Małe kobietki wersja ilustrowana ebook

ROZ­DZIAŁ I

–

ZA­BA­WA W PIEL­GRZY­MÓW

– Świ­ęta bez pre­zen­tów to nie świ­ęta – burk­nęła Jo, le­żąc na dy­wa­ni­ku.

– Okrop­nie jest być bied­ną! – wes­tchnęła Meg, zer­ka­jąc na swo­ją sta­rą su­kien­kę.

– To nie­spra­wie­dli­we, że nie­któ­re dziew­częta mają mnó­stwo ślicz­nych rze­czy, a inne nic – do­da­ła mała Amy z ura­zą, po­ci­ąga­jąc no­sem.

– Mamy tatę, mamę i sie­bie na­wza­jem – po­god­nie rzu­ci­ła ze swo­je­go kąci­ka Beth.

Czte­ry mło­de twa­rze oświe­tlo­ne pło­mie­niem z ko­min­ka roz­ja­śni­ły się na te we­so­łe sło­wa, ale za­raz spo­chmur­nia­ły na nowo, gdy Jo po­wie­dzia­ła ze smut­kiem:

– Taty z nami nie ma i jesz­cze dłu­go nie będzie.

Nie po­wie­dzia­ła „może ni­g­dy”, ale ka­żda z dziew­cząt do­da­ła to so­bie na myśl o ojcu będącym da­le­ko, na fron­cie.

Przez mi­nu­tę żad­na z nich nie od­zy­wa­ła się, po czym Meg po­wie­dzia­ła zmie­nio­nym gło­sem:

– Jak wie­cie, mama za­pro­po­no­wa­ła, że­by­śmy w te świ­ęta nie ro­bi­ły so­bie pre­zen­tów, po­nie­waż za­po­wia­da się ci­ężka zima. Mama uwa­ża, że nie po­win­ny­śmy wy­da­wać pie­ni­ędzy na przy­jem­no­ści, pod­czas gdy nasi żo­łnie­rze tak bar­dzo cier­pią. Nie­wie­le mo­że­my zro­bić, ale stać nas na małe wy­rze­cze­nia i po­win­ny­śmy ro­bić to ocho­czo. Oba­wiam się jed­nak, że ja tak nie po­tra­fię. – Meg po­kręci­ła gło­wą na myśl o tych wszyst­kich ład­nych rze­czach, któ­re tak bar­dzo chcia­ła mieć.

– Nie wy­da­je mi się, żeby te drob­ne kwo­ty, któ­re mamy do wy­da­nia, zda­ły się na coś żo­łnie­rzom. Ka­żda z nas ma po do­la­rze i od­da­nie go nie­wie­le po­mo­gło­by woj­sku. Zga­dzam się, żeby nie ocze­ki­wać ni­cze­go od mamy ani od was, ale sama so­bie chcę ku­pić Un­di­nę i Sin­tra­ma[1]. Pra­gnę tego już od tak daw­na – stwier­dzi­ła Jo, któ­ra była mo­lem ksi­ążko­wym.

– Ja pla­no­wa­łam wy­dać swo­je pie­ni­ądze na nowe nuty – rze­kła Beth z ci­chym wes­tchnie­niem, któ­re­go nie usły­szał nikt prócz szczot­ki do ko­min­ka i uchwy­tu czaj­ni­ka.

– Ja ko­niecz­nie mu­szę mieć kom­plet ołów­ków Fa­ber. Są mi na­praw­dę po­trzeb­ne – po­wie­dzia­ła zde­cy­do­wa­nie Amy.

– Mama nie wspo­mi­na­ła nic o na­szych pie­ni­ądzach i nie chcia­ła­by, aby­śmy wy­rze­ka­ły się wszyst­kie­go. Niech ka­żda kupi to, cze­go pra­gnie i spra­wi so­bie odro­bi­nę ra­do­ści. Ci­ężko pra­cu­je­my, żeby za­ro­bić te pie­ni­ądze! – za­wo­ła­ła Jo, przy­gląda­jąc się swo­im ob­ca­som, jak zwy­kli to ro­bić pa­no­wie.

– Ja na pew­no: uczę te nie­zno­śne dzie­cia­ki pra­wie cały dzień, pod­czas gdy ma­rzę o tym, aby zaj­mo­wać się do­mem – za­częła to­nem skar­gi Meg.

– Ty nie masz ani w po­ło­wie tak ci­ężko jak ja – od­pa­rła na to Jo. – Co byś po­wie­dzia­ła, gdy­byś go­dzi­na­mi sie­dzia­ła za­mkni­ęta z ner­wo­wą, wiecz­nie nie­za­do­wo­lo­ną sta­rusz­ką, któ­ra nie daje ci chwi­li wy­tchnie­nia i dręczy cię tak, że masz ocho­tę wy­sko­czyć przez okno albo się roz­pła­kać?

– Nie­ład­nie jest się iry­to­wać, ale uwa­żam, że zmy­wa­nie na­czyń i utrzy­my­wa­nie po­rząd­ku to naj­gor­sza ro­bo­ta na świe­cie. Przez nią się złosz­czę, a moje ręce ro­bią się ta­kie sztyw­ne, że w ogó­le nie mogę ćwi­czyć jak na­le­ży.

I Beth spoj­rza­ła na swo­je szorst­kie dło­nie z wes­tchnie­niem, któ­re tym ra­zem wszy­scy mo­gli usły­szeć.

– Chy­ba żad­na z was nie cier­pi tak jak ja – za­wo­ła­ła Amy – bo wy nie mu­si­cie cho­dzić do szko­ły z bez­czel­ny­mi dziew­czy­na­mi, któ­re do­ku­cza­ją ci, je­śli się cze­goś nie na­uczysz, wy­śmie­wa­ją się z two­ich su­kie­nek, czer­nią two­je­go tatę, je­śli nie jest bo­ga­ty, a na­wet cze­pia­ją się two­je­go nosa.

– Je­śli masz na my­śli oczer­nia­nie, po­wiedz to po­praw­nie, a nie mów o czer­nie­niu, jak­by tata był bu­tem – po­ra­dzi­ła ze śmie­chem Jo.

– Wiem, co mam na my­śli i nie mu­sisz się z tego na­igry­wać. Rze­czą wła­ści­wą jest uży­wać do­brych słów i po­sze­rzać słow­nic­two – od­ci­ęła się Amy z god­no­ścią.

– Nie na­ska­kuj­cie na sie­bie, dzie­ci. Czy nie chcia­ła­byś mieć tych pie­ni­ędzy, któ­re tata stra­cił, gdy by­ły­śmy małe, Jo? Ojej! Ja­kże by­ły­by­śmy szczęśli­we i grzecz­ne, gdy­by­śmy nie mia­ły zmar­twień! – rze­kła Meg, któ­ra pa­mi­ęta­ła lep­sze cza­sy.

– Kie­dyś po­wie­dzia­łaś, że je­ste­śmy dużo szczęśliw­sze niż dzie­ci Kin­gów, bo one po­mi­mo pie­ni­ędzy cały czas się kłó­cą i złosz­czą.

– To praw­da, Beth. Cóż, my­ślę, że w su­mie je­ste­śmy szczęśliw­sze. Bo mimo że mu­si­my pra­co­wać, śmie­je­my się z sie­bie i sta­no­wi­my ca­łkiem zgra­ną pacz­kę, jak­by po­wie­dzia­ła Jo.

– Jo uży­wa ta­kich po­tocz­nych wy­ra­żeń! – za­uwa­ży­ła Amy, ob­rzu­ca­jąc kar­cącym spoj­rze­niem dłu­gą po­stać wy­ci­ągni­ętą na dy­wa­ni­ku.

Jo na­tych­miast usia­dła, wło­ży­ła ręce do kie­sze­ni i za­częła gwiz­dać.

– Nie rób tak, Jo. To przy­stoi chłop­com!

– Wła­śnie dla­te­go to ro­bię.

– Nie zno­szę nie­grzecz­nych, nie­wy­cho­wa­nych dziew­cząt!

– Nie­na­wi­dzę sztucz­nych, afek­to­wa­nych smar­kul!

– Zgo­da bu­du­je, nie­zgo­da ruj­nu­je – za­nu­ci­ła roz­jem­czy­ni Beth z tak za­baw­nym wy­ra­zem twa­rzy, że oba ostre gło­sy prze­szły w śmiech i „na­ska­ki­wa­nie” na ra­zie usta­ło.

– Na­praw­dę, dziew­częta, obie je­ste­ście win­ne – Meg zwy­cza­jem star­szej sio­stry za­częła po­uczać. – Jo­se­phi­ne, je­steś na tyle duża, żeby po­rzu­cić chło­pi­ęce wy­bry­ki i za­cho­wy­wać się jak na­le­ży. To nie mia­ło ta­kie­go zna­cze­nia, gdy by­łaś mała, ale te­raz, gdy wy­ro­słaś i upi­nasz wło­sy, po­win­naś pa­mi­ętać o tym, że je­steś mło­dą damą.

– Nie je­stem! A je­śli upi­na­nie wło­sów robi ze mnie damę, będę cze­sa­ła się w dwa war­ko­cze do dwu­dziest­ki! – za­wo­ła­ła Jo, ści­ąga­jąc sia­tecz­kę i roz­pusz­cza­jąc kasz­ta­no­wą grzy­wę. – Nie zno­szę my­śli, że mia­ła­bym do­ro­snąć, być pan­ną March, no­sić dłu­gie suk­nie i stać się wy­mu­ska­ną da­mul­ką! Samo by­cie dziew­czy­ną jest już wy­star­cza­jąco złe, gdy lubi się chło­pi­ęce za­ba­wy, za­jęcia i zwy­cza­je! Nie mogę po­zbyć się uczu­cia za­wo­du z po­wo­du tego, że nie je­stem chłop­cem. A te­raz, gdy od­da­ła­bym ży­cie, żeby pó­jść i wal­czyć ra­mię w ra­mię z tatą, jest ono sil­niej­sze niż kie­dy­kol­wiek. Bo mogę tyl­ko sie­dzieć w domu i ro­bić na dru­tach jak ja­kaś bez­rad­na sta­rusz­ka!

I Jo po­trząsnęła nie­bie­ską woj­sko­wą skar­pe­tą, aż dru­ty za­brzęcza­ły ni­czym ka­sta­nie­ty, a kłębek w pod­sko­kach po­to­czył się na dru­gi ko­niec po­ko­ju.

– Bied­na Jo! To rze­czy­wi­ście strasz­ne, ale nic na to nie po­ra­dzisz. Mu­sisz spró­bo­wać za­do­wo­lić się męskim imie­niem i wcie­la­niem się w rolę na­sze­go bra­ta – rze­kła Beth, głasz­cząc po­tar­ga­ną gło­wę dło­nią, któ­rej de­li­kat­ne­mu do­ty­ko­wi nie mo­gły za­szko­dzić wszyst­kie pra­ce świa­ta ra­zem wzi­ęte.

– A je­śli cho­dzi o cie­bie, Amy – ci­ągnęła Meg – je­steś ogól­nie rzecz bio­rąc prze­sad­nie wy­bred­na i aku­rat­na. Na ra­zie two­je hu­mo­ry są za­baw­ne, ale je­śli nie będziesz się mia­ła na bacz­no­ści, wy­ro­śniesz na afek­to­wa­ną gąskę. Po­do­ba­ją mi się two­je do­bre ma­nie­ry i wy­twor­ny spo­sób wy­sła­wia­nia się, kie­dy nie si­lisz się na zbyt­nią ele­gan­cję. Ale two­je nie­do­rzecz­ne sło­wa nie są lep­sze od ko­lo­kwia­li­zmów Jo.

– Je­śli Jo jest chłop­czy­cą, a Amy gąską, to czym je­stem ja? – za­py­ta­ła Beth, go­to­wa przy­jąć po­ucze­nie.

– Ty je­steś ni­czym in­nym, tyl­ko na­szym ko­cha­niem – od­pa­rła cie­pło Meg i nikt nie za­prze­czył, bo „Mysz­ka” była pu­pil­ką ro­dzi­ny.

Jako że mło­dzi czy­tel­ni­cy lu­bią wie­dzieć, „jak lu­dzie wy­gląda­ją”, wy­ko­rzy­sta­my ten mo­ment, aby po­krót­ce na­kre­ślić por­tre­ty czte­rech sióstr, któ­re sie­dzia­ły w pó­łm­ro­ku nad ro­bót­ka­mi, pod­czas gdy na ze­wnątrz ci­cho pró­szył gru­dnio­wy śnieg, a w środ­ku we­so­ło trza­skał ogień. Po­kój, choć wy­po­sa­żo­ny w wy­bla­kły dy­wan i skrom­ne me­bel­ki, był przy­tul­ny. Na ścia­nach wi­sia­ły je­den czy dwa do­bre ob­ra­zy, wnękę wy­pe­łnia­ły ksi­ążki, w oknach kwi­tły chry­zan­te­my i cie­mier­ni­ki bia­łe, a ca­ło­ść prze­ni­ka­ła miła at­mos­fe­ra do­mo­we­go spo­ko­ju.

Mar­ga­ret, naj­star­sza z ca­łej czwór­ki, mia­ła szes­na­ście lat i była bar­dzo ład­na – pulch­na, o ja­snej ce­rze, du­żych oczach, buj­nych, mi­ęk­kich, brązo­wych wło­sach, słod­kich ustach i bia­łych dło­niach, któ­ry­mi się szczy­ci­ła. Pi­ęt­na­sto­let­nia Jo była bar­dzo wy­so­ka, chu­da i sma­gła, wręcz przy­wo­dzi­ła na myśl źre­ba­ka, bo ni­g­dy nie wie­dzia­ła, co po­cząć z dłu­gi­mi ko­ńczy­na­mi, któ­re bar­dzo jej za­wa­dza­ły. Mia­ła sta­now­cze usta, za­baw­ny nos, by­stre, sza­re oczy, któ­re zda­wa­ły się wi­dzieć wszyst­ko i były na zmia­nę dzi­kie, roz­ba­wio­ne albo za­my­ślo­ne. Dłu­gie, gęste wło­sy sta­no­wi­ły jej je­dy­ną ozdo­bę, ale zwy­kle były dla wy­go­dy zwi­ni­ęte pod sia­tecz­ką. Jo mia­ła okrągłe ra­mio­na, duże dło­nie i sto­py, non­sza­lanc­ki spo­sób ubie­ra­nia się i spra­wia­ła nie­po­ko­jące wra­że­nie dziew­czy­ny, któ­ra gwa­łtow­nie zmie­nia się w ko­bie­tę i nie jest z tego po­wo­du za­do­wo­lo­na.

Eli­za­beth, przez wszyst­kich zwa­na Beth, była ru­mia­ną trzy­na­sto­lat­ką o gład­kich wło­sach, ja­snych oczach, nie­śmia­łym spo­so­bie by­cia, ła­god­nym gło­sie i spo­koj­nym wy­ra­zie twa­rzy, któ­ra rzad­ko ule­ga­ła wzbu­rze­niu. Oj­ciec mó­wił na nią „Pan­na Spo­kój” i prze­zwi­sko to do­sko­na­le do niej pa­so­wa­ło, Beth bo­wiem zda­wa­ła się żyć we wła­snym szczęśli­wym świe­cie, któ­ry ośmie­la­ła się opu­ścić tyl­ko po to, aby wy­jść na­prze­ciw tym nie­licz­nym oso­bom, któ­re da­rzy­ła za­ufa­niem i mi­ło­ścią.

Amy, choć naj­młod­sza, była oso­bą naj­wa­żniej­szą, przy­naj­mniej we wła­snym mnie­ma­niu. Praw­dzi­wa Śnie­żka, nie­bie­sko­oka, o ja­snych wi­jących się wło­sach opa­da­jących na ra­mio­na, bla­da i szczu­pła, za­wsze no­si­ła się jak mło­da dama zwa­ża­jąca na do­bre ma­nie­ry.

Tego, ja­kie były cha­rak­te­ry czte­rech sióstr, do­wie­my się pó­źniej.

Ze­gar wy­bił szó­stą i Beth, za­gar­nąw­szy węgle w ko­min­ku, usta­wi­ła przy nim parę pan­to­fli, aby się ogrza­ły. Wi­dok tych sta­rych bu­tów ucie­szył dziew­częta, bo za­po­wia­dał ry­chły po­wrót mamy. Meg prze­sta­ła po­uczać sio­stry i za­pa­li­ła lam­pę, Amy do­bro­wol­nie ze­szła z fo­te­la, a Jo za­po­mnia­ła o zmęcze­niu i usia­dła przy ogniu, trzy­ma­jąc pan­to­fle bli­żej pło­mie­ni.

– Są ca­łkiem zdar­te. Ma­min­ka musi do­stać nowe.

– Po­my­śla­łam, że ku­pię jej pan­to­fle za mo­je­go do­la­ra – ode­zwa­ła się Beth.

– Nie, ja je ku­pię! – za­wo­ła­ła Amy.

– Ja je­stem naj­star­sza – za­częła Meg, ale Jo wtrąci­ła zde­cy­do­wa­nie:

– Te­raz, gdy nie ma taty, to ja je­stem mężczy­zną w tej ro­dzi­nie i zdo­będę pan­to­fle, bo tata ka­zał mi szcze­gól­nie opie­ko­wać się mamą pod jego nie­obec­no­ść.

– Po­wiem wam, co zro­bi­my. Niech ka­żda z nas kupi jej coś na świ­ęta za­miast so­bie – za­pro­po­no­wa­ła Beth.

– Tyl­ko ty mo­głaś na to wpa­ść, ko­cha­na! Co jej ku­pi­my? – za­wo­ła­ła Jo.

Wszyst­kie dziew­częta po­grąży­ły się w za­my­śle­niu, po czym Meg, jak gdy­by pod wpły­wem wi­do­ku swo­ich ład­nych dło­ni, oświad­czy­ła:

– Ja ku­pię jej ład­ne ręka­wicz­ki.

– Woj­sko­we buty, naj­lep­sze, ja­kie mogą być! – wy­krzyk­nęła Jo.

– Kil­ka chu­s­te­czek, wszyst­kie ob­rębio­ne – rze­kła Beth.

– Ja jej po­da­ru­ję fla­ko­nik wody ko­lo­ńskiej. Lubi ją, a przy tym nie kosz­tu­je dużo, zo­sta­nie mi więc tro­chę pie­ni­ędzy na ołów­ki – do­da­ła Amy.

– Jak wręczy­my pre­zen­ty? – za­py­ta­ła Meg.

– Po­ło­ży­my je na sto­le, przy­pro­wa­dzi­my mamę i będzie­my pa­trzeć, jak otwie­ra pa­czusz­ki. Nie pa­mi­ęta­cie, jak to ro­bi­ły­śmy w na­sze uro­dzi­ny? – od­pa­rła Jo.

– Ja strasz­nie się ba­łam, kie­dy przy­cho­dzi­ła moja ko­lej usi­ąść na krze­śle w ko­ro­nie na gło­wie i wi­dzieć, jak wszyst­kie wma­sze­ro­wu­je­cie, aby wręczyć mi pre­zen­ty i po­ca­ło­wać mnie. Pre­zen­ty i ca­łu­sy po­do­ba­ły mi się, ale okrop­nie się czu­łam, kie­dy tak sie­dzia­ły­ście i pa­trzy­ły­ście na mnie, gdy otwie­ra­łam pa­czusz­ki – po­wie­dzia­ła Beth, któ­ra jed­no­cze­śnie opie­ka­ła so­bie twarz i chleb na pod­wie­czo­rek.

– Niech ma­min­ka my­śli, że ku­pu­je­my rze­czy dla sie­bie, a po­tem zro­bi­my jej nie­spo­dzian­kę. Mu­si­my iść na za­ku­py ju­tro po po­łud­niu, Meg. Tyle jest jesz­cze ro­bo­ty przy bo­żo­na­ro­dze­nio­wym przed­sta­wie­niu – po­wie­dzia­ła Jo, prze­cha­dza­jąc się po po­ko­ju z ręka­mi za­ło­żo­ny­mi na ple­cach i za­dar­tym do góry no­sem.

– To ostat­ni raz, kie­dy wy­stępu­ję. Ro­bię się za sta­ra na ta­kie rze­czy – za­uwa­ży­ła Meg, któ­ra wca­le jed­nak nie wy­ro­sła z „prze­bie­ra­nek”.

– Wiem, że nie prze­sta­niesz wy­stępo­wać, do­pó­ki mo­żesz pa­ra­do­wać w bia­łej suk­ni z roz­pusz­czo­ny­mi wło­sa­mi i w bi­żu­te­rii ze złot­ka. Je­steś naj­lep­szą ak­tor­ką, jaką mam, i je­śli opu­ścisz sce­nę, to ko­niec z ca­łym te­atrem – stwier­dzi­ła ze śmie­chem Jo. – Po­win­ny­śmy zro­bić pró­bę dziś wie­czo­rem. Cho­dź, Amy, po­ćwicz sce­nę omdle­wa­nia, bo je­steś w niej sztyw­na jak po­grze­bacz.

– Nic na to nie po­ra­dzę. Ni­g­dy nie wi­dzia­łam mdle­jącej oso­by i nie mam za­mia­ru cała się po­si­nia­czyć, pa­da­jąc plac­kiem tak jak ty. Je­śli mogę osu­nąć się swo­bod­nie, to upad­nę na podło­gę. Je­śli nie, opad­nę z gra­cją na krze­sło. Nie ob­cho­dzi mnie, czy Hugo na­trze na mnie z pi­sto­le­tem – od­pa­rła Amy, któ­ra nie mia­ła ak­tor­skie­go ta­len­tu, ale będąc drob­ną, mo­gła zo­stać wy­nie­sio­na ze sce­ny przez czar­ny cha­rak­ter.

– Zrób to tak. Za­łam dło­nie i idź chwiej­nym kro­kiem przez po­kój, wo­ła­jąc jak osza­la­ła: „Ro­de­ri­go! Ra­tuj! Ra­tuj!”.

I Jo wy­szła z me­lo­dra­ma­tycz­nym okrzy­kiem, któ­ry był praw­dzi­wie prze­ra­ża­jący.

Amy uda­ła się za nią, ale wy­ci­ąga­ła przed sie­bie sztyw­no ręce i po­ru­sza­ła się me­cha­nicz­nie, a jej „Och!” bar­dziej przy­wo­dzi­ło na myśl krzyk ukłu­tej szpil­ką niż strach i udrękę. Jo wy­da­ła z sie­bie roz­pacz­li­wy jęk, za to Meg się ro­ze­śmia­ła, Beth zaś, po­chło­ni­ęta ogląda­niem za­baw­nej scen­ki, przy­pa­li­ła chleb.

– To na nic! Daj z sie­bie wszyst­ko, gdy przyj­dzie czas, a je­śli wi­dow­nia będzie się śmia­ła, nie miej do mnie pre­ten­sji. Meg, te­raz two­ja ko­lej.

Po­tem już po­szło gład­ko, al­bo­wiem Don Pe­dro rzu­cił wy­zwa­nie świa­tu w dwu­stro­ni­co­wym mo­no­lo­gu bez jed­nej prze­rwy. Wie­dźma Ha­gar wy­re­cy­to­wa­ła okrop­ne za­klęcie nad ko­tłem pe­łnym go­tu­jących się ro­puch, co dało nie­sa­mo­wi­ty efekt. Ro­de­ri­go mężnie ro­ze­rwał kaj­da­ny, a Hugo z dzi­kim „Ha! Ha!” sko­nał dręczo­ny wy­rzu­ta­mi su­mie­nia i ar­sze­ni­kiem.

– To na­sze naj­lep­sze jak do tej pory przed­sta­wie­nie – rze­kła Meg, gdy mar­twy opry­szek usia­dł i roz­cie­rał łok­cie.

– Nie poj­mu­ję, skąd przy­cho­dzą ci do gło­wy tak wspa­nia­łe hi­sto­rie, któ­re po­tem cu­dow­nie przed­sta­wiasz, Jo. Ist­ny z cie­bie Szek­spir! – za­wo­ła­ła Beth, głębo­ko prze­ko­na­na, że jej sio­stry ob­da­rzo­ne są ta­len­ta­mi we wszyst­kich dzie­dzi­nach.

– Prze­sa­dzasz – od­pa­rła skrom­nie Jo. – Uwa­żam co praw­da, że tra­ge­dia ope­ro­wa Klątwa wie­dźmy to ca­łkiem do­bra rzecz, ale wo­la­ła­bym wy­sta­wić Mak­be­ta, gdy­by­śmy tyl­ko mia­ły za­pad­nię dla Ban­ko. Za­wsze chcia­łam ode­grać sce­nę za­bój­stwa. „Czy to jest szty­let, co przede mną błysz­czy?”[2] – wy­mam­ro­ta­ła Jo, prze­wra­ca­jąc ocza­mi i chwy­ta­jąc ręka­mi po­wie­trze, jak wi­dzia­ła to u pew­ne­go słyn­ne­go ak­to­ra tra­gicz­ne­go.

– Nie, to wi­de­lec do opie­ka­nia z bu­tem mamy za­miast chle­ba. Beth cier­pi na ma­nię ak­tor­ską! – za­wo­ła­ła Meg i pró­ba za­ko­ńczy­ła się ogól­nym wy­bu­chem śmie­chu.

– Cie­szę się, że tak wam we­so­ło, moje dziew­częta – ode­zwał się od pro­gu ra­do­sny głos.

Ak­tor­ki i wi­dow­nia od­wró­ci­ły się, aby po­wi­tać wy­so­ką, sym­pa­tycz­ną damę, któ­rej wy­gląd zda­wał się mó­wić „czy mogę po­móc?”, co było do­praw­dy roz­kosz­ne. Ko­bie­ta nie była ele­ganc­ko ubra­na, ale wy­gląda­ła szla­chet­nie, a dziew­częta uwa­ża­ły, że sza­ry płaszcz i nie­mod­ny be­ret okry­wa naj­wspa­nial­szą mat­kę na świe­cie.

– Jak wam mi­nął dzień, ko­cha­ne? Tyle było ro­bo­ty przy przy­go­to­wy­wa­niu pa­czek na ju­tro, że nie mia­łam cza­su przy­jść na obiad. Czy ktoś tu za­glądał, Beth? Jak tam two­je prze­zi­ębie­nie, Meg? Jo, wy­glądasz na śmier­tel­nie zmęczo­ną. Cho­dź i po­ca­łuj mnie, ma­le­ńka.

Snu­jąc te mat­czy­ne do­cie­ka­nia, pani March zdjęła mo­kre rze­czy, wło­ży­ła cie­płe pan­to­fle, usia­dła w fo­te­lu i sa­dza­jąc so­bie Amy na ko­la­nach, szy­ko­wa­ła się do roz­ko­szo­wa­nia naj­mil­szą go­dzi­ną swo­je­go pra­co­wi­te­go dnia. Dziew­częta uwi­ja­ły się wo­ko­ło, pró­bu­jąc ka­żda na swój spo­sób za­pew­nić ma­mie wy­go­dę. Meg na­kry­ła do sto­łu, Jo przy­nio­sła drwa i usta­wi­ła krze­sła, upusz­cza­jąc, prze­wra­ca­jąc i po­trąca­jąc wszyst­ko, cze­go się do­tknęła. Beth, mil­cząca i pra­co­wi­ta, prze­my­ka­ła mi­ędzy sa­lo­ni­kiem a kuch­nią, a Amy wy­da­wa­ła wszyst­kim po­le­ce­nia, sie­dząc z za­ło­żo­ny­mi ręka­mi.

Kie­dy ze­bra­ły się wo­kół sto­łu, pani March z wy­ra­zem szczęścia na twa­rzy po­wie­dzia­ła:

– Po ko­la­cji będę mia­ła dla was coś bar­dzo mi­łe­go.

Ja­sny uśmiech prze­mknął po twa­rzach ni­czym pro­mień sło­ńca. Beth kla­snęła w dło­nie, nie zwa­ża­jąc na trzy­ma­ne­go w nich her­bat­ni­ka, a Jo pod­rzu­ci­ła w górę ser­wet­kę z okrzy­kiem:

– List! List! Trzy wi­wa­ty dla taty!

– Tak, dłu­gi, miły list. Tata czu­je się do­brze i wszyst­ko wska­zu­je na to, że prze­trwa zimę le­piej, niż my­śla­ły­śmy. Prze­sy­ła ser­decz­ne ży­cze­nia świ­ątecz­ne i spe­cjal­ną wia­do­mo­ść dla was, dziew­częta – rze­kła pani March, po­kle­pu­jąc kie­szeń tak, jak­by mia­ła tam scho­wa­ny skarb.

– Po­śpiesz­my się za­tem i za­ła­tw­my to! Nie trać cza­su na uno­sze­nie pa­lusz­ka i wdzi­ęcze­nie się nad ta­le­rzem, Amy! – za­wo­ła­ła Jo, krztu­sząc się her­ba­tą i upusz­cza­jąc na dy­wan krom­kę ma­słem do spodu, tak bar­dzo nie mo­gła do­cze­kać się od­czy­ta­nia li­stu.

Beth prze­sta­ła jeść i wy­co­fa­ła się do swo­je­go ciem­ne­go kąci­ka, aby roz­my­ślać nad cze­ka­jącą ich przy­jem­no­ścią, do­pó­ki po­zo­sta­li nie wsta­ną od sto­łu.

– My­ślę, że to wspa­nia­łe, że tata za­ci­ągnął się do woj­ska jako ka­pe­lan, mimo że prze­kro­czył wiek po­bo­ro­wy i nie ma dość sił, aby wal­czyć – za­uwa­ży­ła cie­pło Meg.

– Jak ja bym chcia­ła za­ci­ągnąć się jako ko­mi­wo­ja­żer, mar­kie... no, jak jej tam, albo sa­ni­ta­riusz­ka, że­bym mo­gła być bli­sko nie­go i mu po­ma­gać – wy­jęcza­ła Jo.

– Okrop­nie musi być spać w na­mio­cie, jeść ró­żne nie­smacz­ne rze­czy i pić z bla­sza­ne­go kub­ka – wes­tchnęła Amy.

– Kie­dy on wró­ci, ma­min­ko? – za­py­ta­ła Beth lek­ko drżącym gło­sem.

– Do­pie­ro za wie­le mie­si­ęcy, ko­cha­na, chy­ba że za­cho­ru­je. Zo­sta­nie w woj­sku i będzie su­mien­nie wy­pe­łniał swo­je obo­wi­ąz­ki tak dłu­go, jak tyl­ko będzie mógł, a my nie będzie­my pro­sić go o po­wrót ani mi­nu­ty wcze­śniej, niż zo­sta­nie zwol­nio­ny ze słu­żby. A te­raz cho­dźcie i po­słu­chaj­cie li­stu.

Cała gro­mad­ka przy­su­nęła się do ko­min­ka. Mat­ka za­sia­dła w fo­te­lu, Beth u jej stóp, Meg i Amy przy­sia­dły na po­ręczach, Jo zaś za­wi­sła nad opar­ciem, tak by nikt nie mógł do­strzec żad­nych oznak emo­cji, je­śli list oka­za­łby się bar­dzo wzru­sza­jący. Nie­wie­le było wie­ści w owych ci­ężkich cza­sach, któ­re nie by­ły­by wzru­sza­jące, zwłasz­cza tych, któ­re oj­co­wie wy­sy­ła­li do do­mów. W tym aku­rat li­ście nie­wie­le było mowy o prze­by­tych tru­dach, nie­bez­pie­cze­ństwach, z któ­ry­mi się mie­rzo­no, ani o nie­prze­zwy­ci­ężo­nej tęsk­no­cie za do­mem. Był to we­so­ły, opty­mi­stycz­ny list pe­łen barw­nych opi­sów obo­zo­we­go ży­cia, prze­mar­szów i żo­łnier­skich cie­ka­wo­stek. Do­pie­ro pod ko­niec au­tor da­wał ujście swo­jej oj­cow­skiej mi­ło­ści i tęsk­no­cie za có­recz­ka­mi.

Prze­każ im, że bar­dzo je ko­cham i uca­łuj je ode mnie. Po­wiedz, że my­ślę o nich za dnia, mo­dlę się za nie w nocy, a w ka­żdej chwi­li znaj­du­ję naj­wi­ęk­szą po­cie­chę w ich mi­ło­ści. Wy­da­je się, że rok roz­łąki to bar­dzo dłu­go, ale przy­po­mnij im, że cze­ka­jąc, mo­że­my pra­co­wać, aby te ci­ężkie dni nie po­szły na mar­ne. Wiem, że pa­mi­ęta­ją o wszyst­kim, co im po­wie­dzia­łem, że są dla cie­bie ko­cha­jący­mi dzie­ćmi, su­mien­nie spe­łnia­ją swo­je obo­wi­ąz­ki, dziel­nie wal­czą z we­wnętrz­ny­mi wro­ga­mi i pra­cu­ją nad sobą tak pi­ęk­nie, że gdy wró­cę, będę bar­dziej niż kie­dy­kol­wiek dum­ny z mo­ich uko­cha­nych ma­łych ko­bie­tek.

W tym miej­scu wszyst­kie za­częły po­ci­ągać no­sa­mi. Jo nie wsty­dzi­ła się wiel­kiej łzy, któ­ra skap­nęła jej z czub­ka nosa, a Amy wca­le nie prze­szka­dza­ła znisz­czo­na fry­zu­ra, gdy ukry­ła twarz w ra­mie­niu mat­ki i za­szlo­cha­ła:

– Je­stem sa­mo­lub­ną dziew­czy­ną! Ale na­praw­dę po­sta­ram się po­pra­wić, żeby tata się na mnie nie za­wió­dł.

– Wszyst­kie się po­sta­ra­my! – za­wo­ła­ła Meg. – Ja za dużo my­ślę o swo­im wy­glądzie i nie zno­szę pra­co­wać, ale już nie będę, je­śli dam radę.

– Ja po­sta­ram się być tym, czym z ta­kim upodo­ba­niem na­zy­wa mnie tata: „małą ko­biet­ką”, nie będę nie­okrze­sa­na i dzi­ka, ale będę spe­łnia­ła swo­je obo­wi­ąz­ki na miej­scu, za­miast ma­rzyć o by­ciu gdzie in­dziej – rze­kła Jo, my­śląc o tym, że pa­no­wa­nie nad sobą w domu jest za­da­niem dużo trud­niej­szym niż sta­wia­nie czo­ła kil­ku re­be­lian­tom na Po­łud­niu.

Beth nie po­wie­dzia­ła nic, tyl­ko ota­rła łzy nie­bie­ską woj­sko­wą skar­pe­tą i za­częła z ca­łej siły ro­bić na dru­tach, nie zwle­ka­jąc ani chwi­li z wy­pe­łnia­niem obo­wi­ąz­ku, któ­ry był w za­si­ęgu ręki. Na­to­miast w głębi swo­jej spo­koj­nej du­szycz­ki po­sta­no­wi­ła, że będzie do­kład­nie taka, jaką miał na­dzie­ję za­stać ją oj­ciec, gdy po upły­wie roku szczęśli­wie wró­ci do domu.

Pani March prze­rwa­ła ci­szę, któ­ra na­stąpi­ła po sło­wach Jo, mó­wi­ąc we­so­łym gło­sem:

– Pa­mi­ęta­cie wa­szą za­ba­wę w wędrów­kę piel­grzy­ma[3], gdy by­ły­ście małe? Nic was tak nie cie­szy­ło, jak gdy przy­wi­ązy­wa­łam wam do ple­ców moje tor­by na skraw­ki, do któ­rych mia­ły­ście wkła­dać brze­mio­na, da­wa­łam wam ka­pe­lu­sze, la­ski i zwit­ki pa­pie­ru, a na­stęp­nie po­zwa­la­łam prze­mie­rzać dom od piw­ni­cy, któ­ra była Mia­stem Za­gła­dy, aż po sam szczyt, gdzie ze wszyst­kich ślicz­nych rze­czy, ja­kie zdo­ła­ły­ście ze­brać, bu­do­wa­ły­ście Nie­bia­ński Gród.

– To była świet­na za­ba­wa, zwłasz­cza prze­jście obok lwów, wal­ka z Apo­lio­nem i prze­mie­rza­nie do­li­ny, w któ­rej miesz­ka­ły cho­chli­ki – za­du­ma­ła się Jo.

– A mnie po­do­ba­ło się miej­sce, w któ­rym to­bo­łki od­pa­da­ły i to­czy­ły się w dół po scho­dach – po­wie­dzia­ła Meg.

– Ja lu­bi­łam ten mo­ment, gdy po ca­łej wędrów­ce wy­cho­dzi­ły­śmy na sło­ńce i ra­do­śnie śpie­wa­ły­śmy.

– Nie­wie­le z tego pa­mi­ętam, poza tym że ba­łam się piw­ni­cy i ciem­ne­go we­jścia, ale za­wsze sma­ko­wa­ły mi cia­sto i mle­ko, któ­re ja­dły­śmy na gó­rze. Gdy­by nie to, że je­stem już za duża na ta­kie rze­czy, chęt­nie po­ba­wi­ła­bym się w to jesz­cze raz – po­wie­dzia­ła Amy, któ­ra w doj­rza­łym wie­ku lat dwu­na­stu za­czy­na­ła mó­wić o wy­rze­ka­niu się dzie­ci­ęcych spraw.

– Na to ni­g­dy nie je­ste­śmy za duże, moja dro­ga, bo to za­ba­wa, któ­rą w taki czy inny spo­sób od­gry­wa­my przez cały czas. Na­sze brze­mio­na są z nami, a na­sza dro­ga przed nami, tęsk­no­ta za do­brem i szczęściem to prze­wod­nik, któ­ry pro­wa­dzi nas przez licz­ne kło­po­ty i błędy ku po­ko­jo­wi będące­mu praw­dzi­wym Nie­bia­ńskim Gro­dem. Po­słu­chaj­cie, moje małe piel­grzym­ki, za­łó­żmy, że za­cznie­cie od nowa, tym ra­zem nie na niby, ale na­praw­dę i spraw­dzi­cie, jak da­le­ko zdo­ła­cie do­trzeć przed po­wro­tem taty.

– Na­praw­dę, mamo? Gdzie są na­sze to­bo­łki? – za­py­ta­ła Amy, któ­ra wszyst­ko bra­ła do­słow­nie.

– Ka­żda z was po­wie­dzia­ła wła­śnie, ja­kie ma brze­mię, z wy­jąt­kiem Beth. Wy­da­je mi się, że ona wca­le go nie ma – od­rze­kła mat­ka.

– Ow­szem, mam. Moim brze­mie­niem są na­czy­nia i ścier­ki do ku­rzu, za­zdro­ść wo­bec dziew­cząt, któ­re mają ład­ne pia­ni­na, a ta­kże strach przed lu­dźmi.

To­bo­łek Beth był tak za­baw­ny, że wszyst­kie mia­ły ocho­tę się ro­ze­śmiać, ale nikt tego nie zro­bił, bo to bar­dzo do­tknęło­by wra­żli­wą dziew­czy­nę.

– Zrób­my tak – po­wie­dzia­ła w za­my­śle­niu Meg. – To tyl­ko inna na­zwa na sta­ra­nie się być do­bry­mi, a ta opo­wie­ść może nam w tym do­po­móc, bo choć chce­my być do­bre, pra­ca nad sobą jest ci­ężka, cza­sa­mi o niej za­po­mi­na­my i nie da­je­my z sie­bie wszyst­kie­go.

– Dziś wie­czo­rem ugrzęzły­śmy w Ba­gnie Roz­ter­ki, ale przy­szła mama i wy­ci­ągnęła nas stam­tąd. Tak jak Po­moc w ksi­ążce. Po­win­ny­śmy mieć swo­ją li­stę wska­zó­wek, jak Chrze­ści­ja­nin. Co z tym zro­bi­my? – za­py­ta­ła Jo za­chwy­co­na po­my­słem, któ­ry do­da­wał odro­bi­ny ro­man­ty­zmu nud­ne­mu za­da­niu wy­pe­łnia­nia swo­ich obo­wi­ąz­ków.

– Zaj­rzyj­cie pod po­dusz­ki w bo­żo­na­ro­dze­nio­wy po­ra­nek, a znaj­dzie­cie swój prze­wod­nik – od­pa­rła pani March.

Sio­stry za­częły roz­ma­wiać o no­wym po­my­śle, pod­czas gdy sta­ra słu­żąca Han­na sprząta­ła ze sto­łu. Na­stęp­nie wy­jęto czte­ry ko­szy­ki na ro­bót­ki i dziew­częta z za­pa­łem za­bra­ły się do szy­cia po­ście­li dla ciot­ki March. Ro­bo­ta była mo­zol­na, ale tego wie­czo­ra nikt nie na­rze­kał. Przy­jęto po­my­sł Jo po­dzie­le­nia dłu­gich szwów na czte­ry części i na­zwa­nia ćwiar­tek Eu­ro­pą, Azją, Afry­ką i Ame­ry­ką. W ten spo­sób ro­bo­ta po­su­wa­ła się zna­ko­mi­cie, szcze­gól­nie gdy dziew­częta roz­ma­wia­ły o ró­żnych kra­jach, po któ­rych bie­gły szwy.

O dzie­wi­ątej za­ko­ńczy­ły pra­cę i jak zwy­kle przed snem od­da­ły się śpie­wa­niu. Tyl­ko Beth po­tra­fi­ła wy­do­być mu­zy­kę ze sta­re­go pia­ni­na. Po­tra­fi­ła tak de­li­kat­nie do­ty­kać po­żó­łkłych kla­wi­szy, że roz­brzmie­wał miły akom­pa­nia­ment do pro­stych pio­se­nek, któ­re lu­bi­ły śpie­wać. Meg mia­ła głos dźwi­ęcz­ny ni­czym flet i wraz z mat­ką prze­wo­dzi­ła chór­ko­wi. Amy świer­go­ta­ła jak świerszcz, a Jo błąka­ła się wśród dźwi­ęków we­dług wła­sne­go upodo­ba­nia, za­wsze wy­ska­ku­jąc w nie­wła­ści­wym miej­scu ze skrze­kiem albo drże­niem gło­su, któ­re psu­ły naj­bar­dziej na­stro­jo­wą me­lo­dię. Był to ich nie­zmien­ny ry­tu­ał od cza­su, gdy na­uczy­ły się se­ple­nić „mi­goc, mi­goc, mała giast­ko” i wspól­ne śpie­wa­nie sta­ło się do­mo­wym zwy­cza­jem, mama bo­wiem była uro­dzo­ną śpie­wacz­ką. Jej głos był pierw­szym dźwi­ękiem, jaki roz­le­gał się rano, gdy krząta­ła się po domu, nu­cąc ni­czym skow­ro­nek, i ostat­nim, jaki dało się sły­szeć wie­czo­rem, dziew­częta bo­wiem ni­g­dy nie wy­ro­sły z do­brze zna­nej ko­ły­san­ki.

ROZ­DZIAŁ II

–

WE­SO­ŁE ŚWI­ĘTA

Jo była pierw­szą, któ­ra obu­dzi­ła się o sza­rym świ­cie bo­żo­na­ro­dze­nio­we­go po­ran­ka. Przy ko­min­ku nie wi­sia­ły żad­ne po­ńczo­chy i przez chwi­lę dziew­czy­na była rów­nie za­wie­dzio­na jak przed laty, gdy jej skar­pet­ka spa­dła, bo była po brze­gi wy­pe­łnio­na sma­ko­ły­ka­mi. Te­raz jed­nak przy­po­mnia­ła so­bie obiet­ni­cę mat­ki i wsu­nąw­szy rękę pod po­dusz­kę, wy­ci­ągnęła małą ksi­ążecz­kę w szka­rłat­nej okład­ce. Zna­ła ją bar­dzo do­brze, była to bo­wiem owa pi­ęk­na sta­ra hi­sto­ria o naj­lep­szym ży­ciu, ja­kie kie­dy­kol­wiek prze­ży­to, i Jo mia­ła po­czu­cie, że jest ona praw­dzi­wym prze­wod­ni­kiem dla ka­żde­go piel­grzy­ma uda­jące­go się w dłu­gą pod­róż. Obu­dzi­ła Meg, ży­cząc jej „we­so­łych świ­ąt” i ka­za­ła spraw­dzić, co też ma pod po­dusz­ką. Uka­za­ła się tam ksi­ążecz­ka w zie­lo­nej okład­ce z tym sa­mym ob­raz­kiem w środ­ku i de­dy­ka­cją na­pi­sa­ną przez mamę, któ­ra spra­wi­ła, że je­dy­ny pre­zent stał się bar­dzo cen­ny w oczach sióstr. Wkrót­ce obu­dzi­ły się Beth i Amy, któ­re po krót­kim po­szu­ki­wa­niu rów­nież wy­ci­ągnęły swo­je ksi­ążecz­ki, jed­ną w ko­lo­rze go­łębim, dru­gą nie­bie­skim. Sio­stry sie­dzia­ły, ogląda­jąc pre­zen­ty i roz­ma­wia­jąc o nich, pod­czas gdy nie­bo na wscho­dzie ró­żo­wia­ło od brza­sku.

Po­mi­mo swo­ich pró­żno­stek Mar­ga­ret mia­ła miłą i po­bo­żną na­tu­rę. Nie­świa­do­mie wpły­wa­ła na sio­stry, zwłasz­cza Jo, któ­ra da­rzy­ła Meg czu­łą mi­ło­ścią i słu­cha­ła jej, po­nie­waż ta udzie­la­ła rad w spo­sób de­li­kat­ny.

– Dziew­częta – ode­zwa­ła się z po­wa­gą Meg, prze­no­sząc wzrok z roz­czo­chra­nej gło­wy obok sie­bie na dwie okry­te czep­ka­mi w sąsied­nim po­ko­ju – mama chce, że­by­śmy czy­ta­ły, ko­cha­ły i sza­no­wa­ły te ksi­ążki, za­tem mu­si­my za­cząć od razu. Daw­niej by­ły­śmy w tym su­mien­ne, ale od­kąd tata wy­je­chał i wo­jen­ne zmar­twie­nia wy­trąci­ły nas z rów­no­wa­gi, za­nie­dbu­je­my wie­le spraw. Zro­bi­cie, co chce­cie, ale ja będę trzy­ma­ła swo­ją ksi­ążkę na sto­li­ku i czy­ta­ła frag­ment co­dzien­nie za­raz po obu­dze­niu, bo wiem, że to do­brze mi zro­bi i po­mo­że prze­żyć dzień.

Po tych sło­wach otwo­rzy­ła ksi­ążkę i za­częła czy­tać. Jo ob­jęła ją ra­mie­niem i przy­tu­liw­szy po­li­czek do po­licz­ka sio­stry, czy­ta­ła rów­nież ze sku­pie­niem rzad­ko wi­docz­nym na nie­spo­koj­nej twa­rzy.

– Jaka ta Meg do­bra! Cho­dź, Amy, zrób­my to, co one. Po­mo­gę ci z trud­ny­mi sło­wa­mi, a sio­stry wy­ja­śnią nam, je­śli cze­goś nie będzie­my ro­zu­mia­ły – szep­nęła Beth będąca pod wra­że­niem ład­nych ksi­ąże­czek i przy­kła­du star­szych dziew­cząt.

– Cie­szę się, że moja jest nie­bie­ska – po­wie­dzia­ła Amy.

W po­ko­jach za­pa­no­wa­ła ci­sza, pod­czas gdy stro­ny ob­ra­ca­ły się de­li­kat­nie, a zi­mo­we sło­ńce za­kra­dło się do środ­ka, aby do­tknąć ja­snych głów i opro­mie­nić po­wa­żne twa­rze świ­ątecz­nym po­zdro­wie­niem.

– Gdzie jest mama? – za­py­ta­ła Meg, gdy pół go­dzi­ny pó­źniej wraz z Jo zbie­gła na dół po­dzi­ęko­wać za pre­zen­ty.

– Bóg ra­czy wie­dzieć. Ja­kaś bie­da­czy­na przy­szła po pro­śbie i wa­sza mama za­raz po­szła zo­ba­czyć, cze­go jej po­trze­ba. Nie było dru­giej ko­bie­ty, któ­ra by tak roz­da­wa­ła żyw­no­ść, odzież i opał – od­pa­rła Han­na, któ­ra miesz­ka­ła przy ro­dzi­nie od uro­dze­nia Meg i była przez wszyst­kich uwa­ża­na bar­dziej za przy­ja­ció­łkę niż słu­żącą.

– My­ślę, że nie­dłu­go wró­ci, więc smaż na­le­śni­ki i szy­kuj wszyst­ko – po­wie­dzia­ła Meg, prze­gląda­jąc pre­zen­ty ze­bra­ne w ko­szy­ku pod ka­na­pą, go­to­we do wy­ci­ągni­ęcia we wła­ści­wej chwi­li. – A co to, gdzie jest fla­ko­nik wody ko­lo­ńskiej od Amy?

– Wy­jęła go przed mi­nu­tą i po­szła prze­wi­ązać wstążką czy coś ta­kie­go – od­pa­rła Jo, ta­ńcząc po po­ko­ju, aby roz­cho­dzić nowe woj­sko­we buty.

– Czy nie ład­nie wy­gląda­ją moje chu­s­tecz­ki? Han­na wy­pra­ła je i wy­pra­so­wa­ła, a ja sama wy­ha­fto­wa­łam mo­no­gra­my – po­wie­dzia­ła Beth, pa­trząc z dumą na nie­co krzy­we li­te­ry, któ­re kosz­to­wa­ły ją tyle pra­cy.

– Ko­cha­ne dziec­ko! Wy­ha­fto­wa­ła sło­wo „mama” za­miast „M. March”. Jak za­baw­nie! – za­wo­ła­ła Jo, pod­no­sząc jed­ną chu­s­tecz­kę.

– A to nie­do­brze? Po­my­śla­łam, że tak będzie le­piej, bo M. M. to ini­cja­ły Meg, a ja nie chcę, żeby tych chu­s­te­czek uży­wał ktoś oprócz ma­min­ki – od­pa­rła Beth ze zmar­twio­ną miną.

– Do­brze, ko­cha­na. To bar­dzo ład­ny po­my­sł i na­wet dość sen­sow­ny, bo te­raz nikt ich nie po­my­li. Ma­mie na pew­no bar­dzo się spodo­ba – po­wie­dzia­ła Meg, po­sy­ła­jąc Jo spoj­rze­nie spod zmarsz­czo­nych brwi, a Beth uśmiech.

– Oto mama. Scho­waj­cie ko­szyk, szyb­ko! – za­wo­ła­ła Jo, gdy trza­snęły drzwi, a w ko­ry­ta­rzu roz­le­gły się kro­ki.

Do środ­ka wpa­dła Amy i na wi­dok cze­ka­jących na nią sióstr po­czer­wie­nia­ła.

– Gdzie by­łaś i co cho­wasz za ple­ca­mi? – za­py­ta­ła Meg zdzi­wio­na tym, że le­ni­wa Amy wy­szła z domu tak wcze­śnie.

– Nie śmiej się ze mnie, Jo! Nie chcia­łam, żeby ktoś się do­wie­dział przed cza­sem. Po­sta­no­wi­łam tyl­ko za­mie­nić mój mały fla­ko­nik na duży, wy­da­łam na nie­go wszyst­kie pie­ni­ądze i na­praw­dę sta­ram się nie być już sa­mo­lub­na.

Mó­wi­ąc to, Amy po­ka­za­ła oka­za­ły fla­ko­nik, któ­ry za­stąpił po­przed­ni, dość tani. Spra­wia­ła wra­że­nie tak po­wa­żnej i skrom­nej w swo­im drob­nym wy­si­łku za­po­mnie­nia o so­bie, że Meg z miej­sca ją przy­tu­li­ła, Jo okrzyk­nęła „zu­chem”, a Beth pod­bie­gła do okna i ze­rwa­ła najład­niej­szą różę, aby przy­ozdo­bić wspa­nia­ły fal­kon.

– Wi­dzi­cie, po na­szej po­ran­nej lek­tu­rze i roz­mo­wie o by­ciu do­brym zro­bi­ło mi się wstyd mo­je­go pre­zen­tu, gdy tyl­ko więc wsta­łam z łó­żka, po­bie­głam i wy­mie­ni­łam go. Strasz­nie się cie­szę, bo te­raz mój pre­zent jest najład­niej­szy.

Ko­lej­ne trza­śni­ęcie drzwi we­jścio­wych spra­wi­ło, że ko­szyk po­wędro­wał pod ka­na­pę, a spra­gnio­ne śnia­da­nia dziew­częta za­sia­dły do sto­łu.

– We­so­łych świ­ąt, ma­min­ko! Tych i wie­lu ko­lej­nych! Dzi­ęku­je­my za ksi­ążki. Po­czy­ta­ły­śmy tro­chę i będzie­my to ro­bić co­dzien­nie – za­wo­ła­ły chó­rem sio­stry.

– We­so­łych świ­ąt, có­recz­ki! Cie­szę się, że za­częły­ście od razu i mam na­dzie­ję, że będzie­cie kon­ty­nu­ować. Ale chcia­ła­bym po­wie­dzieć jed­ną rzecz, za­nim usi­ądzie­my. Nie­da­le­ko stąd leży bied­na ko­bie­ta z nowo na­ro­dzo­nym dzie­ci­ąt­kiem. Sze­ścio­ro in­nych tło­czy się w jed­nym łó­żku, żeby nie za­mar­z­nąć, bo dom jest nie­ogrze­wa­ny. Nie mają nic do je­dze­nia i naj­star­szy chłop­czyk przy­sze­dł mi po­wie­dzieć, że cier­pią głód i zim­no. Moje dziew­częta, czy od­da­ły­by­ście im swo­je śnia­da­nie w pre­zen­cie świ­ątecz­nym?

Nie­mal go­dzin­ne cze­ka­nie spra­wi­ło, że wszyst­kie sio­stry nie­zwy­kle zgłod­nia­ły i przez chwi­lę nikt się nie od­zy­wał. Tyl­ko przez chwi­lę, bo po­tem Jo za­wo­ła­ła po­ryw­czo:

– Tak się cie­szę, że przy­szłaś, za­nim za­częły­śmy jeść!

– Czy mogę pó­jść i po­móc za­nie­ść je­dze­nie bied­nym dzie­ciom? – za­py­ta­ła ocho­czo Beth.

– Ja we­zmę śmie­tan­kę i ba­becz­ki – do­da­ła Amy, bo­ha­ter­sko wy­rze­ka­jąc się ulu­bio­ne­go sma­ko­ły­ku.

Meg już przy­kry­wa­ła ka­szę gry­cza­ną i ukła­da­ła krom­ki na du­żym ta­le­rzu.

– Wie­dzia­łam, że to zro­bi­cie – rze­kła pani March, któ­ra wy­gląda­ła na za­do­wo­lo­ną. – Pój­dzie­my wszyst­kie i po­mo­że­cie mi, a kie­dy wró­ci­my, zje­my na śnia­da­nie chleb z mle­kiem, a wy­na­gro­dzi­my to so­bie przy obie­dzie.

Wkrót­ce były go­to­we i po­chód wy­ru­szył. Na szczęście było wcze­śnie, szły bocz­ny­mi ulicz­ka­mi, nie­wie­lu więc lu­dzi je wi­dzia­ło i nikt nie śmiał się na wi­dok dziw­ne­go to­wa­rzy­stwa.

Przy­byw­szy na miej­sce, uj­rza­ły nędz­ny, nagi, po­nu­ry, nie­opa­lo­ny po­kój z po­tłu­czo­ny­mi szy­ba­mi, po­ście­lą w strzępach, cho­rą mat­ką, pła­czącym no­wo­rod­kiem i gro­mad­ką bla­dych, głod­nych dzie­ci sku­lo­nych pod jed­ną sta­rą ko­łdrą i pró­bu­jących się ogrzać.

Jak okrągłe zro­bi­ły się duże oczy i jak uśmiech­nęły się sine war­gi, gdy dziew­częta we­szły do środ­ka!

– Ach, mein Gott! Przy­szły do nas do­bre anio­ły! – po­wie­dzia­ła bied­na ko­bie­ta, pła­cząc z ra­do­ści.

– Śmiesz­ne anio­ły w kap­tu­rach i ręka­wi­cach – rze­kła Jo i wszy­scy się ro­ze­śmia­li.

Kil­ka mi­nut pó­źniej na­praw­dę zda­wa­ło się, że w dom­ku dzia­ła­ją do­bre du­chy. Han­na, któ­ra przy­nio­sła drew­no, roz­pa­li­ła ogień i za­tka­ła dziu­ry w oknach sta­ry­mi ka­pe­lu­sza­mi i wła­snym płasz­czem. Pani March po­da­ła mat­ce her­ba­tę i kle­ik i po­cie­szy­ła ją obiet­ni­cą po­mo­cy, jed­no­cze­śnie ubie­ra­jąc ma­le­ństwo tak czu­le, jak­by to było jej wła­sne dziec­ko. Tym­cza­sem dziew­częta na­kry­ły do sto­łu, usa­dzi­ły dzie­ci wo­kół ognia i kar­mi­ły ni­czym głod­ne pta­ki, śmie­jąc się przy tym, roz­ma­wia­jąc i pró­bu­jąc zro­zu­mieć za­baw­ną, ła­ma­ną an­gielsz­czy­znę.

„Das is gut!” „Die En­gel-kin­der!”, wo­ła­ły bie­dac­twa, je­dząc i grze­jąc sine dło­nie przy cie­płym pło­mie­niu. Dziew­częta ni­g­dy wcze­śniej nie zo­sta­ły na­zwa­ne anio­łka­mi i uzna­ły, że to bar­dzo miłe, zwłasz­cza Jo, któ­ra od uro­dze­nia uwa­ża­na była za „San­cho”. To było bar­dzo szczęśli­we śnia­da­nie, choć sio­stry na­wet go nie spró­bo­wa­ły. A kie­dy wy­szły, zo­sta­wia­jąc za sobą bło­go­ść i cie­pło, to my­ślę, że w ca­łym mie­ście nie było czwór­ki we­sel­szych lu­dzi niż owe głod­ne dziew­częta, któ­re od­da­ły swo­je śnia­da­nie, za­do­wa­la­jąc się chle­bem i mle­kiem w bo­żo­na­ro­dze­nio­wy po­ra­nek.

– To się na­zy­wa ko­chać bli­źnie­go swe­go bar­dziej niż sie­bie sa­me­go i to mi się po­do­ba – po­wie­dzia­ła Meg, kie­dy roz­kła­da­ły swo­je pre­zen­ty, pod­czas gdy mama zbie­ra­ła na gó­rze ubra­nia dla bied­nych Hum­me­lów.

Nie był to bar­dzo wy­staw­ny po­kaz, ale w kil­ka ma­łych za­wi­ni­ątek wło­żo­no wie­le mi­ło­ści, a wy­so­ki wa­zon pe­łen czer­wo­nych róż, bia­łych chry­zan­tem i pło­żących się wi­no­ro­śli sto­jący na środ­ku sto­łu przy­da­wał mu ele­gan­cji.

– Idzie! Za­czy­naj, Beth! Otwórz drzwi, Amy! Trzy wi­wa­ty dla ma­min­ki! – za­wo­ła­ła Jo, pod­ska­ku­jąc do­oko­ła, pod­czas gdy Meg pro­wa­dzi­ła mamę na ho­no­ro­we miej­sce.

Beth za­gra­ła naj­we­sel­szy ze swo­ich mar­szów, Amy otwo­rzy­ła drzwi, a Meg z wiel­ką god­no­ścią ode­gra­ła eskor­tę. Pani March była za­rów­no zdzi­wio­na, jak wzru­szo­na. Uśmie­cha­ła się ze łza­mi w oczach, ogląda­jąc pre­zen­ty i czy­ta­jąc do­łączo­ne do nich li­ści­ki. Na­tych­miast na­ło­ży­ła pan­to­fle, nową chu­s­tecz­kę, ob­fi­cie na­sączo­ną wodą ko­lo­ńską od Amy, wsu­nęła do kie­sze­ni, różę przy­pi­ęła so­bie do pier­si, a o ład­nych ręka­wicz­kach stwier­dzi­ła, że pa­su­ją, jak ulał.

Dużo było śmie­chu, ca­ło­wa­nia i wy­ja­śnia­nia w pro­sty, pe­łen mi­ło­ści spo­sób, któ­ry spra­wia, że świ­ęta w domu są tak miłe i tak słod­ko się jej wspo­mi­na, po czym wszy­scy za­bra­li się do pra­cy.

Po­ran­ne do­bre uczyn­ki i uro­czy­sto­ści za­jęły tyle cza­su, że resz­tę dnia po­świ­ęco­no przy­go­to­wa­niom do wie­czor­nych za­baw. Wci­ąż będąc za mło­de, aby często cho­dzić do te­atru i nie dość bo­ga­te, aby móc po­zwo­lić so­bie na wiel­kie wy­dat­ki na pry­wat­ne przed­sta­wie­nia, dziew­częta za­przęgły do pra­cy umy­sły i jako że po­trze­ba jest mat­ką wy­na­laz­ku, same zro­bi­ły wszyst­ko, cze­go po­trze­bo­wa­ły. Nie­któ­re z ich dzieł były bar­dzo po­my­sło­we: kar­to­no­we gi­ta­ry, za­byt­ko­we lam­py zro­bio­ne ze sta­ro­świec­kich ma­sel­ni­czek owi­ni­ętych srebr­nym pa­pie­rem, wspa­nia­łe sza­ty ze sta­rej ba­we­łny, błysz­czące świe­ci­de­łka wy­ci­ęte z bla­sza­nych za­krętek do sło­ików i zbro­ja po­kry­ta uży­tecz­ny­mi blasz­ka­mi w kszta­łcie rom­bów po­zo­sta­ły­mi po tym, jak wy­ci­ęto wiecz­ka pu­szek po kon­ser­wach. Wiel­ka izba sta­ła się sce­ną wie­lu nie­win­nych sza­le­ństw.

Do udzia­łu w przed­sta­wie­niu nie do­pusz­czo­no pa­nów, Jo do woli więc gra­ła męskie role i czer­pa­ła ogrom­ną sa­tys­fak­cję z pary ru­do­bru­nat­nych skó­rza­nych bu­tów z cho­le­wa­mi – pre­zen­tu od przy­ja­ció­łki, któ­ra zna­ła pew­ną damę, zna­jącą pew­ne­go ak­to­ra. Buty te, sta­ry flo­ret i roz­ci­ęty ku­brak uży­te nie­gdyś przez ar­ty­stę jako re­kwi­zy­ty do ob­ra­zu sta­no­wi­ły skar­by Jo i po­ja­wia­ły się przy wszyst­kich oka­zjach. Małe roz­mia­ry tru­py spra­wia­ły, że dwóch głów­nych ak­to­rów mu­sia­ło od­gry­wać po kil­ka ról i na­le­ży im się po­chwa­ła za ci­ężką pra­cę, jaką było ucze­nie się trzech czy czte­rech tek­stów, bły­ska­wicz­na zmia­na ko­stiu­mów, a po­nad­to tech­nicz­na ob­słu­ga sce­ny. Ta nie­win­na roz­ryw­ka sta­no­wi­ła wspa­nia­łe ćwi­cze­nie pa­mi­ęci i zaj­mo­wa­ła wie­le go­dzin, któ­re w prze­ciw­nym ra­zie by­ły­by spędzo­ne bez­czyn­nie albo w mniej po­ży­tecz­ny spo­sób.

W bo­żo­na­ro­dze­nio­wy wie­czór tu­zin dziew­cząt stło­czy­ło się na jed­nym łó­żku, któ­re pe­łni­ło funk­cję pierw­sze­go bal­ko­nu i za­sia­dło przed nie­bie­sko-żó­łtą, per­ka­lo­wą kur­ty­ną w nie­zwy­kle twa­rzo­wej po­sta­wie wy­cze­ki­wa­nia. Zza kur­ty­ny wy­do­by­wa­ła się smu­żka dymu z lam­py, do­cho­dzi­ły też stam­tąd in­ten­syw­ne sze­le­sty i szep­ty, a od cza­su do cza­su chi­chot Amy, któ­ra w chwi­lach eks­cy­ta­cji mia­ła skłon­no­ść do lek­kiej hi­ste­rii. Nie­ba­wem roz­le­gł się dzwo­nek, kur­ty­na roz­stąpi­ła się i za­częło się od­gry­wa­nie tra­ge­dii.

„Mrocz­ny las”, jak gło­sił afisz, wy­obra­ża­ło kil­ka krze­wów w do­ni­cach, zie­lo­ne suk­no roz­ście­lo­ne na podło­dze i ja­ski­nia w głębi. Skle­pie­nie ja­ski­ni two­rzy­ły ubra­nia i ścia­ny biur­ka, zaś w środ­ku znaj­do­wał się mały pie­cyk, w któ­rym bu­zo­wał ogień. Na pie­cy­ku stał czar­ny ko­cioł, nad któ­rym po­chy­la­ła się sta­ra wie­dźma. Po­śród ciem­nej sce­ny blask bi­jący od pa­le­ni­ska da­wał nie­zwy­kły efekt, tym bar­dziej gdy spod unie­sio­nej przez wie­dźmę po­kry­wy czaj­ni­ka buch­nęła praw­dzi­wa para. Po chwi­li, gdy opa­dły pierw­sze emo­cje, na sce­nę wsze­dł Hugo, czar­ny cha­rak­ter, z brzęczącym mie­czem u boku, czar­ną bro­dą, w ka­pe­lu­szu z wy­wi­ni­ętym ron­dem, w za­ma­szy­stym płasz­czu i bu­tach z cho­le­wa­mi. Prze­mie­rzyw­szy sce­nę tam i z po­wro­tem, w wiel­kim wzbu­rze­niu ude­rzył się w czo­ło i wy­śpie­wał dzi­ką ty­ra­dę, w któ­rej wy­ra­ził swo­ją nie­na­wi­ść do Ro­de­ri­ga, mi­ło­ść do Zary i miłe po­sta­no­wie­nie za­bi­cia tego pierw­sze­go i zdo­by­cia dru­giej. Szorst­ki głos Hugo i spo­ra­dycz­ne okrzy­ki w chwi­lach emo­cjo­nal­ne­go wzbu­rze­nia były bar­dzo im­po­nu­jące i wi­dow­nia za­częła bić bra­wo, gdy tyl­ko ak­tor prze­rwał dla za­czerp­ni­ęcia po­wie­trza. Ten ukło­nił się jak ktoś na­wy­kły do pu­blicz­nej po­chwa­ły, po czym za­kra­dł się w po­bli­że ja­ski­ni i nie­cier­pi­ącym sprze­ci­wu okrzy­kiem roz­ka­zał Ha­gar wy­jść:

– Wy­łaź, słu­żko. Je­steś mi po­trzeb­na!

Z wnętrza wy­szła Meg z si­wy­mi ko­ński­mi wło­sa­mi wi­szący­mi wo­kół twa­rzy, w czer­wo­no-czar­nej sza­cie i płasz­czu w sym­bo­le ka­ba­li­stycz­ne. Hugo za­żądał elik­si­ru zdol­ne­go spra­wić, że Zara będzie go uwiel­biać i dru­gie­go, aby za­bić Ro­de­ri­ga. Ha­gar w pi­ęk­nej, dra­ma­tycz­nej pie­śni obie­ca­ła spe­łnić oba żąda­nia, po czym za­częła przy­wo­ły­wać du­cha, któ­ry miał przy­nie­ść na­pój mi­ło­sny.

Ty, co w prze­stwo­rzach masz swe miesz­ka­nie

Du­chu po­wietrz­ny, przyj­dź na me we­zwa­nie!

Róża ci mat­ką, rosa – mle­ko two­je

Umiesz ty wa­rzyć mi­ło­sne na­po­je?

Przy­nieś mi tu z wy­so­kie­go nie­ba

Won­ny elik­sir, któ­re­go mi trze­ba.

Daj mu sło­dycz, moc, nie­za­wod­ne dzia­ła­nie

Du­chu, od­po­wiedz na me wo­ła­nie!

Roz­le­gła się sub­tel­na mu­zy­ka, a po­tem w głębi ja­ski­ni po­ja­wi­ła się drob­na po­stać spo­wi­ta w biel, o błysz­czących skrzy­dłach, zło­tych wło­sach i w ró­ża­nym wian­ku na gło­wie. Ma­cha­jąc ró­żdżką, za­śpie­wa­ła:

Przy­by­wam z domu na srebr­nym glo­bie,

Aby elik­sir od­dać to­bie.

Użyj go szyb­ko, póki dzia­ła

Moc jego bo­wiem jest nie­trwa­ła.

Duch upu­ścił mały, zło­co­ny fla­ko­nik u stóp wie­dźmy i znik­nął. Ko­lej­ne za­klęcie Ha­gar wy­wo­ła­ło na­stęp­ną zja­wę, tym ra­zem nie­zbyt przy­jem­ną. Z gło­śnym ło­sko­tem zja­wił się brzyd­ki czar­ny cho­chlik, któ­ry ochry­płym gło­sem udzie­lił od­po­wie­dzi, rzu­cił Hugo ciem­ną bu­te­lecz­kę i zni­kł z szy­der­czym śmie­chem. Hugo po­dzi­ęko­wał, wło­żył so­bie elik­si­ry do bu­tów i wy­sze­dł, Ha­gar zaś po­in­for­mo­wa­ła wi­dow­nię, że po­nie­waż opry­szek w prze­szło­ści za­bił kil­ku jej przy­ja­ciół, prze­klęła go i za­mie­rza ze­mścić się, ni­we­cząc jego pla­ny. Na­stęp­nie kur­ty­na opa­dła, a pu­blicz­no­ść mo­gła od­po­cząć i po­si­lić się cu­kier­ka­mi, jed­no­cze­śnie dys­ku­tu­jąc o za­le­tach spek­ta­klu.

Zza kur­ty­ny dłu­go do­bie­ga­ło stu­ka­nie młot­ków, nim wresz­cie się unio­sła, ale nikt nie szem­rał na zwło­kę, gdy oka­za­ło się, ja­kie ar­cy­dzie­ło sce­no­gra­fii po­wsta­ło na sce­nie. Było ono do­praw­dy wspa­nia­łe. Strze­li­sta wie­ża wzno­si­ła się aż pod su­fit, w po­ło­wie jej wy­so­ko­ści wid­nia­ło okien­ko z za­pa­lo­ną lam­pą, za bia­łą fi­ran­ką zaś w ślicz­nej błękit­no-srebr­nej suk­ni uka­za­ła się Zara cze­ka­jąca na Ro­de­ri­ga. Ten wsze­dł na sce­nę we wspa­nia­łym stro­ju, w czap­ce z pió­rem, w czer­wo­nym płasz­czu, z bu­rzą kasz­ta­no­wych lo­ków, gi­ta­rą i, rzecz ja­sna, w bu­tach z cho­le­wa­mi. Klęk­nął u stóp wie­ży i roz­ma­rzo­nym gło­sem odśpie­wał se­re­na­dę. Zara od­po­wie­dzia­ła mu i po śpie­wa­nym dia­lo­gu zgo­dzi­ła się na uciecz­kę. Wte­dy na­stąpi­ła naj­bar­dziej efek­tow­na sce­na przed­sta­wie­nia. Ro­de­ri­go wy­jął sznu­ro­wą dra­bin­kę o pi­ęciu szcze­blach, rzu­cił je­den ko­niec Za­rze i za­chęcił ją do ze­jścia. He­ro­ina nie­śmia­ło wy­gra­mo­li­ła się ze swo­jej kra­ty, po­ło­ży­ła rękę na ra­mie­niu Ro­de­ri­ga i mia­ła wła­śnie z gra­cją ze­sko­czyć, gdy „Na nie­szczęście! Na nie­szczęście dla Zary” za­po­mnia­ła o swo­im tre­nie. Ten za­ha­czył się w oknie, wie­ża się za­chwia­ła, po­chy­li­ła do przo­du, i z hu­kiem wa­ląc na zie­mię, po­grze­ba­ła nie­szczęsnych ko­chan­ków.

Przy wtó­rze ogól­ne­go pi­sku ru­do­bru­nat­ne buty wierz­ga­ły w po­wie­trzu, a z ruin wy­chy­li­ła się zło­ta gło­wa, wo­ła­jąc:

– Mó­wi­łam ci! Mó­wi­łam!

Nie­zwy­kłą przy­tom­no­ścią umy­słu wy­ka­zał się Don Pe­dro, okrut­ny oj­ciec, któ­ry wbie­gł na sce­nę, wy­ci­ągnął cór­kę i udzie­lił jej po­śpiesz­ne­go na­po­mnie­nia:

– Nie śmiej się! Graj tak, jak gdy­by ni­g­dy nic!

Na­stęp­nie ka­zał Ro­de­ri­go­wi wstać i, pe­łen zło­ści i po­gar­dy, wy­gnał go ze swe­go kró­le­stwa. Ro­de­ri­go, choć bez wąt­pie­nia wstrząśni­ęty za­wa­le­niem się na nie­go wie­ży, prze­ciw­sta­wił się star­co­wi i oświad­czył, że ni­g­dzie się nie ru­szy. Ta de­mon­stra­cja od­wa­gi ośmie­li­ła Zarę. Ona rów­nież prze­ciw­sta­wi­ła się ojcu, skut­kiem cze­go ten ka­zał wtrącić obo­je do naj­głęb­sze­go z zam­ko­wych lo­chów. Pulch­ny mały słu­żący, któ­ry wy­glądał na bar­dzo prze­stra­szo­ne­go i naj­wi­docz­niej za­po­mniał swo­jej kwe­stii, wsze­dł na sce­nę i wy­pro­wa­dził ko­chan­ków.

Akt trze­ci roz­gry­wał się w głów­nej sali zam­ko­wej, gdzie zja­wi­ła się Ha­gar, któ­ra przy­szła uwol­nić za­ko­cha­nych i sko­ńczyć z Hugo. Sły­sząc, że wróg nad­cho­dzi, ukry­wa się, wi­dzi, jak ten wle­wa elik­si­ry do dwóch pu­cha­rów wina i roz­ka­zu­je nie­śmia­łe­mu słu­dze:

– Za­nieś je wi­ęźniom do cel i po­wiedz, że nie­ba­wem przyj­dę.

Słu­ga od­ci­ąga Hugo na bok, żeby mu coś po­wie­dzieć, a Ha­gar pod­mie­nia pu­cha­ry na inne, nie­szko­dli­we. Pa­cho­łek Fer­di­nan­do wy­no­si je, Ha­gar zaś od­sta­wia na miej­sce pu­char za­wie­ra­jący tru­ci­znę prze­zna­czo­ną dla Ro­de­ri­ga. Hugo, spra­gnio­ny po dłu­gim śpie­wie, wy­pi­ja ją, tra­ci zmy­sły i po dłu­gich kon­wul­sjach pada tru­pem, pod­czas gdy Ha­gar w pie­śni o nie­zwy­kłej mocy i pi­ęk­nej me­lo­dii in­for­mu­je go o tym, co zro­bi­ła.

Była to praw­dzi­wie po­ry­wa­jąca sce­na, choć nie­któ­rzy mo­gli po­my­śleć, że na­głe zsu­ni­ęcie się buj­nej ru­dej pe­ru­ki z gło­wy umie­ra­jące­go oprysz­ka nie­co po­psu­ło efekt. Pu­blicz­no­ść wy­wo­ła­ła ak­to­ra przed kur­ty­nę. Ten bar­dzo grzecz­nie uka­zał się, pro­wa­dząc Ha­gar, o któ­rej wo­ka­lu stwier­dzo­no, że prze­wy­ższa całą resz­tę spek­ta­klu.

Akt czwar­ty uka­zał wi­dow­ni roz­pa­cza­jące­go Ro­de­ri­ga, któ­ry miał wła­śnie wbić w sie­bie szty­let na wie­ść o tym, że Zara go po­rzu­ci­ła. W chwi­li gdy przy­kła­da szty­let do ser­ca, pod jego oknem roz­le­ga się ślicz­na pio­sen­ka, z któ­rej do­wia­du­je się, że Zara jest mu wier­na, ale znaj­du­je się w nie­bez­pie­cze­ństwie i że uko­cha­ny może ją oca­lić. Do celi wpa­da klucz, któ­ry otwie­ra drzwi. Ro­de­ri­go w upo­je­niu roz­ry­wa ła­ńcu­chy i wy­bie­ga, aby od­szu­kać i ura­to­wać swo­ją miłą.

Akt pi­ąty otwie­ra­ła burz­li­wa sce­na mi­ędzy Zarą a Don Pe­dro. Oj­ciec chce, żeby po­szła do klasz­to­ru, ale cór­ka nie chce o tym sły­szeć i po wzru­sza­jącej pro­śbie ma wła­śnie ze­mdleć, gdy wbie­ga Ro­de­ri­go i żąda jej ręki. Don Pe­dro od­ma­wia, po­nie­waż kon­ku­rent jest ubo­gi. Mężczy­źni krzy­czą i za­wzi­ęcie ge­sty­ku­lu­ją, ale nie mogą do­jść do po­ro­zu­mie­nia i Ro­de­ri­go ma wła­śnie wy­nie­ść utru­dzo­ną Zarę, gdy nie­śmia­ły słu­żący wcho­dzi z li­stem i tor­bą od Ha­gar, któ­ra ta­jem­ni­czo znik­nęła. Wie­dźma za­wia­da­mia to­wa­rzy­stwo, że prze­ka­zu­je ogrom­ny ma­jątek mło­dej pa­rze, Don Pe­dra zaś cze­ka strasz­ny los, je­śli ich nie uszczęśli­wi. Z otwar­tej tor­by wy­sy­pu­je się kil­ka kwart bla­sza­nych mo­net, od któ­rych sce­na aż błysz­czy. To osta­tecz­nie ła­go­dzi su­ro­wo­ść ojca. Mężczy­zna bez szem­ra­nia zga­dza się na ma­łże­ństwo, wszy­scy przy­łącza­ją się do ra­do­sne­go chó­ru i kur­ty­na kry­je ko­chan­ków z gra­cją klęka­jących, aby przy­jąć oj­cow­skie bło­go­sła­wie­ństwo.

Na­stąpi­ły grom­kie bra­wa, któ­re jed­nak nie­spo­dzie­wa­nie umil­kły, al­bo­wiem skła­da­ne łó­żko, na któ­rym znaj­do­wał się pierw­szy bal­kon, na­gle zło­ży­ło się i uci­szy­ło roz­en­tu­zja­zmo­wa­ną pu­blicz­no­ść. Ro­de­ri­go i Don Pe­dro rzu­ci­li się na ra­tu­nek i wszy­scy wi­dzo­wie wy­szli bez szwan­ku, choć wie­lu onie­mia­ło ze śmie­chu. Le­d­wo opa­dło wzbu­rze­nie, gdy zja­wi­ła się Han­na, aby oznaj­mić:

– Po­zdro­wie­nia od pani March. Pa­nien­ki są pro­szo­ne na ko­la­cję.

To była nie­spo­dzian­ka na­wet dla ak­to­rek. Kie­dy zo­ba­czy­ły stół, spoj­rza­ły po so­bie w pe­łnym za­chwy­tu zdu­mie­niu. Mo­żna się było spo­dzie­wać po ma­min­ce, że przy­go­tu­je dla nich mały po­częstu­nek, ale o czy­mś rów­nie wspa­nia­łym jak to, co uj­rza­ły, nie sły­sza­no od cza­sów daw­no mi­nio­ne­go do­stat­ku. Były więc lody, na­wet dwa ro­dza­je, ró­żo­we i bia­łe, cia­sto, owo­ce i nie­sa­mo­wi­te fran­cu­skie cze­ko­lad­ki, a na środ­ku sto­łu wiel­ki bu­kiet szklar­nio­wych kwia­tów.

Wi­dok ten za­pa­rł dziew­czętom dech w pier­si. Wpa­try­wa­ły się naj­pierw w stół, a po­tem w mat­kę, któ­ra mia­ła taką minę, jak­by ogrom­nie jej się to wszyst­ko po­do­ba­ło.

– Czy to wró­żki? – za­py­ta­ła Amy.

– Świ­ęty Mi­ko­łaj – rze­kła Beth.

– To ro­bo­ta mamy. – Meg po­mi­mo si­wej bro­dy i bia­łych brwi uśmiech­nęła się naj­słod­szym ze swo­ich uśmie­chów.

– Ciot­ka March po­czu­ła im­puls czy­nie­nia do­bra i przy­sła­ła ko­la­cję! – za­wo­ła­ła Jo w na­głym olśnie­niu.

– Wszyst­ko nie­praw­da. Przy­słał to sta­ry pan Lau­ren­ce – od­pa­rła pani March.

– Dzia­dek chłop­ca od Lau­ren­ce’ów! Co też mu przy­szło do gło­wy? Prze­cież go nie zna­my! – za­wo­ła­ła Meg.

– Han­na opo­wie­dzia­ła jed­nej z jego słu­żących o wa­szym przy­jęciu śnia­da­nio­wym. Pan Lau­ren­ce to eks­cen­trycz­ny star­szy pan, ale spodo­bał mu się wasz gest. Znał przed laty mo­je­go ojca i dziś po po­łud­niu przy­słał mi uprzej­my li­ścik, w któ­rym wy­ra­żał na­dzie­ję, że po­zwo­lę mu dać wy­raz przy­ja­znym uczu­ciom względem mo­ich dzie­ci w po­sta­ci kil­ku drob­no­stek. Nie mo­głam od­mó­wić, ma­cie więc wie­czo­rem małą ucztę, któ­ra wy­na­gro­dzi śnia­da­nie o chle­bie i mle­ku.

– To ten chło­pak pod­dał mu po­my­sł, wiem, że tak! Świet­ny gość, chcia­ła­bym, że­by­śmy mo­gli się za­przy­ja­źnić. Spra­wia wra­że­nie ko­goś, kto chcia­łby nas po­znać, ale jest nie­śmia­ły, a Meg jest taka sztyw­na, że nie po­zwa­la mi się do nie­go ode­zwać, gdy prze­cho­dzi­my obok – po­wie­dzia­ła Jo, pod­czas gdy pó­łmi­ski krąży­ły wo­kół sto­łu, a lody za­częły zni­kać przy wtó­rze za­chwy­co­nych „achów” i „ochów”.

– Masz na my­śli lu­dzi, któ­rzy miesz­ka­ją w tym du­żym sąsia­du­jącym z na­szym domu, praw­da? – za­py­ta­ła jed­na z dziew­cząt. – Moja mama zna sta­re­go pana Lau­ren­ce’a, ale mówi, że on jest bar­dzo dum­ny i nie lubi za­da­wać się z sąsia­da­mi. Trzy­ma wnu­ka pod klu­czem, o ile ten nie je­ździ kon­no albo nie wy­cho­dzi na spa­cer z na­uczy­cie­lem, i każe mu się dużo uczyć. Za­pro­si­ły­śmy chłop­ca na na­sze przy­jęcie, ale nie przy­sze­dł. Mama mówi, że on jest bar­dzo miły, cho­ciaż ni­g­dy nie roz­ma­wia z dziew­częta­mi.

– Raz ucie­kła nam kot­ka, a on ją przy­nió­sł. Roz­ma­wia­li­śmy chwi­lę przez płot i świet­nie nam się ga­da­ło: o kry­kie­cie i tak da­lej, ale gdy zo­ba­czył, że idzie Meg, od­sze­dł. Za­mie­rzam któ­re­goś dnia go po­znać, bo po­trze­bu­je roz­ryw­ki, je­stem tego pew­na – stwier­dzi­ła sta­now­czo Jo.

– Po­do­ba­ją mi się jego ma­nie­ry i wy­gląda na ma­łe­go dżen­tel­me­na, nie mam więc nic prze­ciw­ko wa­szej zna­jo­mo­ści, je­śli nada­rzy się wła­ści­wa oka­zja. Sam przy­nió­sł kwia­ty i za­pro­si­ła­bym go do środ­ka, gdy­bym mia­ła pew­no­ść, co się dzie­je na gó­rze. Miał bar­dzo smut­ną minę, kie­dy wy­cho­dził, sły­sząc, jak inni się ba­wią, pod­czas gdy on nie ma żad­nej roz­ryw­ki.

– Całe szczęście, że tego nie zro­bi­łaś, mamo! – za­śmia­ła się Jo, zer­ka­jąc na swo­je buty. – Ale kie­dyś wy­sta­wi­my inne przed­sta­wie­nie, któ­re będzie mógł zo­ba­czyć. Może na­wet w nim za­gra. Czy nie by­ło­by we­so­ło?

– Jesz­cze ni­g­dy nie do­sta­łam ta­kie­go wspa­nia­łe­go bu­kie­tu! Jaki on pi­ęk­ny!

I Meg z wiel­kim za­in­te­re­so­wa­niem za­częła przy­glądać się kwia­tom.

– Jest ślicz­ny. Ale róże od Beth są mi mil­sze – rze­kła pani March, wącha­jąc przy­wi­ędły bu­kie­cik u pa­ska.

Beth przy­tu­li­ła się do niej i szep­nęła ci­cho:

– Szko­da, że nie mogę po­słać bu­kie­ci­ka ta­cie. Oba­wiam się, że jego świ­ęta nie są tak we­so­łe jak na­sze.

ROZ­DZIAŁ III

–

CHŁO­PAK OD LAU­REN­CE’ÓW

– Jo! Jo! Gdzie je­steś? – za­wo­ła­ła Meg, sto­jąc u pod­nó­ża scho­dów pro­wa­dzących na pod­da­sze.

– Tu­taj! – od­po­wie­dział chra­pli­wy głos z góry.

Meg wbie­gła po scho­dach i za­sta­ła sio­strę owi­ni­ętą ko­łdrą, je­dzącą ja­błka i pła­czącą nad Dzie­dzi­cem Redc­lyf­fe[4] na sta­rej trój­no­żnej ka­na­pie przy po­łu­dnio­wym oknie. Było to ulu­bio­ne schro­nie­nie Jo, gdzie uwiel­bia­ła za­szy­wać się z pó­łtu­zi­nem re­net i do­brą ksi­ążką, aby roz­ko­szo­wać się spo­ko­jem oraz to­wa­rzy­stwem oswo­jo­ne­go szczu­ra, któ­ry miesz­kał obok i ani tro­chę się nią nie przej­mo­wał. Gdy po­ja­wi­ła się Meg, Dra­pek czmych­nął do swo­jej dziu­ry. Jo ota­rła łzy z po­licz­ków i cze­ka­ła na wie­ści.

– Ale heca! Spójrz tyl­ko! Za­pro­sze­nie od pani Gar­di­ner na ju­trzej­szy wie­czór! – za­wo­ła­ła Meg, ma­cha­jąc cen­ną kart­ką, po czym z dziew­częcym za­chwy­tem od­czy­ta­ła jej tre­ść. – „Pani Gar­di­ner będzie szczęśli­wa, wi­dząc pan­nę Mar­ga­ret i pan­nę Jo­se­phi­ne na nie­for­mal­nej za­ba­wie ta­necz­nej w syl­we­stra”. Ma­min­ka chce, że­by­śmy po­szły. Co my na sie­bie wło­ży­my?

– Jaki jest sens py­tać, sko­ro wiesz, że wło­ży­my na­sze po­pe­li­no­we su­kien­ki, bo nie mamy nic in­ne­go – od­po­wie­dzia­ła Jo z pe­łny­mi usta­mi.

– Gdy­bym tyl­ko mia­ła jed­ną je­dwab­ną su­kien­kę! – wes­tchnęła Meg. – Mama mówi, że do­sta­nę taką, kie­dy sko­ńczę osiem­na­ście lat, ale dwa lata cze­ka­nia to wiecz­no­ść.

– Na­sze po­pe­li­no­we su­kien­ki wy­gląda­ją jak je­dwab­ne i są wy­star­cza­jąco ład­ne. Two­ja jest pra­wie nowa, ale za­po­mnia­łam, że moja ma wy­pa­lo­ną dziu­rę i roz­dar­cie. Co ja zro­bię? Dziu­ra jest bar­dzo wi­docz­na, a ja nie mam z cze­go nad­sztu­ko­wać ma­te­ria­łu.

– Mu­sisz sie­dzieć nie­ru­cho­mo i nie po­ka­zy­wać tyłu. Przód jest w po­rząd­ku. Będę mia­ła nową wstążkę do wło­sów, ma­min­ka po­ży­czy mi swo­ją per­ło­wą szpil­kę, nowe pan­to­fle są ślicz­ne, a ręka­wicz­ki ujdą, choć nie są tak ład­ne, jak­bym chcia­ła.

– Moje są po­pla­mio­ne le­mo­nia­dą, a nie mogę ku­pić no­wych, będę więc mu­sia­ła się obe­jść bez ręka­wi­czek – rze­kła Jo, któ­ra ni­g­dy zbyt­nio nie przej­mo­wa­ła się stro­jem.

– Mu­sisz mieć ręka­wicz­ki, ina­czej z tobą nie pój­dę! – za­wo­ła­ła zde­cy­do­wa­nie Meg. – Ręka­wicz­ki są naj­wa­żniej­sze. Nie mo­żesz ta­ńczyć bez nich, a je­śli nie będziesz ta­ńczyć, będzie mi strasz­nie wstyd.

– W ta­kim ra­zie będę trwa­ła nie­ru­cho­ma. Nie prze­pa­dam za ta­ńcem w pa­rach. To żad­na przy­jem­no­ść su­nąć wo­kół sali. Lu­bię la­tać z miej­sca na miej­sce i fi­kać ko­zio­łki.

– Nie mo­żesz po­pro­sić mamy o nowe ręka­wicz­ki, bo są bar­dzo dro­gie, a ty je­steś nie­ostro­żna. Kie­dy znisz­czy­łaś tam­te, mama po­wie­dzia­ła, że tej zimy nie do­sta­niesz już ko­lej­nych. Nie mo­żesz ich ja­koś na­pra­wić?

– Mogę trzy­mać je zwi­ni­ęte w dło­ni, żeby nikt nie wi­dział, ja­kie są brud­ne. To wszyst­ko, co je­stem w sta­nie zro­bić. Nie! Po­wiem ci, jak to za­ła­twi­my: ka­żda wło­ży jed­ną do­brą ręka­wicz­kę, a we­źmie do ręki znisz­czo­ną. Ro­zu­miesz?

– Masz wi­ęk­sze dło­nie niż ja i okrop­nie roz­ci­ągniesz mi ręka­wicz­kę – za­częła Meg, któ­ra mia­ła sła­bo­ść do tej części gar­de­ro­by.

– W ta­kim ra­zie pój­dę bez. Nie ob­cho­dzi mnie, co lu­dzie po­wie­dzą! – za­wo­ła­ła Jo, si­ęga­jąc po ksi­ążkę.

– Mo­żesz ją wło­żyć, mo­żesz! Tyl­ko jej nie po­plam i za­cho­wuj się przy­zwo­icie. Nie trzy­maj rąk za ple­ca­mi, nie gap się ani nie mów „Krzysz­tof Ko­lumb!”, do­brze?

– Nie martw się. Będę tak sztyw­na, jak tyl­ko po­tra­fię i po­sta­ram się nie wpa­ko­wać w żad­ne kło­po­ty. A te­raz idź od­pi­sać na za­pro­sze­nie i po­zwól mi sko­ńczyć tę cu­dow­ną hi­sto­rię.

Meg po­szła za­tem „z wdzi­ęcz­no­ścią” przy­jąć za­pro­sze­nie, obej­rzeć su­kien­kę i śpie­wać ra­do­śnie, do­pi­na­jąc swo­ją je­dy­ną praw­dzi­wą ko­ron­ko­wą fal­ba­nę, pod­czas gdy Jo do­ko­ńczy­ła ksi­ążkę, zja­dła czte­ry ja­błka i po­ba­wi­ła się z Drap­kiem.

W wie­czór syl­we­stro­wy sa­lon był pu­sty, al­bo­wiem dwie młod­sze sio­stry od­gry­wa­ły po­ko­jów­ki, dwie star­sze zaś po­chło­ni­ęte były na­der wa­żną spra­wą, czy­li „szy­ko­wa­niem się na przy­jęcie”. Mimo skrom­nych to­a­let dużo było przy tym bie­ga­nia w górę i w dół, śmie­chu i roz­mów, a w pew­nym mo­men­cie dom prze­si­ąk­nął sil­nym swądem spa­lo­nych wło­sów. Meg chcia­ła mieć kil­ka locz­ków wo­kół twa­rzy, a Jo pod­jęła się ści­snąć pa­pi­lo­ty go­rącym że­laz­kiem do wło­sów.

– One mają się tak dy­mić? – za­py­ta­ła Beth przy­cup­ni­ęta na łó­żku.

– To wil­goć pa­ru­je – od­pa­rła Jo.

– Jaki dziw­ny za­pach! Jak pa­lo­ne pió­ra – za­uwa­ży­ła Amy, z wy­ższo­ścią wy­gła­dza­jąc wła­sne pi­ęk­ne loki.

– Pro­szę, te­raz zdej­mij pa­pi­lo­ty, a zo­ba­czysz bu­rzę drob­nych locz­ków – rze­kła Jo, od­kła­da­jąc że­laz­ko.

Meg zdjęła pa­pi­lo­ty, ale żad­na bu­rza drob­nych locz­ków nie po­ja­wi­ła się, bo wło­sy ode­szły wraz z pa­pi­lo­ta­mi i prze­ra­żo­na fry­zjer­ka po­ło­ży­ła na biur­ku przed swo­ją ofia­rą rządek spa­lo­nych pęcz­ków.

– Och, och, och! Co ty zro­bi­łaś? To ko­niec! Nie mogę iść! Moje wło­sy, och, moje wło­sy! – za­wo­dzi­ła Meg, z roz­pa­czą przy­gląda­jąc się przy­sma­żo­nym nie­rów­nym kęp­kom nad czo­łem.