Ulecz ciało, ulecz duszę. Somatyczne ścieżki uzdrawiania ebook

Tytuł oryginału: Body-First Healing. Get Unstuck and Recover from Trauma with Somatic Healing

Projekt okładki: Karolina Żelazińska-Sobiech

Redaktor inicjujący: Monika Mielke

Redaktor prowadzący: Grażyna Muszyńska

Redakcja: Magdalena Hildebrand

Redakcja techniczna i skład wersji elektronicznej: Robert Fritzkowski

Korekta: Aleksandra Zok-Smoła (Lingventa)

© Copyright © 2025 by Brittany Piper

All rights reserved.

© for the Polish edition by MUZA SA, Warszawa 2025

© for the Polish translation by Małgorzata Maruszkin

Somatic Experiencing®, SE™, SEP™, CSS™, SCOPE™, Crisis Stabilization and Safety™, logo Sphere®, logo CSS Sphere Logo®, logo CSS i wszystkie powiązane znaki towarowe są własnością Somatic Experiencing Trauma Institute („SEI”) i są używane za jego zgodą. Zostały zarejestrowane w USA, Kanadzie, na obszarze Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii, gdzie są używane.

W USA, Kanadzie i innych krajach występują w języku angielskim z pewnymi transliteracjami w rodzimych językach. Znaki SEI mogą być używane wyłącznie za wyraźną zgodą SEI.

SEI nie popiera, nie zatwierdza ani nie wspiera konkretnych autorów, osób stosujących te metody ani współpracowników, chyba że wyraźnie zaznaczono inaczej. Poglądy, opinie, metodologie lub praktyki wyrażane i stosowane przez osoby wykorzystujące metody SEI są ich własnymi i niekoniecznie odzwierciedlają oficjalne poglądy SEI.

ISBN 978-83-287-3730-3

MUZA SA

Wydanie I

Warszawa 2025

–fragment–

Ten e-book jest zgodny z wymogami Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA).

MUZA SA

ul. Sienna 73

00-833 Warszawa

tel. +4822 6211775

e-mail: [email protected]

Księgarnia internetowa: www.muza.com.pl

Wersja elektroniczna: MAGRAF sp.j., Bydgoszcz

Książkę dedykuję dziecku, które jest w każdym z nas. Temu, które walczyło, byśmy zachowali wolność. Temu, którego pancerz chroni nas nawet dzisiaj. Oby nareszcie mogło odpocząć. Mogło się pobawić. Mogło marzyć. Od teraz bierzemy sprawy w swoje ręce.

Od Autorki

Uzdrawianie za pomocą metody Somatic Experiencing® jest przedstawione wyłącznie w celach edukacyjnych i informacyjnych i nie stanowi porady lekarskiej, kuracji medycznej ani narzędzia używanego do diagnozowania lub leczenia problemów zdrowotnych czy chorób. Osoby potrzebujące indywidualnej konsultacji medycznej powinny się zwrócić do lekarza. Więcej informacji dotyczących stosowania metody Somatic Experiencing można znaleźć na stronie www.traumahealing.org

Wprowadzenie Z BETONOWEGO DNA KU WYTRZYMAŁOŚCI I UZDROWIENIU

Masz w sobie bohatera

Mariah Carey

Piszę list do ciebie, drogi czytelniku, siedząc przy kuchennym stole. Obok w foteliku samochodowym smacznie śpi moja czteromiesięczna córeczka. Właśnie wróciłyśmy do domu po załatwieniu kilku spraw na mieście. Mój trzyletni synek jest z nianią w parku, a mąż pracuje w swym gabinecie na piętrze. Z głośników płynie przytłumiona składanka piosenek Celine Dion, wypełniając nasz cichy i rozsłoneczniony dom echem melodii, które przypominają mi dzieciństwo, utworami Whitney Houston, Mariah Carey, Phila Collinsa i innych.

Wiele osób uzna, że to po prostu kolejny nudny dzień.

Jednak dla młodszej wersji mnie, tamtej dwudziestokilkuletniej Britt dosłownie walczącej o przeżycie, to dzień, o jakim nawet nie mogłam marzyć. Dzień bez chaosu i szkodzącego mnie samej zachowania: byle przetrwać. Może nawet znasz to uczucie. Z jednej strony beznadziejna tęsknota za przerwaniem niekończącej się dysfunkcyjnej ostrej jazdy bez trzymanki, a z drugiej pełen strachu opór przed zejściem z kolejki górskiej, którą już zna się aż za dobrze.

Jako osoba, która przetrwała i zdołała wysiąść z tego rollercoastera, chcę ci oznajmić, że życiowa huśtawka wcale nie jest wyrokiem na całe życie. A to, co może wyzwolić z chaosu, który cię uwięził, nie znajduje się gdzieś na zewnątrz, lecz jest w tobie samym. To czysta prawda: bohaterami tej opowieści nie są twój terapeuta, leki, które zażywasz, twój partner czy wasze dzieci, ani nawet ta książka. Bohaterem twego życia, choćby brzmiało to drętwo i banalnie, jesteś i będziesz TY. Możesz wierzyć lub nie, ale twoje ciało i umysł zostały cudownie wyposażone, by nie tylko przetrwać w najgorszych warunkach, lecz cieszyć się pełnią życia i osiągać sukcesy. Drogi przyjacielu, sam jesteś dla siebie najlepszym uzdrowicielem.

Co za zbieg okoliczności, kiedy piszę te słowa, słyszę dodającą siły piosenkę Mariah Carey Hero z przesłaniem: „Wejrzyj w siebie i znajdź moc…”.

Doświadczenia z życia osobistego i zawodowego już mnie nauczyły, że uzdrowienie wcale nie oznacza, że masz się stać nową wersją siebie. Zdrowienie to odkrywanie na nowo, kim byłeś, zanim ukierunkowane na przetrwanie reakcje układu nerwowego podyktowały ci, kim masz być. Po doznaniu przytłaczającej traumy układ nerwowy często wpada w sidła przewlekłego trybu pozwalającego przeżyć (reakcje walki, ucieczki, zamknięcia w sobie, zamrożenia funkcjonalnego, przymilności – opiszę to dokładnie w dalszej części książki). Wygląda na to, że grzęźniemy w pułapce napędzanych adrenaliną dawnych reakcji umożliwiających przetrwanie, znanych jako „cykl odpowiedzi na zagrożenie”, mimo że już jesteśmy bezpieczni. Doktor Peter A. Levine, twórca terapii traumy za pomocą metody Somatic Experience®, którą wspólnie zgłębimy w tej książce, trafnie opisuje ten stan:

Trauma jest wewnętrznym kaftanem bezpieczeństwa, który powstaje, kiedy chwila przerażenia zostaje zamrożona w czasie. Dławi budowanie siebie i tłamsi próby rozwoju życiowego. Odłącza nas od nas samych, od innych, od natury i od ducha. Kiedy przytłacza nas zagrożenie, zamarzamy w lęku, tak jakby cała nasza instynktowna energia przetrwania (adrenalina) została pobudzona, ale nie miała dokąd pójść.

Mając w pamięci te słowa, możemy spokojnie stwierdzić, że celem leczenia jest pozwolenie sobie – a właściwie układowi nerwowemu – na odblokowanie i uwolnienie od przytłaczającej przeszłości i przeniesienie się do bezpiecznej teraźniejszości.

Soma znaczy „płynące z ciała”, a stosując metodę Somatic Experiencing (SE™), delikatnie wyprowadzamy cię z ugruntowanych w głowie przekonań, byś doświadczył własnego ciała i zyskał dostęp do swojego układu nerwowego. Ucząc się języka twego niepowtarzalnego układu nerwowego za pomocą doznawania wrażeń, uczuć i emocji, zyskasz większą możliwość przepracowania dyskomfortu lub doznań, które niegdyś były zbyt przytłaczające i nie do zniesienia. Takie podejście pozwoli domknąć zaburzający spokój cykl reakcji na zagrożenie i uwolnić nagromadzoną adrenalinę czy też energię z przeszłości, która pozwalała przetrwać. Dzięki metodzie Somatic Experiencing możesz stać się bardziej świadomym teraźniejszości i zrównoważonym sobą.

Wyobraź sobie warstwy ochronne, które musiałeś nosić, by przeżyć traumę, jak laleczki matrioszki: pod jedną kryje się następna. Zdrowienie wymaga kruszenia i zrzucania z siebie kolejnych warstw heroizmu: i części przymilnej, i niespokojnej, i przyjmującej nastawienie obronne, części chcącej się izolować i tej odrętwiałej też. Zdrowienie to dopuszczenie współczucia i zrozumienia dla każdej z tych wersji ciebie, a jednocześnie przypominanie, że twoje prawdziwe JA nigdy nie zginęło, a jedynie zostało ukryte pod kolejnymi pancernymi warstwami, które miały zapewnić ci bezpieczeństwo.

Na kartach tej książki opowiem, jak mierzyłam się z wieloma warstwami pancerza, które kiedyś pozwalały mi utrzymać się przy życiu, jednak w ostatecznym rozrachunku zaczęły ciążyć. Otrzymasz też mapę somatyczną, która zabierze cię w dogłębną, lecz łagodną podróż prowadzącą do poznania własnej zbroi. Kiedy zdarzyło ci się coś, co sprawiło, że twój układ nerwowy się opancerzył? Czy wybrał walkę, ucieczkę, zamknięcie, zamrożenie czy przymilność? Czym się charakteryzuje ten pancerz? Jakie informacje przekazuje twoim wzorcom zachowania, myślenia, przekonań, stanów emocjonalnych, jak wpływa na zdrowie fizyczne i całą resztę? Dlaczego – mimo że trauma minęła i opadł pył bitewny – utknąłeś w tym pancerzu? Jak zacząć powoli go zsuwać? I co zajmie jego miejsce?

Mam szczerą nadzieję, że czytając tę książkę, zaczniesz łagodniej traktować te części siebie, które od dawna postrzegasz jako brzemię stosujące autosabotaż, i uznasz, że to tylko złe wzorce adaptacyjne pełniące funkcję obronną. Mam nadzieję, że podchodząc do nich otwarcie i z ciekawością i dowiadując się, co je napędza, zrozumiesz, że wszystko z tobą w porządku, nie wymagasz naprawy, że sposoby, po które sięgałeś, by przetrwać, są logiczne i wynikają z instynktownych reakcji ciała i mózgu oraz dawnych doświadczeń. Gdy zastanawiam się nad okresem, kiedy sama zdrowiałam, chciałabym wówczas umieć właśnie tak myśleć. Bardzo żałuję, że kiedy przeżywałam najmroczniejsze lata, nie znałam kwestii najważniejszych, które poruszam w książce. To bardziej przekładanie informacji na inny język niż odkrywanie czegoś nowego. Proste praktyki somatyczne, rewolucyjna wiedza, inspiracja i pełne zrozumienia współczucie pozwoliłyby mi wówczas prawdziwie żyć, a nie zabiegać o to, by przeżyć.

Skoro czytasz tę książkę, pewnie wyczerpałeś długą listę dostępnych sposobów leczenia (jak było i ze mną), niemniej wciąż czujesz, że utknąłeś. Mam dla ciebie dobrą wiadomość: czytasz tę książkę – książkę pozwalającą wreszcie odkryć wrodzone narzędzia służące samouzdrowieniu, które przez cały czas twoje ciało najnaturalniej w świecie nosiło w sobie. Piszę to i słyszę nagromadzony latami zbiorowy płacz moich klientów: „Szkoda, że poznajemy te metody dopiero po dziesiątkach lat cierpienia, a nie wcześniej!”. No i na koniec, drogi przyjacielu, wiedz, że stoisz na progu prawdziwego i trwałego uzdrowienia. Jestem co najmniej równie podekscytowana jak ty.

Wracam do teraźniejszości i mojej córeczki. Śpi spokojnie, z rozmarzonym uśmiechem na buzi. Patrzę na nią i widzę siebie. I znowu przypominam sobie tę młodszą Britt. Gdyby ktoś jej wtedy powiedział, że pewnego dnia napisze książkę pełną osobistych opowieści o zdrowieniu i nadziei, zawierającą sprawdzoną i wiarygodną mapę dróg prowadzących do uleczenia, nigdy bym nie uwierzyła. Tak naprawdę przez większość czasu, jaki spędziłam na ziemi, mój mózg gorliwietłumił wiele wspomnień, którymi dzielę się w tej książce. Tworzenie kolejnych stron mogę porównać do szperania na zakurzonym poddaszu pełnym pamiątek, portretów i zamkniętych od dziesięcioleci pudeł. Każde z nich wypełniają doświadczenia, dobre i złe, które zostały tam wepchnięte i ukryte z dala od ludzkich oczu.

Też będziesz odkrywać swój strych, zawalony najrozmaitszymi przeżyciami: radością, żałobą, miłością, strachem i wieloma innymi. W tej książce nieśpiesznie przeglądam własne doświadczenia, mając nadzieję, że narzędzia, którymi nauczysz się posługiwać, i opis mojego procesu terapeutycznego dodadzą ci otuchy i odwagi, by zrobić to samo, co ja. Ramy postępowania prowadzącego do wyleczenia nakreślone w tej książce dadzą ci siłę i pokierują dalej, podobnie jak poprowadziły tysiące klientów na całym świecie, pomogły im obalić mury obronne, za którymi utknęli, i na nowo kształtować własne życie, skupione na teraźniejszości, więzi z otoczeniem, witalności i radości życia. Mam nadzieję, że choćby nie wiem jaki ból doprowadził cię do tego miejsca, wiesz, że w życiu chodzi o coś więcej niż o przetrwanie.

A teraz na nowo odkryjmy, kim jesteś i kim byłeś, zanim ból i pancerz podyktowały ci, kim masz być.

Z wyrazami miłości

Britt

Część I JAK I DLACZEGO TRAUMA ŻYJE W CIELE

Poznaj tworzenie zasobów

W czasie podróży po stronach tej książki możesz poczuć się nieswojo, czytając historie i koncepcje, które przedstawiam. To całkiem naturalne, skoro zastanawiamy się nad naturą traumy i tym, jak przejawia się ona w twoim życiu. Aby wzmocnić umiejętności pokonywania tego złego samopoczucia, chciałabym ci przedstawić podstawowy element metody Somatic Experiencing, określany jako „tworzenie zasobów”.

Zasoby to wszystko, co zapewnia ciału czy układowi nerwowemu poczucie bezpieczeństwa, zadowolenie, stabilność i spokój. To bycie „tu i teraz”, więcej przestrzeni, głębszy oddech. To pierwszy krok do lepszego regulowania pracy układu nerwowego, potrzebnego, by pokonać stres. Dzięki korzystaniu z zasobów czujemy się lepiej. Istotne jest zbudowanie podstaw działania lub przygotowanie „skrzynki z narzędziami” pozwalającej na sięganie po zasoby lub cokolwiek innego, co nadaje sens, porządkuje, daje świadomość czynienia dobra lub niesie choćby lekką poprawę.

Zasoby dzielą się na wewnętrzne (na przykład miłe emocje, wrażenia, wizualizacje czy wspomnienia) lub zewnętrzne (powolna orientacja w przestrzeni, obserwacja otoczenia i odbieranie go wszystkimi zmysłami, poczucie więzi z innymi, uregulowanie nastroju, dający siłę ruch).

Zachęcam, by czytając tę książkę, w razie potrzeby sięgać do zasobów, które cię wspomagają. W rozdziale 16. znajdziesz znacznie więcej szczegółów dotyczących korzystania z zasobów, szczegółowe instrukcje, jak postępować krok po kroku, i ćwiczenia praktyczne.

koniec darmowego fragmentuzapraszamy do zakupu pełnej wersji