Cykl z komisarzem Jooną Linną. Stalker ebook

HIPNOTYZER

KONTRAKT PAGANINIEGO

ŚWIADEK

PIASKUN

STALKER

ŁOWCA

ŁAZARZ

CZŁOWIEK W LUSTRZE

PAJĄK

Dopiero po znalezieniu pierwszego ciała ten film potraktowano poważnie. Link do klipu na YouTubie trafił do skrzynki Krajowego Wydziału Kryminalnego w wiadomości bez tekstu, nadawca był nie do wyśledzenia. Sekretarz zrobił, co do niego należało: sprawdził link, obejrzał film, przyjął, że chodziło o trochę niezrozumiały żart, ale mimo to zanotował wszystko w dzienniku.

Dwa dni później ten sam film zgromadził trzech doświadczonych dochodzeniowców w niewielkim pokoju na ósmym piętrze budynku centrali wydziału kryminalnego. Najstarszy z mężczyzn zasiadł na skrzypiącym krześle, pozostali dwaj stali.

Sekwencja, którą oglądali na szerokim monitorze komputera, trwała zaledwie pięćdziesiąt dwie sekundy.

Kamera drgała, filmując ukradkiem przez okno sypialni trzydziestokilkuletnią kobietę, która wkładała właśnie czarne rajstopy.

Trzej mężczyźni z wydziału kryminalnego przyglądali się dziwnym ruchom kobiety w pełnej zażenowania ciszy.

Aby rajstopy leżały jak trzeba, przekraczała niewidzialne przeszkody i robiła przysiady na szeroko rozstawionych nogach.

W poniedziałek rano ta sama kobieta została znaleziona w kuchni domku szeregowego na wyspie Lidingö pod Sztokholmem. Siedziała na podłodze, jej usta były dziwnie rozwarte. Krew zachlapała okno i białą orchideę w doniczce. Ofiara miała na sobie jedynie rajstopy i biustonosz.

Badanie wykazało, że zmarła na skutek wykrwawienia z licznych ran ciętych i kłutych, które zadano z wyjątkową agresją, koncentrując się na twarzy i szyi.

Określenie „stalker” funkcjonuje w języku od początku osiemnastego wieku. Początkowo oznaczało włóczęgę albo kłusownika.

W 1921 roku francuski psychiatra de Clérambault opublikował studium pacjenta będącego w wyimaginowanym związku. Przypadek ten wiele osób uważa za pierwszą nowoczesną analizę stalkingu.

Dziś pojęcie stalkera charakteryzuje osobę cierpiącą na zespół natarczywych zachowań, chorobliwą potrzebę kontrolowania innego człowieka.

Prawie dziesięć procent populacji doświadczyło jakiejś formy stalkingu.

Zazwyczaj stalker jest lub był w relacji ze swoją ofiarą, ale bardzo często o obsesji na punkcie obcych ludzi lub sławnych osób decyduje zwykły zbieg okoliczności.

Mimo że większość przypadków stalkingu nie prowadzi do podjęcia przez policję jakichkolwiek działań, zjawisko to jest traktowane poważnie, ponieważ patologiczna obsesja kryje potencjalne niebezpieczeństwo. Tak jak chmury burzowe pod wpływem prądów powietrznych mogą się przeobrazić w tornado, tak krucha równowaga między czcią a nienawiścią u stalkera może nagle się załamać i przerodzić w gwałtowną agresję.

Jest za kwadrans dziewiąta, piątek dwudziestego drugiego sierpnia. Po leniwych zmierzchach pełni lata zmrok zapada z zaskakującą szybkością. Za przeszklonymi drzwiami Krajowego Urzędu Policji panują już ciemności.

Margot Silverman wysiada z windy i rusza w stronę zabezpieczonych drzwi w holu. Ma na sobie czarny kopertowy kardigan, białą bluzkę opinającą się na piersiach i długie czarne spodnie, których wysoki pas rozciąga się na rosnącym brzuchu.

Bez pośpiechu zbliża się do drzwi obrotowych w szklanej ścianie. Strażnik ze wzrokiem wbitym w ekran siedzi za drewnianą ladą, a kamery ochrony filmują przez całą dobę każdy zakątek wielkiego budynku.

Włosy Margot mają jasny odcień polerowanej brzozy i są zebrane na plecach w ciężki warkocz. Kobieta ma trzydzieści sześć lat i jest w trzeciej ciąży. Wygląda kwitnąco z błyszczącymi oczami i zarumienionymi policzkami.

Po długim tygodniu pracy wraca do domu. Codziennie zostawała po godzinach i już dwa razy dostała ostrzeżenie, że przesadza.

Jest nowym ekspertem policji kryminalnej do spraw seryjnych zabójców, spree killerów i stalkerów. Zabójstwo Marii Carlsson to jej pierwsza samodzielna sprawa od czasu zajęcia stanowiska komisarza dochodzeniowego.

Brak świadków i podejrzanych. Ofiara była samotna, bezdzietna, zajmowała się marketingiem produktów w sieci IKEA, po śmierci ojca i przeprowadzce matki do domu opieki przejęła nieobciążony hipoteką dom szeregowy.

Maria dojeżdżała do pracy z kolegą, ale tego ranka nie czekała jak zwykle na ulicy Kyrkvägen. Kolega podjechał pod jej dom, zadzwonił do drzwi, zajrzał do środka, obszedł budynek naokoło i zobaczył ją przez okno. Siedziała na podłodze, jej twarz była zmasakrowana, niemal odcięta od tułowia głowa zwisała na bok, usta były szeroko otwarte.

Wyniki wstępnego raportu z sekcji zwłok przemawiają za celowym ułożeniem ust w ten sposób po śmierci ofiary, jednak z zastrzeżeniem że teoretycznie możliwe jest samoistne ich zastygnięcie w tej formie.

Rigor mortis zaczyna się w sercu i przeponie, lecz już po dwóch godzinach zaznacza swą obecność w karku i szczękach.

Jest piątkowy wieczór, w przestronnym holu nie ma zbyt wielu osób. Dwóch policjantów w granatowych swetrach rozmawia ze sobą, a zmęczony prokurator wychodzi z sali, w której sąd rozpatrywał właśnie wniosek o tymczasowe aresztowanie.

Po tym, jak wyznaczono ją na prowadzącą śledztwo, Margot zdała sobie sprawę, że może cierpieć na przerost ambicji, że będzie chciała osiągnąć jak najwięcej, że zacznie sobie wyobrażać niestworzone rzeczy.

Wyśmialiby ją, jeśli przyznałaby się do swoich podejrzeń, że to najprawdopodobniej seryjny morderca.

W tym tygodniu ponad dwieście razy obejrzała film z Marią Carlsson naciągającą rajstopy. Wszystko wskazywałoby na to, że została zabita zaraz po załadowaniu klipu na YouTube’a.

Margot próbowała zinterpretować filmik, ale nie dostrzegła w nim nic szczególnego. Ludzie fetyszyzujący rajstopy się zdarzają, jednak w tym przypadku nic nie sugerowało tego typu zboczenia.

Film jest jedynie wycinkiem z życia zwyczajnej kobiety. Samotnej, mającej dobrą pracę, która właśnie wybierała się na wieczorowy kurs rysunku komiksowego.

Nie da się rozstrzygnąć, dlaczego sprawca znajdował się w jej ogrodzie, czy był to zbieg okoliczności, czy też całe zdarzenie zostało szczegółowo zaplanowane. Jakkolwiek by było, kilka minut przed morderstwem sfilmował ją i musiał mieć ku temu jakiś powód.

A ponieważ wysłał link policji, chciał im coś pokazać.

Sprawca chce podkreślić coś, co ujrzał w tej kobiecie albo w tym typie kobiet. Może chodzi o wszystkie kobiety, a może o całe społeczeństwo.

W oczach Margot ofiara nie wyróżniała się niczym szczególnym ani pod względem wyglądu, ani zachowania. Na nagraniu skupia się po prostu na tym, żeby rajstopy dobrze leżały, marszczy czoło i wydyma usta.

Margot dwa razy odwiedziła dom przy Bredablicksvägen, ale najpierw obejrzała filmową dokumentację z oględzin miejsca zbrodni.

Materiał nakręcony przez sprawcę ma jakby miłosny charakter w porównaniu z tym zrobionym przez policję. Zbliżenia śladów po bestialskim mordzie są bezwzględne. Zmarła filmowana jest pod różnymi kątami. Siedzi na podłodze, nogi szeroko rozstawione, ciemna kałuża krwi. Pocięty biustonosz zwisa z jednej strony, biała pierś opiera się na wypchniętych wałkach brzucha. Z twarzy nie zostało prawie nic, tylko rozwarte usta w czerwonej brei.

Margot zatrzymuje się niby przypadkiem przy misie z owocami na stoliku obok kanapy i foteli, zerka na rozmawiającego przez komórkę strażnika i odwraca się do niego plecami. Przez kilka sekund przygląda się jego odbiciu w przeszklonej ścianie wychodzącej na atrium, a potem wkłada do torby sześć jabłek.

Sześć to za dużo, fakt, ale nie może się powstrzymać, dopóki nie weźmie wszystkich. Myśli sobie, że Jenny mogłaby z nich zrobić wieczorem małą szarlotkę z masłem karmelizowanym z cukrem i cynamonem.

Z zamyślenia wyrywa ją dzwonek telefonu. Spogląda na wyświetlacz i widzi zdjęcie Adama Youssefa, członka zespołu dochodzeniowego.

– Jesteś jeszcze w budynku? – pyta Adam. – Powiedz, że tak, bo mamy...

– Siedzę już w aucie na Klarastrandsleden – kłamie Margot. – O co chodzi?

– Dostaliśmy nowy film.

Margot czuje ściskanie w dołku, kładzie dłoń na zaokrąglonym brzuchu.

– Nowy film – powtarza.

– Przyjedziesz?

– Już zawracam – odpowiada i rusza z powrotem. – Dopilnuj, żebyśmy dostali kopię.

Mogłaby wyjść przez główną bramę, pojechać do domu i przekazać sprawę Adamowi. Wystarczy jeden telefon i może dostać płatny urlop macierzyński na następny rok. Pewnie by tak zrobiła, gdyby wiedziała, z czym już niedługo przyjdzie jej się zmierzyć.

Przyszłość kryje się w cieniu, ale planety wchodzą powoli w złowróżbne konstelacje. W tej właśnie chwili jej los tnie brzytwą na pół spokojną taflę jeziora przyszłości.

Światło w windzie sprawia, że Margot wygląda na starszą niż w rzeczywistości. Cienka czarna linia konturówki wokół oczu prawie całkiem się wytarła. Kiedy odchyla głowę w tył, rozumie już, co koledzy mają na myśli, twierdząc, że przypomina własnego ojca, byłego komendanta okręgowego policji Ernesta Silvermana.

Winda staje na ósmym piętrze, Margot idzie pustym korytarzem najszybciej, jak jej na to pozwala duży brzuch. Ona i Adam przejęli stary pokój Joony Linny w tym samym tygodniu, w którym policja uczciła jego pamięć. Margot nie znała komisarza osobiście i nie miała z tym problemu.

– Masz szybki samochód – mówi Adam na widok Margot i uśmiecha się szeroko, pokazując ostre zęby.

– Dosyć – ucina kobieta.

Adam Youssef ma dwadzieścia osiem lat i okrągłą twarz nastolatka. Jest nieostrzyżony, koszula z krótkimi rękawami wysunęła mu się z dżinsów. Pochodzi z asyryjskiej rodziny, wychował się w Södertälje i grał w nogę w pierwszej dywizji piłkarskiej.

– Od kiedy film jest na YouTubie? – pyta Margot.

– Od trzech minut – odpowiada Adam. – On tam teraz jest. Stoi przed oknem i...

– Nie wiemy tego, ale...

– Ale tak nam się wydaje – przerywa jej Adam. – Myślę, że musi tak być.

Margot odstawia ciężką torbę na podłogę, siada w swoim fotelu i dzwoni do techników.

– Cześć, tu Margot. Wysłaliście kopię? – rzuca nerwowo. – Słuchaj, muszę zdobyć nazwę miejsca albo nazwisko kobiety, zidentyfikować miejsce albo człowieka... Wszystkie środki na to, macie pięć minut, róbcie, kurwa, co chcecie, ale dajcie mi cokolwiek, czego mogłabym się uczepić, a daję słowo, że puszczę was do domu świętować piątek.

Odkłada telefon i podnosi pokrywę pudełka na pizzę leżącego na biurku Adama.

– Skończyłeś? – pyta.

Skrzynka odbiorcza brzdęka, a Margot pospiesznie wpycha sobie do ust brzeg pizzy. Na jej czole pogłębia się zmarszczka zniecierpliwienia. Kliknięciem otwiera plik i przełącza na tryb pełnoekranowy, odrzuca warkocz na plecy, włącza odtwarzanie i odsuwa się, żeby Adam też mógł widzieć.

Najpierw pojawia się podrygujące w ciemnościach rozświetlone okno. Kamera porusza się ostrożnie naprzód, parę liści ociera się o soczewkę.

Po ramionach Margot przebiega zimny dreszcz.

W jasnym pokoju przed telewizorem stoi kobieta i wyjada lody z pudełka.

Opuściła spodnie treningowe, a teraz je zdejmuje, przydeptując nogawkę i przy okazji ściągając skarpetkę.

Zerka na telewizor, uśmiecha się do czegoś i ssie łyżkę.

W pokoju w komendzie słychać jedynie szum wentylatora w komputerze.

Daj mi choć jeden szczegół, który będzie można wyśledzić, prosi w myślach Margot, przyglądając się kobiecie – ładnym rysom twarzy, oczom, kościom policzkowym, zaokrągleniu czaszki. Ciało zdaje się parować, jest rozgrzane. Dopiero co skończyła ćwiczyć. Ma na sobie białe majtki z luźną, spraną gumką, biustonosz prześwituje spod przepoconej koszulki.

Margot pochyla się nad ekranem, jej brzuch naciska uda, warkocz z powrotem spada na ramię.

– Jeszcze minuta – mówi Adam.

Kobieta odstawia pudełko z lodami na stolik przy kanapie i wychodzi z pokoju, ciągnąc za sobą na prawej nodze spodnie od dresu.

Kamera podąża za nią, sunąc bokiem, mija wąskie drzwi do altany i zbliża się do okna sypialni, gdzie właśnie zapaliło się światło. Kobieta kopnięciem uwalnia nogę ze spodni, robiąc zamach w stronę krzesła z podłokietnikami, na którym leży czerwona poduszka. Spodnie fruną przez pokój, trafiają w ścianę za krzesłem i osuwają się na podłogę.

Kamera prześlizguje się przez ostatni odcinek ciemnego ogrodu, zatrzymuje się dokładnie przed oknem i chybocze się lekko, jakby pływała po wodzie.

– Zobaczyłaby go, gdyby tylko podniosła wzrok – szepcze Margot i czuje, jak serce jej przyspiesza.

Światło sypialni dociera do liści różanego krzewu i odbija się od soczewki kamery.

Adam siedzi, zakrywając usta dłonią.

Kobieta zdejmuje koszulkę, rzuca ją na krzesło, stoi przez chwilę w spranych majtkach i poplamionym biustonoszu, ze wzrokiem wbitym w telefon, który ładuje się na nocnym stoliku obok szklanki do połowy napełnionej wodą. Uda ma napięte, nabrzmiałe krwią po treningu, gumka od spodni zostawiła na jej brzuchu czerwony ślad.

Nie ma tatuaży ani widocznych blizn na ciele, tylko delikatne białe ślady rozstępów po ciąży.

Pokój wygląda jak miliony innych sypialni. Nie ma w nim nic, co odstawałoby od normy.

Kamera drga i się cofa.

Kobieta bierze ze stolika szklankę i przykłada ją do ust, kiedy film się urywa.

– Kurwa, noż kurwa mać – powtarza zawzięcie Margot. – Gówno. Nic tam nie ma.

– Obejrzyjmy jeszcze raz – proponuje Adam.

– Możemy i tysiąc razy – warczy Margot, odjeżdżając fotelem do tyłu. – Proszę bardzo, do diabła, ale gówno znajdziesz.

– Widzę całą masę rzeczy. Widzę...

– Widzisz willę, lata dziewięćdziesiąte, drzewa owocowe, róże, okna z potrójnymi szybami, czterdziestodwucalowy telewizor, lody Ben & Jerry. – Margot wskazuje komputer.

Nie myślała wcześniej o tym, że wszyscy ludzie tak niewiele się różnią. Przeciętni obywatele widziani przez okno reprezentują warstwę łudząco podobnych do siebie konformistów. Jeśli spojrzy się z dystansu, wszyscy mieszkają podobnie, wyglądają podobnie, robią podobne rzeczy i posiadają podobne przedmioty.

– Czy to nie chore? – mówi Adam rwącym się z napięcia głosem. – Po co on ładuje te filmy? Czego on, kurwa, chce?

Margot wygląda przez niewielkie okno i patrzy na czarne korony drzew parku Kronoberg odznaczające się na jasnym tle miasta.

– To bez wątpienia seryjny morderca – oznajmia. – Możemy jedynie naszkicować wstępny profil, żeby...

– A co jej to pomoże? – przerywa Adam i przygładza dłonią włosy. – On stoi pod jej oknem, a ty mówisz o profilu psychologicznym.

– To może pomóc następnej.

– Ale do diabła! – wybucha mężczyzna. – Musimy ogłosić...

– Zamknij się na chwilę – ucisza go Margot i bierze do ręki komórkę.

– Sama się zamknij! – Adam podnosi głos. – Mam prawo powiedzieć, co myślę, tak? Uważam, że powinniśmy opublikować zdjęcie tej kobiety na portalach gazet wieczornych!

– Adam, posłuchaj... Mieliśmy nadzieję zidentyfikować ją od razu, nie trzeba znowu tak wiele, tyle że nie mamy nic. Pogadam z technikami, ale nie sądzę, by znaleźli coś więcej niż ostatnio.

– No ale jak się wrzuci jej zdjęcie do...

– Nie mam czasu na głupstwa – wchodzi mu w słowo Margot. – Zastanów się. Wszystko wskazuje na to, że on ładuje klip prosto z ogrodu, istnieje więc czysto teoretyczna możliwość uratowania jej.

– Właśnie to chciałem powiedzieć.

– Ale minęło już pięć minut, a to długo, jeśli się stoi pod oknem.

Adam się nachyla, wlepiając wzrok w Margot. Oczy ma zmęczone, nabiegłe krwią, włosy sterczą mu pionowo w górę.

– Więc mamy się po prostu poddać?

– Nie ma czasu, ale musimy myśleć powoli – odpowiada Margot.

– Dobrze – zgadza się Adam, lecz głos ma poirytowany.

– Sprawca zyskał wiarę we własne siły i wie, że nas sporo wyprzedza – wyjaśnia szybko kobieta i bierze ostatni kawałek pizzy. – Ale im więcej się o nim nauczymy, tym bliżej...

– Nauczymy się? Świetnie, tylko w tej chwili nie mam na to ochoty. – Adam ociera pot spod nosa. – Nie udało się wyśledzić poprzedniego filmu, nie znaleźliśmy nic na miejscu zdarzenia i nie namierzymy nadawcy tego filmu.

– Jasne, technicznie to raczej nieprawdopodobne, ale możemy go osaczyć, analizując filmy i rodzaj przemocy – wyjaśnia Margot. Czuje, jak płód porusza się w jej brzuchu. – Co my właściwie zobaczyliśmy do tej pory? Co nam pokazał i co sam zobaczył?

– Kobietę, która ćwiczyła, je lody i ogląda telewizję – wylicza Adam.

– Co nam to mówi o mordercy?

– Że nie lubi kobiet, które jedzą lody... Nie wiem... – mówi Adam z jękiem i ukrywa twarz w dłoniach.

– Weź się w garść.

– Wybacz, ale...

– Ja myślę tak: zabójca załadował film pokazujący chwilę przed morderstwem – zaczyna Margot. – Nie spieszy się, napawa sytuacją i... chce nam pokazać żywe kobiety, zachować ich życie na filmie. Może to właśnie żywe go interesują.

– Wojerysta – dopowiada Adam, czując, jak z obrzydzenia na rękach pojawia mu się gęsia skórka.

– Stalker – szepcze Margot.

– Powiedz, jak mam przefiltrować listę wszystkich świń, które wyszły z pierdla albo psychiatryka – prosi Adam i loguje się do policyjnego intranetu.

– Gwałciciel, gwałt ze szczególnym okrucieństwem, stalking.

Adam szybko wpisuje podane słowa i zagłębia się w sieć.

– Za dużo trafień – mruczy. – Czas ucieka.

– Dodaj imię i nazwisko pierwszej ofiary.

– Zero trafień. – Wzdycha, szarpiąc włosy.

– Seryjny gwałciciel z jakimś ograniczeniem, może jest wykastrowany chemicznie – rzuca Margot, myśląc intensywnie.

– Musimy zgrać rejestry, ale to zajmie za dużo czasu – stwierdza Adam, po czym wstaje. – Tak się nie da. Co robić, do diabła?

– Ona już nie żyje. – Margot odchyla się na krześle. – Może zostało jej kilka minut, ale...

– Nie wiem, czy dam radę – mówi Adam. – Widzimy ją, jej twarz, jej dom... Boże, zaglądamy prosto w jej życie, ale nie dowiemy się, kim jest, dopóki nie zginie i ktoś nie znajdzie jej ciała.

Susanna Kern czuje mrowienie w udach po biegu. Ściąga wilgotne majtki i rzuca je na krzesło.

Odkąd skończyła trzydziestkę, trzy razy w tygodniu biega wieczorami pięć kilometrów. Po piątkowym treningu zazwyczaj je lody i ogląda telewizję, bo Björn wraca dopiero koło północy.

Kiedy dostał tę pracę w Londynie, sądziła, że będzie czuła się samotna, lecz dość szybko zauważyła, jak bardzo docenia te chwile samotności, kiedy Morgan jest u swojego taty.

Bardzo potrzebuje wyciszenia, zwłaszcza odkąd zapisała się na wymagający kurs wyższego stopnia z neurologii w Instytucie Karolinska1.

Rozpina haftki przepoconego stanika i myśli sobie, że włoży go jeszcze w niedzielę, zanim wrzuci bieliznę do prania.

Nie pamięta tak gorącego lata.

Jej uwagę przyciąga odgłos przypominający drapanie w okno.

Ogród po drugiej stronie jest tak ciemny, że widać jedynie lustrzane odbicie sypialni. Przypomina to scenę w teatrze albo studio telewizyjne.

Wyszła zza kulis i stanęła w świetle reflektorów.

Tylko zapomniałam się przebrać, myśli, uśmiechając się krzywo.

Stoi tak jeszcze kilka sekund, przyglądając się swojemu nagiemu ciału. Oświetlenie sprawia, że w szybie wydaje się szczuplejsza, niż jest naprawdę.

Znowu słychać drapanie, jakby ktoś skrobał paznokciami po parapecie. Jest zbyt ciemno, żeby zobaczyć, czy to jakiś ptak.

Susanna wpatruje się w szybę, ostrożnie podchodzi do okna, próbując przebić wzrokiem lustrzane odbicia, owija się granatową narzutą, drży.

Czując wewnętrzny sprzeciw, przysuwa twarz do szyby i dostrzega ciemny świat ogrodu jak podziemia w miedziorytach Gustave’a Dorégo.

Czarna trawa, wysokie krzewy, huśtawka Morgana poruszana podmuchami wiatru, okna za domkiem zabaw, elementy przeszklonego tarasu, który nigdy nie powstał.

Szyba zachodzi mgiełką jej oddechu, kiedy w końcu kobieta prostuje plecy i zaciąga zasłony. Upuszcza na podłogę ciężką narzutę i naga podchodzi do drzwi. Przenika ją nieprzyjemne uczucie, po plecach przebiega zimny dreszcz, odwraca się z powrotem do okna. W szparze między ciemnoróżowymi zasłonami połyskuje czarne szkło.

Bierze telefon ze stolika nocnego i dzwoni do Björna. Nie potrafi oderwać wzroku od okna, czeka, aż ten odbierze.

– Halo, kochanie – wita się głośno Björn.

– Jesteś na lotnisku?

– Co?

– Jesteś na...

– Jestem na lotnisku, zjem hamburgera w O’Learys2 i...

Jego głos zanika, kiedy jakaś grupa mężczyzn w tle krzyczy i bije brawo.

– Liverpool znowu strzelił gola – wyjaśnia Björn.

– Hurra.

– Dzwoniła twoja mama i pytała, co byś chciała na urodziny.

– Kochana.

– Odpowiedziałem, że prześwitującą bieliznę – żartuje Björn.

– Idealny prezent.

Susanna wpatruje się w połyskujące między zasłonami okno. W telefonie słychać trzaski.

– W domu wszystko dobrze? – Głos Björna brzmi, jakby mężczyzna stał tuż obok.

– Trochę boję się ciemności.

– Nie ma z tobą Bena?

– Przed telewizorem.

– A Jerry?

– Czekają na mnie obaj. – Susanna się uśmiecha.

– Tęsknię za tobą.

– Nie spóźnij się na samolot – prosi szeptem.

Rozmawiają jeszcze chwilę, po czym żegnają się czule i połączenie zostaje przerwane. Susannie przychodzi na myśl pacjent przyjęty poprzedniej nocy. Młody mężczyzna, który prowadził motocykl bez kasku, rozbił się i nabawił poważnych uszkodzeń mózgu. Jego ojciec przyjechał do szpitala prosto z nocnej zmiany. Wciąż miał na sobie brudny kombinezon, a na szyi maskę do oddychania.

Po drodze do pokoju telewizyjnego Susanna bierze różowe kimono i zaciąga grube zasłony.

Pomieszczenie wydaje się nagle zamknięte w ciszy, odcięte od świata.

Zasłony się poruszają, a Susanna drży, odwracając się do nich plecami.

Próbuje lodów. Są o wiele miększe i prawie idealne. W ustach rozchodzi się intensywny smak czekolady.

Susanna odstawia pudełko, idzie do łazienki, zamyka drzwi na zamek, odkręca wodę, rozpuszcza włosy i odkłada gumkę na brzeg umywalki.

Wzdycha, kiedy ciepła woda spływa jej na głowę, kark i otula całe ciało. W uszach jej szumi, ramiona opadają, mięśnie się rozluźniają. Namydla się, zatrzymuje dłoń między udami, czuje, że włosy zaczynają odrastać po ostatniej depilacji woskiem.

Susanna przeciera ręką szybę kabiny, żeby widzieć zamek i klamkę w drzwiach.

Nagle przypomina sobie, co jej mignęło w oknie sypialni, kiedy owijała ciało narzutą.

Zignorowała to jako przywidzenie. To głupie tak napędzać sobie strachu. Zdusiła lęk i przekonała samą siebie, że przecież nie dało się wyjrzeć przez okno.

Pokój był zbyt jasny, a ogród czarny.

Ale zdawało jej się, że w miejscu, gdzie odbijała się ciemna narzuta, zobaczyła obserwującą ją twarz.

W następnej chwili już jej nie było i Susanna uznała to za złudzenie, teraz jednak nie jest w stanie odpędzić myśli, że wydarzyło się to naprawdę.

Nie dziecko, ale może sąsiad szukający kota zatrzymał się i na nią patrzył.

Susanna zakręca wodę, a serce łomocze jej w piersiach tak mocno, że aż dudni w zagłębieniu szyi, kiedy zdaje sobie sprawę, że wychodzące na ogród drzwi kuchenne są otwarte. Jak mogła o nich zapomnieć? Latem zostawia je zazwyczaj uchylone, wpuszczając do domu wieczorne powietrze, ale przed pójściem pod prysznic zamyka je na klucz.

Ściera parę ze szkła i spogląda jeszcze raz na zamek. Nic się nie stało. Sięga po ręcznik; postanawia zadzwonić do Björna i poprosić go, by poczekał przy telefonie, podczas gdy ona sprawdzi dom.

Susanna, wychodząc z łazienki, słyszy wiwaty publiczności w programie telewizyjnym. Jedwabne kimono klei się do jej wilgotnej skóry.

Od podłogi ciągnie zimnem.

Stopy zostawiają mokre ślady na starym parkiecie.

Okna jadalni połyskują ciemno zza podwieszanych doniczek z paprotkami. Susanna ma wrażenie, że ktoś ją obserwuje, ale zmusza się, by nie patrzeć za okno. Nie chciałaby się jeszcze bardziej wystraszyć.

Mimo to obchodzi zamknięte drzwi do piwnicy w pewnej odległości, zmierzając w stronę kuchni.

Ma przemoczone plecy. Woda z mokrych włosów skapuje jej na kimono i spływa aż między pośladki.

Im bliżej kuchni, tym zimniejsza podłoga.

Serce wali jej jak młotem.

Myślami wraca do młodego mężczyzny z uszkodzeniami mózgu. Uśpili go Ketalarem. Miał zmiażdżoną twarz, zgniecioną nad skronią. Jego ojciec powtarzał stłumionym głosem, że z synem wszystko jest w porządku. Potrzebował kogoś, z kim mógłby porozmawiać, ale Susanna nie miała czasu.

Wyobraża sobie, że to ten wielki jak dąb ojciec chłopaka odnalazł ją, że ją obwinia i teraz stoi pod drzwiami kuchni w swoim brudnym niebieskim kombinezonie.

Z telewizora dobiega nowa piosenka.

Do kuchni wpada zimny wiatr. Drzwi do ogrodu stoją szeroko otwarte. Draperia z wąskich plastikowych pasków powiewa od przeciągu. Susanna powoli idzie naprzód. Trudno cokolwiek dojrzeć za tą szeleszczącą zasłoną. Zaraz za nią ktoś mógłby stać.

Susanna wyciąga rękę, odgarnia wirujące paski i sięga do klamki.

Podłoga jest zimna od napływającego wieczornego powietrza.

Poły kimona się rozsuwają.

Dostrzega jeszcze, że ogród jest pusty. Krzewy poruszają się na wietrze, huśtawka się chwieje.

Susanna szybkim ruchem zatrzaskuje drzwi; nie przejmuje się tym, że przycięła paski draperii. Przekręca pospiesznie klucz w zamku i się cofa.

W każdym razie teraz jest już zamknięte, myśli, kiedy naraz coś skrzypi za jej plecami.

Odwraca się błyskawicznie, by po chwili się uśmiechnąć z powodu własnej reakcji. To tylko okno w pokoju telewizyjnym, które szarpnęło się na haczyku, kiedy ustał przeciąg.

Publiczność buczy i wygwizduje ocenę sędziów.

Susanna zamierza iść do sypialni po telefon i zadzwonić do Björna. Powinien teraz siedzieć i czekać na otwarcie bramek. Chce z nim porozmawiać, sprawdzając mieszkanie, zanim rozsiądzie się przed telewizorem. Za bardzo się nakręciła, żeby się zrelaksować. Jedyny problem jest taki, że w piwnicy nie ma zasięgu. Może będzie mogła włączyć głośnik i położyć komórkę na schodach w połowie drogi na dół.

Powtarza sobie, że nie musi się skradać we własnym domu, ale i tak nie może się powstrzymać, by nie chodzić na palcach.

Mija zamknięte drzwi do piwnicy, kątem oka widzi ciemne okna jadalni i idzie w stronę pokoju telewizyjnego.

Wie, że po powrocie z biegania zamknęła drzwi wejściowe, mimo to chce jeszcze raz sprawdzić. Może to zrobić od razu – nie będzie musiała o tym myśleć.

Przez uchylone okno pokoju świszcze wiatr, ciąg powietrza zasysa firanki.

Susanna rusza w stronę jadalni i zauważa jeszcze, że polne kwiaty w wazonie na dębowym stole uschły, po czym nagle zamiera.

Wydaje jej się, że ciało w jednej sekundzie pokryło się warstewką lodu. Czuje gwałtowny wyrzut adrenaliny do krwi.

Trzy okna jadalni są jak wielkie lustra. W blasku żyrandola widać stół i osiem krzeseł, a za nimi jakąś postać.

Susanna patrzy na lustrzane odbicie pokoju, a serce wali jej tak mocno, że aż dudni w uszach.

W drzwiach do przedpokoju stoi człowiek. Trzyma w ręku nóż kuchenny.

Jest w środku, wszedł do domu, myśli Susanna.

Zamknęła drzwi kuchenne na klucz, podczas gdy powinna była uciekać do ogrodu.

Cofa się powoli.

Intruz zwrócony plecami do jadalni tkwi nieruchomo ze wzrokiem wbitym w kuchnię.

Wielki nóż wisi mu w prawej dłoni, która podryguje niecierpliwie.

Susanna idzie tyłem, wpatrując się w postać w przedpokoju. Prawą stopą sunie po podłodze, parkiet skrzypi, kiedy kobieta przenosi na nią swój ciężar.

Musi się wydostać, ale jeśli dotrze do kuchni, ujawni się. Może zdąży wziąć klucz z miseczki, lecz i to nie jest pewne.

Ostrożnie cofa się dalej, obserwując intruza w ostatnim oknie.

Podłoga trzeszczy pod lewą stopą Susanny. Kobieta zatrzymuje się i widzi, jak postać odwraca się w stronę jadalni, podnosi wzrok i patrzy na nią przez odbicie w ciemnych oknach.

Susanna robi powolny krok w tył. Postać rusza w jej kierunku. Kobieta kwili ze strachu i wbiega do pokoju telewizyjnego.

Ślizga się na dywaniku, traci równowagę, uderza kolanem w podłogę, podpiera się dłonią i stęka z bólu.

Krzesło upada na stół w jadalni.

Susanna przewraca lampę stojącą, próbując się podnieść. Lampa wali w ścianę i pada z trzaskiem na podłogę.

Za plecami kobieta słyszy szybkie kroki.

Nie rozglądając się, ucieka do łazienki i przekręca zamek. Powietrze wciąż jeszcze jest ciepłe i wilgotne.

To się nie dzieje naprawdę, myśli w panice.

Mija umywalkę i sedes, odsuwa firankę w małym okienku zabezpieczonym haczykami. Ręce jej się trzęsą, kiedy próbuje wyjąć jeden z nich. Zaciął się. Szarpie, stara się uspokoić, poruszać nim trochę; ciągnie, aż wreszcie udaje jej się otworzyć pierwszy, kiedy od strony drzwi dobiega drapanie. Susanna rzuca się z powrotem do drzwi i chwyta pokrętło zamka w chwili, gdy zaczyna się ono obracać. Przytrzymuje je obiema rękami, czując, że jej serce łomocze jak oszalałe.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

Ten rozdział jest dostępnytylko w pełnej wersji książki.

📚 Kup pełną wersję e-booka,która zawiera wszystkie rozdziały, ilustracje i dodatki.

1 Instytut Karolinska – jeden z największych w Europie uniwersytetów medycznych, mieszczący się w Solnie, dzielnicy Sztokholmu (wszystkie przypisy pochodzą od tłumaczki). ↩

2 O’Learys – szwedzka sieć barów i restauracji sportowych. ↩