My Policeman ebook i audiobook

Dla wszyst­kich mo­ich przy­ja­ciół z Bri­gh­ton,szcze­gól­nie dla Stu­ar­ta

I

Pe­ace­ha­ven, pa­ździer­nik 1999 roku

Za­sta­na­wia­łam się, czy za­cząć od słów: „Już nie pra­gnę cię za­bić” – bo to prze­cież praw­da – ale po­my­śla­łam, że uznasz je za zbyt me­lo­dra­ma­tycz­ne. Ni­g­dy nie prze­pa­da­łeś za tym to­nem, a nie chcia­ła­bym cię de­ner­wo­wać, nie te­raz, gdy je­steś w ta­kim sta­nie, być może u kre­su swo­je­go ży­cia.

Za­mie­rzam spi­sać wszyst­ko, aby to so­bie ja­koś po­ukła­dać. I sko­ro już po­sta­no­wi­łam po­czy­nić wy­zna­nie, nie mogę po­mi­nąć ani po­my­lić żad­nych szcze­gó­łów. Kie­dy sko­ńczę, Pa­tric­ku, prze­czy­tam ci to, co wy­szło spod mo­jej ręki, po­nie­waż te­raz nie mo­żesz mi od­po­wie­dzieć. Poza tym po­le­co­no mi mó­wić do cie­bie. Bez tego, stwier­dził le­karz, twój po­wrót do zdro­wia będzie bar­dzo utrud­nio­ny.

Nie­mal ca­łko­wi­cie stra­ci­łeś zdol­no­ść mowy i choć je­steś tu­taj, w moim domu, mu­si­my po­ro­zu­mie­wać się na pa­pie­rze. Uży­wa­my ob­raz­ków. Nie je­steś w sta­nie ar­ty­ku­ło­wać słów, ale mo­żesz wska­zy­wać po­trze­by: pić, to­a­le­ta, ka­nap­ka. Wiem, cze­go chcesz, za­nim twój pa­lec do­tknie kart­ki, a jed­nak cze­kam, aż to zro­bisz, bo wa­żne, byś był sa­mo­dziel­ny.

Dziw­ne uczu­cie, nie sądzisz? Że tym ra­zem to ja trzy­mam w ręku dłu­go­pis i pi­szę ten... Jak to na­zwie­my? Chy­ba nie dzien­nik, w ka­żdym ra­zie nie taki, jaki sam pro­wa­dzi­łeś. Nie­istot­ne. Li­czy się, że prze­le­wam my­śli na pa­pier, pod­czas gdy ty le­żysz w łó­żku i śle­dzisz ka­żdy mój ruch.

Ni­g­dy nie lu­bi­łeś tej części wy­brze­ża, na­zy­wa­łeś ją nad­mor­ski­mi przed­mie­ścia­mi, do­kąd ści­ąga­ją sta­rzy lu­dzie, by w ocze­ki­wa­niu na śmie­rć wpa­try­wać się w za­cho­dy sło­ńca. Czy tam­tej okrop­nej zimy w sze­śćdzie­si­ątym trze­cim nie okre­śla­no tych oko­lic, od­sło­ni­ętych, sa­mot­nych, sma­ga­nych wia­trem jak wszyst­kie naj­lep­sze bry­tyj­skie miej­sco­wo­ści wy­po­czyn­ko­we, mia­nem Sy­be­rii? Dziś nie jest tu aż tak po­nu­ro, nie­mniej wci­ąż wi­dać jed­na­ko­wo­ść – w Pe­ace­ha­ven wszyst­kie uli­ce wy­gląda­ją tak samo: skrom­ny par­te­ro­wy dom, funk­cjo­nal­ny ogró­dek, nie­wy­ra­źny wi­dok na mo­rze; przy­zna­ję, że od­naj­du­ję po­cie­chę w tej prze­wi­dy­wal­no­ści.

By­łam bar­dzo nie­chęt­na pla­nom Toma, by się tu­taj prze­pro­wa­dzić. Bo cze­mu ja, od za­wsze miesz­ka­jąca w Bri­gh­ton, mia­ła­bym się gnie­ździć na jed­nym pi­ętrze w bu­dyn­ku, któ­ry agent nie­ru­cho­mo­ści za­chwa­lał jako dom w sty­lu al­pej­skim? Dla­cze­go mia­ła­bym się go­dzić na wąskie prze­jścia mi­ędzy pó­łka­mi w miej­sco­wym skle­pie, odór sta­re­go ole­ju w Joe’s Piz­za i Ke­bab Ho­use, czte­ry za­kła­dy po­grze­bo­we, sklep zoo­lo­gicz­ny Ma­gia Zwie­rząt i pral­nię che­micz­ną, któ­rej pra­cow­ni­cy po­dob­no szko­li­li się w Lon­dy­nie? Cze­mu mia­ła­bym przy­sta­wać na ta­kie rze­czy, zna­jąc Bri­gh­ton, w któ­rym ka­wiar­nie są za­wsze pe­łne lu­dzi, w skle­pach znaj­dziesz wi­ęcej to­wa­rów, niż je­steś w sta­nie so­bie wy­obra­zić – i zde­cy­do­wa­nie wi­ęcej niż po­trze­bu­jesz – a molo jest sta­le roz­świe­tlo­ne, sta­le otwar­te i często bu­dzi lek­ką gro­zę?

Nie. Uzna­łam ten po­my­sł za okrop­ny. Ty zresz­tą po­my­śla­łbyś to samo. Co in­ne­go Tom – on był zde­cy­do­wa­ny osi­ąść na eme­ry­tu­rze w ja­ki­mś spo­koj­niej­szym, cich­szym, rze­ko­mo bez­piecz­niej­szym miej­scu. Sądzę, że po części miał do­syć oto­cze­nia przy­po­mi­na­jące­go mu o daw­nych re­wi­rach, daw­nym za­bie­ga­niu. Trze­ba przy­znać, że jed­ną z rze­czy, z któ­ry­mi bun­ga­low w Pe­ace­ha­ven zde­cy­do­wa­nie się nie ko­ja­rzy, jest wła­śnie za­bie­ga­nie. W ogó­le ja­ka­kol­wiek ak­tyw­no­ść. Tra­fi­li­śmy tam, gdzie przed wpół do dzie­si­ątej rano i po wpół do dzie­si­ątej wie­czo­rem nie uświad­czysz na uli­cach ży­we­go du­cha, je­śli nie li­czyć garst­ki na­sto­lat­ków po­pa­la­jących przed piz­ze­rią. Miesz­ka­my w sto­jącym dwa kro­ki od przy­stan­ku au­to­bu­so­we­go i skle­pu bun­ga­lo­wie (ni­jak nie na­zwa­łbyś go do­mem w sty­lu al­pej­skim, ni­jak) z dwie­ma sy­pial­nia­mi, dłu­gim traw­ni­kiem do po­dzi­wia­nia, su­szar­ką ogro­do­wą i trze­ma bu­dyn­ka­mi na dzia­łce: szo­pą, ga­ra­żem i szklar­nią. Jed­ną z jego nie­wie­lu za­let jest wi­dok na mo­rze, rze­czy­wi­ście nie­wy­ra­źny – wodę mo­żna do­strzec z bocz­ne­go okna w sy­pial­ni, któ­rą ci od­da­łam. Usta­wi­łam łó­żko tak, byś mógł do woli spo­glądać na fale. Da­łam ci to wszyst­ko, Pa­tric­ku, cho­ciaż Tom i ja ni­g­dy do­tąd nie mie­li­śmy wła­sne­go wi­do­ku. Ze swo­je­go miesz­ka­nia przy Chi­che­ster Ter­ra­ce, wy­ko­ńczo­ne­go w sty­lu re­gen­cji, mo­głeś się roz­ko­szo­wać mo­rzem ka­żde­go dnia. Bar­dzo do­brze pa­mi­ętam, jak wy­glądał kra­jo­braz za two­im oknem, mimo że rzad­ko cię od­wie­dza­łam: tory ko­lej­ki wąsko­to­ro­wej, ogro­dy Duke’s Mo­und, fa­lo­chron z bia­łą grzy­wą w wietrz­ne dni, no i, rzecz ja­sna, mo­rze – za­wsze inne, za­wsze nie­zmien­ne. W na­szym seg­men­cie przy Is­lin­gword Stre­et wi­dzie­li­śmy z To­mem je­dy­nie wła­sne od­bi­cie w szy­bach sąsia­dów. Co nie zmie­nia fak­tu, że nie pa­li­łam się do wy­pro­wadz­ki stam­tąd.

Po­dej­rze­wam, że gdy przed ty­go­dniem przy­je­cha­łeś tu ze szpi­ta­la, kie­dy Tom wy­jął cię z sa­mo­cho­du i po­sa­dził na wóz­ku, zo­ba­czy­łeś do­kład­nie to samo co ja: brązo­wą re­gu­lar­no­ść tyn­ku ka­mycz­ko­we­go, nie­wia­ry­god­ną gład­ko­ść pla­sti­ko­wych po­dwój­nych drzwi, sta­ran­nie przy­ci­ęty igla­sty ży­wo­płot – i to wszyst­ko wy­wo­ła­ło prze­ra­że­nie w two­im ser­cu, tak jak w moim. Do tego na­zwa: Pod So­sna­mi. Ja­kże mało ory­gi­nal­na i nie­pa­su­jąca. Za­pew­ne po­czu­łeś zim­ny pot na kar­ku i na­gle ko­szu­la za­częła cię krępo­wać. Tom pchał twój wó­zek chod­ni­kiem od stro­ny we­jścia i mu­sia­łeś za­uwa­żyć, że ka­żda pły­ta jest do­sko­na­le pro­por­cjo­nal­nym kwa­dra­tem z ró­żo­wa­wo-sza­re­go be­to­nu. Gdy wsu­nęłam klucz do zam­ka, prze­kręci­łam go i po­wie­dzia­łam: „Wi­ta­my!”, splo­tłeś przy­wi­ędłe dło­nie i wy­krzy­wi­łeś usta w coś na kszta­łt uśmie­chu.

Prze­kra­cza­jąc próg wy­ta­pe­to­wa­ne­go na be­żo­wo przed­po­ko­ju, z pew­no­ścią po­czu­łeś za­pach wy­bie­la­cza, któ­re­go uży­łam, przy­go­to­wu­jąc dom na twój po­byt, i wy­chwy­ci­łeś prze­bi­ja­jącą woń Wal­te­ra, na­sze­go bor­der col­lie. Lek­ko po­ki­wa­łeś gło­wą na wi­dok opra­wio­ne­go zdjęcia z na­sze­go ślu­bu. Tom w tym wspa­nia­łym gar­ni­tu­rze od Co­bleya, za któ­ry za­pła­ci­łeś, a ja w sztyw­nym we­lo­nie. Usie­dli­śmy w sa­lo­nie, Tom i ja, na no­wej brązo­wej, ak­sa­mit­nej ka­na­pie, ku­pio­nej za pie­ni­ądze z od­pra­wy eme­ry­tal­nej Toma, i wsłu­cha­li­śmy się w py­ka­jąco-ty­ka­jącą mu­zy­kę rur cen­tral­ne­go ogrze­wa­nia. Wal­ter zia­jał u stóp swe­go pana. Na­gle Tom po­wie­dział:

– Ma­rion się tobą zaj­mie. – Zo­ba­czy­łam two­ją minę, gry­mas będący re­ak­cją na po­śpiech Toma, któ­ry pra­gnął wy­jść stąd jak naj­prędzej. I wi­dzia­łam, jak wbi­łeś wzrok w fi­ran­kę, kie­dy prze­sze­dł przez po­kój, do­da­jąc: – Mam spra­wy do za­ła­twie­nia.

Pies ru­szył za nim. Usły­sze­li­śmy w przed­po­ko­ju kro­ki Toma, po­tem sze­lest płasz­cza, gdy zdej­mo­wał go z wie­sza­ka, i brzęk klu­czy, kie­dy upew­niał się, że na­dal spo­czy­wa­ją w kie­sze­ni. Ci­cho na­ka­zał Wal­te­ro­wi zo­stać, po czym otwo­rzył po­dwój­ne drzwi i wy­sze­dł, a do nas do­ta­rł je­dy­nie po­świst po­wie­trza. Kie­dy znów na cie­bie spoj­rza­łam, two­je le­żące nie­mal bez­wład­nie na ko­ści­stych ko­la­nach dło­nie trzęsły się. Czy po­my­śla­łeś wte­dy, że ina­czej so­bie wy­obra­ża­łeś tę chwi­lę, gdy w ko­ńcu znaj­dziesz się w jego domu?

Czter­dzie­ści osiem lat. O tyle mu­szę się cof­nąć. Do dnia, w któ­rym po­zna­łam Toma. Choć kto wie, czy nie po­win­nam si­ęgnąć da­lej.

Był wte­dy taki opa­no­wa­ny. I to imię: Tom. Moc­ne, bez­pre­ten­sjo­nal­ne, ale nie­wy­klu­cza­jące wra­żli­wo­ści. Ża­den Bill, Reg, Les albo Tony. Zwra­ca­łeś się do nie­go „Tho­ma­sie”? Ja cza­sem chcia­łam. I by­wa­ły chwi­le, kie­dy mia­łam ocho­tę na­zy­wać go „Tom­mym”. Być może ten pi­ęk­ny mło­dy mężczy­zna o sze­ro­kich ra­mio­nach i kręco­nych ciem­no­blond wło­sach sły­szał to z two­ich ust.

Zna­łam jego sio­strę z li­ceum. Gdy by­ły­śmy w dru­giej kla­sie, któ­re­goś dnia po­de­szła do mnie na ko­ry­ta­rzu i po­wie­dzia­ła:

– Tak so­bie po­my­śla­łam, że wy­da­jesz się w po­rząd­ku, więc... może by­śmy się za­przy­ja­źni­ły?

Do­tąd obie ży­ły­śmy same we wła­snych świa­tach, skon­ster­no­wa­ne szkol­ny­mi kon­we­nan­sa­mi, roz­brzmie­wa­jący­mi echem sa­la­mi lek­cyj­ny­mi i ury­wa­ny­mi gło­sa­mi in­nych dziew­cząt. Od tam­tej pory da­wa­łam Sy­lvie prze­pi­sy­wać pra­ce do­mo­we, a ona pusz­cza­ła mi swo­je pły­ty: Nat King Cole’a, Pat­ti Page, Per­ry’ego Como. Ra­zem nu­ci­ły­śmy pod no­sem Some en­chan­ted eve­ning you may see a stran­ger, cze­ka­jąc na swo­ją ko­lej, żeby sko­czyć przez ko­zła, i prze­pusz­cza­jąc wszyst­kie po­zo­sta­łe dziew­czy­ny. Nie prze­pa­da­ły­śmy za wu­efem. Lu­bi­łam za to cho­dzić do Sy­lvie, bo ona po­sia­da­ła ró­żne rze­czy, a jej mat­ka nie mia­ła nic prze­ciw­ko, by cór­ka no­si­ła fry­zu­rę zbyt po­wa­żną jak na swój wiek; zresz­tą chy­ba na­wet sama po­ma­ga­ła jej ukła­dać grzyw­kę w nie­dzi­siej­szy skręco­ny ko­smyk. Ja w tam­tym cza­sie wci­ąż za­pla­ta­łam swo­je rude wło­sy w gru­by, opa­da­jący na ple­cy war­kocz. Gdy w domu zda­rzy­ło mi się stra­cić pa­no­wa­nie nad sobą – pa­mi­ętam, że raz moc­no przy­trza­snęłam drzwia­mi gło­wę mo­je­go bra­ta Fre­da – oj­ciec spo­glądał na mat­kę i mó­wił:

– To przez tę ry­żo­ść. – Bo ko­lor wło­sów odzie­dzi­czy­łam po niej.

O ile do­brze pa­mi­ętam, Pa­tric­ku, kie­dyś na­wet prze­zwa­łeś mnie „Ru­dym Hu­ra­ga­nem”. By­łam już wte­dy na eta­pie upodo­ba­nia do wła­snej ru­do­ści, ale za­wsze po­strze­ga­łam ją jako sa­mo­spe­łnia­jącą się prze­po­wied­nię: ocze­ki­wa­no po mnie, że będę wy­bu­cho­wa, dla­te­go je­śli czu­łam, że wzbie­ra we mnie zło­ść, nie po­wstrzy­my­wa­łam jej. Nie ro­bi­łam tego, rzecz ja­sna, zbyt często, ale od cza­su do cza­su zda­rza­ło mi się trza­snąć drzwia­mi albo rzu­cić ja­ki­mś na­czy­niem. Raz sprząta­łam w domu tak na­bu­zo­wa­na, że od­ku­rza­czem po­ła­ma­łam li­stwę przy­po­dło­go­wą.

Kie­dy Sy­lvie po raz pierw­szy za­pro­si­ła mnie do swo­je­go domu w Pat­cham, po­wi­ta­ła mnie w brzo­skwi­nio­wej apasz­ce, któ­rej za­pra­gnęłam, gdy tyl­ko ją uj­rza­łam. W sa­lo­nie ro­dzi­ce mo­jej przy­ja­ció­łki mie­li wy­so­ki ba­rek ze szkla­ny­mi drzwicz­ka­mi po­ma­lo­wa­ny­mi w czar­ne gwiazd­ki.

– To wszyst­ko na raty – sko­men­to­wa­ła iro­nicz­nie Sy­lvie i za­pro­wa­dzi­ła mnie na górę. Po­zwo­li­ła mi za­ło­żyć apasz­kę i po­chwa­li­ła się ko­lo­ro­wy­mi bu­te­lecz­ka­mi z la­kie­ra­mi do pa­znok­ci; gdy otwo­rzy­ła jed­ną z nich, po­czu­łam słod­ki, lan­dryn­ko­wy za­pach. Przy­sia­dłam na sta­ran­nie za­ście­lo­nym łó­żku, wy­bra­łam ciem­ny fio­let i przy­stąpi­łam do ma­lo­wa­nia sze­ro­kich, ob­gry­zio­nych pa­znok­ci Sy­lvie, a kie­dy sko­ńczy­łam, unio­słam jej dłoń i za­częłam de­li­kat­nie dmu­chać. Po­tem zbli­ży­łam jej kciuk do ust i prze­su­nęłam gór­ną war­gą po gład­kiej po­wierzch­ni, chcąc spraw­dzić, czy już wy­schła.

– Co ro­bisz? – Wy­bu­chła pi­skli­wym śmie­chem.

Pu­ści­łam jej rękę, któ­ra opa­dła na moje ko­la­na. Po­de­szła do mnie Czar­nul­ka, kot­ka Sy­lvie, i za­częła ocie­rać się o nogi.

– Prze­pra­szam – wy­bąka­łam.

Czar­nul­ka prze­ci­ągnęła się, a kie­dy nie za­re­ago­wa­łam, znie­cier­pli­wio­na przy­kle­iła mi się do ko­stek. Na­chy­li­łam się, żeby po­dra­pać ją za usza­mi, i kie­dy to ro­bi­łam, drzwi do po­ko­ju Sy­lvie otwo­rzy­ły się.

– Wyj­dź – rzu­ci­ła moja przy­ja­ció­łka znu­dzo­nym gło­sem. Prze­stra­szy­łam się, że mówi do mnie, i szyb­ko wy­pro­sto­wa­łam ple­cy, ale jej gniew­ne spoj­rze­nie było utkwio­ne w kimś za mną. Od­wró­ci­łam się i zo­ba­czy­łam go. Od­ru­cho­wo do­tknęłam dło­nią je­dwab­nej apasz­ki.

– Wyj­dź, Tom – po­wtó­rzy­ła Sy­lvie to­nem, z któ­re­go wy­ni­ka­ło, że po­go­dzi­ła się ze swo­ją rolą w tym przed­sta­wie­niu.

Stał opar­ty o drzwi. Pod­wi­ni­ęte do łok­ci ręka­wy ko­szu­li od­sła­nia­ły sub­tel­ną rze­źbę mi­ęśni jego przed­ra­mion, cze­go nie omiesz­ka­łam za­uwa­żyć. Nie mógł mieć wi­ęcej niż pi­ęt­na­ście lat – był za­le­d­wie rok star­szy ode mnie, a wy­glądał tak bar­dzo męsko: sze­ro­ki w ba­rach, ciem­ne wgłębie­nie w dol­nej części szyi i bli­zna na pod­bród­ku – nie­wiel­kie wgnie­ce­nie, któ­re przy­po­mi­na­ło od­cisk pal­ca w pla­ste­li­nie. Uśmie­chał się szy­der­czo i już wte­dy wie­dzia­łam, że robi to ce­lo­wo, bo uwa­ża, że dzi­ęki temu roz­ta­cza wo­kół sie­bie aurę Ted­dy boya. Wpa­try­wał się we mnie tymi swo­imi ma­ły­mi, głębo­ko osa­dzo­ny­mi nie­bie­ski­mi ocza­mi tak in­ten­syw­nie, że aż ob­la­łam się ru­mie­ńcem, po­chy­li­łam się, po­now­nie wsu­nęłam pal­ce w za­ku­rzo­ną sie­rść za usza­mi Czar­nul­ki i wbi­łam wzrok w podło­gę.

– Tom! Wy­no­cha! – Sy­lvie pod­nio­sła głos. Usły­sza­łam trza­śni­ęcie drzwia­mi.

Do­my­ślasz się, Pa­tric­ku, że mu­sia­ło mi­nąć do­bre kil­ka mi­nut, za­nim wzi­ęłam się w ga­rść na tyle, by w ko­ńcu prze­stać pie­ścić kot­kę i znów po­pa­trzeć na przy­ja­ció­łkę.

Po tym wy­da­rze­niu sta­ra­łam się pie­lęgno­wać przy­ja­źń z Sy­lvie. Cza­sem wy­sia­da­łam z au­to­bu­su na przy­stan­ku w Pat­cham, prze­cho­dzi­łam pod jej bli­źnia­kiem i zer­ka­łam w ja­sne okna, wma­wia­jąc so­bie, że chcę ją zo­ba­czyć, pod­czas gdy tak na­praw­dę całe moje cia­ło na­pi­na­ło się jak stru­na na samą myśl, że w ka­żdej chwi­li mógł zja­wić się Tom. Raz przy­sia­dłam na mur­ku tuż za ro­giem i cze­ka­łam do zmierz­chu, aż stra­ci­łam czu­cie w pal­cach we wszyst­kich ko­ńczy­nach. Wy­słu­cha­łam kon­cer­tu ko­sów, prze­si­ąkłam wil­go­cią zbie­ra­jącą się w ży­wo­pło­cie za mo­imi ple­ca­mi – i do­pie­ro wte­dy po­sta­no­wi­łam iść na au­to­bus do domu.

Mat­ka często spo­gląda­ła za okno. Kie­dy go­to­wa­ła, na­chy­la­ła się nad ku­chen­ką i zer­ka­ła przez wąską szyb­kę w drzwiach pro­wa­dzących na po­dwór­ko. Mia­łam wra­że­nie, że nie ro­bi­ła nic in­ne­go poza przy­go­to­wy­wa­niem gęste­go sosu i ga­pie­niem się przez okno. Mie­sza­ła go w nie­sko­ńczo­no­ść, prze­su­wa­jąc ży­la­ste ka­wa­łki mi­ęsa po dnie ron­dla. Sos miał me­ta­licz­ny smak i był grud­ko­wa­ty, co zu­pe­łnie nie prze­szka­dza­ło ta­cie i moim bra­ciom, któ­rzy na­kła­da­li so­bie ko­pia­ste por­cje. Sosu było tyle, że aż zli­zy­wa­li go z pal­ców i wy­dłu­by­wa­li spod pa­znok­ci, pod­czas gdy mama pa­li­ła, cze­ka­jąc, kie­dy będzie mo­gła po­zmy­wać.

Mama i tata bez prze­rwy się ca­ło­wa­li. Ja­ki­mś spo­so­bem wci­ska­li się do nie­wiel­kiej po­my­wal­ni i spla­ta­li ze sobą. Tata kła­dł sil­ną dłoń na kar­ku mamy, a ona obej­mo­wa­ła go wpół i moc­no przy­ci­ska­ła do sie­bie. Nie było to dla mnie nic nie­zwy­kłe­go, przy­zwy­cza­jo­na do tego wi­do­ku sia­da­łam przy ku­chen­nym sto­le na­kry­tym prążko­wa­nym ob­ru­sem, kart­ko­wa­łam któ­ryś z nu­me­rów spe­cjal­nych „Pic­tu­re­go­er”, wspie­ra­łam bro­dę na ręce i cze­ka­łam, aż sko­ńczą. Naj­dziw­niej­sze, że choć za­wsze ca­ło­wa­li się z ta­kim za­pa­mi­ęta­niem, ni­g­dy tak na­praw­dę zbyt wie­le nie roz­ma­wia­li. Po­ro­zu­mie­wa­li się za na­szym po­śred­nic­twem: „Będziesz mu­sia­ła spy­tać o to ojca” albo: „A co na to two­ja mat­ka?”. Fred, Har­ry i ja sie­dzie­li­śmy przy sto­le, tata z nami, z no­sem w „Ga­zet­te”, mama osob­no, przy oknie, pa­ląc. Nie przy­po­mi­nam so­bie, by kie­dy­kol­wiek ja­da­ła z nami po­si­łki, je­śli nie li­czyć nie­dziel, kie­dy od­wie­dzał nas dzia­dek Tay­lor, oj­ciec taty. Na­zy­wał tatę chłop­cem i przez cały obiad kar­mił swo­je­go sie­dzące­go pod krze­słem pło­wie­jące­go we­stie. Po po­si­łku mama szyb­ko wsta­wa­ła, znów za­pa­la­ła pa­pie­ro­sa, po czym zbie­ra­ła brud­ne ta­le­rze i sztu­ćce, wy­no­si­ła je do po­my­wal­ni i gło­śno stu­ka­ła nimi w zle­wie. Przy­wo­ły­wa­ła mnie do sie­bie, za­kła­da­ła mi je­den ze swo­ich far­tu­chów – był za dłu­gi, więc mu­sia­ła go pod­kła­dać u góry – za­wi­ązy­wa­ła go w pa­sie i wy­zna­cza­ła mi sta­no­wi­sko przy su­szar­ce do na­czyń. Pró­bo­wa­łam na­chy­lać się nad zle­wem tak jak ona. Cza­sem, gdy wy­cho­dzi­ła, spo­gląda­łam za okno i sta­ra­łam się wy­obra­zić so­bie, o czym mo­gła my­śleć, pa­trząc na na­szą szo­pę ze spa­dzi­stym da­chem, na za­go­nek wy­bu­ja­łej bruk­sel­ki taty, na mały kwa­drat nie­ba po­nad do­mem sąsia­dów.

La­tem Sy­lvie i ja często cho­dzi­ły­śmy na kąpie­li­sko w Black Rock. Naj­chęt­niej nie wy­da­wa­ła­bym pie­ni­ędzy i po pro­stu sie­dzia­ła na pla­ży, ale Sy­lvie się upie­ra­ła; za­le­ża­ło jej, bo na kąpie­li­sku mo­gła flir­to­wać z chło­pa­ka­mi. W szko­le ni­g­dy nie na­rze­ka­ła na brak ad­o­ra­to­rów, lecz mną ra­czej nikt się nie in­te­re­so­wał. Nie po­wiem, żeby per­spek­ty­wa przy­gląda­nia się, jak fa­ce­ci po­że­ra­ją moją przy­ja­ció­łkę wzro­kiem, na­pa­wa­ła mnie ja­ki­mś szcze­gól­nym en­tu­zja­zmem, ale lśni­ące okna, ośle­pia­jący bia­ły be­ton i pi­ęk­ne pa­sia­ste le­ża­ki ku­si­ły tak bar­dzo, że zwy­kle pod­da­wa­łam się ich uro­ko­wi, uisz­cza­łam dzie­wi­ęć cen­tów opła­ty za wstęp i ra­zem z Sy­lvie prze­cho­dzi­łam przez bram­kę, by za­jąć miej­sce nad ba­se­nem.

Pa­mi­ętam zwłasz­cza jed­no po­po­łud­nie. Obie mia­ły­śmy wte­dy po sie­dem­na­ście lat. Moja przy­ja­ció­łka no­si­ła na kąpie­li­sku żó­łto-zie­lo­ny dwu­częścio­wy strój, a ja czer­wo­ny ko­stium, któ­ry był na mnie za mały, przez co bez prze­rwy mu­sia­łam po­pra­wiać ra­mi­ącz­ka i ob­ci­ągać no­gaw­ki. Sy­lvie mia­ła im­po­nu­jące pier­si i wąską ta­lię, na­to­miast moje cia­ło na­dal przy­po­mi­na­ło wąski pro­sto­kąt z do­dat­ko­wym tłusz­czy­kiem na bio­drach. Ob­ci­na­łam wło­sy rów­no, bez udziw­nień, z cze­go by­łam za­do­wo­lo­na, ale prze­szka­dzał mi mój zbyt wy­so­ki wzrost. Oj­ciec po­wta­rzał, że­bym się nie gar­bi­ła – i za­ra­zem sta­le ra­dził mi no­sić buty na pła­skim ob­ca­sie.

– Ża­den mężczy­zna nie chce, by ko­bie­ta pa­trzy­ła na nie­go z góry – ma­wiał. – Mam ra­cję, Phyl­lis?

Mama uśmie­cha­ła się i nie od­po­wia­da­ła.

W szko­le upar­cie wy­bie­ra­no mnie do dru­ży­ny net­bal­lu, ale na bo­isku by­łam bez­na­dziej­na. Sta­łam z boku i uda­wa­łam, że cze­kam na po­da­nie. To jed­nak ni­g­dy nie na­stępo­wa­ło, dla­te­go przez wi­ęk­szo­ść cza­su, żeby się nie nu­dzić, ob­ser­wo­wa­łam chłop­ców, któ­rzy gra­li w rug­by za ogro­dze­niem. Ich gło­sy tak bar­dzo ró­żni­ły się od na­szych – były głębo­kie i sil­ne, prze­pe­łnio­ne pew­no­ścią sie­bie ko­goś, kto już daw­no wie, jak będą wy­gląda­ły ko­lej­ne eta­py jego ży­cia. Oxford. Cam­brid­ge. Pa­le­stra. To była pry­wat­na szko­ła, taka jak two­ja, Pa­tric­ku. Jej ucznio­wie wy­da­wa­li mi się o nie­bo przy­stoj­niej­si od tych w moim oto­cze­niu, no­si­li świet­nie skro­jo­ne ma­ry­nar­ki, cho­dzi­li z ręka­mi w kie­sze­niach, a ich dłu­gie grzyw­ki opa­da­ły im na czo­ła. Tym­cza­sem wi­ęk­szo­ści zna­nych mi chłop­ców (nie było ich zbyt wie­lu) bra­ko­wa­ło choć odro­bi­ny za­gad­ko­wo­ści i sub­tel­no­ści; na­rzu­ca­li się dziew­czy­nom, nie dba­jąc o fi­ne­zję, mo­żna było w nich czy­tać jak w otwar­tej ksi­ędze. Zresz­tą nie to, że­bym kie­dy­kol­wiek mia­ła oka­zję roz­ma­wiać z tymi z grzyw­ka­mi. Ty też cho­dzi­łeś do pry­wat­nej szko­ły, praw­da? Ale ni­g­dy taki nie by­łeś. Nie po­tra­fi­łeś się od­na­le­źć. Tak jak ja. Od razu to zro­zu­mia­łam.

Nie było wy­star­cza­jąco cie­pło na kąpiel – od mo­rza wiał wzma­ga­jący się chłod­ny wiatr – ale przy­naj­mniej świe­ci­ło sło­ńce. Po­ło­ży­ły­śmy się na ręcz­ni­kach. Nie zdjęłam spód­nicz­ki za­sła­nia­jącej dół ko­stiu­mu. Sy­lvie uło­ży­ła swo­je rze­czy w schlud­nym rząd­ku: grze­bień, pu­der­nicz­ka, roz­pi­na­ny swe­ter. Usia­dła i mru­żąc oczy, przyj­rza­ła się tłu­mom na za­la­nym sło­ńcem ta­ra­sie. Jej usta sta­le zda­wa­ły się ukła­dać w od­wró­co­ny uśmiech, jak­by spe­cjal­nie nada­no im taki pro­fil. Za­mknęłam oczy. Na we­wnętrz­nej stro­nie mo­ich po­wiek za­ta­ńczy­ły ró­żo­wa­we abs­trak­cyj­ne kszta­łty. Sy­lvie wes­tchnęła i ci­cho od­chrząk­nęła. Wie­dzia­łam, że chce po­roz­ma­wiać, po­ka­zać mi, kto zja­wił się na kąpie­li­sku, kto co robi i z kim, po­chwa­lić się, że zna tego czy tam­te­go chło­pa­ka... Ale ja mia­łam ocho­tę je­dy­nie chło­nąć cie­pło i le­żąc w po­po­łu­dnio­wym bla­sku, za­zna­wać tego roz­kosz­ne­go po­czu­cia od­da­le­nia.

W ko­ńcu pra­wie mi się to uda­ło. Mia­łam wra­że­nie, jak­by krew w ży­łach za­częła mi wol­niej pły­nąć, a ko­ńczy­ny zro­bi­ły się jak z waty. Nie prze­szka­dzał mi tu­pot mo­krych stóp ani pla­śni­ęcia, z któ­ry­mi chłop­cy wpa­da­li do wody po sko­ku z tram­po­li­ny, i choć czu­łam, jak sło­ńce pali mi ra­mio­na, trwa­łam w bez­ru­chu na wil­got­nej be­to­no­wej po­wierzch­ni, wdy­cha­jąc jej kre­do­wy za­pach, wy­mie­sza­ny z wo­nią zim­ne­go chlo­ru, raz po raz do­bie­ga­jącą od osób wy­cho­dzących z ba­se­nu.

Na­gle na mój po­li­czek pa­dło coś chłod­ne­go i mo­kre­go. Pod­nio­słam po­wie­ki, ale w pierw­szej chwi­li zo­ba­czy­łam je­dy­nie bia­ły ośle­pia­jący blask nie­ba. Za­mru­ga­łam i do­strze­głam ry­su­jący się ja­skra­wo­ró­żo­wą kre­ską kon­tur czy­je­jś po­sta­ci. Za­mru­ga­łam jesz­cze raz, usły­sza­łam głos Sy­lvie, w któ­rym roz­dra­żnie­nie mie­sza­ło się z za­do­wo­le­niem: „A ty co tu ro­bisz?” – i już wie­dzia­łam, kto to taki.

Wspa­rłam się na łok­ciach, a po­tem usia­dłam, osła­nia­jąc oczy dło­nią i w po­śpie­chu wy­cie­ra­jąc pot z gór­nej war­gi.

Stał nad nami, ple­ca­mi do sło­ńca, i uśmie­chał się do Sy­lvie.

– Ka­piesz na nas! – po­wie­dzia­ła, strze­pu­jąc z ra­mion wy­ima­gi­no­wa­ne kro­pel­ki.

Oczy­wi­ście nie­jed­no­krot­nie wi­dy­wa­łam i po­dzi­wia­łam Toma u Sy­lvie, ale do­pie­ro te­raz po raz pierw­szy mia­łam oka­zję uj­rzeć jego od­sło­ni­ęte cia­ło. Pró­bo­wa­łam od­wró­cić wzrok, Pa­tric­ku. Sta­ra­łam się nie pa­trzeć na łez­kę wody po­wo­li spły­wa­jącą mu z szyi w stro­nę pęp­ka ani na kle­jące się do kar­ku ko­smy­ki mo­krych wło­sów. Ale sam wiesz, jak trud­no ode­rwać spoj­rze­nie od cze­goś, cze­go się pra­gnie. Spu­ści­łam więc wzrok i sku­pi­łam się na jego łyd­kach oraz po­ra­sta­jącym skó­rę po­ły­sku­jącym blond mesz­ku. Po­pra­wi­łam ra­mi­ącz­ka swo­je­go jed­no­częścio­we­go ko­stiu­mu kąpie­lo­we­go.

– Cze­go chcesz, Tom? – ode­zwa­ła się po­now­nie Sy­lvie, okra­sza­jąc py­ta­nie prze­sad­nie te­atral­nym wes­tchnie­niem.

Po­pa­trzył na nas obie, su­chu­te­ńkie i spie­czo­ne.

– Nie kąpa­ły­ście się?

– Ma­rion nie pły­wa – oznaj­mi­ła Sy­lvie.

– Cze­mu nie? – spy­tał, spo­gląda­jąc na mnie.

Pew­nie mo­głam skła­mać. Ale już wte­dy po­twor­nie się ba­łam, że je­śli to zro­bię, ktoś do­wie się praw­dy. Bo prze­cież za­wsze tak się dzie­je i wte­dy z re­gu­ły ko­ńczy się znacz­nie go­rzej, niż gdy­by od po­cząt­ku po­sta­wić na szcze­ro­ść.

– Nie mia­łam oka­zji się na­uczyć – wy­du­si­łam po­mi­mo su­cho­ści w ustach.

– Tom na­le­ży do klu­bu pły­wac­kie­go. – Sy­lvie po­in­for­mo­wa­ła mnie nie­mal z dumą. – Pły­wa w mo­rzu.

Mnie ja­koś ni­g­dy do mo­rza nie ci­ągnęło. Trak­to­wa­łam je jako źró­dło nie­ustan­ne­go ru­chu i szu­mu gdzieś na obrze­żach mia­sta. To, że jest – brzmia­ła moja fi­lo­zo­fia – nie ozna­cza prze­cież, że mu­szę do nie­go wcho­dzić. Do­tąd nie­umie­jęt­no­ść pły­wa­nia nie wy­da­wa­ła mi się czy­mś, czym war­to zaj­mo­wać my­śli. Uświa­do­mi­łam so­bie, że to będzie mu­sia­ło się zmie­nić.

– Chcia­ła­bym się na­uczyć – po­wie­dzia­łam, pró­bu­jąc się uśmiech­nąć.

– On cię na­uczy, praw­da, Tom? – wtrąci­ła Sy­lvie, pa­trząc mu wy­zy­wa­jąco w oczy.

Jej brat za­drżał, po czym si­ęgnął po ręcz­nik sio­stry i owi­nął się nim w pa­sie.

– Mó­głbym – rzu­cił. Jed­ną dło­nią za­czął nie­dba­le prze­cze­sy­wać wło­sy, jak­by li­czył, że w ten spo­sób zdo­ła je osu­szyć. – Po­życz szy­lin­ga – zwró­cił się do Sy­lvie.

– Gdzie Roy? – spy­ta­ła.

Ni­g­dy wcze­śniej nie sły­sza­łam o tym chło­pa­ku, ale Sy­lvie – sądząc po tym, jak po­rzu­ciw­szy te­mat mo­ich lek­cji pły­wa­nia, wy­ci­ągnęła szy­ję i za­częła roz­glądać się za ple­ca­mi bra­ta – była nim naj­wy­ra­źniej żywo za­in­te­re­so­wa­na.

– Nur­ku­je. Po­życz szy­lin­ga.

– Co ro­bi­cie po­tem?

– Nie two­ja spra­wa.

Otwo­rzy­ła pu­der­nicz­kę, przez chwi­lę prze­gląda­ła się w lu­ster­ku i w ko­ńcu stwier­dzi­ła ci­cho:

– Za­ło­żę się, że idzie­cie do Spot­ted Dog.

Tom po­stąpił do przo­du i w żar­tach za­mie­rzył się na sio­strę, któ­ra zro­bi­ła płyn­ny unik. Ręcz­nik zsu­nął mu się z bio­der i znów mu­sia­łam od­wró­cić wzrok.

Za­sta­na­wia­ło mnie, co złe­go może być w cho­dze­niu do Spot­ted Dog, ale mil­cza­łam, nie chcąc wy­jść na igno­rant­kę.

– Na pew­no tam idzie­cie – mruk­nęła, po czym chwy­ci­ła ręcz­nik za róg i zry­wa­jąc się na nogi, za­częła skręcać go w sznur. Tom sko­czył na nią, ale była szyb­sza. Ko­niec ręcz­ni­ka wy­lądo­wał z trza­skiem na jego pier­si, po­zo­sta­wia­jąc wy­ra­źny czer­wo­ny ślad; wte­dy wy­da­wa­ło mi się, że pul­su­jący, ale dziś już nie je­stem tego taka pew­na. Tak czy ina­czej, wy­obra­żasz to so­bie, praw­da? Nasz pi­ęk­ny chło­piec po­ko­na­ny przez sio­strzycz­kę, ze śla­dem po mi­ęk­kiej ba­we­łnia­nej tka­ni­nie na tor­sie.

Zo­ba­czy­łam roz­błysk zło­ści w jego oczach i do­sta­łam gęsiej skór­ki; nad kąpie­li­skiem prze­su­wał się cień prze­pły­wa­jącej po nie­bie chmu­ry i na­gle zro­bi­ło się chłod­niej. Tom wbił wzrok w zie­mię i prze­łk­nął śli­nę. Sy­lvie za­wa­ha­ła się w ocze­ki­wa­niu na re­ak­cję bra­ta, a on zwin­nym ru­chem wy­rwał jej ręcz­nik i za­czął ma­chać nim na oślep, od cza­su do cza­su tra­fia­jąc ją ko­ńcem, ale prze­wa­żnie chy­biał. Moja przy­ja­ció­łka uchy­la­ła się i śmia­ła, a ude­rzo­na pisz­cza­ła niby z bólu. Sta­rał się być de­li­kat­ny, Pa­tric­ku, to było wi­dać: po­ru­szał się jak ofer­ma i wy­mie­rzał ce­lo­wo nie­zgrab­ne cio­sy zwi­ni­ętym ręcz­ni­kiem, dro­cząc się z sio­strą, po­ka­zu­jąc jej, że po­tra­fi bić moc­niej i cel­niej – że mó­głby po­rząd­nie przy­ło­żyć.

– Ja mam szy­lin­ga – po­wie­dzia­łam, wsu­nąw­szy dłoń do kie­sze­ni roz­pi­na­ne­go swe­tra. Moja ostat­nia mo­ne­ta; wy­jęłam ją i po­ka­za­łam na do­wód.

Tom prze­stał strze­lać z ręcz­ni­ka jak z bi­cza. Ci­ężko dy­szał. Sy­lvie roz­ma­so­wy­wa­ła ugo­dzo­ny kark.

– Ło­buz – mruk­nęła.

Jej brat wy­ci­ągnął rękę. Po­ło­ży­łam mo­ne­tę na jego dło­ni, ko­niusz­ka­mi pal­ców mu­ska­jąc cie­płą skó­rę.

– Dzi­ęki – rzu­cił i uśmiech­nął się. Spoj­rzał na Sy­lvie. – Je­steś cała?

Od­po­wie­dzia­ła wzru­sze­niem ra­mion.

Kie­dy od­wró­cił się do nas ple­ca­mi, po­ka­za­ła mu język.

W dro­dze do domu po­wącha­łam dłoń, wci­ąga­jąc me­ta­licz­ny za­pach, i po­my­śla­łam, że pal­ce Toma pach­ną te­raz mo­imi pie­ni­ędz­mi.

Tuż przed pó­jściem do woj­ska Tom dał mi iskier­kę na­dziei, któ­rą pie­lęgno­wa­łam aż do jego po­wro­tu, a na­wet, szcze­rze mó­wi­ąc, dużo dłu­żej.

To było w grud­niu – przy­szłam do Sy­lvie na pod­wie­czo­rek; ro­zu­miesz chy­ba, dla­cze­go ona rzad­ko od­wie­dza­ła mnie w domu: mia­ła wła­sną sy­pial­nię i prze­no­śny gra­mo­fon oraz ra­czy­ła się vim­to, na­to­miast ja dzie­li­łam po­kój z Har­rym i mo­głam po­pi­jać co naj­wy­żej her­ba­tę. U Sy­lvie ja­da­ły­śmy świe­że bia­łe pie­czy­wo z szyn­ką w pla­ster­kach i po­mi­do­ra­mi z so­sem ma­jo­ne­zo­wym, a na de­ser man­da­ryn­ki z pusz­ki i mle­ko skon­den­so­wa­ne. Jej oj­ciec miał skle­pik przy pro­me­na­dzie, w któ­rym sprze­da­wał nie­cen­zu­ral­ne pocz­tów­ki, li­za­ki, żel­ki i mu­szel­ko­we la­lecz­ki z ko­łnie­rzy­ka­mi z su­szo­nych wo­do­ro­stów. Skle­pik na­zy­wał się Hap­py News, bo mo­żna było w nim ku­pić rów­nież ga­ze­ty, cza­so­pi­sma i owi­ni­ęte w ce­lo­fan co pi­kant­niej­sze po­zy­cje ksi­ążko­we. Sy­lvie po­wie­dzia­ła, że poza se­zo­nem oj­ciec sprze­da­je ty­go­dnio­wo pięć eg­zem­pla­rzy Ka­ma­su­try, a la­tem na­wet trzy razy tyle. W tam­tym cza­sie mia­łam za­le­d­wie mgli­ste po­jęcie o tej ksi­ążce, wie­dzia­łam tyl­ko, że z ja­ki­chś nie­zna­nych mi po­wo­dów jest za­ka­za­na, ale i tak uda­łam, że je­stem pod wra­że­niem, otwo­rzy­łam sze­ro­ko oczy i spy­ta­łam bez­gło­śnie: „Se­rio?”, na co Sy­lvie trium­fal­nie po­ki­wa­ła gło­wą.

Ja­da­ły­śmy w sa­lo­nie, w któ­rym bez ustan­ku to­wa­rzy­szył nam śpiew pa­pu­żki fa­li­stej na­le­żącej do mat­ki Sy­lvie. Sia­da­ły­śmy na pla­sti­ko­wych krze­słach z me­ta­lo­wy­mi no­ga­mi, przy pro­stym sto­le bez ob­ru­sa. Mat­ka Sy­lvie uży­wa­ła po­ma­ra­ńczo­wa­wej po­mad­ki do ust i in­ten­syw­nie pach­nące­go la­wen­do­we­go my­dła do rąk. Mia­ła bar­dzo dużą nad­wa­gę, co wy­da­wa­ło mi się dziw­ne, bo ni­g­dy nie wi­dzia­łam, by ja­dła co­kol­wiek poza sa­ła­tą i ogór­kiem i piła coś in­ne­go niż czar­ną kawę. Nie chu­dła po­mi­mo wy­rze­czeń. Rysy jej twa­rzy gi­nęły pod tłu­sty­mi po­licz­ka­mi, a ogrom­ny biust za­wsze ster­czał do przo­du ni­czym dwie wiel­kie, do­brze ubi­te bezy na wy­sta­wie u cu­kier­ni­ka. Kie­dy wie­dzia­łam, że mu­szę prze­stać ga­pić się na Toma, któ­ry zwy­kle zaj­mo­wał miej­sce obok mat­ki, wbi­ja­łam spoj­rze­nie w ob­fi­ty de­kolt pani Bur­gess. Zda­wa­łam so­bie spra­wę, że tam też nie po­win­nam się wpa­try­wać, ale lep­sze to, niż zo­stać przy­ła­pa­ną na po­że­ra­niu wzro­kiem jej syna. By­łam prze­ko­na­na, że wy­chwy­tu­ję bi­jący od nie­go żar; jego od­sło­ni­ęte przed­ra­mię spo­czy­wa­ło na bla­cie sto­łu i w moim prze­świad­cze­niu ema­no­wa­ło cie­płem zdol­nym ogrzać całe po­miesz­cze­nie. Czu­łam jego za­pach (to nie była tyl­ko za­słu­ga buj­nej wy­obra­źni, Pa­tric­ku): pach­niał – pa­mi­ętasz? – olej­kiem do wło­sów, rzecz ja­sna – wte­dy po­pu­lar­ny był Vi­ta­lis – i so­sno­wym tal­kiem, któ­rym, jak pó­źniej od­kry­łam, po­sy­py­wał się ob­fi­cie pod pa­cha­mi ka­żde­go ran­ka przed wło­że­niem ko­szu­li. W tam­tych cza­sach, jak za­pew­ne so­bie przy­po­mi­nasz, mężczy­źni po­kro­ju ojca Toma nie po­chwa­la­li uży­wa­nia tal­ku. Dziś jest oczy­wi­ście zu­pe­łnie ina­czej. Kie­dy idąc do skle­pu w Pe­ace­ha­ven, mi­jam mło­dych chłop­ców z fry­zu­ra­mi tak po­dob­ny­mi do tej, któ­rą wów­czas no­sił Tom – wło­sy przy­gła­dzo­ne olej­kiem, uło­żo­ne w roz­ma­ite fan­ta­zyj­ne kszta­łty – owie­wa mnie sztucz­ny aro­mat ich per­fum. Od tych chłop­ców bije za­pach jak od me­bli pro­sto z sa­lo­nu. Tom pach­niał ina­czej – fa­scy­nu­jąco; przed laty mężczy­źni ukry­wa­jący woń wła­sne­go potu pod tal­kiem ko­ja­rzy­li się po­dej­rza­nie, co bar­dzo mnie po­ci­ąga­ło. Poza tym do­sta­wa­ło się dwa w jed­nym: ma­sku­jącą świe­żo­ść tal­ku, a pod nią, z bli­ska – cie­płą na­tu­ral­no­ść skó­ry.

Kie­dy sko­ńczy­li­śmy ka­nap­ki, pani Bur­gess przy­nio­sła brzo­skwi­nie z pusz­ki uło­żo­ne na ró­żo­wych ta­le­rzy­kach. Przez chwi­lę je­dli­śmy w mil­cze­niu, a po­tem Tom sta­rł słod­ki sok z ust i oznaj­mił:

– By­łem dziś w ko­mi­sji po­bo­ro­wej i zgło­si­łem się na ochot­ni­ka. Dzi­ęki temu sam będę mógł wy­brać, czym się zaj­mę. – Od­su­nął od sie­bie ta­lerz i spoj­rzał ojcu pro­sto w oczy. – Za­czy­nam w przy­szłym ty­go­dniu.

Pan Bur­gess kiw­nął gło­wą, pod­nió­sł się z krze­sła i wy­ci­ągnął rękę. Tom wstał od sto­łu i uści­snął oj­cow­ską pra­wi­cę. Prze­szło mi przez myśl, że chy­ba rzad­ko po­da­ją so­bie dło­nie; w ka­żdym ra­zie wy­gląda­ło to, jak­by ni­g­dy wcze­śniej tego nie ro­bi­li. Moc­no po­trząsnęli sple­cio­ny­mi pal­ca­mi, po czym obaj ro­zej­rze­li się po po­ko­ju, naj­wy­ra­źniej za­sta­na­wia­jąc się, co da­lej.

– Za­wsze musi mnie prze­bić – syk­nęła mi do ucha Sy­lvie.

– Co będziesz ro­bił? – spy­tał pan Bur­gess, na­dal sto­jąc i wpa­tru­jąc się w syna.

Tom od­chrząk­nął.

– Będę słu­żył w kor­pu­sie apro­wi­za­cyj­nym.

Mężczy­źni zmie­rzy­li się wzro­kiem, a Sy­lvie za­chi­cho­ta­ła pod no­sem.

Pan Bur­gess na­gle usia­dł.

– To do­pie­ro no­wi­na, nie­praw­daż? Może wy­pi­je­my za to, Jack? – za­pro­po­no­wa­ła jego żona nie­mal pi­skli­wym gło­sem, któ­ry, mia­łam wra­że­nie, nie­znacz­nie się za­ła­mał, gdy od­su­nęła krze­sło i do­da­ła: – Mu­si­my się na­pić. Za taką wia­do­mo­ść. – Wsta­jąc, trąci­ła fi­li­żan­kę i roz­la­ła reszt­ki czar­nej kawy, ta spły­nęła po bia­łym pla­sti­ku i za­częła ka­pać na dy­wa­nik.

– Nie­zdar­na kro­wa – mruk­nął pan Bur­gess.

Sy­lvie znów za­chi­cho­ta­ła.

Tom, któ­ry stał jak wry­ty, z na­dal wy­ci­ągni­ętą dło­nią, lecz nie ści­skał już oj­cow­skiej ręki, ru­szył mat­ce na po­moc. Do­tknął jej ra­mie­nia i za­ofe­ro­wał:

– Pój­dę po ścier­kę.

Kie­dy wy­sze­dł, pani Bur­gess po­wio­dła spoj­rze­niem po sie­dzących przy sto­le, za­trzy­mu­jąc się na mo­ment na ka­żdej twa­rzy.

– Co my te­raz po­cznie­my? – spy­ta­ła. Ode­zwa­ła się tak ci­cho, że nie zdzi­wi­ła­bym się, gdy­bym tyl­ko ja ją usły­sza­ła. Mil­cze­li­śmy przez kil­ka chwil, aż w ko­ńcu pan Bur­gess wes­tchnął i sko­men­to­wał:

– Kor­pus apro­wi­za­cyj­ny to nie to samo co oko­py nad Som­mą, Be­ryl.

Pani Bur­gess za­szlo­cha­ła i podąży­ła za sy­nem.

Jej mąż nie po­wie­dział nic wi­ęcej. Ocze­ki­wa­nie na po­wrót Toma i jego mat­ki umi­la­ła nam pa­pu­żka swo­imi nie­ko­ńczący­mi się śpie­wa­mi. Sły­sza­łam do­la­tu­jące z kuch­ni przy­ci­szo­ne gło­sy i wy­obra­ża­łam so­bie, jak za­ła­ma­na wie­ścią o wy­je­ździe syna pani Bur­gess łka w jego ra­mio­nach.

Sy­lvie ko­pa­ła mnie w krze­sło, ale za­miast na nią spoj­rzeć, utkwi­łam wzrok w ojcu Toma.

– Żo­łnie­rze prze­cież też mu­szą coś jeść, praw­da? – po­wie­dzia­łam spo­koj­nym, neu­tral­nym to­nem, któ­rym pó­źniej po­słu­gi­wa­łam się wie­lo­krot­nie, kie­dy ja­kieś dziec­ko od­szcze­ki­wa­ło mi w kla­sie albo gdy Tom oznaj­miał, że w week­end wy­pa­da two­ja ko­lej, Pa­tric­ku. – Je­stem pew­na, że Tom będzie do­brym ku­cha­rzem.

Pan Bur­gess par­sk­nął śmie­chem, od­su­nął się od sto­łu i krzyk­nął w stro­nę drzwi pro­wa­dzących do kuch­ni:

– Do­sta­nę coś do pi­cia czy nie, na mi­ło­ść bo­ską?

Po chwi­li wró­cił Tom, nio­sąc dwie bu­tel­ki piwa. Oj­ciec wy­rwał mu jed­ną z ręki, przy­sta­wił mu ją nie­mal do twa­rzy, rzu­cił: „Gra­tu­lu­ję, uda­ło ci się wy­trącić mat­kę z rów­no­wa­gi” i wy­sze­dł z po­ko­ju, ale wbrew moim ocze­ki­wa­niom, za­miast udać się do kuch­ni, by po­cie­szyć pa­nią Bur­gess, skie­ro­wał się na dwór, trza­ska­jąc za sobą drzwia­mi.

– Sły­sza­łeś, co po­wie­dzia­ła Ma­rion? – za­skrze­cza­ła Sy­lvie, za­bie­ra­jąc To­mo­wi dru­gą bu­tel­kę, któ­rą za­częła ob­ra­cać w dło­niach.

– To nie dla cie­bie – od­pa­rł Tom, chwy­ta­jąc z po­wro­tem piwo.

– Ma­rion po­wie­dzia­ła, że będziesz do­brym ku­cha­rzem.

Zwin­nym ru­chem nad­garst­ka otwo­rzył bu­tel­kę – sły­chać było syk po­wie­trza – po czym rzu­cił kap­sel i otwie­racz na stół, si­ęgnął po sto­jącą na kre­den­sie szklan­kę i po­wo­li na­lał so­bie gęste­go ale.

– No cóż – mruk­nął, uno­sząc piwo na wy­so­ko­ść oczu; przyj­rzał się uwa­żnie brązo­we­mu na­po­jo­wi i do­pie­ro wte­dy wy­pił haust. – Ma ra­cję. – Wy­ta­rł usta wierz­chem dło­ni i spoj­rzał pro­sto na mnie. – Do­brze, że jest w tym domu ktoś, kto ma choć odro­bi­nę ro­zu­mu – stwier­dził z sze­ro­kim uśmie­chem. – Zda­je się, że mia­łem na­uczyć cię pły­wać?

Wie­czo­rem na­pi­sa­łam w czar­nym no­tat­ni­ku w twar­dej opra­wie: „Jego uśmiech jest jak ksi­ężyc w pe­łni. Ta­jem­ni­czy. Obie­cu­jący”. Pa­mi­ętam, że by­łam bar­dzo za­do­wo­lo­na z tego, jak to ujęłam. Od tam­tej pory co­dzien­nie za­pe­łnia­łam stro­ni­ce no­tat­ni­ka tęsk­no­tą za To­mem. „Dro­gi To­mie” – pi­sa­łam. Albo cza­sem: „Naj­dro­ższy To­mie”, a na­wet: „Ko­cha­ny To­mie”, ale nie po­zwa­la­łam so­bie na tę przy­jem­no­ść zbyt często; prze­wa­żnie wy­star­czał mi wi­dok jego imie­nia skre­ślo­ne­go moją ręką. Nie­wie­le wte­dy po­trze­bo­wa­łam do szczęścia. Bo kie­dy za­ko­chu­jesz się po raz pierw­szy, na­praw­dę wy­star­czy ci imię. No, pra­wie.

Opi­sy­wa­łam wy­da­rze­nia w ab­sur­dal­nie drob­nych szcze­gó­łach, nie po­mi­ja­łam błękit­nych oczu i szka­rłat­ne­go nie­ba, za to chy­ba ni­g­dy nie po­ru­sza­łam te­ma­tu jego cia­ła, mimo że to prze­cież ono ro­bi­ło na mnie naj­wi­ęk­sze wra­że­nie; pi­sa­łam, o ile do­brze so­bie przy­po­mi­nam, o szla­chet­nym pro­fi­lu jego nosa (któ­ry w rze­czy­wi­sto­ści jest ra­czej pła­ski i wy­gląda jak roz­gnie­cio­ny) oraz głębo­kim, ba­so­wym brzmie­niu jego gło­su. Sam więc wi­dzisz, Pa­tric­ku, że by­łam ty­po­wa. Prze­wi­dy­wal­na.

Przez pra­wie trzy lata prze­le­wa­łam na pa­pier całą swo­ją tęsk­no­tę i wy­cze­ki­wa­łam dnia, w któ­rym Tom wresz­cie wró­ci do domu i na­uczy mnie pły­wać.

Czy moje za­uro­cze­nie nie wy­da­je ci się lek­ko nie­mądre, Pa­tric­ku? Być może nie. Po­dej­rze­wam, że le­piej niż kto­kol­wiek wiesz, czym jest po­żąda­nie i to, jak ro­śnie w to­bie, gdy nie mo­żesz zna­le­źć dla nie­go ujścia. Za ka­żdym ra­zem gdy Tom przy­je­żdżał na prze­pust­kę, mi­ja­li­śmy się; za­sta­na­wiam się, czy nie ro­bi­łam tego ce­lo­wo. Cze­ka­łam na jego po­wrót, od­ma­wia­łam so­bie wi­do­ku praw­dzi­we­go Toma i za­miast tego pi­sa­łam o nim w no­tat­ni­ku – czy w ten spo­sób wy­obra­ża­łam so­bie, że ko­cham go bar­dziej?

Pod nie­obec­no­ść Toma uzna­łam, że naj­wy­ższy czas się za­sta­no­wić, kim chcia­ła­bym zo­stać. Pa­mi­ętam roz­mo­wę z pa­nią Monk­ton, wi­ce­dy­rek­tor­ką na­szej szko­ły, ja­koś pod ko­niec mo­jej na­uki w li­ceum, krót­ko przed eg­za­mi­na­mi. Za­py­ta­ła mnie, jak wy­obra­żam so­bie swo­ją przy­szło­ść. Na­le­ga­no, by­śmy za­wsze mia­ły plan, choć już wte­dy wie­dzia­łam, że to mrzon­ki, któ­re mia­ły sens tyl­ko w szko­le, bo poza mu­ra­mi nic z tego, do cze­go się przy­mie­rza­ły­śmy, nie mia­ło szans się zi­ścić. Pani Monk­ton no­si­ła bu­rzę kręco­nych, upstrzo­nych si­wi­zną wło­sów, co było dość od­wa­żne jak na tam­te cza­sy. Pra­wie na pew­no była pa­lacz­ką, bo jej skó­ra mia­ła zie­lon­ka­wy od­cień, a wo­kół ust, któ­re często wy­krzy­wia­ły się w iro­nicz­nym uśmie­chu, była su­cha i ści­ągni­ęta. Sie­dząc w ga­bi­ne­cie pani Monk­ton, oznaj­mi­łam, że chcę pra­co­wać jako na­uczy­ciel­ka. To był je­dy­ny za­wód, któ­ry przy­cho­dził mi do gło­wy; brzmia­ło to le­piej, niż gdy­bym po­wie­dzia­ła, że my­ślę o ka­rie­rze se­kre­tar­ki, ale też nie było czy­mś zu­pe­łnie nie­do­rzecz­nym jak, daj­my na to, za­miar zo­sta­nia po­wie­ścio­pi­sar­ką albo ak­tor­ką (o jed­nym i dru­gim w skry­to­ści ma­rzy­łam).

Nie sądzę, bym wcze­śniej ko­mu­kol­wiek o tym mó­wi­ła.

W ka­żdym ra­zie pani Monk­ton ob­ró­ci­ła w pal­cach pió­ro i za­py­ta­ła:

– Skąd ten po­my­sł?

Za­sta­no­wi­łam się. Nie mo­głam od­po­wie­dzieć: „Nie wiem, co in­ne­go mo­gła­bym ro­bić” ani: „No, męża to ja ra­czej nie znaj­dę”.

– Lu­bię szko­łę, pro­szę pani – od­pa­rłam, jed­no­cze­śnie uświa­da­mia­jąc so­bie, że to praw­da. Lu­bi­łam re­gu­lar­no­ść dzwon­ków, czy­ste ta­bli­ce, za­ku­rzo­ne ław­ki pe­łne ta­jem­nic, dłu­gie ko­ry­ta­rze, na któ­rych tło­czy­ły się dziew­częta, smród ter­pen­ty­ny na za­jęciach z pla­sty­ki, sze­lest prze­su­wa­nych fi­szek w ka­ta­lo­gu bi­blio­tecz­nym. Na­gle zo­ba­czy­łam sie­bie w ele­ganc­kiej twe­edo­wej spód­ni­cy, z wło­sa­mi zwi­ąza­ny­mi w schlud­ny kok i wy­obra­zi­łam so­bie, że sto­ję przed całą kla­są, spra­wie­dli­wą sta­now­czo­ścią zdo­by­wa­jąc sza­cu­nek i sym­pa­tię uczniów. Wte­dy jesz­cze nie mia­łam po­jęcia, jak bar­dzo apo­dyk­tycz­ną oso­bą się sta­nę i do ja­kie­go stop­nia na­ucza­nie zmie­ni moje ży­cie. Często po­wta­rza­łeś, że prze­ja­wiam skłon­no­ść do dy­ry­go­wa­nia lu­dźmi, i mia­łeś ra­cję. W szko­le to kwe­stia prze­trwa­nia: ty albo oni. Mu­sisz bro­nić swe­go. Nie mo­żesz się ugi­ąć. Dość szyb­ko się o tym prze­ko­na­łam.

Pani Monk­ton ob­da­rzy­ła mnie jed­nym ze swo­ich krzy­wych uśmie­chów.

– Z dru­giej stro­ny biur­ka wy­gląda to zu­pe­łnie ina­czej – za­uwa­ży­ła. Za­mil­kła na chwi­lę. Odło­ży­ła pió­ro, od­wró­ci­ła się do okna i do­da­ła, nie pa­trząc na mnie: – Nie chcę cię po­zba­wiać am­bi­cji, Tay­lor, ale na­ucza­nie wy­ma­ga wiel­kie­go po­świ­ęce­nia oraz nie­zwy­kle sil­ne­go cha­rak­te­ru. Wpraw­dzie nie mo­żna o to­bie po­wie­dzieć, że masz złe wy­ni­ki, nie­mniej wi­dzia­ła­bym cię ra­czej w pra­cy biu­ro­wej. To nie­co spo­koj­niej­sze za­jęcie.

Wpa­try­wa­łam się w smu­żkę mle­ka na brze­gu fi­li­żan­ki ze sty­gnącą her­ba­tą pani Monk­ton. Fi­li­żan­ka była je­dy­nym przed­mio­tem znaj­du­jącym się na biur­ku.

– Co my­ślą o tym twoi ro­dzi­ce? – spy­ta­ła, prze­no­sząc spoj­rze­nie z po­wro­tem na mnie, po czym łyp­nęła na wi­szący nad drzwia­mi ze­gar. – Czy są go­to­wi wes­przeć cię w tym śmia­łym przed­si­ęw­zi­ęciu?

Nie po­ru­sza­łam z nimi tego te­ma­tu. Nie mo­gli uwie­rzyć na­wet w to, że do­sta­łam się do li­ceum; kie­dy się do­wie­dzie­li, oj­ciec za­czął na­rze­kać, że mun­du­rek na pew­no będzie dużo kosz­to­wał, a mat­ka sia­dła na so­fie, ukry­ła twarz w dło­niach i za­łka­ła. Z po­cząt­ku ucie­szy­łam się, bo po­my­śla­łam, że duma z mo­ich osi­ągni­ęć wzru­szy­ła ją do łez, ale ona wci­ąż szlo­cha­ła, dla­te­go w ko­ńcu spy­ta­łam, cze­mu pła­cze.

– Te­raz wszyst­ko się zmie­ni – od­pa­rła. – Przez szko­łę od­da­lisz się od nas.

A po­tem często się ska­rży­li, że za­miast roz­ma­wiać z nimi, zbyt dłu­go ślęczę nad ksi­ążka­mi.

Spoj­rza­łam na pa­nią Monk­ton.

– Po­pie­ra­ją mnie – oznaj­mi­łam.

Kie­dy spo­glądam po­nad po­la­mi ku mo­rzu – w te je­sien­ne dni, gdy tra­wa ko­ły­sze się na wie­trze, a fale brzmią jak pe­łen unie­sie­nia od­dech – przy­po­mi­nam so­bie, że tak samo jak ty, Pa­tric­ku, czu­łam nie­gdyś coś głębo­ko skry­wa­ne­go i na­mi­ęt­ne­go. Mam na­dzie­ję, że to zro­zu­miesz – i wy­ba­czysz.

Wio­sna 1957 roku. Po od­by­ciu słu­żby woj­sko­wej Tom na­dal nie wra­cał do domu, szko­lił się bo­wiem na po­li­cjan­ta. Często z ra­do­snym pod­nie­ce­niem my­śla­łam o tym, jak przy­wdzie­wa mun­dur funk­cjo­na­riu­sza. Wy­da­wał mi się wte­dy taki dziel­ny, taki do­ro­sły. Do­tąd nie zna­łam ni­ko­go, kto zro­bi­łby coś ta­kie­go. U nas w domu po­li­cja bu­dzi­ła ra­czej po­dejrz­li­wo­ść – trak­to­wa­li­śmy ją nie tyle jak wro­ga, ile jak coś ob­ce­go i nie­prze­wi­dy­wal­ne­go. Zda­wa­łam so­bie spra­wę, że jako przed­sta­wi­ciel wła­dzy Tom będzie wió­dł zu­pe­łnie inne ży­cie niż nasi ro­dzi­ce – na­zna­czo­ne wi­ęk­szym ry­zy­kiem.

Za­częłam cho­dzić do ko­le­gium na­uczy­ciel­skie­go w Chi­che­ster, ale na­dal dość często wi­dy­wa­łam się z Sy­lvie, na­wet mimo tego, że co­raz bar­dziej an­ga­żo­wa­ła się w zwi­ązek z Roy­em. Któ­re­goś dnia za­pro­po­no­wa­ła, że­by­śmy wy­bra­ły się ra­zem po­je­ździć na wrot­kach, ale kie­dy zja­wi­łam się na miej­scu, oka­za­ło się, że przy­szła z Roy­em i chło­pa­kiem o imie­niu Tony, któ­ry pra­co­wał z Roy­em w warsz­ta­cie. Tony spra­wiał wra­że­nie, jak­by nie był w sta­nie wy­du­sić z sie­bie sło­wa – przy­naj­mniej do mnie. Na to­rze, gdy je­ździ­li­śmy w kó­łko, od cza­su do cza­su wy­krzy­ki­wał ko­men­ta­rze do Roya, ale ten nie za­wsze re­ago­wał, a to dla­te­go, że był wpa­trzo­ny w Sy­lvie jak w ob­ra­zek. Nie po­tra­fi­li ode­rwać od sie­bie oczu na­wet po to, by zo­ba­czyć, do­kąd jadą. Tony nie trzy­mał mnie za rękę, wy­rwa­łam więc do przo­du i po­pędzi­łam, kil­ka razy go wy­prze­dza­jąc. My­śla­łam o uśmie­chu, któ­rym Tom ob­da­rzył mnie tam­te­go dnia, gdy oznaj­mił, że wstępu­je do kor­pu­su apro­wi­za­cyj­ne­go; o tym, jak jego gór­na war­ga od­sło­ni­ła zęby, a z oczu zro­bi­ły się dwie wąskie szpar­ki. Zje­cha­li­śmy z To­nym z toru, żeby na­pić się coli. Nie uśmiech­nął się do mnie, za­py­tał za to, kie­dy ko­ńczę na­ukę. Od­pa­rłam, że ni­g­dy, bo za­mie­rzam zo­stać na­uczy­ciel­ką, a wte­dy zer­k­nął wy­mow­nie w stro­nę drzwi, jak­by na­gle spie­szy­ło mu się do wy­jścia.

Nie­dłu­go po­tem pew­ne­go sło­necz­ne­go po­po­łud­nia po­szłam z Sy­lvie do Pre­ston Park. Kie­dy usia­dły­śmy na ław­ce pod pi­ęk­ny­mi, sze­lesz­czący­mi wi­ąza­mi, Sy­lvie wy­zna­ła mi, że za­ręczy­ła się z Roy­em.

– Je­ste­śmy szczęśli­wi – oświad­czy­ła z za­gad­ko­wym uśmiesz­kiem.

Spy­ta­łam, czy Roy ją wy­ko­rzy­stał, na co tyl­ko po­kręci­ła gło­wą i po­now­nie po­sła­ła mi ten ta­jem­ni­czy uśmiech.

Przez pe­wien czas w mil­cze­niu przy­gląda­ły­śmy się spa­ce­ro­wi­czom z psa­mi i dzie­ćmi. Nie­któ­rzy je­dli ro­żki ku­pio­ne w Ro­tun­dzie. Żad­na z nas nie mia­ła pie­ni­ędzy na lody. Sy­lvie wci­ąż się nie od­zy­wa­ła, dla­te­go w ko­ńcu po­sta­no­wi­łam za­py­tać:

– No to jak da­le­ko się po­su­nęli­ście?

Pa­trzy­ła przed sie­bie, ze znie­cier­pli­wie­niem ma­cha­jąc pra­wą nogą.

– Mó­wi­łam ci.

– Wca­le nie.

– Ko­cham go – oznaj­mi­ła, roz­kła­da­jąc sze­ro­ko ra­mio­na i za­my­ka­jąc oczy. – Na­praw­dę go ko­cham.

Trud­no mi było w to uwie­rzyć. Roy był wpraw­dzie przy­stoj­ny, ale nie dało się z nim o ni­czym po­roz­ma­wiać. Poza tym miał drob­ną bu­do­wę cia­ła; jego ra­mio­na wy­gląda­ły, jak­by mo­gły się zła­mać pod byle ci­ęża­rem.

– Nie wiesz, ja­kie to uczu­cie – stwier­dzi­ła Sy­lvie, uno­sząc po­wie­ki. – Ko­cham Roya i wyj­dę za nie­go.

Wbi­łam wzrok w tra­wę pod sto­pa­mi. Cóż mia­łam od­po­wie­dzieć? Prze­cież nie: „Wiem do­sko­na­le, ja­kie to uczu­cie. Bo je­stem za­ko­cha­na w two­im bra­cie”. Sama wy­śmia­ła­bym ka­żde­go, kto po­wie­dzia­łby, że za­du­rzył się w któ­ry­mś z mo­ich bra­ci, i nie ro­zu­mia­łam, dla­cze­go Sy­lvie mia­ła­by po­stąpić ina­czej.

– To zna­czy – po­pra­wi­ła się, pa­trząc mi w oczy – wiem, że za­bu­ja­łaś się w To­mie. Ale to nie to samo.

Za­czer­wie­ni­łam się od szyi aż po uszy.

– Tom nie jest taki, Ma­rion.

Przez chwi­lę mia­łam ocho­tę wstać i so­bie pó­jść, ale nogi mi się trzęsły, a usta za­sty­gły w uśmie­chu.

Sy­lvie po­ka­za­ła bro­dą chło­pa­ka z wiel­kim ro­żkiem w dło­ni.

– Też bym ta­kie­go chcia­ła – ode­zwa­ła się gło­śno.

Chło­pak wy­kręcił gło­wę i ob­rzu­cił Sy­lvie prze­lot­nym spoj­rze­niem, ale ona od­wró­ci­ła się do mnie i lek­ko uszczyp­nęła mnie w ra­mię.

– Nie gnie­wasz się, że to po­wie­dzia­łam, praw­da?

Za­tka­ło mnie. Chy­ba po pro­stu zdo­ła­łam tyl­ko po­ki­wać gło­wą. By­łam upo­ko­rzo­na i zdez­o­rien­to­wa­na. Pra­gnęłam je­dy­nie wró­cić do domu i na spo­koj­nie za­sta­no­wić się nad tym, co usły­sza­łam od Sy­lvie. Mu­sia­łam mieć emo­cje wy­ma­lo­wa­ne na twa­rzy, bo po chwi­li Sy­lvie na­chy­li­ła się i szep­nęła mi do ucha:

– Opo­wiem ci o Royu.

Na­dal nie by­łam zdol­na do żad­nej re­ak­cji, ale ona ci­ągnęła, zu­pe­łnie na to nie zwa­ża­jąc:

– Po­zwo­li­łam mu się do­tknąć.

Łyp­nęłam na nią. Ob­li­za­ła usta i wznio­sła oczy ku nie­bu.

– To było dziw­ne – przy­zna­ła. – Nie po­czu­łam wła­ści­wie nic poza stra­chem.

Utkwi­łam w niej spoj­rze­nie.

– Gdzie? – spy­ta­łam.

– Na ty­łach Re­gent...

– Nie – prze­rwa­łam jej. – Gdzie cię do­tknął?

Wpa­try­wa­ła się we mnie przez chwi­lę i wi­dząc, że nie żar­tu­ję, po­wie­dzia­ła:

– No wiesz. Po­ło­żył mitam dłoń. – Rzu­ci­ła wzro­kiem w stro­nę mo­je­go łona. – Ale uprze­dzi­łam go, że o resz­cie po­roz­ma­wia­my do­pie­ro, kie­dy będzie­my ma­łże­ństwem. – Prze­ci­ągnęła się na ław­ce. – Chęt­nie po­szła­bym na ca­ło­ść, ale wte­dy nie oże­ni­łby się ze mną.

Tam­tej nocy przed snem dłu­go za­sta­na­wia­łam się nad tym, co po­wie­dzia­ła Sy­lvie. Raz za ra­zem wra­ca­łam pa­mi­ęcią do ław­ki pod wi­ąza­mi, do chu­dych nóg mo­jej przy­ja­ció­łki, któ­ry­mi ma­cha­ła, i do wes­tchnie­nia to­wa­rzy­szące­go jej wy­zna­niu: „Po­zwo­li­łam mu się do­tknąć”. Usi­ło­wa­łam po­now­nie usły­szeć te sło­wa, ja­sno i wy­ra­źnie. Sta­ra­łam się od­na­le­źć wła­ści­we zna­cze­nie ko­men­ta­rza na te­mat Toma, ale wci­ąż umy­kał mi jego sens. Le­żąc po ciem­ku w łó­żku, słu­cha­jąc kasz­lu mat­ki i mil­cze­nia ojca, od­dy­cha­łam w ko­łdrę, któ­rą pod­ci­ągnęłam pod sam nos, i w my­ślach po­wta­rza­łam so­bie, że Sy­lvie nie zna Toma tak jak ja. I że wiem, jaki on jest.

Zo­sta­łam na­uczy­ciel­ką w Świ­ętym Łu­ka­szu. Wy­trwa­łam w ko­le­gium, wkła­da­jąc dużo wy­si­łku w to, by nie my­śleć o za­gad­ko­wym ko­men­ta­rzu Sy­lvie; w za­mian wy­obra­ża­łam so­bie dumę Toma, gdy do­wie się o moim suk­ce­sie. Nie mia­łam żad­nych pod­staw, by sądzić, że wła­śnie tak będzie wy­gląda­ła jego re­ak­cja, co jed­nak nie prze­szka­dza­ło mi wi­dzieć oczy­ma du­szy, jak wra­ca ze szko­le­nia po­li­cyj­ne­go, idąc ście­żką pro­wa­dzącą do domu Bur­ges­sów, z ma­ry­nar­ką nie­dba­le prze­wie­szo­ną przez ra­mię, i po­gwiz­du­je. Pod­no­si Sy­lvie i ob­ra­ca nią w po­wie­trzu (w mo­jej fan­ta­zji brat i sio­stra są naj­lep­szy­mi przy­ja­ció­łmi), po­tem wcho­dzi do bu­dyn­ku, skła­da ca­łu­sa na po­licz­ku pani Bur­gess i wręcza jej sta­ran­nie do­bra­ny pre­zent (na przy­kład At­tar of Ro­ses mar­ki Coty albo – na bar­dziej pi­kant­ną nutę – Sha­li­mar). Pan Bur­gess cze­ka w sa­lo­nie i po­da­je sy­no­wi rękę, na co ten ob­le­wa się ru­mie­ńcem za­do­wo­le­nia. Do­pie­ro wte­dy Tom sia­da przy sto­le, na któ­rym stoi dzba­nek do kawy i tort bisz­kop­to­wy, i za­da­je py­ta­nie o mnie. Chce wie­dzieć, co u mnie sły­chać. „Zo­sta­ła na­uczy­ciel­ką – mówi Sy­lvie. – Sło­wo daję, Tom, nie po­zna­łbyś jej”. On uśmie­cha się za­gad­ko­wo, wy­pi­ja łyk her­ba­ty i kręcąc gło­wą, od­po­wia­da: „Za­wsze wie­dzia­łem, że będzie ro­bi­ła w ży­ciu coś do­bre­go”.

Prze­ży­wa­łam tę sce­nę w wy­obra­źni, idąc o po­ran­ku Qu­een’s Park Road pierw­sze­go dnia no­wej pra­cy. Choć by­łam roz­dy­go­ta­na i mia­łam wra­że­nie, że lada mo­ment ugną się pode mną nogi, szłam jak naj­wol­niej, by się za­nad­to nie spo­cić. Wmó­wi­łam so­bie, że wraz z po­cząt­kiem se­me­stru zro­bi się zim­no i za­pew­ne mo­kro, dla­te­go naj­le­piej wło­żyć we­łnia­ny pod­ko­szu­lek – co też uczy­ni­łam – i na wszel­ki wy­pa­dek za­brać ze sobą gru­by roz­pi­na­ny swe­ter z we­łny sze­tlandz­kiej – co rów­nież zro­bi­łam. Tym­cza­sem ra­nek oka­zał się dra­żni­ąco po­god­ny. Pro­mie­nie sło­ńca oświe­tla­ły wy­so­ką wie­żę dzwon­ni­czą i ob­le­wa­ły bu­dy­nek szkol­ny z czer­wo­nej ce­gły wście­kłym bla­skiem; gdy prze­cho­dzi­łam przez bra­mę, szy­by w oknach po­sy­ła­ły mi gniew­ne, ośle­pia­jące spoj­rze­nia.

Zja­wi­łam się tak wcze­śnie, że przy­wi­tał mnie pu­sty dzie­dzi­niec. Mimo że w wa­ka­cje szko­ła była za­mkni­ęta na wie­le ty­go­dni, kie­dy zna­la­złam się w dłu­gim ko­ry­ta­rzu, gdzie nie było ni­ko­go, na­tych­miast owio­nął mnie za­pach sło­dzo­ne­go mle­ka i pyłu z kre­dy, wy­mie­sza­ny z cha­rak­te­ry­stycz­ną wo­nią dzie­ci­ęce­go potu. Od tej pory co­dzien­nie przy­no­si­łam go do domu na wło­sach i ubra­niu. Czu­łam tę spe­cy­ficz­ną mie­szan­kę za ka­żdym ra­zem, gdy w nocy ob­ra­ca­łam gło­wę na po­dusz­ce. Ni­g­dy tak na­praw­dę nie uda­ło mi się do niej przy­zwy­cza­ić. Na­uczy­łam się ją to­le­ro­wać, ale nie igno­ro­wać. Zresz­tą to samo ty­czy się za­pa­chu ko­mi­sa­ria­tu. Od razu po po­wro­cie z pra­cy Tom zdej­mo­wał ko­szu­lę i po­rząd­nie się mył, za co za­wsze by­łam mu wdzi­ęcz­na. Choć uświa­da­miam so­bie te­raz, że dla cie­bie, Pa­tric­ku, być może zo­sta­wał w ko­szu­li; może lu­bi­łeś smród środ­ka de­zyn­fe­ku­jące­go i krwi.

Tam­te­go ran­ka, trzęsąc się z ner­wów na ko­ry­ta­rzu, pod­nio­słam wzrok na wi­szący na ścia­nie wiel­ki go­be­lin z wi­ze­run­kiem pa­tro­na szko­ły, któ­re­mu to­wa­rzy­szy­ły nie­odłącz­ne zwie­rzęta: wół z tyłu, osioł z przo­du. Ten świ­ęty o ła­god­nej twa­rzy i sta­ran­nie przy­ci­ętym za­ro­ście nic dla mnie nie zna­czył. My­śla­łam, rzecz ja­sna, o To­mie: że sta­nąłby w sta­now­czej po­zie, z bro­dą wy­su­ni­ętą do przo­du, i pod­wi­nąłby ręka­wy ko­szu­li, po­ka­zu­jąc umi­ęśnio­ne przed­ra­mio­na – my­śla­łam też o tym, by od­wró­cić się na pi­ęcie i uciec do domu. A jed­nak ru­szy­łam przed sie­bie, co­raz bar­dziej przy­spie­sza­jąc kro­ku. Za­uwa­ży­łam, że na ka­żdych drzwiach wid­nie­je na­zwi­sko ja­kie­goś na­uczy­cie­la – nie­ste­ty, żad­ne­go z nich nie zna­łam ani na­wet nie po­tra­fi­łam so­bie wy­obra­zić, że sama mo­gła­bym się tak na­zy­wać. Pan R.A. Cop­pard, ma­gi­ster nauk hu­ma­ni­stycz­nych (oks­ford­czyk); pani T.R. Pe­acoc­ke...

Na­gle – kro­ki za mo­imi ple­ca­mi i głos:

– Cze­ść. To ty je­steś ta nowa? Może w czy­mś ci po­móc?

Wier­ci­łam wzro­kiem dziu­rę w ta­blicz­ce z na­zwi­skiem R.A. Cop­par­da i za­sta­na­wia­łam się, ile cza­su zaj­mie mi po­ko­na­nie bie­giem ko­ry­ta­rza i uciecz­ka na ze­wnątrz.

Głos jed­nak nie ustępo­wał.

– Tay­lor, zga­dza się?

W ko­ńcu się od­wró­ci­łam. Sta­ła przede mną uśmiech­ni­ęta ko­bie­ta pod trzy­dziest­kę. Była wy­so­ka jak ja i opa­lo­na, mia­ła rzu­ca­jące się w oczy kru­czo­czar­ne, pro­ste wło­sy, ob­ci­ęte przez ko­goś, kto naj­wy­ra­źniej lu­bił brać mia­rę od za­ło­żo­ne­go na gło­wę garn­ka (tę samą me­to­dę sto­so­wał oj­ciec, kie­dy strzy­gł mo­ich bra­ci). Jej usta były po­ci­ągni­ęte ja­skra­wo­czer­wo­ną szmin­ką. Po­ło­ży­ła dłoń na moim ra­mie­niu i przed­sta­wi­ła się:

– Na­zy­wam się Ju­lia Har­co­urt. Pro­wa­dzę za­jęcia w pi­ątej kla­sie.

Nie za­re­ago­wa­łam, na co uśmiech­nęła się i do­da­ła:

– Tak, to z całą pew­no­ścią ty.

Po­ki­wa­łam gło­wą. Zmarsz­czy­ła nos i po­sła­ła mi ko­lej­ny uśmiech. Było w niej coś za­wa­diac­kie­go po­mi­mo ra­czej nie­mod­ne­go stro­ju: zie­lo­nej su­kien­ki bez za­zna­czo­nej ta­lii i brązo­wych skó­rza­nych sznu­ro­wa­nych bu­tów. Być może se­kret tkwił w roz­pro­mie­nio­nej twa­rzy i lśni­ących ustach. W prze­ci­wie­ństwie do prze­wa­ża­jącej części gro­na pe­da­go­gicz­ne­go Świ­ęte­go Łu­ka­sza Ju­lia ni­g­dy nie no­si­ła oku­la­rów; cza­sem na­cho­dzi­ła mnie myśl, że po­zo­sta­li być może ro­bią to tyl­ko dla efek­tu – za­kła­da­li oku­la­ry, by móc na przy­kład po­sy­łać gro­mi­ące spoj­rze­nia znad opra­wek albo zdej­mo­wać je ze wście­kło­ścią i rzu­cać nimi w tego, kto prze­szka­dzał w pro­wa­dze­niu lek­cji. Przy­znam ci się, Pa­tric­ku, że na po­cząt­ku pra­cy w szko­le sama się za­sta­na­wia­łam, czy nie war­to za­in­we­sto­wać w ten atry­but na­uczy­cie­la.

– Naj­młod­sze kla­sy mają lek­cje w in­nej części bu­dyn­ku – wy­ja­śni­ła. – Dla­te­go nie mo­żesz zna­le­źć swo­je­go na­zwi­ska na drzwiach. Pierw­szy dzień za­wsze jest prze­ra­ża­jący – do­da­ła, wci­ąż trzy­ma­jąc mnie za ra­mię. – Sama na po­cząt­ku by­łam w okrop­nym sta­nie, ale cóż, trze­ba to prze­żyć.

Po­nie­waż na­dal nie od­po­wia­da­łam, cof­nęła dłoń i po­wie­dzia­ła:

– W tam­tą stro­nę. Za­pro­wa­dzę cię.

Przez chwi­lę sta­łam jak przy­ro­śni­ęta do podło­gi, pa­trząc za od­da­la­jącą się Ju­lią, któ­ra ma­cha­ła ręka­mi jak na pie­szej wędrów­ce po So­uth Do­wns, aż w ko­ńcu po­szłam za nią.

Czy czu­łeś się po­dob­nie pierw­sze­go dnia w mu­zeum, Pa­tric­ku? Tak jak­by chcia­no za­trud­nić ko­goś in­ne­go, lecz z po­wo­du ja­kie­goś nie­wy­ja­śnio­ne­go błędu w do­ku­men­tach umo­wa o pra­cę tra­fi­ła pod twój ad­res? Wąt­pię. Nie opusz­cza­ło mnie wra­że­nie, że do­szło do po­my­łki, i by­łam prze­ko­na­na, że lada mo­ment po­zbędę się za­war­to­ści żo­łąd­ka. Za­sta­na­wia­łam się, co zro­bi Ju­lia, kie­dy do­ro­sła ko­bie­ta obok niej na­gle zbled­nie, za­cznie się po­cić i zwró­ci śnia­da­nie na wy­pa­sto­wa­ne płyt­ki, ochla­pu­jąc no­ski jej zgrab­nych sznu­ro­wa­nych bu­tów.

Uda­ło mi się nie zwy­mio­to­wać. Opu­ści­ły­śmy część dla star­szych uczniów i prze­nio­sły­śmy się do tej dla młod­szych, któ­ra dys­po­no­wa­ła osob­nym we­jściem na ty­łach bu­dyn­ku.

Kla­sa, do któ­rej za­pro­wa­dzi­ła mnie Ju­lia, była ja­snym po­miesz­cze­niem o nie­wy­ko­rzy­sta­nym po­ten­cja­le, co za­uwa­ży­łam, gdy tyl­ko sta­nęłam w drzwiach. W wy­so­kich oknach wi­sia­ły dłu­gie, kwie­ci­ste za­sło­ny po­kry­te war­stwą ku­rzu, któ­re­go wpraw­dzie nie zo­ba­czy­łam, ale od razu po­czu­łam jego woń. Drew­nia­na podło­ga nie błysz­cza­ła jak ta w ko­ry­ta­rzu. Na jed­nej z węższych ścian znaj­do­wa­ła się ta­bli­ca; w le­wym gór­nym rogu wci­ąż dało się do­strzec ślad pi­sma in­nej na­uczy­ciel­ki: „Li­piec 1957” – za­no­to­wa­ła pe­łny­mi ozdob­ni­ków wiel­ki­mi li­te­ra­mi. Przed ta­bli­cą sta­ło duże biur­ko, przy nim krze­sło, a obok pie­cyk w dru­cia­nej osło­nie. Ni­skie ław­ki dla dzie­ci mia­ły drew­nia­ne po­dra­pa­ne sie­dzi­ska. In­ny­mi sło­wy: wy­gląda­ło to wszyst­ko przy­gnębia­jąco zwy­czaj­nie, je­śli nie li­czyć świa­tła usi­łu­jące­go prze­bić się przez gru­be za­sło­ny.

Do­pie­ro kie­dy we­szłam da­lej, za­chęco­na przez Ju­lię, zo­ba­czy­łam, że oprócz stan­dar­do­we­go wy­po­sa­że­nia moja kla­sa ma rów­nież pe­wien szcze­gól­ny za­kątek, ukry­ty za drzwia­mi, scho­wa­ny mi­ędzy tyl­ną ścian­ką szaf­ki na ma­te­ria­ły pi­śmien­ne a oknem. Prze­strzeń tę wy­pe­łnia­ły dy­wan i po­du­chy. Przy­go­to­wu­jąc się do za­wo­du na­uczy­ciel­ki, by­wa­łam w wie­lu sa­lach lek­cyj­nych, ale w żad­nej nie spo­tka­łam się z czy­mś ta­kim, i mu­szę przy­znać, że mi­ęk­kie, przy­tul­ne wy­po­sa­że­nie owe­go nie­ty­po­we­go kąci­ka w szkol­nym oto­cze­niu tro­chę zbi­ło mnie z tro­pu.

– A, tak – mruk­nęła Ju­lia. – Pani Lynch, któ­ra pra­co­wa­ła tu przed tobą, urządza­ła tam swo­je po­czy­tan­ki.

Wga­pia­łam się w czer­wo­no-żó­łty dy­wan, za­sła­ny do­pa­so­wa­ny­mi ko­lo­ry­stycz­nie wy­pcha­ny­mi po­du­cha­mi z frędz­la­mi, i wy­obra­ża­łam so­bie pa­nią Lynch w oto­cze­niu wpa­trzo­nej w nią trzód­ki, re­cy­tu­jącą z pa­mi­ęci frag­men­ty Ali­cji w Kra­inie Cza­rów.

– Me­to­dy pani Lynch były nie­kon­wen­cjo­nal­ne, co moim zda­niem mia­ło swój urok, ale nie­ste­ty nie wszy­scy się z tym zga­dza­li. Chcesz się tego po­zbyć? – Uśmiech­nęła się. – Mo­że­my ka­zać do­zor­cy to usu­nąć. W ko­ńcu wie­le prze­ma­wia za tym, że sie­dze­nie w ław­kach ma swo­je do­bre stro­ny.

Prze­łk­nęłam śli­nę.

– Niech zo­sta­nie – uda­ło mi się wresz­cie wy­du­sić. Mój głos za­brzmiał sła­bo i ci­cho w pu­stej sali. Rap­tem do­ta­rło do mnie, że jest on je­dy­ną rze­czą, któ­rą mogę wy­pe­łnić całą tę wiel­ką prze­strzeń, mimo że, jak mi się zda­wa­ło, pa­no­wa­łam nad nim tyl­ko w nie­wiel­kim stop­niu.

– Jak so­bie ży­czysz – za­szcze­bio­ta­ła Ju­lia i od­wró­ci­ła się na pi­ęcie. – Po­wo­dze­nia. I do zo­ba­cze­nia na prze­rwie. – Za­nim znik­nęła za drzwia­mi, za­sa­lu­to­wa­ła, do­ty­ka­jąc pal­ca­mi brze­żka rów­no ob­ci­ętej grzyw­ki.

Z ze­wnątrz za­częły do­bie­gać gło­sy dzie­ci. Po­sta­no­wi­łam za­mknąć wszyst­kie okna, by od­ci­ąć się od tych dźwi­ęków, ale zmie­ni­łam zda­nie, gdy po­czu­łam w ustach sło­ny smak potu; dzień był na­praw­dę wy­jąt­ko­wo cie­pły. Po­sta­wi­łam to­reb­kę na biur­ku. Po­tem jed­nak zmie­ni­łam zda­nie i umie­ści­łam ją na podło­dze. Przez chwi­lę wy­ła­my­wa­łam so­bie pal­ce. Spoj­rza­łam na ze­ga­rek. Za kwa­drans dzie­wi­ąta. Ru­szy­łam przez śro­dek, kie­ru­jąc się ku prze­ciw­le­głej ścia­nie, a po­tem za­wró­ci­łam – i zno­wu zro­bi­łam to samo. Pa­trzy­łam na po­ma­lo­wa­ne far­bą kle­jo­wą ce­gły, usi­łu­jąc sku­pić się na wska­zów­kach, któ­re za­pa­mi­ęta­łam z za­jęć w ko­le­gium. Przy­cho­dzi­ła mi do gło­wy zwłasz­cza jed­na: „Na­ucz się imion uczniów i po­sta­raj się często ich uży­wać”. Za­trzy­ma­łam się przed wi­szącą nad drzwia­mi opra­wio­ną re­pro­duk­cją Zwia­sto­wa­nia da Vin­ci. Co wi­dzą sze­ścio­lat­ki, pa­trząc na to dzie­ło sztu­ki, po­my­śla­łam. Wi­ęk­szo­ść praw­do­po­dob­nie po­dzi­wia­ła umi­ęśnio­ne skrzy­dła anio­ła Ga­brie­la i tak jak ja za­sta­na­wia­ła się, cze­mu ta li­lia jest taka ra­chi­tycz­na. I wi­ęk­szo­ść – znów po­dob­nie jak ja – za­pew­ne je­dy­nie w nie­wiel­kim stop­niu poj­mo­wa­ła, przez co będzie mu­sia­ła prze­jść Ma­ry­ja Dzie­wi­ca.

Na­raz otwo­rzy­ły się drzwi pod sto­pa­mi Ma­ryi Dzie­wi­cy i po­ka­zał się w nich mały chłop­czyk z czar­ną grzyw­ką, któ­ra wy­gląda­ła jak od­cisk buta na czo­le.

– Mogę we­jść? – spy­tał.

W pierw­szym od­ru­chu chcia­łam zdo­być jego sym­pa­tię, mó­wi­ąc: „Ach, oczy­wi­ście, za­pra­szam!”, ale ugry­złam się w język. Czy Ju­lia wpu­ści­ła­by ucznia do kla­sy, za­nim za­brzmiał dzwo­nek na lek­cje? Czy to, że zwró­cił się do mnie w taki spo­sób, nie było bez­czel­no­ścią z jego stro­ny? Zmie­rzy­łam go wzro­kiem, pró­bu­jąc od­gad­nąć jego za­mia­ry. Grzyw­ka jak czar­ny od­cisk buta nie za­po­wia­da­ła nic do­bre­go, ale chło­pak miał ja­sne spoj­rze­nie i nie prze­kro­czył pro­gu sali.

– Będziesz mu­siał za­cze­kać do dzwon­ka – od­po­wie­dzia­łam.

Spu­ścił wzrok i przez krót­ką, okrop­ną chwi­lę ba­łam się, że się roz­pła­cze, ale nie. Za­mknął drzwi z trza­skiem i po chwi­li usły­sza­łam tu­pot na ko­ry­ta­rzu. Wie­dzia­łam, że po­win­nam na­trzeć mu za to uszu; krzyk­nąć za nim, żeby na­tych­miast prze­stał bie­gać, i ka­zać mu wró­cić do kla­sy po karę. Za­miast tego po­de­szłam do biur­ka i pod­jęłam ko­lej­ną pró­bę opa­no­wa­nia ner­wów. Mu­szę być go­to­wa, po­wie­dzia­łam so­bie. Wzi­ęłam gąb­kę i sta­rłam po­zo­sta­ło­ści „lip­ca 1957”. Wy­su­nęłam szu­fla­dę w biur­ku i wy­jęłam z niej kil­ka kar­tek. Uzna­łam, że mogą mi się pó­źniej przy­dać. Na­stęp­nie po­sta­no­wi­łam spraw­dzić, czy moje wiecz­ne pió­ro dzia­ła jak trze­ba. Po­trząsnęłam nim nad kart­ka­mi, wsku­tek cze­go blat biur­ka po­krył się wy­syp­ką czar­nych, lśni­ących kro­pe­lek. Chcia­łam je ze­trzeć, ale zdo­ła­łam je­dy­nie po­bru­dzić so­bie pal­ce na czar­no, a po­tem we­wnętrz­ną stro­nę obu dło­ni – bo usi­ło­wa­łam zmyć atra­ment z opusz­ków. Po­de­szłam do okna, li­cząc, że pla­my wy­schną w sło­ńcu.

Za­jęłam się ukła­da­niem przed­mio­tów na biur­ku, słu­cha­jąc ro­snące­go mia­ro­wo har­mi­dru dzie­ci ba­wi­ących się na dzie­dzi­ńcu. Roz­gwar w ko­ńcu stał się tak do­no­śny, że po­czu­łam się, jak­by lada mo­ment mia­ła w nim uto­nąć cała szko­ła. Moją uwa­gę zwró­ci­ła sto­jąca sa­mot­nie w rogu dziew­czyn­ka z war­ko­cza­mi; je­den był krót­szy od dru­gie­go. Na­sze spoj­rze­nia się spo­tka­ły i w tej sa­mej chwi­li zro­bi­łam krok do tyłu, od­stępu­jąc od okna. Zru­ga­łam samą sie­bie za tę pło­chli­wo­ść. Prze­cież je­stem na­uczy­ciel­ką. To ta mała po­win­na od­wró­cić wzrok.

Wte­dy na dzie­dzi­niec wkro­czył mężczy­zna w sza­rym płasz­czu i oku­la­rach w ro­go­wej opra­wie i stał się cud. Ha­łas uci­chł, jak no­żem uci­ął, za­nim mężczy­zna zdążył użyć gwizd­ka. Na­stęp­nie dzie­ci, któ­re jesz­cze przed chwi­lą wrzesz­cza­ły w tej czy in­nej za­ba­wie albo dąsa­ły się pod drze­wem ro­snącym przy szkol­nej bra­mie, przy­stąpi­ły do for­mo­wa­nia zdy­scy­pli­no­wa­nych sze­re­gów. Za­le­gła krót­ka ci­sza, któ­rą zmąci­ły od­gło­sy kro­ków na ko­ry­ta­rzu, gło­śne, świad­czące o pew­no­ści sie­bie otwie­ra­nie i za­my­ka­nie drzwi do sal lek­cyj­nych, a po­tem śmiech ja­kie­jś ko­bie­ty i jej rzu­co­ny pó­łżar­tem ko­men­tarz: „Po­ciesz się, że za pó­łto­rej go­dzi­ny na­pi­je­my się kawy!”.

Sta­łam twa­rzą do we­jścia i mia­łam wra­że­nie, że znaj­du­ję się bar­dzo, bar­dzo da­le­ko. W mia­rę jak na­ra­stał mar­szo­wy tu­pot dzie­ci­ęcych stóp, pa­trzy­łam wci­ąż przed sie­bie z na­dzie­ją, że przez naj­bli­ższe mi­nu­ty uda mi się pod­trzy­mać to doj­mu­jące po­czu­cie od­da­le­nia. Fala gło­sów znów za­częła po­wo­li na­ra­stać, ale roz­bi­ła się o do­no­śne: „Ci­sza!”, któ­re pa­dło z ust mężczy­zny. Pó­źniej na­stąpi­ło otwar­cie drzwi, wraz z nim stu­ka­nie i szu­ra­nie bu­tów na drew­nia­nej podło­dze; wpusz­cza­no uczniów do klas.

Błędem, jak sądzę, by­ło­by na­zwać pa­ni­ką to, co wte­dy czu­łam. Nie ob­le­wa­łam się po­tem ani nie mia­łam nud­no­ści tak jak na ko­ry­ta­rzu. Za­miast tego uto­nęłam w bez­den­nej kon­ster­na­cji. Nie by­łam w sta­nie po­de­jść do drzwi i otwo­rzyć ich przed dzie­ćmi ani nie mo­głam się prze­su­nąć, by sta­nąć za biur­kiem. Zno­wu po­my­śla­łam o swo­im gło­sie i spró­bo­wa­łam umiej­sco­wić go w or­ga­ni­zmie; skąd się brał? Gdzie go zna­le­źć, gdy­by przy­szło mi szu­kać? Nie­wy­klu­czo­ne, że śni­łam na ja­wie. Wy­da­je mi się, że na­wet na chwi­lę przy­mknęłam oczy, li­cząc, że gdy je otwo­rzę, wszyst­ko sta­nie się ja­sne; od­zy­skam głos i kon­tro­lę nad cia­łem, będę mo­gła prze­mie­ścić je we wła­ści­wym kie­run­ku.

Pierw­szą rze­czą, jaką zo­ba­czy­łam, kie­dy unio­słam po­wie­ki, był dzie­ci­ęcy po­li­czek przy­ci­śni­ęty do szyb­ki w drzwiach. Ko­ńczy­ny na­dal nie chcia­ły mnie słu­chać, dla­te­go po­czu­łam ulgę, gdy drzwi same się otwo­rzy­ły i po­now­nie sta­nął w nich chło­piec z od­ci­skiem buta na czo­le.

– A te­raz już mo­że­my we­jść? – spy­tał i uśmiech­nął się za­do­wo­lo­ny z sie­bie.

– Mo­że­cie – od­pa­rłam, od­wra­ca­jąc się do ta­bli­cy, żeby nie mu­sieć pa­trzeć, jak się ma­te­ria­li­zu­ją. Wszyst­kie te drob­ne cia­łka ocze­ku­jące ode mnie sen­su, spra­wie­dli­wo­ści i po­le­ceń! Wy­obra­żasz to so­bie, Pa­tric­ku? W mu­zeum ni­g­dy nie mu­sisz sta­wać przed pu­blicz­no­ścią, praw­da? W kla­sie ro­bisz to ka­żde­go dnia.

Pod­czas gdy ucznio­wie wsy­py­wa­li się do po­miesz­cze­nia, szep­cząc mi­ędzy sobą, chi­cho­cząc i szu­ra­jąc krze­sła­mi, si­ęgnęłam po kre­dę i w le­wym gór­nym rogu ta­bli­cy na­pi­sa­łam datę – tak jak mnie uczo­no w ko­le­gium. Na­gle, z ja­kie­goś dziw­ne­go po­wo­du, po­my­śla­łam, że za­miast wła­sne­go mo­gła­bym na­pi­sać tu imię Toma. By­łam tak przy­zwy­cza­jo­na do co­wie­czor­ne­go za­pe­łnia­nia czar­ne­go no­tat­ni­ka trzy­li­te­ro­wym dro­gim mi sło­wem i jego wa­ria­cja­mi – któ­re cza­sem na­kła­da­ły się na sie­bie, two­rząc To­mo­we ko­lum­ny, sta­no­wi­ące pod­sta­wę dla To­mo­wych ścian, dźwi­ga­jących To­mo­we igli­ce – że uczy­nie­nie tego sa­me­go tu­taj, w szko­le, rap­tem wy­da­ło mi się jak naj­bar­dziej mo­żli­we i do­pusz­czal­ne. Wstrząsnęła­bym ma­ły­mi gów­nia­rza­mi. Za­wa­ha­łam się. Dłoń, w któ­rej trzy­ma­łam kre­dę, za­ma­rła w po­ło­wie ru­chu i wte­dy – nie zdo­ła­łam się po­wstrzy­mać, Pa­tric­ku – z mo­ich ust do­był się śmiech. W kla­sie za­le­gła ci­sza. Z tru­dem stłu­mi­łam re­chot.

Za­nim się po­zbie­ra­łam, mi­nęła chwi­la albo dwie. Po­tem kre­da do­tknęła ta­bli­cy i roz­le­gł się ten cu­dow­ny, roz­brzmie­wa­jący de­li­kat­nym echem dźwi­ęk, za­ra­zem sub­tel­ny i zde­cy­do­wa­ny; za­częłam kre­ślić duże li­te­ry, któ­re uło­ży­ły się w na­pis:

PANI TAY­LOR.

Zro­bi­łam krok do tyłu i przyj­rza­łam się dzie­łu swo­jej dło­ni. Li­te­ry wspi­na­ły się ku pra­wej stro­nie ta­bli­cy, jak gdy­by ra­zem ze mną pra­gnęły ewa­ku­ować się z sali.

PANI TAY­LOR

– od te­raz tak mia­łam się na­zy­wać.

Chcia­łam unik­nąć pa­trze­nia na rzędy twa­rzy­czek. Za­mie­rza­łam utkwić spoj­rze­nie w Ma­ryi Dzie­wi­cy nad drzwia­mi. Ale nie dało się od nich uciec, od tych zwró­co­nych na mnie dwu­dzie­stu sze­ściu par oczu, z któ­rych ka­żda była zu­pe­łnie inna i za­ra­zem ka­żda jed­na­ko­wo sku­pio­na. Kil­ka się wy­ró­żnia­ło: na ko­ńcu dru­gie­go rzędu sie­dział chło­piec z wło­sa­mi jak od­cisk buta i szcze­rzył zęby; miej­sce w sa­mym środ­ku pierw­sze­go rzędu zaj­mo­wa­ła dziew­czyn­ka z bu­rzą czar­nych lo­ków i twa­rzą tak chu­dą i bla­dą, że z tru­dem ode­rwa­łam od niej wzrok; a z tyłu sali ulo­ko­wa­ła się dziew­czyn­ka z ręka­mi za­ło­żo­ny­mi na pier­si – mia­ła brud­na­wą ko­kard­kę z boku gło­wy i usta w na­wia­sach z głębo­kich bruzd. Kie­dy na nią spoj­rza­łam, nie od­wró­ci­ła gło­wy tak jak po­zo­sta­li. Za­sta­na­wia­łam się, czy nie ka­zać jej w tej chwi­li opu­ścić rąk i usi­ąść pro­sto, ale uzna­łam, że nie war­to. Jesz­cze zdążę ją wy­tre­so­wać, po­my­śla­łam. Jak bar­dzo się my­li­łam. Do dziś ża­łu­ję, że już wte­dy, pierw­sze­go dnia, nie po­ka­za­łam Ali­ce Rum­bold, gdzie jej miej­sce.

Kie­dy pi­szę, dzie­je się ze mną coś dziw­ne­go. Tłu­ma­czę so­bie, że ta re­la­cja ma na celu ob­ja­śnie­nie cha­rak­te­ru mo­je­go zwi­ąz­ku z To­mem, a ta­kże wszyst­kich po­zo­sta­łych spraw, któ­re się z tym łączą. Wkrót­ce, rzecz ja­sna, będzie mi znacz­nie trud­niej opo­wia­dać o „wszyst­kich po­zo­sta­łych spra­wach”, będących w isto­cie sed­nem ca­łej tej hi­sto­rii. Ku swe­mu zdu­mie­niu mu­szę stwier­dzić, że do­sko­na­le się przy tym ba­wię. Na­resz­cie mam ja­kiś cel, któ­re­go tak bar­dzo mi bra­ko­wa­ło, od kie­dy prze­sta­łam uczyć. Wspo­mi­nam o ró­żnych rze­czach, Pa­tric­ku, i być może wie­le z nich zu­pe­łnie cię nie in­te­re­su­je, ale nie dbam o to. Chcę pa­mi­ętać – nie tyl­ko dla cie­bie, ale też dla sa­mej sie­bie.

Kre­śląc te sło­wa, za­sta­na­wiam się, czy kie­dy­kol­wiek znaj­dę w so­bie dość od­wa­gi, by prze­czy­tać ci, co na­pi­sa­łam. Od po­cząt­ku za­mie­rza­łam to zro­bić, ale im bli­żej „wszyst­kich po­zo­sta­łych spraw”, tym bar­dziej praw­do­po­dob­ne, że jed­nak się nie zde­cy­du­ję.

Dziś rano by­łeś szcze­gól­nie męczący. Nie chcia­łeś oglądać te­le­wi­zji, mimo że prze­łączy­łam z This Mor­ning, któ­re­go obo­je nie zno­si­my, na po­wtór­kę As Time Goes By na BBC2. Nie lu­bisz Judi Dench? My­śla­łam, że wszy­scy ją lu­bią. Sądzi­łam, że po­łącze­nie kla­sycz­nej gry ak­tor­skiej z cie­płem i przy­stęp­no­ścią (to „i” w jej imie­niu mówi tak wie­le, nie­praw­daż?) spra­wia, że nie spo­sób oprzeć sie jej uro­ko­wi. A po­tem zda­rzył nam się wy­pa­dek z prze­wró­co­ną mi­ską roz­mi­ękłych płat­ków ku­ku­ry­dzia­nych, któ­ry Tom pod­su­mo­wał gło­śnym, pe­łnym nie­za­do­wo­le­nia cmok­ni­ęciem. Wie­dzia­łam, że nie będziesz czuł się na si­łach, by wy­sie­dzieć przy śnia­da­niu, na­wet z ze­sta­wem spe­cjal­nych sztu­ćców i po­mi­mo tych wszyst­kich po­duch, któ­ry­mi zgod­nie z su­ge­stią Pa­me­li cię obło­ży­łam, abyś nie stra­cił rów­no­wa­gi. Mu­szę przy­znać, że trud­no mi się sku­pić na tym, co mówi Pa­me­la, bo przez wi­ęk­szo­ść cza­su wpa­tru­ję się za­in­try­go­wa­na w wy­sta­jące z jej po­wiek dłu­gie kol­ce. Zda­ję so­bie spra­wę, że no­sze­nie sztucz­nych rzęs przez pulch­ne blon­dyn­ki pod trzy­dziest­kę nie jest ni­czym nie­zwy­kłym, ale po­łącze­nie nie­ska­zi­tel­nie bia­łe­go pie­lęgniar­skie­go far­tu­cha i rze­czo­we­go tonu Pa­me­li z jej im­pre­zo­wy­mi ocza­mi daje do­praw­dy za­dzi­wia­jący efekt. Sta­le po­wta­rza, że co­dzien­nie rano i wie­czo­rem przy­cho­dzi na go­dzi­nę, więc je­śli chcę, mogę zro­bić so­bie wol­ne, jak to na­zy­wa. Ja jed­nak jej nie słu­cham, Pa­tric­ku; wy­ko­rzy­stu­ję ten czas na pi­sa­nie. Pa­me­la po­wie­dzia­ła, że po­win­nam jak naj­częściej wy­ci­ągać cię z łó­żka, i pod­su­nęła mi myśl, że na czas po­si­łków mó­głbyś sia­dać przy ro­dzin­nym sto­le, jak to ujęła. Dziś rano wi­dzia­łam, z ja­kim tru­dem usi­ło­wa­łeś tra­fić ły­żką do ust, jak bar­dzo nie pa­no­wa­łeś nad swo­ją ręką, i chcia­łam cię po­wstrzy­mać, wy­ci­ągnąć dłoń i usta­bi­li­zo­wać twój nad­gar­stek, ale spoj­rza­łeś na mnie ta­kim wzro­kiem... W two­ich oczach bły­snęło coś tak nie­jed­no­znacz­ne­go – z po­cząt­ku uzna­łam to za gniew, ale te­raz za­sta­na­wiam się, czy nie cho­dzi­ło ra­czej o ja­kąś pro­śbę, wręcz bła­ga­nie. By­łam z tego po­wo­du ca­łko­wi­cie roz­ko­ja­rzo­na. I na­gle: trach! Mi­ska się prze­wró­ci­ła, a mlecz­na pap­ka spły­nęła na two­je ko­la­na i za­częła ska­py­wać na buty Toma.

Pa­me­la mówi, że ostat­nim zmy­słem, któ­ry tra­ci ofia­ra uda­ru, jest słuch. Twier­dzi, że choć nie je­steś w sta­nie mó­wić, do­sko­na­le wiesz, co się do­ko­ła cie­bie dzie­je. Po­dej­rze­wam, że mu­sisz się czuć jak małe dziec­ko: ro­zu­miesz sło­wa wy­po­wia­da­ne przez in­nych, ale nie po­tra­fisz zmu­sić ust, by ukła­da­ły się w kszta­łty po­zwa­la­jące wy­da­wać dźwi­ęki nie­zbęd­ne do pe­łnej ko­mu­ni­ka­cji. Cie­ka­we, jak dłu­go będziesz to zno­sił. Wszy­scy mil­czą na ten te­mat. Wy­ra­że­nie „trud­no po­wie­dzieć” sta­ło się jed­nym z mo­ich znie­na­wi­dzo­nych. „Kie­dy sta­nie na nogi, pa­nie dok­to­rze?”. „Trud­no po­wie­dzieć”. „Kie­dy od­zy­ska mowę?”. „Trud­no po­wie­dzieć”. „Czy będzie miał ko­lej­ny udar?”. „Trud­no po­wie­dzieć”. „Czy uda mu się w pe­łni wy­zdro­wieć?”. „Trud­no po­wie­dzieć”. Le­ka­rze i pie­lęgniar­ki mó­wią o ko­lej­nych kro­kach: fi­zjo­te­ra­pii, te­ra­pii lo­go­pe­dycz­nej, a na­wet po­mo­cy psy­cho­lo­ga, bo ostrze­ga­no nas, że może się po­ja­wić de­pre­sja, ale nikt nie umie okre­ślić, ja­kie jest praw­do­po­do­bie­ństwo, że re­ha­bi­li­ta­cja w ogó­le od­nie­sie sku­tek.

W moim od­czu­ciu naj­wi­ęk­sze szan­se na po­wrót do zdro­wia masz tu­taj, pod tym da­chem.

Ko­ńców­ka wrze­śnia 1957 roku. Był wcze­sny ra­nek, nie­bo wci­ąż bar­dziej żó­łte niż nie­bie­skie, chmu­ry roz­stępo­wa­ły się nad wie­żą dzwon­ni­czą, przy bra­mie szko­ły go­łębie gru­cha­ły swo­ją tęsk­ną pie­śń – u-huuu-huu-hu-hu – a pod mu­rem cze­kał na mnie Tom. Wró­cił. Do mnie.

Uczy­łam już od kil­ku ty­go­dni i zdąży­łam się mniej wi­ęcej przy­zwy­cza­ić do co­dzien­ne­go sta­wa­nia przed kla­są; nogi co­raz rza­dziej mnie za­wo­dzi­ły, tro­chę bar­dziej pa­no­wa­łam nad od­de­chem. Ale wi­dok Toma zu­pe­łnie ode­brał mi głos.

– Ma­rion?

Tak wie­le razy wy­obra­ża­łam so­bie jego moc­ne ob­li­cze, ksi­ęży­co­wą biel jego uśmie­chu, twar­do­ść jego ob­na­żo­ne­go przed­ra­mie­nia i oto wresz­cie zja­wił się przede mną, po nie­mal trzech la­tach nie­obec­no­ści, tu­taj, w Qu­een’s Park Ter­ra­ce; wy­dał mi się ni­ższy, niż go za­pa­mi­ęta­łam, ale bar­dziej za­dba­ny, jak­by wy­szla­chet­niał; prze­stał się gar­bić, a jego twarz zro­bi­ła się smu­klej­sza.

– Mia­łem na­dzie­ję, że cię znaj­dę. Sy­lvie mó­wi­ła, że za­częłaś tu uczyć.

– Dzień do­bry, pani Tay­lor – za­szcze­bio­ta­ła Ali­ce Rum­bold, prze­bie­ga­jąc obok nas.

– Wol­niej, Ali­ce. – Mu­sia­łam spró­bo­wać wzi­ąć się w ga­rść. Nie od­ry­wa­jąc oczu od dziew­czyn­ki, zwró­ci­łam się do Toma: – Co tu ro­bisz?

Na jego twa­rzy po­ja­wił się cień uśmie­chu.

– Po pro­stu... Wy­bra­łem się na spa­cer po Qu­een’s Park i po­my­śla­łem, że zaj­rzę do sta­rej szko­ły.

Nie uwie­rzy­łam mu. Przy­sze­dł tyl­ko po to, żeby się ze mną zo­ba­czyć? Szu­kał mnie? Ta myśl spra­wi­ła, że za­pa­rło mi dech w pier­si. Przez chwi­lę obo­je mil­cze­li­śmy.

– Czy­li zo­sta­łeś po­li­cjan­tem? – wy­bąka­łam w ko­ńcu.

– Zga­dza się – po­twier­dził. – Po­ste­run­ko­wy Bur­gess, do usług. – Ro­ze­śmiał się, ale wi­dzia­łam, że jest z sie­bie dum­ny. – Oczy­wi­ście je­stem jesz­cze na okre­sie prób­nym – do­dał.

Przyj­rzał mi się bez­wstyd­nie, po­wo­li prze­śli­zgu­jąc się po mnie wzro­kiem. Za­ci­snęłam dło­nie na ko­szy­ku pe­łnym ksi­ążek i cze­ka­łam na wer­dykt, któ­ry z pew­no­ścią wy­ma­lu­je się na twa­rzy Toma. Ale kie­dy znów po­pa­trzył mi w oczy, zro­bił to z wci­ąż tym sa­mym opa­no­wa­nym, nie­co przy­ga­szo­nym wy­ra­zem twa­rzy.

– Mi­nęło spo­ro cza­su. Wie­le rze­czy się zmie­ni­ło – po­wie­dzia­łam, usi­łu­jąc wy­łu­dzić kom­ple­ment, na­wet nie­szcze­ry.

– Tak? – za­re­ago­wał i po chwi­li do­dał: – Ty na pew­no się zmie­ni­łaś. – A po­tem szyb­ko, za­nim zdąży­łam się za­ru­mie­nić, do­rzu­cił jesz­cze: – Nie będę cię za­trzy­my­wał. – Przy­po­mi­nam so­bie te­raz, że zer­k­nął na ze­ga­rek, ale wca­le nie je­stem tego pew­na.

Mia­łam wy­bór, Pa­tric­ku. Mo­głam szyb­ko się po­że­gnać i przez resz­tę dnia ża­ło­wać, że nie spędzi­li­śmy wi­ęcej cza­su ra­zem. Albo... mo­głam za­ry­zy­ko­wać. Po­wie­dzieć coś in­te­re­su­jące­go. Bo prze­cież wró­cił, stał przede mną we wła­snej oso­bie. Mo­głam pu­ścić się na nie­zna­ne wody. By­łam już star­sza, mia­łam dwa­dzie­ścia lat. Gład­ko przy­cze­sy­wa­łam swo­ją kręco­ną rudą czu­pry­nę, ma­lo­wa­łam usta szmin­ką (ja­sno­ró­żo­wą, le­d­wo wi­docz­ną, ale jed­nak) i no­si­łam nie­bie­ską su­kien­kę z tra­pe­zo­wym do­łem. Był cie­pły wrze­śnio­wy dzień, roz­świe­tlo­ny przy­jem­nym bla­skiem sło­ńca, jak­by wci­ąż trwa­ło lato; praw­dzi­wy dar na­tu­ry. U-huuu-huu-hu-hu, za­in­to­no­wał go­łąb. Uzna­łam, że za­ry­zy­ku­ję.

– Kie­dy za­mie­rzasz na­uczyć mnie pły­wać? – spy­ta­łam.

Wy­buch­nął śmie­chem, któ­ry za­głu­szył wszyst­kie dźwi­ęki oto­cze­nia – wrza­ski dzie­ci na dzie­dzi­ńcu, gru­cha­nie go­łębi – i klep­nął mnie po ple­cach. Dwa razy. Za pierw­szym o mało na nie­go nie wpa­dłam – po­wie­trze do­ko­ła mnie na­gle zro­bi­ło się bar­dzo cie­płe i po­czu­łam za­pach Vi­ta­li­su – ale za dru­gim zdo­ła­łam utrzy­mać rów­no­wa­gę i rów­nież od­po­wie­dzieć śmie­chem.

– Zdąży­łem o tym za­po­mnieć – przy­znał. – Na­dal nie umiesz pły­wać?

– Cze­ka­łam, aż mnie na­uczysz.

Za­śmiał się jesz­cze raz, ci­szej i jak­by mniej ra­do­śnie.

– Za­ło­żę się, że sama je­steś do­brą na­uczy­ciel­ką.

– Ow­szem. I po­win­nam umieć pły­wać, żeby spra­wo­wać nad­zór nad dzie­ćmi na ba­se­nie.

Wie­rut­ne kłam­stwo. Do­pil­no­wa­łam, by pa­trzeć To­mo­wi pro­sto w oczy, gdy je wy­po­wia­da­łam.

Zno­wu klep­nął mnie po ple­cach, na szczęście lek­ko. Wte­dy, na po­cząt­ku, często to ro­bił; cie­pły do­tyk jego dło­ni mi­ędzy ło­pat­ka­mi przy­pra­wiał mnie o dreszcz emo­cji, ale dziś za­sta­na­wiam się, czy w ten spo­sób Tom nie pró­bo­wał trzy­mać mnie na dy­stans.

– Mó­wisz po­wa­żnie?

– Tak.

Wsu­nął pal­ce we wło­sy – po woj­sku spo­ro krót­sze i mniej buj­ne, ale wci­ąż ukła­da­jące się w tę falę, któ­ra wy­gląda­ła, jak­by mia­ła się prze­ła­mać – i wpa­trzył się w dal, jak­by spo­dzie­wał się zna­le­źć tam od­po­wie­dź.

– Masz ocho­tę za­cząć od mo­rza? To za­sad­ni­czo nie­wska­za­ne dla po­cząt­ku­jących, ale jest tak cie­pło, że żal by­ło­by nie sko­rzy­stać. Poza tym sól po­ma­ga utrzy­mać się na po­wierzch­ni...

– Niech będzie. Kie­dy?

Po­now­nie zmie­rzył mnie wzro­kiem i tym ra­zem się nie za­czer­wie­ni­łam.

– W so­bo­tę o ósmej? Spo­tkaj­my się w po­ło­wie dro­gi mi­ędzy mo­la­mi. Przed ba­rem mlecz­nym.

Po­twier­dzi­łam ski­nie­niem gło­wą.

Znów się ro­ze­śmiał.

– Tyl­ko weź ko­stium – rzu­cił i od­sze­dł.

W so­bo­tę rano wsta­łam wcze­śnie. Chcia­ła­bym po­wie­dzieć, że przez całą noc śni­łam o so­bie i To­mie w wo­dzie, ale nie by­ło­by to praw­dą. Nie pa­mi­ętam, co mi się śni­ło, naj­praw­do­po­dob­niej coś zwi­ąza­ne­go ze szko­łą – może sy­tu­acja, w któ­rej za­po­mi­nam, o czym mam uczyć, albo że je­stem za­mkni­ęta w szaf­ce na przy­bo­ry pi­śmien­ne, nie mogę się wy­do­stać i przez szpa­rę bez­rad­nie przy­glądam się spu­sto­sze­niu, któ­re­go do­ko­nu­ją dzie­ci. Wszyst­kie moje sny w tam­tym cza­sie krąży­ły wo­kół tego sa­me­go, nie­wa­żne jak bar­dzo pra­gnęłam uj­rzeć w nich sie­bie z To­mem w mor­skiej wo­dzie, po­ru­sza­jących się do ryt­mu ob­my­wa­jących pla­żę fal.

Wy­bu­dzi­łam się ze snu wy­pe­łnio­ne­go szkol­ny­mi ław­ka­mi, kre­dą i prze­bi­ty­mi słom­ką dziur­ka­mi w kar­to­ni­kach z mle­kiem, wyj­rza­łam przez okno i zo­ba­czy­łam, że po­ra­nek nie wy­gląda zbyt obie­cu­jąco. Pierw­sza po­ło­wa wrze­śnia oka­za­ła się ła­god­na, ale mie­si­ąc nie­ubła­ga­nie zbli­żał się do ko­ńca. Kie­dy szłam obok Vic­to­ria Gar­dens, rosa z tra­wy zo­sta­wa­ła mi na bu­tach. Oczy­wi­ście było jesz­cze wcze­śnie, przed siód­mą; to je­dy­nie do­da­wa­ło mo­jej eska­pa­dzie po­sma­ku ta­jem­ni­czo­ści. Ni­ko­mu nie po­wie­dzia­łam, do­kąd się wy­bie­ram; gdy wy­cho­dzi­łam, ro­dzi­ce jesz­cze spa­li. Zo­sta­wia­łam za sobą dom, ro­dzi­nę, szko­łę – i uda­wa­łam się na spo­tka­nie dnia.

Dla za­bi­cia cza­su (mu­sia­łam coś ze sobą ro­bić przez te czter­dzie­ści mi­nut, któ­re dzie­li­ło mnie od wy­tęsk­nio­nej ósmej rano) za­częłam prze­cha­dzać się pro­me­na­dą. Ru­szy­łam w kie­run­ku West Pier, idąc od stro­ny Pa­la­ce. W ten po­ra­nek wiel­ki, bia­ły jak we­sel­ny tort Grand Ho­tel – wraz ze sto­jącym na bacz­no­ść przy drzwiach szwaj­ca­rem w cy­lin­drze i ręka­wicz­kach – wy­dał mi się zu­pe­łnie bez wy­ra­zu. Nie po­czu­łam, że coś chwy­ta mnie za ser­ce, co zwy­kle się dzia­ło, gdy pa­trzy­łam na to miej­sce, żad­ne­go ukłu­cia tęsk­no­ty za to­nący­mi w ci­szy po­ko­ja­mi z pal­ma­mi w do­nicz­kach i gru­by­mi dy­wa­na­mi z wło­siem po kost­ki, za dys­kret­ny­mi dzwon­ka­mi, w któ­re ude­rza­ły ob­wie­szo­ne per­ła­mi damy (wła­śnie tak wy­obra­ża­łam so­bie to miej­sce, za­pew­ne pod wpły­wem fil­mów z Sy­lvią Syms) – nie; Grand mógł so­bie stać, roz­świe­tlo­ny blich­trem pie­ni­ędzy i roz­ko­szy. Nie ro­bi­ło to na mnie wra­że­nia. By­łam szczęśli­wa, że zmie­rzam do baru mlecz­ne­go. Prze­cież Tom wy­ra­źnie ob­rzu­cił mnie wzro­kiem od stóp do głów, ob­jął mnie swo­im spoj­rze­niem. I wkrót­ce zja­wi się, cu­dow­nie wy­so­ki, wy­ższy ode mnie, i znów sko­ja­rzy mi się z Kir­kiem Do­ugla­sem. (Czy z Bur­tem Lan­ca­ste­rem? Ten rys szczęki, to sta­lo­we spoj­rze­nie. Nie mo­głam się zde­cy­do­wać, któ­re­go z tych dwóch ak­to­rów przy­po­mi­nał). By­łam da­le­ka od wspo­mi­na­nia tam­tej roz­mo­wy z Sy­lvie na ław­ce w Pre­ston Park i tego, co usły­sza­łam od niej na te­mat Toma. By­łam te­raz mło­dą ko­bie­tą w ob­ci­słym, spi­cza­stym biu­sto­no­szu, nio­sącą w ko­szy­ku żó­łty kwie­ci­sty cze­pek kąpie­lo­wy, go­to­wą na po­ta­jem­ne po­ran­ne pły­wa­nie z uwiel­bia­nym mężczy­zną, któ­ry od nie­daw­na znów po­ja­wił się w jej ży­ciu.

My­śla­łam o tym, sto­jąc pod skrzy­pi­ącym szyl­dem baru mlecz­ne­go i spo­gląda­jąc w dal. Po­sta­no­wi­łam spraw­dzić, czy zdo­łam się po­wstrzy­mać od ci­ągłe­go zer­ka­nia w stro­nę Pa­la­ce, skąd, jak przy­pusz­cza­łam, po­wi­nien na­de­jść Tom. Utkwi­łam wzrok w mo­rzu i wy­obra­zi­łam so­bie, że wy­ła­nia się z nie­go ni­czym Nep­tun, w morsz­czy­no­wej tu­ni­ce, z pąkla­mi na kar­ku i ucze­pio­nym wło­sów kra­bem; chwy­ta stwo­rze­nie i ci­ska je da­le­ko, jed­no­cze­śnie otrze­pu­jąc się z wody. Kro­cząc bez­sze­lest­nie po ka­mie­niach, zmie­rza po pla­ży w moim kie­run­ku, pod­cho­dzi, bie­rze mnie w ra­mio­na i uno­si tam, skąd przy­był. Za­częłam chi­cho­tać i prze­sta­łam do­pie­ro wte­dy, kie­dy zo­ba­czy­łam Toma – praw­dzi­we­go, ży­we­go, od­dy­cha­jące­go, stąpa­jące­go po lądzie. Był ubra­ny w czar­ny T-shirt i nió­sł prze­wie­szo­ny przez ra­mię spło­wia­ły brązo­wy ręcz­nik. Uj­rzaw­szy mnie, po­ma­chał mi ręką na po­wi­ta­nie i po­ka­zał za sie­bie.

– W klu­bie jest prze­bie­ral­nia – za­wo­łał. – Pod łu­ka­mi. – Za­nim zdąży­łam od­po­wie­dzieć, udał się we wska­za­nym kie­run­ku.

Nie ru­szy­łam się spod baru. Wci­ąż mia­łam przed ocza­mi Toma Nep­tu­na, wy­cho­dzące­go z od­mętów, zra­sza­jące­go pla­żę sło­ną wodą, ocie­ka­jące­go ry­ba­mi i mor­ski­mi stwo­rze­nia­mi z mrocz­nej głębi.

– Nie mam ca­łe­go dnia – krzyk­nął Tom, nie od­wra­ca­jąc się, więc czym prędzej podąży­łam za nim. W mil­cze­niu do­tar­li­śmy do me­ta­lo­wych drzwi pod łu­ka­mi.

Do­pie­ro wte­dy na mnie spoj­rzał.

– Wzi­ęłaś cze­pek, praw­da?

– Oczy­wi­ście.

Prze­kręcił klucz w zam­ku i pchni­ęciem otwo­rzył drzwi.

– Przyj­dź, kie­dy będziesz go­to­wa. Ja idę do wody.

We­szłam do środ­ka. Po­miesz­cze­nie przy­po­mi­na­ło ja­ski­nię, było czuć w nim wil­goć i dziw­ny kre­do­wy za­pach. Wzdłuż jed­nej ścia­ny bie­gły za­rdze­wia­łe rury, z su­fi­tu od­cho­dzi­ła far­ba, na podło­dze sta­ła war­stew­ka wody, a po­wie­trze obła­pi­ło mnie tak, że aż się wzdry­gnęłam. Po­wie­si­łam swe­ter na ko­łku w głębi i roz­pi­ęłam su­kien­kę. Wy­ro­słam z czer­wo­ne­go ko­stiu­mu, któ­ry no­si­łam, kie­dy cho­dzi­ły­śmy z Sy­lvie na kąpie­li­sko, i ku­pi­łam nowy, ja­sno­zie­lo­ny ze wzo­rem w za­wi­ja­sy. Za­ło­ży­łam go w skle­pie i by­łam ca­łkiem za­do­wo­lo­na z efek­tu: mi­secz­ki biu­sto­no­sza wy­ko­na­no z ma­te­ria­łu przy­po­mi­na­jące­go w do­ty­ku gumę, a na wy­so­ko­ści bio­der do­szy­to do­dat­ko­wą krót­ką pli­so­wa­ną spód­nicz­kę. Nie­ste­ty ró­żni­ca po­mi­ędzy przy­mie­rzal­nią a prze­bie­ral­nią w pie­cza­rze po­le­ga­ła na bra­ku lu­stra w tej dru­giej; na ścia­nie znaj­do­wa­ły się je­dy­nie ta­be­le roz­gry­wek pły­wac­kich wraz z na­zwi­ska­mi i da­ta­mi (za­uwa­ży­łam, że Tom wy­grał ostat­nie za­wo­dy). Na­su­nęłam kwie­ci­sty cze­pek na gło­wę, zło­ży­łam su­kien­kę i umie­ści­łam ją na ław­ce, owi­nęłam się ręcz­ni­kiem i wy­szłam.

Sło­ńce wspi­na­ło się po