Apteka domowa ebook

Apteka domowa

Benedicite universa germinantia in terra Domino! Wszelkie zioła ziemi błogosławcie imieniu Pana!

1. Agawa amerykańska (aloes)(agave amer. L.)

Ojczyzną tej rośliny jest Ameryka. Stamtąd sprowadzono ja do nas, więc nierzadko zobaczysz ją na oknach pomiędzy innymi doniczkami u miłośników kwiatów. Łatwo wpadnie ci w oczy i poznasz ją po liściach grubych, mięsistych, dosyć długich, o kolorze jasnozielonym, opatrzonych wieloma kolcami.

Kwiat ma agawa rzadko; gdyby jednak znano skuteczność jej mięsistych liści, wtedy z pewnością każdy starałby się hodować ją w wazonie pomiędzy innymi kwiatami. Skuteczność jest następna: Liść ugotowany w wodzie daje herbatę doskonale czyszczącą kiszki i żołądek. Utarty na proszek i zażyty 2 razy dziennie, na koniec noża biorąc, działa na wątrobę, leczy żółtaczkę. Odwar z łyżeczki miodu i liścia jednego zażyty w małych ilościach gasi wewnętrzną gorączkę, szczególnie, gdy na podniebieniu porobiły się pęcherze lub z zewnętrznego rozpalenia powstał koklusz. Kawałek liścia ugotowanego z miodem (pełny koniec noża) wyciąga gorączkę z oczu, jeżeli się je tą wodą obmywa. Kto się zranił lub ma wrzód niech szuka pomocy pewnej w tym liściu. Piołun z aloesem ugotowany wypędza wodniste, złe materie, z których łatwo wodna puchlina powstaje i naprawia żołądek. Tych kilka wyliczonych zalet powoduje mię, że polecam roślinę tę każdemu miłośnikowi kwiatów.

2. Aloes (orlin) (aloi vulgaris l.)

Aloes bywa używany tak zewnętrznie jak i wewnętrznie z dobrym skutkiem. Kupuje się go w aptece. Mikstura z proszku aloesu 1—2 razy na koniec noża, zagotowanego z łyżeczką miodu — przeczyszcza dokładnie żołądek bez najmniejszego bólu. Z innymiziołami zmieszany aloes i sporządzony jako herbata działa silniej. Mieszanina taka przyrządza się w następujący sposób:

1) Raz na koniec noża aloesu; 2) kwiatu bzowego, ile się daje na dwie filiżanki herbaty, 3) parę razy na koniec noża foenum graecum[1]; 4) łyżeczkę od kawy włoskiego kopru.

Z tego zrobić dwie filiżanki herbaty i pić przez dwa dni. Skutek następuje po 12—30 godzinach i nie jest silnym przeczyszczeniem tylko lekkim, obfitym stolcem.

O używaniu aloesu z dziurawcem (świętojańskie ziele) z krwawnikiem, wspomnę na innym miejscu. Zewnętrznie użyty aloes posiada taką samą siłę czyszczącą jak i na wewnątrz. Kto ma oczy bolące, mętne, czerwone, krwią zachodzące, z których materia i nieczystości cieką, ten niech sporządzi sobie z aloesu wodę do oczu. Jest ona znakomita. Do flaszki sypie się aloesu tak na koniec noża; nalewa gorącą wodę, miesza parę razy i woda do oczu jest gotową do użycia. Tą wodą omywa się oczy 2 lub 3 razy na zewnątrz i na wewnątrz. Nie potrzeba się odstraszać, gdy z początku swędzi i szczypie trochę. Zastarzałe rany, gnijące mięso, głębokie roniące blizny, goją się bardzo prędko od tej wody. W tym celu macza się szmatkę w wodzie aloesowej i przykłada na bolejące miejsce. Jeżeli gdzie nie może się utworzyć nowa skóra, bo przeszkadza ropa lub wyprysk ostrej cieczy, wtedy posypuje się ranę proszkiem aloesu tak grubo, ze całą pokryje. Następnie obowiązuje się ranę na sucho; tak robi się codziennie raz. Proszek aloesowy, wyciągnąwszy złe soki tworzy twardą powłokę, pod którą rośnie prędko nowa skóra. Rany leczy aloes bardzo szybko. Środek ten czysty i czyszczący, gdziekolwiek będzie użyty (na oczy czy na rany) nie zaszkodzi nigdy.

3. Ałun

Ałun ściąga, gryzie; jest więc bardzo dobry przeciw jątrzącym się i ropiejącym ranom. Sam widziałem, jak powstrzymał rozszerzenie się raka nie rozwiniętego jeszcze bardzo. W ciało wrastające paznokcie we wrzodach, należy zawsze leczyć ałunem. Sposób użycia jest następujący: Ałun sproszkowany, tj. na proszek utarty posypuje się na ranę; albo rozpuszcza się go we wodzie i roztworem tym zmywa się, lub w rozczynie zamaczane płatki płótna przykłada na rany. Skoro rany wyczyszczone są z ropy, mięsa dzikiego itp. rzeczy zupełnie, wtedy ałun działa ściągająco, wysusza i goi prędko. Na zęby, na których znajduje się niezdrowe, krwią zaszłe mięso, jest słaby rozczyn ałunu doświadczonym lekarstwem. Roztwór ałunu służy już dawno jako płukanka do ust i do zębów i jako płukanie na gardło.

Anyż (

pimpinella

anisum

)

4. Anyż (pimpinella anisum)

Anyż, zarówno jak koper włoski godnym jest polecenia; działa on lepiej na gazy (wiatry), niż koper, najczęściej miesza się obydwa leki razem. Olejki anyżu, jak i kopru kupuje się najlepiej w aptece. Przeciw wiatrom używa się, biorąc 4 do 7 kropli na cukier codziennie 1—2 razy.

5. Babka (plantago lanceolata)

Jeżeli lud przy robocie skaleczy się, to szuka prędko liścia babki i tak długo dusi go i rozgniata, dopóki nie wyda paru kropli soku. Wprost na świeżą ranę leje się sok lub macza w nim płateczek i na ranę przykłada. Jeżeli liść nie wyda soku, tylko stanie się wilgotny natarty, to przykładają także takie roztarte liście. Czy jest może przy tym niebezpieczeństwo zakażenia krwi? Wcale nie. Owszem, taki opatrunek w pierwszej chwili choć pojedynczy, nieraz jednak jest najlepszym, gdyż goi rany prędko. Sok z babki jak gdyby nić złota ściąga rozdartą ranę; a jak na złocie rdza nie osiada nigdy, podobnie od babki stroni zgnilizna i gnijące ciało. I na wewnątrz działanie tej rośliny wielce jest skuteczne. Oby setki ludzi zbierało na wiosnę lub w lecie liście tej rośliny, rozcierało ją, wygniatało soki i piło je! Tysiącom wewnętrznych dolegliwości, które niby grzyby z nieczystej krwi i nieczystych soków pochodzą, można by zapobiec. Są to rany, z których krew wprawdzie nie płynie, ale dlatego właśnie są one więcej niebezpieczne. Herbata ze suszonych liści babki wyborną jest przeciw wewnętrznemu zakatarzeniu. Gazety podają często długie pochwały na temat znakomitej skuteczności babki lub jeszcze dłuższe zachwalania przeróżnych wyrobów ze soku babki… Niejeden kupuje takie rzeczy za drogie pieniądze. Poczciwy wieśniaku! Sam możesz nazbierać sobie tych ziółek i przyrządzić je bez aptekarza. Wtedy będziesz przekonany, że masz prawdziwe, niezafałszowane lekarstwo. Można robić także herbatę ze suszonych liści babki i płucnika (pulmonaria officinalis), mieszając po połowie.

Bez czarny (s

ambucus

nigra

 L.)

6. Bez czarny (sambucus nigra L.)

W dawnych czasach