Od rzezi wołyńskiej do akcji "Wisła". Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947 - Grzegorz Motyka - ebook

Od rzezi wołyńskiej do akcji "Wisła". Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947 ebook

Grzegorz Motyka

4,7

Opis

Dziesiątki tysięcy zabitych cywilów, w tym kobiet, dzieci oraz starców, tysiące spalonych wsi oraz miasteczek, ponad półtora miliona wysiedlonych ludzi, zmuszonych do opuszczenia rodzinnych stron i pozostawienia dorobku swojego życia. Pod tymi liczbami kryje się porażający obraz historii, którą współdzielimy z Ukrainą.

Pierwsza popularnonaukowa książka stanowiąca pełen zarys stosunków polsko-ukraińskich w latach 1943-1947. Autor przedstawia przebieg krwawego konfliktu jaki rozgorzał pomiędzy Polakami i Ukraińcami, a którego ramy chronologiczne wyznaczają dwa często przywoływane wydarzenia historyczne: rzeź wołyńska, czyli czystka etniczna dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku, oraz akcja "Wisła", przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo-wschodniej Polski. Zatrważający bilans konfliktu do dziś ciąży na zbiorowej pamięci Polaków i Ukraińców.

W swojej książce Grzegorz Motyka opowiada o najtrudniejszym okresie w dziejach dwóch narodów, kreśląc obraz, który na długo pozostaje w pamięci.

Dr hab. Grzegorz Motyka (ur. 1967 r.) - w 1992 r. ukończył studia historyczne w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN. Autor i współautor kilku książek . Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie w Polsce 1943-1948, Warszawa 1999 (otrzymała Nagrodę "Przeglądu Wschodniego" i Nagrodę Historyczną "Polityki") oraz Ukraińska partyzantka 1942-1960. Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, Warszawa 2006 (Nagroda Klio). Ostatnio wydał W kręgu "Łun w Bieszczadach", Warszawa 2009. Autor licznych artykułów naukowych i popularnonaukowych zamieszczanych np. w "Karcie", "Więzi", "Zeszytach Historycznych" oraz w "Gazecie Wyborczej", "Rzeczypospolitej", "Polityce" i "Newsweeku".

Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:

Androidzie
iOS
czytnikach certyfikowanych
przez Legimi
czytnikach Kindle™
(dla wybranych pakietów)
Windows
10
Windows
Phone

Liczba stron: 494

Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:

Androidzie
iOS
Oceny
4,7 (23 oceny)
17
5
0
1
0
Więcej informacji
Więcej informacji
Legimi nie weryfikuje, czy opinie pochodzą od konsumentów, którzy nabyli lub czytali/słuchali daną pozycję, ale usuwa fałszywe opinie, jeśli je wykryje.
Sortuj według:
Baleron28

Dobrze spędzony czas

Moim zdaniem pozycja obowiązkowa dla każdego. Wyważona i oparta na wielu źródłach chronologicznie opowieść o relacjach polsko-ukrainskich
20
Pinokio100

Nie oderwiesz się od lektury

Autor bardzo przystępnie przedstawia tragiczne wydarzenia z naszej historii. Stara się w sposób bardzo obiektywny pokazać przyczyny i skutki podejmowania decyzji przez polityków okresu międzwojennego w stosunku do ludności ukraińskiej na Kresach Wschodnich. Obowiązkowa lektura dla każdego.
00

Popularność




Opieka redakcyjna: JOLANTA KORKUĆ
Redakcja: ANNA GABRYŚ
Korekta: EWA KOCHANOWICZ, URSZULA SROKOSZ-MARTIUK, ANETA TKACZYK
Wybór i układ ilustracji: MARCIN STASIAK
Opracowanie mapy: ANDRZEJ NAJDER
Opracowanie graficzne: ROBERT KLEEMANN
Redakcja techniczna: BOŻENA KORBUT
Skład i łamanie: Infomarket
Na okładce wykorzystano zdjęcie z Muzeum Historycznego w Sanoku: Łodzina koło Sanoka. Przygotowania do pogrzebu zamordowanych przez UPA. Fot. Stanisław Potocki.
© Copyright by Grzegorz Motyka © Copyright by Wydawnictwo Literackie, 2011
Wydanie pierwsze
ISBN 978-83-08-05701-8
Wydawnictwo Literackie Sp. z o.o. ul. Długa 1, 31-147 Kraków tel. (+48 12) 619 27 70 fax. (+48 12) 430 00 96 bezpłatna linia telefoniczna: 800 42 10 40 e-mail: [email protected] Księgarnia internetowa: www.wydawnictwoliterackie.pl
Konwersja: eLitera s.c.

Do Czytelników

W najnowszej historii Polaków i Ukraińców nie brakuje wydarzeń dramatycznych. Oba narody dotknęły w XX wieku okrutne represje zarówno nazizmu, jak i komunizmu, przy czym te drugie przez wiele lat starano się wymazać z pamięci społecznej. Nie można było oddać należnego szacunku ofiarom tak wielkich zbrodni, jak mord w Katyniu czy Wielki Głód z lat trzydziestych, w czasie którego zagłodzono trzy miliony ukraińskich chłopów. W konsekwencji pamięć o zakazanych tematach kultywowano przede wszystkim w rodzinnym gronie, nieufnie patrząc na oficjalne ustalenia i twierdzenia historyków.

Dopiero od upadku komunizmu Polacy i Ukraińcy mogą otwarcie mówić o swojej przeszłości. Próbując nadrobić zaległości, historycy z obu państw siłą rzeczy poruszają też niełatwą problematykę stosunków polsko-ukraińskich, w których szczególnie tragicznie zapisał się okres drugiej wojny światowej i pierwszych lat powojennych. W polskiej świadomości historycznej głęboko tkwi pamięć o masowych mordach na Polakach na Wołyniu i w Galicji Wschodniej popełnionych w latach 1943–1945 przez banderowską frakcję Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię. Z kolei dla Ukraińców traumatycznym doświadczeniem była operacja „Wisła”, czyli przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo-wschodniej Polski w 1947 roku i takie ich rozsiedlenie na ziemiach zachodnich, by łatwo ulegali asymilacji. O tym, jak ważną sprawą dla polskiej pamięci historycznej są zbrodnie popełnione przez ukraińskich nacjonalistów, przekonują badania przeprowadzone przez Muzeum II Wojny Światowej, z których jednoznacznie wynika, że większość Polaków o nich słyszała.

W ciągu ostatnich dwudziestu lat mieliśmy do czynienia z gwałtownym poszerzeniem wiedzy na temat stosunków polsko-ukraińskich w latach 1943–1947. Dzięki wielkiemu wysiłkowi polskich i ukraińskich badaczy, tak zawodowych historyków, jak i ludzi zajmujących się tą problematyką nieprofesjonalnie, opublikowano dziesiątki książek oraz setki dokumentów i relacji. Autorzy wszystkich tych prac, niezależnie od tego, że często pozostają ze sobą w ostrym sporze (a może właśnie dzięki temu), przyczynili się do radykalnego postępu stanu wiedzy.

Trudno zatem zgodzić się z popularnym w Polsce poglądem, iż konflikt polsko-ukraiński jest tematem przemilczanym i pozostającym także dziś białą plamą. Tak z pewnością nie jest. Inna rzecz, że w ocenach tych wydarzeń możemy zauważyć często diametralne różnice między historykami, przy czym linia podziału nierzadko przebiega według narodowego klucza.

Wciąż brakuje jednak pracy, która w popularnej formie, nie roszcząc sobie prawa do wyczerpania zagadnienia, uporządkowałaby toczące się dyskusje i wprowadziła w krwiobieg społeczny najnowsze ustalenia naukowców. Książka ta ma w założeniu wypełnić tę lukę. Jest ona próbą odnalezienia odpowiedzi na najprostsze pytanie, jakie sobie może postawić historyk, a mianowicie: co wydarzyło się w latach 1943–1947 między Polakami i Ukraińcami?

Ramy chronologiczne pracy wyznaczają lata 1943–1947. W lutym 1943 roku oddziały UPA przystąpiły na Wołyniu do „usuwania” polskiej ludności, mordując mieszkańców wsi Parośle. W naturalny sposób data tej zbrodni wyznacza więc początek otwartego konfliktu polsko-ukraińskiego. Natomiast zniszczenie po akcji „Wisła” jesienią 1947 roku kierownictwa ukraińskiego podziemia w Polsce można przyjąć za jego zakończenie.

Książka podsumowuje moje długoletnie badania, ale ma charakter popularnonaukowy. Z tego powodu posługuję się przypisami tylko w koniecznych wypadkach. Podana na końcu pracy bibliografia zawiera też jedynie ważniejsze, a nie wszystkie pozycje dotyczące tej problematyki. Osoby, które po przeczytaniu tej książki chciałyby poznać bardziej szczegółowy opis wydarzeń, odsyłam do swoich wcześniejszych prac (z góry wszakże przepraszając Czytelników za to, że znajdą w nich, siłą rzeczy, różne powtórzenia) i innych pozycji zawartych w bibliografii.

Przed laty, w styczniu 1998 roku na spotkaniu autorskim w Przemyślu pytany o to, co chcę osiągnąć swoimi publikacjami, odpowiedziałem: „Chciałbym przekonać Ukraińców, że mordowanie ludności polskiej na Wołyniu było faktem. A Polaków – że akcja «Wisła» nie była konieczna” („Życie Przemyskie” 28 I 1998). Od dawna stoję na stanowisku, iż nigdy, w żadnych okolicznościach, nie można usprawiedliwiać zadawania cierpień ludności cywilnej, jakiejkolwiek by ona była narodowości. O tej prostej prawdzie starałem się zawsze pamiętać. Także i w tym przypadku – mam nadzieję – Czytelnicy dostrzegą, że pozostaję wierny tej zasadzie. Nie jest, moim zdaniem, możliwe trwałe pojednanie polsko-ukraińskie bez pełnego zaakceptowania trudnej przeszłości i nazwania po imieniu wszelkiego zła, które się dokonało pomiędzy Polakami i Ukraińcami w czasie wojny i po jej zakończeniu.

Niechże będzie mi wolno poruszyć jeszcze jedną sprawę. Historycy podejmujący kwestię relacji polsko-ukraińskich niejednokrotnie w ostatnich latach spotykają się z zarzutami, że ulegają politycznej poprawności, unikają podejmowania trudnych tematów, czy wręcz mówią nieprawdę. Wielu osobom, jak sądzę, trudno zrozumieć, iż praca naukowa historyka nie polega na wygłaszaniu narodowego monologu krzywd czy powtarzaniu „ku pokrzepieniu serc” takiej wersji wydarzeń, w której „nasi” z zasady muszą być „biali”, a „oni” koniecznie „czarni”. Historyk musi być bezstronny, jego obowiązkiem jest próbować podejść do tematu, który opisuje, niejako z boku, by wychwycić pełną złożoność badanych zjawisk.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki