Albert Wielki ebook

Ks. Jan Badeni

Albert Wielki

Armoryka

Sandomierz

Projekt okładki: Juliusz Susak

Na okładce:

Vicente Salvador Gómez (1637-1678), Objawienie się Najświętszej Maryi Panny św. Albertowi Wielkiemu (1660),

licencja public domain, źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vicente_salvador_gomez-san_alberto.jpg

Ten plik został zidentyfikowany jako wolny od znanych ograniczeń prawa autorskiego,

w tym wszystkich praw zależnych i pokrewnych.

Tekst wg edycji z roku 1888. 

Zachowano oryginalną pisownię.

© Wydawnictwo Armoryka

Wydawnictwo Armoryka

ul. Krucza 16

27-600 Sandomierz

http://www.armoryka.pl/

ISBN 978-83-7639-469-5 

Rozdział I.

(Filozofowie i filozofia sto lat temu. – Zwrot do scholastyki. – Pierwsze początki. –  Sześciowiekowa rocznica Alberta. – Wiek XIII. – Cesarze niemieccy. – Innocenty III. – Filozofowie arabscy i ich szkoły. – Ich wpływ na społeczeństwo Zachodu. – Arystoteles i komentatorowie. – Co by się stało ze społeczeństwem? – Groźne niebezpieczeństwo).

Sto lat temu, 15 listopada 1780, przypadała pięćsetletnia rocznica zgonu św. Alberta Wielkiego, jednego z najgłówniejszych przedstawicieli, i więcej, bo założyciela filozofii chrześcijańskiej, scholastycznej. Natenczas uroczystość ta przeszła bez najmniejszego wpływu, niepostrzeżona. Zdawało się, że filozofia chrześcijańska, jak rozumieli ją wielcy myśliciele trzynastego lub siedemnastego stulecia, zginęła bezpowrotnie. Bohaterami dnia byli Wolter, Kant; w najlepszym razie Wolff i Leibniz – ci nawet, co z natury rzeczy i przekonania szermierzyli za zdrowym rozsądkiem i wiarą, spoglądali z niedowierzaniem na ˝niestosowne dla tak oświeconego czasu˝ teorie mędrców średniowiecznych. Zaledwie z posłuchu wiedziano coś o św. Tomaszu; o innych nic a nic nie słyszano.

Dopiero od jakich 40 lat daje się czuć reakcja. We Włoszech Jan Severino i jego szkoła (Talamo, Signiorello), profesorowie Kolegium Rzymskiego, dominikanin, dziś kardynał Zigliara i wielu innych ocierają z kurzawy stare foliały i zapoznają z nimi świat uczony. W Niemczech – rzecz ciekawa – jeden z najpierwszych, żyd Harry Hoertel, przywołuje do zastanowienia się nad wiedzą XIII wieku, której sam głęboki hołd składa (Thomas von Aquin und seine Zeit. Augsburg 1846). Wywiązuje się żywa polemika o to, czy wypada się wrócić do nauki Anielskiego Doktora. Sprzeciwia się temu Doellinger, Oiszinger, Günther, Kuhn; przeciw nim występują, tłumaczą i popularyzują naukę scholastyczną: Kleutgen (Głównie w znakomitym, rozgłośnym dziele: Philosophie der Vorzeit, którego dwa lata temu wyszła druga edycja), Werner (Der heilige Thomas von Aquin, 3 tomy. Regensburg 1859), Stoeckl (Lehrbuch der Philosophie (5 edycja); Geschichte der Philosophie des Mittelalters, 3 tomy, Mainz 1865), za nimi inni. W Hiszpanii nić tradycji filozoficznej nigdy się zupełnie nie przerwała: w nowszych czasach zasłynął tam zwłaszcza (nie mówiąc już o Balmesie), O. Gonzalès, którego Studia nad filozofią św. Tomasza, miały niemal to samo znaczenie dla Hiszpanii, jakie miały prace San Severina i Kleutgena dla Włoch i Niemiec. Nawet katolicka Anglia wzięła udział w tym ruchu, znakomitym dziełem o św. Tomaszu O. Bedy Vaughan, obecnie biskupa w Sidney (U nas niewiele na tym polu pracowano. Wspomnijmy prace OO. Semeneńki (drukowane w Przeglądzie Poznańskim) i Pawlickiego. Dzieło O. Morawskiego Filozofia i jej zadanie jest właściwie dopiero obszernym i gruntownym wstępem do samej filozofii, której oczekujemy).

W tym stanie były rzeczy, kiedy roku przeszłego ogłosił Leon XIII encyklikę swą: Aeterni Patris, mającą na