Zbawienna bezdzietność. Antynatalizm we wczesnym chrześcijaństwie ebook

Théophile de Giraud

Zbawienna bezdzietność

Antynatalizm we wczesnym chrześcijaństwie

Z francuskiego przełożył Patryk Gołębiowski

SERIA XYZ 3

Towarzystwo Naukoweim. Stanisława Andreskiego 2023

Séverine de Vulcain, brawurowej fotograficzce, której przednie zdjęcia, nader mało katolickie, wybornie komponują się z jej niezrównanymi walorami wiecznej nierodzicielki. Miłośnie, zmysłowo, antykoncepcyjnie, radośnie, intensywnie.

Szczęśliwe niepłodne łona, które nie rodziły, i piersi, które nie karmiły [

1

]. ☞ Łk 23, 29

Biada zaś brzemiennym i karmiącym w owe dni! ☞ Mt 24, 19

Do wychowania takich dzieci ludzi trzeba prawami nakłaniać, ponieważ żaden rozsądny człowiek nigdy z własnej woli nie będzie pragnął dzieci [

2

].

Dążmy do życia, które nie przynosi śmierci. Takie jest życie w czystości [

3

].

Prawodawca chrześcijan narodził się z dziewicy i umarł w stanie dziewictwa. Czyż nie pragnął nas przez to pouczyć, pod względem politycznym i zgodnie z prawem natury, że dopełniła się liczba mieszkańców ziemi i że, miast mnożyć pokolenia, należałoby odtąd je ograniczać? [

4

]

Spis treści

Wprowadzenie

Rozdział 1.Niechęć do życia, pochwała śmierci i wstręt do narodzin w Starym Testamencie

Rozdział 2.Obalenie rodziny przez Jezusa

Rozdział 3.Bezkresny szacunek Jezusa dla dzieci

Rozdział 4.Pochwała bezpłodności i dziewictwa w Nowym Testamencie

Rozdział 5.Potępienie macierzyństwa przez Jezusa

Rozdział 6.Antynatalistyczne poglądy ojców Kościoła

Podsumowanie

Aneks. Cytaty z Pisma Świętego Cytaty tyczące się rozdziału 1 Cytaty tyczące się rozdziału 2 Cytaty tyczące się rozdziału 3 Cytaty tyczące się rozdziału 4 Cytaty tyczące się rozdziału 5

Posłowie. Świński żywot (Dariusz Niezgoda)

Przypisy

Bibliografia

Zainteresowanego Czytelnika odsyłam do aneksu na końcu książki, by zapoznał się w pełnej krasie z przywoływanymi w tekście wyimkami z Pisma Świętego.

Upadek zbuntowanych aniołów Pietera Bruegla (st.), na którym widać, że upadłe anioły są ściśle powiązane z symboliką płodności, 1562 (domena publiczna, pl.wikipedia.org)

Wprowadzenie

Dla większości ludzi nie ulega kwestii, że chrześcijaństwo jest religią sławiącą płodność. Prawdą jest, że przemawia za tym oficjalne stanowisko Kościoła katolickiego, otwarcie sprzeciwiającego się aborcji, a nawet antykoncepcji. Nie należą też do rzadkości sytuacje, kiedy osoby poniekąd inteligentne i wykształcone w rozmowach na ten temat wyrażają zdziwienie na wieść, że wczesne chrześcijaństwo — z czasów Ewangelii, Nowego Testamentu i pierwszych wieków Kościoła — było w istocie przesiąknięte motywami antynatalistycznymi, czyli sprzeciwem wobec pomnażania gatunku ludzkiego.

Godne ubolewania jest, jak niewielu badaczy poświęciło czas na zgłębienie tego paradoksu i naświetlenie bezdyskusyjnie największego szalbierstwa w dziejach: zafałszowania nowiny Ewangelii, wyraźnie niechętnej prokreacji, i jej przekucia przez Kościół w propagandę na rzecz rodziny i płodności, całkowicie sprzeczną z naukami Chrystusa i pierwszych teologów chrześcijańskich, zaciekłych piewców czystości i w konsekwencji — niepłodzenia.

Kierkegaard, prócz filozofii parający się też teologią, był jednym z nielicznych myślicieli, którzy zbuntowali się przeciwko temu sprzeniewierzeniu. W 1854 roku [5] rozpocznie on krucjatę przeciwko oficjalnemu Kościołowi Danii i, w szerszym zakresie, przeciwko ówczesnemu chrześcijaństwu, jego zdaniem rażąco sprzecznemu z prawdziwą wiarą z początków religii. Jego najbardziej wyrafinowana broń: artykuły ogłoszone w dziesięciu numerach czasopisma „Chwila”. Na celownik swojego gniewu weźmie między innymi: zawodowy kler na usługach państwa i na jego pensji, konszachty Kościoła i monarchii, konformizm wiernych i powierzchowność ich wiary, zapomnienie ewangelicznej nowiny, a także małżeństwo i rodzinę — owe syreny płodnego ogniska domowego, którym ulegają nawet duchowni-urzędnicy.

Kierkegaard był w istocie przeświadczony, że chrześcijaństwa nie da się pogodzić z prokreacją. Dlatego zawarł on w swoich Dziennikach te wyzute z dwuznaczności sentencje: „To, że zdaniem Chrystusa chrześcijanin pozostaje w stanie bezżennym, widać chyba nawet wyraźniej nie wprost niż w jakichkolwiek bezpośrednich wypowiedziach [6]. Przedłużanie gatunku. Chrześcijaństwo chce to zablokować. […] Dać dziecku istnienie. Dziecko rodzi się w grzechu, skoro zostaje poczęte w występku przeciw Bogu, i to istnienie jest doliną płaczu. […] Nie, błąd nie polega na tym, że ksiądz nie jest żonaty — chrześcijanin nie powinien być żonaty [7]. Bóg […] chce, aby człowiek porzucił egoizm, którym jest dawanie życia [8]. [D]ziękuję Bogu[,] […] [ż]e żadna żyjąca istota nie zawdzięcza mi istnienia [9]. Oto jak wychowuje się dziecko w «świecie chrześcijańskim»: twoja matka i twój ojciec to dwie miłe Bogu osoby; a historia twojego przyjścia na świat, ich osiągnięcie — to jest Bogu miłe szczególnie. Podłe kłamstwo! W oczach Boga, z chrześcijańskiego punktu widzenia, osiągnięcie to jest zbrodnią i to zbrodnią haniebną, ponieważ to nie odpowiedzialni za nią cierpią [w jej wyniku], lecz niewinny [człowiek] wciągnięty w ów zbrodniczy proceder zwany istnieniem” [10].

Jakiś czas potem autor Die Philosophie der Erlösung [Filozofii zbawienia], Philipp Mainländer, również odnotuje opozycję chrześcijaństwa wobec przedłużania gatunku. „Nienaganna czystość była dla niego esencją chrześcijaństwa i kluczowym krokiem ku zbawieniu […] Mainländer stawia poprzeczkę aż na poziomie wstrzemięźliwości, gdyż — w świecie zawodnej antykoncepcji — tylko ona gwarantuje kres wszelkiego życia” [11]. Najwyraźniej mamy tu do czynienia z gigantycznym rozziewem między oficjalnym nauczaniem Kościołów (katolickiego, ortodoksyjnego czy protestanckiego), bez wyjątku przychylnych prokreacji, a oryginalną nowiną chrześcijaństwa.

Niniejsza zwięzła rozprawa będzie miała zatem za zadanie odsłonić tropy antynatalistyczne obecne w Nowym Testamencie, w szczególności w Ewangeliach, i u ojców Kościoła z pierwszych wieków naszej ery. Zacznę od nawiązania pokrótce do Starego Testamentu, gdzie również pojawia się krytyka prokreacji. Badanie tej strefy mroku, owej części wypartej z religii, której wyznawcy, nierzadko skorzy do płodzenia, stanowią — co logiczne — najliczniejszą grupę na świecie, taktowane będzie wypisami z Dzienników Kierkegaarda.

Bibliografia

Atanazy Aleksandryjski (św.), Żywot św. Antoniego Wielkiego, przeł. Ewa Dąbrowska, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2017.

Augustyn (św.), O świętym dziewictwie, przeł. Renata Bobel [w:] Pisma świętego Augustyna o małżeństwie i dziewictwie, red. Augustyn Eckmann, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2003.

Augustyn (św.), Wartości małżeństwa, przeł. Wacław Eborowicz [w:] Pisma świętego Augustyna o małżeństwie i dziewictwie, red. Augustyn Eckmann, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2003.

Beiser Frederick C., Weltschmerz. Pessimism in German Philosophy, 1860–1900, Oxford University Press, Oksford 2016.

Biblia jerozolimska, Pallottinum, Poznań 2006.

Bowe David, Pigs in Paradise: A Note on Paradiso 29, The Dante Society of America, https://www.dantesociety.org/publicationsdante-notes/pigs-paradise-note-paradiso-29 (dostęp: 15.01.2023).

Brown Peter, Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, przeł. Ireneusz Kania, Homini, Kraków 2006.

Canetti Elias, Masa i władza, przeł. Eliza Borg, Maria Przybyłowska, Czytelnik, Warszawa 1996.

Chateaubriand F.R., Geniusz chrześcijaństwa, przeł. Anna Loba, Klub Książki Katolickiej, Poznań 2003.

Cyprian z Kartaginy (św.), O cierpliwości, przeł. Bernard Łubieński, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2021.

Cyprian z Kartaginy (św.), O śmiertelności, przeł. Bernard Łubieński, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2021.

Dante Alighieri, Boska komedia, przeł. Edward Porębowicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965.

Della Costa Francesco, The Sacred Pig. Ritual food-sharing on the feast of Saint Anthony in Celano, Italy, „Journal of Modern Italian Studies”, 2020, nr 25(5), s. 570–591.

Giraud Théophile de, L’art de guillotiner les procréateurs. Manifeste anti-nataliste, Le Mort-Qui-Trompe, Nancy 2006.

Grzegorz z Nyssy (św.), On Virginity [w:] Ascetical Works (The Fathers of the Church, t. 58), przeł. Virginia Woods Callahan, Catholic University of America Press, Waszyngton 1999.

Hegel Georg Wilhelm Friedrich, Wykłady z historii filozofii, t. 3, przeł. Światosław Florian Nowicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2013.

Harris Marvin, Krowy, świnie, wojny i czarownice. Zagadki kultury, przeł. Krystyna Szerer, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1985.

Hieronim ze Strydonu (św.), Przeciw Jowinianowi, przeł. Leon Nieścior [w:] Pisma Polemiczne, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2013.

International Children’s Bible, www.biblegateway.com/passage/?search=John+2%3A1%E2%80%9311%3A1&version=ICB (dostęp: 18.11.2022).

Jan Chryzostom (św.), La virginité, przeł. Bernard Grillet, Éditions du Cerf, Paryż 1966.

Jan Chryzostom (św.), Ze względu na niebezpieczeństwo rozpusty należy się żenić, przeł. Tatiana Krynicka, „Vox Patrum 31” 2011, t. 56, s. 579–595.

Jagla Jowita, Święty Antoni, 2 kwietnia 2019, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/swiety-antoni/ (dostęp: 15.01.2023).

Kierkegaard Søren, Dzienniki NB 31–NB 36. Pisma Sørena Kierkegaarda, t. 26, przeł. Antoni Szwed, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2021.

Kierkegaard Søren, Journal (Extraits) 1854–1855, przeł. Knud Ferlov, Jean-J. Gateau, Gallimard, Paryż 1961.

Kierkegaard Søren, Kierkegaard’s Journals and Notebooks, t. 10, NB 31–36, przeł. Bruce H. Kirmmse, David D. Possen, Princeton University Press, Princeton 2018.

Kierkegaard Søren, Okruchy filozoficzne. Chwila, przeł. Karol Toeplitz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2011.

Klemens Aleksandryjski, Kobierce, t. I, przeł. Janina Niemirska-Pliszczyńska, Instytut Wydawniczy Pax, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1994.

Le Bon Gustave, Psychologia tłumu, przeł. Bolesław Kaprocki, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2007.

Peisert Maria, „Sus domesticus” — zwierzę, którego nazwy używać nie wypada [w:] Anna Dąbrowska (red.), Język a kultura, t. 15, Opozycja homo–animal w języku i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003, s. 149–155.

Roldanus Johannes, Le Christ et l’homme dans la théologie d’Athanase d’Alexandrie, Brill, Leiden 1977.

Søren Kierkegaards Skrifter, tekster.kb.dk/text/sks-nb30-txt-root (dostęp 21.01.2023).

Søren Kierkegaards Skrifter, tekster.kb.dk/text/sks-nb34-txt-root (dostęp 21.01.2023).

Søren Kierkegaards Skrifter, sks.dk/p551/txt.xml (dostęp 21.01.2023).

Tertulian, Zachęta do czystości [w:] Wybór pism II, przeł. Kazimierz Obrycki, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1983.

The United States Conference od Catholic Bishops, https://web.archive.org/web/20200802165851/http://www.usccb.org/bible/jn/2:4 (strona zarchiwizowana) (dostęp: 18.11.2022).

Tytuł oryginału: La grande supercherie chrétienne. De l’oubli que le christianisme des origines était un antinatalisme

Copyright © Théophile de Giraud 2019

Copyright for the Polish translation © Patryk Gołębiowski 2023

Przekład: Patryk Gołębiowski Redakcja: Agnieszka Boniatowska Redakcja merytoryczna: Paweł Eugeniusz Gazda Redaktor prowadzący: Wojciech Czusz Projekt graficzny: Michał Dziadkowiec i Aleksandra Pajączkowska Skład: Dariusz Niezgoda

Złożono krojami: ToY Philippa Herrmanna oraz Georgia Pro Matthew Cartera, Steve’a Mattesona, Thomasa Ricknera i Davida Jonathana Rossa

Druk i oprawa: Bookpress.eu ul. Lubelska 37C 10-408 Olsztyn

ISBN 978-83-957970-7-1 (ebook) Kraków 2023 Wydanie I

Towarzystwo Naukowe im. Stanisława Andreskiego Email: [email protected] Facebook: towarzystwo.naukowe.im.stanislawa.andreskiego Instagram: tnsa.pl