Oględziny miejsca zdarzenia — poradnik ebook

— Wprowadzenie

Ciało zmyte z odludnego odcinka plaży. Pożar w laboratorium meta amfetaminy niszczący budynek mieszkalny. Wypadek samochodowy skutkujący zgonem kierowcy w trakcie jego drogi powrotnej do domu. Opisane lokalizacje są potencjalnymi miejscami zdarzeń o charakterze kryminalnym. Poprzez prowadzenie systematycznych oględzin tych obszarów, śledczy, którzy w nich uczestniczą, odkrywają fizyczne dowody stanowiące pomoc w ustalaniu tego, co się stało oraz kto jest w to zamieszany. Przedmiotowy proces musi być prowadzony w sposób ostrożny i przemyślany po to by upewnić się, że kluczowe dowody zostały zgromadzone, dowody ulegające łatwemu zniszczeniu nie zostały zaprzepaszczone w trakcie działań podejmowanych na miejscu zdarzenia. Funkcjonariusze prowadzący oględziny miejsca zdarzenia oraz technicy kryminalistyczni pracują razem w celu oznaczenia i zapewnienia ochrony obszarów, które mogą zwierać dowody, sprawdzają miejsca zdarzeń oraz odpowiednio je dokumentują, gromadząc dowody rzeczowe, zabezpieczając je, pakując i dostarczając do laboratorium celem przeprowadzenia stosowanych analiz. Dysponując częściowo kluczowymi dowodami śledczy mogą podjąć próbę rekonstrukcji poszczególnych etapów, przebiegu danego przestępstwa. Im bardziej kompetentny jest zespół funkcjonariuszy prowadzących oględziny na miejscu zdarzenia, tym większe jest prawdopodobieństwo właściwego ustalenia okoliczności danej sprawy. Wartość dowodów oraz porządek w jakim zostały usystematyzowane ma wpływ na zdolność prawników do dowodzenia poszczególnych okoliczności sprawy oraz ostatecznie wpływa na zdolność członków ławy przysięgłych na wypracowanie wspólnych wniosków w odniesieniu do kwestii zawinienia lub niewinności oskarżonego.

— Reguły prowadzenia oględzin miejsca zdarzenia

Kluczowa zasada leżąca u podstaw zagadnienia znanego pod nazwą,,oględziny miejsca zdarzenia” jest określana jako zasada wymiany Locarda. Zakłada ona, iż jeśli kiedykolwiek ktokolwiek wkracza lub opuszcza dane środowisko, wówczas coś materialnego jest dodawane i wynoszone z miejsca zdarzenia. Opisana zasada sprowadza się do zwrotu:,,Każdy kontakt pozostawia ślad”. Istota tej reguły pozwala śledczym powiązać podejrzanych z ofiarami, z przedmiotami materialnymi oraz kluczowymi z punktu widzenia danej sprawy o charakterze kryminalnym okolicznościami. Jakkolwiek dowód, który potrafi powiązać daną osobę z miejscem jest traktowany jako dowód poszlakowy. Może on obejmować takie pozycje jak: odciski palców, krew, wydzieliny organizmu, broń, włosy, włókna, itd. Wskazany typ dowodów odpowiada na pytanie,,Kto to zrobił?” Dowód poszlakowy łączy zatem daną osobę z lokalizacją, gdzie doszło do popełnienia przestępstwa. Odrębny rodzaj dowodów, służący rekonstrukcji przebiegu zajścia pozwala śledczym uzyskać wiedzę na temat tego, jaki był przebieg danego zdarzenia w ustalonej lokalizacji. Rozbita szyba w oknie, plamy rozbryzganej krwi, ślady po wystrzelonych z broni palnej pociskach z oraz odbitki śladów obuwia na podłożu pozwalają śledczym odkryć, co się właściwie stało na miejscu zdarzenia poddanym przez nich oględzinom. Opisany typ dowodów odpowiada na pytanie,,Jak to się stało?”. Pomocnymi dla opracowania powiązań poszczególnych osób i przedmiotów z miejscami mogą być także gromadzone przez śledczych substancje nazywane próbkami kontrolnymi. Mogą nimi być takie przedmioty jak: włókna z wykładziny dywanowej z miejsca zdarzenia, fragmenty szkieł, gleba, elementy roślinności i inne ślady o znaczeniu dowodowym. Jeśli dojdzie do ich ujawnienia na odzieży osób podejrzewanych, w ich pojazdach lub w ich miejscach zamieszkania, to wówczas mogą dostarczyć dowodów wskazujących na istotne związki tych osób z miejscem zdarzenia. Przykładowo, jeśli dochodzi do wezwania funkcjonariuszy organów ścigania do sąsiadujących ze sobą lokalizacji, w których doszło do wtargnięcia do domu mieszkalnego oraz miała miejsce kradzież; wówczas śledczy gromadzą fragmenty szkła z rozbitych drzwi gabinetowych wraz z charakterystycznym, wyodrębnionym wzorem szyby. Ślady prowadzą śledczych do miejscowego złodzieja z bogatą kartoteką kryminalną. Z kolei badanie odzieży podejrzanego daje wynik, iż ujawnione mikroślady szkła pochodzą z rozbitej szyby drzwi gabinetowych o charakterystycznym wzorze. Badania eliminacyjne osób, które nie mogły być sprawcami danych zdarzeń jest również ważne. W związku z powyższym dla celów eliminacyjnych próbki kontrolne odcisków palców oraz ślady DNA są także gromadzone od wszelkich osób, które miały dostęp do miejsca zdarzenia, a które nie są traktowane jako osoby podejrzane (policjanci wykonujący pierwsze czynności na miejscu zdarzenia, personel medyczny).

— Określanie wartości dowodowej