Zwycięzcy ebook

Dla każ­dego, kto mówi za dużo i śpiewa za gło­śno,

i pła­cze za czę­sto, i w ży­ciu ko­cha coś bar­dziej, niż po­wi­nien.

1

Opo­wie­ści

Wszy­scy, któ­rzy znali Ben­ja­mina Ovi­cha, a w szcze­gól­no­ści my, któ­rzy zna­li­śmy go na tyle do­brze, by na­zy­wać go Ben­jim, w głębi serca za­wsze wie­dzie­li­śmy, że nie było mu pi­sane szczę­śliwe za­koń­cze­nie.

Mimo to oczy­wi­ście na­dal ro­bi­li­śmy so­bie na­dzieje. Boże drogi, ja­kież my ro­bi­li­śmy so­bie na­dzieje. Na­iwne ma­rze­nia to ostatni ba­stion obronny mi­ło­ści, więc wciąż so­bie wma­wiamy, że żadne okropne tra­ge­die nie do­tkną aku­rat tych, któ­rych ko­chamy, i że to wła­śnie nasi bli­scy unikną złego. Ze względu na nich ma­rzymy o wiecz­nym ży­ciu, su­per­mo­cach i we­hi­kule czasu. Ro­bimy so­bie na­dzieje, Boże drogi, ja­kież my ro­bimy so­bie na­dzieje.

Prawdę mó­wiąc, bajki o chłop­cach ta­kich jak Benji pra­wie ni­gdy nie koń­czą się tak, że do­ży­wają oni sę­dzi­wego wieku. Nie są im pi­sane dłu­gie hi­sto­rie, to nie oni po­go­dzeni z lo­sem umie­rają w domu spo­koj­nej sta­ro­ści, z głową na mięk­kiej po­duszce.

Chłopcy tacy jak Benji umie­rają młodo. Tra­gicz­nie.

2

Bu­rze

„Nie kom­pli­kuj”. To pro­sta rada za­równo w ho­keju, jak i w ży­ciu. Nie kom­pli­kuj rze­czy bar­dziej, niż trzeba, nie myśl za wiele, naj­le­piej wcale. Po­winno to do­ty­czyć rów­nież tej hi­sto­rii, bo dzięki temu można by ją było opo­wie­dzieć o wiele szyb­ciej, trwa prze­cież nie­całe dwa ty­go­dnie, a ile może się wy­da­rzyć w tak krót­kim cza­sie w dwóch ho­ke­jo­wych mia­stecz­kach? Za­pewne nie za wiele.

Po pro­stu wszystko.

Naj­bar­dziej pro­ble­ma­tyczne tak w ho­keju, jak i w ży­ciu jest mia­no­wi­cie to, że nie­skom­pli­ko­wane chwile wy­stę­pują nie­zwy­kle rzadko. Wszystko inne to walka. Ta opo­wieść nie za­czyna się dzi­siaj, to­czy się już od dwóch lat, to wtedy Maya An­ders­son się stąd wy­pro­wa­dziła. Opu­ściła Björn­stad i w dro­dze na po­łu­dnie prze­je­chała przez Hed. Oba te le­śne mia­steczka leżą po są­siedzku, a jed­no­cze­śnie tak da­leko od wszyst­kiego in­nego, że była to nie­malże emi­gra­cja. Któ­re­goś dnia Maya za­śpiewa o tym, że lu­dzi do­ra­sta­ją­cych bli­sko dzi­czy nie­wiele dzieli od dzi­ko­ści w nich sa­mych. Bę­dzie to za­równo prze­sada, jak i nie­do­sza­co­wa­nie, pra­wie za­wsze mówi się o nas wła­śnie w taki spo­sób. Je­śli jed­nak za­wi­tasz w te strony i ja­kimś cu­dem za­wieje cię aż do baru Fu­tro, a na dzień do­bry nie do­sta­niesz w dziób za głu­pie py­ta­nie o wiek bar­manki albo o pla­ste­rek cy­tryny w drinku, to może sto­jąca za ba­rem Ra­mona wy­ja­śni ci coś waż­nego: „Tu­taj, w le­sie, lu­dzie są od sie­bie o wiele bar­dziej za­leżni niż w du­żych mia­stach. Tu trzy­mamy się ra­zem, czy tego chcemy, czy nie, tak mocno, że gdy je­den z nas zbyt gwał­tow­nie ob­raca się we śnie, to dru­giemu bra­kuje koł­dry w in­nej czę­ści gminy”.

Chcesz zro­zu­mieć to miej­sce? Naj­pierw mu­sisz więc zro­zu­mieć jego kon­tekst, jak wszystko i wszy­scy po­zo­stają ze sobą zwią­zani nie­wi­dzialną ni­cią re­la­cji, lo­jal­no­ści i zo­bo­wią­zań: hala lo­do­wi­ska i fa­bryka, dru­żyna ho­ke­jowa i po­li­tycy, miej­sce w ta­beli i pie­nią­dze, sport i moż­li­wo­ści pracy, przy­ja­ciele z dzie­ciń­stwa i ko­le­dzy z dru­żyny, są­sie­dzi, współ­pra­cow­nicy i ro­dziny. To wszystko trzyma lu­dzi ra­zem i po­zwala im prze­trwać, ale jed­no­cze­śnie zmu­sza do nik­czem­nych prze­stępstw prze­ciwko so­bie na­wza­jem. Ra­mona nie opo­wie ci wszyst­kiego, nikt tego nie zrobi, ale chcesz nas zro­zu­mieć? Tak na­prawdę? Mu­sisz się w ta­kim ra­zie do­wie­dzieć, jak się tu zna­leź­li­śmy.

Zimą dwa i pół roku temu Maya An­ders­son zo­stała zgwał­cona na im­pre­zie przez Ke­vina Er­dahla, naj­lep­szego ho­ke­istę, ja­kiego do tam­tej pory wi­działa ta oko­lica. Oczy­wi­ście nikt nie używa te­raz słowa „gwałt”, ra­czej „skan­dal” lub też okre­śleń typu: „to, co się wy­da­rzyło” albo „to... no wiesz”. Wszy­scy się wsty­dzą, nikt nie po­trafi o tym za­po­mnieć. Łań­cuch wy­da­rzeń ma­jący swój po­czą­tek na tej im­pre­zie wpły­nął na po­li­tyczne de­cy­zje i prze­su­nął pie­nią­dze z jed­nego mia­sta do dru­giego. To z ko­lei do­pro­wa­dziło do wy­peł­nio­nych nie­na­wi­ścią wio­sny i lata, a na­stęp­nie bru­tal­nej zimy. Za­częło się od zwy­kłej bójki w hali lo­do­wi­ska, a skoń­czyło pra­wie na ulicz­nej woj­nie, w któ­rej męż­czyźni w czar­nych kurt­kach, zwani przez po­li­cję „chu­li­ga­nami”, a przez miesz­kań­ców Björn­stad po pro­stu „Grupą”, za­ata­ko­wali wroga z Hed, na co męż­czyźni z Hed od­po­wie­dzieli pod­pa­le­niem Fu­tra. W po­goni za ze­mstą Grupa stra­ciła w wy­padku sa­mo­cho­do­wym Vi­dara, mło­dego chło­paka, któ­rego jej człon­ko­wie uwiel­biali po­nad wszystko. Ta kro­pla prze­lała czarę, po la­tach agre­sji nikt już nie miał wię­cej siły. Vi­dara po­cho­wano, dwaj miesz­kańcy Hed tra­fili do wię­zie­nia, a po­mię­dzy chu­li­ga­nami i mia­stami za­pa­no­wał ro­zejm. Ja­kimś cu­dem udało się go do­cho­wać aż do te­raz, cho­ciaż z dnia na dzień wy­da­wał się co­raz bar­dziej kru­chy.

Ke­vin wraz z ro­dziną się wy­pro­wa­dził i ni­gdy już tu­taj nie wróci. Nikt by się na to nie zgo­dził. Całe Björn­stad ze wszyst­kich sił sta­rało się wy­ma­zać Ke­vina z pa­mięci, a mimo że nikt się do tego nie przy­znał, to wszy­scy ode­tchnęli z ulgą, gdy Maya rów­nież spa­ko­wała wa­lizki i się wy­nio­sła. Wy­je­chała aż do sa­mej sto­licy, za­częła na­ukę w szkole mu­zycz­nej i nie­malże stała się cał­kiem in­nym czło­wie­kiem. A wszy­scy, któ­rzy zo­stali w le­sie, co­raz rza­dziej wspo­mi­nali o „skan­dalu”, pra­wie tak, jakby się ni­gdy nie wy­da­rzył.

Benji Ovich, kie­dyś naj­lep­szy przy­ja­ciel Ke­vina Er­dahla, rów­nież spa­ko­wał wa­lizkę. Znacz­nie mniej­szą od ba­gażu Mai. Ale za to jego po­dróż trwała o wiele dłu­żej. Maya wy­je­chała do cze­goś, on na­to­miast po pro­stu wy­je­chał od nich. Ona szu­kała od­po­wie­dzi w ja­sno­ści, Benji w ciem­no­ściach. Maya w sztuce, a on na dnie bu­telki. Oby­dwoje nie­wiele tam zna­leźli.

W mie­ście, które za sobą zo­sta­wili, klub Björn­stad Hoc­key chy­lił się ku upad­kowi. Tam, gdzie do tej pory wszy­scy ma­rzyli o nie­moż­li­wych wręcz rze­czach, te­raz nikt już nie miał siły na ja­kie­kol­wiek ma­rze­nia. Pe­ter An­ders­son, oj­ciec Mai, za­koń­czył ka­rierę dy­rek­tora spor­to­wego i na do­bre od­pu­ścił ho­keja. Spon­so­rzy po­ucie­kali, a w gmi­nie za­częto na­wet prze­bą­ki­wać o za­mknię­ciu ca­łego klubu i prze­nie­sie­niu wszyst­kich środ­ków oraz fi­nan­so­wa­nia do Hed Hoc­key. Tak na­prawdę klub udało się ura­to­wać w ostat­nim mo­men­cie dzięki no­wym pie­nią­dzom i upar­tym miej­sco­wym biz­nes­me­nom. Nowi za­gra­niczni wła­ści­ciele fa­bryki do­strze­gli w nim spo­sób na zdo­by­cie ak­cep­ta­cji lo­kal­nej spo­łecz­no­ści, a opor­tu­ni­styczny po­li­tyk Ri­chard Theo szansę na no­wych wy­bor­ców. Dzięki nim w od­po­wied­niej chwili zgro­ma­dzony zo­stał ka­pi­tał, który po­zwo­lił uchro­nić klub od za­głady. W tym sa­mym cza­sie wy­mie­niono w nim sta­rych człon­ków za­rządu, prze­pro­wa­dzono spo­tka­nia do­ty­czące „marki” klubu i nie­długo po­tem oczom świata dum­nie przed­sta­wiono cał­ko­wi­cie nową „de­kla­ra­cję war­to­ści”. Ro­ze­słano ulotki z ha­słem: „Spon­so­ring Björn­stad Hoc­key jest nie tylko moż­liwy, ale rów­nież wła­ściwy!”. I wbrew wszel­kim prze­ciw­no­ściom losu udało się to wszystko od­wró­cić, naj­pierw na lo­dzie, a póź­niej i poza nim. Eli­sa­beth Za­ckell, tre­nerka z Björn­stad, sta­rała się o pracę w więk­szym klu­bie, ale jej nie do­stała, za­miast niej sta­no­wi­sko ob­jął tre­ner Hed, który na­tych­miast opu­ścił mia­sto, za­bie­ra­jąc ze sobą naj­lep­szych gra­czy. Hed zo­stało na­gle bez przy­wódcy i po­dob­nie jak inne kluby po­sta­wione w ta­kiej sy­tu­acji, szybko za­ko­pało się w in­try­gach i walce o wła­dzę. W tym sa­mym cza­sie Za­ckell bu­do­wała w Björn­stad nową dru­żynę, mło­dego męż­czy­znę o imie­niu Bobo uczy­niła tre­ne­rem po­moc­ni­czym, a na czele bandy roz­ra­bia­ków na lo­dzie po­sta­wiła szes­na­sto­let­niego Amata. Amat ma te­raz osiem­na­ście lat i bez wąt­pie­nia jest naj­więk­szą gwiazdą ho­keja, jaką wi­działa ta oko­lica, z tak ogrom­nym ta­len­tem, że całą ostat­nią zimę plot­ko­wano o tym, że wkrótce zo­sta­nie zdra­fto­wany do NHL i bę­dzie grał za­wo­dowo w Ame­ryce Pół­noc­nej. Za­wod­nik do­mi­no­wał w każ­dym me­czu ostat­niego se­zonu, aż do wio­sny, kiedy to na­ba­wił się kon­tu­zji. Całe mia­sto było prze­ko­nane, że gdyby nie to, Björn­stad wy­gra­łoby całą se­rię i awan­so­wało do wyż­szej ligi. A gdyby w tym sa­mym cza­sie ja­kimś cu­dem Hed nie udało się zdo­być punk­tów w ostat­nich me­czach, to spa­dliby na sam dół ta­beli i tym sa­mym do niż­szej ligi.

Tak więc wszystko, co jesz­cze dwa lata temu, gdy Maya i Benji stąd wy­je­chali, wy­da­wało się kom­plet­nie nie­moż­liwe, te­raz na­gle stało się tylko kwe­stią czasu: zie­lone mia­sto pnie się w górę, pod­czas gdy czer­wone spada. Każ­dego mie­siąca do Björn­stad przy­bywa wię­cej spon­so­rów, a do Hed co­raz mniej, hala lo­do­wi­ska w Björn­stad zo­stała wy­re­mon­to­wana, a dach w Hed pra­wie się wali. Naj­więksi pra­co­dawcy w Björn­stad, fa­bryka i sklep spo­żyw­czy, za­trud­niają no­wych pra­cow­ni­ków. Naj­więk­szy pra­co­dawca w Hed, czyli szpi­tal, rok do roku ob­cina etaty. To w Björn­stad są te­raz pie­nią­dze, to tu jest praca, to my je­ste­śmy zwy­cięz­cami.

Chcesz to zro­zu­mieć? Mu­sisz w ta­kim ra­zie wie­dzieć, że tu­taj cho­dzi o coś wię­cej niż tylko punkt na ma­pie. Z góry mo­żemy wy­glą­dać jak dwa zwy­kłe le­śne mia­steczka, w oczach nie­któ­rych prak­tycz­nie wsie. Je­dyne, co nas od­dziela, to kręta droga mię­dzy drze­wami. Nie wy­gląda na­wet na spe­cjal­nie długą, ale może się oka­zać, że za­fun­du­jesz so­bie po­rządny spa­cer, je­śli po­sta­no­wisz ru­szyć nią w mi­nu­so­wej tem­pe­ra­tu­rze i pod wiatr, bo tu­taj nie mamy in­nej tem­pe­ra­tury ani in­nych wia­trów. Nie­na­wi­dzimy Hed, a oni nie­na­wi­dzą nas. Je­śli przez cały se­zon wy­gramy wszyst­kie me­cze, ale na końcu po­le­gniemy z nimi, to mamy po­czu­cie prze­gra­nego roku. Nie wy­star­czy, że nam się po­wo­dzi, praw­dziwe za­do­wo­le­nie od­czu­wamy do­piero, gdy im się nie wie­dzie. Björn­stad gra w zie­lo­nych ko­szul­kach z niedź­wie­dziem, a Hed w czer­wo­nych z by­kiem, brzmi to cał­kiem pro­sto, ale ko­lory nie po­wie­dzą nam, gdzie koń­czy się ja­kiś pro­blem do­ty­czący ho­keja, a za­czy­nają po­zo­stałe. W Björn­stad nie ma ani jed­nego płotu po­ma­lo­wa­nego na czer­wono, a w Hed ani jed­nego w ko­lo­rze zie­lo­nym, bez względu na to, czy jego wła­ści­ciel in­te­re­suje się ho­ke­jem czy nie, nikt więc do końca nie wie, czy kluby wzięły swoje ko­lory z pło­tów czy wręcz na od­wrót. Czy to nie­na­wiść stwo­rzyła kluby, czy też kluby nie­na­wiść? Chcesz zro­zu­mieć ho­ke­jowe mia­steczka? Mu­sisz za­tem wie­dzieć, że tu­taj sport zna­czy o wiele wię­cej niż tylko sport.

Chcesz zro­zu­mieć tych lu­dzi? Tak na­prawdę zro­zu­mieć? Mu­sisz też w ta­kim ra­zie wie­dzieć, że za chwilę na­dej­dzie okropna ka­ta­strofa na­tu­ralna, która znisz­czy to, co ko­chamy. Może i miesz­kamy w ho­ke­jo­wych mia­stach, ale przede wszyst­kim je­ste­śmy ludźmi lasu. Oto­czeni drze­wami, ska­łami i zie­mią, które przez ty­siące lat wi­działy, jak ro­dzą się i za­ni­kają ga­tunki. Może i uda­jemy, że je­ste­śmy wielcy i silni, ale z zie­mią nie wy­gramy. Któ­re­goś dnia za­cznie wiać, a na­stę­pu­ją­cej po nim nocy bę­dziemy mieć wra­że­nie, że już ni­gdy nie prze­sta­nie.

Za ja­kiś czas Maya za­śpiewa pie­śni o nas i dzi­czy bli­skiej nam za­równo na ze­wnątrz, jak i w środku. Za­śpiewa o tym, że miej­sce jej do­ra­sta­nia de­fi­niują tra­ge­die, te, któ­rych do­świad­czy­li­śmy, i te, któ­rych by­li­śmy spraw­cami. Za­śpiewa o je­sieni, w któ­rej las z pełną siłą ob­róci się prze­ciwko nam. Za­śpiewa o tym, że wszyst­kie spo­łecz­no­ści są sumą wła­snych wy­bo­rów i że to, co ko­niec koń­ców trzyma nas ra­zem, to na­sze hi­sto­rie. Za­śpiewa:

Wszystko za­częło się od wi­chury.

Naj­gor­szej w tej oko­licy od co naj­mniej po­ko­le­nia. Może i mó­wimy tak o każ­dej wi­chu­rze, ale ta była nie­po­rów­ny­walna z żadną inną. Prze­bą­ki­wano, że w tym roku śnieg przyj­dzie pew­nie póź­niej, ale wiatr nad­cią­gnął szyb­ciej. Sier­pień za­koń­czył się zło­wróżbną falą go­rąca, lecz za­raz po­tem, na prze­ło­mie mie­sięcy, je­sień jed­nym kop­nię­ciem wy­wa­żyła drzwi i tem­pe­ra­tury spa­dły.

Przy­roda wo­kół nas staje się nie­obli­czalna i agre­sywna, psy i my­śliwi wy­czu­wają to jako pierwsi, nie­długo po nich cała reszta. Do­strze­gamy sy­gnały ostrze­gaw­cze, mimo to wi­chura przy­cho­dzi z taką siłą, że po­zba­wia nas po­wie­trza w płu­cach. Sie­cze las z ko­rze­niami, gasi niebo, rzuca się na na­sze domy i mia­sta ni­czym do­ro­sły męż­czy­zna bi­jący dziecko. Pra­stare pnie drzew się ugi­nają, do tej pory nie­wzru­szone ni­czym skały, na­gle pod stopą przy­po­mi­nają źdźbła trawy, wiatr dudni w uszach tak gło­śno, że nie sły­chać, gdy któ­reś z nich za­wala się obok nas. W mie­ście wśród bu­dyn­ków ka­wałki bla­chy i da­chówki od­ry­wają się i niosą ciężko z wia­trem, wy­ostrzone po­ci­ski po­lu­jące na każ­dego, kto za wszelką cenę pró­buje się schro­nić w domu. Las za­wala drogi, aż w końcu nie da się ani stąd wy­je­chać, ani tu do­stać, prze­rwa w do­sta­wie prądu ośle­pia mia­sta w nocy, te­le­fony ko­mór­kowe dzia­łają tylko w nie­któ­rych miej­scach. Wszy­scy, któ­rym udaje się do­dzwo­nić do ko­goś bli­skiego, wy­krzy­kują w słu­chawkę tę samą wia­do­mość: „Zo­stań w domu, zo­stań w domu!”.

Ale je­den młody pa­nicz­nie wy­stra­szony męż­czy­zna z Björn­stad pę­dzi swoim nie­wiel­kim sa­mo­cho­dem po wą­skich dro­gach do szpi­tala w Hed. Nie miał od­wagi opusz­czać domu, ale bał się rów­nież w nim zo­stać, jego cię­żarna żona sie­dzi obok niego i nad­szedł już jej czas, z wi­churą czy bez niej. Kie­rowca mo­dli się do Boga ni­czym ate­iści w oko­pach, żona wy­daje z sie­bie okrzyk, gdy na­gle drzewo przed nimi ła­mie się i bez­li­to­śnie ude­rza w ma­skę sa­mo­chodu. Bla­cha ugina się tak mocno, że ko­bietę aż rzuca na przed­nią szybę. Nikt ich nie sły­szy.

3

Stra­żacy

Chcesz zro­zu­mieć lu­dzi miesz­ka­ją­cych w dwóch ho­ke­jo­wych mia­stecz­kach? Tak na­prawdę zro­zu­mieć? Mu­sisz w ta­kim ra­zie wie­dzieć o wszyst­kich naj­gor­szych rze­czach, do któ­rych je­ste­śmy zdolni.

Nad do­mami na obrze­żach Hed nie wieje, ale dudni. Fa­sady pę­kają, pod­łogi wi­brują tak mocno, że czer­wone bluzy Hed Hoc­key i pro­por­czyki roz­wie­szone w po­miesz­cze­niach się ko­ły­szą. Czwórka dzieci znaj­du­jąca się wła­śnie w domu opo­wie póź­niej, że miały wra­że­nie, jakby wszech­świat pró­bo­wał je za­bić. Tess jest naj­star­sza, ma sie­dem­na­ście lat, po­tem pięt­na­sto­letni To­bias, trzy­na­sto­letni Ted i Ture, sied­mio­la­tek. Boją się, jak wszyst­kie dzieci, lecz nie śpią, przy­go­to­wane na każdą ewen­tu­al­ność, bo mimo wszystko nie są jak wszyst­kie dzieci. Ich mama pra­cuje jako po­łożna, a tata jako stra­żak, cza­sem wy­daje się wręcz, że sy­tu­acje kry­zy­sowe to je­dyne chwile, w któ­rych ich ro­dzina na­prawdę funk­cjo­nuje. Gdy tylko do nich do­tarło, co wkrótce się wy­da­rzy, dzie­ciaki wy­bie­gły na ogród, by po­skła­dać me­ble ogro­dowe, huś­tawki i ścianki do wspi­naczki, żeby pod­czas wi­chury, znie­sione przez wiatr, nie ude­rzyły w ja­kieś okno. Tata Johnny po­biegł po­móc w ogro­dzie kilka do­mów da­lej. Mama Han­nah za­dzwo­niła do wszyst­kich zna­jo­mych z za­py­ta­niem, czy cze­goś nie po­trze­bują. Od­była wiele roz­mów, bo znają tu wszyst­kich, uro­dzili się i wy­cho­wali w Hed, a te­raz, gdy jedno pra­cuje w straży po­żar­nej, a dru­gie w szpi­talu, nie ma chyba w oko­licy ni­kogo, kto ich nie zna. To ich mia­sto, ich dzieci uczyły się jeź­dzić na ro­we­rze na tych sa­mych przy­do­mo­wych ulicz­kach co oni sami i wy­cho­wy­wane są we­dług pro­stych za­sad: Ko­chaj ro­dzinę, pra­cuj ciężko, ciesz się, gdy Hed Hoc­key wy­grywa mecz, i ciesz się jesz­cze bar­dziej, gdy Björn­stad Hoc­key do­staje baty. Po­ma­gaj tym, któ­rzy po­trze­bują po­mocy, bądź do­brym są­sia­dem i ni­gdy nie za­po­mi­naj, skąd po­cho­dzisz. Tego ostat­niego ro­dzice uczą nie po­przez słowa, ale czyny. Po­ka­zują im, że można się sprze­czać o wszystko, lecz gdy sprawa jest na­prawdę po­ważna, to trzeba się trzy­mać ra­zem, bo sa­memu nie ma się żad­nych szans.

Wi­chura za oknem wy­wo­łała ko­lejną, już w domu, ro­dzice znów się po­kłó­cili, i to po­rząd­nie. Han­nah to drobna i szczu­pła ko­bieta. Stoi te­raz w oknie ku­chen­nym i za­gryza po­li­czek, roz­ma­so­wu­jąc si­niaki. Po­ślu­biła idiotę. Johnny jest wy­soki i bar­czy­sty, ma gę­stą brodę i ciężką pięść. Jesz­cze jako ho­ke­ista znany był z tego, że go­towy do walki pierw­szy zrzu­cał rę­ka­wice, sza­lony byk z logo Hed Hoc­key rów­nie do­brze mógł być jego ka­ry­ka­turą. Jest po­ryw­czy i uparty, sta­ro­modny i pe­łen prze­są­dów, to je­den z tych ste­reo­ty­po­wych za­czep­nych li­ce­ali­stów, któ­rzy ni­gdy do końca nie do­ro­śli. Grał w ho­keja tak długo, jak się dało, a po­tem zo­stał stra­ża­kiem, za­mie­nił jedną szat­nię na drugą, na­dal kon­ku­ru­jąc we wszyst­kim: kto wy­ci­śnie naj­wię­cej na ła­weczce, kto po­bie­gnie naj­szyb­ciej w le­sie, kto wleje w sie­bie naj­wię­cej piwa na grillu. Od pierw­szego dnia związku Han­nah zda­wała so­bie sprawę z tego, że to, co w John­nym ta­kie cza­ru­jące, może też pew­nego dnia stać się nie­bez­pieczne, słabi prze­gry­wa­jący mogą być agre­sywni, a pe­łen pa­sji tem­pe­ra­ment do­pro­wa­dzić do prze­mocy. „Długi lont, ale dużo pro­chu to naj­nie­bez­piecz­niej­sza kom­bi­na­cja”, zwykł ma­wiać jej teść. W ko­ry­ta­rzu stoi wa­zon, dawno temu roz­bity na drobne ka­wałki, a na­stęp­nie sta­ran­nie skle­jony, tak by Han­nah już ni­gdy nie za­po­mniała.

Johnny wraca z ogrodu. Pa­trzy na nią ukrad­kiem, spraw­dza­jąc, czy na­dal jest wzbu­rzona. Kłót­nie za­wsze koń­czą się w ten spo­sób, bo wy­szła za idiotę, który ni­gdy nie słu­cha. I za­wsze coś się tłu­cze.

Han­nah czę­sto roz­my­śla o tym, że jej mąż po­zwala wszyst­kim my­śleć, że jest twar­dzie­lem, ale w rze­czy­wi­sto­ści to nie­zwy­kle wraż­liwy i ła­twy do ura­że­nia czło­wiek. Je­śli Hed Hoc­key do­staje baty, to tak jakby on sam obe­rwał. Kiedy wio­sną ze­szłego roku w lo­kal­nej ga­ze­cie na­pi­sano, że „Björn­stad Hoc­key re­pre­zen­tuje no­wo­cze­sność, pod­czas gdy Hed Hoc­key sym­bo­li­zuje to, co prze­sta­rzałe”, wziął so­bie to do serca tak mocno, jak gdyby na­pi­sano co naj­mniej, że cała jego ro­dzina i wszyst­kie war­to­ści w ży­ciu były nie­wła­ściwe. Klub to mia­sto, a mia­sto to jego ro­dzina. Jego lo­jal­ność jest nie do pod­wa­że­nia i zmu­sza go za­wsze do tego, co naj­bar­dziej eks­tre­malne. Za­wsze gra ostro, ni­gdy się nie boi, za­wsze pierw­szy bie­gnie do każ­dej ka­ta­strofy.

Kilka lat temu w ca­łym kraju pło­nęły lasy. Ani Hed, ani Björn­stad spe­cjal­nie nie ucier­piały, ale parę go­dzin jazdy stąd było na­prawdę nie­bez­piecz­nie. Johnny, Han­nah i dzie­ciaki spę­dzali wtedy, pierw­szy raz od dawna, wspól­nie wa­ka­cje, je­chali wła­śnie do parku wod­nego na po­łu­dniu. W ra­diu usły­szeli wia­do­mość o po­ża­rach. Kłót­nia za­częła się, jesz­cze za­nim za­dzwo­nił te­le­fon, bo Han­nah do­brze wie­działa, że gdy za­dzwo­nią, Johnny na­tych­miast za­wróci. Dzieci ku­liły się na tyl­nych sie­dze­niach mi­ni­busa, bo już to wcze­śniej wi­działy: tę samą kłót­nię, te same krzyki, te same za­ci­śnięte pię­ści. Wy­szła za idiotę.

Każ­dego dnia walki Johnny’ego z po­ża­rami la­sów w te­le­wi­zyj­nych wia­do­mo­ściach przed­sta­wiano co­raz to strasz­niej­sze ob­razy, każ­dego wie­czoru, mimo że dzieci za­sy­piały z pła­czem, Han­nah uda­wała, że wcale się nie nie­po­koi, każ­dej nocy za­ła­my­wała się w sa­mot­no­ści przy ku­chen­nym stole. W końcu wró­cił, gdzieś tak po ty­go­dniu, cho­ciaż mieli wra­że­nie, że nie było go rok. Wy­chu­dzony i tak brudny, że zda­wało się, że ni­gdy do końca nie bę­dzie w sta­nie ze­trzeć tego brudu ze skóry. Han­nah stała w kuchni i do­strze­gła go, jak wy­siada z sa­mo­chodu ka­wa­łek od domu, na skrzy­żo­wa­niu, i ostat­nie kroki prze­mie­rza pie­szo, czła­piąc, tak jakby za­raz miał się roz­sy­pać i za­mie­nić w wielką stertę ku­rzu. Rzu­ciła się w stronę ku­chen­nych drzwi, dzieci też już go za­uwa­żyły, zbie­gły więc pę­dem ze scho­dów, prze­ci­ska­jąc się koło niej i po­ty­ka­jąc jedno o dru­gie, a po­tem na ze­wnątrz. Han­nah przy­sta­nęła przy oknie, ob­ser­wu­jąc, jak rzu­cają się Johnny’emu w ra­miona, aż na końcu cała czwórka wi­siała na nim jak małpki: To­bias i Ted wo­kół szyi, Tess na ple­cach, a mały Ture w ra­mio­nach. Oj­ciec był cały uba­brany, spo­cony i wy­czer­pany, ale pod­niósł wszyst­kie dzieci i wniósł je do domu, jakby wa­żyły tyle co piórko. W nocy spał na ma­te­racu koło łóżka Tu­rego, skoń­czyło się na tym, że po­zo­stałe ro­dzeń­stwo rów­nież przy­tar­gało tam swoje le­go­wi­ska. Han­nah od­zy­skała Johnny’ego do­piero po czte­rech no­cach. Do­piero wtedy po­czuła jego ra­miona i w spo­koju mo­gła za­snąć, od­dy­cha­jąc w jego ko­szulkę. Ostat­niego ranka była już tak za­zdro­sna o dzieci, tak zła na samą sie­bie i zmę­czona wstrzy­my­wa­niem wła­snych uczuć, że rzu­ciła tym cho­ler­nym wa­zo­nem o pod­łogę.

Skle­iła go po­tem sta­ran­nie, a nikt w ro­dzi­nie nie od­wa­żył się do niej ode­zwać, do­póki nie skoń­czyła. Mąż usiadł póź­niej przy niej na pod­ło­dze i jak zwy­kle szep­tał: „Nie bądź na mnie zła, nie zniosę tego, je­śli bę­dziesz na mnie zła”. Czuła, że struny gło­sowe ła­mią się jej w gar­dle, gdy wy­rzu­ciła z sie­bie: „To na­wet nie był twój po­żar, to na­wet nie TU się pa­liło!”. Johnny po­chy­lił się ostroż­nie, czuła jego od­dech na dło­niach, gdy je ca­ło­wał. „Wszyst­kie po­żary to moje po­żary”. Jak­żeż ona nie­na­wi­dziła tego idioty i jed­no­cze­śnie go uwiel­biała. „Twoim za­da­niem jest wra­cać do domu. Twoim je­dy­nym za­da­niem jest wra­cać do domu”, przy­po­mniała mu, na co on od­po­wie­dział z uśmie­chem na twa­rzy: „No prze­cież je­stem”. Z ca­łej siły ude­rzyła go w ra­mię. Spo­tkała w ży­ciu wielu idio­tów, któ­rzy wma­wiali so­bie, że jako pierwsi po­bie­gliby w ogień, by ra­to­wać in­nych, ale jej idiota jest ta­kim idiotą, który na­prawdę to zrobi. Kłócą się więc o to samo za każ­dym ra­zem, gdy Johnny je­dzie do po­żaru, po­nie­waż za każ­dym ra­zem Han­nah jest tak samo zła na sie­bie, że się o niego boi. I za­wsze koń­czy się tym, że coś roz­bija lub tłu­cze. Wtedy był to wa­zon, tym ra­zem pa­dło na jej wła­sne kostki dłoni. Gdy za­częła się wi­chura i Johnny, by być w go­to­wo­ści, na­tych­miast pod­ła­do­wał te­le­fon, ude­rzyła pię­ścią w zlew. Te­raz roz­ma­so­wuje si­niaka i klnie. Chce, żeby je­chał, ale jed­no­cze­śnie tego nie­na­wi­dzi, i w taki wła­śnie spo­sób daje o tym znać.

Johnny wcho­dzi do kuchni, Han­nah czuje jego za­rost na karku. Zgrywa twar­dziela, ale w rze­czy­wi­sto­ści jest naj­wraż­liw­szy z nich wszyst­kich, to wła­śnie dla­tego ni­gdy jej nie od­krzy­kuje. Wi­chura ude­rza w okna i oboje do­brze wie­dzą, że te­le­fon za­raz za­dzwoni i że Johnny bę­dzie mu­siał je­chać, a ona znów wpad­nie w złość. „Martw się do­piero wtedy, jak prze­sta­nie się zło­ścić, bo to bę­dzie zna­czyć, że już cię nie ko­cha”, po­wie­dział Johnny’emu oj­ciec za­raz po tym, jak on i Han­nah się po­brali. „Długi lont i dużo pro­chu w tej ko­bie­cie, le­piej uwa­żaj!”, do­dał, uśmie­cha­jąc się.

Han­nah być może po­ślu­biła idiotę, ale sama też, do cho­lery, jest zdrowo wal­nięta. Jej po­czu­cie hu­moru po­trafi do­pro­wa­dzić Johnny’ego do gra­nic wy­trzy­ma­ło­ści, a chaos, który wo­kół niej pa­nuje, jest nie do znie­sie­nia. On sam wpada w pa­nikę, gdy rze­czy nie leżą na swoim miej­scu i nie ma pew­no­ści, gdzie wszystko się znaj­duje, do­ty­czy to za­równo wozu stra­żac­kiego, jak i szaf i ku­chen­nych sza­fek, a oże­nił się z osobą, która nie uważa, że po­winno się mieć swoją wy­zna­czoną stronę łóżka. Han­nah kła­dzie się jed­nego wie­czoru po jed­nej stro­nie, dru­giego po dru­giej, jak po­pad­nie, a on nie wie na­wet, od czego ma za­cząć się wku­rzać. Po­każ­cie mi ko­goś, kto nie ma swo­jej strony w łóżku. Poza tym cho­dzi po domu w bu­tach i nie spłu­kuje za sobą umy­walki, i wciąż prze­kłada noże do ma­sła i do sera, tak że każde śnia­da­nie to ja­kaś cho­lerna wy­prawa w po­szu­ki­wa­niu skar­bów. Jego żona jest gor­sza na­wet od dzieci.

Te­raz jed­nak pod­nosi dłoń i gła­dzi go po bro­dzie, a on obej­muje ją cia­sno i nic in­nego się nie li­czy. Na­uczyli się już sie­bie na­wza­jem. Han­nah za­ak­cep­to­wała, że ży­cie ze stra­ża­kiem ma rytm, któ­rego inni lu­dzie ni­gdy nie zro­zu­mieją. Na­uczyła się na przy­kład si­kać w ciem­no­ści, bo na po­czątku, gdy ze sobą za­miesz­kali, a ona za­pa­lała świa­tło w środku nocy, Johnny się bu­dził, my­śląc, że to lampka alar­mowa na sta­cji. Zry­wał się z łóżka w pół­śnie, ubie­rał się i biegł do sa­mo­chodu, za­nim ona w sa­mych majt­kach zdą­żyła go do­go­nić, za­sta­na­wia­jąc się, co, do ja­snej cho­lery, wy­czy­nia jej mąż. Mi­nęło kilka cha­otycz­nych nocy, nim zro­zu­miała, że Johnny już ni­gdy nie od­uczy się tego za­cho­wa­nia i że w głębi du­szy ona sama też by so­bie tego nie ży­czyła.

To wła­śnie taki fa­cet, który bie­gnie w ogień. Bez wa­ha­nia, bez zbęd­nych py­tań, po pro­stu bie­gnie. Ta­kich jak on jest nie­wielu, ale gdy się ich zo­ba­czy, od razu wia­domo, że to oni.

Ana ma osiem­na­ście lat. Wy­gląda przez okno w domu ojca na obrze­żach Björn­stad. Lekko ku­leje, bo nie­chcący uszko­dziła so­bie ko­lano na tre­ningu sztuk walki, po tym, jak ja­kiś rów­no­la­tek po­wie­dział, że dziew­czyny nie po­tra­fią po­rząd­nie ko­pać. Sko­pała mu więc że­bra i do­ło­żyła jesz­cze z ko­lana w głowę, ale nie­stety, jego czaszka – mimo że pu­sta – na­dal była dość twarda, dla­tego te­raz ku­leje. Jej ru­chy są za­wsze szyb­kie ni­czym bły­ska­wica, nie to co ocena sy­tu­acji, nie­zbyt do­brze ro­zu­mie lu­dzi, ale za to świet­nie po­trafi od­czy­ty­wać przy­rodę. Te­raz wi­dzi, jak za oknem po­ru­szają się drzewa, już ran­kiem zwró­ciła na to uwagę, na długo przed in­nymi wie­działa, że na­dej­dzie wi­chura. Dzieci do­brych my­śli­wych uczą się wy­czu­wać ta­kie rze­czy, a w oko­licy nie ma lep­szego my­śli­wego niż jej oj­ciec. Ten czło­wiek spę­dził w le­sie tyle czasu, że nie­kiedy za­po­mina o tym, że te­le­fon to nie my­śliw­skie wal­kie-tal­kie, i gdy ktoś do niego dzwoni, na końcu każ­dej wy­po­wie­dzi do­rzuca „od­biór”. Ana uczyła się w le­sie racz­ko­wać, a po­tem cho­dzić, bo to był je­dyny spo­sób, by spę­dzać czas z tatą. Las był jej pla­cem za­baw i szkołą, oj­ciec na­uczył ją wszyst­kiego o dzi­kich zwie­rzę­tach i nie­wi­dzial­nych si­łach drze­mią­cych w ziemi i po­wie­trzu. To była jego me­toda na oka­zy­wa­nie jej mi­ło­ści. Gdy była mała, po­ka­zy­wał jej, jak się tropi i strzela, gdy była star­sza, za­bie­rał ją na zle­cone przez gminę po­szu­ki­wa­nia po­trą­co­nej w wy­pad­kach dzi­kiej zwie­rzyny. Ży­cie w le­sie uczy nie tylko tego, jak na­leży chro­nić przy­rodę, ale rów­nież jak ona może chro­nić czło­wieka. Ko­niec koń­ców poza tym, że wy­pa­truje się tego sa­mego co ro­śliny: wio­sny i słońca, oba­wia się także po­dob­nych rze­czy: oczy­wi­ście ognia, ale jesz­cze bar­dziej wia­tru. Bo jego nie da się za­trzy­mać ani uga­sić. Wiatr nie zbo­czy z kursu przed ja­kimś pniem czy skórą, po pro­stu znisz­czy, po­ła­mie i uśmierci, co tylko ze­chce.

Ana sły­szała nie­po­godę w czub­kach drzew i prze­czu­wała ją w piersi, gdy jesz­cze wszę­dzie było spo­koj­nie i ci­cho. Na­lała wody do wszyst­kich ko­szy i wia­der, przy­nio­sła z piw­nicy ku­chenkę ga­zową i wy­mie­niła ba­te­rie w la­tar­kach czo­ło­wych, przy­go­to­wała świece i za­pałki. Na ko­niec jak w tran­sie na­rą­bała drewna i przy­nio­sła je do po­koju dzien­nego. Te­raz, gdy wi­chura nad­ciąga już nad Björn­stad, za­myka wszyst­kie okna i drzwi i tłu­kąc się na całą kuch­nię, zmywa na­czy­nia w rytm ulu­bio­nej pio­senki Mai pusz­czo­nej z wieży ste­reo. Głos przy­ja­ciółki ją uspo­kaja, a naj­zwy­klej­sze na świe­cie ku­chenne od­głosy uspo­ka­jają jej psy. To one ją chro­niły, gdy była dziec­kiem, te­raz jest na od­wrót. Je­śli za­py­tasz Mayę, kim jest jej przy­ja­ciółka, od­po­wie: „Wo­jow­ni­kiem”. Nie mówi tego jed­nak dla­tego, że Ana może po­ko­nać w walce każ­dego, ale przede wszyst­kim dla­tego, że ży­cie już nie raz pró­bo­wało po­ko­nać Anę i ni­gdy nie dało rady. Ana jest nie do po­ko­na­nia.

Cho­dzi do ostat­niej klasy li­ceum w Björn­stad, lecz już od dawna jest do­ro­sła, córki ro­dzi­ców ukry­wa­ją­cych się na dnie bu­te­lek do­ra­stają szyb­ciej. Gdy była mała, tata na­uczył ją pil­no­wać ognia w ko­minku, w od­po­wied­nim mo­men­cie do­kła­dać kilka do­dat­ko­wych szczap, tak by pło­mień ni­gdy nie zgasł. Te­raz, w gor­szych okre­sach, cza­sem dniach, a cza­sem mie­sią­cach, w ten sam spo­sób pod­syca swoje upo­je­nie. Ni­gdy nie jest nie­przy­jemny ani na­wet gło­śny, po pro­stu ni­gdy nie jest do końca trzeźwy. Prze­śpi całą bu­rzę, po­chra­pu­jąc na krze­śle w po­koju dzien­nym, oto­czony pu­cha­rami zdo­by­tymi przez Anę, z któ­rych jest tak dumny, i jej zdję­ciami z dzie­ciń­stwa, z któ­rych pie­czo­ło­wi­cie wy­ciął głowę matki Any. Zbyt pi­jany, by usły­szeć dzwo­niący te­le­fon. Ana zmywa i po­gła­śnia mu­zykę w kuchni, psy leżą u jej stóp, one też nic nie sły­szą. A te­le­fon dzwoni i dzwoni.

W końcu, za­miast tego, ktoś dzwoni do drzwi.

„Nic się nie dzieje, to tylko wiatr”, szep­cze Johnny. Han­nah bar­dzo chce w to wie­rzyć. Tym ra­zem nie będą ga­sić po­ża­rów, jej mąż wraz z po­zo­sta­łymi stra­ża­kami chwycą za piły elek­tryczne i pójdą oczysz­czać drogi z po­ła­ma­nych drzew, tak aby inne służby ra­tun­kowe i opieka do­mowa osób star­szych mo­gły się prze­do­stać. Za­wód stra­żaka w tych oko­li­cach w dzie­więć­dzie­się­ciu pro­cen­tach ozna­cza pracę drwala w le­sie, zwykł po­hu­ki­wać Johnny, ale Han­nah do­sko­nale wie, że jest z tego dumny. Na­leży prze­cież do tego lasu.

Od­wraca się do niego przo­dem, staje na pal­cach i gry­zie go w po­li­czek, tak że aż ugi­nają się pod nim ko­lana. Jest naj­więk­szy i naj­sil­niej­szy w pra­wie każ­dym po­miesz­cze­niu, do któ­rego wcho­dzi, ale bez względu na to, co my­ślą inni, wie, że je­śli dzieci zna­la­złyby się po dru­giej stro­nie ściany ognia, to Han­nah po­bie­głaby tam po nie szyb­ciej niż on sam. Jest skom­pli­ko­wana, wy­bu­chowa i py­skata, i, wierz­cie mi, nie­ła­two jej do­go­dzić, ale Johnny ko­cha ją naj­bar­dziej na świe­cie za jej cał­ko­wi­cie bez­kom­pro­mi­sowy in­stynkt obronny. „Po­ma­gamy tym, któ­rym mo­żemy”, szep­cze mu za­wsze do ucha po naj­gor­szych dniach, gdy on straci ko­goś w pracy albo ona u sie­bie. Stra­żak musi być przy­go­to­wany na oglą­da­nie śmierci na każ­dym eta­pie ży­cia, ona jed­nak pra­cuje jako po­łożna, zwy­kle wi­dzi ją więc w tym pierw­szym: w pierw­szych se­kun­dach ży­cia. Wy­po­wia­dane przez nią słowa mają nie tylko przy­nieść uko­je­nie, ale rów­nież przy­po­mi­nać im o ich obo­wiązku. Po­ma­gamy, je­śli mo­żemy, kiedy mo­żemy i tym, któ­rym mo­żemy. Taki ro­dzaj pracy, ale też taki typ czło­wieka.

Wolno wy­pusz­cza ją z ob­jęć, ni­gdy nie przy­zwy­czai się do tego, że ta nie­chlujna awan­tur­nica wciąż po­trafi tak na niego po­dzia­łać. Idzie spraw­dzić, czy jego te­le­fon się ła­duje, Han­nah długo za nim pa­trzy, ni­gdy się nie przy­zwy­czai, że na­wet po dwu­dzie­stu la­tach, gdy ten ma­rudny pe­dant rzuca jej tylko jedno spoj­rze­nie, ma ochotę ze­rwać z niego całe ubra­nie.

Z ko­ry­ta­rza do­biega dźwięk te­le­fonu. Już czas. Za­myka oczy, klnie i obie­cuje so­bie, że nie bę­dzie się już kłó­cić. Johnny ni­gdy jej nie mówi, że wróci do domu bez szwanku, bo to przy­nosi nie­szczę­ście. Po­wta­rza tylko, że ją ko­cha, raz za ra­zem, aż ona w końcu mu od­po­wiada: „Masz szczę­ście”. Te­le­fon dzwoni nie­prze­rwa­nie, Han­nah przy­cho­dzi do głowy, że mąż jest pew­nie w to­a­le­cie i dla­tego nie od­biera, więc krzy­czy na niego, bo szyby w oknach tłuką się nie­mi­ło­sier­nie od wia­tru. Dzieci już cze­kają usta­wione w sze­regu na scho­dach, by po­że­gnać się z oj­cem. Tess trzyma ręce na ple­cach trzech braci: To­biasa, Teda i Tu­rego. Tata uwa­żał, że to głu­pie, że wszy­scy mają mieć imiona na tę samą li­terę, ale do­ga­dał się z mamą, że to ona wy­biera imiona dla dzieci, a on dla psów. Ja­koś ni­gdy nie spra­wili so­bie psa. Han­nah za­wsze była lep­szym ne­go­cja­to­rem.

Ture po­pła­kuje w swe­ter Tess, nikt z ro­dzeń­stwa nie na­ka­zuje mu prze­stać. Sami pła­kali, gdy byli mniejsi, bo w ro­dzi­nie nie ma się stra­żaka, to tak nie działa, cała ro­dzina na­gle się nim staje. Nie mają tego kom­fortu, że mogą po­wie­dzieć: „To się nam nie przy­da­rzy”, wie­dzą, że tak może być. Ro­dzice usta­no­wili więc bar­dzo pro­stą za­sadę: ni­gdy nie wy­sta­wiają się ra­zem na nie­bez­pie­czeń­stwo. Dzieci za­wsze mu­szą mieć jed­nego ro­dzica, gdyby dru­giemu na­gle coś się stało.

Johnny stoi w ko­ry­ta­rzu i co­raz gło­śniej mówi do te­le­fonu, w końcu wręcz krzy­czy, ale po dru­giej stro­nie ni­kogo nie ma. Być może wci­snął zły gu­zik, spraw­dza więc li­stę po­łą­czeń, ale oka­zuje się, że od­kąd przed dzie­się­cioma mi­nu­tami skoń­czył roz­mowę z wła­sną matką, nikt do niego nie dzwo­nił. Mija ko­lej­nych kilka dźwię­ków, za­nim do­ciera do niego, że to nie jego te­le­fon, tylko jej. Han­nah pod­nosi go zdez­o­rien­to­wana, wpa­truje się w nu­mer i sły­szy głos prze­ło­żo­nego po dru­giej stro­nie słu­chawki. Trzy­dzie­ści se­kund póź­niej wy­biega z domu.

Chcesz zro­zu­mieć lu­dzi? Tak na­prawdę zro­zu­mieć? To mu­sisz wie­dzieć, do czego naj­lep­szego są w ży­ciu zdolni.

4

Dzi­kusy

Ben­jiego obu­dzi huk. Kac tak mocno prze­ska­luje mu od­le­gło­ści, że przez krótką chwilę, zry­wa­jąc się ze snu, nie bę­dzie na­wet wie­dział, gdzie jest, a całe po­miesz­cze­nie bę­dzie mu przy­po­mi­nać do­mek dla la­lek. Cią­gnie się to od tak dawna, że wła­ści­wie już go nie dziwi. Każ­dego ranka otwiera oczy, zszo­ko­wany, że w ogóle jesz­cze żyje.

To bę­dzie dzień po bu­rzy, mimo że Benji nie zdaje so­bie z tego sprawy. Nie jest rów­nież pe­wien, czy za­po­mniał, co mu się śniło, czy też jesz­cze śni. Przy­dłu­gawe włosy opa­dają mu na oczy, czuje ból w każ­dym sta­wie i mię­śniu, jego ciało na­dal nosi twardą mu­sku­la­turę z ży­cia wy­peł­nio­nego ho­ke­jem, cho­ciaż od po­nad dwóch lat nie miał na no­gach ły­żew. Jest prze­pa­lony i nie­do­ży­wiony. Spró­buje wstać z łóżka, za­ta­cza­jąc się i upa­da­jąc na jedno ko­lano, pu­ste bu­telki po al­ko­holu po­to­czą się po ca­łej pod­ło­dze i w końcu za­trzy­mają na bi­buł­kach do pa­pie­ro­sów, za­pal­niczce oraz reszt­kach alu­mi­nio­wej fo­lii. Ból głowy bę­dzie tak uciąż­liwy, że na­wet z dłońmi przy­ci­śnię­tymi do uszu nie roz­różni, czy ha­łas do­cho­dzi z ze­wnątrz czy też z jego głębi. Na­gle usły­szy jesz­cze je­den huk, ściany za­trzęsą się tak, że Benji aż się skuli w oba­wie, że okno nad łóż­kiem pęk­nie i przy­kryje go desz­czem roz­bi­tego szkła. W rogu po­koju nie­prze­rwa­nie dzwoni jego te­le­fon.

Dwa lata temu wy­je­chał z Björn­stad i od tam­tej pory po­dró­żo­wał. Opu­ścił miej­sce, w któ­rym miesz­kał całe ży­cie, i ru­szył przed sie­bie, po­cią­giem, ło­dzią i sto­pem aż do miast, w któ­rych w końcu nie było ho­keja. Nie­raz ce­lowo się gu­bił i po­nie­wie­rał na wszyst­kie moż­liwe spo­soby, ale też udało mu się cza­sem zna­leźć coś, za czym, na­wet nie zda­jąc so­bie z tego sprawy, tę­sk­nił. Spoj­rze­nia i dło­nie, i od­dech na karku. Ta­neczny par­kiet bez py­tań. Do wy­zwo­le­nia nie­zbędny był mu chaos, a sa­mot­ność do tego, by w końcu prze­stać się czuć sa­mot­nym. Ni­gdy nie przy­szło mu do głowy, żeby za­wró­cić, ru­szyć do domu, do­mem rów­nie do­brze mo­gła być te­raz cał­ko­wi­cie nie­znana pla­neta.

Czy jest szczę­śliwy? Je­śli py­tasz, to praw­do­po­dob­nie wcale go nie ro­zu­miesz. Benji ni­gdy nie miał na­dziei na szczę­ście.

Staje w oknie nie­wiel­kiego ho­te­lo­wego po­koju, ska­co­wany i le­d­wie do­bu­dzony, i spo­gląda na świat za oknem, nie bę­dąc na­wet jego czę­ścią. Na ulicy pod ho­te­lem zde­rzyły się dwa sa­mo­chody, to wła­śnie ten huk go obu­dził. Sły­chać krzyk lu­dzi. Dzwoni mu w uszach. Dzwoni i dzwoni, aż w końcu do­ciera do niego, że to te­le­fon.

– To ja – szep­cze ciężko po dru­giej stro­nie słu­chawki naj­star­sza sio­stra, w gło­sie sły­chać zmę­cze­nie.

– Adri? Co się stało?

Benji jest za da­leko, żeby mo­gła go przy­tu­lić, tak jak star­sza sio­stra zwy­kła tu­lić młod­szego brata, więc Adri sta­ran­nie do­biera słowa, za­nim prze­każe mu to, co musi. Benji przyj­muje wia­do­mość w ci­szy, całe ży­cie tre­no­wał prze­cież, by nie da­wać po so­bie znać, kiedy coś w nim ga­śnie.

– Nie żyje? – wy­du­sza z sie­bie w końcu, a sio­stra po­wta­rza wszystko jesz­cze raz, tak jakby za­po­mniał nie­któ­rych słów we wła­snym ję­zyku.

Na ko­niec szep­cze tylko „okej”, sze­lest jego od­de­chu w słu­chawce to je­dyny sły­szalny dźwięk, gdy pęka mu serce.

Od­kłada słu­chawkę i pa­kuje wa­lizkę. Nie zaj­muje to wiele czasu, po­dró­żuje bez więk­szego ba­gażu, za­wsze go­towy do po­zo­sta­wie­nia wszyst­kiego za sobą.

– What’s go­ing on? What time is it?[1] – sły­szy szept z łóżka.

– I have to go[2] – mówi Benji, już w drzwiach, na­dal bez ko­szulki. Po kilku mie­sią­cach w słońcu ta­tuaż niedź­wie­dzia na ra­mie­niu nieco wy­blakł, a liczne bli­zny, jak to u dzi­ku­sów, po­bły­skują ró­żowo na opa­lo­nej skó­rze. Wię­cej jest ich na kost­kach dłoni niż na twa­rzy, bo Benji jest lep­szy w dzi­kość niż więk­szość lu­dzi.

– Go where?[3]

– Home[4].

W po­ło­wie scho­dów do­biega go jesz­cze krzyk z po­koju. Mógłby od­po­wie­dzieć, że za­dzwoni do męż­czy­zny po­zo­sta­wio­nego w ho­telu, ale je­śli Benji na­uczył się cze­goś w ro­dzin­nych stro­nach, to tego, że już nie ma siły ni­kogo wię­cej okła­my­wać.

5

Po­łożne

Tej nocy bu­rza prze­cho­dzi przez dwa ho­ke­jowe mia­steczka i po­wala za­równo drzewa, jak i lu­dzi. Ju­tro dwoje z nich – chło­pak z wy­ta­tu­owa­nym na ra­mie­niu niedź­wie­dziem i dziew­czyna z ta­tu­ażem przed­sta­wia­ją­cym gi­tarę i strzelbę – po­wrócą do domu, by wziąć udział w po­grze­bie. Tym ra­zem wszystko za­cznie się w ten wła­śnie spo­sób. W mia­stecz­kach w środku dzi­czy lu­dzi oprócz nie­wi­dzial­nych wię­zów łą­czą rów­nież ostre ha­czyki, tak więc je­śli je­den z nich od­wraca się zbyt gwał­tow­nie, to dru­giemu nie tylko ko­szula pod­cho­dzi pod szyję. Cza­sem każ­demu z nas wy­rwane zo­staje serce.

Johnny do­trzy­muje kroku żo­nie, gdy ta wbiega po scho­dach do sy­pialni, by spa­ko­wać torbę do pracy. Po dro­dze udziela mu kilku la­ko­nicz­nych in­for­ma­cji: młoda para z pół­noc­nej czę­ści Björn­stad ocze­kuje pierw­szego dziecka, więc gdy ko­bie­cie ode­szły wody, ru­szyli do szpi­tala w Hed, nie przy­pusz­cza­jąc na­wet, jak gwał­towna okaże się bu­rza. Za­miast je­chać główną szosą, wy­brali drogę na skróty, po­mniej­szymi tra­sami od wschodu. Utknęli w środku lasu po­mię­dzy dwoma mia­stami, pró­bu­jąc ob­je­chać ta­ra­su­jące jezd­nię za­wa­lone drzewo. Nie za­uwa­żyli ko­lej­nego, które spa­da­jąc, uwię­ziło ich sa­mo­chód w środku bez­lu­dzia. Udało im się za­dzwo­nić do szpi­tala, ale w oko­licy nie ma żad­nej wol­nej ka­retki, nikt też do końca nie wie, jak w ca­łym tym cha­osie, gdy le­śne drogi nie są prze­jezdne, mógłby się do nich do­stać. Ko­bieta i dziecko w sa­mo­cho­dzie nie mogą li­czyć na nic lep­szego niż po­łożną, która aku­rat ma dziś wie­czo­rem wolne i mieszka na tyle bli­sko, by, je­śli to ko­nieczne, ostat­nią część trasy po­ko­nać pie­szo.

Johnny stoi w drzwiach sy­pialni i tak na­prawdę ma ochotę za­py­tać żonę, czy już cał­ko­wi­cie osza­lała, ale po dwu­dzie­stu la­tach wie, jaką do­sta­nie od­po­wiedź. Han­nah od­wraca się na­gle z im­pe­tem i ude­rza czo­łem o jego klatkę pier­siową, Johnny czule obej­muje ją ra­mio­nami, tak że żona pra­wie w nich znika.

– Ko­cham cię, ko­cham cię tak bar­dzo, ty pie­przony idioto – szep­cze Han­nah.

– Masz szczę­ście – od­po­wiada Johnny.

– W skrzyni na stry­chu leżą do­dat­kowe koce, a la­tarki są...

– Wiem, nie martw się o nas, ale za to ty mu­sisz, do cho­lery... Nie mo­żesz prze­cież, do cho­lery... – za­czyna Johnny.

Han­nah chowa twarz w jego swe­trze i czuje, jak cały się trzę­sie.

– Nie mo­żesz się na mnie zło­ścić, ko­cha­nie. To prze­cież ja się za­wsze wście­kam, ty mu­sisz być tym roz­sąd­nym – mam­ro­cze z ustami przy jego klatce pier­sio­wej.

Johnny się stara. Jak on się stara!

– Nie mo­żesz je­chać sama. Po­wi­nien je­chać z tobą ktoś, kto zna las, ko­cha­nie, za­raz zrobi się ciemno i...

– Nie mo­żesz ze mną je­chać. Prze­cież wiesz. Ni­gdy ra­zem w tym sa­mym sa­mo­lo­cie, ni­gdy ra­zem w tę samą wi­churę, dzieci mu­szą...

– Wiem, WIEM – szep­cze ze smut­kiem w gło­sie Johnny, który chyba ni­gdy nie czuł się tak bez­silny. Dla stra­żaka nie ma nic gor­szego.

Za każ­dym ra­zem, gdy wy­jeż­dża na ak­cję, jego głu­pie prze­sądy po­wstrzy­mują ją od po­wie­dze­nia mu: „Wróć cało do domu”, dla­tego wy­my­śla mu coś ba­nal­nego do zro­bie­nia na­stęp­nego dnia, tak by mu­siał jej obie­cać, że bę­dzie na miej­scu: „Nie za­po­mnij, że ju­tro masz je­chać na wy­sy­pi­sko śmieci” albo „O dwu­na­stej jemy obiad u two­jej mamy”. To ich mały se­kretny zwy­czaj.

Tak więc te­raz Johnny nie mówi: „Wróć cało do domu”. Na­wet nie pró­buje jej prze­ko­nać, żeby nie je­chała, bo wie, co sam by jej w ta­kiej sy­tu­acji od­po­wie­dział. Może i ma sporo siły, ale na­wet on nie jest w sta­nie po­wstrzy­mać wia­tru. To ona asy­stuje przy po­ro­dach, to jej te­raz po­trze­bują. Po­ma­gamy, je­śli mo­żemy, kiedy mo­żemy i komu mo­żemy. To­też wy­cho­dząc z sy­pialni, ła­pie ją za ra­mię, chce jej po­wie­dzieć coś ba­nal­nego i zwy­kłego, tak żeby pa­mię­tała, że ju­tro też jest dzień. Ale je­dyne, co przy­cho­dzi mu do głowy, to:

– Ju­tro mam za­miar się z tobą prze­spać!

Han­nah wy­bu­cha śmie­chem, pro­sto w twarz męża.

– Z tobą na­prawdę jest coś nie tak.

– Ju­tro się z tobą prze­śpię, że­byś miała ja­sność!

Do oczu na­pły­wają mu łzy, jej rów­nież, z ze­wnątrz do­cho­dzi do nich świst wia­tru, a oni do­sko­nale zdają so­bie sprawę z tego, że żadne z nich nie jest nie­śmier­telne.

– Znasz może ko­goś, kto po­może mi od­na­leźć ich w tym le­sie? – pyta Han­nah, sta­ra­jąc się za­pa­no­wać nad gło­sem.

– Tak, ta­kiego jed­nego, już do niego dzwo­nię i dam mu znać, że je­steś w dro­dze – od­po­wiada Johnny, drżącą ręką za­pi­su­jąc na kartce ad­res.

Han­nah wsiada do mi­ni­busa, wy­jeż­dża pro­sto w noc i pro­sto w wi­churę, która ła­mie wpół drzewa i za­bija, kogo chce. Nie obie­cuje, że wróci cała do domu. Johnny ra­zem z dziećmi stoją przy ku­chen­nym oknie.

W końcu to psy re­agują na to, że ktoś stoi przy drzwiach wej­ścio­wych, ra­czej in­stynkt niż dzwo­nek do drzwi pod­rywa je do szcze­ka­nia. Ana ostroż­nie prze­cho­dzi przez ko­ry­tarz i zerka przez szybę. Kogo tam, do cho­lery, li­cho nie­sie? Na scho­dach stoi ko­bieta, kap­tur kurtki prze­ciw­desz­czo­wej za­krywa jej twarz, a szczu­płe ciało pra­wie ugina się od wia­tru.

– CZY TWÓJ TATA JEST W DOMU? – krzy­czy, gdy Ana od­ry­glo­wuje drzwi, cały las dudni, jakby znaj­do­wali się co naj­mniej w puszce ko­pa­nej przez ja­kieś ol­brzymy.

Mi­ni­bus, któ­rym przy­je­chała ko­bieta, chy­bo­cze się od wia­tru, za­par­ko­wany kilka me­trów da­lej na traw­niku. Chyba tylko idiota, i to pod przy­mu­sem, wy­biera się w wi­churę ta­kim po­jaz­dem. A do­dat­kowo nie­zna­joma ma na so­bie czer­woną kurtkę, co ozna­cza, że przy­je­chała tu aż z Hed. Czyżby była nie­spełna ro­zumu? Ana jest tak za­jęta tą my­ślą, że pra­wie nie re­aguje, gdy ko­bieta, krzy­cząc, pod­cho­dzi jesz­cze bli­żej:

– W le­sie utknął sa­mo­chód, a mój mąż twier­dzi, że je­śli ktoś w taką po­godę jest mnie w sta­nie do niego do­pro­wa­dzić, to tylko twój tata!

Wy­rzuca z sie­bie słowa, Ana mruga, na­dal za­sko­czona całą sy­tu­acją.

– Ale... co? To zna­czy, mam na my­śli, po co ja­kiś sa­mo­chód miałby stać te­raz w środku lasu?

– Jego pa­sa­żerka wła­śnie ro­dzi DZIECKO! Czy twój tata jest w domu, czy NIE? – sy­czy nie­spo­koj­nie ko­bieta, ro­biąc jesz­cze je­den krok do środka.

Ana pró­buje ją za­trzy­mać, ale nie­zna­joma nie za­uważa pa­niki w jej spoj­rze­niu. Pu­ste puszki po pi­wie i bu­telki po al­ko­holu stoją w rzę­dzie na bla­cie ku­chen­nym, sta­ran­nie wy­szo­ro­wane przez córkę, tak aby nie śmier­działy w kon­te­ne­rach na śmieci i żeby Ana nie mu­siała się wsty­dzić przed są­sia­dami. Ręce ojca zwi­sają bez­ład­nie z fo­tela w po­koju dzien­nym, ale klatka pier­siowa unosi się i opada po­ru­szana po­wie­trzem wdy­cha­nym do nad­wy­rę­żo­nych przez uza­leż­nio­nego płuc. Po­łożna jest ze­stre­so­wana i żo­łą­dek pod­cho­dzi jej do gar­dła, więc gdy na­gle opada, to sil­niej, niż się spo­dzie­wała.

– Ro... ro­zu­miem. Prze­pra­szam... prze­pra­szam, że prze­szka­dzam – mam­ro­cze za­wsty­dzona i szybko ru­sza w stronę drzwi, do ogrodu i pro­sto do sa­mo­chodu.

Ana waha się przez se­kundę, a na­stęp­nie wy­biega za nią. Ude­rza dło­nią o szybę mi­ni­busa. Nie­zna­joma z wa­ha­niem ją opusz­cza.

– Do­kąd się pani wy­biera? – krzy­czy Ana.

– Mu­szę zna­leźć tę ko­bietę w le­sie! – od­krzy­kuje Han­nah, pró­bu­jąc za­pa­lić sil­nik, ale ta kupa złomu tylko po­ka­słuje.

– Czy pani już kom­plet­nie zwa­rio­wała? Wie pani, jak nie­bez­piecz­nie jest w le­sie przy ta­kiej po­go­dzie?

– ONA WŁA­ŚNIE RO­DZI, A JA JE­STEM PO­ŁOŻNĄ! – wy­rzuca z sie­bie Han­nah i w na­głym ataku zło­ści ude­rza dłońmi o nie­da­jącą znaku ży­cia de­skę roz­dziel­czą mi­ni­busa.

Po fak­cie Ana nie bę­dzie w sta­nie opo­wie­dzieć, co się wtedy do­kład­nie wy­da­rzyło. Może coś po­etyc­kiego, coś, co lu­dzie zwy­kle mó­wią w fil­mach, że po­czuli, że „wzywa ich wyż­szy cel”. Głów­nie jed­nak cho­dziło pew­nie o to, że ta ko­bieta wy­glą­dała jak sza­lona, do­kład­nie tak, jak lu­dzie zwy­kli mó­wić o Anie.

Wbiega do domu, daje psom je­dze­nie, po­gła­śnia ich ulu­bioną pio­senkę Mai i w zbyt du­żej kurtce, któ­rej poły roz­wiewa jej te­raz wiatr, wraca z klu­czy­kami do pod­rdze­wia­łej pół­cię­ża­rówki.

– WEŹ­MIEMY SA­MO­CHÓD TATY!

– NIE MOGĘ CIĘ ZE SOBĄ ZA­BRAĆ! – krzy­czy ko­bieta.

– PANI SA­MO­CHÓD TO KUPA ZŁOMU!

– MY­ŚLISZ, ŻE TEGO NIE WIEM? – ry­czy po­łożna.

– BĘ­DZIE PANI O WIELE BEZ­PIECZ­NIEJ­SZA, JE­ŚLI PO­JADĘ Z PA­NIĄ!

Han­nah gapi się na tę sza­loną osiem­na­sto­latkę. Do ta­kich przy­pad­ków nie przy­go­to­wują ich na kie­runku po­łoż­ni­czym. W końcu się pod­daje i klnąc pod no­sem, za­biera torbę i ru­sza w stronę sa­mo­chodu ojca dziew­czyny.

– MAM NA IMIĘ HAN­NAH! – krzy­czy.

– ANA! – od­krzy­kuje Ana.

Chyba nie dziwne, że ich imiona są do sie­bie tak po­dobne. Przed nimi jesz­cze wiele sy­tu­acji, w któ­rych Han­nah na prze­mian prze­klnie i za­śmieje się z tego, jak bar­dzo ta sza­lona osiem­na­sto­latka przy­po­mina jej ją samą. Sia­dają z przodu, a po­tem długo się mo­cują, by po­rząd­nie do­mknąć sma­gane wia­trem drzwi. Wzrok Any pada na broń le­żącą na tyl­nym sie­dze­niu. Czer­wieni się ze wstydu, chwyta ją i wbiega z nią do domu. Po po­wro­cie, nie pa­trząc Han­nah w oczy, rzuca:

– Cza­sem zo­sta­wia ją w sa­mo­cho­dzie, gdy jest... no wie pani. Opie­prza­łam go o to już z mi­lion razy.

Po­łożna nie­wy­raź­nie kiwa głową.

– Twój tata i mój mąż spo­tkali się kilka lat temu przy po­ża­rach la­sów. My­ślę, że te­raz za­dzwo­nili po niego, bo wie­dzieli, że zna się na le­sie. Parę razy na­wet wspól­nie po­lo­wali. Wy­daje mi się, że twój tata jest je­dy­nym czło­wie­kiem z Björn­stad, któ­rego po­waża mój mąż. – Wy­jąt­kowo ża­ło­sna próba pod­nie­sie­nia na du­chu, sama to czuje.

– Tatę ła­two lu­bić, szkoda tylko, że on nie za­wsze lubi sa­mego sie­bie – od­po­wiada Ana z taką pew­no­ścią, że po­łoż­nej aż za­ci­ska się żo­łą­dek.

– Może po­win­naś zo­stać z nim w domu?

– Po co? Jest pi­jany. Na­wet nie za­uważy, że mnie nie ma.

– Mąż po­ra­dził mi, że je­śli wy­bie­ram się do lasu, to mogę za­ufać wy­łącz­nie two­jemu ta­cie, nie bar­dzo wi­dzę, jak...

Ana pry­cha.

– Pani mąż to du­reń, je­śli my­śli, że tylko fa­ceci po­tra­fią się od­na­leźć w le­sie!

Po­łożna uśmie­cha się z re­zy­gna­cją.

– Je­śli my­ślisz, że mój mąż jest dur­niem tylko z tego po­wodu, to nie znasz zbyt wielu fa­ce­tów...

Cały rok tłu­kła Johnny’emu do głowy, żeby za­wiózł mi­ni­busa do po­rząd­nego warsz­tatu sa­mo­cho­do­wego, ale on tylko mru­czał pod no­sem, że wszy­scy stra­żacy po­tra­fią sami na­pra­wiać swoje po­jazdy. Na co od­po­wia­dała mu, że nie, wszyst­kim stra­ża­kom tylko się WY­DAJE, że po­tra­fią zre­pe­ro­wać wła­sne sa­mo­chody. Za­wsze uwa­żała, że mał­żeń­stwo to pestka, trzeba tylko wy­brać je­den te­mat kłótni, w któ­rym jest się na­prawdę do­brym, i już do końca ży­cia po­wta­rzać go przy­naj­mniej raz w ty­go­dniu.

– Gdzie znaj­duje się ta ro­dząca ko­bieta? – pyta nie­cier­pli­wie Ana.

Po­łożna waha się, wzdy­cha, ale osta­tecz­nie wy­ciąga mapę. Po­je­chała główną drogą z Hed do Björn­stad, ale prze­je­chała nią jako ostat­nia. Wi­działa, jak za­raz za nią na jezd­nię za­wa­liły się drzewa, po­winno ją to śmier­tel­nie wy­stra­szyć, ale ad­re­na­lina do­dała jej sił.

– Są gdzieś tu­taj. – Wska­zuje na mapę. – Wi­dzisz? Nie je­chali główną trasą, tylko skró­tami po sta­rych le­śnych dro­gach. Te­raz jed­nak więk­szość z nich jest pew­nie za­blo­ko­wana. Czy uda nam się w ogóle do nich do­stać?

– To się zo­ba­czy – od­po­wiada Ana.

Han­nah od­chrzą­kuje.

– Prze­pra­szam, że py­tam, ale czy ty masz wy­star­cza­jąco dużo lat, by mieć prawo jazdy?

– Tak! To zna­czy lat mam, ile trzeba! – mówi wy­mi­ja­jąco Ana i ru­sza z pi­skiem opon.

– Ale masz... prawo jazdy? – do­py­tuje nieco za­nie­po­ko­jona po­łożna, gdy Anę za­nosi przy wjeź­dzie na drogę.

– Nie, to zna­czy nie­zu­peł­nie. Ale tata na­uczył mnie pro­wa­dzić. Czę­sto jest pi­jany, więc wciąż mu­szę go gdzieś pod­wo­zić.

To nie bar­dzo uspo­kaja po­łożną. Nie bar­dzo.

6

Su­per­bo­ha­te­ro­wie

Mat­teo ma czter­na­ście lat. Nie jest ważny w tej hi­sto­rii, jesz­cze nie. Na ra­zie prze­myka nam w tle, jedna z wielu ty­sięcy twa­rzy wśród miesz­kań­ców da­nej spo­łecz­no­ści. Nikt nie zwraca na niego uwagi, gdy na po­czątku wi­chury jeź­dzi ro­we­rem po uli­cach Björn­stad, nie tylko dla­tego, że wszy­scy są za­jęci jak naj­szyb­szym do­sta­niem się do do­mów, ale rów­nież dla­tego, że Mat­teo to taki dzie­ciak, na któ­rego nie zwraca się uwagi. Je­śli nie­wi­dzial­ność za­li­czymy do su­per­mocy, to ni­gdy nie była to jego wy­ma­rzona. Za­miast tego ży­czyłby so­bie nie­wia­ry­godną siłę, by móc chro­nić ro­dzinę. Albo moc zmie­nia­nia prze­szło­ści, by ura­to­wać star­szą sio­strę. Nie jest jed­nak su­per­bo­ha­te­rem, w swoim ży­ciu jest tak samo bez­silny jak mia­sto, w któ­rym mieszka, wo­bec przy­rody.

Jest sam w domu, gdy wiatr za­czyna sma­gać drzewa, i wy­łą­cza prąd w nie­wiel­kiej czyn­szówce, którą jego ro­dzice wy­naj­mują do­kład­nie na skraju mia­sta, tam gdzie koń­czą się ostat­nie domy, a za­czy­nają pierw­sze drzewa w le­sie. Po­je­chali za gra­nicę, by spro­wa­dzić jego sio­strę. Mat­teo świet­nie ra­dzi so­bie sam, nie ma jed­nak siły sie­dzieć w ciem­nych po­miesz­cze­niach, bie­rze więc ro­wer i je­dzie do mia­sta. Prze­korny na­sto­la­tek w jego gło­wie nie chce pro­sić ni­kogo o po­moc, pod­czas gdy wy­stra­szone dziecko w jego sercu ma na­dzieję, że ktoś go za­uważy i się nim za­opie­kuje. Nikt jed­nak nie ma czasu.

Wy­soki, gruby męż­czy­zna w gar­ni­tu­rze mija go, bie­gnąc w prze­ciw­nym kie­runku. Mat­teo nic o nim nie wie, poza tym, że wszy­scy mó­wią na niego „Frak” i że jest wła­ści­cie­lem du­żego sklepu spo­żyw­czego oraz jed­nym z naj­bo­gat­szych lu­dzi w mie­ście. Męż­czy­zna nie zwraca na­wet uwagi na prze­jeż­dża­ją­cego obok chłopca. Bie­gnie w stronę masz­tów usta­wio­nych przed halą lo­do­wi­ska, by w pa­nicz­nym stra­chu spró­bo­wać spu­ścić flagi z na­ma­lo­wa­nym na nich niedź­wie­dziem, tak aby nie po­nisz­czył ich wiatr. To jego pierw­szy in­stynk­towny od­ruch w ob­li­czu nie­bez­pie­czeń­stwa: ra­to­wać flagi, nie lu­dzi.

Mat­teo su­nie przez Björn­stad i wi­dzi są­sia­dów po­ma­ga­ją­cych so­bie wza­jem­nie w usu­wa­niu z ogro­dów luźno le­żą­cych przed­mio­tów, wno­szą­cych do środka kije i bramki, usta­wione na każ­dej więk­szej wol­nej prze­strzeni. O tej po­rze roku dzie­ciaki grają pi­łecz­kami te­ni­so­wymi na as­fal­cie, ale jak tylko spad­nie śnieg, każdy oj­ciec w oko­licy za­mieni przy­do­mowy traw­nik w lo­do­wi­sko do ho­keja. Wielu są­sia­dów za­śmiewa się, że „w tym mie­ście mamy do­brych przy­ja­ciół i kiep­skie ogrody”, na po­łu­dniu lu­dzie może i chwalą się per­fek­cyj­nymi traw­ni­kami i sta­ran­nie przy­strzy­żo­nymi ra­bat­kami, ale tu­taj, gdy top­nieje śnieg, ceni się owalne kon­struk­cje z gruzu i krążki wy­strze­lone w grządki z kwia­tami. Wtedy wia­domo, że zi­mowe mie­siące po­świę­ci­łeś na ważne rze­czy.

Mat­teo za­sta­na­wia się cza­sem, czy w in­nych miej­scach byłby rów­nie dziwny i sa­motny jak tu­taj. Czy ktoś by z nim roz­ma­wiał, czy miałby przy­ja­ciół, czy ktoś by go za­uwa­żał. To, gdzie się ro­dzisz i kim tam zo­sta­jesz, co jest wła­ściwe w ja­kimś miej­scu, a co nie, to lo­te­ria. Sza­leń­stwo na punk­cie ho­keja nie­mal wszę­dzie na świe­cie uczy­ni­łoby cię out­si­de­rem, wy­rzut­kiem, ale nie tu­taj. Tu­taj to jak po­goda, wszyst­kie po­ga­duszki w każ­dej sy­tu­acji do­ty­czą albo jed­nego, albo dru­giego, w Björn­stad nie unik­niesz bo­wiem ani wi­chur, ani sportu.

Szybko robi się ciemno i zimno, śnieg jesz­cze tu nie do­tarł, ale wiatr prze­gryza się już przez mięso i tłuszcz, chło­piec nie ma na so­bie rę­ka­wi­czek i traci czu­cie w pal­cach. Do­ci­ska pe­dały, sam do końca nie wie­dząc, do­kąd się udać, jedną ręką pusz­cza kie­row­nicę, by od­zy­skać prze­pływ krwi w dłoni, i na chwilę traci kon­cen­tra­cję. Zbyt późno za­uważa sa­mo­chód. Ha­muje tak mocno, że ro­wer wpada w po­ślizg i za­trzy­muje się w po­przek drogi. Ośle­piają go re­flek­tory i te­raz czeka tylko na ude­rze­nie, które nie nad­cho­dzi. Przy­cho­dzi mu na myśl, że może już jest mar­twy. W ostat­niej se­kun­dzie udaje mu się jed­nak ja­koś prze­ło­żyć cię­żar i rzu­cić się wraz z ro­we­rem z drogi. Ko­zioł­kuje, ociera ręce i ra­miona, krzy­czy, ale przez wiatr nikt go nie sły­szy.

W tej ciem­no­ści nie wi­dzi go ani młoda ko­bieta za kie­row­nicą, ani sie­dząca obok niej po­łożna. To ta­kie nie­wiel­kie zda­rze­nie, wszystko dzieje się tak szybko, ale gdyby zde­rzak choćby do­tknął czter­na­sto­latka, rzu­ci­łoby nim o drzewa z nie­wy­obra­żalną wręcz siłą. Chło­piec naj­praw­do­po­dob­niej stra­ciłby przy­tom­ność, a jego mar­twe ciało od­na­le­ziono by do­piero wiele dni póź­niej. Uda­łoby się wtedy prze­ciąć nie­wi­dzialne nici łą­czące go z tym, co wła­śnie miało się wy­da­rzyć. Te­raz jed­nak chło­piec pod­nosi się z tru­dem, po­obi­jany, ale przy ży­ciu.

Tak nie­wiele bra­kuje, by­śmy ni­gdy nie usły­szeli o Mat­teo. Tym­cza­sem wkrótce ni­gdy nie bę­dziemy już mo­gli za­po­mnieć jego imie­nia.

7

Dzieci

Björn­stad i Hed to stare mia­steczka w jesz­cze star­szym le­sie. Mówi się, że mą­drość przy­cho­dzi z wie­kiem, ale w przy­padku więk­szo­ści z nas to nie­prawda – sta­rze­jąc się, na­bie­ramy tylko wię­cej do­świad­cze­nia w tym, co naj­lep­sze i naj­gor­sze. A co za tym idzie, czę­sto wię­cej w nas cy­ni­zmu niż mą­dro­ści. Kiedy jesz­cze je­ste­śmy mło­dzi, nie wiemy nic o tych strasz­nych rze­czach, które mogą nas kie­dyś spo­tkać. Na szczę­ście, bo ina­czej ni­gdy nie wy­szli­by­śmy za próg domu.

A już na pewno nie wy­pu­ści­li­by­śmy tych, któ­rych ko­chamy.

– Wiesz... do­kąd je­dziesz? – pyta za­nie­po­ko­jona Han­nah.

Jako po­łożna chcia­łaby oczy­wi­ście do­trzeć na miej­sce jak naj­szyb­ciej, jed­nak jako czło­wiek, który tym czło­wie­kiem jesz­cze chciałby po­być, wo­la­łaby, żeby Ana nie pro­wa­dziła, jakby co naj­mniej ukra­dła ten sa­mo­chód.

Dziew­czyna nie od­po­wiada. Ma na so­bie o wiele za dużą kurtkę ojca, in­ten­syw­nie po­ma­rań­czową, z od­bla­skami i du­żym na­pi­sem na ple­cach: „Wy­padki dro­gowe z udzia­łem dzi­kiej zwie­rzyny”. Oj­ciec nosi ją, gdy tropi po­trą­cone zwie­rzę, cały sa­mo­chód wy­peł­niony jest sprzę­tem nie­zbęd­nym do noc­nych wę­dró­wek po le­sie, Ana spę­dziła tam pół dzie­ciń­stwa, bie­ga­jąc z nim i psami. Za­wsze wie­działa, że w ciemno znaj­dzie każdą drogę, mimo to bu­rza naj­wy­raź­niej za­mie­rzała ją spraw­dzić.

– Więc... wiesz, do­kąd je­dziemy? – za­py­tała po­now­nie Han­nah i znów nie otrzy­mała żad­nej od­po­wie­dzi.

Po pod­ło­dze przy sto­pach po­łoż­nej tur­lają się dwie pi­łeczki te­ni­sowe. Pod­nosi jedną z nich i uśmie­cha się ostroż­nie.

– Ile... ile ma­cie psów?

Na­dal żad­nej od­po­wie­dzi. Han­nah od­chrzą­kuje i mówi da­lej:

– To zna­czy, mam na my­śli, że prze­cież nikt tu w oko­licy w za­sa­dzie nie gra w te­nisa, je­dyne znane mi za­sto­so­wa­nie pi­łe­czek te­ni­so­wych w Hed i Björn­stad to albo za­bawa z psem, albo ho­kej, albo jesz­cze su­sze­nie koł­der w su­szarce bęb­no­wej...

Ana w ci­szy mruży oczy nad kie­row­nicą i przy­śpie­sza jesz­cze bar­dziej.

– Jaka rasa? – nie daje za wy­graną po­łożna, a Ana w końcu wzdy­cha:

– Pani to ten typ, który gada, gdy jest zde­ner­wo­wany, nie?

– No... – przy­znaje po­łożna.

– Ja też – mówi Ana.

Po czym milk­nie na dłuż­szy czas. Po­łożna za­myka oczy i pró­buje się po­wstrzy­mać. Nic nie mó­wić. Ale gdy serce za­czyna jej moc­niej bić, usta już nie słu­chają:

– Mój mąż chciałby mieć psy! Ma­ru­dzi o tym, od­kąd się po­zna­li­śmy! Szcze­rze mó­wiąc, nie­zbyt lu­bię zwie­rzęta, ale po­my­śla­łam, że może go za­sko­czę na uro­dziny i po­zwolę mu ku­pić ta­kiego, z któ­rym mógłby cho­dzić na po­lo­wa­nia! Na­wet już roz­ma­wia­łam z ho­dowcą! Po­dobno to ważne, żeby do­bry pies my­śliw­ski miał wy­raźny „gu­zik włącz/wy­łącz” i pod­czas po­lo­wa­nia po­tra­fił się na­krę­cić jak dziki, ale po­tem po po­wro­cie do domu umiał się też uspo­koić. To prawda? Za­śmia­łam się, gdy to usły­sza­łam, bo by­łoby su­per, gdyby dzia­łało to rów­nież w przy­padku stra­ża­ków i gra­ją­cych w ho­keja dzieci...

Sa­mo­chód przy­spie­sza. Ana spo­gląda na Han­nah z boku i mam­ro­cze:

– Jak na ko­goś, kto nie lubi psów, wie pani o nich cał­kiem sporo.

– Dzię­kuję! – woła ra­do­śnie po­łożna i za­krywa dłońmi oczy, prze­ko­nana, że roz­biją się o zwa­lone na drogę drzewo, które Ana omija w ostat­niej se­kun­dzie.

– Musi pani być od­ważna, skoro przy­je­chała pani do Björn­stad w tej kurtce. Ja mam swoją, żeby nikt nas nie roz­je­chał, je­śli bę­dziemy mu­siały sta­nąć na środku drogi, a pani taką, do któ­rej lu­dzie będą chcieli ce­lo­wać...

– Słu­cham? – Po­łożna pra­wie krzy­czy, gdy na­gle do­ciera do niej, że nie­wiele my­śląc, gdy wy­cho­dziła z domu, za­ło­żyła kurtkę naj­star­szego syna, tę z czer­wo­nym em­ble­ma­tem Hed Hoc­key na piersi.

To­bias już z niej wy­rósł, mimo to na nią na­dal była za duża. Tak szybko pły­nie ży­cie.

– Je­bane nie­udacz­niki – stwier­dza Ana tak gwał­tow­nie, że Han­nah aż się pod­rywa.

– Uwa­żaj no! To dru­żyna mo­ich dzieci!

– To nie ich wina, że po­zwala im pani grać z tymi je­ba­nymi nie­udacz­ni­kami – od­po­wiada nie­wzru­szona Ana.

Po­łożna gapi się na dziew­czynę. Po­tem uśmie­cha się z pewną nie­chę­cią.

– A więc lu­bisz ho­kej?

– Nie­na­wi­dzę! Ale jesz­cze bar­dziej nie­na­wi­dzę Hed – przy­znaje Ana.

– W tym se­zo­nie na­sza dru­żyna pew­nie prze­trze­pie wa­szą – mówi z na­dzieją w gło­sie po­łożna, wdzięczna za każdy te­mat do roz­mowy, przy któ­rym może za­po­mnieć o stre­sie.

Ana pry­cha i zwal­nia na kilka se­kund, tak by ro­ze­znać się w mroku.

– Nie umie­li­by­ście, kurwa, prze­trze­pać na­wet dy­wanu. Do zmie­rze­nia czasu wa­szych obroń­ców od strefy do strefy po­trzebny byłby ka­len­darz... – mru­czy i pa­trzy przez szybę.

Po­łożna prze­wraca oczami.

– Mój mąż se­rio ma ra­cję, nie ist­nieje więk­sza py­cha niż ta w Björn­stad, jesz­cze nie­dawno pra­wie do­pro­wa­dzi­li­ście klub do upadku, a te­raz na­gle ta­kie za­du­fa­nie? W ze­szłym se­zo­nie tak do­brze wam szło, bo mie­li­ście tego, jak mu tam, Amata, nie? Bez niego już tak ła­two nie wy­gra­cie...

– Na­dal mamy Amata – pry­cha Ana, ru­sza­jąc wolno z miej­sca.

– A on przy­pad­kiem nie jest te­raz w USA i nie gra w NHL? Lo­kalna ga­zeta do­no­siła o tym całą ze­szłą wio­snę. Jak za­awan­so­wana jest praca z mło­dzieżą w Björn­stad, ja­kie wy­cho­wu­je­cie ta­lenty, że re­pre­zen­tu­je­cie nowy ho­kej, a my ten stary...

Po­łożna sły­szy zgorzk­nie­nie męża we wła­snym gło­sie, za­dzi­wia ją to, ale tak to wła­śnie jest miesz­kać w tych cza­sach w Hed: czło­wiek wszystko trak­tuje oso­bi­ście. Każdy suk­ces Björn­stad to prze­grana po dru­giej stro­nie lasu.

– Amat ni­gdy nie zo­stał zdra­fto­wany. Jest w domu. Na­ba­wił się kon­tu­zji, tak mi się wy­daje... – za­czyna Ana, lecz milk­nie, gdy na­gle za­uważa to, czego szu­kała: wą­ską ścieżkę mię­dzy drze­wami, praw­do­po­dob­nie nie­wy­star­cza­jąco sze­roką dla sa­mo­chodu.

– Jak na ko­goś, kto nie lubi ho­keja, wiesz o nim za­ska­ku­jąco dużo – mówi z uśmie­chem po­łożna.

Ana za­trzy­muje sa­mo­chód, mie­rzy wzro­kiem ścieżkę i bie­rze głę­boki wdech.

– Nie ma zna­cze­nia, czy Amat bę­dzie grał czy nie, i tak was po­ko­namy, wie pani dla­czego? – pyta.

– Nie?

Dziew­czyna za­gryza dolną wargę i pusz­cza sprzę­gło.

– Bo je­ste­ście je­ba­nymi nie­udacz­ni­kami. PRO­SZĘ SIĘ TRZY­MAĆ!

Na­stęp­nie szybko opusz­cza drogę, tak by nie utknąć w ro­wie, i skręca pro­sto mię­dzy drzewa, ścieżka jest wy­star­cza­jąco sze­roka, ale nie na tyle, by ko­nary drzew nie odra­pały la­kieru. Po­łożna traci od­dech i nie może już wy­du­sić z sie­bie ani słowa. To­czą się po nie­rów­nym pod­łożu, Han­nah ude­rza głową w boczną szybę, ma wra­że­nie, że droga cią­gnie się go­dzi­nami, aż na­gle Ana gwał­tow­nie ha­muje. Opusz­cza szybę, wy­sta­wia głowę na ze­wnątrz i cofa kilka me­trów, żeby usta­wić sa­mo­chód w bez­piecz­nym miej­scu, na wy­pa­dek gdyby za­wa­liło się któ­reś z drzew.

– Je­ste­śmy na miej­scu! – stwier­dza dziew­czyna, wska­zu­jąc głową na mapę, a po­tem za okno.

Gdy wy­sia­dają z auta, jest tak ciemno, że po­łożna nie wi­dzi na­wet wła­snej dłoni, ale Ana wska­zuje na od­bla­skową kurtkę, którą po­łożna chwyta, i pro­wa­dzona przez dziew­czynę, sku­lona od wia­tru po­ko­nuje ostatni ka­wa­łek drogi. To nie­by­wałe, że na­sto­latka wie, do­kąd ma iść, tak jakby wy­czu­wała to wę­chem. Na­gle do­cie­rają do sa­mo­chodu i sły­szą krzy­czącą w nim ko­bietę.

– KO­CHA­NIE, PRZY­JE­CHALI! PRZY­JE­CHAŁA KA­RETKA! – woła jej mąż.

Wpada w szał, gdy do­ciera do niego, że nie ma żad­nej ka­retki, strach prze­mie­nia nie­któ­rych lu­dzi w bo­ha­te­rów, ale więk­szość z nas w jego ob­li­czu ujaw­nia swoje naj­gor­sze ce­chy. Po­łożna nie może się po­zbyć upo­rczy­wego wra­że­nia, że męż­czy­zna nie jest na­wet zi­ry­to­wany tym, ja­kim au­tem do nich przy­je­chały, cho­dzi bar­dziej o to, że wo­lałby, żeby wy­sie­dli z niego męż­czyźni, a nie ko­biety.

– Na pewno pani wie, co robi? – do­maga się od­po­wie­dzi, gdy Han­nah wci­ska się na tylne sie­dze­nie i za­czyna szep­tać do jego żony.

– Czym się pan zaj­muje? – od­po­wiada py­ta­niem na py­ta­nie po­łożna.

– Je­stem ma­la­rzem po­ko­jo­wym – mam­ro­cze nie­chęt­nie męż­czy­zna.

– Co pan na to, że te­raz ja za­de­cy­duję, jak roz­wią­żemy po­ród pań­skiej żony, a na­stęp­nym ra­zem pan za­de­cy­duje, jak szpa­chlo­wać ściany? – pyta po­łożna, od­su­wa­jąc go de­li­kat­nie na bok.

Ana siada z przodu, roz­gląda się me­cha­nicz­nie do­okoła.

– W czym mogę po­móc? – pyta, ła­piąc od­dech.

– Mów do niej – rzuca po­łożna.

– O czym?

– O czym­kol­wiek.

Zdez­o­rien­to­wana Ana kiwa głową, pa­trzy przez na­głó­wek fo­tela na ro­dzącą ko­bietę i mówi:

– Hejka!

Ko­bieta uśmie­cha się mię­dzy skur­czami.

– Hej... Też je­steś po­łożną?

Męż­czy­zna prze­rywa jej obu­rzony:

– ŻAR­TU­JESZ so­bie, ko­cha­nie? Prze­cież ona ma, kurwa, mak­sy­mal­nie dwa­na­ście lat!

– Idź so­bie coś po­ma­luj, pa­lan­cie! – od­gryza się Ana, a po­łożna wy­bu­cha grom­kim śmie­chem.

Przez chwilę mąż ro­dzą­cej czuje się tak ura­żony, że wy­siada z sa­mo­chodu, pró­bu­jąc za­trza­snąć za sobą drzwi, ale wi­chura ni­we­czy dra­ma­tyzm jego ru­chów. Le­d­wie udaje mu się ustać pro­sto, jed­nak z wia­trem wie­ją­cym w twarz ła­twiej wmó­wić so­bie, że po po­licz­kach nie spły­wają łzy stra­chu.

– Jak masz na imię? – pyta ko­bieta na tyl­nym sie­dze­niu.

– Ana.

– Dzię­kuję... dzię­kuję, że przy­je­cha­ły­ście. Wy­bacz­cie mo­jemu mę­żowi...

– Jest zły, bo cię ko­cha i boi się, że oboje z dziec­kiem umrze­cie, a on nic nie może z tym zro­bić – wy­rywa się Anie.

Po­łożna pa­trzy na nią z lek­kim nie­za­do­wo­le­niem, więc dziew­czyna za­czyna się bro­nić:

– Prze­cież mó­wiła pani, że mam roz­ma­wiać!

Ko­bieta na tyl­nym sie­dze­niu uśmie­cha się z tru­dem.

– Jak na tak młodą osobę wiesz dużo o męż­czy­znach.

– My­ślą, że chcemy, by cały czas nas chro­nili, tak jak­by­śmy cią­gle po­trze­bo­wały ich cho­ler­nej ochrony – pry­cha Ana.

Obie ko­biety z tyłu wy­bu­chają grom­kim śmie­chem.

– Masz chło­paka? – pyta ro­dząca.

– Nie, to zna­czy tak. Ale on umarł.

Ko­bieta wle­pia w nią wzrok. Ana po­ka­słuje prze­stra­szona i do­daje:

– No ale pani prze­cież nie umrze!

Wtedy w roz­mowę włą­cza się po­łożna, stwier­dza­jąc, że chwila ci­szy mimo wszystko nie za­szko­dzi. Ro­dząca za­czyna krzy­czeć, a jej mąż rzuca się z po­wro­tem do sa­mo­chodu, trzyma ją za ręce i sam też krzy­czy, gdy żona pra­wie ła­mie mu palce.

Johnny całą noc sie­dzi przy ku­chen­nym oknie, dla stra­żaka jest to nie do wy­trzy­ma­nia. Cała czwórka dzieci śpi na ma­te­ra­cach wo­kół niego. Naj­młod­szy, Ture, usnął w ob­ję­ciach naj­star­szej córki, Tess. To­bias i Ted, środ­kowi, po­cząt­kowo da­leko od sie­bie, ale po chwili tak bli­sko, jak to tylko ro­dzeń­stwo po­trafi. W kry­zy­sie na­wet we śnie in­stynk­tow­nie szu­kamy tego, co jest dla nas na­prawdę ważne: od­de­chu dru­giego czło­wieka, pulsu, we­dług któ­rego mo­żemy usta­wić swój wła­sny. Od czasu do czasu oj­ciec ostroż­nie kła­dzie dzie­ciom dłoń na ple­cach, jed­nemu po dru­gim, żeby się upew­nić, że od­dy­chają. Nie ma ku temu żad­nych sen­sow­nych prze­sła­nek, ale w by­ciu czy­imś ro­dzi­cem nie ma nic sen­sow­nego. Je­dyne, co sły­szał od wszyst­kich, gdy po raz pierw­szy miał zo­stać oj­cem, to: „Nie martw się”. Co za bez­sens. Gdy sły­szysz pierw­szy krzyk wła­snego dziecka, twoją klatkę pier­siową roz­rywa ogrom mi­ło­ści, każde uczu­cie, które kie­dy­kol­wiek po­czu­łeś, zo­staje pod­krę­cone do gra­nic ab­surdu, dzieci spra­wiają, że pusz­czają nam wszyst­kie za­wory – za­równo te po­zy­tywne, jak i ne­ga­tywne. Ni­gdy w ży­ciu nie by­łeś tak szczę­śliwy i jed­no­cze­śnie tak prze­ra­żony. Nie mów wtedy ni­komu, żeby się nie mar­twił. Nie można ko­chać ko­goś tak mocno, nie mar­twiąc się przy tym o wszystko. Cza­sem aż boli go w piersi, praw­dzi­wie, fi­zycz­nie, tak że Johnny aż zgina się wpół, by zła­pać po­wie­trze. Ko­ści trzesz­czą, ciało po­bo­lewa, mi­łość ma za­wsze za cia­sno. Po­wi­nien był wie­dzieć le­piej, za­nim spra­wił so­bie czwórkę, po­wi­nien był się nad tym za­sta­no­wić, ale wszy­scy mó­wili mu: „Nie martw się”, a jego za­wsze ła­two było prze­ko­nać. Na szczę­ście. Wma­wiamy so­bie, że je­ste­śmy w sta­nie ochro­nić tych, któ­rych ko­chamy, po­nie­waż gdy­by­śmy przy­jęli do świa­do­mo­ści prawdę, ni­gdy nie spu­ści­li­by­śmy ich z oczu.

Johnny spę­dza całą noc przy oknie i pierw­szy raz w ży­ciu czuje to, co żona cze­ka­jąca na niego każ­dej nocy, od­kąd się w so­bie za­ko­chali: Co po­cznę, je­śli nie wró­cisz do domu?

Han­nah wie, że coś jest nie tak. In­stynkt to wy­nik tre­ningu i do­świad­cze­nia, ale po tylu la­tach ma się jesz­cze coś. Gdyby nie wie­działa le­piej, to pew­nie by po­wie­działa, że to coś du­cho­wego. Drob­nostki, jak naj­mniej­sza na­wet zmiana ko­loru skóry albo mała de­li­katna klatka pier­siowa, która unosi się i opada o mru­gnię­cie oka za wolno. Wie, kiedy coś się dzieje, za­nim to się jesz­cze wy­da­rzy. Ro­dze­nie dzieci po­winno być nie­moż­liwe, mo­rze jest tak wiel­kie, a nasz sta­tek taki kru­chy, że nikt nie po­wi­nien tego ro­bić.