Język tamilski ebook

Skład wersji elektronicznej:

Virtualo Sp. z o.o.

OD REDAKCJI

Język tamilski Joanny Kusio i Tadeusza Herrmanna to krótkie kompendium wiedzy na temat gramatyki współczesnego języka tamilskiego, pierwsze tego typu w języku polskim.

Praca jest pozycją od dawna wyczekiwaną. Powstała w końcu lat 90. minionego wieku, a jej Autorzy byli pracownikami ­naukowo-dydaktycznymi Wydziału Orientalistycznego Uni­wersytetu Warszawskiego. Szkic ten zapowiadany był przez Wydawnictwo Akademickie Dialog już w roku 1998, jednak termin jego wydania z różnych względów był odkładany, szczególnie po przejściu T. Herrmanna na emeryturę (2006) i po nagłej śmierci J. Kusio (2009).

J. Kusio i T. Herrmann to pionierzy polskich badań nad językiem i literaturą tamilską, ich nazwiska na stałe znalazły miejsce w dziejach polskiej orientalistyki. Obydwoje ukończyli studia indologiczne na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie również uzyskali stopnie naukowe i pracowali przez całe zawodowe życie. T. Herrmann jako pierwszy w Polsce uzyskał stopień doktora na podstawie pracy poświęconej literaturze tamilskiej (1989), J. Kusio jako druga (2003). Obydwoje spędzili po kilka lat w Tamilnadu, studiując na tamtejszych uniwersytetach (T. Herrmann studiował filozofię tamilską w University of Madras, 1983–1986; J. Kusio – język i kulturę tamilską w Madrasie (1980/1981) i w Tamil University w Tańdźawurze (1989–1992)). Dzięki długoletnim pobytom i studiom w Tamilnadu obydwoje posiedli doskonałą znajomość języka tamilskiego – tak klasycznego, jak i współczesnego.

Ich książka jest pierwszym w języku polskim opracowaniem poświęconym całościowej, aczkolwiek zwięzłej, prezentacji struktur gramatycznych języka tamilskiego, najważniejszego reprezentanta drawidyjskiej rodziny językowej. Język ten jest językiem etnicznym, używanym przez Tamilów głównie w stanie Tamilnadu (w południowo-wschodniej część Republiki Indii), gdzie jest językiem oficjalnym, oraz w Sri Lance i Singapurze, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Liczne skupiska Tamilów w Azji Południowo-Wschodniej, głównie w Malezji, Indonezji, Tajlandii i Birmie czynią go językiem ponadregionalnym, ważnym medium kontaktów kulturowych całego tego rozległego obszaru. Ponadto używa się go także na Mauritiusie, Malediwach, Fidżi i w Ameryce Południowej (Surinam, Gujana, Trynidad i Tobago). Liczbę użytkowników języka tamilskiego szacuje się obecnie na ponad 70 milionów osób.

Język tamilski należy do najstarszych używanych współcześnie języków świata. Najstarsze zabytki literackie datuje się na przełom er, zachowane inskrypcje – na pierwsze wieki przed naszą erą, a nieprzerwana historia rozwoju języka i literatury tamilskiej jest dobrze zaświadczona. Tamilski, choć jest językiem współczesnym, ma w Indiach oficjalny status języka klasycznego. Do jego najistotniejszych cech należy zjawisko dyglosji, czyli współistnienie dwóch odmian funkcjonalnych, należy jednak zaznaczyć, że niniejsze opracowanie dotyczy wyłącznie języka współczesnego w jego odmianie literackiej, a nie mówionej.

AutoremWstępu, rozdziałów Język tamilski – ogólna charakterystyka, Pismo i Morfologia orazTeksty jest Tadeusz Her­rmann, rozdziały Fonetyka i fonologia orazSkładnia przygotowała Joanna Kusio.

Należy w tym miejscu złożyć wyrazy podziękowania Pani Jolancie Kusio, Mamie Joanny, która przekazała maszynopis ­całości niniejszego opracowania. Gdyby nie ten hojny gest, szkic ten – prawdopodobnie – nigdy by się nie ukazał drukiem, przekazany maszynopis był bowiem jedną z bodaj dwóch zachowanych obecnie kopii. Pisany jeszcze na maszynie, bez wprowadzonych znaków pisma tamilskiego i znaków diakrytycznych w transliteracji (te pojawiały się dopisane odręcznie w niektórych tylko rozdziałach pracy), musiał być w całości przepisany. Należało uzupełnić wszystkie diakrytyki, zdecydowano się także wprowadzić w przykładach zapis w piśmie tamilskim (zaniechano tego w rozdziale o ogólnej charakterystyce języka i w podrozdziale o sandhi, gdzie zapis w transliteracji łacińskiej pozwala znacznie lepiej ukazać zachodzące zmiany morfonologiczne).

Do zapisu przykładów zaczerpniętych z oryginału tamilskiego Autorzy stosują ogólnie przyjęty w tamilistyce system transliteracji naukowej, który w żaden sposób nie oddaje fo­netyki języka tamilskiego. Nie stosują tu transkrypcji polskiej, która w przybliżony sposób stara się oddać brzmienie wymowy tamilskiej1. System transliteracji jest systemem sztucznym, w którym każdemu znakowi pisma tamilskiego w sposób umowny przypisano litery alfabetu łacińskiego, modyfikując je odpowiednio za pomocą licznych znaków diakrytycznych. Problem w tym, że niekiedy jeden i ten sam znak pisma tamilskiego może reprezentować różne fonemy; inaczej mówiąc, tym samym znakiem zapisuje się po tamilsku różne głoski. Transliteracja zaś, niejako z definicji, to jednoznaczne przypisanie jednej litery jednemu znakowi. Może to prowadzić niekiedy do nieporozumień podczas prób czytania, zwłaszcza gdy zapis w transliteracji odczytuje osoba nieznająca specyfiki fonetyki tamilskiej. Oto kilka przykładów:

Zapis tamilski

Transliteracja naukowa

Transkrypcjapolska

×jRLm

puttakam

puttaham

úT£d ùLôiúP

pēcik koṇṭē

pesi konde

YkRôoLs

vantārkaḷ

wandarhal

AeúL

aṅkē

ange

çeÏûL

tūṅkukai

tunguhej

Przyjęty w nauce system transliteracji pisma tamilskiego nie przewiduje rozdzielania w zapisie morfemów ani zmian wynikających z procesów morfonologicznych. Zrobiono to w tej pracy – wyłącznie jednak w przykładach ilustrujących morfo­logię i morfonologię tamilską – by lepiej ukazać aglutynacyjny charakter tego języka, np. GpúXôÚm £¬d¡\ôoLs AYú]ô ùUü]UôL CÚd¡\ôuel-l-ōr-um ciri-kkiṟ-ār-kaḷ avaṉ-ō mauṉam-āka iru-kkiṟ-āṉ (właściwa transliteracja:ellōrum cirikkiṟārkaḷ avaṉō mauṉamāka irukkiṟāṉ). Transliteracja nie różnicuje także wielkich i małych liter, w pracy przyjęto europejską zasadę zapisu imion własnych wielką literą.

W rozdziale poświęconym fonetyce i fonologii nie stosuje się międzynarodowego alfabetu fonetycznego (IPA), fonemy (głoski) zapisuje się w sposób tradycyjny. Aby odróżnić je od nazw znaków tamilskich, stosowanych w transliteracji łacińskiej (czyli liter łacińskich), ujęto je w ukośniki (np. /a/ oznacza zatem fonem samogłoski, przez a transliteruje się zaś tamilski znak A, którym się ten fonem zapisuje).

Opracowanie J. Kusio i T. Herrmanna, będące pierwszym polskim opisem języka tamilskiego, z założenia nie jest szczegółowym podręcznikiem gramatyki opisowej. Nie jest to także pełne, kompletne omówienie struktur gramatycznych tego języka. Autorzy, jak sami przyznają, starali się przedstawić w dość zwięzły i przystępny sposób jedynie najważniejsze zagadnienia gramatyczne, zatem nie wszystkie problemy zostały przez nich poruszone czy szerzej rozwinięte (np. słowotwórstwo). Opis fonetyki i morfologii tamilskiej bazuje głównie na pracach Michaiła Sergiejewicza Andronowa, czerpiąc z nich wiele przykładów, zaś rozdział poświęcony składni opiera się przede wszystkim na pracy Thomasa Lehmanna. Należy wyrazić nadzieję, że niniejsza praca spotka się z życzliwym przyjęciem nie tylko studentów tamilistyki, ale wszystkich osób zainteresowanych językami Azji.

Jacek Woźniak

WYKAZ SKRÓTÓW I SYMBOLI

/

–

forma zamienna (lub / zamiennie z)

/…/

–

oznaczenie fonemu

‘…’

–

objaśnienie znaczenia

Abl.

–

ablativus

Acc.

–

accusativus

Ben.

–

benefactivus

Dat.

–

dativus

ekskl.

–

(forma) eksluzywna

Gen.

–

genetivus

inkl.

–

(forma) inkluzywna

Instr.

–

instrumentalis

lm.

–

liczba mnoga

lp.

–

liczba pojedyncza

Loc.

–

locativus

Nom.

–

nominativus

os.

–

osoba

sing.

–

singularis

Soc.

–

sociativus

plur.

–

pluralis

praes.

–

praesens

r. m.

–

rodzaj męski

r. n.

–

rodzaj nijaki

r. ż.

–

rodzaj żeński

ZP

–

zdanie przymiotnikowe

WSTĘP

Język tamilski należy do rodziny języków drawidyjskich, która obejmuje ponad 20 języków (Andronov 1978: 3, Meier 1979: 188–190, Majewicz 1989: 58–59)2. Tylko cztery spośród nich można uważać za w pełni rozwinięte języki literackie, posiadające bogatą literaturę i tradycję literacką, sięgającą I w. p.n.e. (język tamilski). Te cztery języki mają również odrębne systemy pisma i należą do grupy języków konstytucyjnych Republiki Indii. Są to: telugu (ok. 74 mln użytkowników), tamilski (ok. 66 mln, z czego ok. 61 mln w Indiach), kannada (ok. 38 mln) i malajalam (ok. 33 mln)3. Języki drawidyjskie (termin sanskrycki drāviḍa jest zniekształceniem tamilskiego wyrazu tamiḻ, ­jakim nazywa się ten język) można w zasadzie zaliczyć do ję­zyków aglutynacyjnych (Milewski 1969: 232), chociaż w niektórych wypadkach wykazują one pewne podobieństwa do języków fleksyjnych.

Celem naszej książki jest zwięzłe przedstawienie najważniejszych aspektów współczesnego języka tamilskiego, to znaczy języka, który rozwija się na obszarze Tamilnadu (Tamiḻnāṭu), począwszy od końca XIX w., czyli od momentu pojawienia się w tym języku prozy wzorowanej na utworach prozatorskich (głównie) literatury angielskiej. Użyty przez nas termin „współczesny” nie pokrywa się z przyjętym w pracach anglojęzycznych terminem „modern” (np. Lehmann 1993: viii), który dotyczy okresu zawartego między początkiem XVII w. a dobą obecną, lecz jedynie – jak to określono wyżej – ostatniej fazy tego okresu. Wybór podyktowany był względami praktycznymi: przykłady ilustrujące zjawiska gramatyczne zostały zaczerpnięte właśnie ze źródeł pochodzących z okresu współczesnego.

W ciągu długiego rozwoju języka i jego literatury, rozciągającego się na dwa tysiąclecia, w tamilskim nastąpiły wielkie zmiany. Cały ten okres możemy podzielić dwojako, mianowicie w zależności od tego, czy weźmiemy pod uwagę ogólny rozwój tamilskiej kultury i literatury (co w wypadku Tamilnadu dotyczy również dziejów tego kraju), czy też uwzględnimy jedynie rozwój samego języka. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z następującymi okresami:

1) sangam (caṅkam), czyli okresem literatury klasycznej, zupełnie niezależnej od wpływów literatury sanskryckiej, mieszczącym się miedzy początkiem I w. p.n.e. a przełomem III i IV w. n.e. (okres ten zwany jest okresem akademii literackich, które wówczas istniały)

2) okresem literatury dydaktycznej (obejmującym trzy następne stulecia; w tym czasie powstał najbardziej znany w świecie utwór literatury tamilskiej, Tirukkural (Tirukkuṟaḷ, „Święte dwuwiersze”) Tiruwalluwara (Tiruvaḷḷuvar), będący zbiorem aforyzmów i pouczeń etycznych dotyczących trzech celów życia prawowitego Indusa)

3) bhakti (ok. 600–900), w którym powstaje i rozwija się żywiołowo literatura religijna – hymny najanmarów (mistyków śiwaickich) i alwarów (mistyków wisznuickich)

4) okresem literatury epickiej (ok. 900–1200), kiedy to powstał narodowy epos Tamilów Ramajana Kambana (Kamparāmāyaṇam), tylko częściowo wzorowany na Ramajanie sanskryckiej

5) okresem upadku (ok. 1200–1650)

6) okresem przejściowym (ok. 1650–1800), w którym w literaturze tamilskiej pojawiają się utwory napisane przez Europejczyków (chrześcijan)

7) okresem współczesnym (ostatnie dwa stulecia).

Podział ten (jeśli chodzi o datowanie, zbliżony do podziału za­stosowanego przez Jesudasanów (Jesudasan, Jesudasan 1961), nie pokrywa się z podziałem dotyczącym rozwoju języka tamilskiego. Co do tego ostatniego, posłużyliśmy się następującym schematem:

1) okres języka starotamilskiego (początek I w. p.n.e.–początek VIII w. n.e.)

2) okres języka średniotamilskiego (ok. 700–1600)

3) okres języka nowotamilskiego (od ok. 1600 do czasów ­obecnych)

W ramach tego schematu możemy wydzielić szereg pod­okresów, wydaje się jednak, że dla potrzeb niniejszej publikacji nie jest to konieczne. I tak na przykład najstarsze teksty literatury tamilskiej, to znaczy należące do okresu sangam, są dla ­dzisiejszego przeciętnego odbiorcy tamilskiego niezrozumiałe, natomiast Tirukkural (pochodzący z V w.) może w zasadzie czytać Tamil nieprzygotowany filologicznie, zaś teksty hymnów religijnych okresu bhakti są znane powszechnie wyznawcom Śiwy i Wisznu – głównych bogów dzisiejszego hinduizmu – i śpiewane w świątyniach na co dzień.

Język tamilski od samego początku był bardzo zróżnicowany społecznie i geograficznie, poza tym w użyciu były dwa jego warianty: język pisany (literacki) i mówiony, występujący w różnych dialektach. Jednym z nich był dialekt używany na terenie dzisiejszej Kerali, z którego dopiero w IX w. rozwinął się język malajalam (Andronov 1996: 15). O sytuacji języka tamilskiego tej wczesnej epoki pisał już autor najstarszego utworu literatury tamilskiej, Tolhappijar (Tolkāppiyar), który w traktacie gramatycznym Tolhappijam (Tolkāppiyam; początek okresu sangam) dzieli język tamilski na sentamil (centamiḻ; tj. poprawny, czysty język tamilski) i język mówiony, używany na obszarze tzw. panniru nilam (paṉṉiru nilam, czyli dwunastu regionów otaczających region języka sentamil), przez późniejszych komentatorów nazwany językiem koduntamil (koṭuntamiḻ), czyli wulgarnym, niepoprawnym (Zvelebil 1973: 132). Całkiem podobna sytuacja występuje obecnie. Także dzisiejszy język tamilski charakteryzuje zjawisko dyglosji, czyli istnienia w ramach tego samego języka dwóch jego odrębnych wariantów. Dyglosja to specyficzne zjawisko socjolingwistyczne, które można by określić dwujęzycznością funkcyjną. Jednym z tych wariantów jest ponaddialektalny język literacki, drugim – język mówiony, którym w codziennej konwersacji posługują się wszyscy mieszkańcy Tamilnadu. W wariancie mówionym – jak powiedziano, zróżnicowanym społecznie i geograficznie – ostatecznie wykształcił się wspólny, ponaddialektalny język mówiony, który jest najbardziej podobny do języka mówionego wykształconych niebra­minów centralnego regionu Tamilnadu (delta rzeki ­Kaweri (Kāviri)), obejmującego okolice miast Tańdźawur (Tañcāvūr) i Tiruććirappalli (Tiruccirāppaḷḷi).

1. JĘZYK TAMILSKI – OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

1.1. Przynależność i obszar występowania

Język tamilski należy do rodziny języków drawidyjskich, występujących przede wszystkim na południu Indii, poza tym jednak w innych regionach Azji oraz poza jej obszarem (zwłaszcza tamilski).

1.2. Języki drawidyjskie – nazwa

Przymiotnik drawidyjski odnosi się do Drawidów, ludu zamieszkującego Południe Indii, którego nazwa pochodzi od sanskryckiego drawida (drāviḍa). Wedle dawnej tradycji sanskryckiej Drawidowie to jedno z plemion (względnie: jedna z kast) kszatrijów (kṣatriya), należących do stanu (sanskr. varṇa) wojowników, które uległo degradacji społecznej z powodu nieprzestrzegania rytuałów i sprzeciwiania się braminom i zostało uznane za śudrów, czy wręcz pariasów, to znaczy niedotykalnych (egzystujących całkowicie poza obrębem czterech warn). Wymienia ich np. Manusmryti (Manusmṛti), czyli Traktat o zacności (ok. 200 p.n.e.–200 n.e.). W przekładzie Marii Krzysztofa Byrskiego fragment dotyczący tego „upadku” (lekcja X, 43–44) brzmi następująco:

Poniższe kasty kszatryjów

Z wolna z winy zaniedbania

W rytuale i z powodu

Sprzeciwiania się braminom

Śudrami się stały w świecie:

Pundrakowie i Ćodowie,

Drawidowie, Kambodżanie,

Jawanowie i Śakowie,

Paradowie, Pahlawowie,

Ćinowie i Kiratowie,

Daradowie i Khaśowie.

(Manu Swajambhuwa 1985: 327–328)

Manu, autor Traktatu o zacności, użył w odniesieniu do wymienionych wyżej plemion (ludów, kast) terminu wryszala (vṛṣala), który w sanskrycie oznacza zarówno śudrę, jak i członka społeczności niedotykalnych. Na paradoks zakrawa fakt, że obecnie właśnie na południu Indii, a zatem wśród ludów drawidyjskich, procent braminów jest najwyższy i – w ścisłym związku z tym – tradycja sanskrycka zachowała się najlepiej i w najmniej skażonej postaci. Warto również dodać, że tamtejsi bramini bardzo często są gorącymi lokalnymi patriotami (zwłaszcza bramini tamilscy) i stanowczo sprzeciwiają się hegemonii w Indiach języka hindi nad językiem tamilskim, uświęconym przez miejscową pradawną tradycję.

Forma drāviḍa, ostatecznie przyjęta w sanskrycie i będąca podstawą wymienionych wyżej nazw, używanych dziś w różnych językach europejskich, jest tylko jedną z wielu form zachowanych w źródłach sanskryckich; można tu wymienić takie, jak dramiḍa, dramila, damiḷa, daviḷa, daviḍa (Andronov 1978: 3). Wszystkie one ostatecznie pochodzą od tamilskiego rzeczownika i przymiotnika Rªrtamiḻ, który oznacza: ‘słodycz’, ‘melodyjność’, ‘język tamilski’, ‘literaturę tamilską’, ‘Tamilów’ (zbiorowo), ‘kraj Tamilów’ (a więc to, co się określa najczęściej za pomocą złożenia Tamilnadu (Tamiḻ-nāṭu), wreszcie – ‘doskonałość’, ‘wysoką jakość’; to, co się określa tamilskim terminem nirmej (nīrmai)4 (Tamil Lexicon, t. 3, 1982: 1756) i znaczeniowo odpowiada ostatecznie terminowi sanskryta (saṁskṛta) – ‘doskonale zestawione, doskonale wykonane’, czyli sanskryt, język sanskrycki. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że w wypadku terminu tamiḻ chodzi o doskonałość naturalną, a nie sztuczną. Wynika to z samej ogólnej koncepcji życia w Tamilnadu w okresie sangam, kiedy problematyka związana z językiem (jego pochodzeniem, funkcją, znaczeniem, poprawnością etc.) nabrała istotnej wagi. Pierwszorzędne znaczenie dla kształtującej się wtedy w ramach ustalonych konwencji kultury tamilskiej oraz dla jej społecznego wymiaru ma to, że u jej historycznego początku, to znaczy już na początku okresu sangam, powstaje dzieło, które bardzo wyraźnie określi jej swoisty, specyficzny charakter. Dziełem tym jest Tolhappijam (Tolkāppiyam), czyli Stara kompozycja, której autorem był Tolhappijar (Tolkāppiyar – ‘Czcigodny [mędrzec, autor] Starej kompozycji’). Tytuł Tolhappijam jest złożeniem (compositum), którego pierwszy człon (tol) oznacza ‘coś starego’, ‘(pra-)dawność’, natomiast drugi (kāppiyam; od sanskryckiego kawja (kāvya – ‘sztuka poezjotwórcza’, ‘utwór wierszowany’)), czyli ‘kompozycja’. Ponieważ cała dawna literatura tamilska odpowiada kategoriom poezji, termin kappijam w zasadzie również oznacza utwór wierszowany.

Termin języki drawidyjskie został wprowadzony do języka nauki (ściślej: terminologii językoznawczej) przez biskupa anglikańskiego Roberta Caldwella (1814–1891), którego uznaje się za ojca drawidologii.

1.3. Drawidologia (drawidystyka)

Drawidologia to dziedzina studiów i badań obejmująca języki oraz kulturę materialną i duchową ludów drawidyjskich. W języku angielskim terminu Dravidology używa się raczej w odniesieniu do badań związanych z kulturą obszaru Indii Południowych, natomiast badania nad językami drawidyjskimi określane są terminem Dravidian Linguistics (‘językoznawstwo drawidyjskie’). Mimo że uczeni europejscy (zwłaszcza misjonarze) zajmowali się językami drawidyjskimi już od końca XVII w. (np. Antaõ de Proença opublikował pierwszy słownik tamilsko-portugalski, będący w ogóle pierwszym słownikiem opracowanym przez Europejczyka, już w roku 1679), to przecież na wyodrębnienie języków drawidyjskich i ich pełny naukowy opis trzeba było jeszcze poczekać. Pierwsze wydanie dzieła Caldwella, zatytułowane A Comparative Grammar of the Dravidian or South Indian Family of Languages, ukazało się dopiero w 1856 roku, niemal dwieście lat później. Można się zastanawiać nad tym faktem i spekulować, czy połowa XIX wieku jako początek drawidologii to późno czy wcześnie. Warto zwrócić uwagę na kilka dat. Pierwsze wydanie dzieła twórcy porównawczego językoznawstwa indoeuropejskiego Franza Boppa (1791–1867) ukazało się przecież dopiero w latach 1833–1835, natomiast drugie – z materiałem uzupełniającym dotyczącym języka armeńskiego – w roku 1856, a więc w tym samym czasie, kiedy opublikowano pracę Caldwella. Dopiero dzieło Boppa – chodzi oczywiście o Vergleichende Grammatik des Sanskrit, Zend, Griechischen, Lateinischen, Gotischen und Deutschen i pracę wcześniejszą (z 1816 roku), nieobejmującą jednak całej gramatyki porównywanych języków, lecz tylko system koniugacji – dało począteki filologii porównawczej jako odrębnej dziedzinie wiedzy. Oczywiście należało wpierw dokładnie określić cechy i odrębność danego (porównywanego) języka, aby powiedzieć coś o jego pokrewieństwie. Dopiero w latach 1819–1837 powstaje pierwsza gramatyka historyczna języka niemiec­kiego – Deutsche Grammatik Jakoba Ludwiga Grimma; w roku 1852 powstaje Volständige Grammatik der Sanskrit Sprache Teodora Benfeya (1809–1881); dopiero kilkanaście lat później zaczynają się ukazywać kolejne tomy Františka (Franza) Miklosicha (1813–1891), słoweńskiego językoznawcy działającego w Wiedniu, mianowicie Vergleichende Grammatik der Slavischen Sprachen (1868–1879); i dopiero w latach 1868–1871 ukazało się dzieło Johanna Kaspara Zeussa (1806–1858) poświęcone gramatyce celtyckiej; dopiero w roku 1856 ukazało się dzieło Augusta Schleichera (1821–1868) poświęcone językowi litewskiemu. Tych kilka dat powinno więc przekonać każdego, że rok 1856 – czyli rok ukazania się dzieła biskupa Caldwella – nie jest datą zbyt późną. Przecież wymienione daty dotyczą pierwszych wydań prac poświęconych językom europejskim, które można było od dawna badać na miejscu.

Wróćmy do Caldwella. Jego szczególne zasługi podkreśla inny wybitny drawidolog, należący już do XX stulecia, Francuz Jules Bloch (1880–1953). We wstępie do swej cenionej pracy Structure grammaticale des langues dravidiennes (1946: xi) pisze on, że od czasów Caldwella w dziedzinie badań nad językami drawidyjskimi nie poczyniono żadnych znaczących postępów, a to, co uczyniono, jest tylko poniekąd uzupełnieniem wyników badań zawartych w A Comparative Grammar of the Dravidian or South Indian Family of Languages, dziele stanowiącym kamień milowy drawidologii. Już sam tytuł w ogromnym skrócie przedstawia osiągnięcie autora: w roku 1856 uczony ten po raz pierwszy w dziejach światowego językoznawstwa potwierdził istnienie nowej rodziny języków – mianowicie drawidyjskich. W ten sposób narodziła się drawidologia, ściślej mówiąc, powstało językoznawstwo drawidyjskie jako zupełnie nowa dziedzina studiów. W najszerszym ujęciu należy ona (obok buddologii czy sanskrytologii) do ogólniejszej dziedziny badań zwanej indologią, bardzo często jednak – ze względu na specyfikę przedmiotu – traktuje się ją niezależnie i uważa za dziedzinę odrębną. Można by zasługi Caldwella ująć w czterech punktach:

1) Ustalił istnienie języków drawidyjskich – niezależne od sanskrytu i innych języków indoeuropejskich.

2) Ustalił wpływ tych języków na języki indoaryjskie Indii Północnych.

3) Wykazał, że język tamilski zachował najwięcej elementów rdzennie drawidyjskich (dotyczy to zarówno słownictwa, jak i fonetyki i struktur gramatycznych).

4) Pokazał, w jaki sposób języki drawidyjskie rozwinęły się z protodrawidyjskiego.

We wstępie (s. 3), który obejmuje 120 stron dużego formatu, Caldwell pisze:

Porównajmy za Caldwellem (s. 46 wstępu) dwadzieścia rdzeni sanskryckich i tamilskich (wyrazy tamilskie transliteruję zgodnie z dzisiejszymi zasadami):

Znaczenie

Sanskryt

Język tamilski

ojciec

pitṛ

appaṉ

syn

sūnu

makaṉ

głowa

śiras

talai

oko

akṣi

kaṇ

usta

mukha

vāy

ząb

danta

pal

słońce

sūrya

ñāyiṟu

księżyc

candra

tiṅkaḷ

dzień

divasa

nāḷ

ogień

agni

tī

góra

parvata

malai

wioska

grāma

ūr

koń

aśva

kutirai

krowa

go

ā

małpa

kapi

kuraṅku

wąż

sarpa

pāmpu

siedzieć

ās

iru

stać

sthā

nil

mówić

vad

col

zabijać

han

kol

Gdybyśmy w miejsce wyrazów tamilskich umieścili np. greckie czy łacińskie, o tym samym znaczeniu co sanskryckie, to przynajmniej niektóre z nich na pierwszy rzut oka byłyby podobne do sanskryckich. Niektóre z wyrazów sanskryckich możemy nawet porównać z wyrazami polskimi, np. sūrya – słońce, vad – wadzić się (zamiast mówić), akṣi – oko, agni – ogień, sthā – stać. Jeśli natomiast porównamy wyrazy rdzennie tamilskie z sanskryckimi, widzimy, że nie ma śladu podobieństwa między nimi. Dzisiaj istnienie odrębnej rodziny języków drawidyjskich jest czymś oczywistym, w połowie XIX wieku tylko nieliczni uczeni zdawali sobie z tego sprawę, większość natomiast albo łączyła te języki z innymi językami Indii (tzn. z indoaryjskimi), albo szukała pokrewieństw dla nich poza obszarem Indii. Należy jednak stwierdzić od razu, że o ile dzisiaj fakt istnienia języków drawidyjskich jako odrębnej rodziny językowej jest oczywisty, to pochodzenie ludów drawidyjskich wciąż jeszcze nie znalazło niebudzącego żadnych wątpliwości rozwiązania. Jest to jednak odrębny problem.

Dalsze dzieje drawidologii związane są ściśle przede wszystkim z osiągnięciami w dziedzinie leksykografii i językoznawstwa drawidyjskiego oraz dokonaniami uczonych europejskich. Natomiast odrębnie należałoby potraktować dziedzinę badań nad dawną literaturą tamilską, której rozwój umożliwiły znalezione i opublikowane przez uczonych tamilskich teksty z okresu sangam, stanowiące zaskoczenie dla samych Tamilów, gdy okazało się, że oto są oni spadkobiercami jednej z najstarszych literatur świata. Większość ważnych tekstów literackich, pochodzących z okresu sangam opublikowano pod koniec ubiegłego stulecia i drawidologia nabrała nowego charakteru. Wróćmy jednak do spraw ściślej związanych z językiem.

W 1851 roku Hermann Gundert (1814–1893) opublikował pierwszą część (całość wyszła dopiero w roku 1868) dzieła ­Malayāḷabhāṣāvyākaraṇam (Gramatyka języka malajalam), napisanego w języku malajalam, zawierającego również terminy językowe oraz przekłady zdań egzemplifikujących zjawiska gramatyczne w języku angielskim. W 1872 roku tenże Gundert wydał nieprześcigniony po dziś dzień słownik Malayalam and ­English Dictionary. W roku 1894 inny niemiecki uczony, również misjonarz (podobnie jak Gundert), poza tym jednak teolog, Ferdinand Kittel (1832–1903) ogłosił czterotomowy monumentalny Kannada-English Dictionary, rozszerzony i starannie przejrzany w 1968 roku przez M. Mariappę Bhata. W 1873 roku G.U. Pope (1820–1908) ogłasza Outlines of the Grammar of the Toda Language – zarys gramatyki języka niewielkiego plemienia ­drawidyjskiego, żyjącego w górach Nilgiri (Nīlakiri malai), na których obszarze schodzą się trzy południowoindyjskie stany: Tamilnadu, Karnataka i Kerala. Jeśli chodzi o wkład uczonych indyjskich, był on o wiele skromniejszy. Na wyróżnienie zasługuje zwłaszcza opublikowana w roku 1947 praca P.S. Subrahmanyi Sastriego Comparative Grammar of the Tamil Language, która koryguje i uzupełnia pracę Caldwella. W ostatnim okresie w dziedzinie językoznawstwa drawidyjskiego wyróżnili się zwłaszcza dwaj uczeni: Rosjanin Michaił Siergiejewicz Andronow (1931–2009), autor m.in. prac Grammatika tamil’skogo jazyka (1966) i Srawnitiel’naja grammatika drawidijskich jazykow (1978) oraz Czech Kamil Zvelebil (1927–2009), jednocześnie najwybitniejszy współczesny znawca literatury tamilskiej.

1.4. Języki drawidyjskie – podział i krótka charakterystyka

Języki drawidyjskie można podzielić na następujące pod­rodziny:

1) języki południowodrawidyjskie: badaga, irula, kurumba, kota, toda (góry Nilgiri), kodagu, kannada (Karnataka), malajalam (Kerala), tamilski (Tamilnadu)

2) języki południowo-zachodnie: koraga, bellari, tulu (Kar­nataka)

3) język południowo-wschodni: telugu (Andhra Pradeś)

4) języki centralnodrawidyjskie: gadaba (Orisa, Andhra Pradeś), pardźi (Ćhattisgarh, Orisa), naiki (Maharasztra), kolami (Andhra Pradeś, Maharasztra)

5) języki gondwańskie: kuwi, kui (Orisa, Andhra Pradeś), ­pengo, konda (Orisa), gondi (Madhja Pradeś, Ćhattisgarh, Andhra Pradeś, Maharasztra)

6) języki północno-wschodnie: kurukh (Bihar, Dźharkhand, Orisa, Asam, Bengal Zachodni), malto (Bihar, Dźharkhand, Bengal Zachodni, Nepal)

7) język północno-zachodni: brahui (Pakistan (głównie w rejonie miasta Kalat w Beludżystanie), enklawy w Afganistanie i Iranie)

Tylko cztery spośród wszystkich tych języków mogłyby (w skali światowej) uchodzić za języki liczebnie ważne, to znaczy mające po co najmniej 20 milionów użytkowników; są to język telugu (ok. 74 mln użytkowników), tamilski (ok. 66 mln), kannada (ok. 38 mln) i malajalam (ok. 33 mln). Tylko dwa z ­pozostałych języków drawidyjskich mają powyżej 1 miliona użytkowników – gondi i kurukh (po ok. 2 mln)5. Wszystkie pozostałe liczą od kilkuset tysięcy do około tysiąca użytkowników (kota, toda).

Wymienione cztery ważne języki drawidyjskie mają własne systemy pisma (pismo telugu jest zresztą bardzo bliskie pismu kannada) oraz – co ważniejsze – własne bogate literatury. Początki literatury tamilskiej sięgają I w. p.n.e.; literatura w języku kannada rozwija się począwszy od IX wieku; w języku telugu – począwszy od wieku XI; w języku malajalam – od ok. XII–XIII wieku. Literatura tamilska jest najstarszą (po chińskiej) literaturą świata, rozwijającą się nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. „Nieprzerwanie” z formalnego punktu widzenia, ponieważ gdy porówna się język tamilski, zaświadczony w Tolhappijam, z tamilskim używanym obecnie, może się wydawać, że są to dwa różne języki. Oczywiście nie jest to prawda, język jest jeden, a ogromne różnice zachodzą między dwiema jego fazami rozwojowymi – przedzielonymi okresem dwóch tysięcy lat. To samo zresztą dotyczy greckiego, przy czym współczesny język grecki nazywamy nowogreckim, rezerwując określenie język grecki dla języka starogreckiego. W każdym razie – wracając do języka tamilskiego – nie ulega wątpliwości, że język ten – po sanskrycie – jest najstarszym i najważniejszym językiem w Indiach6, jeśli weźmie się pod uwagę poziom, jakość i oryginalność literatury, jaka w nim powstała. W skali ogólnoindyjskiej dotyczy to wyłącznie literatury pierwszych dwunastu stuleci, mniej więcej do Kambana (Kampaṉ, prawdopodobnie pierwsza połowa XII wieku), czyli literatury okresu sangam, okresu przejściowego, bhakti i epickiego. Późniejsza literatura tamilska – mimo sporadycznych wzlotów – jest (jako całość) coraz słabsza, coraz bardziej wtórna, coraz mniej oryginalna, poddana oddziaływaniom literatury sanskryckiej i – począwszy od połowy XIX wieku – literatur europejskich (przede wszystkim angielskiej).

Wymieńmy teraz najważniejsze cechy języków drawi­dyjskich:

1) W zakresie fleksji i słowotwórstwa języki drawidyjskie ­posługują się wyłącznie sufiksami, natomiast brak w nich prefiksów (tak istotnych dla fleksji języków indoeuropejskich) oraz infiksów.

2) W zakresie składni przymiotniki nie pozostają w związku zgody z wyrazami określanymi, taki związek dotyczy wyłącznie (i to nie zawsze) rzeczowników i czasowników.

3) W językach tych nie ma kategorii rodzaju gramatycznego; zamiast tego funkcjonuje rodzaj (lub – lepiej – klasa) rzeczowników oznaczających istoty „wyższe” (na ogół chodzi o istoty myślące) i rodzaj (klasa) rzeczowników „niższych” (istoty niemyślące).

4) W zakresie fleksji nominalnej (deklinacji) rzuca się w oczy jej ubóstwo w dawnym języku (co poświadcza dobrze najstarszy język – tamilski, a zatem teksty literackie z okresu sangam) i bogactwo w języku dzisiejszym; trzeba jednak od razu powiedzieć, że jest to fleksja dość osobliwa – niektóre końcówki (sufiksy) przypominają końcówki fleksyjne ­języków indoeuropejskich, inne – mają charakter luźnych morfemów, jeszcze inne – nadal mają swoje samodzielne znaczenie (a zatem stanowią jednostki leksykalne) i funkcjonują jako postpozycje, w różny sposób łączące się z wy­razem, którego funkcję modyfikują. Dodajmy jeszcze dwie uwagi:

a) W odróżnieniu od końcówek języków fleksyjnych, końcówki języków drawidyjskich dodawane są do zawsze niezmiennego rdzenia (tematu) na zasadzie aglutynacji, nie jest to jednak typowa aglutynacja (jak np. w języku tureckim czy językach ugrofińskich), ponieważ między rdzeniem (tematem) a końcówką przypadka nie może znajdować się inny morfem (np. sufiks posiadania).

b) W odróżnieniu od końcówek języków fleksyjnych, które mogą łączyć różne funkcje składniowe (np. w języku polskim końcówka -y to zarówno końcówka Gen. sing., jak i Nom. plur. rzeczownika twardotematowego rodzaju żeńskiego, np. kobieta), końcówka fleksyjno-aglutynacyjna języków drawidyjskich pełni tylko jedną funkcję składniową, czasem można ją jednak w ogóle pominąć lub zastąpić inną o tej samej funkcji: to znaczy, że w językach drawidyjskich w tej samej funkcji może występować kilka różnych końcówek, a czasem dwie takie końcówki mogą występować równocześnie; przykładów dostarcza dzisiejszy język tamilski.

5) Często pomija się liczbę mnogą rzeczowników klasy „niższej”.

6) Niektóre formy werbalne trudno odróżnić od rzeczowników, co wskazuje na brak wyraźnej różnicy między tymi kategoriami w języku protodrawidyjskim, natomiast bardzo wyraźnie zaznaczona jest formalnie różnica między czasami, zwłaszcza opozycja między przeszłością a futuro-teraźniejszością.

7) Brak formalnego rozróżnienia strony, trybu i aspektu.

8) Wobec ścisłego związku między wyrazami określanymi i określającymi trudno nieraz takie połączenia odróżnić od złożeń.

9) W językach drawidyjskich szyk wyrazów w zdaniu jest na ogół ściśle ustalony: orzeczenie występuje zwykle na końcu zdania, dopełnienia zawsze bezpośrednio przed orzeczeniem, okoliczniki przed dopełnieniami, przydawki przed wyrazami określanymi, podmiot na samym początku zdania lub – rzadziej i emfatycznie – na samym jego końcu (zwykle z partykułą emfatyczną sygnalizującą nietypowość szyku).

10) W językach drawidyjskich ogromną rolę odgrywają imiesłowy (zwłaszcza przysłówkowe): imiesłowy przymiotnikowe zastępują orzeczenia w zdaniach względnych, imiesłowy przysłówkowe modyfikują podstawowe znaczenia czasowników pełniących w zdaniach funkcje orzeczenia, zastępują formy osobowe w funkcji orzeczeń w zdaniach podrzędnie złożonych, bardzo często łączą się z innymi czasownikami, podobnie jak w językach indoeuropejskich przysłówki (zwłaszcza przysłówki sposobu) z czasownikami.

Wspomniany już drawidolog francuski Jules Bloch określa języki drawidyjskie jako system niejednorodny, charakteryzu­jący się cechami archaicznymi i względnie nowymi, jeśli chodzi o stopień rozwoju, i przypuszcza, że to właśnie ułatwia ich przenikanie się z innymi grupami językowymi na obszarze Indii. O ile języki drawidyjskie mało zaawansowanych w rozwoju kulturowym plemion ulegają (zwłaszcza w Indiach Północnych) silnemu wpływowi lepiej rozwiniętych języków indoaryjskich (czy wpływowi perskiego w wypadku brahui), to dobrze rozwinięte języki drawidyjskie (używane na południu Indii) wpływają na języki indoaryjskie sąsiadów: tak jest w wypadku języka kannada, który oddziałuje na język marathi i – w jeszcze większym stopniu – w wypadku tamilskiego wpływającego na syngaleski (Bloch 1946: 100).

1.5. Język tamilski – obszar występowania

Język tamilski występuje przede wszystkim na zwartym obszarze Indii Południowo-Wschodnich, czyli na obszarze stanu Tamilnadu (złożenie Tamiḻ-nāṭu oznacza ‘Kraj Tamilski’ lub ‘Kraj Tamilów’), który dosyć dokładnie pokrywa się – jeśli pominiemy dzisiejszą Keralę, niegdyś integralną część Kraju Tamilów – z obszarem dawnego Tamilaham (Tamiḻakam; akam – ‘wnętrze’, ‘umysł’, miejsce’, ‘obszar rolniczy’), czyli ojczyzny Tamilów, tradycyjnej siedziby Tamilów, zawartej między wzgórzami Tirupati na północy a przylądkiem Kanjakumari (Kaṉṉiyākumari muṉai; Komoryn) na południu. Drugim pod względem ważności obszarem występowania języka tamilskiego jest Cejlon, wyspa oddzielona od Indii cieśniną Palk, jednocześnie zaś połączona z nimi wysepkami tzw. Mostu Adama, gdzie Tamilowie stanowią ok. 18% mieszkańców (3,6 mln). Przypuszcza się, że Tamilowie zasiedlali wyspę – razem z Arjami z Bengalu lub Gudźaratu (?) (sprawa nie została dotychczas wyjaśniona przekonywająco) – już między VI a IV w. p.n.e. (Pillay 1975: 26, 135), natomiast nie ulega wątpliwości, że ich wielka liczba osiedliła się tam na stałe w czasie najazdu na wyspę i panowania na niej tamilskiego władcy o imieniu Elara, na początku II w. p.n.e. (ibidem, 44–48, 135). Tamilowie zamieszkują dziś głównie północną część Sri Lanki (Ilaṅkai), zwaną Ilam (Īḻam). Ich największe skupiska znajdują się w rejonie miasta Dżafna (Yāḻppāṇam), które jest jakby centrum kultury Tamilów cejlońskich i do niedawna było główną siedzibą Tamilskich Tygrysów (Tamiḻp pulikaḷ). Inne ­obszary występowania języka tamilskiego w świecie to: Singapur, gdzie język tamilski jest jednym z czterech języków urzędowych (obok malajskiego, chińskiego i angielskiego), Malezja (jej stolica Kuala Lumpur – ‘Bagniste Ujście’ – to najważniejszy ośrodek kultury tamilskiej w Azji Południowo-Wschodniej), Indonezja, Birma, Mauritius, Fidżi.

Język tamilski rozwija się nieprzerwanie od początków okresu sangam; już wtedy – należy przypuszczać – ówczesny język literacki (tzw. sentamil; cen-tamiḻ, od ce- ‘piękny’, ‘doskonały’, ‘poprawny, zgodny z normą’ i tamiḻ ‘język tamilski’) nie był – tak samo jak sanskryt – językiem mówionym szerokich warstw populacji, lecz raczej normą, wzorem, ewentualnie czymś w rodzaju sztucznej lingua franca, którą porozumiewała się elita umysłowa (czyli tzw. pulawarowie; pulavar – ‘poeta doctus’, ‘poeta i zarazem uczony’). Nauka w owym czasie należała – przynajmniej w obrębie kultury tamilskiej – do poezji, czyli sejjul (ceyyuḷ ‘poezja’, ‘tworzenie, wykonywanie’, ‘utwór, wytwór’, od tamilskiego rdzenia cey ‘robić, wytwarzać’), wielce skodyfikowanej i wyrafinowanej formalnie dziedziny działalności duchowej, której wzorem były reguły przekazane potom­ności przez autora Tolhappijam – pierwszego zachowanego ­zabytku literatury tamilskiej, będącego zarówno podręcznikiem gramatyki i poetyki, jak i czymś w rodzaju – przynajmniej w pewnym zakresie – pierwszej tamilskiej encyklopedii, w której obok reguł sztuki poetyckiej zawarł autor sporo ważnych informacji dotyczących geografii i przyrody ówczesnego Tamilnadu, religii, zajęć mieszkańców etc.

1.6. Język tamilski – stan obecny

Najbardziej narzucającą się cechą dzisiejszego języka tamilskiego jest zjawisko zwane w językoznawstwie dyglosją7, czyli (dosł. z greki) „dwujęzycznością”. Oczywiście nie chodzi tu dosłownie o dwujęzyczność, skoro mamy do czynienia z jednym i tym samym językiem, to znaczy, językiem tamilskim, lecz o jego zróżnicowanie, funkcjonowanie na dwóch różnych poziomach, stałą obecność dwu różnych rzeczywistości i statusów językowych. Język tamilski, jeden z najstarszych kulturalnych języków świata, znalazł się w tej szczególnej sytuacji, ponieważ z jednej strony dysponował odziedziczonym po chlubnej przeszłości językiem literackim (sentamil), który ulegał i ulega bardzo powolnym i nieznacznym zmianom, z drugiej zaś – żywiołowo rozwijającym się językiem mówionym – bardzo silnie zróżnicowanym geograficznie i społecznie, nigdy nie skodyfikowanym i ujętym w reguły, ulegającym różnego rodzaju zmianom i niesłychanie podatnym na wszelkie zmiany, ponieważ ani reguły ortografii (skoro do niedawna w ogóle nie próbowano go nawet zapisywać), ani reguły gramatyczne (skoro nigdy nikt takich dla niego nie ustalał), ani potrzeba liczenia się z poprawnością (skoro żadna jego postać nie cieszyła się prestiżem takim jak sentamil) nie chroniły statusu tych form języka ani ze względu na wymogi obiektywnej rzeczywistości, ani w świadomości jego użytkowników. Paradoksalne, niektórzy jego użytkownicy, którzy przecież na co dzień nie posługują się językiem literackim, wstydzą się swojego języka mówionego lub go lekceważą, twierdząc, że prawdziwy tamilski to dopiero język literacki. Oczywiście chodzi tu wyłącznie o ludzi wykształconych, takich, dla których tenże sentamil jest wciąż żywym symbolem i jednocześnie rezerwuarem dawnej tradycji tamilskiej, z której są dumni. Dodatkowo sytuację języka tamilskiego komplikuje rosnący z dnia na dzień wpływ języka angielskiego i hindi. Kolejnym czynnikiem komplikacji jest niemożność adekwatnego zapisu wielu wyrazów i form językowych języka mówionego oraz nagminna niekonsekwencja zapisu takich wyrazów i form8. ­Języka literackiego używa się we wszystkich rodzajach publikacji (książki, prasa, przepisy, obwieszczenia etc.) oraz – w formie mówionej – w radiu, telewizji, przemówieniach etc. Jeśli idzie o beletrystykę, utarła się praktyka używania go w opisach i ­wypowiedziach odautorskich, natomiast dialogi próbuje się re­produkować graficznie w tej formie, w jakiej są naturalnie wypowiadane – tzn. w formie mówionej. Ile tu, niestety, niekonsekwencji. Weźmy jeden przykład: niṉaittēṉ w języku literackim znaczy ‘pomyślałem’, w języku mówionym forma ta powinna brzmieć neṉaccēṉ, ale pisarz tamilski najczęściej napisze niṉaiccēṉ, co nie jest ani formą języka literackiego, ani mówionego. Po prostu taki sposób zapisu się utarł (Schiffman 1979: iv). Gdybyśmy nawet zapisali ten wyraz w formie neṉaccēṉ, nie byłby to zapis dokładny, ponieważ w dzisiejszym języku tamilskim samogłoski przed spółgłoskami nosowymi w wygłosie wymawia się jako samogłoski nosowe, natomiast wygłosowe spółgłoski zanikają. W dawnym języku tamilskim nosówek nie było, brak więc dla nich grafemów. Ostatecznie wyraz ten możemy utrwalić graficznie tylko za pomocą transkrypcji, np. tak: nenaććẽẽ.

1.7. Struktura języka tamilskiego –  krótka charakterystyka

Charakteryzując języki drawidyjskie, wymieniliśmy dziesięć typowych dla nich cech. Spróbujmy zatem, posługując się tymi samymi kryteriami, scharakteryzować krótko język tamilski, dodając odpowiednie przykłady. Wyróżnionych poprzednio cech nie będziemy już teraz powtarzać. A zatem przechodzimy od razu do przykładów:

1) malai ‘góra’ – malai-kku ‘do-góry’, ‘ku-górze’ (-kku to końcówka datiwu); malai-y-aṉ ‘władca regionu górskiego’ (-y- to spółgłoska łącząca, -aṉ to sufiks rzeczowników płci męskiej istot myślących)

2) nalla maṉitaṉ ‘dobry człowiek, dobry mężczyzna’, nalla peṇ ‘dobra kobieta’, nalla yāṉai ‘dobry słoń’, nalla yāṉaikaḷ ‘dobre słonie’

3) avaṉ ‘on’ (istota myśląca płci męskiej), avaḷ ‘ona’ (istota myśląca płci żeńskiej), atu ‘ono’ (rzecz, przedmiot, zwierzę), np.:

avaṉ pōkiṟāṉ ‘on idzie’ – avaṉ nallavaṉ ‘on jest-dobry’

avaḷ pōkiṟāḷ ‘ona idzie’ – avaḷ nallavaḷ ‘ona jest-dobra’

atu pōkiṟatu ‘ono idzie’ – atu nallatu ‘ono jest-dobre’

4) nāṉ oru peṇṇai-k kaṇṭēṉ ‘ja pewną kobietę widziałem’ (-ai to końcówka biernika, nie ma samodzielnego znaczenia);

avaṉ oru ūril irukkiṟāṉ ‘on w-pewnym mieście jest (przebywa)’ (-il zachowało w języku literackim znaczenie ‘miejsce’, ‘dom’)

yuttattiṉpērilē pēciṉōm ‘rozmawialiśmy o wojnie’ (postpozycja pēr (dosł. ‘nazwa’, ‘osoba’) zachowuje swoje pierwotne znaczenie, tu ‘nazwa’, ‘wyraz’, poza tym funkcjonuje jako pełny rzeczownik, tu: oprócz znaczenia posiada własny lokatyw -il).

Np. genetiwus w języku tamilskim może być wyrażony przy pomocy morfemu zerowego i następujących sufiksów: -iṉ, -atu, -uṭaiya oraz przy pomocy dwóch różnych końcówek dodanych jednocześnie do tego samego rzeczownika:

malai-ø, malai-y-iṉ, malai-y-atu, malai-y-uṭaiya, malai-y-iṉ-atu, malai-y-iṉ-uṭaiya

5) Można powiedzieć tylko:

mūṉṟu paiyaṉkaḷ vantārkaḷ ‘trzech chłopców przyszło’

natomiast nigdy

*mūṉṟu paiyaṉkaḷ vantāṉ ‘trzech chłopców przyszedł’

ale przy rzeczownikach klasy „niższej” (rzeczy, zwierzęta, pojęcia) można liczbę mnogą wyrazić za pomocą liczby pojedynczej, zarówno w podmiocie, jak i orzeczeniu, a zatem zamiast:

maraṅkaḷ vīḻntaṉa ‘drzewa przewróciły się’

można powiedzieć:

maraṅkaḷ vīḻntatu ‘drzewa przewróciło się’

a zamiast:

kaṇkaḷ avintaṉa ‘oczy zgasły’

można powiedzieć:

kaṇ avintaṉa ‘oko zgasły’

6) Forma varukiṟatu (od rdzenia werbalnego vā ‘przychodzić, przybywać, zdarzać się, występować, pojawiać się’ może być:

a) formą osobową (3 os. sing. praes.) – ‘ono-przychodzi’ (znaczenie zaimka ‘ono’ zawarte jest w końcówce -atu);

b) tzw. rzeczownikiem czynno-imiesłowowym (participial noun) – ‘to-co-przychodzi’

c) rzeczownikiem odczasownikowym, oznaczającym czynność (verbal noun) – ‘przychodzenie’

Oto przykłady:

oru pacu varukiṟatu ‘Jedna krowa przychodzi’

aṅkē varukiṟatu nallatalla ‘To-co-się-dzieje tam nie-jest-dobre’

nī varukiṟatu nallatu ‘Dobrze, że przychodzisz’ (dosł. ‘Ty przychodzenie jest-dobre’).

Trzeba zwrócić uwagę na to, że formy zwanej rzeczownikiem odczasownikowym nie można poprzedzić zaimkiem dzierżawczym, ponieważ jest to forma werbalna, nie jest możliwe więc połączenie takie:

*uṉ varukiṟatu ‘twoje przychodzenie’.

Jednocześnie formy te, zakończone na -atu, funkcjonują jako rzeczowniki i można je odmienić przez przypadki:

avaṉ iṅkē varuvataip paṟṟi eṉakkuc cantēkam ‘Wątpię, czy on przyjdzie’. (dosł. ‘Mnie (domyślnie: jest) wątpliwość co do przybycia on tutaj’).

W tym zdaniu ‘przychodzenie’ w czasie teraźniejszym zostało zastąpione ‘przychodzeniem’ w czasie przyszłym, post­pozycja paṟṟi ‘o’ rządzi biernikiem (końcówka -ai) – ­varuvatai (-u przed końcówką wypada).

7) W dzisiejszym języku tamilskim istnieje kilka paradygmatów strony biernej (passivum), które są poniekąd sztuczne, nietypowe, niezgodne z duchem języka. Z drugiej strony zachowało się bardzo dużo rdzeni werbalnych, których znaczenie jest zarówno aktywne, jak i pasywne, albo takich, od których można utworzyć dwie różne klasy form: aktywne i pasywne. Np. rdzeń kāṇ znaczy ‘widzieć’ (jako czasownik przechodni) i ‘być widzianym, widocznym’ (jako czasownik nieprzechodni). Poza tym znaczenie pasywne często się uzewnętrznia w konstrukcjach relatywnych, kiedy używamy tzw. imiesłowów przymiotnikowych względnych (relative participle).

Na przykład:

nāṉ avaṉaik kāṇkiṟēṉ ‘Ja go widzę’

ale:

eṉakku appaṭik kāṇkiṟatu ‘Mnie się tak widzi / mnie tak jest-widoczne’

oraz:

uṇkiṟa maṉitaṉ ‘człowiek, który-je’

ale:

uṇkiṟa paḻam ‘owoc, który-się-je / owoc, który-jest-jedzony’.

W ostatnim przykładzie mamy do czynienia z passivum pozornym.

8) Połączenia typu: mara-p-pommai ‘drzewo-lalka’, mara-tt-u-k-kiḷai-kaḷ ‘drzewo-gałęzie’, peru-vilai ‘wielka-cena’ etc. można uważać zarówno za połączenia rzeczowników z przymiotnikami, jak i za złożenia (composita).

9) Typowy szyk w języku tamilskim wygląda następująco:

uṉ tampi nēṟṟu eṉakku intap puttakattaik koṭuttāṉ ‘Twój młodszy brat wczoraj mi tę książkę dał’.

10) vēṭar piṭitta puli znaczy ‘tygrys, którego-złapał myśliwy’; inta puli-y-ai-p piṭitta vēṭar ‘myśliwy, który-złapał tego ­tygrysa;

kutirai-y-ai vāṅkiṉāṉ ‘Kupił konia’

ale:

kutirai-y-ai vāṅkik koṇṭāṉ ‘Kupił sobie konia’ lub ‘kupił już konia’

kutirai-y-ai vāṅkip pōṉāṉ ‘Kupił konia i pojechał’

varukiṟāṉ ‘Przychodzi’

ale:

ōṭi varukiṟāṉ ‘Przychodzi szybko’ etc.