Guigemar ebook

WSTĘP

Marie de France (Maria Francuska) żyła w drugiej połowie XII wieku. Niestety, o niej samej niewiele zachowało się informacji. Nawet jej imię budzi zastrzeżenia. Na jednej z jej publikacji znajduje się zapis: „Marie ai nun, si sui de France”, co w tłumaczeniu brzmi: „Mam na imię Maria i jestem z Francji”. Dlatego jest nazywana Marią Francuską. Wiadomo, że początkowo mieszkała we Francji w Bretanii i pisała w języku starofrancuskim. Później przeniosła się do Anglii, gdzie prawdopodobnie była ksienią, czyli przełożoną żeńskiego klasztoru w Reading. Jest znana ze swej twórczości a konkretnie z poematów rycerskich opowiadających głównie o miłości, które są wpisane w tło Bretanii. Jej twórczość uczeni datują najwcześniej na ok. 1160 r. i najpóźniej na 1215 r., chociaż najpewniej jej utwory powstały między 1170 a 1205 r. Sugerują to dedykacje lais. 

Mówiąc o twórczości Marii Francuskiej, nie sposób nie wspomnieć o Bretanii. Bretania to kraina historyczna znajdująca się obecnie w północno-zachodniej Francji, położona na Półwyspie Bretońskim nad Oceanem Atlantyckim. W czasach rzymskich nosiła nazwę Armoryka. Słowo to pochodzi z języka bretońskiego i oznacza „kraj nadmorski”. Jej obecna nazwa wywodzi się od celtyckiego plemienia Bretonów, które zasiedliło ją w V-VI w. Wyparci zostali z wyspy przez germańskich Anglów i Sasów. Później znaleźli się pod zwierzchnictwem Franków. Ciągłe bunty w Bretanii skłoniły Karola Wielkiego do utworzenia na jej granicy Marchii Bretońskiej. We wczesnym średniowieczu Hrabstwo Bretanii stanowiło lenno Korony Francuskiej. Było często przedmiotem rywalizacji między Francją i Anglią. Od 1213 r. Bretania była w posiadaniu bocznej linii Kapetyngów. Dopiero w 1532 r. formalnie lenna bretońskie zostały włączone do Korony Francuskiej. Mimo tego Bretania zachowała pewne odrębności (np. własne stany prowincjonalne) do rewolucji francuskiej i reformy administracyjnej z 1790 r. W czasach rewolucji francuskiej wraz z Wandeą i Normandią była terenem powstań rojalistycznych – zwanych szuanerią. Były one krwawo tłumione przez wojska Republiki. Bretania po dzień dzisiejszy jest regionem wyróżniającym się odrębnością kulturową oraz dużym znaczeniem rolnictwa i dziedzin gospodarczych związanych z morzem. Przejawem odrębności kulturowej jest przede wszystkim język bretoński. Wywodzi się on z podgrupy języków celtyckich (walijski, kornijski, [kornicki]) oraz wymarłych (piktyjski, kumbrycki, brytyjski) w obrębie języków indoeuropejskich. Językiem bretońskim posługuje się obecnie blisko 400 tys. Bretończyków zamieszkujących dolną (zachodnią) Bretanię. Przez państwo francuskie został uznany za tzw. język regionalny. Posiada 4 najważniejsze dialekty: kornwelski, leoński, treguirski i wantejski. Język bretoński jest blisko spokrewniony z językiem kornijskim, który rozwijał się w Kornwalii. Jeszcze w XII w. mówiący tymi językami mogli się swobodnie porozumieć. 

Językiem starofrancuskim