Jak nie bać się przyszłości. Kluczowe kompetencje jutra, które warto rozwijać już dziś ebook

Tytuł oryginalny: What's Next Is Now: How to Live Future Ready

Wydawca prowadzący: Justyna Malatyńska

Przekład: Katarzyna Mironowicz

Redakcja: Ilona Kisiel

Korekta: Ewa Turek

Illustrations by Francesco Ciccolella

Projekt okładki: Tomasz Ortyl

Skład i łamanie: Amadeusz Targoński | targonski.pl

Opracowanie e-wydania: Karolina Kaiser |

what’s next is now. Copyright © 2024 by Dr. Frederik G. Pferdt LLC.

Published by arrangement with Harper Business, an imprint of Harper Collins Publishers.

All rights reserved.

Copyright © for this Polish translation by Katarzyna Mironowicz, 2024.

Copyright © 2025 for this edition by MT Biznes Sp. z o.o.

All rights reserved.

Warszawa 2025

Wydanie pierwsze

Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując ją, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo!

Polska Izba Książki

Więcej o prawie autorskim na www.legalnakultura.pl

Zezwalamy na udostępnianie okładki książki w internecie.

MT Biznes Sp. z o.o.

www.mtbiznes.pl

[email protected]

ISBN 978-83-8231-719-0 (epub)

ISBN 978-83-8231-720-6 (mobi)

Dla Angeli, mojej życiowej partnerki i „ogrodniczki”

pielęgnującej podłoże, na którym mogą rozkwitać

nadzieje i marzenia naszej rodziny.

Napisałem tę książkę dzięki Twojej inspiracji.

Dla trójki moich dzieci – Jonathana, Joshuy i Josefiny.

Wasza wyobraźnia oświetla drogę do lepszego świata

i piękniejszej przyszłości dla nas wszystkich.

Przyszłość to czyste płótno

dla nieskończonych możliwości.

Głosy uznania dla Jak nie bać się przyszłości

„Jak nie bać się przyszłości to skarbnica perełek, z których każda może zmienić nasze myślenie o przyszłości. Frederik Pferdt dzieli się zgromadzoną przez lata mądrością opartą na różnorodnych własnych doświadczeniach. W ten sposób pomaga nam budować wyjątkową wizję przyszłości”.

Amy C. Edmondson, profesorka przywództwa i zarządzania w Harvard Business School (katedra Novartis), autorka książki Dobre porażki

„Weź przyszłość w swoje ręce, odrzuć to, co zwyczajne, otwórz się na nieznane. W Jak nie bać się przyszłości Frederik ujawnia, że scenariusz jutra nie kryje się w technologii, ale w nas samych. To nowatorski w charakterze instruktaż, w jaki sposób wykorzystać nadarzające się okazje i kreować przyszłość zgodnie z własnymi wyobrażeniami”.

Sebastian Thrun, profesor Uniwersytetu Stanforda i założyciel Udacity, Waymo i Google X

„Doktor Pferdt jest przekonany, że nastawienie mentalne ma fundamentalne znaczenie dla kreatywnego i produktywnego życia. Opisuje swoje doświadczenia i sugeruje drobne modyfikacje, aby skutecznie radzić sobie z życiową ambiwalencją i niepewnością. Jak nie bać się przyszłości to znakomita lektura pełna przydatnych i łatwych do zastosowania pomysłów”.

dr Bernard Roth, profesor i współzałożyciel d.school (instytut design thinking) na Uniwersytecie Stanforda, autor książki Nawyk osiągania

„Frederik inspiruje do samodzielnej kreacji własnej przyszłości, pomagając rozwinąć umiejętność poruszania się w nieustannie zmieniającym się świecie. Jak nie bać się przyszłości to wezwanie do działania dla każdego, kto pragnie wymyślić życie swoich marzeń”.

dr Tina L. Seelig, dyrektorka wykonawcza Knight-Hennessy Scholars na Uniwersytecie Stanforda, autorka książki What I Wish I Knew When I Was 20

„Udaj się w podróż ku transformacji z porywającą książką Frederika Pferdta Jak nie bać się przyszłości. Czerpiąc ze swoich wyjątkowych doświadczeń głównego specjalisty ds. innowacji w Google’u i wykładowcy w Stanford d.school, Pferdt nie tylko opowiada o przyszłości, ale daje możliwość jej kształtowania”.

Gopi Kallayil, Główny Specjalista ds. Strategii Biznesowej, AI w Google’u

„Frederik Pferdt formułuje ważkie, angażujące i prowokujące opinie na temat innowacji i zmian. Wyrazisty styl i zaraźliwa ciekawość zabiorą czytelnika w inspirującą podróż oraz każą się zastanowić, dlaczego wcześniej umknęły mu tak cenne lekcje życia”.

Peter Sims, założyciel BLK SHP, Inc., autor książki Black Sheep

„Jak nie bać się przyszłości wyraźnie pokazuje, w jak wielkim stopniu mamy wpływ na nasze losy. Oczekujemy pełnej planów i nadziei przyszłości, na którą pracują nasze decyzje, entuzjazm i wiara. Autor kreśli szeroką perspektywę działania i pozwala rozpocząć budowanie wymarzonej przyszłości już dziś”.

Zoe Chance, profesorka w Yale School of Management, autorka książki Influence Is Your Superpower

„Frederik inspirował i kształtował kulturę budowania przyszłości w Google’u. Wszystkie spostrzeżenia i doświadczenia zebrał w jednej fantastycznej książce Jak nie bać się przyszłości. To nie tylko doskonały praktyczny przewodnik dla każdego, kto pragnie stać się liderem i pionierem innowacji, ale także metoda zmiany sposobu myślenia, aby stworzyć świat naszych marzeń. Każdy, kto chce kreować przyszłość, a nie tylko bezczynnie poddaje się temu, co przyniesie los, powinien przeczytać tę książkę”.

Alan Eagle, współautor bestsellerów Coach wart bilion dolarów, How Google Works i Learned Excellence

„Jak nie bać się przyszłości wykracza poza zwykłą teorię, dostarczając czytelnikom konkretnych strategii rozwijania mentalności niezbędnej do doskonalenia się w coraz bardziej złożonym świecie. To książka, z którą koniecznie powinien zapoznać się każdy, kto poważnie myśli o kształtowaniu swojego życia i kariery w obliczu niepewności jutra. To solidny, wnikliwy przewodnik, który oferuje połączenie praktycznej mądrości i świadomego podejścia do poszukiwania wewnętrznej harmonii oraz otwartości w warunkach stale zmieniającej się rzeczywistości”.

Chip Conley, autor bestsellerów „New York Timesa”, współzałożyciel i CEO w Modern Elder Academy

„Doktor Pferdt zagłębia się w istotę innowacji i pokazuje, jak wykreować to, co jest przed nami. Stawia sobie za cel nie tyle analizę przyszłych trendów, co wezwanie do działania dla każdego, kto jest gotów odegrać aktywną rolę w kształtowaniu swojej przyszłości. Łącząc ciekawe historie z życia, praktyczne ćwiczenia i konkretne porady, kreśli kompleksowe spojrzenie na kwestię kształtowania umysłu gotowego na przyszłość. Ta książka to więcej niż przewodnik – Pferdt zabiera czytelnika na wyprawę w kierunku szczęśliwszej przyszłości. Autor zachęca do stawiania pytań, eksperymentowania i empatii na drodze do lepszego jutra, czyniąc Jak nie bać się przyszłości niezbędną lekturą dla każdego, kto zamierza odcisnąć swoje piętno na losach świata”.

Cyril Bouquet, współautor książki ALIEN Thinking

„Czerpiąc ze swojego ogromnego doświadczenia i wiedzy eksperckiej zgromadzonej w Google’u, Frederik stworzył inspirującą i wnikliwą mapę drogową życia w naszym szybko zmieniającym się świecie. Prezentując praktyczne strategie i skłaniające do refleksji spostrzeżenia, inspiruje czytelników do tego, by z ufnością i śmiałością wkraczali w przyszłość. Jak nie bać się przyszłości to lektura obowiązkowa zarówno dla profesjonalistów, jak i ciekawskich umysłów – dla każdego, komu zależy na spełnionym życiu w zmieniającym się krajobrazie świata”.

Bobby „Boom” Beck, założyciel i CEO w Animation Mentor

„W erze natłoku informacji świat potrafi zagubić się w chaotycznym labiryncie ścieżek, które przerażają nas swoją nieobliczalnością. Czytelnik znajdzie tu przepis na dobre, satysfakcjonujące życie”.

Dalad Kambhu, założyciel i szef kuchni restauracji Kin Dee nagrodzonej gwiazdką Michelin

„Jak nie bać się przyszłości zmieni twoje życie i pokaże, jak wykorzystać własne wrodzone mocne strony, by aktywnie kształtować przyszłość. Oferuje wciągającą lekturę, która zmienia perspektywę, stymulując rozwój osobisty poprzez przemyślane i praktyczne spostrzeżenia. Czerpiąc z zawartej w niej mądrości, czytelnicy rozwiną swoją świadomość, wyostrzą intuicję i zyskają większą siłę oddziaływania. Jeśli aspirujesz do bycia aktywnym inicjatorem zmian, ta książka jest niezbędnym towarzyszem w podróży do samopoznania i świadomego działania”.

Guy Kawasaki, były główny specjalista Apple, autor bestsellera Think Remarkable

Poznaj Gotowych na przyszłość

Przedstawiam grupę znakomitości – obecnych i byłych członków zespołu Google’a, moich bliskich współpracowników, których miałem przyjemność szkolić i trenować, a których poznasz na stronach tej książki. Ich historie pokazują, jak przygotować się do życia w przyszłości. Uczmy się na ich przykładzie!

Sarah Brown

Sarah Brown jest specjalistką z zakresu uczenia się i rozwoju z ponad dziesięcioletnim doświadczeniem w prowadzeniu programów obejmujących bogaty zakres zagadnień. Posiada umiejętność strategicznego myślenia w szerokiej perspektywie, co pozwoliło jej projektować i skalować największe i najbardziej znane inicjatywy edukacyjne Google’a na całym świecie. Sarah jest certyfikowanym coachem zintegrowanego rozwoju, jak również trenerką odżywiania i odnowy biologicznej. Mieszka w Singapurze. Wymiar X[I] – poszukiwanie sensu w chaosie.

Sandra Camacho

Sandra Camacho jest z pochodzenia Kolumbijką, Francuzką i Amerykanką. Zajmuje się budowaniem strategii, edukacją oraz doradztwem w zakresie inkluzywnego i sprawiedliwego projektowania. Jest założycielką społeczności praktyków Inclusive Design Jam oraz internetowej platformy edukacyjnej Design Changemakers, poświęconej zagadnieniu projektowania na rzecz społecznej przemiany. Swoją karierę rozpoczęła w firmie Google, gdzie spędziła 8 lat jako specjalistka do spraw marketingu cyfrowego oraz innowacji projektowych w Stanach Zjednoczonych i Europie. W ramach projektu Sandra By Design pomaga zespołom na całym świecie budować prężne kultury pracy i rozwiązania o charakterze społecznym. Mieszka we Francji, w Paryżu. Wymiar X – Sandra to prawdziwa wojowniczka i pasjonatka.

Earth Chariyawattanarut

Earth z pasją angażuje się w działania na rzecz rozwoju jednostek i organizacji. Swoją karierę rozpoczął w siedzibie Google’a w Singapurze, obecnie pełni funkcję partnera w McKinsey & Company. Poza życiem zawodowym poświęca czas na wspieranie procesu rozwoju kolejnego pokolenia liderów jako trener kariery, wykładowca uniwersytecki i gospodarz kanału YouTube. Posiada licencjat w dziedzinie ekonomii i geografii Dartmouth College. Jest obywatelem świata – przebywał w różnych częściach globu, w tym w Tajlandii, Stanach Zjednoczonych, Włoszech i Singapurze. Obecnie mieszka we Francji, w Paryżu. Wymiar X – zgłębianie zakamarków ludzkiej natury.

Newton Cheng

Newton Cheng – mąż i ojciec, mistrz świata w trójboju siłowym, a także dyrektor do spraw zdrowego stylu życia i poprawy wydajności w firmie Google, gdzie przez niemal 15 lat opracowywał, wdrażał i rozwijał globalne programy służące wspieraniu rozwoju pracowników. Prywatnie realizuje misję promowania alternatywnego modelu wrażliwego przywództwa, które inspiruje zmiany kulturowe w miejscu pracy tak, by pracownicy mieli szansę lepiej dbać nie tylko o siebie, ale i o współpracowników. Szczerze i otwarcie dzielił się własnymi doświadczeniami zmagań z zaburzeniami zdrowia psychicznego i wypaleniem zawodowym w trakcie pracy na stanowisku kierowniczym w Google’u. Mieszka w Los Angeles w Kalifornii. Wymiar X – kreowanie relacji między ludźmi.

Tom Chi

Tom Chi jest partnerem i założycielem w spółce At One Ventures – firmie venture capital, która wspiera przedsięwzięcia na wczesnym etapie rozwoju (Seed, Series A), wykorzystujące przełomowe zaawansowane technologie w celu kwestionowania dominacji modelu ekonomicznego ugruntowanych gałęzi przemysłu w skali globalnej. W poprzednich latach jako jeden z założycieli Google X kierował zespołami odpowiedzialnymi za rozwój pojazdów autonomicznych, sztucznej inteligencji opartej na głębokim uczeniu się, technologii rozszerzonej rzeczywistości i łączności z internetem. Mieszka w San Francisco w Kalifornii. Wymiar X – poszukiwanie prostoty w złożonej rzeczywistości.

Sarah Devereaux

Sarah jest trenerką umiejętności przywódczych, doradczynią strategiczną, moderatorką i mówczynią, która w każdym aspekcie swojej pracy odwołuje się do ludzkiego doświadczenia – zarówno umysłu, ciała, jak i serca. Zanim dołączyła do start-upu SaaS jako dyrektorka odpowiedzialna za sukces klientów, spędziła prawie 15 lat w firmie Google, ostatnio jako szefowa programów rozwoju kadry kierowniczej. Mieszka w Ann Arbor w stanie Michigan. Wymiar X – odwaga i determinacja w działaniu.

Laura Jones

Laura Jones przez całe życie zaangażowana była w projekty design thinking[II], obecnie pełni funkcję głównej dyrektorki marketingu w spółce Instacart, gdzie jest odpowiedzialna za kształtowanie wizerunku marki, wspomaganie rozwoju firmy i zarządzanie strukturą marketingową. Przed podjęciem pracy w Instacart Jones miała już na swoim koncie zbudowanie międzynarodowego zespołu do spraw marketingu produktów, a także pełnienie obowiązków globalnej dyrektorki marketingu w pionie przejazdów. Wcześniej kierowała działaniami Brand & Marketing Communications w Google Express i zajmowała stanowisko menedżerki do spraw globalnej strategii innowacji w Visa. Ukończyła studia MBA w Stanford Graduate School of Business, gdzie większość czasu poświęciła na naukę w d.school[III], a także na studia licencjackie z ekonomii w Dartmouth. Obecnie zasiada w zarządzie UNICEF USA. Mieszka z rodziną w San Francisco w Kalifornii. Wymiar X – nawiązywanie nieoczekiwanych kontaktów międzyludzkich.

Adam Leonard

Adam Leonard rozwija potencjał liderów, zespołów i organizacji w Google School for Leaders (szkoła dla liderów Google), gdzie spod jego skrzydeł wyszły setki menedżerów wyższego szczebla. Tam też prowadził główny program rozwoju przywództwa Leading in Complexity[IV]. Jest założycielem międzynarodowej społeczności medytacyjnej w Google’u. Adam na swoim koncie ma również współautorstwo książki Integral Life Practice: A 21st-Century Blueprint for Physical Health, Emotional Balance, Mental Clarity, and Spiritual Awakening. Mieszka w mieście Sonoma w Kalifornii. Wymiar X – myślenie integracyjne.

Seth Marbin

Seth Marbin to artysta i aktywista, którego można nazwać katalizatorem zmian. Buduje zespoły i kreuje narzędzia mające na celu tworzenie pozytywnego wkładu w życie społeczne i pełne wykorzystanie własnego potencjału. Przez 12 lat w Google Seth pomagał rozwijać programy wywierania wpływu w sferze społecznej, wolontariatu i darowizn. Wcześniej przez trzy kadencje współpracował z AmeriCorps. Uwielbia zarówno tworzyć, jak i niszczyć. Nie waha się pytać: „Co by było, gdyby…?” i „Dlaczego nie?”. Promuje koncepcje sprawiedliwości, radości, równości, współczucia, innowacji i integracji na świecie. Mieszka wraz z rodziną w mieście Alameda w Kalifornii. Wymiar X – powiązane z ADHD neurodywergencja i hiperkoncentracja.

Jon Ratcliffe

Jon Ratcliffe jest założycielem i CEO w Engage Video Group – najnowocześniejszej firmie zajmującej się technologią mediów społecznościowych. Wcześniej związany był z Google’em, gdzie kierował serwisem YouTube na wielu globalnych rynkach. Jest gorącym orędownikiem potęgi wideo jako elementu mediów społecznościowych w procesie wprowadzania zmian. Stoi za miliardami wyświetleń materiałów wideo dla głównych światowych celów, marek oraz osobistości. Prowadzi również wykłady między innymi w London Business School. Na stałe mieszka w Kapsztadzie w RPA. Wymiar X – upodobanie do długich ujęć.

Kalle Ryan

Kalle Ryan jest wielokrotnie nagradzanym pisarzem, guru kreatywności i strategiem komunikacji z talentem do skeczów i recytacji poezji. Obecnie doradza globalnym markom w zakresie strategii komunikacji, doświadczeń pracowników i kreatywnych zagadek, natomiast wcześniej przecierał szlaki innowacji w dziale Komunikacji Zarządczej i Wewnętrznej w firmach Google i Meta. Mieszka w tętniącym życiem Dublinie w Irlandii. Wymiar X – kreatywność.

Isabelle Schnellbüegel

Isabelle, z powołania przedsiębiorczyni, realizuje się, tworząc wizjonerskie strategie dla coraz bardziej rozdrobnionego świata i coraz bardziej upodmiotowionych konsumentów. Jako dyrektorka do spraw strategii i transformacji w firmie Accenture Song jest odpowiedzialna za zespoły strategiczne i projekty realizowane w Austrii, Szwajcarii i Niemczech. Wcześniej pełniła funkcję głównego stratega w Ogilvy Germany, pracując w dziale sprzedaży i budowania marki w Google Dublin. Isabelle jest współzałożycielką zrzeszającej strategów i planistów grupy Strategy Collective, którym przyświeca misja współtworzenia wizji przyszłości strategii w Niemczech. Współprowadzi podcast Strat Talks. Aby okiełznać swój nadaktywny umysł, Isabelle zdobywa alpejskie szczyty – latem pieszo, a zimą na nartach. Mieszka w Monachium w Niemczech. Wymiar X – porządkowanie bezładu.

Raphael Tse

Raphael Tse zajmuje się zawodowo coachingiem w zakresie zarządzania i przywództwa oraz doradztwem strategicznym zarówno dla firm notowanych na listach Fortune 100, jak i start-upów. Posiada unikalną umiejętność łączenia perspektywy i doświadczenia w pracy z organizacjami takimi jak Google, McKinsey & Company i Morgan Stanley, dzięki czemu wspiera zespoły i jednostki w osiąganiu celów na najwyższym poziomie przy jednoczesnym zachowaniu zasady uczciwości, autentyczności oraz życzliwości. Ma szczególne doświadczenie w dziedzinie psychologii i fizjologii człowieka, dynamiki relacji interpersonalnych, a także rozwoju osób dorosłych. Jest wyczynowym sportowcem wytrzymałościowym (Ironman) sklasyfikowanym w jednym procencie najlepszych zawodników na świecie. Mieszka w San Mateo w Kalifornii. Wymiar X – wytrwałość.

Astrid Weber

Astrid Weber pełni funkcję menedżerki do spraw doświadczenia klienta (UX) w dziale Integracji i Równości Produktów w siedzibie Google’a w Zurychu. Pasjonuje się uruchamianiem projektów UX na rzecz dobrych rozwiązań w dziedzinie technologii klimatycznych oraz na rzecz uchodźców. Jako Sprint Leader i Mindfulness Coach szkoli zespoły w zakresie umiejętności innowacyjnych oraz myślenia zorientowanego na potrzeby użytkownika. Astrid ukończyła studia magisterskie na Uniwersytecie Sztuk Pięknych w Berlinie oraz studia licencjackie z projektowania w Art Institute of Chicago. Jest autorką publikacji naukowych i pełni funkcję przewodniczącej konferencji Association for Computing Machinery poświęconej interakcji komputer–człowiek, powszechnej i wszechobecnej technologii informatycznej, a także wspomaganej komputerowo pracy zespołowej oraz technologiom społecznościowym. Astrid jest uzależniona od jazdy na nartach, więc często można ją spotkać na alpejskich trasach lub w innych zakątkach świata. Wymiar X – ciekawość.

Wstęp

Pewnego sierpniowego wieczoru 2020 roku przygotowywałem się do opuszczenia mojego domu w górach Santa Cruz w Kalifornii. Zastanawiałem się, czy jeszcze kiedykolwiek tam wrócę. Szalejące burze wywołały gwałtowne pożary w całym hrabstwie i codziennie przez ponad dwa tygodnie przyglądałem się, jak powoli podchodzą pod próg mojego domu. Nie byłem zaskoczony, gdy szeryf zadzwonił do drzwi i wręczył mi nakaz ewakuacji.

Mając zaledwie dziesięć minut na ucieczkę, musiałem podjąć decyzję, o której wiedziałem, że na zawsze zmieni życie mojej rodziny. Byłem bezradny, ponieważ nie potrafiłem powstrzymać zbliżających się płomieni. Jedyne, co mogłem kontrolować, to własne nastawienie do nadchodzących wydarzeń. W tym momencie postanowiłem skoncentrować się nie na strachu, ale na otwierającej się przed nami szansie.

Zawsze wyznawałem zasadę, że zmiana przynosi konstruktywne korzyści, a nie zagrożenie. Już dawno ustaliliśmy, co w razie nagłej ewakuacji spakować do podręcznej torby, dzięki czemu mieliśmy wszystko, co niezbędne, by przetrwać nadchodzące dni. Pomimo wysokiego prawdopodobieństwa, że stracimy dobytek, pozostawało nam jedynie obrać właściwy sposób myślenia i byliśmy mentalnie przygotowani do działania na wypadek nadchodzących zmian.

Zapakowaliśmy się do naszego kampera i ruszyliśmy w dół do Doliny Krzemowej. Podróżowaliśmy tak przez 11 dni, zatrzymując się między innymi na posesjach znajomych. Doniesienia prasowe nie napawały optymizmem, my jednak skupialiśmy się raczej na samym doświadczeniu i na tym, co ono może nas nauczyć. Każdego dnia zyskiwaliśmy pewność, że niezależnie od tego, jak się sprawy potoczą, świat się nie skończy.

Bez wątpienia winą za katastrofę należało obarczyć kryzys klimatyczny – długotrwała susza w Kalifornii i rekordowa fala upałów tego lata stworzyły warunki idealne dla dzikiego ognia, który zapukał do naszych drzwi. Zanim strażacy zdołali opanować pożar, a my wróciliśmy do domu, wytyczyliśmy już dla siebie zupełnie inną ścieżkę, koncentrując się na znaczącym, wymiernym wpływie, jaki możemy mieć na środowisko. Zamiast wrócić do życia, które prowadziliśmy przed pożarem, z determinacją ruszyliśmy w drogę ku naszej przyszłości.

Przez ponad 12 lat stałem na czele programów oraz inicjatyw służących budowaniu kultury innowacji w firmie Google. W naszych projektach uczestniczyło tysiące pracowników koncernu, dyrektorzy generalni, przedstawiciele władz, założyciele start-upów, liderzy organizacji non profit oraz studenci z całego świata. Moja praca jest całkowicie skoncentrowana na przyszłości oraz na tym, jak dostrzec potencjał i rozwiązywać wyzwania w okolicznościach, z którymi wcześniej się nie zetknęliśmy. Interesuje mnie ambiwalencja i niepewność przyszłości, ponieważ dostrzegam możliwości, jakie ze sobą niesie czas.

Tymczasem wygląda na to, że przyszłość nadciąga szybciej i intensywniej niż kiedykolwiek wcześniej. W takich okolicznościach dokonujemy osobistego wyboru – możemy ją ignorować (chować głowę w piasek), stawiać jej opór (walczyć o utrzymanie status quo) lub zaakceptować (uczynić ją przyjazną dla siebie). Jako głowa rodziny nie mogłem sobie pozwolić na ignorowanie pożaru. Przez kilka godzin stawiałem opór, polewając cały dom wodą, choć już wtedy wiedziałem, że to daremny wysiłek. Dopiero jednak w momencie, gdy zaakceptowałem bieg wydarzeń, uchyliłem przed sobą drzwi. Świadomość tego, że jesteśmy gotowi na przyszłość i wystarczająco silni, daje możliwość wykreowania nowych wartości.

Tutaj chcę, żeby było jasne: bycie przygotowanym na przyszłość nie oznacza posiadania spakowanej torby na wszelki wypadek (choć z doświadczenia mogę powiedzieć, że nie jest to zły pomysł). To mentalna gotowość nie tylko do przetrwania, ale także umiejętność oddziaływania na rozwój wydarzeń, by osiągnąć jak najlepszy rezultat.

Perspektywa przyszłości to odpowiednie nastawienie mentalne i gotowość na nieznane. Zazwyczaj analizujemy przyszłość, poszukując wzorców w przeszłości, którą dobrze znamy i na podstawie tych wzorców podejmujemy określone decyzje na nadchodzący czas. Czy pozbawieni tego rodzaju wsparcia jesteśmy bezradni? Sądzę, że nawet rezygnując z perspektywy czasowej – zarówno wiedzy o minionych zdarzeniach, jak i wyobrażeniu wydarzeń nadchodzących – jesteśmy w stanie odgadnąć, dokąd zmierzamy. Nie mam tu na myśli wróżenia ze szklanej kuli czy zabawy w zgaduj-zgadulę. Najważniejsze, by określić, jak najkorzystniej rozegrać to, co ma nam do zaoferowania przyszłość.

Z reguły podejście do przyszłości budzi sprzeczne emocje. Oczekujemy, że nadchodzące czasy niosą ze sobą moc wrażeń – sztuczna inteligencja, autonomiczne samochody czy też system gospodarki o zamkniętym obiegu! Praktycznie zostaliśmy wychowani w przekonaniu, że pewnego dnia zamieszkamy na Marsie. Opowiadamy maturzystom, że przyszłość jest wielką nagrodą, wystarczy tylko po nią sięgnąć. Kto nie chciałby wziąć udziału w tej ekscytującej przejażdżce?

Jednocześnie ciąży na nas presja, by wypełnić wszystkie te obietnice. W efekcie – zamiast aktywnie walczyć o przyszłość zgodnie z naszymi oczekiwaniami – stajemy w pozycji wyczekującej, która z czasem ewoluuje w tryb „bierz, co przyniesie los”. Zanim się obejrzymy, pozwalamy, by przyszłość nam się po prostu przydarzyła. A przecież w głowie kłębi się od marzeń, tych osobistych.

Co sprawia, że z kierowcy zamieniamy się w pasażera na drodze ku naszej przyszłości? Po pierwsze dorastamy! Właśnie wtedy, gdy zgromadziliśmy umiejętności, doświadczenie i zasoby, aby zrobić coś naprawdę interesującego i transformującego, zorientowane na przyszłość nadzieja, ciekawość i pomysłowość dziecka ustępują rozczarowaniu i lękom, których doświadczamy w prawdziwym życiu jako dorośli. I tak oto czekamy – czasami przez resztę naszego życia – na to, co wydarzy się później. To błąd. Nasza przyszłość zawsze leży w naszych rękach.

Dorastałem w południowo-zachodnich Niemczech, w Ravensburgu – małym mieście, które słynie z wielu wież i bram rodem ze średniowiecza. W dzieciństwie byłem nieśmiały i niepewny siebie, czułem się o wiele szczęśliwszy w środowisku domowym niż w szkole. Troskliwi i kochający rodzice wspierali moje zainteresowanie majsterkowaniem i konstruowaniem rozmaitych przedmiotów. Godzinami buszowałem w warsztacie dziadka, gdzie przed laty powstawały silniki lotnicze. Spędziłem 6 miesięcy, budując z tatą model samolotu napędzanego silnikiem – który zresztą rozbił się chwilę po udanym starcie – i wyremontowałem starą vespę – najszybszy skuter w mieście. Sztuka gotowania doskonale wpisywała się w moją eksperymentalną naturę – do tego stopnia, że przez pewien czas rozważałem nawet karierę szefa kuchni.

Szkoła nie odpowiadała oczekiwaniom młodego odkrywcy i tego, co najważniejsze, nauczyłem się sam. Kreatywność, empatia i odporność to cechy, które uważałem za najbardziej przydatne w życiu codziennym, a nauczyciele nie stawiali ich na szczycie hierarchii priorytetów. Pojawił się dysonans między narzędziami dostarczanymi przez moich pedagogów a narzędziami, których moim zdaniem potrzebowałem do prowadzenia satysfakcjonującego, wartościowego życia. Spodziewałem się, że na studiach będę miał okazję pomajsterkować przy procesie edukacji, a w szczególności przy wykorzystaniu technologii w celu poprawy doświadczenia edukacyjnego.

Kiedy po raz pierwszy przyjechałem na Uniwersytet w Konstancji, odczuwałem napięcie, które można nazwać niepokojem samotnego nowicjusza. Szybko jednak doceniłem wartość tego doświadczenia i postanowiłem jak najczęściej stawiać czoła nowym sytuacjom. Obiecałem sobie, że spróbuję zwiedzić jak najwięcej kontynentów, aby maksymalnie wykorzystać okazję do zetknięcia się z kulturami i wyzwaniami, które różniły się od moich własnych. Zanim skończyłem studia, mieszkałem, pracowałem i uczyłem się w Szanghaju, Kapsztadzie, Buenos Aires, Long Beach w Kalifornii i Nowym Jorku – na dwóch ostatnich przystankach tej podróży jako stażysta w Center for Design Research w Stanfordzie i w EdLab na Uniwersytecie Columbia.

Do Niemiec wróciłem z zamiarem ukończenia studiów doktoranckich na Uniwersytecie w Paderborn. Moje badania wykazały, że rozwój edukacji pozostawał daleko w tyle za postępem technologicznym, więc aby dowiedzieć się więcej na temat tej luki, założyłem start-up LearningDesignLab, którego celem było sprawdzenie możliwości wykorzystania przez nauczycieli technologii do błyskawicznego rozwoju doświadczeń edukacyjnych uczniów. We współpracy z nauczycielami z kilku lokalnych szkół zawodowych wprowadziliśmy szereg narzędzi Web 2.0, by przygotować uczniów do udziału w programie wymiany w Chinach, Korei Południowej i Japonii, nad którym pracowałem jako badacz w Paderborn. Uczniowie z radością zaangażowali się w projekt – jedna grupa stworzyła serię podcastów, a inna uruchomiła vloga, aby odkrywać i dzielić się informacjami o kulturach, które zamierzali poznać. To było ekscytujące doświadczenie. Ku mojej ogromnej satysfakcji uczniowie czerpali z tego doświadczenia pełnymi garściami. A nauczyciele? Nie za bardzo.

[I] Wymiar X (Dimension X) – indywidualna supermoc. Więcej o niej będzie w rozdziale 7. (Wszystkie przypisy dolne pochodzą od tłumacza i redakcji wydania polskiego).

[II]Design thinking (myślenie projektowe) to metodologia pracy o charakterze badawczo-twórczym, która daje narzędzia do głębokiego zrozumienia problemów i potrzeb użytkowników towarów i usług, co prowadzi do wymyślania nowych produktów, rozwiązań, ulepszania istniejących oraz usprawniania procesów biznesowych.

[III] Stanford d.school, inaczej Hasso Plattner Institute of Design (Instytut Wzornictwa Hassa Plattnera), to założony w 2004 roku instytut myślenia projektowego (design thinking) z siedzibą na Uniwersytecie Stanforda – mekka dla poszukiwaczy kreatywnych propozycji w biznesie, edukacji czy nauce i jednocześnie przestrzeń do realizacji innowacyjnych rozwiązań. Hasso Plattner jest współzałożycielem SAP SE (największego na świecie dostawcy oprogramowania do planowania zasobów przedsiębiorstw).

[IV] Leading in Complexity – lider złożonych wyzwań.