Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
Interesuje cię ziołolecznictwo? Sięgnij po biblię ziołolecznictwa, która wskaże ci, jak dbać o zdrowie w naturalny sposób. W tej wyjątkowej księdze znajdziesz 300 ziołowych przepisów, m.in.: na oczyszczanie organizmu i wzmocnienie odporności. Odkryj, jak leczyć choroby autoimmunologiczne, zaburzenia hormonalne czy stany zapalne. Poznaj lecznicze zioła, przepisy na ziołowe herbaty i mieszanki ziołowe. Przywróć równowagę organizmu dzięki prostym i skutecznym recepturom ziołowym. To nie tylko biblia ziołolecznictwa, to twój codzienny przewodnik pełen praktycznej wiedzy i gotowych rozwiązań. Odkryj naturalne receptury i dbaj o zdrowie każdego dnia.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 395
Rok wydania: 2025
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
REDAKCJA: Małgorzata Lipska
SKŁAD: Krzysztof Remiszewski
PROJEKT OKŁADKI: Krzysztof Remiszewski
TŁUMACZENIE: Karol Wysocki
ZDJĘCIA: © 2021 Marija Vidal. Stylizacja Stéphane Réau
str. 31, 263 – Alicja Cho; str. 52-141 – Shutterstock, iStock, Alamy
Zdjęcie Autorki dzięki uprzejmości Lori Stahl
Wydanie I
Białystok 2025
ISBN 978-83-8429-011-8
Tytuł oryginału:The Big Book of Herbal Medicine: 300 Natural Remedies for Health and Wellness
Copyright © 2022 Callisto Publishing LLC
Photography © 2021 Marija Vidal. Styling by Stéphane Réau
First Published in English by Rockridge Press, an imprint of Callisto Publishing LLC
© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Vital, Białystok 2025
All rights reserved, including the right of reproduction in whole or in part in any form.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy żadna część tej książki nie może być powielana w jakimkolwiek procesie mechanicznym, fotograficznym lub elektronicznym ani w formie nagrania fonograficznego. Nie może też być przechowywana w systemie wyszukiwania, przesyłana lub w inny sposób kopiowana do użytku publicznego lub prywatnego – w inny sposób niż „dozwolony użytek” obejmujący krótkie cytaty zawarte w artykułach i recenzjach.
Książka ta zawiera porady i informacje odnoszące się do opieki zdrowotnej. Nie powinny one jednak zastępować porady lekarza ani dietetyka. Jeśli podejrzewasz u siebie problemy zdrowotne lub wiesz o nich, powinieneś skonsultować się z lekarzem, zanim rozpoczniesz jakikolwiek program poprawy zdrowia czy leczenia. Dołożono wszelkich starań, aby informacje zaprezentowane w tej książce były rzetelne i aktualne podczas daty jej publikacji. Wydawca ani autor nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki dla zdrowia, mogące wystąpić w wyniku stosowania zaprezentowanych w książce metod.
Bądź na bieżąco i śledź nasze wydawnictwo na Facebooku.
www.facebook.com/wydawnictwovital
15-762 Białystok
ul. Antoniuk Fabr. 55/24
85 662 92 67 – redakcja
85 654 78 06 – sekretariat
85 653 13 03 – dział handlowy – hurt
85 654 78 35 – www.vitalni24.pl – detal
strona wydawnictwa: www.wydawnictwovital.pl
Więcej informacji znajdziesz na portalu www.superodzywianie.pl
Wstęp
Część pierwsza. Zrozumieć ziołolecznictwo
Rozdział pierwszy . Czym jest ziołolecznictwo?
Rozdział drugi. Najlepsze zioła dla ciebie
Rozdział trzeci. Pierwsze kroki w ziołolecznictwie
Część druga. Lecznicze zioła
Rozdział czwarty. Twoja naturalna apteka
Część trzecia. 300 sposobów na zdrowie i dobre samopoczucie
Rozdział piąty. Remedia na dolegliwości fizyczne
Rozdział szósty. Środki wspomagające zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie
Rozdział siódmy. Środki poprawiające wygląd cery i urodę
Zasoby
Bibliografia
Podziękowania
O Autorce
Przypisy
Polecamy
Pozostałe rozdziały dostępne w pełnej wersji e-booka.
Wyrażamy głęboką wdzięczność wszystkim przodkom, którzy byli przed nami, poprzez dzielenie się z innymi ich wiedzą.
Jestem podekscytowana, że mogę podzielić się z tobą wiedzą zawartą w tej książce. Zioła są niezwykle ważną częścią mojego życia (i tego, jak je przeżywam) od ponad 30 lat. Zawsze znajduję jakiś nowy sposób na wykorzystanie ziół w swoim życiu. Na przykład teraz jestem pochłonięta ekologicznym nadrukowywaniem wizerunków roślin na tkaninach, co tworzy kolejną warstwę, poprzez którą zioła owinęły się wokół mojego serca.
Jako dziecko wędrowałam wiejskimi drogami, ucząc się o lnicy pospolitej (Linaria vulgaris), cykorii, sasafrasie, lucernie, babce lancetowatej i wszystkich innych dzikich roślinach przydrożnych. Były po prostu częścią każdego mojego dnia. W końcu moja siostra i ja zostałyśmy zaproszone do otwarcia stoiska zielarskiego na lokalnym jarmarku renesansowym i wsiąkłyśmy na dobre. Obecnie redaguję i wydaję magazyn o ziołach, dzięki czemu codziennie rozmawiam z innymi zielarzami oraz uważnie słucham tego, co ludzie chcą wiedzieć o roślinach.
Bez względu na poziom zaawansowania, od początkującego do profesjonalnego zielarza, znajdziesz tu coś dla siebie. Praca z ziołami to skromna, ale ważna nić w sieci życia. Wszyscy jesteśmy połączeni. Ludzie, zwierzęta, owady i rośliny dzielą tę ziemię i wszyscy jesteśmy dla siebie ważni. Stajemy się coraz bardziej świadomi tego połączenia, gdy korzystamy z wytworzonych samodzielnie ziołowych specyfików.
Medycyna ziołowa tworzy pewnego rodzaju spektrum. Niektórym osobom łatwiej jest zacząć od wykorzystywania ziół za pośrednictwem medycyny alopatycznej lub konwencjonalnej. Takie podejście jest często postrzegane negatywnie, choć prawie każdy tak zaczyna. W końcu uczymy się słuchać naszej intuicji i możemy wykorzystywać zioła bardziej świadomie. Wiele osób zwraca uwagę na rośliny (zwykle uważane za chwasty), które rosną wokół nas. Istnieje tyle sposobów podejścia do ziołolecznictwa, ilu ludzi na świecie. Działaj zgodnie ze swoimi przeczuciami. Zawsze pamiętaj, że medycyna roślinna jest naprawdę potężna, i musimy traktować ją poważnie. Każdy z nas jest inny, ma własną specyfikę i problemy zdrowotne (lub ich brak). Leków ziołowych nie powinno łączyć się z przepisanymi lekami farmaceutycznymi bez konsultacji z lekarzem i doświadczonym praktykiem ziołolecznictwa.
Na kolejnych stronach znajdziesz solidną porcję wiedzy na temat ziół, dzięki której zbudujesz fundament własnej praktyki. Nauczysz się tworzyć różnego rodzaju ziołowe środki lecznicze, takie jak kojące preparaty do stosowania na skórę i stawy, środki poprawiające nastrój lub usprawniające oddychanie, herbaty, nalewki, syropy i maści, a ostatecznie możesz nawet zdecydować się spróbować swoich sił w tworzeniu własnych mikstur.
W tej książce znajdziesz opisy 90 różnych ziół. Najprawdopodobniej okaże się, że garstka z nich będzie ci odpowiadać w 90 procentach przypadków, ale inne mogą się przydać przy rzadszych okazjach. Nigdy nie poznamy wszystkich ziół, ale każdy z nas może wybrać sobie jakieś ulubione.
Znajdziesz tu również 300 przepisów na łagodzenie wszelkiego rodzaju dolegliwości lub zapobieganie im.
Wkrótce zaczniesz co wieczór nastawiać czajnik z wodą, aby zaparzyć ziołową herbatę na noc. Na twojej półce będzie stał słoik z papryczkami cayenne zatopionymi w oliwie, z których będziesz przygotowywać maść na obolałe kolana. Miska na stole pomieści kiście czarnego bzu i kwiaty jeżówki, które wkrótce staną się zimowym eliksirem poprawiającym samopoczucie. Gigantyczna butelka wódki na blacie obok słoików będzie czekać, by stać się serią nalewek z ziół, które zamówisz sobie przez Internet (lub zbierzesz we własnym ogrodzie). Łóżko w pokoju gościnnym będzie prawdopodobnie przykryte dodatkowym prześcieradłem pełnym suszących się kwiatów. Takie jest życie osoby parającej się wytwarzaniem ziołowych leków.
Dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy uczyć się o otaczających nas roślinach i na nowo poznawać wiedzę, z której poprzednie pokolenia zrezygnowały na rzecz nowoczesnych leków. Mieszkam w społeczności rolniczej i wszyscy mamy swoje nisze. Moja siostra mieszka na wzgórzu i zajmuje się produkcją mydła. Ja zajmuję się zbieraniem oraz uprawą roślin i produkcją leków. Mamy w okolicy różnych rolników uprawiających żywność, kilku budowniczych, mechanika i tak dalej. Może nadejść dzień, w którym znów będziemy musieli wiedzieć, jak zadbać o siebie i innych, nawet jeśli będzie to tylko podczas kilkudniowej przerwy w dostawie prądu.
Witaj w świecie ziół! Mam nadzieję, że dzięki tej książce poznasz nowy sposób na odnalezienie się w tym świecie.
Stosowanie ziół leczniczych jest stare jak świat. Obserwacje przyrody dowodzą, że wszystkie stworzenia znajdują pocieszenie w roślinach, choć dzieje się to z różnych powodów. Udomowione psy i koty chrupią trawę, aby uspokoić swoje żołądki. Wszyscy szukamy cienia pod drzewami, a po długiej, ciężkiej zimie pierwsze spojrzenie na zieleń lub (uwaga!) kwiat zapiera nam dech w piersiach.
Społeczeństwo przez pewien czas odwróciło się od tej wiedzy, skupiając się na nowych, syntetycznych i opakowanych w plastik lekach. Jednak w ciągu ostatnich kilku dekad nastąpił renesans zielarstwa, ponieważ szukamy ponownego połączenia z naturą, aby przywrócić równowagę w naszym przesyconym nowoczesnymi technologiami życiu. Cudowne jest to, że Natura cierpliwie czekała, aby znowu móc dzielić się z nami swoimi darami.
Ziołolecznictwo i nasze podejście do niego ma bogatą i fascynującą historię. Na przestrzeni wieków zioła były uważane za źródło cudów i czarów. Zawsze też były składnikami domowych środków leczniczych. Ich skuteczność bywała kwestionowana, ponieważ postrzegano je jako niebezpieczne lub bezwartościowe. Ich rola w historii ludzkości dowodzi jednak ich mocy.
Obecnie możemy łatwo pozyskać zioła, niezależnie od tego, czy je uprawiamy, zbieramy, kupujemy w sklepach, czy zamawiamy online. Nigdy nie było lepszego czasu na naukę ziołolecznictwa, aby pomóc sobie i swoim bliskim pozostać szczęśliwymi i zdrowymi.
Zioła lecznicze
Prawdopodobnie zastanawiasz się teraz: czym są zioła lecznicze i co mogę z ich pomocą osiągnąć? Prawda jest taka, że wiele z nich prawdopodobnie masz już gdzieś w swojej kuchni. Weźmy na przykład herbatę rumiankową lub miętową – obie zawierają zioła lecznicze! Znajomość zaledwie trzech lub czterech ziół i ich właściwości, podobnie jak wiedza o tym, że piwo imbirowe pomaga na rozstrój żołądka, może spowodować ogromną zmianę w twoim codziennym życiu. Istnieją setki ziołowych środków leczniczych, ale kilka z nich możesz mieć w tej chwili w domu lub pracy.
Weźmy takie płatki owsiane. Są sycące i zdrowe, ale czy wiesz, że wspierają również układ nerwowy, ponieważ pomagają złagodzić niepokój i stres? Ostra papryka, kurkuma i wiśnie są pomocne w leczeniu bólu spowodowanego zapaleniem stawów. Pietruszka zwalcza nieświeży oddech, a jej jasnozielone liście wzmacniają układ odpornościowy, stabilizują poziom cukru we krwi i zwalczają stany zapalne. A oregano na twojej pizzy? Jest pełne przeciwutleniaczy, które pomagają zapobiegać wielu problemom związanym ze starzeniem się, a nawet mogą pomóc w walce z rakiem.
Ważne jest również, aby dbać o rośliny dziko rosnące na zewnątrz (i przestać zabijać je chemikaliami!), ponieważ mogą one zapewnić zaskakujące korzyści. Dzika mięta (poprawia nastrój), mniszek lekarski (chroni wątrobę), krwawnik pospolity (działa przeciwwirusowo i relaksująco), dziurawiec zwyczajny (koi nerwy), mimoza (zwalcza smutek) i nawłoć (pomaga na alergie) to tylko kilka przykładów na cudowne remedia, które można znaleźć w sąsiedztwie. Tuż za twoimi drzwiami prawdopodobnie znajdują się zioła leczące wysypki, ukąszenia owadów, stany lękowe, obfite miesiączki, przeziębienia i grypę, gorączkę, ból gardła, zaburzenia trawienia i wiele innych. Pomogę ci nawigować wśród tego bogactwa, abyś mógł zrozumieć ich zalety, a także opowiem ci o innych roślinach leczniczych, które możesz uprawiać. Zaczynajmy!
Krótka historia ziołolecznictwa
Około 2800 r. p.n.e.: Zostaje napisane dzieło o tytule Shen Nung Pen Ts’ao Ching, przypisywane legendarnemu cesarzowi Shen Nungowi. Jest to pierwsze spisane źródło szczegółowo opisujące stosowanie ziołolecznictwa.
Około 400 r. p.n.e.: Ziołolecznictwo staje się popularne w świecie greckojęzycznym. Hipokrates obszernie opisuje zagadnienia związane z diagnozowaniem i leczeniem powszechnych chorób.
Około 50 r. n.e.: Wraz z rozrostem Imperium Rzymskiego, praktyki związane z ziołolecznictwem rozprzestrzeniają się po całym jego obszarze. Wiele osób zaczyna uprawiać zioła do celów leczniczych.
Około 200 r. n.e.: Powstają prace Galena z Pergamonu, które szybko zdobywają popularność. Powszechne choroby są szybko identyfikowane, a w celu ich leczenia stosuje się leki ziołowe.
Około 800 r. n.e.: Mnisi stają się znanymi uzdrowicielami, uprawiają rozległe ogrody ziołowe i przekształcają wiele klasztorów w szpitale, w których chorzy i ranni są leczeni w spokojnym otoczeniu.
Od około 900 do około r. 1199: Lekarz Avicenna tworzyKanon Medycyny, w którym wspomina o wielu skutecznych środkach ziołowych. Mniej więcej w tym samym czasie arabscy uzdrowiciele zyskują sławę, co wpływa wydatnie na rozwój medycyny.
Lata 1347-1351: Czarna śmierć przetacza się przez Europę. Udowodniono, że leki ziołowe są równie skuteczne – jeśli nie skuteczniejsze – niż powszechnie stosowane metody leczenia, takie jak upuszczanie krwi i wypalanie ran.
Lata 1500-1599: Król Anglii Henryk VII i jego parlament wspierają wyszkolonych zielarzy, dzięki czemu poprawia się standard opieki nad chorymi.
Lata 1600-1699: Bogaci pacjenci mogą pozwolić sobie na leki, które niestety mają poważne skutki uboczne. Biedni są leczeni ziołami. Mniej więcej w tym samym czasie Nicholas Culpeper publikuje słynną książkę zielarską The English Physician.
Lata 1700-1799: Znany kaznodzieja metodystyczny Charles Wesley optuje za zdrowym stylem życia i promuje ziołolecznictwo.
Lata 1800-1899: Opracowywane są wczesne środki farmaceutyczne, ale ludzie szybko zdają sobie sprawę, że przyjmowanie leków prowadzi do skutków ubocznych, i wielu z nich powraca do stosowania ziołowych środków leczniczych. W 1864 roku w Anglii zostaje założony Narodowy Instytut Zielarzy Medycznych.
Lata 1900-1999: Niedobory leków podczas pierwszej wojny światowej prowadzą do ponownego zainteresowania ziołolecznictwem. Zainteresowanie słabnie wraz z odkryciem penicyliny. W latach 50. ludzie ponownie zwracają się ku ziołolecznictwu.
Od roku 2000 do chwili obecnej: Unia Europejska podejmuje działania prowadzące do traktowania ziołolecznictwa w taki sam sposób, jak farmaceutyki. W Europie ziołolecznictwo cieszy się coraz większą popularnością i jest powszechnie stosowane.
Korzyści płynące z ziołolecznictwa
Zioła są podstawowymi składnikami lekarstw w moim domu już od wielu lat. Kiedy ktoś cierpi na jakąś dolegliwość, zanim pójdę do apteki lub zadzwonię do lekarza, sięgam po zioła.
Przykładowo pewnego lata członek mojej rodziny kilka razy przejechał kosiarką po gnieździe pszczół (co za pech!). Za pierwszymi dwoma razami odmówił stosowania jakichkolwiek ziół i cierpiał wiele dni. Za trzecim razem w końcu pozwolił mi zaaplikować sobie papkę z babki lancetowatej (w formie okładu – patrz strona 45), aby mogła wyciągnąć jad. Ból ustąpił natychmiast i nie było opuchlizny.
W innym okresie mojego życia opiekowałam się chorym bratem, który czekał na przeszczep. Ostrzeżono mnie, abym nie przynosiła do domu żadnych wirusów i nie narażała go na infekcje, ponieważ mogłoby to go zabić. Przez prawie trzy lata regularnie zażywałam czarny bez i bazylię, aby zachować zdrowie. Żywność i przyprawy spożywane świadomie we właściwym czasie mogą mieć ogromne znaczenie.
A wiesz, co jest w tym najlepsze? Żadna z tych kuracji nie kosztowała mnie więcej niż kilka dolarów. Babka lancetowata rośnie wszędzie – musiałam ją tylko zebrać i wymieszać z wodą w robocie kuchennym. Hoduję czarny bez i bazylię w moim ogrodzie i robię z nich nalewki (strona 42), więc wódka była jedyną rzeczą, którą musiałam kupić.
Większość ziół jest bezpieczna i łagodna (zwłaszcza te, które spożywamy i wykorzystujemy jako przyprawy), ale pamiętaj, że są one prawdziwymi lekami i powinny być traktowane jako takie. Jeśli przyjmujesz standardowe leki farmaceutyczne, porozmawiaj z lekarzem i zrób odpowiednie rozeznanie w temacie przed użyciem ziół. Na przykład melisa może negatywnie wpływać na działanie leków stosowanych w chorobach tarczycy. Wiele ziół również rozrzedza krew, co może powodować problemy, jeśli przyjmujesz leki, które też tak działają. Jeśli podczas przyjmowania ziół pojawi się wysypka, obrzęk lub jakikolwiek nowy objaw, natychmiast zaprzestań ich stosowania.
Z uwagi na to, że leki ziołowe są niedrogie, na dłuższą metę ich stosowanie pozwoli ci zaoszczędzić czas i pieniądze. Przy odrobinie pomyślunku i dzięki odpowiedniej wiedzy zioła ułatwiają zachowanie zdrowia. Samo włączenie ich do posiłków i napojów jest krokiem we właściwym kierunku. Wiele ziół ma podobne działanie, więc jeśli jedno w jakiś sposób ci nie pasuje lub źle smakuje, po prostu zamień je na inne.
Większość ludzi zaczyna od nauczenia się, jak używać ziół do radzenia sobie z objawami chorób, które ustępują samoistnie, takich jak przeziębienie lub choroby układu oddechowego. Nazywamy to samoograniczającymi się chorobami, które stanowią duży procent (czasami niepotrzebnych) wizyt u lekarza. Możemy również nauczyć się, jak zapobiegać objawom przewlekłych chorób lub je łagodzić, a czasami nawet naprawiać już wyrządzone szkody. Nie sugeruję całkowitego odrzucenia tradycyjnej medycyny – raczej zachęcam cię do zrozumienia, że masz do dyspozycji większy zasób dostępnych narzędzi.
MEDYCYNA KONWENCJONALNA VS. MEDYCYNA ZIOŁOWA
Ziołolecznictwo różni się od tego, do czego przyzwyczaiła nas medycyna tradycyjna. Na przykład, w przypadku przewlekłych lub nawracających dolegliwości, takich jak wysokie ciśnienie krwi, choroba refluksowa przełyku (GERD), migreny lub problemy z płodnością, leki ziołowe wymagają czasu i konsekwencji w stosowaniu, zanim będzie można zauważyć wymierne efekty.
Jednak w przypadku drobnych dolegliwości, takich jak przeziębienia, skurcze lub wysypki i problemy skórne, zioła mogą być równie skuteczne, jak leki, które znajdziesz w aptece.
Mało znanym faktem jest to, że wiele leków wytwarza się ziół. Jeden z najbardziej znanych leków na serce – Digoxin – wytwarza się z naparstnicy; lek na raka Taxol – z cisa pacyficznego. Kodeinę wytwarza się z maku, a aspirynę – z wierzby. Jest jednak duża różnica między ziołami a aptecznymi specyfikami: farmaceutyki są wytwarzane poprzez wyizolowanie jednego lub dwóch komponentów lub składników chemicznych z rośliny, a następnie użycie tylko nich. Zatem tego typu leki koncentrują się na tej jednej części rośliny, która ma tylko jedno działanie. Ale rośliny to znacznie więcej niż ten jeden składnik! Ziołolecznictwo wykorzystuje wszystkie komponenty i składniki rośliny, wierząc, że każdy z nich ma swój cel i zastosowanie.
Obecnie coraz łatwiej znaleźć lekarza, który uczy się o ziołach i chętnie łączy je z innymi metodami. Myślę, że to najlepszy z możliwych wariantów leczenia. Ważne, aby uzyskać dobrą diagnozę i udać się do lekarza, jeśli objawy utrzymują się zbyt długo. Nie unikaj badań i zawsze informuj lekarza o ziołach, które regularnie przyjmujesz.
W jaki sposób stosuje się zioła lecznicze?
Chociaż ziołolecznictwo może wydawać się świeżą modą, w rzeczywistości jest jedną z najstarszych tradycji ludzkości! Odkąd sięga pamięć, ludzie wykorzystywali rośliny do leczenia i jedzenia.
Istnieje wiele przykładów na stosowanie ziołolecznictwa w Biblii (chociaż konkretne rośliny są często trudne do ustalenia). W średniowieczu, obok upuszczania krwi i pijawek, zioła były jedynymi dostępnymi metodami leczenia. Podczas wojny secesyjnej krwawnik był cenionym środkiem stosowanym do zatrzymywania krwawienia. Jeżówka pomagała zwalczać infekcje, mięta była stosowana jako środek odstraszający owady, a wiąz czerwony łagodził ból gardła. Jeszcze podczas II wojny światowej tymianek, naparstnica i mech torfowy, a także wiele innych ziół kupowano od ludzi, którzy zarabiali na życie, przeczesując lasy i łąki w poszukiwaniu roślin leczniczych. Do dziś niektórzy ludzie zarabiają na życie, zbierając dzikie zioła.
Chociaż mieszkańcy innych części świata znaleźli sposoby na połączenie wykorzystania leków takich jak penicylina czy leki sulfonamidowe z naturalnymi metodami leczenia, Amerykanie porzucili zioła i przyjęli „lepsze życie dzięki chemii”. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach ludzie zaczęli powracać do ziół w poszukiwaniu wiedzy leczniczej, którą nasi przodkowie uważali za coś oczywistego. Pamiętam, że mój dziadek znał rośliny tylko pod nazwami zwyczajowymi, których używali ludzie z jego czasów. Nawet jeśli nie znał nazwy, potrafił wyjść do lasu lub na łąkę i znaleźć roślinę, która leczy konkretną dolegliwość. Miał talent do patrzenia na miejsce i mówienia: „Myślę, że ta roślina tam wróci”. Mam to szczęście, że odziedziczyłam niektóre z jego instynktów, co ułatwia mi znalezienie tego, czego potrzebuję.
Zioła mają tysiące składników (więcej, niż kiedykolwiek zidentyfikujemy), które współpracują ze sobą, aby neutralizować niekorzystne skutki uboczne i wzmacniać pozytywne cechy ich poszczególnych części składowych, i leczyć w sposób, którego jeszcze w pełni nie rozumiemy. Używanie całych ziół w preparatach (jak dowiemy się w następnych rozdziałach), czyni je bezpieczniejszymi i bardziej skutecznymi. Wszystkie te zioła w twojej kuchni tylko czekają, aby ci pomóc, i wkrótce mogą stać się leczniczymi herbatami, nalewkami, eliksirami, maściami, olejkami, kompresami i nie tylko.
W porównaniu do leków farmaceutycznych, zioła są niezwykle bezpieczne. Bardzo rzadkie przypadki śmierci związanej z ziołami cała społeczność zielarzy uważa za zamierzchłą historię. Jednak błędy ciągle się zdarzają, a nadużywanie i błędna identyfikacja ziół, które są trujące, może doprowadzić nawet do zgonu. Tak, istnieją trujące zioła, ale jest ich niewiele. Zioła zawierające toksyczne składniki mogą powodować wiele dolegliwości, od rozstroju żołądka po niewydolność wątroby i nerek. W tropikalnych obszarach Ziemi występuje więcej toksycznych roślin. Oto, co możesz zrobić, aby zachować bezpieczeństwo:
• Zawsze ucz się zbieractwa od eksperta.
• Zbadaj zioła przed ich użyciem.
•Zacznij od najmniejszej zalecanej dawki i zwiększaj ją w razie potrzeby.
SKĄD WZIĄĆ ZIOŁA
Sposób pozyskiwania ziół zależy tak naprawdę od tego, gdzie mieszkasz – w mieście, na wsi czy na przedmieściach – oraz od twojego stylu życia. Ale trzy podstawowe sposoby zdobywania ziół to ich zbieranie, uprawianie własnych lub kupowanie ich.
Mieszkam na wsi, więc 80 procent ziół, których używam, to zioła dzikie – znane również jako chwasty! Rośnie ich w okolicy dużo, ale mieszkanie na wsi oznacza, że wokół mnie znajduje się wiele konwencjonalnych farm, które używają chemikaliów. Zwracam więc uwagę na lokalizacje farm i na to, kiedy dokonują oprysków. Wtedy trzymam się od nich z daleka. Nie zbieraj ziół, co do których podejrzewasz, że zostały opryskane. Na obszarach wiejskich szlaki turystyczne są doskonałymi miejscami do nauki identyfikacji ziół i ich zbioru (o ile nie są to rezerwaty pełne chronionych roślin).
Jak już znajdziesz bezpieczne miejsce do zbierania roślin, ważne jest, aby nie zbierać ani nie próbować żadnych ziół, których nie zidentyfikowałeś. Wyposaż się w kilka przewodników dla zielarzy i przestudiuj je. Zabierz je ze sobą w teren wraz z torbą lub koszykiem. Gdy natkniesz się na interesujący okaz, spróbuj określić, co to za roślina. Zabierz jej gałązkę (jeśli jest jej dużo) do domu, aby móc ją dokładniej zbadać. Gdy wstępnie ją zidentyfikujesz, wpisz jej nazwę w przeglądarce i wyszukaj obraz. To zazwyczaj powie ci, czy roślina jest czy nie jest tą, o której myślałeś. Jeśli chodzi o zbierane rośliny, musisz mieć pewność, z czym masz do czynienia!
Uprawa ziół jest prawdopodobnie najlepszym wyborem i możesz to robić niezależnie od tego, czy mieszkasz w domu na wsi, czy w małym mieszkaniu w mieście. Możesz kupić nasiona lub sadzonki online lub w lokalnej szkółce. Tak czy inaczej, uprawa jest niezwykle satysfakcjonująca.
Inną opcją jest zakup ziół. Ważne, aby używać ziół organicznych, dzięki czemu unikamy chemikaliów, które mogą być bardzo szkodliwe. Jako konsumenci możemy wykorzystać naszą siłę nabywczą, aby położyć kres stosowaniu tych substancji, które tworzą nowe i coraz bardziej odporne szkodniki i choroby roślin, nie wspominając o krzywdzeniu owadów, ptaków i zwierząt. Na szczęście istnieje wiele ekologicznych, zrównoważonych i świadomych ekologicznie osób i firm sprzedających czyste, wysokiej jakości zioła. Dobrej jakości rośliny mają w sobie życie. Nie wyglądają jak siano. Mają kolor, zapach i odpowiednią fakturę.
Korę i korzenie można przechowywać przez kilka lat. Części roślin, które rosną nad ziemią, ale nie są korą, nasionami ani owocami, są przeważnie nietrwałe. Możesz przedłużyć ich przydatność dzięki odpowiedniej pielęgnacji, takiej jak trzymanie ich w pojemnikach bez dostępu do światła i przechowywanie ich w chłodnym, suchym miejscu. Gdy zioła przestają odpowiednio wyglądać i nie pachną już świeżo, można przeznaczyć je na kompost. Po wysuszeniu zioła nadają się do użytku około roku, o ile są dobrze przechowywane.
Współczesne ziołolecznictwo
Obecnie ponad trzy czwarte światowej populacji stosuje ziołolecznictwo. Zachodni naukowcy poprzez badania udowodnili, że metody stosowane przez ludzkość przez całe wieki działają. Rośliny uprawiane i używane w domu są skuteczne w leczeniu niezagrażających życiu chorób i urazów lub dolegliwości, takich jak guzy, siniaki, bóle głowy, gorączka, stres, depresja, zmęczenie i inne.
To ma sens. Pomyśl o wszystkich roślinach, które regularnie spożywasz (tak, także o tych, które uprawiasz w swoim ogródku lub kupujesz w ulubionym sklepie spożywczym): pietruszka, kolendra, szałwia, tymianek, czosnek, bazylia, imbir, mięta. Wrzucasz je do sałatki, ponieważ dodają smaku, ale spełniają też dodatkową rolę. Zawierają przeciwutleniacze i składniki odżywcze, które wzmacniają twój układ odpornościowy, aby zwalczać choroby, zanim się zaczną. We współczesnych kręgach lekarskich nazywa się to medycyną prewencyjną. Dlaczego więc te same zioła nie miałyby być równie skuteczne, gdy już zachorujesz? Dziurawiec wygląda pięknie w wazonie, ale jest również fantastyczny w preparatach mających na celu obniżanie stresu. Herbata rumiankowa to wspaniały napar do wypicia po obiedzie, ale możesz jej użyć też do złagodzenia niestrawności, leczenia skurczów mięśni, zmniejszenia stanu zapalnego lub leczenia infekcji – to dwie (lub więcej) korzyści w jednym!
Najczęściej zadawane pytania dotyczące ziołolecznictwa
1. Skąd pochodzą zioła lecznicze?
Niektóre zioła lecznicze można zbierać, ale większość roślin stosowanych w ziołolecznictwie jest uprawiana specjalnie do celów zdrowotnych. Wspaniałą wiadomością jest to, że możesz wyhodować własne zioła, ale nie czuj presji – jeśli nie masz do tego smykałki, istnieje wiele firm, które sprzedają wysokiej jakości zioła lecznicze.
W Stanach Zjednoczonych zioła są uważane za suplementy diety. W przeciwieństwie do leków na receptę, mogą być sprzedawane bez uprzedniego przetestowania w celu udowodnienia, że są zarówno bezpieczne, jak i skuteczne. Z tego powodu mądrze jest selektywnie podchodzić do wypróbowywanych środków i kupowanych ziół. Niestety, istnieją firmy, które sprzedają suplementy zawierające zanieczyszczenia. Poświęć więc chwilę na rozpoznanie rynku, zanim podejmiesz decyzję o tym, gdzie kupić zioła do użytku leczniczego. Pomoże ci to nie tylko zapewnić sobie bezpieczeństwo, ale także zdobyć najlepsze dostępne zioła.
2. Czy każdy może przyjmować leki ziołowe?
Niektóre osoby powinny zachować szczególną ostrożność i rozważyć stosowanie leków ziołowych. Osoby starsze mają tendencję do metabolizowania leków w inny sposób niż młodsze, więc jeśli należysz do tej kategorii, ostrożnie stosuj kuracje ziołowe. To samo dotyczy osób z zaburzeniami odporności lub każdego, kto przyjmuje leki na receptę. Jeśli nie masz pewności co do bezpieczeństwa ziołowego środka leczniczego, zachowaj ostrożność i skonsultuj się z lekarzem, który jest zaznajomiony z ich prawidłowym stosowaniem.
3. Czy przygotowywanie własnych preparatów ziołowych jest bezpieczne?
Prawie każdy może czerpać korzyści z domowych preparatów ziołowych, takich jak te opisane w tej książce lub poznanych za pomocą innych wiarygodnych źródeł (patrz strona 315). Zawsze jednak przestrzegaj wszelkich zalecanych środków ostrożności, niezależnie od tego, czy przygotowujesz lekarstwo na chorobę, czy tworzysz suplement poprawiający ogólny stan zdrowia i samopoczucie.
4. Czy leki ziołowe są sprzedawane w sklepach?
Wiele wysokiej jakości leków ziołowych można znaleźć w sklepach ze zdrową żywnością, istnieje też kilka renomowanych sklepów internetowych, które oferują tego typu preparaty. Nalewki, herbaty, syropy, płynne ekstrakty, całe zioła i olejki eteryczne należą do najpopularniejszych rodzajów leków ziołowych dostępnych w sprzedaży.
5. Czy istnieją jakieś zagrożenia związane z lekami ziołowymi?
Podobnie jak farmaceutyki, leki ziołowe mogą być niezwykle silne. Chociaż żadne z najbardziej niebezpiecznych ziół nie zostało uwzględnione w tej książce, stosowanie niektórych popularnych remediów wiąże się z potencjalnymi zagrożeniami. Poświęć trochę czasu, aby dowiedzieć się wszystkiego o ziołach, które chcesz stosować, zanim zaczniesz, i poważnie potraktuj ostrzeżenia. Niektóre z najczęstszych skutków ubocznych to senność, nadwrażliwość, reakcje alergiczne i niepożądane interakcje ze standardowymi lekami.
6. Jakie rodzaje dolegliwości leczą leki ziołowe?
Tak naprawdę prawie każda możliwa do wyobrażenia dolegliwość może być leczona ziołami! Nawet zaburzenia emocjonalne, takie jak stany lękowe i łagodna depresja, mogą być złagodzone za pomocą odpowiednio dobranych leków ziołowych.
7. Czy mogę wyhodować własne zioła lecznicze?
Tak! Wiele ziół można uprawiać w domu. Po prostu dowiedz, czego potrzebuje dana roślina, a następnie określ, czy masz odpowiednią ilość naturalnego światła słonecznego i odpowiednie warunki glebowe w swoim ogrodzie. Możesz nawet wyhodować własny miniogródek ziołowy w nasłonecznionym miejscu w domu, aby zioła były na wyciągnięcie ręki.
8. Kiedy należy przyjmować leki ziołowe?
Większość leków ziołowych należy przyjmować co najmniej 30 minut przed jedzeniem lub po jedzeniu. Jeśli przyjmujesz witaminy, leki dostępne bez recepty lub inne leki ziołowe, przyjmuj je w odstępie dwóch godzin, chyba że zalecono inaczej.
9. Czy ziołolecznictwo jest tym samym, co tradycyjna medycyna chińska?
Istnieją pewne podobieństwa między ziołolecznictwem a tradycyjną medycyną chińską, ale nie są one tożsame. W ziołolecznictwie wiele zabiegów polega na stosowaniu pojedynczych ziół. W tradycyjnej medycynie chińskiej stosuje się precyzyjne i złożone formuły zawierające do 15 różnych ziół. Tradycyjna medycyna chińska obejmuje również stosowanie akupunktury, moxiterapii i innych technik leczniczych.
10. Czy dzieci mogą przyjmować leki ziołowe?
Chociaż dzieci mogą korzystać z leczniczej mocy ziół, ważne jest, aby pamiętać, że istnieją leki ziołowe, które są bezpieczne dla dorosłych, ale nie są bezpieczne dla nich. Zioła i gotowe preparaty ziołowe, które nie są odpowiednie dla dzieci, zazwyczaj zawierają odpowiednie ostrzeżenia. Jeśli będziesz miał wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa i nie będziesz mógł znaleźć potrzebnych informacji, to chroń zdrowie swojego dziecka poprzez skonsultowanie się z doświadczonym zielarzem.
UPRAWIANIE WŁASNYCH ZIÓŁ: JAK ZACZĄĆ
Jeśli masz do dyspozycji duże nasłonecznione okno, balkon lub ogródek, możesz samodzielnie uprawiać zioła. Nie ma to jak zbieranie własnej bazylii na pesto, zerwanie odrobiny mięty na filiżankę naparu, a nawet wykopanie własnego chrzanu!
Jeśli możesz sobie pozwolić jedynie na uprawę w donicach ze względu na ograniczenia lokalowe, zdecyduj się na zioła jednoroczne (te, które żyją tylko przez jeden sezon wegetacyjny) i wybierz największe możliwe doniczki. Większy pojemnik pomieści kilka roślin, a także pomoże ziołom dłużej utrzymać wilgoć, dzięki czemu przetrwają nawet wtedy, gdy przegapisz jeden dzień podlewania.
Teraz nadchodzi zabawna część. Zdecyduj, czy twoje zioła chcesz wykorzystać w kuchni, do leczenia, czy i do tego, i do tego. Poeksperymentuj z pomidorami i papryczkami. Dobrym wyborem do wykorzystania w kuchni dla początkujących są też pietruszka, szałwia, rozmaryn i tymianek. Wspaniałym ziołem jest także koper.
Zioła o właściwościach leczniczych dla początkujących to bazylia, melisa, nagietek, mięta i rumianek.
Wszystkie te rośliny można kupić w lokalnych centralach nasiennych, które zazwyczaj mają najlepsze odmiany odpowiednie dla twojego regionu. Uprawiaj je z nastawieniem, że przetrwają jeden sezon wegetacyjny. Jeśli odrosną w kolejnym roku, będzie to tylko dodatkowa korzyść.
Na początku swojej drogi w celu poznania prozdrowotnych właściwości ziół możesz wypróbować filiżankę herbaty pomagającej na konkretny problem lub nalewkę na inną dolegliwość, nie zastanawiając się, czy jest to naprawdę najlepszy wybór. W miarę postępów przekonasz się, że możesz dopasować określone zioła do różnych typów ludzi i ich schorzeń, aby uzyskać najlepsze rezultaty.
W zachodnim ziołolecznictwie koncepcja ta nazywana jest energetyką ziołową i wiele osób uważa, że pomaga im ona łatwiej zrozumieć, jak wybierać konkretne remedia. Zostanie to wyjaśnione szczegółowo w tym rozdziale.
Energie poszczególnych osób
Większość kultur posiada tradycję leczniczą, która pomaga powiązać cechy danej osoby z rodzajem ziół, które pomogą przywrócić jej równowagę. Podobne podejście można odnaleźć w ajurwedzie, tradycyjnej medycynie chińskiej oraz tradycjach rdzennych kultur obu Ameryk. Wszystkie te nurty są zasadniczo różnymi formami oddziaływania na ludzką energię. W tym rozdziale zbadamy filozofię energetyki tradycyjnej medycyny zachodniej, która ma ponad 100 lat i jest połączeniem wielu tradycji.
Indywidualna charakterystyka energetyczna odnosi się do budowy danej osoby, która wpływa na ogólny stan organizmu. Ważne, aby dopasować energię ziół do struktury danej osoby. Musisz zbadać własną naturę i zastanowić się nad poniższą listą. Dla niektórych osób będzie to jasne jak słońce, ale dla innych może wymagać pewnych badań i przemyśleń.
Moja własna struktura jest wilgotna i neutralna temperaturowo (ani gorąca, ani zimna), potrzebuję też być rozluźniona.
Potrafiłam się przyporządkować do tej struktury z uwagi na moją zdolność do pocenia się na zawołanie i przeświadczenie, że można umrzeć z powodu nadmiaru wilgoci. Mam w sobie wiele gorących i zimnych markerów, więc ląduję na neutralnym terytorium. Jeśli nikt nie zmusza mnie do poruszania się i robienia różnych rzeczy, prawdopodobnie zdrzemnę się kilka razy w ciągu dnia i będę chodziła cały czas w piżamie, ponieważ potrzebuję rozluźnienia, aby poprawnie funkcjonować.
OTO POSZCZEGÓLNE TYPY:
Chłodny/zimny:
• Zimne dłonie i stopy
• Blada cera
• Cichy
• Ospały lub za mało aktywny
• Poproszę o jeszcze jeden sweter
Wilgotny:
• Regularnie puchnące kostki
• Nie lubi wilgoci
• Tłusta skóra i włosy
• Częste borykanie się z zatkanym lub cieknącym nosem
• Duża ilość wody w organizmie
• Obfite pocenie się
Suchy:
• Łamliwe paznokcie i włosy
• Skrzypiące stawy
• Sucha skóra na ciele i głowie
• Swędzenie
• Podatność na zaparcia
• Częste zmaganie się z suchym kaszlem i bólem gardła
Rozluźniony/zrelaksowany:
• W najgorszym przypadku może oznaczać utratę kontroli nad mięśniami
• Skłonność do depresji (fizycznej i emocjonalnej)
• Senność, trudności z przebudzeniem
• Ospałość, stagnacja
Napięty:
• Bóle głowy
• Nerwowość lub rozdrażnienie, skłonność do denerwowania się
• Napięte, bolesne mięśnie
• Ma za dużo zajęć
Ciepły/gorący:
• Zawsze robi coś aktywnego, może być nadpobudliwy
• Zdrowy apetyt
• Otwarty
• Zawsze jest mu za ciepło
Wszyscy sytuujemy się gdzieś pomiędzy gorącem i zimnem, wilgocią i suchością, napięciem i rozluźnieniem. Wszystkie te rzeczy zmieniają się od czasu do czasu, ale skłaniamy się ku jednej lub drugiej stronie, chyba że nastąpią drastyczne zmiany w życiu. Na przykład, spotkałam kiedyś ciepłą, wilgotną osobę, która stała się chłodna i sucha po przebytej chemioterapii.
Jeśli żaden z typów w jednej kategorii nie przeważa zdecydowanie lub jeśli wydają się one sobie równe, możesz mieć neutralną lub zrównoważoną strukturę, a to dobrze. Równowaga jest celem, do którego powinniśmy dążyć w przypadku swojego zdrowia, tak jak we wszystkim. Twoja struktura jest częścią tego, kim jesteś, i jest wypadkową tego, co odziedziczyłeś po przodkach, i pochodzenia etnicznego, więc nie możesz jej całkowicie zmienić, ale możesz dokonać znaczących modyfikacji poprzez zioła, jedzenie i styl życia, które przybliżą cię do równowagi.
Osobiście zauważam, że zmiany wagi, wiek, poziom aktywności i nawyki żywieniowe zmieniają moją strukturę. Przyrost masy ciała może powodować zatrzymywanie wody w organizmie, a to powoduje, że częściej się pocę i skłaniam się ku wilgotnemu typowi. Utrata wagi i zwiększenie aktywności wraz z jedzeniem dużej ilości świeżych owoców i warzyw może przywrócić mi bardziej zrównoważoną budowę ciała i daje mi większą kontrolę nad jego wilgotnością, napięciem i temperaturą. Podobnie, osoba o zimnej, suchej strukturze może czasami zneutralizować ją poprzez nawodnienie, ćwiczenia (w celu rozgrzania mięśni i narządów) oraz spożywanie rozgrzewających, wilgotnych pokarmów.
Dla zielarzy znajomość swojej podstawowej struktury jest bardzo cenna. Pomaga zrozumieć pokarmy i zioła, które mogą przybliżyć cię do idealnego stanu, a także takie składniki, których należy unikać. Zrozumienie własnej struktury i struktury bliskich ci ludzi pozwala wybrać odpowiednie zioło dla danej osoby.
Energetyczne właściwości ziół
Teraz, gdy rozumiesz rodzaje struktur/stanów, jakie mogą mieć tkanki w twoim ciele, możesz wybrać zioła, które odpowiadają każdemu z nich. Tak, zioła też mają energię! Sztuczka polega na pracy z ziołami, które wspierają równowagę w ciele. Na przykład, zioło chłodzące będzie wymagane w stanie gorącym, zioło osuszające będzie potrzebne w przypadku stanu wilgotnego, a zioło relaksujące będzie zalecane w stanie napiętym. Oto kilka typowych przykładów:
CHŁODZĄCE hibiskus, lawenda, sałata, liść maliny, arbuz
OSUSZAJĄCE nawłoć, korzeń osha, szałwia, herbata, kurkuma, krwawnik pospolity
NAWILŻAJĄCE lukrecja, korzeń prawoślazu, okra, babka, portulaka, wiąz czerwony
RELAKSUJĄCE kocimiętka, rumianek, chmiel, lawenda, melisa, waleriana (kozłek lekarski)
TONIZUJĄCE (WZMACNIAJĄCE KOLOR I JĘDRNOŚĆ) liść jeżyny, babka lancetowata, róża, herbata, oczar wirginijski, krwawnik pospolity
ROZGRZEWAJĄCE bazylia, czarny pieprz, pieprz cayenne, cynamon, czosnek, imbir
Wiele ziół ma różne zakresy działania w obrębie wymienionych wyżej typów. Na przykład, jeśli chodzi o zioła relaksujące, rumianek bardzo delikatnie tłumi niepokój, owies wspiera układ nerwowy, męczennica pomaga na natłok myśli powodujących napięcie, a tarczyca łagodzi stres i wyczerpanie psychiczne. Zioła działają na różne i potężne sposoby.
Co więcej, smaki ziół i żywności również odpowiadają energetyce ziół. Smak zioła wzmacnia jego działanie. Oto smaki najczęściej stosowane w ziołolecznictwie, wraz z kilkoma przykładami:
CIERPKI (SUCHY) żurawina, oregano, pietruszka, herbata
GORZKI (ZIMNY, WILGOĆ) skórka cytrusów, mniszek lekarski, goryczka, chmiel, bylica pospolita, szczaw kędzierzawy
OSTRY (GORĄCE, SUCHE) kminek, chrzan, musztarda, papryka
SŁONY (ZIMNY, SUCHY) seler, pokrzywa, wodorosty, sos sojowy, ocet
KWAŚNY (CHŁODNE, SUCHE) sfermentowana żywność, cytryna, sumak, tamaryndowiec
PIKANTNY (CIEPŁE, SUCHE) cynamon, goździki, imbir, bazylia azjatycka
SŁODKI (GORĄCE, CIEPŁE) anyż, kardamon, gałka muszkatołowa, nasiona sezamu
Wybierając zioła, pamiętaj, że głównym celem jest zawsze przywrócenie równowagi twojego organizmu. Jeśli choroba wykazuje objawy zimna i wilgoci, powinieneś zareagować ziołami, które są ciepłe/gorące i suche, aby je zrównoważyć.
Powiedzmy, że ktoś ma gorącą, suchą i napiętą strukturę, co powoduje problemy z zaparciami. Aby rozwiązać ten problem, powinien wybrać zioła chłodzące, łagodzące lub nawilżające, które mają słodki smak. Korzeń lukrecji, wiąz czerwony i korzeń prawoślazu byłyby pomocne dla takiej osoby.
Jeśli połączymy zioła, które będą działać w harmonii z organizmem danej osoby, ze smakami, które wpływają na ich działanie, możemy mieć pewność, że wybieramy odpowiednie zioło do danej sytuacji.
Charakterystyka energetyczna chorób
Wiele lat temu moja siostra i ja rozmawiałyśmy w trakcie podróży o tym, jak trudno dokładnie opisać ból lekarzowi. W pewnym momencie powiedziała, że jej ból był okrągły i słodki. Śmiałyśmy się z tego przez kolejnych 15 kilometrów.
Patrząc wstecz, widzę, że miałyśmy trochę racji, ale po prostu nie używałyśmy właściwej terminologii. Prawda jest taka, że choroby też mają swoją energetykę.
Gdy zapoznasz się z energetyką ludzi i ziół, stanie się dla ciebie jasne, w jaki sposób korelują one z objawami choroby. Dzięki temu będziesz wiedział, jak podejść do danej choroby i ją leczyć. Jednym ze sposobów wykorzystania tej wiedzy jej obserwowanie, jak choroba prowadzi do zaburzenia równowagi organizmu. Ciepło wymaga schłodzenia, wilgoć wymaga wysuszenia. Proste, ale prawdziwe.
Zastanów się nad językiem, którego używamy do opisania choroby lub jej objawów. Jak często używamy terminów takich jak: „To zimno utknęło w mojej klatce piersiowej” lub „Moje plecy są tak napięte, że boli mnie również głowa”. Częstokroć tak właśnie myślimy o chorobie. Teraz musimy to wszystko połączyć.
Jedną z najbardziej onieśmielających rzeczy w zielarstwie jest sama liczba możliwości. „Czy kiedykolwiek zdołam poznać te wszystkie rośliny?”
Szczerze mówiąc, nikt nie zna ich wszystkich. Dr James Duke podróżował do lasów deszczowych w poszukiwaniu nowych (dla niego) ziół, a Chris Kilham, znany jako Łowca Leków, podróżuje po całym świecie i ciągle okrywa nowe lecznicze rośliny. Istnieją zioła, których ludzie nigdy nie odkryją.
Dobra wiadomość jest taka, że nie musisz znać ich wszystkich. W tej części książki znajdziesz szczegółowe informacje na temat 90 różnych ziół, które w zupełności wystarczą ci na początku twojej drogi w ziołolecznictwie.
Ten rozdział zawiera informacje na temat szerokiej gamy ziół, z których wszystkie mają niesamowite właściwości. Niezwykle krzepiące jest wejście do kuchni, włączenie czajnika i zaparzenie herbaty dla syna na niestrawność, dla córki – na skurcze lub dla starszej osoby, która nie może spać. Otwarcie szafki pełnej syropów, octów i toników jest niezwykle kojące. Poniższe zioła są stosunkowo łatwe do zdobycia. Są bezpieczne (z wyjątkiem wyszczególnionych przypadków), a większość z nich jest niezwykle wszechstronna. Dla każdego wymienionego tutaj zioła znajdziesz najlepszy sposób jego przygotowania i użycia, a także wszelkie niezbędne ostrzeżenia.
Aloes
Nazwa łacińska:Aloe barbadensis
Nazwy zwyczajowe: Roślina oparzeniowa, roślina lecznicza, roślina nieśmiertelności, tonąca biblia (szczególnie na Wyspach Karaibskich)
Wykorzystywane części:
Żel i twardy miąższ (znany również jako filet) wewnątrz liści; gorzka, żółta maź, zwana sokiem z aloesu, która tworzy się między zieloną skórką a przezroczystym żelem w dojrzałych roślinach.
Zastosowania lecznicze:
Stosowany miejscowo, aloes może leczyć rany, oparzenia, infekcje skóry, łuszczycę i egzemę. Jednym z jego naturalnych składników jest kwas salicylowy, który wspomaga odnowę skóry. Zawiera również witaminy A, C i E, które pomagają odżywić skórę. Przyjmowany doustnie, jest dobry na problemy trawienne, takie jak zespół jelita drażliwego (IBS), zaparcia i wrzody.
Uwagi dotyczące bezpieczeństwa:
Regularne i długotrwałe doustne przyjmowanie aloesu może powodować przewlekłą biegunkę, a w dużych dawkach może powodować uszkodzenie wątroby, dlatego spożywanie go jest zdecydowanie odradzane poza okazjonalnym stosowaniem. Aloes nie powinien być przyjmowany doustnie podczas ciąży lub karmienia piersią. Także jeśli stosujesz insulinę lub leki rozrzedzające krew lub masz hipoglikemię, nie przyjmuj go w ten sposób. Niektóre osoby mogą być na niego uczulone.
Preparaty:
Kapsułki, kremy, żele, soki, balsamy, mydła
WSKAZÓWKA: Jedynym sposobem na zabicie aloesu jest jego nadmierne podlewanie, więc pozwól mu odrobinę wyschnąć. Odcinaj liście u samego dołu, ponieważ te części są najstarsze i największe. Aloes rośnie jako roślina wieloletnia, a w swoich naturalnych siedliskach jego liście mogą osiągać długość powyżej metra.
Arnika
Nazwa łacińska:Arnica montana
Nazwy zwyczajowe: Zmora lamparta, tytoń górski, zmora wilka
Wykorzystywane części:
Pąki, kwiaty i liście
Zastosowania lecznicze:
Arnika jest powszechnie stosowana w celu zmniejszenia bólu mięśni i stawów oraz obrzęków i stanów zapalnych, które często towarzyszą tym schorzeniom. Może być też stosowana w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów, siniaków i ukąszeń owadów. Arnika jest również wykorzystywana w leczeniu łupieżu, wzmacnianiu włosów i wspomaganiu ich wzrostu. Odżywia spierzchnięte usta.
Uwagi dotyczące bezpieczeństwa:
Leki ziołowe wykonane z arniki są przeznaczone wyłącznie do użytku zewnętrznego. W przypadku spożycia istnieje możliwość wystąpienia arytmii serca i niewydolności oddechowej. Jeśli wystąpi wysypka związana z miejscowym stosowaniem arniki, dokładnie umyj dotknięty nią obszar wodą z mydłem i zaprzestań stosowania.
Preparaty:
Żele, toniki do włosów, balsamy do ust, olejki, maści, okłady, spreje do stosowania miejscowego
WSKAZÓWKA: Istnieje wiele doskonałych produktów z arniki dostępnych w dużych sieciach detalicznych, sklepach ze zdrową żywnością i u sprzedawców internetowych. Arnikę można uprawiać w ogrodach na całej półkuli północnej. Rośliny preferują dobrze przepuszczalną glebę i szybko rosną po dodaniu odrobiny żwiru do podłoża. Rozmnażanie najlepiej przeprowadzić poprzez podział korzeni na początku sezonu wegetacyjnego, ale można ją również wysiewać. Zbieraj części nadziemne, gdy są w pełnym rozkwicie.
Ashwagandha
Nazwa łacińska:Withania somnifera
Nazwy zwyczajowe: Indyjski żeń-szeń, trujący agrest, zimowa wiśnia
Wykorzystywane części:
Korzenie, liście, kwiaty i nasiona
Zastosowania lecznicze:
Ashwagandha to starożytne zioło, od dawna stosowane w medycynie ajurwedyjskiej, które jest idealne do rozwiązywania problemów emocjonalnych i energetycznych, takich jak stany lękowe, stres, depresja i zmęczenie. Może również pomóc w przypadku słabnącego libido, problemów ze snem, mgły mózgowej i ogólnego osłabienia. Ashwagandha odmładza też skórę i pomaga w leczeniu problemów skórnych.
Uwagi dotyczące bezpieczeństwa:
Nie stosować w okresie ciąży. Jeśli przyjmujesz leki regulujące ciśnienie lub poziom cukru we krwi, leki na tarczycę lub choroby autoimmunologiczne, skonsultuj się z lekarzem przed zastosowaniem ashwagandhy.
Preparaty:
Kapsułki (korzenie), okłady (liście), proszki do innych preparatów, nalewki. Sproszkowany korzeń jest tradycyjnie mieszany z miodem i/lub masłem ghee na gęstą pastę, którą spożywa się po łyżce naraz. Pasta ta może być też mieszana z ciepłym mlekiem wieczorem, aby wyciszyć niepokój i ułatwić zasypianie.
WSKAZÓWKA: Zalecana dawka do długotrwałego stosowania w kapsułkach wynosi od 250 do 500 mg dziennie. W przypadku nalewek zalecana dawka to 20 do 60 kropli 3 razy dziennie.
BÓL GARDŁA
Płukanka rumiankowo-eukaliptusowa
Rumianek i eukaliptus pomagają złagodzić ból i obrzęk tkanek gardła, a jednocześnie zapobiegają dalszemu rozwojowi infekcji. Stosuj tę płukankę przy pierwszych oznakach bólu gardła, a zauważysz, że objawy staną się mniej uciążliwe. Czas trwania choroby może również ulec skróceniu.
PRZEPIS NA 12 do 24 dawek
6 g (2 łyżki) suszonych kwiatów lub 12 g (4 łyżki) świeżych kwiatów rumianku
480 ml (2 filiżanki) wody
3 krople olejku eterycznego z eukaliptusa
1. W średnim rondlu połącz rumianek z wodą i doprowadź mieszaninę do wrzenia na średnim ogniu. Zmniejsz ogień i gotuj na wolnym ogniu około 15 minut.
2. Przecedź do słoika; użyj grzbietu łyżki, aby wycisnąć jak najwięcej płynu z kwiatów. Kompostuj pozostałości.
3. Gdy napar ostygnie do temperatury pokojowej, dodaj olejek eukaliptusowy do słoika, szczelnie go zamknij i dobrze wstrząśnij. Oznacz słoik etykietą i datą.
4. Płucz gardło 15-30 ml (1 do 2 łyżek) płynu 3 lub więcej razy dziennie aż do ustąpienia objawów. Unikaj połykania płukanki, ponieważ może to spowodować rozstrój żołądka.
5. Przechowuj płukankę w lodówce przez okres do 1 tygodnia.
BÓL GARDŁA
Sprej do gardła
Ta mieszanka kojących korzeni i kory jest bardzo skuteczna na ból gardła lub gdy czujesz drapanie, lub wręcz straciłeś głos. Jedno lub dwa psiknięcia mogą dać ci natychmiastową ulgę, która utrzyma się przez długi czas, a sprej można bezpiecznie stosować wiele razy w ciągu dnia.
PRZEPIS NA 720 ml (3 filiżanki)
1 litr (4 filiżanki) wody
6 g (1 łyżka) suszonego posiekanego korzenia lukrecji
6 g (1 łyżka) suszonej posiekanej kory wiązu czerwonego
6 g (1 łyżka) suszonego posiekanego korzenia prawoślazu lekarskiego
6 g (1 łyżka) startego świeżego imbiru
240 ml (1 filiżanka) 75-procentowego rumu
1. W dużym rondlu połącz wodę z korzeniem lukrecji, wiązem czerwonym, korzeniem prawoślazu i imbirem. Przykryj i zostaw do namaczania przez noc.
2. Następnego dnia doprowadź mieszaninę do wrzenia na średnim ogniu i gotuj, aż płyn zredukuje się o połowę (do około 480 ml – 2 filiżanek).
3. Odcedź i kompostuj pozostałości. Pozostaw płyn do całkowitego ostygnięcia.
4. Wymieszaj z rumem.
5. Wlej płyn do butelek z rozpylaczem, zamknij je i używaj według potrzeb. (Lubię przygotować go zawczasu i mieć na podorędziu kilka małych butelek).
6. Przechowuj w chłodnym, ciemnym miejscu. Prawidłowo przechowywany preparat nie powinien się psuć.
BÓL GARDŁA
Środek łagodzący ból gardła
Niezależnie od tego, czy jest to spowodowane alergią, wirusem czy bakterią, ból gardła jest uciążliwy. Herbata ta pomaga zmniejszyć stan zapalny, złagodzić ból i wyleczyć gardło.
PRZEPIS NA 24 porcje (1 filiżanka na porcję)
12 g (¼ filiżanki) suszonych liści malin
12 g (¼ filiżanki) suszonych kawałków imbiru
12 g (¼ filiżanki) suszonego tymianku
6 g (2 łyżki) suszonej bazylii
6 g (2 łyżki) suszonej szałwii
240 ml (1 filiżanka) wrzącej wody
Surowy miód, do słodzenia (opcjonalnie)
1. W małej misce wymieszaj liście malin, imbir, tymianek, bazylię i szałwię. Przesyp do szczelnego pojemnika i opatrz etykietą ze składnikami i instrukcją użycia.
2. Zaparz 4 g (2 łyżeczki) mieszanki herbaty we wrzącej wodzie. Pozostaw na 15 do 20 minut.
3. Dodaj miód (jeśli używasz), aby osłodzić.
4. Wypij 240 ml (1 filiżankę), gdy zacznie boleć cię gardło.
5. Przechowuj sypką herbatę w chłodnym, suchym miejscu z dala od światła słonecznego przez okres do 1 roku.
BÓL GŁOWY
Chłodzący kompres z mięty pieprzowej
Nałóż odrobinę olejku eterycznego z mięty pieprzowej na czoło lub kark, aby szybko złagodzić ból głowy. Jeśli nie masz olejku eterycznego lub chcesz użyć łagodniejszego środka, wypróbuj ten chłodzący kompres z mięty pieprzowej.
PRZEPIS NA 1 kompres
2 torebki herbaty miętowej
2 filiżanki (480 ml) wrzącej wody
6 kostek lodu
1 miękka ściereczka (około 10 × 10 cm)
1. Umieść torebki herbaty w dużej misce i dodaj wrzącą wodę. Przykryj miskę pokrywką lub talerzem i pozwól herbacie parzyć się co najmniej 20 minut lub do ostygnięcia.
2. Odkryj miskę, wyjmij torebki z herbatą i wyciśnij z nich płyn z powrotem do miski. Dodaj kostki lodu.
3. Zanurz miękką ściereczkę w płynie, wykręć ją i umieść na czole. Zamknij oczy i odpoczywaj. Powtarzaj, aż objawy ustąpią.
BÓL GŁOWY
Preparat na ból głowy
Bóle głowy to nic przyjemnego. Ta mieszanka ziół pomaga szybko złagodzić ból i pozwala normalnie funkcjonować. Nie podawaj nalewki z wierzby doustnie dzieciom poniżej 18. roku życia.
PRZEPIS NA 60 ml
2 łyżki (30 ml) nalewki z wierzby
1 łyżka (15 ml) nalewki z mięty pieprzowej
1 łyżka (15 ml) nalewki bazyliowej
1. W szklanej filiżance o pojemności 240 ml połącz nalewkę z wierzby, z mięty pieprzowej i z bazylii. Dobrze wymieszaj.
2. Przelej mieszankę do butelki z zakraplaczem o pojemności 60 ml.
3. Zakręć butelkę i umieść na niej etykietę z nazwą preparatu oraz informacją o dawkowaniu. Nalewkę można przechowywać w chłodnym, suchym miejscu z dala od światła słonecznego przez okres do 5 lat.
4. Aby skorzystać z preparatu, dodaj 1-2 kroplomierze (25-50 kropli) mieszanki do małej filiżanki wody lub soku i wypij. Powtarzaj co 20-30 minut przez maksymalnie 2 godziny.
BÓL MIĘŚNI
Maść na ból mięśni
Napięte mięśnie pieką, bolą i mogą w końcu pojawić się skurcze, jeśli zignorujesz dolegliwości. Jeden niewłaściwy ruch i mięśnie szyi, dolnej części pleców lub łydek zaciskają się i psują cały dzień. O wiele lepiej być świadomym potrzeb swojego ciała i reagować na wczesnych etapach, stosując tę wspaniałą, kojącą maść.
PRZEPIS NA 120 ml
37,5 ml (2½ łyżki) oleju infuzowanego z dodatkiem dziurawca zwyczajnego
37,5 ml (2½ łyżki) oleju infuzowanego z dodatkiem imbiru
30 ml (2 łyżki) oleju infuzowanego z dodatkiem mięty pieprzowej
15 g (1 łyżka) wosku pszczelego
1. W filiżance połącz oleje infuzowane (z dziurawcem, imbirem i miętą pieprzową).
2. W małym rondelku lub misce mieszczącej się do kuchenki mikrofalowej umieść 30 ml (2 łyżki) mieszanki olejów i wosk pszczeli.
3. Podgrzewaj mieszaninę powoli na średnim ogniu, aż wosk pszczeli się upłynni, lub w 30-sekundowych odstępach, jeśli korzystasz z kuchenki mikrofalowej (pamiętaj o mieszaniu w międzyczasie).
4. Dodaj pozostałą mieszankę olejów do podgrzanej mieszanki wosku pszczelego i dobrze wymieszaj.
5. Wlej mieszaninę, gdy jest jeszcze ciepła i płynna, do słoika o pojemności 120 ml.
6. Oznacz słoik etykietą i datą.
7. Przechowuj maść w chłodnym, suchym miejscu z dala od światła słonecznego przez okres do 6 miesięcy.
BÓL MIĘŚNI
Nalewka z kory wierzby
Kora wierzby jest doskonałym remedium, które można przyjmować doustnie, jak również skutecznym środkiem miejscowym łagodzącym ból mięśni, szczególnie po ciężkim dniu pracy fizycznej lub ciężkim treningu. Nacieranie mięśni powinno być wykonane z dużym wyprzedzeniem. Odpowiednio przechowywana, może być stosowana bezterminowo.
PRZEPIS NA 40 dawek
85 g posiekanej suszonej kory wierzby
1 suszona papryczka habanero
120 ml (½ filiżanki) wody
480 ml (2 filiżanki) 95-procentowego alkoholu do nacierania
1. Umieść korę wierzby i papryczkę habanero w słoiku o pojemności 1 litra z dopasowaną pokrywką.
2. Dodaj wodę i alkohol, zakręć słoik i umieść go w chłodnym, ciemnym miejscu. Pozostaw go tam na 6 do 8 tygodni, mieszaj zioła i alkohol raz dziennie.
3. Pod koniec okresu leżakowania odcedź do dużego dzbanka lub miski. Grzbietem łyżki odciśnij cały alkohol z ziół. Kompostuj pozostałości.
4. Za pomocą lejka ostrożnie przelej płyn do oznakowanej, ciemnej szklanej butelki z wąską szyjką i przechowuj w chłodnym, ciemnym miejscu.
5. Nałóż około 15 ml (1 łyżkę) na obolałe mięśnie za pomocą miękkiej szmatki lub wacika; unikaj kontaktu z oczami i błonami śluzowymi.
BÓL PLECÓW
Mieszanki olejków na pierwszą czakrę
Zgodnie z naukami Ajurwedy, pierwsza czakra (czakra korzenia lub muladhara) znajduje się na końcu kości ogonowej i skupia się na bezpieczeństwie i przetrwaniu. Jej zadaniem jest wspieranie zdrowego układu kostnego i nerwowego. Obie te mieszanki olejków zapewniają szybsze działanie przeciwbólowe w porównaniu z większością innych olejków lub mieszanek. Olejki eteryczne są bardzo skoncentrowane, dlatego zaleca się rozcieńczenie ich w oleju nośnikowym, takim jak frakcjonowany olej kokosowy lub olej migdałowy. Są one również wrażliwe na ciepło i światło, więc pamiętaj, aby do przechowywania używać szklanej butelki w ciemnym kolorze. Wiele butelek typu roller jest wykonanych z grubego, odpornego na wstrząsy szkła, które jest niewrażliwe na korozję, a ich bursztynowy kolor chroni przed promieniami UV. Na potrzeby tego przepisu możesz użyć butelki o pojemności 10 ml.
PRZEPIS NA 10 ml mieszanki
Dla mieszanki nr 1
10 ml frakcjonowanego oleju kokosowego
1 kropla olejku eterycznego z kocanki
1 kropla olejku eterycznego z mirry
2 krople olejku eterycznego z paczuli
3 krople olejku eterycznego z wetywerii
3 krople olejku eterycznego ylang-ylang
Dla mieszanki nr 2
10 ml frakcjonowanego oleju kokosowego
2 krople olejku cyprysowego
2 krople olejku eterycznego ylang-ylang
2 krople olejku eukaliptusowego
3 krople olejku eterycznego z imbiru
Aby przygotować mieszankę:
1. Napełnij 10-mililitrową ciemną butelkę typu roller frakcjonowanym olejem kokosowym. Dodaj olejki eteryczne z jednej z powyższych mieszanek i wstrząśnij, aby je połączyć.
2. Nałóż kilka kropli tej mieszanki na swoją pierwszą czakrę. Wmasuj ją, aby złagodzić ból. Alternatywnie, użyj tej mieszanki w ciepłym kompresie lub dyfuzorze.
BÓL PLECÓW
Tonik z imbiru, kurkumy i wiśni
Imbir i kurkuma to dynamiczny duet, świetnie sprawdzający się w walce z bólem całego ciała. Kurkuma może zmniejszyć stan zapalny, a imbir stymuluje krążenie, co rozgrzewa kończyny.
PRZEPIS NA 1 porcję
240 ml (1 filiżanka) wody
1 torebka czarnej herbaty
¼ łyżeczki (0,6 g) mielonego imbiru
¼ łyżeczki (0,6 g) mielonej kurkumy
60 ml soku z wiśni
1. Zagotuj wodę.
2. Umieść torebkę herbaty w kubku. Dodaj imbir i kurkumę.
3. Napełnij kubek wrzącą wodą.
4. Przykryj i zaparzaj 3 do 5 minut.
5. Dodaj sok wiśniowy do kubka. Wyjmij torebkę herbaty i ciesz się smakiem.
BÓL STAWÓW
Maść z papryki cayenne
Rozgrzewająca moc papryki i imbiru w tej maści wspomaga krążenie, co przyspiesza gojenie i łagodzi ból. Olejek z mięty pieprzowej działa chłodząco i przeciwbólowo, dzięki czemu połączenie to jest bardzo skuteczne.