que, tak żeby nikt tego nie zna­la­zł. To dla cie­bie, na wy­pa­dek gdy­by coś mi się sta­ło. Odło­ży­łem to dla cie­bie już ja­kiś czas temu. Ni­ko­mu nie mów. Mu­sisz za­cho­wać to dla sie­bie. Pra­gnę wie­rzyć, że twój brat za­opie­ku­je się tobą, gdy mnie za­brak­nie, ale pra­wo w ża­den spo­sób cię nie chro­ni. Pew­ne­go dnia mo­żesz tego po­trze­bo­wać. Za­cho­waj to, ukryj i nie wy­da­waj, do­pó­ki nie będziesz mu­sia­ła. Nie ko­rzy­staj z tego te­raz. Za­cho­waj to na po­tem, gdy­by coś się sta­ło. Będziesz mo­gła ku­pić za to dom, gdy będziesz star­sza, albo za­in­we­sto­wać, by żyć wy­god­nie, gdy­byś nie chcia­ła dłu­żej miesz­kać w Bel­gra­ve lub gdy­by oka­za­ło się, że nie mo­żesz. – Mó­wił do niej z po­wa­gą i z pe­łną świa­do­mo­ścią o wy­da­rze­niach, któ­rych nie była so­bie w sta­nie wy­obra­zić, o któ­rych na­wet nie chcia­ła my­śleć. Sam jed­nak nie mógł my­śleć o ni­czym in­nym.

– Tato, nie mów tak – od­pa­rła ze łza­mi w oczach. – Dla­cze­go mia­ła­bym nie chcieć tu dłu­żej miesz­kać, dla­cze­go mia­ła­bym ku­pić so­bie dom? Bel­gra­ve jest na­szym do­mem. – Jego sło­wa wy­wo­ła­ły w niej kon­ster­na­cję, nie spodo­ba­ły się jej. Spra­wi­ły, że prze­sze­dł ją dreszcz. Wy­gląda­ła jak prze­ra­żo­ne dziec­ko, gdy wręczył jej sa­kiew­kę oraz list.

– Nie mu­sisz czy­tać go te­raz, moja dro­ga. Otwo­rzysz go, gdy mnie za­brak­nie. Gdy to się wy­da­rzy, dom przej­dzie na wła­sno­ść Tri­sta­na i Eli­za­beth. Będziesz mu­sia­ła po­le­gać na ich hoj­no­ści i żyć we­dług ich za­sad. Mają dwie cór­ki, o któ­rych mu­szą my­śleć, mniej wi­ęcej w two­im wie­ku. Nie będą się trosz­czyć o cie­bie. Ja o ni­czym in­nym nie my­ślę. W środ­ku jest dwa­dzie­ścia pięć ty­si­ęcy fun­tów, dość, byś żyła wy­god­nie przez dłu­gi czas, gdy­by za­szła taka po­trze­ba. Ko­rzy­staj z tych pie­ni­ędzy roz­sąd­nie. Na ra­zie ich nie ty­kaj. Po­win­ny wy­star­czyć, by przy­kuć uwa­gę sza­cow­ne­go dżen­tel­me­na, któ­ry cię po­ko­cha i po­ślu­bi. Dzi­ęki nim mo­żesz też ni­g­dy nie wy­cho­dzić za mąż. Mam na­dzie­ję, że Bel­gra­ve na za­wsze po­zo­sta­nie two­im do­mem, ko­cha­nie, że będziesz mo­gła miesz­kać tu do ślu­bu, ale nie mogę być tego pe­wien. Po­pro­si­łem Tri­sta­na, by po­zwo­lił ci tu miesz­kać, w domu albo w Chat­ce, gdy będziesz star­sza. Jest rów­nie wy­god­na jak Do­wer Ho­use, któ­ry po­da­ro­wa­łem Edwar­do­wi. Wo­la­łbym, że­byś zo­sta­ła tu­taj jesz­cze przez ja­kiś czas. Ale będę spał spo­koj­niej, wie­dząc, że ci to da­łem. Prze­ka­zu­ję ci to z całą moją mi­ło­ścią. List po­twier­dza, że po­da­ro­wa­łem ci to za ży­cia, że wszyst­ko na­le­ży do cie­bie i że mo­żesz roz­po­rządzać tym we­dle wła­snej woli.

Łzy spły­wa­ły po jej po­licz­kach, gdy go słu­cha­ła. Za­uwa­ży­ła jed­nak, że oj­ciec się uspo­ko­ił i ode­tchnął z ulgą, po­da­ro­waw­szy jej sa­kiew­kę i list. W jej oczach była to for­tu­na. Jej przy­szło­ść mu­sia­ła bar­dzo mar­twić ojca. Uło­żył gło­wę na po­dusz­kach ze zmęczo­nym uśmie­chem, gdy wzi­ęła sa­kiew­kę w drżące dło­nie.

– Nie chcę, tato. Nie po­trze­bu­ję. Nie po­wi­nie­neś da­wać mi tego te­raz. – Wie­dzia­ła, że to pierw­szy krok do chwi­li, gdy zo­sta­wi ją na za­wsze, i nie chcia­ła po­ma­gać mu wstąpić na tę ście­żkę. Nie chcia­ła go też jed­nak de­ner­wo­wać, choć nie mo­gła so­bie wy­obra­zić, co mia­ła­by po­cząć z dwu­dzie­sto­ma pi­ęcio­ma ty­si­ąca­mi fun­tów. Była to za­wrot­na suma, choć ni­cze­go wi­ęcej nie mia­ła. Dzi­ęki niej sta­ła­by się mniej za­le­żna od bra­ta, gdy­by nie da­wał jej dość na utrzy­ma­nie. Oj­ciec chro­nił ją tym hoj­nym da­rem. – Dzi­ęku­ję ci, tato – wy­jąka­ła więc tyl­ko, po czym po­chy­li­ła się nad nim i po­ca­ło­wa­ła, a on za­mknął oczy. Po jej po­licz­kach spły­wa­ły łzy.

– Prze­śpię się te­raz – oświad­czył ci­cho i chwi­lę pó­źniej za­snął.

An­géli­que sie­dzia­ła u jego boku wpa­trzo­na w ogień, z sa­kiew­ką na ko­la­nach. To było ta­kie ty­po­we dla jej ojca, któ­ry my­ślał o wszyst­kim i ro­bił dla niej, co w jego mocy. Gdy­by stał się te­raz sta­ry, sła­by lub nie­do­łężny, mia­ła dość, by żyć wy­god­nie, je­śli nie wy­staw­nie przez wie­le lat. Gdy jed­nak pa­trzy­ła na ojca, pra­gnęła tyl­ko jed­ne­go – by to on żył jesz­cze bar­dzo, bar­dzo dłu­go. Zna­czy­ło to dla niej wi­ęcej niż wszyst­ko, co mó­głby jej po­da­ro­wać. Jej oj­ciec był hoj­nym, ko­cha­jącym czło­wie­kiem.

Prze­czy­ta­ła jego list, któ­ry po­twier­dził wszyst­ko, co jej po­wie­dział na te­mat pie­ni­ędzy. Za­strze­gł w nim rów­nież, że będzie mo­gła za­trzy­mać całą bi­żu­te­rię, któ­rą ku­pił dla jej mat­ki w krót­kim okre­sie ich ma­łże­ństwa. Wie­dzia­ła, że na ży­cze­nie Tri­sta­na będzie mu­sia­ła zwró­cić wszyst­kie ro­dzin­ne klej­no­ty, któ­re oj­ciec jej po­da­ro­wał, lecz jego pi­ęk­ne po­dar­ki dla dru­giej żony mo­gła za­trzy­mać. Nic wi­ęcej nie mógł dla niej te­raz zro­bić, tyl­ko mo­dlić się, by Tri­stan był dla niej do­bry i by re­spek­to­wał jej pra­wa jako swo­jej sio­stry zgod­nie z ży­cze­niem Phil­li­pa. An­géli­que nie mia­ła wąt­pli­wo­ści, że Tri­stan tak wła­śnie po­stąpi po­mi­mo swo­jej nie­chęci do jej mat­ki. Bądź co bądź byli ro­dzi­ną, a on mu­siał usza­no­wać ży­cze­nia ojca. Była tego pew­na.

Tej nocy spa­ła przy łó­żku ojca. List i sa­kiew­kę scho­wa­ła w głębo­kiej kie­sze­ni spód­ni­cy. Nie chcia­ła go zo­sta­wiać, by za­nie­ść te rze­czy do swo­je­go po­ko­ju – przy niej pie­ni­ądze były bez­piecz­ne. Za­pa­dła w głębo­ki sen zwi­ni­ęta w kłębek w fo­te­lu. Obec­no­ść ojca sta­no­wi­ła dla niej po­cie­chę, po­dob­nie obec­no­ść cór­ki dla nie­go.

Roz­dział 2

Ran­kiem znów po­sła­no po le­ka­rza, gdy Mar­kham i pani Whi­te zgo­dzi­li się z An­géli­que, że ksi­ążę wy­gląda go­rzej. Miał spo­koj­ną noc, ale go­rącz­ka wzro­sła, gdy się obu­dził. Kasz­lał tak bar­dzo, że nie­mal nie mógł od­dy­chać, i dy­go­tał pod ko­ca­mi i ko­łdrą, któ­ry­mi otu­li­ła go cór­ka, by było mu cie­plej. Nic nie po­ma­ga­ło. Rano wy­pił tyl­ko łyk her­ba­ty.

Le­karz prze­ba­dał go, po czym wy­sze­dł z sy­pial­ni, marsz­cząc brwi, i wprost oświad­czył, że stan Jego Ksi­ążęcej Mo­ści się po­gor­szył. An­géli­que prze­ra­zi­ła myśl, że mógł się prze­zi­ębić pod­czas noc­nej wy­ciecz­ki do ga­bi­ne­tu, ale le­karz wy­ja­śnił jej, że przy­czy­ną wszyst­kich zmar­twień jest in­fek­cja płuc. Za­pro­po­no­wa­łby upusz­cze­nie krwi, gdy­by ksi­ążę nie był taki sła­by. Za­mie­rzał za­su­ge­ro­wać An­géli­que, by po­sła­ła po swo­ich bra­ci, ale nie chciał jej jesz­cze bar­dziej prze­stra­szyć. Już bo­la­ła nad sta­nem zdro­wia ojca. Zo­sta­wi­ła go pod opie­ką po­ko­jo­we­go tyl­ko po to, by udać się do swo­jej sy­pial­ni, ukryć sa­kiew­kę w za­my­ka­nej szu­fla­dzie biur­ka, wy­kąpać się i prze­brać, po czym wró­ci­ła do nie­go. Ksi­ążę spał i wy­da­wał się jesz­cze bar­dziej roz­pa­lo­ny niż wcze­śniej. Miał po­pęka­ne war­gi, ale nie pił, a ona za­uwa­ży­ła, ja­kie chu­de i bia­łe są jego dło­nie spo­czy­wa­jące na na­rzu­cie. Na­gle wy­dał się jej bar­dzo sta­ry. Przez cały dzień nie opusz­cza­ła jego po­ko­ju i ob­ser­wo­wa­ła z tro­ską jego wal­kę o ka­żdy od­dech.

Obu­dził się pó­źnym po­po­łud­niem i za­mie­nił z nią kil­ka słów. Za­py­tał, czy scho­wa­ła sa­kiew­kę w bez­piecz­nym miej­scu, a ona za­pew­ni­ła go, że tak, w za­my­ka­nej szu­fla­dzie. Wte­dy za­mknął oczy i znów za­snął. Do­cho­dzi­ła pó­łnoc, gdy się obu­dził, roz­chy­lił po­wie­ki i uśmiech­nął się do niej. Wy­glądał o wie­le le­piej, choć go­rącz­ka nie ustąpi­ła. Ujął jej dłoń, uca­ło­wał jej pal­ce, a ona po­chy­li­ła się nad nim, by po­ca­ło­wać go w po­li­czek.

– Mu­sisz wy­zdro­wieć, tato. Po­trze­bu­ję cię.

Po­ki­wał gło­wą, za­mknął oczy i znów za­snął, a ona ob­ser­wo­wa­ła go przez wi­ęk­szo­ść nocy. Nie­mal się nie po­ru­szał, na jego twa­rzy ma­lo­wał się spo­kój, a ona trzy­ma­ła go za rękę. Od­cho­dził po­wo­li, aż w ko­ńcu prze­stał od­dy­chać. Od razu to za­uwa­ży­ła, po­ca­ło­wa­ła go w czo­ło, pró­bo­wa­ła nim de­li­kat­nie po­trząsnąć, by go obu­dzić, ale on od­sze­dł po sie­dem­dzie­si­ęciu czte­rech la­tach trosz­cze­nia się o tych, któ­rzy na nim po­le­ga­li, i o po­sia­dło­ść, któ­rą mu po­wie­rzo­no. Był wspa­nia­łym oj­cem, mężem i wła­ści­cie­lem ma­jąt­ku, któ­ry prze­ka­zy­wał te­raz naj­star­sze­mu sy­no­wi w do­sko­na­łym sta­nie. An­géli­que rów­nież otrzy­ma­ła od nie­go na ko­niec wspa­nia­ły dar. A te­raz uma­rł. Tri­stan prze­jął ty­tuł ksi­ęcia We­ster­field, o czym jesz­cze nie wie­dział.

Sie­dzia­ła przy ojcu przez całą noc, a ran­kiem po­wie­dzia­ła Hob­so­no­wi, co się sta­ło. Ka­mer­dy­ner po­słał jed­ne­go z lo­ka­jów po le­ka­rza, któ­ry zja­wił się wkrót­ce po­tem i po­twier­dził, że Phil­lip La­tham, ksi­ążę We­ster­field, zma­rł w nocy. Zło­żył An­géli­que wy­ra­zy wspó­łczu­cia, po czym wy­sze­dł, a wie­ść roz­cho­dzi­ła się po­wo­li po domu i w ko­ry­ta­rzach wśród słu­żby. An­géli­que czu­ła się tak, jak­by żyła w kosz­ma­rze, gdy po­ma­ga­ła Mar­kha­mo­wi wy­kąpać i ubrać ojca. Lo­ka­je za­nie­śli go do bi­blio­te­ki na dole i wy­sta­wi­li tam na wi­dok pu­blicz­ny do przy­jaz­du jego naj­star­sze­go syna. Je­den ze słu­żących po­je­chał po­wo­zem do Lon­dy­nu, by do­nie­ść Tri­sta­no­wi o śmier­ci ojca. An­géli­que sie­dzia­ła w bi­blio­te­ce przez wi­ęk­szo­ść dnia. Lo­kaj wró­cił z Lon­dy­nu po zmro­ku z wia­do­mo­ścią, że Jego Ksi­ążęca Wy­so­ko­ść przy­będzie ran­kiem. Po­czu­ła ból, sły­sząc, jak ty­tu­łu­ją Tri­sta­na, ale to on był te­raz ksi­ęciem We­ster­field, a ta­kże pa­nem zam­ku Bel­gra­ve i ca­łe­go ma­jąt­ku.

Przez wi­ęk­szo­ść nocy do­trzy­my­wa­ła ojcu to­wa­rzy­stwa w bi­blio­te­ce, aż w ko­ńcu pani Whi­te na­mó­wi­ła ją, by od­po­częła. Kręci­ło się jej w gło­wie, gdy wy­szła za nią z bi­blio­te­ki, by zje­ść tro­chę bu­lio­nu przy­go­to­wa­ne­go przez pa­nią Wil­liams. Nie pa­mi­ęta­ła, kie­dy ostat­nio coś ja­dła, i nie zwa­ża­ła na to. Oj­ciec, któ­re­go bar­dzo ko­cha­ła, od­sze­dł. Nie­wa­żne, co się te­raz sta­nie – nie wy­obra­ża­ła so­bie bez nie­go ży­cia w Bel­gra­ve ani też gdzie­kol­wiek in­dziej. Ty­si­ące wspo­mnień na­pły­nęło do jej gło­wy. Te­raz była sie­ro­tą, stra­ci­ła ostat­nie­go ży­jące­go ro­dzi­ca. Wie­dzia­ła, że nikt go ni­g­dy nie za­stąpi. Ża­den brat, mąż ani inny czło­wiek. Jej świat na­gle opu­sto­szał.

Na pro­śbę pani Whi­te resz­tę nocy spędzi­ła we wła­snym łó­żku, po raz pierw­szy od wie­lu dni. Była tak wy­czer­pa­na, że do­pie­ro pó­źnym ran­kiem obu­dził ją stu­kot kół po­wo­zu i krzy­ki na ze­wnątrz, gdy sta­jen­ni za­trzy­ma­li ko­nie. Lo­ka­je na­wo­ły­wa­li się, a w ko­ńcu roz­le­gł się głos Tri­sta­na. Przy­je­chał. Wyj­rza­ła przez szpa­rę w za­sło­nach i zo­ba­czy­ła, jak wcho­dzi do środ­ka. Miał na so­bie ża­łob­ny strój, a ona wie­dzia­ła, że słu­żba dzień wcze­śniej ude­ko­ro­wa­ła drzwi ca­łu­nem. Nie za­uwa­ży­ła na­to­miast Eli­za­beth, naj­wi­docz­niej przy­je­chał sam. W po­śpie­chu ubra­ła się i ucze­sa­ła, by god­nie po­wi­tać go na dole. Obo­je utra­ci­li uko­cha­ne­go ro­dzi­ca, pra­gnęła więc zło­żyć mu wy­ra­zy wspó­łczu­cia.

Tri­stan jadł śnia­da­nie w mil­cze­niu i pod­nió­sł gło­wę, gdy we­szła do po­ko­ju. Mia­ła na so­bie czar­ną suk­nię z wy­so­kim ko­łnie­rzy­kiem, czy­li sto­sow­ny strój ża­łob­ny, któ­ry jed­nak pod­kre­ślał jej wąską ta­lię. Na jej twa­rzy ma­lo­wał się żal. Od razu po­de­szła do bra­ta i uści­snęła go, choć ten sie­dział przy sto­le nie­ru­cho­mo. Zszo­ko­wa­ło ją, że usia­dł u szczy­tu sto­łu, na miej­scu ojca, i wy­da­wał się nie­skrępo­wa­ny, lecz tego nie sko­men­to­wa­ła. To krze­sło na­le­ża­ło te­raz do nie­go. To on był pa­nem Bel­gra­ve i ca­łe­go ma­jąt­ku.

– Dzień do­bry, Tri­sta­nie – po­wie­dzia­ła ci­cho, sia­da­jąc obok nie­go. – Czy wi­dzia­łeś już ojca?

Po­kręcił gło­wą, po czym spoj­rzał na nią.

– Pój­dę po śnia­da­niu. By­łem bar­dzo głod­ny, gdy przy­je­cha­łem.

Po­ki­wa­ła gło­wą, nie wie­dząc, co po­wie­dzieć. Sama nie mo­gła nic prze­łk­nąć z żalu i dzi­wi­ło ją, że nie po­sze­dł naj­pierw do ojca.

– Eli­za­beth przy­je­dzie wie­czo­rem. Na­ka­za­łem Hob­so­no­wi i pani Whi­te przy­go­to­wać po­ko­je... Dziew­częta przy­ja­dą z nią. Edward zja­wi się ju­tro. Po­my­śla­łem, że po­grzeb mo­gli­by­śmy zor­ga­ni­zo­wać w nie­dzie­lę. – Mó­wił tak rze­czo­wo, jak­by pla­no­wał zwy­kłą ko­la­cję, a nie po­grzeb wła­sne­go ojca.

Mie­li zło­żyć jego cia­ło w ro­dzin­nym mau­zo­leum. Zie­mia była zbyt zmar­z­ni­ęta, aby wy­ko­pać grób. Jej mat­ka rów­nież spo­czy­wa­ła w mau­zo­leum, tak jak mat­ka Edwar­da i Tri­sta­na oraz wie­le po­ko­leń La­tha­mów.

Po śnia­da­niu uda­ła się na górę i ze zdu­mie­niem za­uwa­ży­ła, że po­ko­jów­ki wie­trzą kom­na­ty jej ojca i kła­dą czy­stą po­ściel na łó­żku. Naj­pierw po­my­śla­ła, że tyl­ko sprząta­ją, lecz po­tem przy­nio­sły wa­zo­ny ze świe­ży­mi kwia­ta­mi z ora­nże­rii i roz­pa­li­ły ogień w ko­min­ku, jak­by ktoś za­mie­rzał tych po­ko­jów jesz­cze tej nocy uży­wać.

– Po co to ro­bi­cie? – za­py­ta­ła. – Nie ma ta­kiej po­trze­by. – Po­rząd­ki wzbu­dzi­ły w niej jesz­cze wi­ęk­szy smu­tek, jak­by jej oj­ciec miał tu spać tego wie­czo­ru, cho­ciaż mia­ło to już ni­g­dy nie na­stąpić.

– Pani Whi­te na­ka­za­ła nam przy­go­to­wać po­ko­je dla Jego Ksi­ążęcej Wy­so­ko­ści i ksi­ężnej – od­pa­rła głów­na po­ko­jów­ka Mar­ga­ret.

An­géli­que onie­mia­ła, pró­bu­jąc przy­swo­ić to, co wła­śnie usły­sza­ła.

– Będą dzi­siaj spa­li tu­taj? – za­py­ta­ła szep­tem.

Mar­ga­ret przy­tak­nęła ze wspó­łczu­ciem. Jej brat po­sta­no­wił na­tych­miast za­jąć miej­sce ojca, na­wet jego łó­żko. Na samą myśl An­géli­que prze­sze­dł dreszcz. Gdy za­częła wy­py­ty­wać, oka­za­ło się, że dla jej bra­ta­nic przy­go­to­wa­ny zo­sta­nie ta­kże je­den z dwóch naj­lep­szych apar­ta­men­tów w zam­ku, o wie­le ład­niej­szy niż po­ko­je, w któ­rych za­zwy­czaj no­co­wa­ły pod­czas swo­ich wi­zyt w Bel­gra­ve. Kom­na­ty te słu­ży­ły ro­dzi­nie kró­lew­skiej, gdy ta od­wie­dza­ła te stro­ny. Nie tra­ci­li cza­su, urządza­jąc się tu jak w domu.

Ukry­ła się w swo­jej sy­pial­ni i przez ja­kiś czas sie­dzia­ła w fo­te­lu, trzęsąc się, aż w ko­ńcu upo­mnia­ła się w du­chu, że po­win­na się na coś przy­dać i po­móc im w zmia­nach, któ­re pra­gnęli tu wpro­wa­dzić, na­wet je­śli to wszyst­ko dzia­ło się zbyt szyb­ko. Jej oj­ciec nie zo­stał jesz­cze na­wet po­cho­wa­ny, wci­ąż le­żał na ka­ta­fal­ku w bi­blio­te­ce. Nie żył do­pie­ro je­den dzień. Zmu­si­ła się, by wró­cić na dół, i nie­mal od razu wpa­dła na bra­ta, któ­ry z po­wa­żną miną wy­cho­dził z bi­blio­te­ki od ojca.

– A wła­śnie! – Przy­szpi­lił ją lo­do­wa­tym spoj­rze­niem. – Eli­za­beth uzna­ła, że po­win­naś się prze­nie­ść do jed­ne­go z mniej­szych po­ko­jów go­ścin­nych. Pra­gnie, by dziew­częta czu­ły się tu­taj swo­bod­nie, a Gwy­neth za­wsze po­do­bał się wi­dok z two­ich okien.

Nie mo­gła uwie­rzyć w to, co sły­szy. To był prze­cież jej dom. Te­raz jed­nak na­le­żał do nie­go, Eli­za­beth i ich có­rek. Była tu­taj go­ściem, sta­ła się nim do­słow­nie w jed­ną noc. Zmia­ny, któ­rych oba­wiał się jej oj­ciec, już się roz­po­częły.

– Oczy­wi­ście. Przy­go­tu­ję po­kój – od­pa­rła skrom­nie. – A żó­łty apar­ta­ment jest prze­zna­czo­ny dla Lo­uisy? – po­twier­dzi­ła.

Były to naj­lep­sze po­ko­je w zam­ku. Tri­stan do­sko­na­le o tym wie­dział, tam bo­wiem no­co­wał z Eli­za­beth pod­czas swo­ich krót­kich, spo­ra­dycz­nych wi­zyt u ojca. Eli­za­beth za­wsze po­wta­rza­ła, że nu­dzą się na wsi. Naj­wy­ra­źniej to rów­nież mia­ło się zmie­nić.

Nie za­py­ta­ła go, któ­ry po­kój prze­zna­czy­li dla niej, lecz sama wy­bra­ła dla sie­bie je­den z mniej­szych na ko­ńcu ko­ry­ta­rza, by mieć odro­bi­nę pry­wat­no­ści i im nie prze­szka­dzać. Za­nim jed­nak zdo­ła­ła zre­ali­zo­wać swój plan, Tri­stan znów się do niej zwró­cił.

– Eli­za­beth uzna­ła, że naj­le­piej ci będzie w po­ko­jach na gó­rze.

Nad ich gło­wa­mi znaj­do­wa­ło się całe pi­ętro mniej­szych po­ko­jów go­ścin­nych, go­rzej urządzo­nych i wy­po­sa­żo­nych w sta­re me­ble. Po­mi­mo ko­min­ków w ka­żdym z po­miesz­czeń wszyst­kie one były pe­łne prze­ci­ągów i zim­ne. An­géli­que za­czy­na­ła po­wo­li ro­zu­mieć, jak będzie wy­glądał jej los w ich rękach, i prze­pro­wadz­ka do Chat­ki, któ­rej ży­czył so­bie dla niej oj­ciec, na­gle wy­da­ła się jej roz­sąd­nym pla­nem. Po­sta­no­wi­ła za­cze­kać i zo­ba­czyć, jak się to wszyst­ko uło­ży, gdy już przy­ja­dą Eli­za­beth i dziew­częta, ale zda­wa­ła so­bie spra­wę, że ukry­cie się w Chat­ce mo­gło­by oka­zać się z po­żyt­kiem dla nich wszyst­kich.

Nie by­ła­by w sta­nie wy­pro­wa­dzić się ze swo­ich po­ko­jów w kil­ka go­dzin, lecz od razu za­bra­ła się do pra­cy i opró­żni­ła dla Gwy­neth kil­ka wi­szących sza­fek i szu­fla­dy w ko­mo­dzie, scho­wa­ła też swo­je pa­pie­ry, by zro­bić miej­sce na biur­ku. Sa­kiew­kę za­bra­ła ze sobą i za­mknęła ją w szu­fla­dzie w po­ko­ju na gó­rze. Było to małe, za­gra­co­ne po­miesz­cze­nie z przy­gnębia­jący­mi me­bla­mi i wi­do­kiem na traw­nik. Ogro­dy znaj­do­wa­ły się tuż pod okna­mi, a w od­da­li roz­po­ście­ra­ły się pierw­sze far­my dzie­rżaw­ców, któ­rych nie za­sła­nia­ły na­gie te­raz drze­wa. Je­zio­ro za­ma­rzło. Za­mie­rza­ła za­pro­sić swo­je bra­ta­ni­ce na ły­żwy w ty­go­dniu po po­grze­bie, gdy­by za­mie­rza­ły tu­taj zo­stać. Za­sta­na­wia­ła się, jak szyb­ko będzie mo­gła wró­cić do swo­je­go po­ko­ju. Do­szła do wnio­sku, że po­win­na po­stępo­wać we­dług ży­czeń Eli­za­beth, do­pó­ki ta będzie tu­taj. Nie było sen­su po­pa­dać z nimi w kon­flikt. Mu­sia­ła usza­no­wać, że dom na­le­ży te­raz do nich, i mo­żli­wie jak naj­le­piej się do tego przy­sto­so­wać.

Prze­nio­sła swo­je rze­czy na górę z po­mo­cą jed­nej z po­ko­jó­wek, po czym ze­szła na dół, aby skon­tro­lo­wać przy­go­to­wa­ne dla ro­dzi­ny po­ko­je. Pani Whi­te do­pil­no­wa­ła wszyst­kie­go – po­miesz­cze­nia wy­gląda­ły ide­al­nie. Za­wa­ha­ła się w drzwiach sy­pial­ni ojca i nie od­wa­ży­ła się we­jść do środ­ka. Nie po­tra­fi­ła zro­zu­mieć, dla­cze­go Eli­za­beth chcia­ła­by tu spać, je­śli jej teść zma­rł tak nie­daw­no. Za ka­żdym ra­zem, gdy słu­żba ty­tu­ło­wa­ła Tri­sta­na Jego Ksi­ążęcą Mo­ścią, mu­sia­ła się po­wstrzy­my­wać, by się nie wzdry­gnąć. Trud­no jej było my­śleć o nim jako o wła­ści­cie­lu tego wszyst­kie­go. Nim jed­nak wła­śnie się stał. Za­wsze wie­dzia­ła, że kie­dyś ten dzień na­dej­dzie, lecz nie spo­dzie­wa­ła się, że tak szyb­ko. Tri­stan był czło­wie­kiem do­stoj­nym, nie­co za­du­fa­nym w so­bie i nie miał ani gra­ma do­bro­ci ojca, lecz praw­dzi­wą tra­ge­dią by­ło­by, gdy­by to Edward odzie­dzi­czył ty­tuł i ma­jątek. Wszyst­ko by roz­trwo­nił.

Tri­stan za­mie­rzał ty­dzień po po­grze­bie spędzić na kon­sul­ta­cjach z za­rząd­cą ojca, aby le­piej zro­zu­mieć funk­cjo­no­wa­nie po­sia­dło­ści. Go­dzi­na­mi dys­ku­to­wał o niej z oj­cem za ży­cia, lecz te­raz chciał po­znać wszel­kie szcze­gó­ły. Miał za­miar pro­wa­dzić in­te­re­sy od­po­wie­dzial­nie, lecz ina­czej niż oj­ciec, któ­ry jego zda­niem za­wsze był tro­chę za mi­ęk­ki, za ła­god­ny i zbyt hoj­ny wo­bec swo­ich pra­cow­ni­ków. An­géli­que często by­wa­ła świad­kiem jego su­ro­wo­ści wo­bec słu­żących i spo­so­bu, w jaki się do nich zwra­cał – zu­pe­łnie ina­czej niż Phil­lip, któ­re­go wszy­scy ko­cha­li. Tri­stan wo­lał za­rządzać po­przez strach. Już za­de­cy­do­wał, że ogra­ni­czy wy­dat­ki na go­spo­dar­stwo do­mo­we, pla­no­wał to od dłu­ższe­go cza­su. Jego zda­niem oj­ciec za­trud­niał zbyt licz­ną słu­żbę i za do­brze pła­cił.

Nowy ksi­ążę wy­wo­łał oczy­wi­sty nie­po­kój na dole. Tego dnia zaj­rzał we wszyst­kie za­ka­mar­ki i za­dał Hob­so­no­wi mnó­stwo py­tań o pro­wa­dze­nie domu. Hob­son pró­bo­wał nie po­ka­zy­wać po so­bie ura­zy, lecz An­géli­que za­uwa­ży­ła, że od­da­ny ka­mer­dy­ner ojca jest po­de­ner­wo­wa­ny, choć przy Tri­sta­nie ukry­wał to wszyst­ko pod po­zo­ra­mi nie­na­gan­nej uprzej­mo­ści.

Pó­źnym po­po­łud­niem nad­je­cha­ła Eli­za­beth w ogrom­nym, bar­dzo krzy­kli­wym lan­dzie ze zło­żo­nym da­chem, któ­ry ci­ągnęły czte­ry czar­ne ko­nie po­wo­żo­ne przez dwóch wo­źni­ców. To­wa­rzy­szy­ły jej obie cór­ki. Wszyst­kie mia­ły na so­bie szy­kow­ne suk­nie o sze­ro­kich spód­ni­cach w ko­lo­rze ża­łob­nej czer­ni i czar­ne ręka­wicz­ki. Eli­za­beth wło­ży­ła rów­nież ogrom­ny czar­ny ka­pe­lusz z wo­al­ką, a ra­mio­na otu­li­ła czar­ny­mi li­sa­mi. Ka­pe­lu­sze dziew­cząt wy­gląda­ły na wy­ko­na­ne w Pa­ry­żu. Eli­za­beth nie szczędzi­ła wy­dat­ków na sie­bie i uwiel­bia­ła ubie­rać się we­dług naj­now­szej mody.

Wkro­czy­ła do głów­ne­go holu z dum­nie unie­sio­ną gło­wą, ro­zej­rza­ła się, po czym na jej twa­rzy po­ka­zał się gry­mas nie­za­do­wo­le­nia. Słu­żba usta­wi­ła się w rzędzie i cze­ka­ła kar­nie w cien­kiej odzie­ży na mro­zie. Eli­za­beth nie zwró­ci­ła na to uwa­gi i zo­sta­wi­ła ich tam, wcho­dząc od razu do środ­ka. Chwi­lę pó­źniej po­wie­dzia­ła na tyle gło­śno, by pani Whi­te mo­gła ją usły­szeć:

– Za­sta­na­wiam się, ile nam zaj­mie do­pro­wa­dze­nie tego miej­sca do po­rząd­ku.

Dom był nie­ska­zi­tel­ny, a pani Whi­te chlu­bi­ła się tym, jak pie­czo­ło­wi­cie jest utrzy­my­wa­ny.

An­géli­que po­wi­ta­ła nową pa­nią Bel­gra­ve w drzwiach wraz ze słu­żbą. Eli­za­beth prze­mknęła obok niej, nie za­szczy­ciw­szy jej po­ca­łun­kiem ani kon­do­len­cja­mi, a Gwy­neth i Lo­uisa po­sła­ły jej wy­nio­słe spoj­rze­nia, jak­by chcia­ły dać jej do zro­zu­mie­nia, że już się tu nie li­czy. Sama za­czy­na­ła się tak czuć.

Za­pro­wa­dzi­ła Gwy­neth do apar­ta­men­tu i po­wie­dzia­ła, że ma na­dzie­ję, iż po­byt tu­taj jej się spodo­ba, na co dziew­czy­na spoj­rza­ła na nią i wy­buch­nęła śmie­chem.

– Prze­cież ja się tu te­raz wpro­wa­dzam. Mat­ka po­wie­dzia­ła, że mogę. Resz­tę swo­ich rze­czy za­bie­rzesz ju­tro.

An­géli­que nie po­wie­dzia­ła ani sło­wa. Uzna­ła, że po­roz­ma­wia o tym z Eli­za­beth. Ode­bra­ła­by to jako upo­ko­rze­nie, gdy­by Eli­za­beth za­mie­rza­ła ze­słać ją do ma­łych, okrop­nych po­ko­jów na gó­rze, któ­rych nikt od czter­dzie­stu lat nie re­mon­to­wał. Jej apar­ta­ment prze­sze­dł ge­ne­ral­ny re­mont trzy lata temu, na jej pi­ęt­na­ste uro­dzi­ny. Był to pre­zent od ojca. Po­je­cha­li do Włoch od­wie­dzić jego sta­re­go przy­ja­cie­la we Flo­ren­cji, a gdy wró­ci­li, wszyst­ko było już go­to­we, dzie­ci­ęce wy­po­sa­że­nie znik­nęło. Za­stąpi­ły je ele­ganc­kie ró­żo­we ak­sa­mi­ty i fran­cu­skie me­ble, któ­re oj­ciec ku­pił spe­cjal­nie dla niej w Pa­ry­żu.

Po chwi­li do po­ko­ju we­szła Lo­uisa i po­sła­ła swo­jej mło­dej ciot­ce, za­le­d­wie dwa lata od niej star­szej, ko­lej­ne wy­nio­słe, pe­łne po­gar­dy spoj­rze­nie. Prze­pro­wadz­ka do Chat­ki sta­wa­ła się z ka­żdą mi­nu­tą co­raz bar­dziej ku­sząca. Z Eli­za­beth przy­je­cha­ła jej po­ko­jów­ka i jesz­cze jed­na dla dziew­cząt, by zaj­mo­wa­ła się ich gar­de­ro­bą. Gdy An­géli­que ze­szła na dół, za­uwa­ży­ła, że Eli­za­beth wy­da­je po­le­ce­nia pani Whi­te i zmie­nia menu na wie­czór, ogrom­nie utrud­nia­jąc za­da­nie pani Wil­liams. Ku­char­ka była bar­dzo kre­atyw­na, nie była jed­nak ma­gi­kiem, a poza tym cała słu­żba była wci­ąż wstrząśni­ęta i smut­na z po­wo­du śmier­ci sta­re­go ksi­ęcia, a więc w nie naj­lep­szej for­mie. Eli­za­beth nie zwa­ża­ła jed­nak na ich uczu­cia i wy­ma­ga­ła, by jej ży­cze­nia były re­ali­zo­wa­ne nie­zwłocz­nie. Wy­ja­śni­ła, że cała ro­dzi­na ma de­li­kat­ne żo­łąd­ki i nie może spo­ży­wać wiej­skie­go je­dze­nia, na co pani Wil­liams ob­la­ła się szka­rłat­nym ru­mie­ńcem, po­nie­waż szczy­ci­ła się swo­ją wy­ra­fi­no­wa­ną kuch­nią. Często dzie­li­ła się prze­pi­sa­mi ze zna­jo­my­mi ku­char­ka­mi pra­cu­jący­mi w naj­słyn­niej­szych do­mach Lon­dy­nu, ko­rzy­sta­ła też z fran­cu­skich re­cep­tur, któ­re ko­pio­wa­ła z mod­nych ma­ga­zy­nów. Nie po­da­wa­ła na stół „wiej­skie­go je­dze­nia”.

Szyb­ko sta­ło się ja­sne, że ta zmia­na nie będzie ła­twa ta­kże dla słu­żby, lecz na to An­géli­que nic nie mo­gła po­ra­dzić. Do­pó­ki w domu re­zy­do­wa­li Tri­stan i jego ro­dzi­na, czu­ła, że nie może ni­czym za­rządzać ani wy­da­wać roz­ka­zów. To już nie był jej dom. Sta­ła się le­d­wie to­le­ro­wa­nym go­ściem w miej­scu, któ­re jesz­cze kil­ka go­dzin temu na­le­ża­ło do niej.

Ko­la­cja oka­za­ła się dla niej bar­dzo trud­nym do­świad­cze­niem, po­nie­waż pod­czas po­si­łku Eli­za­beth otwar­cie mó­wi­ła o wszyst­kich zmia­nach, któ­re za­mie­rza wpro­wa­dzić, o pla­nach re­mon­to­wych i prze­sta­wia­niu me­bli. An­géli­que ogar­nęło przez to oso­bli­we uczu­cie, że po­ru­sza się po ru­cho­mych pia­skach. Jej bra­ta­ni­ce bar­dzo nie­grzecz­nie trak­to­wa­ły słu­żbę, lecz nikt nie zwró­cił im uwa­gi. Po ko­la­cji uda­ły się na górę do daw­nych po­ko­jów An­géli­que, nie mó­wi­ąc na­wet ciot­ce do­bra­noc. Tri­stan i Eli­za­beth prze­szli na­to­miast do ga­bi­ne­tu, nie za­pra­sza­jąc jej, by do nich do­łączy­ła, po czym za­trza­snęli jej drzwi przed no­sem, tłu­ma­cząc, że mają pry­wat­ne spra­wy do omó­wie­nia.

An­géli­que po­szła na kil­ka mi­nut do bi­blio­te­ki, aby po­sie­dzieć z oj­cem, de­li­kat­nie do­tknęła jego dło­ni, uca­ło­wa­ła jego zim­ny, sza­ry po­li­czek, po czym uda­ła się na górę do po­ko­ju, któ­ry jej przy­dzie­lo­no, gdzie wy­buch­nęła pła­czem. Szlo­cha­ła na łó­żku, aż usły­sza­ła pu­ka­nie do drzwi. To pani Whi­te przy­szła do­wie­dzieć się, jak to wszyst­ko zno­si. Pod­czas ko­la­cji słu­żba sko­men­to­wa­ła za­mia­nę po­ko­jów, a pani Whi­te ostrze­gła dys­kret­nie młod­sze po­ko­jów­ki, by uwa­ża­ły na sie­bie, gdy na­stęp­ne­go dnia zja­wi się sir Edward. Do­brze ją zro­zu­mia­ły, a nie­któ­re z nich za­częły chi­cho­tać. Przy­dy­bał w kącie nie­jed­ną pod­czas swo­ich wcze­śniej­szych wi­zyt i do­pro­wa­dził na­wet do zwol­nie­nia kil­ku z nich. Uka­ra­no je w ten spo­sób za ule­ga­nie jego za­chcian­kom. Po­mi­mo swo­je­go ze­psu­cia był przy­stoj­nym mężczy­zną. Pani Whi­te nie to­le­ro­wa­ła na­to­miast ta­kie­go za­cho­wa­nia u swo­ich pod­wład­nych, choć ni­g­dy nie tłu­ma­czy­ła się z tego Jego Ksi­ążęcej Mo­ści. Nie mu­sia­ła.

– Do­brze się czu­jesz? – za­py­ta­ła te­raz dziew­czy­nę z głębo­ką tro­ską.

Obie wie­dzia­ły, ja­kie to wszyst­ko trud­ne dla An­géli­que, któ­ra stra­ci­ła ojca, a te­raz mu­sia­ła mie­rzyć się z Tri­sta­nem, jego ma­łżon­ką i cór­ka­mi, któ­rzy jej nie sza­no­wa­li i nie­na­wi­dzi­li za to, że ist­nia­ła i że zma­rły ksi­ążę ją fa­wo­ry­zo­wał. Te­raz już nie mógł zro­bić nic, by ją chro­nić, tak jak słu­żba nie mo­gła jej wes­przeć w ża­den zna­czący spo­sób. Mo­gli jej tyl­ko wspó­łczuć. Przez całe swo­je ży­cie oka­zy­wa­ła im tyl­ko do­broć, tak jak jej oj­ciec, za co wszy­scy ją bar­dzo lu­bi­li. Otwar­cie dys­ku­to­wa­li tego wie­czo­ru pod­czas ko­la­cji o tym, jaką aro­ganc­ką wie­dźmą jest nowa ksi­ężna.

An­géli­que po­ki­wa­ła gło­wą, pró­bu­jąc dziel­nie uśmie­chać się przez łzy. Pani Whi­te była dla niej jak mat­ka. Miesz­ka­ła w Bel­gra­ve jesz­cze przed ślu­bem ksi­ęcia z Ma­rie-Isa­bel­le i uwa­ża­ła Fran­cuz­kę za uro­czą dziew­czy­nę. Na­le­ża­ła do pierw­szych osób, któ­re trzy­ma­ły na rękach An­géli­que po jej na­ro­dzi­nach, i bra­ła ją w ra­mio­na z uczu­ciem, ile­kroć tyl­ko mia­ła oka­zję, gdy ta była dziec­kiem.

– Wszyst­ko bar­dzo się zmie­ni­ło – od­pa­rła An­géli­que ostro­żnie; wsty­dzi­ła się na­rze­kać. Nie chcia­ła, żeby ją uzna­no za źle wy­cho­wa­ną.

– Mu­sia­ło się zmie­nić – oświad­czy­ła pani Whi­te, sta­jąc obok łó­żka i de­li­kat­nie głasz­cząc ją po wło­sach – cho­ciaż nie tak szyb­ko. Bar­dzo się spie­szą, żeby nam wszyst­kim dać do zro­zu­mie­nia, że Bel­gra­ve na­le­ży te­raz do nich.

An­géli­que przy­tak­nęła w du­chu, po czym pod­nio­sła wzrok na star­szą ko­bie­tę, wdzi­ęcz­na za tę wi­zy­tę. Fio­na Whi­te trak­to­wa­ła ją jak wła­sne dziec­ko, któ­re­go ni­g­dy nie mia­ła. Po­świ­ęci­ła ma­łże­ństwo i dzie­ci dla słu­żby. Była cór­ką jed­ne­go z dzie­rżaw­ców, jej ro­dzi­na słu­ży­ła ksi­ążętom We­ster­field od po­ko­leń, a ona była dum­na, że kon­ty­nu­uje tę tra­dy­cję. Awans na sta­no­wi­sko głów­nej go­spo­dy­ni uwa­ża­ła za swo­je wiel­kie osi­ągni­ęcie, któ­re mia­ło dla niej ogrom­ne zna­cze­nie.

– Wkrót­ce się znu­dzą i wró­cą do Lon­dy­nu – do­da­ła z uśmie­chem. – Nie wy­obra­żam so­bie, by za­miesz­ka­li na wsi. Szyb­ko by się zmęczy­li.

Z tego, co dziew­częta mó­wi­ły pod­czas ko­la­cji, wy­ni­ka­ło jed­nak, że za­mie­rza­ją tu zo­stać.

– Mam na­dzie­ję, że ma pani ra­cję.

– Je­stem o tym prze­ko­na­na, nie­dłu­go wszyst­ko wró­ci do nor­my.

Tyle że An­géli­que wie­dzia­ła, iż nie będzie już przy niej ojca, a to dla niej zmie­nia­ło wszyst­ko w o wie­le wi­ęk­szym stop­niu niż dla słu­żby. Nowy ksi­ążę i jego ro­dzi­na po­trze­bo­wa­li słu­żących, lecz już ja­sno dali wszyst­kim do zro­zu­mie­nia, że nie po­trze­bu­ją ani nie chcą An­géli­que. Dla Tri­sta­na była tyl­ko przy­rod­nią sio­strą, cór­ką ko­bie­ty, któ­rą znie­na­wi­dził od pierw­sze­go wej­rze­nia. Chcie­li sio­strę ukryć gdzieś na stry­chu – nie tra­ci­li cza­su, re­kwi­ru­jąc jej po­ko­je.

Pani Whi­te zo­sta­ła z nią jesz­cze kil­ka mi­nut, po czym wró­ci­ła na dół. Hob­son za­trzy­mał go­spo­dy­nię, gdy tyl­ko ją zo­ba­czył.

– Jak ona się czu­je? – za­py­tał z wy­ra­źną tro­ską. Ży­wił wo­bec An­géli­que oj­cow­skie uczu­cia, od­kąd po raz pierw­szy zo­ba­czył ją jako dziec­ko.

– Jest wstrząśni­ęta i kto by ją za to wi­nił? – od­pa­rła pani Whi­te. – Jej oj­ciec jesz­cze nie osty­gł, a oni już trak­tu­ją ją jak jed­ną z nas.

Hob­son po­ki­wał gło­wą. Prze­ra­zi­ło go to, jak szyb­ko usu­ni­ęto ją z jej po­ko­jów, nie­mal tak bar­dzo jak wia­do­mo­ść, że Tri­stan i Eli­za­beth za­mie­rza­ją tę noc spędzić w apar­ta­men­tach zma­rłe­go ksi­ęcia.

– Jego Ksi­ążęcej Mo­ści to by się nie spodo­ba­ło – oświad­czył po­nu­ro.

Ksi­ążę Phil­lip już jed­nak od­sze­dł, a ten, któ­ry za­jął jego miej­sce, wy­da­wał się nie mieć ser­ca, zwłasz­cza gdy w grę wcho­dzi­ła jego przy­rod­nia sio­stra.

Tej nocy An­géli­que przez wie­le go­dzin le­ża­ła w łó­żku, pró­bu­jąc oswo­ić się ze wszyst­kim, co wy­da­rzy­ło się w ci­ągu ostat­nich dwóch dni. W po­ko­ju, w któ­rym spa­ła, pa­no­wał przej­mu­jący chłód, okna były bo­wiem nie­szczel­ne. Lo­do­wa­ty wiatr dmu­chał na nią przez całą noc, więc pra­wie za­ma­rzła, za­nim ran­kiem ze­szła na dół.

Do­łączy­ła do Tri­sta­na, któ­ry jadł śnia­da­nie w ja­dal­ni. Nie po­wie­dział do niej ani sło­wa, tyl­ko czy­tał ga­ze­tę. Eli­za­beth i jej cór­ki zja­dły śnia­da­nie w łó­żku, cze­go An­géli­que ni­g­dy nie ro­bi­ła. Co­dzien­nie za­sia­da­ła do po­ran­ne­go po­si­łku z oj­cem. Ga­wędzi­li i śmia­li się, oma­wia­li ksi­ążki, któ­re czy­ta­li, lub wy­da­rze­nia ze świa­ta, a ta­kże swo­je pla­ny na dany dzień. Tri­stan nie miał jej nic do po­wie­dze­nia. Do­pie­ro gdy sko­ńczy­ła jeść, przy­po­mniał jej, że po­win­na zwró­cić wszyst­kie ro­dzin­ne klej­no­ty, któ­re po­da­ro­wał jej oj­ciec, z wy­jąt­kiem tych, któ­re ku­pił dla jej mat­ki. An­géli­que wręczy­ła mu bi­żu­te­rię pół go­dzi­ny pó­źniej ze sto­ic­ką miną.

Po­ra­nek po­świ­ęci­ła na dys­kret­ne upew­nie­nie się, że dom funk­cjo­nu­je bez za­rzu­tu, i trzy­ma­ła się z dala od Eli­za­beth i swo­ich bra­ta­nic. Uda­wa­ło się jej to aż do obia­du. Eli­za­beth za­ży­czy­ła so­bie skom­pli­ko­wa­nych dań, któ­re pani Wil­liams do­pro­wa­dzi­ła do per­fek­cji, co An­géli­que stwier­dzi­ła z nie­ma­łym za­do­wo­le­niem. Nie byli kmiot­ka­mi, za któ­rych uwa­ża­ła ich Eli­za­beth.

Tuż po obie­dzie nad­je­chał Edward w ele­ganc­kim po­wo­zie ci­ągni­ętym przez czte­ry szyb­kie ko­nie, pro­wa­dząc za sobą jesz­cze dwa. Na tyl­nym sie­dze­niu wió­zł ka­se­tę ze szpa­dą. Nie ufał staj­niom ojca, uwa­żał jego ru­ma­ki za zbyt ła­god­ne, a za­mie­rzał je­ździć kon­no pod­czas swo­je­go po­by­tu na wsi. Wiej­skie ży­cie da­rzył jesz­cze wi­ęk­szą nie­chęcią niż jego brat i bra­to­wa. Uwa­żał je za nie­zno­śnie nu­żące i dla­te­go rzad­ko przy­je­żdżał. Lon­dyn ofe­ro­wał wi­ęcej roz­ry­wek.

Ca­łko­wi­cie zi­gno­ro­wał An­géli­que i z za­do­wo­le­niem po­wi­tał luk­su­so­wy apar­ta­ment, któ­ry przy­dzie­li­ła mu bra­to­wa. Resz­tę po­po­łud­nia spędził na ko­ńskim grzbie­cie, pod­czas gdy miej­sco­wi licz­nie na­pły­wa­li do zam­ku, by po­że­gnać zma­rłe­go ksi­ęcia. We fron­to­wych drzwiach sta­li dwaj lo­ka­je, dwaj inni za­jęli miej­sce w bi­blio­te­ce. Dzie­rżaw­cy mie­li na so­bie naj­lep­sze nie­dziel­ne ubra­nia. Sta­li wo­kół ojca An­géli­que przez dłu­gi czas, szep­tem pro­wa­dząc roz­mo­wy, a wie­lu z nich pła­ka­ło, gdy wy­cho­dzi­li.

Wszyst­ko to zło­ży­ło się na ko­lej­ny wy­czer­pu­jący dzień. An­géli­que po­ło­ży­ła się do łó­żka z kil­ko­ma go­rący­mi ce­gła­mi owi­ni­ęty­mi w ręcz­ni­ki, by się ogrzać, po­za­ty­ka­ła szpa­ry w oknach ko­ca­mi i roz­pa­li­ła ogień w ko­min­ku, lecz mimo to znów zma­rzła. Na­stęp­ne­go ran­ka w ka­pli­cy od­był się po­grzeb. Miej­sco­wy pa­stor od­pra­wił mszę, po któ­rej Phil­lip La­tham, ksi­ążę We­ster­field, zo­stał zło­żo­ny w mau­zo­leum ra­zem ze swo­imi ro­dzi­ca­mi, dziad­ka­mi i obie­ma żo­na­mi. An­géli­que zo­sta­ła z nim na kil­ka mi­nut, po tym jak wszy­scy inni wró­ci­li do domu, by coś zje­ść. Na mszy zja­wi­li się miej­sco­wi przy­ja­cie­le Phil­li­pa, któ­rzy zo­sta­li na obie­dzie. Pod ko­niec po­si­łku An­géli­que czu­ła się wy­czer­pa­na za­rów­no fi­zycz­nie, jak i psy­chicz­nie. Gdy ostat­ni go­ście wy­szli, a jej krew­ne uda­ły się na górę, Tri­stan po­pro­sił, by do­łączy­ła do nie­go w bi­blio­te­ce, gdzie jesz­cze kil­ka go­dzin temu spo­czy­wał ich oj­ciec. Edward prze­ko­ma­rzał się z bra­ta­ni­ca­mi w dro­dze na pi­ętro. Od swo­je­go przy­jaz­du z roz­my­słem igno­ro­wał An­géli­que lub do­ku­czał jej w nie­wia­ry­god­nie nie­grzecz­ny spo­sób, kie­dy tyl­ko nada­rzy­ła się oka­zja. Eli­za­beth we­zwa­ła do sie­bie pa­nią Whi­te, by omó­wić menu na na­stęp­ny dzień. Usta­le­nia tej roz­mo­wy mia­ły zo­stać prze­ka­za­ne pani Wil­liams. Eli­za­beth wci­ąż nie była za­do­wo­lo­na z ja­ko­ści po­si­łków i już zdąży­ła na­po­mknąć pani Whi­te, że być może za­stąpi ku­char­kę, spro­wa­dza­jąc ko­goś z Lon­dy­nu. W ogó­le nie zwa­ża­ła na fakt, że pani Wil­liams pra­cu­je dla ro­dzi­ny od dwu­dzie­stu lat.

– Chcia­łem z tobą przez chwi­lę po­roz­ma­wiać – oświad­czył lek­ko Tri­stan, pod­czas gdy An­géli­que sta­ra­ła się nie wra­cać my­ślą do tego, jak jej oj­ciec le­żał w tym po­ko­ju.

Za­sta­na­wia­ła się, co pra­gnie po­wie­dzieć jej Tri­stan. Przez chwi­lę roz­wa­ża­ła, czy za­su­ge­ru­je, by prze­pro­wa­dzi­ła się do Chat­ki. Wszy­scy już dali jej ja­sno do zro­zu­mie­nia, że im prze­szka­dza. Prze­pro­wadz­ka do Chat­ki, na­wet gdy­by mia­ła się do­ko­nać wcze­śniej, niż za­pla­no­wał dla niej oj­ciec, mo­gła oka­zać się wła­ści­wym roz­wi­ąza­niem dla nich wszyst­kich. Nie mo­gła dłu­żej no­co­wać w zim­nej sy­pial­ni na gó­rze bez na­ra­ża­nia się na cho­ro­bę. Nie było tam też miej­sca na jej rze­czy. Mu­sia­ła­by za­adap­to­wać jesz­cze je­den po­kój na gar­de­ro­bę, po­nie­waż Gwy­neth za­żąda­ła, by ciot­ka opró­żni­ła sza­fy, ro­bi­ąc miej­sce dla jej wy­my­śl­nych to­a­let.

– Roz­ma­wia­łem z Eli­za­beth – roz­po­czął Tri­stan. – Zda­ję so­bie spra­wę, jaka to musi być dla cie­bie nie­zręcz­na sy­tu­acja, a poza tym, szcze­rze mó­wi­ąc, może dez­orien­to­wać słu­żbę. Oj­ciec po­zwa­lał ci pro­wa­dzić dom, ale nie mu­sisz dłu­żej tego ro­bić. Eli­za­beth wszyst­ko prze­or­ga­ni­zu­je i spra­wi, że wszyst­ko po­to­czy się gład­ko.

Jego sło­wa od­czu­ła jak po­li­czek, jak­by była kimś, kto nie wie, co robi, po­nie­waż mia­ła le­d­wie osiem­na­ście lat. Tym­cza­sem prze­cież do­sko­na­le so­bie ra­dzi­ła od dłu­ższe­go cza­su, o wie­le le­piej niż jej ró­wie­śni­ce, któ­re wy­cho­dzi­ły za mąż i ni­g­dy na­wet nie wi­dzia­ły domu tak du­że­go i z taką licz­ną słu­żbą.

– To będzie dla cie­bie upo­ka­rza­jące, je­śli oka­że się, że nie masz tu nic do ro­bo­ty, a my nie chce­my, żeby słu­żba mia­ła wąt­pli­wo­ści co do tego, komu jest win­na lo­jal­no­ść.

– Na pew­no do tego nie doj­dzie – od­pa­rła ner­wo­wo. – Wszy­scy do­sko­na­le wie­dzą, że to te­raz twój dom i że Eli­za­beth będzie go pro­wa­dzić. Prze­cież od po­cząt­ku się tego spo­dzie­wa­li. Tak jak ja. Tata cho­ro­wał już od dłu­ższe­go cza­su. – Gdy te­raz o tym my­śla­ła, jego śmie­rć zła­ma­ła jej ser­ce, lecz nie była nie­spo­dzian­ką. Po pro­stu nie chcia­ła wi­dzieć, że ko­niec się zbli­ża. – A ja oczy­wi­ście nie będę prze­szka­dzać.

– Świet­nie. Wła­śnie o to nam cho­dzi.

– Tata za­pla­no­wał, że pew­ne­go dnia prze­pro­wa­dzę się do Chat­ki. Może po­win­nam zro­bić to od razu – za­su­ge­ro­wa­ła z wa­ha­niem, my­śląc, że będzie to ulga dla nich wszyst­kich, a Eli­za­beth i dziew­częta ucie­szą się, po­zbyw­szy się jej z domu.

– Nie ma mowy – zbył ten po­my­sł Tri­stan. – Dziew­czy­na w two­im wie­ku nie może miesz­kać sama, a poza tym mamy już pla­ny co do tego domu. Mat­ka Eli­za­beth czu­je się co­raz go­rzej, wiej­skie po­wie­trze może jej po­słu­ży. Eli­za­beth pra­gnie wy­re­mon­to­wać ten dom dla niej. Szcze­rze mó­wi­ąc, dla cie­bie za­pla­no­wa­li­śmy coś in­ne­go. Jak za­pew­ne wiesz, An­géli­que, oj­ciec nie za­pew­nił ci żad­nych środ­ków. Nie mógł. Za­su­ge­ro­wał pew­ną sumę, któ­rą mó­głbym ci prze­ka­zy­wać jako pen­sję, ale to by­ło­by moim zda­niem nie­od­po­wie­dzial­ne. Oj­ciec się sta­rzał i przy­cho­dzi­ły mu do gło­wy nie­do­rzecz­ne po­my­sły. Nie mogę roz­da­wać tego, co jest mi po­trzeb­ne, by za­rządzać ma­jąt­kiem, poza tym po­stąpi­łbym nie­spra­wie­dli­wie wo­bec wła­snych có­rek. Oj­ciec odło­żył pew­ną sumę dla Edwar­da, ale to­bie nie zo­sta­wił nic, po­nie­waż nie mógł. Ma­jo­rat na to nie ze­zwa­la, we­dług pra­wa wszyst­ko przy­pa­dło mnie. A ja je­stem pe­wien, że nie chcesz być dla nas ci­ęża­rem.

– Oczy­wi­ście, że nie – wtrąci­ła za­wsty­dzo­na. Nie była pew­na, do cze­go zmie­rza, wy­klu­czył bo­wiem mo­żli­wo­ść jej prze­pro­wadz­ki do Chat­ki.

– Smut­ne, moja dro­ga, jest to, że mło­de ko­bie­ty w ta­kiej sy­tu­acji nie mają in­ne­go wy­bo­ru, jak tyl­ko iść do pra­cy. A ro­bić mo­żesz nie­wie­le. Nie masz wy­kszta­łce­nia, żeby być na­uczy­ciel­ką. Szla­chet­nie uro­dzo­ne mło­de ko­bie­ty bez środ­ków do ży­cia zo­sta­ją gu­wer­nant­ka­mi i żyją pod opie­ką ro­dzin, dla któ­rych pra­cu­ją. Nie masz żad­ne­go do­świad­cze­nia jako gu­wer­nant­ka, ale nic nie stoi na prze­szko­dzie, byś zo­sta­ła nia­nią, a z cza­sem z pew­no­ścią awan­su­jesz. Ra­zem z Eli­za­beth pra­gnie­my ci po­móc. Gdy oj­ciec za­czął cho­ro­wać, spo­dzie­wa­jąc się ta­kie­go ob­ro­tu spraw, roz­ma­wia­łem z bar­dzo mi­ły­mi lu­dźmi, któ­rych znam. Są oni go­to­wi wy­świad­czyć ci wiel­ką przy­słu­gę. Zgo­dzi­li się nająć cię na nia­nię za nie­wiel­ką pen­sję na po­czątek, po­nie­waż nie po­sia­dasz żad­ne­go do­świad­cze­nia. Miesz­ka­ją w Hamp­shi­re, mają czwo­ro ma­łych dzie­ci i są bar­dzo życz­li­wi. Oj­ciec pani był ba­ro­nem, a jej mąż nie po­sia­da ty­tu­łu, ale pro­wa­dzą bar­dzo sza­cow­ny dom. Nie tak duży jak ten, rzecz ja­sna, ale są go­to­wi pła­cić ci za opie­kę nad dzie­ćmi. Do­praw­dy, moja dro­ga, nie masz in­ne­go wy­jścia. Już za­de­kla­ro­wa­łem, że przyj­miesz po­sa­dę. Bar­dzo się cie­szę. My­ślę, że to ide­al­ne roz­wi­ąza­nie dla nas wszyst­kich. Wiem, że za­dba­ją tam o cie­bie, dla nas nie będziesz ci­ęża­rem i nie będziesz mu­sia­ła zno­sić nie­zręcz­no­ści miesz­ka­nia tu­taj po śmier­ci ojca. My­ślę, że będziesz tam bar­dzo szczęśli­wa. – Uśmiech­nął się do niej tak, jak­by wła­śnie prze­ka­zał jej cen­ny dar, a ona po­win­na być mu za to nie­sko­ńcze­nie wdzi­ęcz­na.

Przez chwi­lę An­géli­que oba­wia­ła się, że ze­mdle­je, ale nie za­mie­rza­ła dać mu tej sa­tys­fak­cji. Ze­bra­ła się w so­bie i usia­dła pro­sto, choć po­bla­dła jak ścia­na. Oj­ciec miał ra­cję, nie wie­rząc, że Tri­stan za­opie­ku­je się nią po jego śmier­ci. Jej brat oka­zał się żmi­ją. Obie­cał ojcu, że się nią zaj­mie, a za­miast tego wy­rzu­cał ją z domu, wy­sy­łał do pra­cy u ob­cych, do lu­dzi, któ­rych na­wet nie zna­ła. Nie­mal nie mie­ści­ło się jej to w gło­wie, choć prze­cież wie­dzia­ła, jak bar­dzo Tri­stan, Edward i Eli­za­beth jej nie­na­wi­dzą, jak po­gar­dza­ją nią za bli­ską re­la­cję z oj­cem. Te­raz opa­dli ją jak sta­do wil­ków.

– Wszyst­ko już usta­li­li­śmy – za­pew­nił ją brat.

Co do tego nie mia­ła wąt­pli­wo­ści.

– Nie będziesz po­trze­bo­wać wi­ęk­szo­ści swo­ich rze­czy, mo­żesz je tu­taj zo­sta­wić. Prze­cho­wa­my je dla cie­bie na stry­chu. Mo­żesz po nie przy­słać, je­śli oka­żą ci się po­trzeb­ne, ale bar­dzo w to wąt­pię. Wy­my­śl­ne suk­nie na nic ci się nie przy­da­dzą... Będziesz no­si­ła pro­ste su­kien­ki od­po­wied­nie dla nia­ni i far­tuch do pra­cy. Za­mie­rza­li­śmy ci o tym po­wie­dzieć za ty­dzień lub dwa, ale ich nia­nia wła­śnie od­cho­dzi, więc po­trze­bu­ją cię szyb­ciej. W za­sa­dzie do­sko­na­le się skła­da. Nie mu­sisz tu zo­sta­wać, opła­ki­wać ojca. Będziesz u Fer­gu­so­nów zbyt za­jęta, by my­śleć o ta­kich rze­czach.

Jego zda­niem ta­kie roz­wi­ąza­nie mia­ło same do­bre stro­ny, ca­łko­wi­cie igno­ro­wał podło­ść swo­je­go po­stęp­ku. Zdra­dzał wła­sną sio­strę i wy­sy­łał ją w świat bez pen­sa przy du­szy, by pra­co­wa­ła gdzieś jako nia­nia. Była to osta­tecz­na ze­msta za to, jak bar­dzo ko­chał ją oj­ciec. Tri­stan w ko­ńcu wy­rów­nał ra­chun­ki po tym, jak przez całe ży­cie jej nie­na­wi­dził. Na­de­szła jego pora i te­raz zwy­czaj­nie się jej po­zby­wał, na­wet się nad tym nie za­sta­na­wia­jąc.

– Kie­dy się mnie spo­dzie­wa­ją? – zdo­ła­ła wy­krztu­sić, wpa­tru­jąc się w nie­go z prze­ra­że­niem.

– W za­sa­dzie ju­tro. Wy­je­dziesz rano. Wy­ślę cię do Hamp­shi­re w ma­łej dwu­kó­łce, a nie w po­wo­zie ojca, rzecz ja­sna. Nie chcesz na­ro­bić so­bie wsty­du, zja­wia­jąc się tam w ofi­cjal­nym po­wo­zie czy też w dy­li­żan­sie. Je­steś te­raz ko­bie­tą pra­cu­jącą, An­géli­que. Na pew­no do­sko­na­le so­bie po­ra­dzisz i kie­dyś zo­sta­niesz gu­wer­nant­ką. Mo­żesz uczyć dzie­ci fran­cu­skie­go.

Za­wsze za­zdro­ścił jej tego, że zna język obcy, a on nie, ale też ni­g­dy się żad­ne­go nie na­uczył. Był za­zdro­sny o wszyst­ko, co mia­ła i kim była. Wie­le lat cze­kał, by jej to ode­brać, a te­raz miał wła­dzę. Ma­jo­rat uła­twił mu spra­wę, po­nie­waż odzie­dzi­czył wszyst­ko i do­ko­nał wy­bo­ru, by ni­cze­go jej nie da­wać. W ko­ńcu po­jęła, dla­cze­go oj­ciec przed śmier­cią prze­ka­zał jej sa­kiew­kę. Bał się, że doj­dzie do cze­goś ta­kie­go, i tyl­ko w ten spo­sób mógł ją za­bez­pie­czyć, nie wie­rząc, że Tri­stan to zro­bi. Na­wet oj­ciec nie mógł jej jed­nak uchro­nić te­raz przed po­sa­dą nia­ni, pó­jściem na słu­żbę do ob­ce­go domu i eks­mi­sją z wła­sne­go. Oj­ciec po­wie­dział jej, by nie wy­da­wa­ła pie­ni­ędzy lek­ko­my­śl­nie ani do­pó­ki na­praw­dę nie będzie mu­sia­ła, a jesz­cze do tego nie do­szło. Po­sta­no­wi­ła je prze­cho­wać do dnia, kie­dy będzie mu­sia­ła za­pew­nić so­bie dom bez żad­ne­go in­ne­go do­cho­du, co rów­nież mo­gło się zda­rzyć, gdy­by zo­sta­ła zwol­nio­na lub po­sta­no­wi­ła zre­zy­gno­wać. Poza tym była za mło­da, by ku­pić so­bie dom. Nie mia­ła na­wet po­jęcia, jak się do tego za­brać. Od­sy­ła­li ją za kil­ka­na­ście go­dzin, nie mia­ła więc cza­su, by się przy­go­to­wać ani by opra­co­wać al­ter­na­tyw­ny plan.

Na szczęście dzi­ęki ma­chi­na­cjom bra­ta zy­ska­ła po­sa­dę i względ­ne bez­pie­cze­ństwo w domu pra­co­daw­ców. Zo­sta­nie tam tak dłu­go, jak będzie trze­ba, a po­tem znaj­dzie ja­kiś inny spo­sób, by się utrzy­mać. Była am­bit­na. Te­raz mia­ła wra­że­nie, że zo­sta­ła sprze­da­na w nie­wo­lę.

– No to wszyst­ko usta­lo­ne – skwi­to­wał Tri­stan, po czym wstał, da­jąc jej znak, że roz­mo­wa do­bie­gła ko­ńca. – Masz dzi­siaj wie­le do zro­bie­nia, będziesz się pa­ko­wać. Nie mu­sisz się że­gnać z Eli­za­beth i dziew­częta­mi... Po­wie­dzia­ły mi, bym po­że­gnał cię w ich imie­niu. Gdy będziesz wy­je­żdżać, będą jesz­cze spa­ły.

Wy­gna­li ją więc. Zo­sta­ła od­pra­wio­na. Jej