Księga Przysłów ebook

Księga Przysłów, Księga Przypowieści Salomona(hebr. ילשמ Miszlej) — księga mądrościowa Starego Testamentu. Autorem Księgi był syn króla Dawida, Salomon, rządzący Izraelem od 970 p.n.e. do 931 r. p.n.e. W Księdze Przysłów znajdziemy rady na temat tego, jak żyć; czego unikać, a także charakterystykę ludzi niepobożnych i różnych zjawisk życia.

Prz 1

1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, królaIzraelskiego, 2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości; 4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności. 5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie, 6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowamądrych i zagadki ich. 7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą. 8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej. 9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej. 10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj. 11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew,zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny; 12 Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; 13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią; 14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy. 15 Synu mój nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich. 16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi. 17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego: 18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję. 19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera. 20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje. 21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc: 22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie? 23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje. 24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał; 25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć; 26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie. 27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie; 28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię. 29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie, 30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją: 31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą. 32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, aszczęście głupich wytraci ich. 33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.

Prz 2

1 Synu mój! jeźli przyjmiesz słowa moje, aprzykazanie moje zachowasz u siebie; 2 Nadstawiszli mądrości ucha twego, i nakłoniszli serca twego do roztropności; 3 Owszem, jeźli na rozum zawołasz, a roztropności wezwieszli głosem swoim; 4 Jeźli jej szukać będziesz jako srebra, a jako skarbów skrytych pilnie szukać będziesz: 5 Tedy zrozumiesz bojaźń Pańską, a znajomość Bożą znajdziesz. 6 Albowiem Pan daje mądrość, z ust jego pochodzi umiejętność i roztropność. 7 On zachowuje uprzejmym prawdziwą mądrość; on jest tarczą chodzącym w szczerości, 8 Aby strzegli ścieżek sądu; on drogi świętych swoichstrzeże. 9 Tedy wyrozumiesz sprawiedliwość, i sąd, i prawość, i wszelką ścieszkę dobrą. 10 Gdy wnijdzie mądrośu w serce twoje, a umiejętność duszy twojej wdzięczna będzie: 11 Tedy cię ostrożność strzedz będzie, a opatrzność zachowa cię. 12 Wyrywając cię od drogi złej, i od człowieka mówiącego przewrotności; 13 Od tych, którzy opuszczają ścieszki proste, udawając się drogami ciemnemi; 14 Którzy się radują, gdy czynią złe, a weselą się w złośliwych przewrotnościach; 15 Których ścieszki są krzywe, a sami są przewrotnymi na drogach swoich; 16 Wyrywając cię od niewiasty postronnej i obcej, która pochlebia łagodnemi słowy; 17 Która opuszcza wodza młodości swojej, a przymierza Boga swojego zapomina. 18 Bo się nachyla ku śmierci dom jej, a do umarłych ścieszki jej. 19 Wszyscy, którzy do niej wchodzą, nie wracają się, ani trafiają na ścieszkę żywota. 20 A przetoż będziesz chodził drogą dobrych, a ścieżek sprawiedliwych będziesz przestrzegał. 21 Albowiem cnotliwi będą mieszkali na ziemi, a szczerzy trwać będą na niej; 22 Ale niepobożni z ziemi wykorzenieni będą, a przewrotni będą z niej wygładzeni.

Prz 3

1 Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazańmoich niech strzeże serce twoje. 2 Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią. 3 Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego. 4 Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi. 5 Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj. 6 We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje. 7 Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego. 8 To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim. 9 Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich. 10 A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą. 11 Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego. 12 Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha. 13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności. 14 Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej. 15 Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią. 16 Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność. 17 Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne. 18 Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi. 19 Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa. 20 Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią. 21 Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności; 22 I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej. 23 Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się. 24 Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój. 25 Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie. 26 Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki. 27 Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił. 28 Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie. 29 Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka. 30 Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził. 31 Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego. 32 Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego; 33 Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi, 34 Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje. 35 Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.

Prz 4

1 Słuchajcie synowie! ćwiczenia ojcowskiego, apilnujcie, abyście umieli roztropność; 2 Albowiem wam naukę dobrą daję; zakonu mego nie opuszczajcie. 3 Gdybym był młodziuchnym synem u ojca mego, ijedynakiem u matki mojej, 4 On mię uczył, powiadając mi: Niech się chwyci powieści moich serce twoje, strzeż przytkazań moich, a będziesz żył. 5 Nabywaj mądrości, nabywaj roztropności; nie zapominaj, ani się uchylaj od powieści ust moich. 6 Nie opuszczaj jej, a będzie cię strzegła; rozmiłuj się jej, a zachowa cię. 7 Początkiem wszystkiego jest mądrość, nabywajżemądrości, a za wzystkę majętność twoję nabywaj roztropności. 8 Wywyższaj ją, a wywyższy cię, rozsławi cię, gdy ją przyjmiesz. 9 Przyda głowie twojej wdzięczności, koroną ozdoby obdarzy cię. 10 Słuchaj, synu mój! a przyjmij powieści moje, a rozmnożąć lata żywota. 11 Drogi mądrości nauczam cię; po ścieszkach prostych wiodę cię; 12 Któremi gdy pójdziesz, nie będzie ściśniony chód twój; a jeźli pobieżysz, nie potkniesz się. 13 Przyjmij ówiczenie, nie puszczaj się go, strzeż go; albowiem ono jest żywotem twoim. 14 Ścieszką niepobożnych nie chodź, a nie udawaj się drogą złośliwych. 15 Opuść ją, nie chodź po niej; uchyl się od niej, a omiń ją. 16 Boć oni nie zasną, aż co złego zbroją; ani się uspokoją, aż kogo do upadku przywiodą; 17 Albowiem jedzą chleb niezbożności, a wino drapiestwa piją 18 Ale ścieszka sprawiedliwych jako światłość jasna, która im dalej tem bardziej świeci, aż do dnia doskonałego. 19 Droga zaś niepobożnych jest jako ciemność; nie wiedzą, o co się otrącić mogą. 20 Synu mój! słów moich pilnuj; ku powieściom moim nakłoń ucha twojego. 21 Niech nie odchodzą od oczów twoich, zachowaj je w pośród serca twego. 22 Albowiem żywotem są tym, którzy je znajdują, a wszystkiemu ciału ich lekarstwem. 23 Nad wszystko, czego ludzie strzegą, strzeż serca twego; bo z niego żywot pochodzi. 24 Oddal od siebie przewrotność ust, a złośliwe wargi oddal od siebie. 25 Oczy twoje niechaj na dobre rzeczy patrzą, a powieki twoje niech drogę przed tobą prostują. 26 Umiarkuj ścieżkę nóg twoich, aby wszystkie drogi twoje pewne były. 27 Nie uchylaj się na prawo ani na lewo; owszem, odwróć nogę twoję od złego.

Prz 5

1 Synu mój! bądź pilen mądrości mojej, a ku mojejroztropności nakłoń ucha twego, 2 Abyś strzegł ostrożności, a umiejętność aby wargi twoje zachowała. 3 Bo choć niewiasty obcej wargi miodem opływają, a gładsze niż oliwa usta jej: 4 Ale ostatnie rzeczy jej gorzkie jak piołun, a ostre jako miecz na obie strony ostry. 5 Nogi jej zstępują do śmierci, a do piekła chód jej prowadzi. 6 Jeźlibyś zważyć chciał ścieszkę żywota jej, nie pewne są drogi jej, nie poznasz ich. 7 Przetoż teraz, synowie! słuchajcie mię, a nie odstępujcie od powieści ust moich. 8 Oddal od niej drogę twoję, a nie przybliżaj się ku drzwiom domu jej. 9 Byś snać nie podał obcym sławy twojej, a lat twoich okrutnikowi; 10 By się snać nie nasycili obcy siłą twoją, a prace twoje nie zostały w domu cudzym; 11 I narzekałbyś w ostateczne czasy twoje, gdybyśzniszczył czerstwość twoję i ciało twoje; 12 I rzekłbyś: O jakożem miał ćwiczenie w nienawiści, a strofowaniem gardziło serce moje! 13 Nie słuchałem głosu ćwiczących mię, a tym, którzy mię uczyli, nie nakłaniałem ucha mego! 14 Maluczkom nie przyszedł we wszystko nieszczęście, w pośród zebrania i zgromadzenia. 15 Pij wodę ze zdroju twego, a wody płynące ze źródła twego! 16 Niech się precz rozchodzą źródła twoje, a po ulicach strumienie wód. 17 Miej je sam dla siebie, a nie obcy z tobą. 18 Niechnie będzie zdrój twój błogosławiony, a wesel się z żony młodości twojej. 19 Niechżeć będzie jako łani wdzięczna, i sarna rozkodzna; niech cię nasycają piersi jej na każdy czas, w miłości jej kochaj się ustawicznie. 20 Bo przeczże się masz kochać w obcej, synu mój! i odpoczywać na łonie cudzej? 21