Praca najemna i kapitał ebook

PRACA NAJEMNA I KAPITAŁ

Poniżej zamieszczona praca ukazała się, jako szereg wstępnych artykułów w „Neue Rheinische Zeitung“, poczynając od 4 Kwietnia 1849 roku. Za podstawę jej posłużyły odczyty, wygłoszone przez Marxa w stowarzyszeniu robotniczem w Brukselli. Wydrukowano tylko urywki tych odczytów; a zapowiedziany w 269 numerze: „dalszy ciąg nastąpi“ nie doszedł do skutku z powodu niespodziewanych wypadków, jako to wkroczenia Moskali do Węgier, powstania w Dreźnie, Iserlohnie, Elberfeldzie, Palatynacie i Badenie, wskutek których właśnie gazeta została zakazana (19 Maja 1849 roku.)

* * *

Z rozmaitych stron uczyniono nam zarzuty, żeśmy nie przyjęli pod uwagę ekonomicznych czynników, które są materyjalnem podścieliskiem teraźniejszej walki klas i narodowości. Myśmy tylko wtedy potrącali o te czynniki, kiedy występowały one bezpośrednio w politycznych zawikłaniach. Przedewszystkiem szło nam o wyświetlenie walki klas w codziennych zapasach chwili obecnej i o wykazanie na podstawie nagromadzającego się z dniem każdym materyjału historycznego tego, że wraz z ujarzmieniem klasy robotniczej, która dokonała rewolucyję Lutową i Marcową, będą zwyciężeni i jej przeciwnicy, mianowicie, mieszczańscy republikanie Francyi, jak również mieszczaństwo i chłopi całego lądu stałego Europy, walczący z absolutyzmem, — że zwycięztwo sławetnej rzeczypospolitej francuzkiej będzie stanowiło jednocześnie o upadku ludów, które na rewolucyję Lutową odpowiedziały były bohaterskiemi walkami o niepodległość, — że nakoniec Europa popadnie znowu w swoje dawne kajdany — kajdany angielsko-ruskie, kiedy rewolucyjni robotnicy zostaną zwyciężeni. Walka Czerwcowa w Paryżu, upadek Wiednia, Listopadowa tragikomedyja w Berlinie, rozpaczliwe wysiłki Polski, Włoch i Węgier, mór głodowy w Irlandyi — oto najwybitniejsze ustępy europejskiej walki klasowej pomiędzy burżuazyją a warstwą robotniczą, na zasadzie ich wykazaliśmy, że każdy ruch rewolucyjny, chociażby jego dążenia wydawały się jaknajbardziej ściśle połączona z walką klas spełznąć musi na niczem aż do chwili zwycięztwa rewolucyjnej klasy robotniczej, że każda reforma społeczna, utopiją pozostaje, dopóki rewolucyjny proletaryjat nie wstąpi na arenę powszechnej walki i nie zmierzy swych sił z kontrrewolucyjnym feudalizmem. W naszem zestawieniu, tak samo jak w rzeczywistości Belgija i Szwajcaryja grają rolę tragikomicznych karykatur rodzajowych w wielkiem historycznym widowisku; pierwsza występuje jako wzór mieszczańskiej monarchii, druga zaś jako wzór mieszczańskiej rzeczypospolitej i zarazem jedna i druga jako państwa, wmawiające w samych siebie, że są wolne od walki klasowej, jak również i od rewolucyi europejskiej. Teraz, kiedy czytelnicy nasi mają dokładne pojęcie o walce klasowej w kolosalnych zapasach politycznych z roku 1848, możemy śmiało przystąpić do zaznaczenia ekonomicznych czynników, na których opiera się istnienie burżuazyi i jej klasowe panowanie, jako też i ujarzmienie robotników. Rozpatrzymy zatem w trzech obszernych rozdziałach: 1) stosunek pracy najemnej do kapitału, niewolę robotnika i władzę kapitalisty 2) nieunikniony zanik średniej klasy mieszczańskiej przy dzisiejszym systemacie 3) handlowe ujarzmienie i zrujnowanie klasy burżuazyjnej rozmaitych narodów Europy przez ową władczynią rynku powszechnego — przez Angliją. Postaramy się o ile można najprościej i najpopularniej zestawić najelementarniejsze pojęcia politycznej ekonomii, nie stawiając ich a priori. Chcemy być zrozumiałymi dla robotników. Tem bardziej, że w Niemczech panuje szczególniejsza nieświadomość i mięszanina pojęć względem najprostszych ekonomicznych stosunków; zamęt ten spotykamy począwszy od patentowanych obrońców istniejącego porządku aż do cudownych uzdrowicieli socyjalistycznych i zapoznanych politycznych geniuszów, w których rozdrobnione Niemcy więcej obfitują, niż w ojców narodu.

 A więc pierwsze pytanie: