Sto lat przekładów dla dzieci i młodzieży w Polsce. Francuska literatura dla młodych czytelników, jej polscy wydawcy i ich strategie (1918–2014) ebook
Paprocka Natalia
Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
- Wydawca: Universitas
- Kategoria: Literatura popularnonaukowa•Nauki humanistyczne
- Język: polski
- Rok wydania: 2018
Czy francuska literatura dla dzieci i młodzieży to tylko Charles Perrault, Jules Verne i Mały książę? Na czym polega jej wyjątkowość i dlaczego tak niewiele wiadomo o niej w Polsce? Kto decydował o wyborze francuskich książek do tłumaczenia w latach międzywojennych, w czasach Polski Ludowej i po roku 1989? Jakie były przyczyny i skutki tych wyborów?
Na te i inne pytania odpowiada Natalia Paprocka w nowatorskim, transdyscyplinarnym studium przekładowych losów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce po roku 1918. Łącząc instrumentaria przekładoznawstwa, literaturoznawstwa, księgoznawstwa i socjologii przekładu, autorka przedstawia rozwój literatury dla najmłodszych we Francji w ostatnim stuleciu, omawia to, co z jej bogatego dorobku wybierali polscy wydawcy przekładów, docieka ich motywacji i pokazuje konsekwencje ich decyzji.
Podstawą badania był zebrany przez autorkę korpus bibliograficzny liczący 1915 pozycji – opublikowany jako Bibliografia polskich przekładów i adaptacji francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży wydanych w latach 1918–2014.
Ta niezwykła historia obecności francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży na polskim rynku wydawniczym powstała na podstawie badań ponad 1900 książek za pomocą nowoczesnych narzędzi przekłado- i kulturoznawczych. Klarownie, systematycznie i wyczerpująco omawia działania współtwórców przekładu: wydawców, tłumaczy, autorów paratekstów, ilustratorów, cenzorów. Praca stanowi też jedyne w Polsce tak obszerne źródło wiedzy o francuskiej literaturze dziecięcej i młodzieżowej. Z pełnym przekonaniem polecam tę znakomitą książkę wszystkim zainteresowanym literaturą dla dzieci i młodzieży, literaturą francuską, literaturą przekładaną i rozwojem polskiego rynku wydawniczego.
dr hab. Marzena Chrobak
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 583
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
Popularność
Podobne
Spis treści
Od autorki 9
Uwagi wstępne 11
Dawno temu we Francji… 11
Dawno temu w Polsce… 17
Stan badań 20
Badania nad francuską literaturą dla dzieci i młodzieży w Polsce 20
Badania nad przekładami literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce 21
Początki – do przełomu XX i XXI wieku 23
Rozkwit – pierwsza dekada XXI wieku 25
Aspekt diachroniczny w badaniach nad przekładem dla dzieci i młodzieży 32
O książce 35
Przedmiot i cel 35
Struktura książki i założenia metodyczne 38
Wykaz bibliograficzny jako podstawa badania 45
Sposób konstytuowania korpusu 45
Definicje, uściślenia, problemy 47
Część I. Inspiracje 59
Przekład jako społeczne wydarzenie tłumaczeniowe (translation event) 59
Wydawca przekładów i jego sprawcza rola 60
Miejsce wydawcy przekładów w badaniach 62
Wydawca przekładów jako agent w polu literackim 62
Podstawowe założenia teorii 62
Wykorzystanie w przekładoznawstwie 65
Miejsce wydawcy przekładów 69
Wydawca przekładów jako współtwórca repertuaru kulturowego 71
Podstawowe założenia teorii 71
Wykorzystanie w przekładoznawstwie 76
Miejsce wydawcy przekładów 77
Wydawca przekładów jako aktor w procesie przekładu 78
Podstawowe założenia teorii 78
Wykorzystanie w przekładoznawstwie 79
Miejsce wydawcy przekładów 81
Wydawca przekładów jako nadawca wtórny 82
Komunikacja literacka dla dzieci i młodzieży 82
Międzyjęzykowa komunikacja literacka dla dzieci i młodzieży 86
Podsumowanie 91
Część II. Sto lat francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 93
Lata międzywojenne 94
W cieniu Wielkiej Wojny 95
Zalew wznowień i imitacji 96
Fala nowych czasopism 97
Ku odnowie 98
A jednak zmiany – międzywojenna proza dla dzieci i młodzieży 100
Narodziny nowoczesnej książki obrazkowej 102
Innowacyjni wydawcy 104
Wspaniałe trzydziestolecie (1945–1975) 106
Sposoby wpływania na literaturę dziecięco-młodzieżową 106
Wydawnictwa dla dzieci i młodzieży 107
Serie wydawnicze dla dzieci i młodzieży 109
Powieść i opowiadanie dla dzieci i młodzieży 110
Wznowienia klasyków 110
Rozrywkowa powieść kryminalna 111
Początki realizmu – powieść przygodowa lat 50. XX wieku 112
Realizm w rozkwicie – lata 60. i 70. XX stulecia 114
Nie tylko realizm 117
Rewolucja we francuskiej książce obrazkowej 118
Początek rewolucji 119
Pierwsi „wywrotowcy” 119
„Wiosna wydawców” 123
Schyłek XX wieku 127
Rynek wydawniczy 127
Powieść i opowiadanie – ewolucja formalna, początki fantastyki 127
Francuska książka obrazkowa – na fali rewolucji 130
Nowe milenium 132
Polaryzacja rynku wydawniczego 132
Powieść i opowiadanie 135
Triumf fantastyki 136
Zróżnicowany realizm 139
Książka obrazkowa 142
Lata 90. XX wieku – rewolucja trwa 143
Nowe tysiąclecie – pod znakiem różnorodności 146
Podsumowanie 151
Część III. Sto lat polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 153
II Rzeczpospolita (1918–1944) 155
Sytuacja na rynku wydawniczym w Polsce 155
Wydawcy polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 159
Udział przekładów literatury francuskiej w produkcji dla dzieci i młodzieży 163
Wybory wydawców polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 165
Najczęściej publikowani autorzy 165
Najczęściej publikowane utwory 167
Serie wydawnicze 168
Strategie wydawców polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 173
Strategie i cele wydawców przekładów w świetle teorii Bourdieu 173
Strategie wprowadzania nowości do repertuaru w świetle teorii Even-Zohara 184
Współpraca wydawców z innymi uczestnikami procesu przekładu w świetle teorii Latoura 190
Podsumowanie 203
Polska Ludowa (1945–1989) 206
Sytuacja na rynku wydawniczym 206
Burzliwa dekada (1945–1955) w świetle teorii Bourdieu i Latoura 206
Układ wydawniczy do 1989 roku 219
Wydawcy polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 224
Udział przekładów z francuskiego w wydawniczej ofercie dla młodych czytelników 230
Wybory wydawców polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 231
Najczęściej publikowani autorzy 231
Najczęściej publikowane utwory 234
Serie wydawnicze 235
Strategie wydawców polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 239
Ewolucja – strategie wydawców przekładów pod koniec lat 40. XX wieku w świetle teorii Bourdieu 239
Rewolucja – strategie wydawców przekładów od lat 50. XX wieku w świetle teorii Even-Zohara 242
Współpraca wydawców z innymi uczestnikami procesu przekładu w świetle teorii Latoura 252
Podsumowanie 285
III Rzeczpospolita (od roku 1990) 287
Sytuacja na rynku wydawniczym 287
Koniec centrali? Lata 90. XX wieku 287
Powrót centrali? XXI wiek 292
Udział przekładów z francuskiego w ofercie wydawniczej dla młodych czytelników 297
Wydawcy polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 297
Wybory wydawców polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 301
Najczęściej publikowani autorzy 301
Najczęściej publikowane utwory 303
Serie wydawnicze 304
Strategie wydawców polskich przekładów francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży 308
Strategie wydawców przekładów w świetle teorii Bourdieu 308
Zmiany w repertuarze w świetle teorii Even-Zohara 334
Współpraca wydawców z innymi aktorami w procesie przekładu w świetle teorii Latoura 340
Podsumowanie 346
Uwagi końcowe 349
Streszczenie 353
Résumé 358
Summary 363
Bibliografia 368
Indeks nazwisk 399
Spis treści
Spis treści
Spis treści
Od autorki
Serdecznie dziękuję pani profesor Marzenie Chrobak za wnikliwą lekturę i wyrażone w recenzji uwagi, które stały się pomocne w nadaniu ostatecznego kształtu niniejszej książce.
Specjalne wyrazy wdzięczności za twórcze inspiracje i merytoryczne rozmowy kieruję do pani profesor Elżbiety Skibińskiej.
Dziękuję również pani Ewie Grudzie z Muzeum Książki Dziecięcej za pomoc podczas kwerend w 2013 i 2015 roku, a za dobrą energię – moim „grupom wsparcia” z Instytutu Filologii Romańskiej oraz z Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży na Uniwersytecie Wrocławskim, w szczególności Katarzynie Biernackiej-Licznar, która towarzyszy mi na wielu etapach naukowej (i nie tylko) drogi.
Po prywatnej stronie życia nieocenionym wsparciem byli dla mnie: niezawodny kapitan pilot Sørenson – lądujący systematycznie w Bibliotece Narodowej, fantastyczni Rodzice – na których pomoc zawsze mogłam liczyć, niepokorny Tadeusz, słodka Róża i psotna Helena – codziennie cieszący moje serce, ale przede wszystkim mój niezłomny Biegacz – zawsze przy mnie i zawsze ze mną w tym niezwykłym ultra. Im wszystkim serdecznie dziękuję!
