Nie wszystko musisz naprawiać. O akceptacji siebie i mitach wokół psychoterapii ebook i audiobook

Urszula Struzikowska-Marynicz

Nie wszystko musisz naprawiać

O akceptacji siebie i mitach wokół psychoterapii

Wstęp

Po zakończonym tygodniu pracy w gabinecie pomocy psychologicznej zamykam teczkę z zaplanowanymi spotkaniami, notatkami pełnymi ważnych pytań, zagadnień, pomysłów, hipotez, historii poruszanych w trakcie spotkań z osobami, które zgłosiły się po pomoc. Za oknem zabytkowej krakowskiej kamienicy, w której pracuję, jest już ciemno. Zamykam je, po czym przyglądam się ciemności za nim. Wiele mówi o nas samych. Gdy błądzimy, zastanawiamy się, poszukujemy, zdarza się (co jest do przewidzenia) okres, w którym niewiele spraw wydaje się nam jasnych i zrozumiałych, przyglądamy się im z nadzieją na nauczenie się czegoś, ale i z przekonaniem, że nie na wszystko mamy wpływ. Warto wtedy czasem po prostu zatrzymać się i odpocząć; zaakceptować to, że nie wszystko w naszym życiu będzie jasne. Ta „szarówka”, przypominająca zmierzch dnia, to nie tylko potencjalne zagrożenie, ale cyklicznie powracający w naszym życiu moment, nieodłączna część naszej biografii, okres przejściowy przed tym, co nazywamy przyszłością, z którą wiążemy nasze nadzieje. Ten stan nie zawsze wymaga leczenia i interwencji, jest częścią naszego życia psychospołecznego. Charakteryzuje się on niewiedzą i zagubieniem, dlatego nierzadko staje się powodem lęku i frustracji z powodu tego, że życie jest trudne, nieprzewidywalne, niesprawiedliwe itp. Opowiadamy sobie o tym w różny sposób: czasem narracją zbieramy w sobie siły czy uspokajamy się, stajemy się dzięki niej zdolni do zaakceptowania tego, czego nie potrafimy zmienić. Innym razem odbieramy sobie nią siłę, demotywujemy się, ograniczamy kontakt z własnym sprawstwem. Już nie chowamy się i nie odpoczywamy w mroku, nie dajemy sobie przestrzeni, ale zaczynamy walczyć z własnymi emocjami, wykrzykiwać pretensje do świata, kierując niektóre z nich przeciwko samemu sobie. Przeżywamy konflikt, błądzimy myślami, niespokojnie poszukujemy odpowiedzi na wiele pytań. Jedno z nich brzmi: czy każdy potrzebuje psychoterapii?

Żyjemy w świecie przeterapeutyzowanym, sięgamy także po leki i „złote środki”, które mają nas znieczulić na to, co boimy się odczuwać. Postępujemy w sposób, który może sugerować, że boimy się czuć i żyć samodzielnie; boimy się, że zmarnujemy sobie życie, jeśli nie będzie się toczyło według projektu i założeń, jakie pierwotnie przyjęliśmy. Nie pozostawiamy w nim przestrzeni na ten metaforyczny „wieczór”, czyli spokój, odpoczynek, pauzę, akceptację tego, że czegoś nie wiemy i że potrafi to nas bardzo niepokoić. Tak wielu ludzi nierzadko ma poczucie, że są wybrakowani, chorzy, źli. Boją się zaufać sobie samym, a więc czuć i żyć samodzielnie. Obawiają się błędów, kary z ich powodu, zawiedzenia się samym sobą i sprawienia zawodu innym. Współcześnie gabinety specjalistów służących psychologicznym wsparciem, od psychologów po coachów, przeżywają oblężenie, które z kolei zwraca uwagę na etyczne granice świadczonych przez nich usług oraz związanych z tymi ostatnimi oczekiwań. Psychoterapeuta ma zastąpić innych, ważnych w życiu pacjenta/klienta, ludzi: przyjaciół, mentora, przewodnika. Wiele osób deklaruje, że bez ciągłej psychoterapii nie dałoby rady funkcjonować samodzielnie, co dla mnie osobiście brzmi zarówno interesująco, jak i niepokojąco.

W tej książce chcę zastanowić się, czym jest proces psychoterapeutyczny i czy zawsze jest on konieczny. Poszukam odpowiedzi na pytanie, z jakich powodów sięgamy po psychoterapię oraz co w nas nie pozwala nam zaufać samym sobie? Nie chcę zniechęcać cię do sięgnięcia po pomoc psychoterapeuty, ale uświadomić ci, że być może ze swoimi problemami, życiowymi wyzwaniami jesteś w stanie poradzić sobie sam. Chodzi mi o to, by wskazać na twój potencjał oraz na zasoby, jakie już masz. Psychoterapia nie wlewa w ciebie życia, ale poszerza twoją perspektywę, ukazując wiele możliwości, które już istnieją, tylko nierzadko przez ciebie niezauważone. Żyć świadomie to m.in. doznawać więcej radości i satysfakcji, zaspokajać rozwojową potrzebę samospełnienia i szczęścia przy jednoczesnym docenieniu wkładanych przez siebie zasobów i wysiłku w życie, w akceptację i szacunek tak dla własnych przestrzeni, uczuć, decyzji, jak również tych należących do innych ludzi.

Książka ta nie jest złotym środkiem na cokolwiek. To nie księga zaklęć ani psychoczarów, ani zwierzenia wszechwiedzącego specjalisty. Stanowi ona opis drogi, w którą wyruszasz od siebie do siebie, przechodząc przez świat swoich doświadczeń, strat i możliwości. Nie dlatego, że jesteś słaby, wymagasz naprawy i przemiany w kogoś innego, ale dlatego, że możesz zrozumieć siebie, poznać, zaakceptować, nie porzucać jednej części siebie na rzecz drugiej: pożądanej, bo kojarzonej z sukcesem, szeroko pojętym szczęściem i w pełni kontrolowanej.

Chcę ci tutaj zwrócić uwagę także na mity, które możesz podzielać na swój własny temat oraz te związane ze stereotypowym postrzeganiem psychoterapii. Te o nas samych sprzyjają nie tylko szukaniu w innych wsparcia, ale również pokusie przerzucania na nich odpowiedzialności za nasze decyzje, działania oraz zaniechania. Jeśli chodzi o psychoterapię, w mitach na jej temat przejawia się nasza roszczeniowa postawa konsumpcyjna: chcemy jasnej odpowiedzi na nasze pytania i lekarstwa leczącego wszystkie bolączki; pary butów na drogę przez życie, która będzie pasowała na wszelkie okazje. Jak zapewne już intuicyjnie czujesz, to tak nie działa. Wokół psychoterapii narosło również wiele takich mitów, które mogą sprawiać, że część osób będzie wstydziła się skorzystać z profesjonalnego wsparcia. Te błędne przekonania są kształtowane w dużej mierze przez media. W internecie możemy znaleźć wiele treści mówiących o tym, że terapia to powód do wstydu, a dorosły człowiek sam powinien radzić sobie z problemami, a jeśli sobie nie radzi, to coś jest z nim „nie tak”. Te przekonania mogą nas zarówno skłaniać do podjęcia psychoterapii, jak i do obawy przed nią. Warto zatem przyjrzeć się temu, jak ją postrzegamy, w tym zasoby i potencjalne straty z nią związane.

W dzisiejszych czasach pas startowy służący usamodzielnieniu się młodych ludzi wydaje się coraz dłuższy. Może to mieć związek z tym, jak definiujemy życiowy sukces, spełnienie, miłość, oraz do czego przestaliśmy się czuć gotowi, ponieważ poprzeczki w tych sferach są dla nas zbyt wysoko zawieszone.

Niniejsza książka nie udzieli ci odpowiedzi na pytanie, czy podjęcie psychoterapii w twoim przypadku jest zasadne. Nie mam na celu przekonania cię do niej ani odwodzenia od niej; chcę jedynie urealnić jej obraz, podkreślając znaczenie twoich własnych zasobów w zakresie szeroko rozumianego radzenia sobie w życiu. Nie wszystko, czego się boisz, wymaga psychoterapii. Jednocześnie nie musisz jej podejmować dopiero wtedy, gdy lęk spędza ci sen z powiek. Tu znajdziesz okazję do przyjrzenia się swoim lękom i podjęcia decyzji, czy decydujesz się na psychoterapię, czy raczej podejmiesz samodzielną próbę poradzenia sobie z przeżywanymi trudnościami.

Nie jesteś zepsuty. Nie wszystko wymaga naprawy i leczenia. Psychoterapia nie jest warsztatem, do którego trafiają zdezelowane silniki naszych motywacji czy wytarte klocki hamulcowe naszej psychiki. To przestrzeń, w której spotykamy się z drugim człowiekiem i sobą samym, a ściślej rzecz ujmując: z tymi częściami siebie, o których wolimy nie myśleć, a do których również nawiążę w różnych rozdziałach tej książki.

1Czym jest psychoterapia?

Dalsza część dostępna w wersji pełnej

© Wydawnictwo WAM, 2025

Opieka redakcyjna: Agnieszka Mazur

Opieka redakcyjna: Sławomir Rusin

Redakcja: Elżbieta Wiater

Korekta: Monika Karolczuk

Projekt okładki: Marcin Jakubionek

Pamiętaj! Książka to bardzo ważne wsparcie, ale nie zastąpi terapii czy pomocy specjalisty.

ISBN EPUB 978-83-277-4482-1

ISBN MOBI 978-83-277-4483-8

MANDO

ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków

tel. 12 62 93 200

www.mando.pl

DZIAŁ HANDLOWY

tel. 12 62 93 254-255

e-mail: [email protected]

Opracowanie ebooka: Katarzyna Rek