Trzy kroki w szachowy świat. Pryncypia i niuanse królewskiej gry. Część II ebook

Trzy kroki w szachowy świat

Pryncypia i niuanse królewskiej gry

Część 2

Ryszard Czajkowski

Andrzej Nowicki

Projekt okładki: Studio Karandasz

Copyright © Ryszard Czajkowski, Andrzej Nowicki

Copyright © Wydawnictwo BIS 2020

ISBN 978-83-7551-715-6

Wydawnictwo BIS

ul. Lędzka 44a

01-446 Warszawa

tel. 228772705, 228774033

e-mail:[email protected], ksiegarnia@[email protected]

www.wydawnictwobis.com.pl

Wstęp

Podręcznik jest adresowany do najmłodszych adeptów „królewskiej” gry, w tym do takich, którzy z tą dyscypliną nie mieli jeszcze żadnej styczności. W pierwszej części publikacji omówiliśmy podstawowe reguły gry w szachy. Chcieliśmy, żeby po zapoznaniu się z nimi każde dziecko mogło powiedzieć, że zna zasady gry i potrafi rozegrać partię szachową.

W kolejnych częściach podręcznika stopniowo wtajemniczamy dzieci w tajniki strategii i taktyki oraz w sposób rozgrywania debiutów i końcówek szachowych. W redagowaniu podręcznika autorom przyświecały dwa podstawowe cele: pierwszy – trudne treści mają być przekazywane w możliwie przystępny sposób, drugi – młody czytelnik ma być zachęcony i zmobilizowany do aktywnego uczestnictwa w zgłębianiu tajników gry w szachy. Książka ma układ 36 lekcji kończących się zadaniami do samodzielnego rozwiązania, co powinno być dużą wygodą i ułatwieniem także dla nauczycieli prowadzących zajęcia z dziećmi.

Mamy wieloletnie doświadczenie w pracy z młodzieżą i dziećmi. Uważamy, że zaprezentowany sposób i kolejność przekazywanych informacji ułatwi ich przetworzenie i zrozumienie. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym i pierwszych klas szkoły podstawowej niezbędna jest pomoc nauczyciela lub rodzica w przyswojeniu zgromadzonego materiału.

Prezentowane w podręczniku przykłady, w możliwie najprostszy sposób, wyjaśniają zasady gry w szachy. Zrozumienie i praktyczne zastosowanie ich przez dzieci utwierdzi je w przeświadczeniu, że potrafią zgłębić reguły najtrudniejszej z gier. Tym samym wszystko, co ich spotka w życiu, będzie już łatwiejsze. Podniesie to ich samoocenę i zaprocentuje przekonaniem, że nie ma dla nich problemów, których nie potrafiłyby rozwiązać.

Autorzy

Lekcja 1Strategia i taktyka

Jeżeli porównamy partię szachów do wojny, to strategią można nazywać sposób prowadzenia tej wojny.

Oznacza to, że w ramach naszych strategicznych planów będziemy decydować:

Czy atakujemy przeciwnika, czy bronimy się?

• Czy otwieramy pozycję (np. wymieniając centralne pionki), czy zamykamy pozycję (blokujemy pionki)?

• Czy atakujemy hetmańskie czy królewskie skrzydło?

• Czy robimy krótką czy długą roszadę?

• Czy wymieniamy figury i przechodzimy do końcówki, czy też prowadzimy grę figurową? itp.

Nasza strategia w trakcie gry będzie się oczywiście zmieniać. Chcąc wygrać, musimy dostosowywać nasze plany strategiczne do sytuacji na szachownicy i planów przeciwnika. Wojna składa się zazwyczaj z szeregu bitew. Taktyką będziemy nazywać sposób prowadzenia bitwy.

Jak zatem postępujemy?

Wyszukujemy słabości w obozie przeciwnika. Jeżeli je znajdziemy, możemy spróbować zastosować odpowiedni manewr taktyczny.

Do takich manewrów zaliczamy:

• podwójny atak,

• podwójny szach,

• wciągnięcie,

• odciągnięcie,

• osłabienie ostatniej/pierwszej linii,

• wykorzystanie otwartej linii,

• rozbicie pozycji króla,

• młynek,

• blokadę pola,

• związanie,

• rentgen,

• przesłonę,

• widełki,

• wykorzystanie opanowanej przekątnej itp.

Może się również zdarzyć, że w obozie przeciwnika nie znajdziemy słabości, które pozwoliłyby na przeprowadzenie taktycznego manewru. Należy wówczas prześledzić możliwości przeciwnika. Być może to on mógłby nas zaatakować, wykorzystując jakieś taktyczne rozwiązanie. Naszą rolą w takiej sytuacji będzie zastosowanie takiego rozwiązania, które utrudni albo wręcz uniemożliwi przeprowadzenie kombinacji szachowej.

W dalszej części podręcznika poznamy wyżej wymienione elementy taktyki szachowej. Czasem są one bardzo proste i przejrzyste, a czasem są częścią kombinacji złożonej z kilku motywów.

Lekcja 2Taktyka – Podwójny atak

Podwójny atak to jeden z podstawowych motywów taktycznych. Motyw ten może przeprowadzić każda bierka na szachownicy, od prostego pionka do samego Króla. Niezwykle prosta idea polega na skutecznym zaatakowaniu co najmniej dwóch bierek (lub pól).

Kilka prostych przykładów:

Jeśli nastąpi podwójny atak na dwie bierki, próbuj szukać obrony przez:

• pobicie atakującej bierki,

• wykonanie posunięcia broniącego obie zaatakowane bierki,

• takie odejście jedną z atakowanych bierek, aby obronić drugą zaatakowaną bierkę.

Jeśli jedną z zaatakowanych figur jest Król (jest szach), szukaj obrony przez:

• pobicie atakującej figury inną figurą,

• jeśli to możliwe, pobicie Królem atakującej bierki,