Telefonistka ebook

Tytuł oryginału The Operator

Copyright © 2020 by Gretchen BergAll rights reservedFirst published 2020 by William MorrowHarperCollins Publishers, 195 Broadway, New York, NY 10007

Redakcja i korekta Anna Hadała-Żołnik, Marcin Piątek, Dominika Rychel

Skład Tomasz Brzozowski

Słownikowe definicje w nieznacznie zmodyfikowanym brzmieniuUniwersalny słownik języka polskiego PWN

Konwersja do wersji elektronicznej Aleksandra Pieńkosz

Copyright © for Polish translation Monika Skowron

Copyright © for this editionInsignis Media, Kraków 2020Wszelkie prawa zastrzeżone.

ISBN pełnej wersji 978-83-66575-12-7

Insignis Media ul. Lubicz 17D/21–22, 31-503 Kraków tel. +48 (12) 636 01 [email protected], www.insignis.pl

facebook.com/Wydawnictwo.Insignis

twitter.com/insignis_media (@insignis_media)

instagram.com/insignis_media (@insignis_media)

Dla Elaine Gladys McAnaney Stoddard,Babci

Rozdział 1

15 grudnia 1952 roku

Stare, znoszone botki Vivian Dalton skrzypnęły na ubitym śniegu przed domem handlowym Freedlandera, którego jaskrawe oświetlenie wylewało się wprost na chodnik i mieszało z poświatą latarni ulicznych. Vivian przelotnie i uprzejmie pomachała odzianą w rękawiczkę dłonią do Betty Miller, którą dostrzegła kątem oka przez mrożoną szybę głównej witryny sklepowej. U Freedlandera przystroili się już na święta w lampki, dzwoneczki i wszelkie inne ozdoby; umieścili je w oknie, by wyglądało, jakby w środku padał śnieg.

Vivian słyszała, że szkło nazywano mrożonym, ale nie potrafiła powiedzieć, co to takiego. Mogła się domyślać, że miało coś wspólnego z mrozem. Mroźno, mrożone. Któż mógł wiedzieć? Vivian wiedziała tylko, że sama wolałaby być w środku jasnego sklepu, po drugiej stronie tafli mrożonego szkła, w ciepłym i miłym wnętrzu, zamiast odmrażać sobie palce stóp, idąc do pracy w butach, które równie dobrze mogłyby być zrobione z folii spożywczej, bo tyle samo dawały ochrony.

Betty Miller nie musiała pracować, prawda? Nie, stała w ciepłym i miłym wnętrzu domu handlowego wraz z dwiema najmłodszymi pociechami: Małą Bitty i Charlesem Juniorem, czekając w długiej kolejce na spotkanie ze Świętym Mikołajem, co ani trochę nie zaskoczyło Vivian. Vivian musiała przyznać – tym razem Mikołaj się udał. Gruby, radosny i przynajmniej trzeźwy, więc i Millerowie przyszli, a kolejki były o wiele dłuższe niż w zeszłym roku. Jimmy Hixson rok temu powiedział, że oddech Świętego zionął jak Sunoco. Starszy brat Jimmy’ego, Albert, pracował na stacji benzynowej, więc Jimmy wiedział, co mówi.

Gdy Betty Miller usłyszała, co rok temu powiedział Jimmy Hixson, jako pierwsza z matek zbojkotowała kolejkę do Świętego, a inne mamy prędko poszły za jej przykładem, tak jak zwykle to robiły. Nie zaprzątała sobie głowy, by przeprowadzić grzecznościową rozmowę przez telefon ani uprzejmie wyjaśnić Freedlanderowi tym swoim tonem z przesadnie artykułowanymi spółgłoskami, że „Wasz Ś-więty Mikołaj zdaje się pot-wornie, ekhm, zabal-samowany”. Zabrałoby jej to zbyt wiele czasu. Vivian nie orientowała się, co Betty właściwie robiła ze swoim czasem, ale miała świadomość, iż Betty uważa go za cenniejszy od czasu innych. Betty Miller wiedziała, że bojkot odniesie skutek, pozostałe matki też o tym wiedziały, a wkrótce Freedlander dowiedział się, że powinien załatwić nowego Świętego Mikołaja. Bez względu na to, co Mała Bitty oraz Charles Junior powiedzieli Trzeźwemu Mikołajowi, który siedział na podeście na lśniącym czerwonym tronie wprost z bieguna północnego, Vivian Dalton wiedziała, że święta Bożego Narodzenia u Millerów w tym roku będą bajkowe. Święta Millerów co roku były bajkowe.

Tak właśnie wyglądało życie w niewielkich miasteczkach. Wszyscy wszystko o wszystkich wiedzieli. Vivian z pewnością znała sprawy innych ludzi, lecz co ważniejsze, znała ludzi. Vivian Dalton znała się na ludziach, bez wątpienia, i od razu by wam to oznajmiła. Powiedziałaby, że kieruje się bardziej intuicją niż informacjami zdobytymi z podsłuchanych rozmów telefonicznych, a jej córka Charlotte skwitowałaby: „Nie, chodzi o podsłuchiwanie”.

Charlotte żartowała z przyjaciółkami, zadzierając nosa ku uciesze reszty, że jej matka była „wtajemniczona” w „niezliczone” konwersacje pomiędzy poczciwymi mieszkańcami Wooster. Tych dwóch słów, „wtajemniczona” oraz „niezliczone”, Vivian sama by użyła, gdyby wiedziała, co znaczą. Nie była głupia, ale jej edukacja skończyła się na ósmej klasie szkoły publicznej Bowman. Vivian nigdy nie widziała wyrazów „wtajemniczona” ani „niezliczone” w podpisach pod krzykliwymi zdjęciami w magazynach modowych i filmowych. Charlotte musiała przewrócić oczami i westchnąć, gdy tłumaczyła przyjaciołom: „Moja matka nie ufa ludziom, którzy czytają książki”.

Szkoda, że Vivian nie znała słów takich jak „wtajemniczony” albo „niezliczony”, ponieważ by je pokochała. Brzmiały szykownie i kosztownie. Takie słowa dobrze brzmiałyby w ustach pazerów z północnej części Wooster; pewnie używają ich cały czas, nawet u Buehlera, kiedy kupują to, co akurat mają do kupienia. Wyborne żeberka, szczypce homara, buszel kawioru i całą resztę. Vivian podsłuchiwała, a także zaglądała ludziom do koszyków podczas zakupów w sklepie spożywczym. Tak, ludzie pokroju Millerów zapewne mówili „wtajemniczony” oraz „niezliczony” u Buehlera. Każde z czworga bogatych dzieciaków zapewne było wtajemniczone w zakamarki sklepu oraz odwiedziło go niezliczoną ilość razy. Little Bitty i Charles Junior prawdopodobnie wypowiadali te słowa, kiedy rozmawiali z Trzeźwym Mikołajem u Freedlandera.

Vivian nie rozmyślała o słowach, których nie znała, gdy skrzypiało jej pod nogami w drodze do pracy, a obłoczki wypływające z ust, kiedy wydychała powietrze, zamarzały. Myślała o tym, jak bardzo cieszyła się, że Betty Miller widziała ją w nowym kapeluszu. Tamtego popołudnia został już tylko jeden u Beulah Bechtel, Vivian położyła go na ladzie obok kasy drżącymi od poczucia winy palcami, którymi – prawdę mówiąc – powinna przesuwać pieniądze przeznaczone na kapelusz po kontuarze ku kasjerowi bankowemu, aby umieścił je raczej na koncie oszczędnościowym. Widziała, jak Betty kręci się przy futrach, łapczywie pożerając je wzrokiem, patrząc na nie tak, jakby miała zjeść je na lunch swoimi szpiczastymi ząbkami. Tak naprawdę zęby Betty Miller wcale nie były szpiczaste, tylko tak wyobrażała je sobie Vivian. Ostro zakończone zębiska w złośliwej buzi, która z równym prawdopodobieństwem mogła odrzeć twoje kości z mięsa, co uśmiechnąć się i rzucić komentarz o pogodzie.

Vivian od miesięcy oszczędzała, żeby kupić kapelusz. Tylko jeden kapelusz. Ten piękny kapelusz, o którym wiedziała, że nie został stworzony dla kogoś takiego jak ona, ale jeśli go zakupi, może poczuje to, co czują pazerzy. Że jest tego warta. Rany Julek! Gdyby powiedziała Edwardowi, ile kosztował kapelusz, pewnie umieściłby ją w przytułku dla obłąkanych. Betty Miller z wysoką dozą prawdopodobieństwa mogła kupić sobie cztery lub pięć takich nakryć głowy, i to jednego dnia, z miejsca. To znaczy, gdyby tylko było ich więcej na stanie.

– Ma pani szczęście – powiedziała ekspedientka (może Doris?) do Vivian, pakując kapelusz w lawendową bibułę. – To nasz ostatni.

Vivian w znoszonych botkach, ale szykownym kapeluszu wyszła na lodowate wieczorne powietrze, a potem przestąpiła próg ceglanego budynku. Zamknęła za sobą drzwi, rzucając: „Brrr!”, po czym ruszyła do szatni. Zrzuciła z siebie płaszcz, następnie delikatnie zdjęła piękny nowy kapelusz. Doris w Beulah Bechtel powiedziała, że to „błękit pruski”, ale Vivian nie wiedziała, co to takiego. Sądziła, że bardziej wygląda na ciemny granat. Beulah zatrudniała dziewczęta ze szkoły pomaturalnej, do której Doris prawdopodobnie poszła, by uczyć się pruskiego czy czegoś tam. W każdym razie błękit podkreślał niebieski kolor oczu Vivian, a jej podobało się zwłaszcza to, jak kapelusz opadał nisko nad jej prawą brew. „Szyk”, przeczytała w czasopiśmie modowym, wymawiając w myślach: „sznyt”. Ostrożnie zahaczyła kapelusz o swój stary zimowy płaszcz wiszący na haczyku w szatni, po czym podreptała po zdartej, zniszczonej podłodze do centrali telefonicznej, odsunęła krzesło na kółkach i usadowiła się przy konsolecie, żeby założyć słuchawki.

– Kto bierze żonę? – spytała Dorothy Hoffman, która zajmowała stanowisko pracy zapewne już od kwadransa.

– Co? – Dorothy zsunęła słuchawkę na włosy założone za ucho, zwracając się twarzą do Vivian.

– Kto bierze żonę w Rolniku samym w dolinie? Kto? Pies?

– Pies? – Podkreślone kredką brwi Dorothy zjeżyły się w postrzępione M na jej bladym czole.

– Nie? – spytała Vivian, przyglądając się brwiom Dorothy. Powinna używać brązowej kredki zamiast czarnej. Przy czarnej wyglądała na wściekłą, a Dorothy pewnie była tylko odrobinę podenerwowana, jak zwykle, kiedy Vivian nieco się spóźniała i opowiadała o wierszykach dla dzieci.

– Czemu pies miałby brać żonę?

– Nie wiem. Z jakiegoś powodu to utkwiło mi w głowie. Słowo z „eee”. – Obróciła się do pustej tablicy i przyglądała się jej, przechylając głowę na bok. – „Eee bierze żonę…”

– Rolnik bierze żonę – powiedziała Dorothy, bo choć była zła, nie mogła pozwolić Vivian myśleć, że to pies wziął żonę.

– Rolnik? Jesteś pewna? – Vivian odwróciła się znów do Dorothy ze zwątpieniem wypisanym na twarzy. To była tylko rymowanka, na litość boską. Czemu pies nie mógł wziąć żony?

– Wątpię, czy pies w ogóle jest w wierszyku. Pewnie chciałaś powiedzieć: „ser”.

– Ser?

– Tak, kochana, ser.

Vivian z powrotem skupiła się na pulpicie, żywo potrząsając ciemnymi lokami, które starannie ułożyła, by wyglądać jak Bette Davis we Wszystko o Ewie.

– Cóż, przeklęty ser nie mógł wziąć żony – wymamrotała, po czym zaczęła chichotać na myśl o dwóch kawałkach sera stojących przed pastorem. Jeden z nich miał na głowie welon.

– Nie wziął. – Dorothy wzniosła oczy ku niebu, szukając ratunku, jak to miewała w zwyczaju. – Ser zostaje w kole. „Ser zostaje w kole, bo nie umiał w szkole” – Dorothy wyśpiewała wers, zasłaniając ręką mikrofon.

Od czasu do czasu następowało zwarcie w obwodach instalacji elektrycznej i nawet jeśli telefonistka pamiętała, by włączyć tryb wyciszenia, wciąż dało się słyszeć jej głos na linii nawiązanego połączenia. Dorothy odebrała trudną lekcję na temat usterek instalacji i od tamtej pory zachowywała szczególną ostrożność; pilnowała, by włączać przycisk wyciszenia oraz zakrywać mikrofon ręką, kiedy rozmawiała z innymi dziewczętami w centrali telefonicznej. Burmistrz Wooster we własnej osobie przez przypadek usłyszał wypowiedziane przez nią słowo na „k”, przez co została zawieszona w obowiązkach na dwa tygodnie, i to bez wypłaty. Vivian nigdy nie powiedziała słowa na „k”, ale używała wszystkich innych, przy czym pamiętała, żeby przykrywać mikrofon ręką, gdy ucinała sobie pogawędkę z dziewczętami z pokoju w centrali.

Vivian zmarszczyła czoło, pobieżnie spoglądając na konsoletę, i wróciła do rozmyślań nad serem, który zostaje w kole, sam. Widziała to oczami wyobraźni. Kawałek dziurawego sera szwajcarskiego skąpany w świetle jupiterów leży sam na środku stołu w jadalni. Samotny ser. Staropanieński ser. Nagle zamrugała lampka na tablicy. Vivian prędko wcisnęła koniec wtyczki na miejsce, przesunęła przełącznik i poprawiła mikrofon.

– Numer, proszę.

Myśli Vivian zaprzątał ser leżący samotnie w świetle reflektorów, więc połączyła rozmowę i wyciszyła nasłuch. Gdyby nie była pochłonięta czym innym, podsłuchiwałaby.

– W ten sposób można się wiele dowiedzieć – powiedziała Edwardowi na jednej z pierwszych randek.

I choć nie powinny, Vivian i inne dziewczęta, które siedziały w centrali Ohio Bell przy ulicy East Liberty, przysłuchiwały się rozmowom telefonicznym. Codziennie bez wyjątku wpinały wtyczki do gniazdek, przesuwały przełączniki i przytulały się do słuchawek, żeby sprawdzić, co dzieje się w Wooster. Można by powiedzieć, że były uszami miasteczka. Gdyby to zależało od Vivian, ich rola byłaby o wiele ważniejsza.

Powiedziałaby wam, że już wcześniej naprawdę szybko poznawała się na ludziach i ich osobowościach, a podsłuchiwanie w Bellu tylko pomogło. Potrafiła wywnioskować wiele na temat pewnych sytuacji na podstawie zaledwie kilku szczegółów. Przykładowo kiedy Ray Barnes telefonował do matki do Nowego Jorku, by oznajmić, że ma dla niej dużą niespodziankę, Vivian wiedziała, że tą dużą niespodzianką będzie nowa narzeczona, wiedziała także, że pani Barnes wcale a wcale to się nie spodoba. Zapewne matka miała dobry powód, jeśli Vivian miałaby być z wami szczera, narzeczona prawdopodobnie była zwykłą zdzirą. Porządne dziewczyny udawały się z mniejszych miejscowości do Nowego Jorku, nie odwrotnie.

Ruth Craven słyszała tego samego dnia, jak matka Raya Barnesa zatelefonowała do siostry w Mansfield, żeby poskarżyć się na „łatwe dziewczę z Nowego Jorku, które Raymond przywiózł do domu” oraz na to, jak narzeczona psuje jej „biednego, niewinnego chłopca”. „I ta murzyńska muzyka, jakiej teraz słucha!” Ruth była na tyle miła, żeby szczegółowo opowiedzieć o tym innym telefonistkom z centrali i przypomnieć im o tym, co mówiła Vivian. Niektóre naigrawały się z niej, gdy rozprawiała o poznawaniu się na ludziach, ale po tamtym telefonie wszystkie patrzyły na nią z odrobinę większym szacunkiem.

– Nie trzeba skończyć wymyślnej szkoły pomaturalnej ani nawet zwykłego liceum, żeby znać się na ludziach – powiedziałaby.

Ostatnimi czasy prawie nie było co się dowiadywać o kimkolwiek i Vivian parę razy zdarzyło się zasnąć za konsoletą. Mieszkańcy Wooster rozmawiali o najnudniejszych sprawach, jakie można sobie wyobrazić. Weźmy na przykład ten tydzień. W poniedziałek pani Butler skarżyła się pani Young, że jej córka Maxine wcale do niej nie dzwoni, nawet po tym, jak wysłała jej tamtą piękną narzutę w gwieździsty wzór, przy której tyle się napracowała. We wtorek Earl Archer zaskoczył swoją żonę Dorę telefonem z kasy biletowej dworca kolejowego, ponieważ znów zostawił portfel na kuchennym blacie i chciał, by wsiadła do autobusu i mu go przywiozła. W środę Clyde Walsh zatelefonował do Ginny Frazier i spytał, czy pójdzie z nim do restauracji A&W tamtego popołudnia, kiedy już skończy odśnieżać chodnik przed domem swojej matki, a Ginny Frazier (po raz enty) powiedziała „nie”.

Vivian nawiązała te wszystkie połączenia i chociaż treści rozmów były monotonne, podsłuchiwała i wyrobiła sobie o nich zdanie. Sądziła, że pani Butler powinna pojechać do Columbus, włamać się do domu Maxine i zabrać jej narzutę. Uważała, że Earl sam powinien ruszyć pomarszczony stary tyłek do domu, a nie kazać Dorze jeździć autobusem w takie zimno tylko dlatego, że był bezmyślnym, roztrzepanym idiotą. I pomyślała, że Ginny Frazier mogłaby długo i dogłębnie rozważyć, czy ma szanse trafić na kogoś lepszego od Clyde’a Walsha. Skoro potrafił przymknąć oko na tę jej facjatę jak patelnia, warto było zjeść z nim hamburgera i lody waniliowe w korzennym piwie w A&W. Ilu chłopców w jego wieku nadal odśnieżało matkom podjazd? Poza tym podsłuchała dość telefonów Clyde’a do Ginny, by wiedzieć, że chłopak ma poważne zamiary. Vivian miała poczucie, że takie romantyczne poświęcenie powinno zostać nagrodzone. Jednak pani Butler, Earl i Ginny nigdy nie usłyszeli rad Vivian i wszyscy byli o nie ubożsi.

Vivian nie zawsze rozpoznawała głosy telefonujących oraz numery telefonów, które jej podawali. Wooster było małe, ale nie aż tak małe. Jeśli głos czy numer brzmiały nieznajomo, nie sposób było się dowiedzieć, kto znajdował się po drugiej stronie słuchawki, ale Vivian i tak potrafiła wymyślić rozwiązania problemów rozmówców. Bywały dni, kiedy myślała, że być może osoby telefonujące powinny wiedzieć, że jest w stanie je słyszeć; zamiast tylko się przysłuchiwać, mogłaby włączyć się do rozmowy i dać dobrą radę, której – jak twierdziła – potrzebowały. Dobrze by na tym wyszły, co do tego nie było wątpliwości. Ale nie mogła tak postąpić. Operatorki linii telefonicznych nie miały podsłuchiwać rozmów. Vivian nie potrafiła powiedzieć, czy tak brzmiała konkretna zasada, czy po prostu krzywo patrzono na ten proceder; minęło sporo czasu, odkąd czytała regulamin. Gdyby ktoś wprost zarzucił jej podsłuchiwanie, wyśmiałaby go i stwierdziła, że i tak nie ma czego słuchać. Narzuty, zapomniane portfele i A&W. Chryste.

Telefony, które przyspieszały bicie serca oraz tętno u dziewcząt, to te skierowane do szpitala, na posterunek policji albo straż pożarną. Vivian miała na tyle zdrowego rozsądku, by niezwłocznie łączyć te rozmowy. Chociaż tak, czasem się im przysłuchiwała, ale tylko po to, by upewnić się, że nie dzwonił nikt z jej własnego domu. Bo chociaż z Charlotte była spryciula, potrafiła niedbale obchodzić się z piecem, a po szkole miała w zwyczaju robić popcorn. No i Bóg jeden wie, że Edward pewnego dnia mógłby obciąć sobie rękę którymś z tych ostrych narzędzi z szopy albo przybić sobie dłoń gwoździem do stołu warsztatowego w piwnicy.

Tak naprawdę chciałaby usłyszeć jakiś skandal. Coś niecodziennego. Coś pokroju sprawy Juliusa i Ethel Rosenbergów, o której najpierw powiedział jej Edward. Radzieccy szpiedzy! Wieści o aferze obiegły cały świat, ale Vivian historia interesowała głównie dlatego, że para szpiegów była małżeństwem. To ci dopiero afera. A gdyby podsłuchała rozmowę Juliusa z Ethel, możecie się założyć, że miałaby w zanadrzu jakąś radę dla nich.

Można wywnioskować z tego, co Vivian podsłuchała, siedząc w centrali telefonicznej, że w Wooster nie rozgrywała się żadna szpiegowska intryga. Nie, w Wooster działy się inne sprawy, pani Butler marnowała czas na szycie narzuty na łóżko niewdzięcznej córki, Earl Archer był bezmyślnym idiotą, który nie doceniał swojej żony, a Ginny Frazier sądziła, że zdoła złowić kogoś lepszego niż Clyde Walsh. Poza tym na zewnątrz było zimno, święta Bożego Narodzenia miały nadejść za kilka tygodni, a u Freedlandera zadbano o to, by miły, trzeźwy Święty Mikołaj wszystkim przypominał o tym fakcie.

Vivian wciąż miała nadzieję na bardziej emocjonujące wieści tamtej zimnej grudniowej nocy, gdy siedziała w centrali. Zniecierpliwiona i znudzona nuciła pod nosem rymowanki, poniekąd licząc, że odkryje szpiegów albo przynajmniej skandal z udziałem męża i żony w ich miasteczku w stanie Ohio. Gdyby zdołała wyrzucić z głowy rolnika, dolinę, samotny staropanieński ser oraz Juliusa i Ethel Rosenbergów, mogłaby usłyszeć głos swojej nieżyjącej babci, który mówił to, co mawiała sama, gdy człowiek prosił się o coś, przez co mógł wpaść w tarapaty. „Uważaj, czego sobie życzysz”.

Rozdział 2

Centrala telefoniczna miała obudzić się do życia dopiero za kilka minut, a Vivian już przysunęła mikrofon do ust i wsparła podbródek na rękach, rozmyślając o woosterskich szpiegach. Niezbyt prawdopodobne, gdybyście ją spytali, ale przecież Wooster wzniecało emocje. Nastąpiły pewne zdarzenia. Takie, które zapadają w pamięć mieszkańcom miasta i stają się tematem do rozmyślań w wolnych, samotnych chwilach. Sprawiają, że ludzie rozmawiają ze sobą, wiecie, od czasu do czasu, na długo po tym, jak wydarzenia nastąpiły.

Ożywienie takie jak pięć lat temu w okolicach świąt Bożego Narodzenia po próbie napadu i strzelaninie w domu towarowym Annat Company. Strzelanina! W Wooster! Kto by uwierzył! Ale trzech uzbrojonych mężczyzn z Akron usiłowało obrabować sklep. Akron, czy to nie mówiło samo za siebie? Nigdy nie usłyszelibyście o obywatelu Wooster wymachującym spluwą w domu handlowym podczas przerwy świątecznej, na litość boską. Gdyby nie odwaga kierownika sklepu oraz szybka reakcja ekspedientki, która poprosiła telefonistkę o połączenie z policją, kto wie, co mogło się zdarzyć… Ekspedientką z refleksem była młodsza siostra Vivian, Violet, a Vivian z pewnością straciłaby rozum, gdyby tamtego wieczoru siedziała przy aparatach telefonicznych. Ellen Leonard odebrała tamtą rozmowę.

– Litości! – zawołała Vivian, kiedy Ellen opisała jej wieczorne poruszenie w centrali Bella. – Jezu Chryste wszechmogący! – krzyknęła do Violet. Wiedziała, jak się odzywać w grzecznym towarzystwie, ale nie miała zamiaru pilnować języka w obecności własnej rodziny.

Wkrótce potem Violet zrezygnowała z pracy w przedsiębiorstwie William Annat, ponieważ miała męża, dwoje dzieci, dwa koty i nie potrzebowała takiego bólu głowy, a Ellen Leonard zabrała ten jeden wieczór kryzysowego doświadczenia w centrali telefonicznej i przeprowadziła się do Cleveland, gdzie zaczęła pracować w Bellu. Myślała, że jest gotowa na większe miasto i ważniejsze telefony. Vivian sądziła, że tak będzie lepiej, ponieważ mężczyźni z Akron urządzali strzelaniny w domach towarowych w Gwiazdkę, więc można było sobie tylko wyobrażać, co wyprawiali mężczyźni z Cleveland.

O próbie rabunku rozprawiano w miasteczku przez kilka kolejnych lat. A przynajmniej do minionego czerwca, kiedy podstępny Gilbert Ogden zdefraudował dwieście pięćdziesiąt tysięcy dolarów z Kasy Oszczędnościowo-Pożyczkowej Wayne’a przy ulicy North Market, gdzie był kasjerem bankowym. Zabrał pieniądze i zbiegł z sekretarką dyrektora banku, jak donoszono na pierwszej stronie dziennika „The Daily Record”. Chociaż Vivian mogła się domyślić znaczenia tego słowa, postanowiła sprawdzić „zbiec” w słowniku, który musiała kupić Charlotte do szkoły.

zbiec

1. biegnąc znaleźć się niżej, na dole: Zbiec po schodach. Zbiegać ze zbocza.

2. książk.

a) ujść, umknąć skądś; uciec: Kierowca zbiegł z miejsca wypadku. Złodziej zbiegł ze skradzionymi pieniędzmi. Zbiec z więzienia, z niewoli. Zbiec z obozu.

b) o czasie i zjawiskach odbywających się w czasie: przeminąć/przemijać, przejść/przechodzić, upłynąć/upływać: Czas zbiegł im na rozmowie. Dzień zbiegł mu szybko.

Charlotte była uczennicą drugiej klasy liceum w Wooster. Przeskoczyła pierwszą klasę po tym, jak poprawiła nauczycielkę, która używała zamiennie pisowni „może” i „morze”, oraz znała wyrazy takie jak „zbiec”, „wtajemniczony” i „niezliczony”. Lubiła też czytać książki i zwykle przewracała oczami za każdym razem, gdy jej matka szczyciła się, jak to „zna się na ludziach”.

Vivian długie dnie wytężała umysł, próbując przypomnieć sobie, czy kiedykolwiek podsłuchała jakiekolwiek rozmowy telefoniczne pomiędzy Gilbertem Ogdenem a sekretarką, zanim „zbiegli”. Powiedziała, że „miała przeczucie” co do rzeczonego Gilberta Ogdena z tymi jego chytrymi oczkami strzelającymi na wszystkie strony zza okrągłych okularów w drucianych oprawkach i tym, jak nerwowo zwykł przebierać po krawacie palcami o krótkich, grubych paznokciach, które tak gorączkowo obgryzał. „To oznaka Nervous Purvis, jako żywo” – tak zawsze mówiła o obgryzaczach paznokci, a lepiej nie pytać, co sądziła o okularnikach.

Zatem nie, Vivian nie była wcale taka zaskoczona, kiedy przeczytała o malwersacji. Jednak malwersacja, choć stanowiła pewną podnietę w miasteczku pokroju Wooster, nie była dla Vivian prawdziwej rewelacji. Prawdziwą rewelacją okazał się pokątny romans Gilberta z sekretarką Florą Parker. Słowo „pokątny” znała, ponieważ raz po raz natrafiała na nie w magazynach filmowych.

– Flora Parker, wielkie nieba! Kto by pomyślał! – powiedziała do Ruth Craven podczas wczesnopopołudniowej przerwy w centrali. – Chociaż… – I tu zamilkła z palcem na ustach. – Czy ona nie była z Nowego Jorku?

Ruth przytaknęła.

– Z Nowego Jorku. I ciut starsza od niego. Ale ładna.

– Mieli dzieci, ona i jej mąż? – spytała, ponieważ to tylko pogorszyłoby sprawę, a im większy skandal, tym lepiej się o nim rozmawiało.

– Nie wydaje mi się.

Vivian wzruszyła ramionami i pomyślała: „Tańcowała igła z nitką, a potem wyhaftowały niezłą ucieczkę”. Był to niespodziewany obrót spraw. Woosterska wersja Bonnie i Clyde’a, a Vivian na pewno uznała za podejrzane, że Bonnie także nazywała się Parker. Nazwiska miały o wiele większe znaczenie, niż ludzie zwykli im przypisywać.

Vivian sądziła, że Flora i Bill Parkerowie byli jedną z tych irytująco szczęśliwych par prowadzących się za rączkę po mieście i patrzących sobie głęboko w oczy, co mieli w zwyczaju. Gruchali do siebie jak gołąbki. Ale kto wie, co naprawdę działo się u nich za zamkniętymi drzwiami? Vivian traktowała „poznawanie się na ludziach” poważnie; zwłaszcza odkąd wybuchł skandal wokół Gilberta i Flory, łajała się, że nie zauważyła znaków wcześniej (albo wcale).

Pocieszała się myślą, że choć widywała Florę Parker od czasu do czasu, to ściśle rzecz ujmując, rozmawiała z nią tylko raz, kilka lat przed napadem.

To było w kolejce u Buehlera, gdzie ucięły sobie krótką pogawędkę.

– Kasjerki są dziś niezwykle rozmowne, prawda?

– Tak. Przez to kolejka idzie trochę wolniej.

Następnie Florę Parker zainteresowała się czymś w swojej torebce; Vivian domyśliła się, że kobieta nie była w nastroju na rozmowę, chociaż sama potrafiłaby rozgadać się o kasjerkach. Parę wymienionych słów nie wystarczyło, by Vivian prawidłowo rozszyfrowała Florę.

Zauważyła puszkę roślinnego tłuszczu do pieczenia w koszyku zakupowym Flory, i to było coś. Gdyby Flora była porządną gospodynią domową, gotowałaby na smalcu albo maśle, ale Vivian nie zamierzała ferować wyroków na tak wątłej podstawie. Zresztą tamtego popołudnia sama była zaprzątnięta myślami. Wypadała dziesiąta rocznica jej i Edwarda, więc Vivian kupowała jego ulubione serki szwajcarskie z farmy amiszów, próbując ułożyć w głowie plan na resztę obiadu i zastanawiając się jednocześnie, jaką paskudną rzecz z cyny małżonek podaruje jej w prezencie. Dziesiąta rocznica była cynowa. Co by to nie było, zapewne wykonał to w warsztacie w piwnicy. „Oby nie przeklęta konewka”. Dostała taką pewnego razu na urodziny.

Dorothy odchrząknęła, przywracając Vivian do rzeczywistości, w której kilka lampek migało pod jej nosem na konsolecie. Gdy pozwalała sobie bujać w obłokach, potrzebowała mocniejszego szturchnięcia łokciem, by wrócić na ziemię. Prychnęła, wypuszczając głośno powietrze przez nos, i podłączyła kabel.

– Numer, proszę – powiedziała i szybko połączyła rozmowę, po czym odebrała następną. Może to będzie połączenie z komunistycznymi szpiegami. – Numer, proszę.

– Viv, to ty?

– Tak, kochanie.

Edward nie zaskakiwał już niczym Vivian, nie po piętnastu i pół latach małżeństwa, ale była prawie zaskoczona, że mąż rozpoznał jej głos po drugiej stronie słuchawki. Miał pewien ubytek słuchu, a przynajmniej utrzymywał, że go ma. Pojawiał się i znikał. Największe problemy ze słuchem występowały, gdy przypominała mu o przystrzyżeniu włosków w nosie lub wrzuceniu brudnych skarpetek do kosza z praniem. Jednak gdy tylko zaczęły rozmawiać z Charlotte o pójściu na zakupy i upolowaniu nowej sukienki albo czegoś innego, nie do końca praktycznego, o rany, ależ poprawiał mu się słuch. Była pewna, że zdołałby usłyszeć szpilkę spadającą na podłogę, gdyby owa szpilka pisnęła coś o wydawaniu jego pieniędzy.

– Odwołali dzisiejsze spotkanie, więc jestem w domu. – Brzmiał na zmęczonego, jak zwykle.

– W porządku. – Vivian i tak nie miała pojęcia, o czym rozprawiali na tych głupich spotkaniach. Wolnomularstwo. Ha! Dorośli mężczyźni zwołujący tajemne zebrania Bóg wie czemu poświęcone. Brzmiało to tak, jakby chcieli mieć domek na drzewie w wersji dla dorosłych z tabliczką „Dziewczynom wstęp wzbroniony” i nazywać siebie „stowarzyszeniem”. Edward i tak miał dość zajęć, pracując na dwa etaty. Gdyby nie lubiła sporadycznie mieć domu tylko dla siebie, zżymałaby się, że woli spędzać wolny czas z bandą facetów, zamiast przebywać z rodziną.

– Zostawię światła na ganku.

– Dziękuję.

Rozłączyła się i zamierzała przekierować następną rozmowę.

– Numer, proszę.

Osoba dzwoniąca, której głosu nie poznała, podała domowy numer Betty Miller; telefonistka go znała. Vivian zerknęła na zegar ścienny wskazujący za dziesięć jedenastą. Strasznie późno jak na telefonowanie do kobiety z rodziną i małymi dziećmi, nieprawdaż? Założyła, że Betty Miller zdążyła dotrzeć do domu z Freedlandera, zapewne zjadła ze smakiem wytworną kolację w postaci pieczonego pawia albo podobnego ptactwa, ułożonego na unikatowej chińskiej porcelanie, używając prawdziwego i oryginalnego srebra stołowego, a potem położyła swoje idealne, małe, bogate dzieci do łóżek, prawdopodobnie w piżamach z najdelikatniejszej złotej przędzy. To przywiodło jej na myśl starego króla Cole’a. „Zażądał swej fajki, zażądał kielicha i trzech grajków kazał zawezwać…”

Była coraz bardziej zmęczona. Telefon od Edwarda, to, że wspomniał o świetle na ganku, skierowało jej myśli ku temu, jak bardzo pragnęła być już w domu, pogasić światła na werandzie, wczołgać się na górę po schodach i wpełznąć pod kołdrę. Co więcej, nie miała zamiaru słuchać gadania Betty Miller, jakie to eleganckie wiedzie życie, jak jej przyjęcie bożonarodzeniowe będzie wydarzeniem sezonu i jak sam Bóg odwoła plany, by móc zasiąść w salonie Millerów i sączyć szampana ze śmietanką towarzyską Wooster. Coś jednak kazało jej się zatrzymać, gdy telefonująca powiedziała: „Hej, to ja”.

Głos nieznanej kobiety był niski i tajemniczy, niemal na tyle uwodzicielski, by wprawić Vivian w zakłopotanie. Tak jak wtedy, gdy miała trzynaście lat i nakryła brata razem z Edith Cramer na tylnym siedzeniu rodzinnego forda T. Lekko się wzdrygnęła i stłumiła okrzyk, po czym zmrużyła oczy, patrząc na konsoletę przed sobą, tak jakby mrużenie oczu miało jej pomóc domyślić się, kim była owa „ja”.

– W życiu w to nie uwierzysz – powiedział głos.

I chociaż Vivian miała pewność, że owo niedowierzanie będzie dotyczyło zaskakującego nowego przepisu na zapiekankę z homarem albo krabem czy też innymi drogimi owocami morza, została z uchem przy słuchawce, wstrzymała oddech i słuchała. Po zaledwie minucie jej całe ciało zesztywniało, kłykcie ściskające blat zbielały. Serce zadudniło w klatce piersiowej, a w ustach zaschło. Odrętwiała Vivian słuchała, gapiąc się na pulpit i czując, że ziemia osuwa się jej spod nóg.

Rozdział 3

1925

Był ciepły wiosenny wieczór, taki wieczór, kiedy chce się otworzyć wszystkie okna i drzwi, by poczuć zapach kwiatów, poczuć przypływ ciepła i usłyszeć cykanie świerszczy. Dziesięcioletnia Vivian McGinty robiła wszystkie te trzy rzeczy naraz, przygotowując stół do posiłku. Podnosiła także po kolei każdą pustą szklankę rżniętą w romby, zaglądała do niej, lekko potrząsała nią w powietrzu tuż obok ucha, po czym odkładała na blat. Wujek Frank i ciocia Emma oraz kuzynowie z rodziny Cutterów jechali sheridanem z Apple Creek na piątkowy wieczór ze smażoną rybą i jak zwykle Vivian była pełna emocji i obaw. Emocjonowała się wizytą krewnych, a obawiała jedzenia ryby. Tradycję jej smażenia zaszczepił w Ohio tatko Vivian po powrocie z odwiedzin u McGintych z Michigan oraz tych z Wisconsin.

Przodkowie McGintych przypłynęli do Stanów Zjednoczonych aż z hrabstwa Tyrone w Irlandii jakoś na początku dziewiętnastego wieku. Zawitali do portu w Filadelfii, po czym rozproszyli się jak zdmuchnięte nasiona dmuchawca po Stanach Środkowoatlantyckich i Środkowym Zachodzie. Wujek Frank i ciocia Emma nie nosili nazwiska McGinty, ale byli spokrewnieni, mieszkali dość niedaleko, mogli wpadać w odwiedziny samochodem i lubili zwyczajowe smażenie ryby.

Ciocia Emma była ciotką Vivian ze strony matki. Ze strony niemieckich mennonitów z hrabstwa Lancaster. Z Kurtzów. „Jesteśmy szczęśliwi jak myszy w korcu, czyż nie?” – tak brzmiała jedna z dziwnych kwestii, które ciocia Emma wygłaszała w dolnoniemieckim do matki Vivian, jednocześnie szturchając ją w bok i próbując skłonić siostrę do uśmiechu. Myrtle Kurtz McGinty nigdy nie wyglądała na szczęśliwą jak w jakimkolwiek korcu. Zawsze sprawiała wrażenie równie szczęśliwej, co zmasakrowane myszy, które Ekler, kot sąsiadów, ułożył w stertę na progu ich domu. Myrtle należało namówić na uśmiech. Tych ze strony McGintych nigdy nie trzeba było namawiać.

– Ajrisz, jak się masz? Jak idzie interes na kolei? – spytał wujek Frank, jednocześnie klepiąc ojca Vivian w ramię.

Po sposobie, w jaki powiedział to wuj Frank, można by pomyśleć, że Patrick McGinty był właścicielem linii kolejowych – ale on tylko dziurkował bilety. Pewnego razu Vivian usłyszała, jak wujek Frank nazywa jej ojca „nikczemnie czarującym irlandzkim buziakiem”, a ona zachodziła w głowę, czym się różnią irlandzkie pocałunki od francuskich. Potem spytała o to Verę, a Vera śmiała się długo i donośnie.

– Łobuziakiem, głuptasko, żadnym buziakiem. Boże, ale jesteś głupia.

Jak zwykle Vera niezbyt pomogła. Nieważne, buziak czy łobuziak, Vivian była dumna, że ludzie mówią o jej tatku. Był znany i lubiany w Wooster. Raz słyszała, jak pewien sąsiad mówił: „Och, ten Ajrisz. Jednym okiem gotów mrugnąć, a w drugim odbija się tyłek mijającej go kobiety”. Vivian przy następnej sposobności, kiedy patrzyła mu prosto w twarz, zerknęła na jego roześmiane niebieskie oczy. Nie zobaczyła w nich niczego specjalnego.

Zobaczyła za to, jak tatko próbuje przekonać matkę do przejścia na katolicyzm, a matka odmawia. Tylko powoli pokręciła głową w obie strony, utyskując pod nosem. Dla Myrtle kościół to kościół, a zmuszanie jej, by długo stała i klęczała podczas nabożeństw, tego nie zmieni. I chodzenie do spowiedzi? Szorstko i lekceważąco machnęła ręką na samą myśl. Przecież i tak nie miała się z czego spowiadać. Kościółek metodystów w zupełności spełniał rodzinne potrzeby. Tatko nie chadzał z nimi na niedzielne nabożeństwo. Twierdził, że uczęszcza na mszę świętą do Najświętszej Maryi Panny, ale dzieci McGintych sądziły, że raczej wznosi modły do Patrona Mojej Żony i Dzieci Wreszcie Nie Ma w Domu z wygodnego fotela w salonie.

Piątkowy wieczór ze smażoną rybą stał się dla Paddy’ego jego wersją mszy świętej, a Vivian bawiło to równie mocno, co przesiadywanie w kościele. Nie miała problemu ze zjedzeniem smażonych ziemniaków z sosem jabłkowym, ale kiedy znikały z talerza, zostawała tylko ryba. Rozglądała się wówczas po talerzach pozostałych osób, żeby sprawdzić, czy oni już swoje zjedli. Tylko ta ryba dzieliła Vivian od jabłkowego deseru z kruszonką, ale nie mogła zdobyć się na to, by ją zjeść. Nie potrafiła jej przełknąć i nie mogła wymyślić, jak się jej pozbyć. Tkwiła na talerzu, aż Vivian przypominała sobie, by od czasu do czasu dziobnąć ją widelcem.

– Vivian, jedz rybę – rozkazała jej matka.

– Och, Myrtie, Vivy nie musi jeść ryby, jeśli nie chce.

Vivian próbowała ukryć uśmiech za serwetką. Uwielbiała, kiedy jej ojciec był zawiany, jak zwykł mówić, ponieważ oznaczało to, że albo nie zwróci uwagi na zachowanie dzieci, albo nie będzie się nim przejmował. W te dni, kiedy tatko wcześnie kończył pracę, przeskakiwał po dwa stopnie schodów na werandę aż do fasady ich piętrowego domu przy ulicy Buckeye, raptownie otwierał drzwi wejściowe i ruszał prosto do barku. Otwierał whiskey, podczas gdy jego żona wciąż mieszała w parującym garnku na piecu, który zawsze cuchnął tak, jakby w środku krył brudne skarpety i gacie, a nie jedzenie.

– Robisz dzisiaj wieczorem pranie na palniku, co, Myrtie?

Istniała duża szansa, że tatko po kilku solidnych łykach z butelki i tak nie poczuje smaku posiłku. Do czasu, aż zasiedli za stołem i pochylili głowy do modlitwy, pan McGinty równie dobrze mógł być przekonany, że już zdążyli zjeść kolację.

Vivian znów rzuciła okiem na rybę z talerza. Próbowała pamiętać, przynajmniej przed posiłkami oraz klęcząc przy łóżku przed spaniem, że powinna być wdzięczna, iż ma co jeść. Próbowała pamiętać, by okazywać wdzięczność za wiele rzeczy, ale bywa trudniej, kiedy jest się środkowym dzieckiem. Henry i Will także twierdzili, że są średniakami, ale Vera lubiła upominać wszystkich: „Vivian jest prawdziwym środkowym dzieckiem – głosem pełnym autorytetu przynależnego dziecku najstarszemu – nagminnie pomijanym i permanentnie łaknącym uwagi”. „Permanentnie” – Vivian powtórzyła po niej to słowo. „Permanentnie”. Zastanawiała się, co to znaczy.

Podczas gdy dorośli i starsze dzieci rozmawiali ze sobą ponad talerzami z okropną rybą przy długim stole, Will i Violet kopali się pod nim. Widelce i noże skrobały o talerze, kiedy Vivian, nie dość duża, by toczyć rozmowę z dorosłymi, i odrobinę za duża, żeby kopać się z Willem i Violet pod stołem, jak to dotychczas miała w zwyczaju, pozwoliła swoim myślom powędrować ku planom na czas po kolacji. Zerknęła na szklanki z wodą i zaczęła się wiercić. Dziś wieczorem nie miało znaczenia, że Ruby, Opal i Vera nie pozwolą jej pobawić się z nimi po posiłku.

– My się nie „bawimy”, Vivy – zakpiłaby Vera, po czym zamknęłaby siostrze drzwi przed nosem, zostawiając Vivian po drugiej stronie. Za każdym razem tak było.

Z talerza zeskrobano ostatnie kawałki kruszonki, goście odsunęli krzesła i wyszli z jadalni. Vivian została i pomogła matce sprzątnąć stoły, następnie teatralnie wytarła szorstki blat kuchennym ręcznikiem, robiąc ze sprzątania wielkie przedstawienie, zyskując rzadki uśmiech matki i pogłaskanie po głowie przez wuja Franka.

– Zuch dziewczyna!

Tatko puścił jej oczko, po czym chwycił jej matkę za rękę i mimo protestów zaciągnął ją do salonu. Nigdy nie pozwalał mamie zmywać naczyń tuż po posiłku podczas wieczorów ze smażoną rybą, a ona zawsze narzekała, że resztki przywrą do talerzy i garnków, jeśli od razu się nimi nie zajmie. Vivian trzymała się oparcia krzesła w jadalni i kołysała w przód i w tył, palce, pięty, palce, pięty, a dorośli sadowili się w salonie. Odczekała, aż usłyszy swingujące rytmy i dudnienie trąbek orkiestry Paula Whitemana dobiegające z radia, po czym zakradła się z powrotem do kuchni. Sięgnęła po pustą szklankę stojącą obok zlewu, otarła jej brzeg rąbkiem sukienki i po cichu, na paluszkach weszła po schodach na górę do pokoju, gdzie spały razem z Violet. Kiedy pogoda była ładna, tak jak dzisiejszego wieczoru, Violet lubiła po kolacji bawić się lalkami na podwórku za domem, więc Vivian miała cały pokój tylko dla siebie.

Tatko z Henrym kilka tygodni temu wstawili siatkę w okna sypialni, więc teraz Vivian mogła poczuć zapach świeżo skoszonej u sąsiada trawy oraz usłyszeć cykanie świerszczy. Słyszała także słaby, dochodzący z oddali głosik Violet, która siedziała pod sznurem do suszenia bielizny i rozmawiała z lalkami.

Vivian ostrożnie odłożyła pustą szklankę na środek poduszki Violet, po czym rozsiadła się na wąskim łóżku. Musiało to być łóżko Violet, ponieważ to ono stało wciśnięte pod ścianę dzielącą pokoje ich i Very. Vivian wstrzymała oddech i przesunęła się na tyle powoli, że sprężyny w materacu nie skrzypnęły. Vera miała słuch jak nietoperz. Kiedy dźwignęła się i przyklękła, zajmując wygodną pozycję, podniosła szklankę z poduszki i przyłożyła jej brzeg do ściany pokrytej tapetą w śliwkowe i sinozielone pasy, a kiedy była całkiem pewna, że szklanka się nie przesunie, przycisnęła ucho do denka.

Nie zastępowało to przebywania z nimi w pokoju, ale szklanka przy ścianie odegrała swoją rolę i pomogła jej podsłuchać starszą siostrę i kuzynki. Długie godziny plotkowały w pokoju Very o dziewczynach i chłopakach ze szkoły. Ruby i Opal chodziły do liceum w Apple Creek, a Vivian nie znała żadnej z dziewcząt ani żadnego chłopca, o których mówiły, ale mimo to wydawała stłumiony okrzyk, gdy opowieści docierały do niej przez szkło odrobinę lepiej.

– …sądzi, że niezły z niego model, jasne – szydziła Vera. – A kiedyś chodził z Mabel Fiske. Mabel Fiske!

„Mabel Fiske” – powtórzyła Vivian w myślach.

– Nie mogę uwierzyć, że obcięłaś włosy na pazia – powiedziała Ruby, niezainteresowana Mabel Fiske i tym, z kim kiedyś chodziła.

Vivian przewróciła oczami, gdy usłyszała, jak Vera mówi: „Cóż, no to uwierz”. Verze nie zamykała się buzia, w kółko gadała o swoich włosach, odkąd miała nową fryzurę. Sądziła, że teraz jest taaaka dojrzała. Vivian potrafiła wyobrazić sobie Verę po drugiej stronie ściany, jak ta uśmiecha się skromnie i dotyka palcami końcówek modnie ułożonych włosów.

– Sylvia Emerich też zrobiła sobie pazia – wtrąciła Opal. – A potem musiała rzucić szkołę i wyjść za mąż.

„Sylvia Emerich” – powtórzyła Vivian w myślach, po czym zaczęła się zastanawiać, czy Vera też będzie musiała odejść ze szkoły z powodu fryzury. Bo przecież nie wychodziła za mąż.

– Cóż – dodała Ruby – to nie był jedyny powód, dla którego Sylvia musiała zniknąć ze szkoły.

– Nie. – Odpowiedź Very była cicha i niedowierzająca.

– No raczej – powiedziała Ruby.

– Nie! – wykrzyknęła znów Vera, tym razem tak głośno, że słowo przebiło się potężnym ciosem przez ścianę.

Zrobiło się tak głośno, że Vivian odkleiła się od ściany, a szklanka cicho upadła na narzutę. Sama Vivian prawie sturlała się ze skraju łóżka. „Rany, Vera zawsze robi tyle hałasu. Z jakiego powodu Sylvia Emerich musiała odejść ze szkoły?” Vivian złapała równowagę, potem ostrożnie z powrotem zajęła posterunek, chwyciła szklankę, przylgnęła do ściany i jeszcze mocniej przycisnęła ucho do denka. Jednak Ruby tym razem ściszyła głos i Vivian nie mogła dosłyszeć, co mówiła. Zmrużyła oczy tak, że aż zmieniły się w szparki.

– Co robisz?

Vivian zaparło dech w piersiach, raptownie się obróciła, przez co sprężyny zaczęły balansować i przeraźliwie skrzypieć, a szklanka znów miękko spadła na narzutę tuż za nią. Jej starszy brat Henry stał w progu sypialni z kciukami zatkniętymi za szelki i przebiegłym uśmieszkiem, który zakwitł mu na ustach. Vivian nawet nie słyszała, że otworzył drzwi.

– A co ty robisz? – odparowała.

– Ja spytałem pierwszy.

– Nie twoja broszka! – Skrzyżowała ręce na piersi i przesunęła się na klęczkach, żeby na pewno nie zobaczył szklanki.

– No cóż, jak już skończysz ze swoimi broszkami, mama musi umyć tę szklankę. – I tu wycelował palec w kierunku jej prawego uda, po czym zrobił w tył zwrot i zszedł po schodach.

Vivian fuknęła i rozważała, czy nie chwycić szklanki i nie rzucić nią w brata, ale czuła, że dostanie jej się za to. Ich matka wiedziała o każdej porze dnia i nocy, ile szklanek, talerzy i misek – co do sztuki – powinno być w kuchni. Nie lubiła, kiedy się gubiły, i nie znosiła, gdy się tłukły. „Wszystko kosztuje!” Vivian zachodziła w głowę, ile kosztowałby ją zakup szklanki. „Będę miała własny telefon przed Verą”.

Nadstawiała ucha i czekała, aż usłyszy buty Henry’ego stąpające po kafelkowej podłodze kuchni piętro niżej, po czym znów przykleiła szkło do ściany. Dziewczyny zakończyły rozmowę o Sylvii Emerich, Vera mówiła teraz o pierścionku. Ale Vivian chciała się dowiedzieć, jaki był TEN DRUGI powód, dla którego Sylvia Emerich musiała wypisać się ze szkoły.

– Jest irlandzki – Vera tłumaczyła kuzynkom, które nie były z Irlandii. – Mówią na to pierścień Claddagh. Jest złoty i…

– Nasza mama też ma złoty pierścionek – przerwała jej Opal.

– Tak – cierpliwie powiedziała Vera tonem, który zawsze przybierała, gdy odzywała się do Opal; dziewczyna nie była najbystrzejszą z sióstr Cutter. – Ale pewnie mówisz o obrączce, prawda? To co innego. Pierścień jest złoty…

– Ma też inne złote pierścionki, wiesz? – dodała Ruby, prędko broniąc siostry oraz zawartości kasetki z biżuterią ich matki. Vivian prawie słyszała, jak Vera zakłada ręce na piersi.

– W porządku, ale ja opowiadam wam o TYM pierścieniu. O waszych porozmawiamy później.

Vivian poznała poirytowany głos Very. Był dwa tony od krzyku.

– W każdym razie pośrodku jest serce z koroną, do tego dwie ręce, które wyglądają, jakby trzymały to serce.

Tu nastąpiła przerwa pozwalająca kuzynkom wyobrazić sobie wygląd pierścienia Claddagh, a może Vera gestykulując, pokazywała, jak wyglądał pierścień, po czym kontynuowała.

– Jeśli nadal jesteś panną, nosisz go czubkiem serca do siebie, a potem, gdy wychodzisz za mąż, zakładasz odwrotnie.

„Nie” – pomyślała Vivian. Właśnie to było najbardziej denerwujące u mądralińskich. Czasem się mylili, ale nie zdawali sobie z tego sprawy. Wcale nie wiedzieli wszystkiego.

– I moja ciocia Catharine ma taki, jest w rodzinie od około dwustu lat, da go pierwszej dziewczynie, która weźmie ślub.

– Ach. – Westchnęły jednocześnie Opal z Ruby.

– Jako że jestem najstarsza, to będę ja.

– No raczej – zgodziła się Ruby.

Vivian sądziła, że skoro Vera miała dostać pierścień ciotki Catharine, powinna przynajmniej wiedzieć, jak go odpowiednio nosić. Zakładasz go sercem skierowanym na zewnątrz dłoni, jeśli jesteś panną, ale przekręcasz czubkiem serca, który wskazuje na nadgarstek, do siebie, jeżeli jesteś mężatką. Vera zawsze zajmowała się tylko tłumaczeniem innym tego, czego nie wiedzieli, a sama nigdy nikogo nie słuchała. Vivian potrafiła słuchać.

Oderwała szklankę od ściany i padła na łóżko, sprężyny znów zaskrzypiały.

– Vivian! – krzyknęła Vera przez ścianę. – Czy to ty? Co ty tam robisz?

„Nie twoja broszka”.

– Odpoczywam! – odwrzasnęła Vivian.

Rozmyślała o tym, jak będzie wyglądał dzień jej ślubu, wyobrażała sobie siebie w pięknej białej sukni z koronkowym welonem sięgającym samej ziemi. Jej mąż będzie taki bogaty, że kupi jej tyle pierścieni Claddagh, ile dusza zapragnie. Może po jednym na każdy palec, chociaż, prawdę mówiąc, powinno się nosić pierścień tylko na serdecznym, ale Vera nie znała zasad. Niech no tylko zobaczy wszystkie te pierścionki. I jak to się jej spodoba?

Wujek Frank, ciocia Emma i kuzynki nigdy nie zostawały w wieczór ze smażoną rybą dłużej niż do dwudziestej pierwszej, i mniej więcej kwadrans przed tą godziną ciotka Emma zawołała w górę schodów:

– Dziewczynki! Czas jechać!

Drzwi do pokoju Very stanęły otworem i ze środka wyłoniły się Vera, Ruby i Opal. Wciąż plotkując, gęsiego minęły pokój Vivian i Violet i drobiły wąskim korytarzem, aż zeszły na parter. Vivian zsunęła się z łóżka, trzymając szklankę za plecami, i po cichu ruszyła za nimi.

Przed wyjściem wszyscy wyściskali się i wycałowali na pożegnanie, dorośli zaplanowali następny wieczór ze smażoną rybą. Matka Vivian otworzyła drzwi z moskitierą i odprowadziła Cutterów, wymachując za nimi rękami, żeby komary i ćmy nie wleciały do środka. Rodzina McGintych stała za siatką na owady i machała Cutterom, aż przednie światła sheridana nie zniknęły w oddali. Później wrócili do kuchni i zasiedli wokół stołu, tatko chciał napić się jeszcze jednej szklaneczki whiskey, podczas gdy mama zdrapywała resztki, które przywarły do naczyń, i narzekała:

– Mówiłam ci, że wszystko zaschnie.

– O czym rozmawiałaś z dziewczynkami na górze, Vero? – spytał tatko, puścił do niej oczko i zakręcił bursztynowym płynem w szklance.

– Och, tato, nie twoja sprawa – odparła Vera, zakładając obcięte na pazia włosy za ucho i przyglądając się paznokciom u dłoni. Vivian pomyślała, że jej siostra wygląda jak sekretarka w szkolnym gabinecie. – Dziewczyńskie sprawy, tatku. Nie musisz o nich wiedzieć.

Vivian nienawidziła, gdy pomijano ją w rozmowie, więc dodała:

– Tak, tatku, nie musisz wiedzieć nic a nic o Mabel Fiske ani o tym, w co wpakowała się Sylvia Emerich. – Po czym skrzyżowała ramiona na piersi i rozparła się na krześle z zadowolonym uśmieszkiem.

– Vivian!

Vera krzykiem ściągnęła na siebie spojrzenia wszystkich zebranych, którzy następnie skupili wzrok na Vivian, ta zmarszczyła brwi i mocniej zacisnęła ramiona założone na klatce piersiowej. Lubiła zwracać na siebie uwagę, ale nie w tak kiepskich okolicznościach.

– Mamo! – wrzasnęła znów Vera. – Vivian nas podsłuchiwała! – Rzuciła się przez stół i chwyciła kołnierzyk najlepszej codziennej sukienki Vivian swoimi paznokciami sekretarki biurowej.

– Vero Eileen! – Nagana tatki z użyciem drugiego imienia była ostra; uderzył pustą szklanką o blat, przez co Vera poluźniła chwyt kołnierzyka. – Nie zaczepiaj siostry.

Vivian zamarła z oczami wielkimi jak spodki. Przeogromnie chciała wygładzić sukienkę.

– Ale… – zaprotestowała Vera.

– Pozwól, że ja z nią pomówię. – Tatko odsunął krzesło, wziął szklankę i skinął na Vivian, by poszła z nim do salonu.

Vivian wyprostowała pognieciony kołnierzyk sukienki, idąc za tatkiem, wygładziła marynarski krawat i obciągnęła podwiniętą z tyłu spódnicę. Tatko usadowił ją na skraju kanapy, jak najdalej od kuchni, po czym podszedł do barku, by dolać sobie drinka. Wrócił do kanapy i przykucnął na podłodze przed córką, pociągając łyk whiskey.

– Vivy, kochanie. – Spojrzał w jej niebieskie oczy tak podobne do swoich. – Nie powinnaś podsłuchiwać siostry i kuzynek, słyszysz?

Vivian zadrżała warga, gdy skinęła głową przed wycelowanym w nią wskazującym palcem.

– Musisz pamiętać, żeby zachowywać tajemnice dla siebie. I następnym razem nie daj się przyłapać.

Zakończył wykład, pocierając z chrzęstem zaczerwieniony nos, wyciągnął rękę i przelotnie ścisnął dłoń córki palcami, po czym stracił równowagę, przewrócił się na bok na pleciony dywan i wylał resztę trunku.

Jego żona usłyszała, że spadło szkło, i tupiąc, wtargnęła do salonu z dłońmi wspartymi na biodrach.

– Chryste, Patricku – na poły szepnęła, na poły syknęła na niego. – Vivy, idź na górę. Wstydź się.

Vivian nie miała pewności, czy owo „wstydź się” było zaadresowane do niej, czy do tatki, ale zrobiła, co jej kazano, ześlizgnęła się z kanapy, znów obciągając sukienkę, przeskoczyła nad rozlaną zawartością szklanki i ruszyła dalej po plecionym dywanie. Następnie weszła po schodach do swojego pokoju.

Później tatko przyszedł utulić ją i Violet do snu. Opierając się o żelazną ramę łóżka, pochylił się i dał jej woniejącego whiskey buziaka w czoło.

– Pamiętaj, co ci mówiłem, kochanie – powiedział cicho, stukając ją w czubek nosa palcem wskazującym. – Tylko nie daj się złapać.

Wraz z tą podchmieloną zachętą oficjalnie rozpoczęła się kariera Vivian w roli gumowego ucha. Uśmiechnęła się, przykryła kocami po samą brodę, wiercąc stopami pod przykryciem i mając nadzieję, że w jej snach zaroi się od sekretnych rozmów o uczennicach liceum wychodzących za mąż i całych kroci irlandzkich pierścieni Claddagh. Zamiast tego przyśniło się jej, że surowa, żywa ryba z wielkimi ruszającymi się brwiami goni ją w ogromnej szklance wody, a Vivian zapomniała, jak się pływa.

Ciąg dalszy dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 4

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 5

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 6

1931

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 7

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 8

1936

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 9

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 10

1938

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 11

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 12

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 13

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 14

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 15

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 16

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 17

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 18

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 19

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 20

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 21

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 22

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 23

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 24

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 25

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 26

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 27

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 28

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 29

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 30

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 31

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 32

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 33

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 34

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 35

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 36

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 37

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 38

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 39

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 40

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 41

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 42

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 43

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 44

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 45

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 46

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 47

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 48

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 49

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 50

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 51

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Rozdział 52

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Epilog

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Od autorki

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

Podziękowania

Rozdział dostępny w wersji pełnej.

O autorce

Rozdział dostępny w wersji pełnej.