CZĘŚĆ PIERWSZA: PODSTAWY
CZĘŚĆ PIERWSZA
● ● ●
PODSTAWY
1. Lider zarządza władzą, którą otrzymał
1.
LIDER ZARZĄDZA WŁADZĄ, KTÓRĄ OTRZYMAŁ
1. Dlaczego istnieje lider?
Lider, czyli przywódca, to osoba, która zarządza władzą udzieloną mu
przez zespół i wykorzystuje ją do osiągnięcia celu zespołu.
Pomyślmy o takiej metaforze: w pewnej grupie niektórzy mają ochotę na
pizzę, a inni na sushi; lider organizuje dyskusję i w pewnym momencie
podejmuje decyzję, co należy zamówić, biorąc pod uwagę opinię całej
grupy.
Lider istnieje po to, aby zorganizować grupę. Każda grupa potrzebuje
przywódcy, czyli lidera, który ją zorganizuje. Lider zarządza grupą, ale
nie jest jej właścicielem; to on organizuje, tworzy konsensus i kieruje
w taki sposób, aby grupa nie zniszczyła siebie i osiągnęła cel. Z kolei
grupa dostrzega, że przywódca przynosi jej korzyści.
Bez lidera nie bylibyśmy w stanie funkcjonować.
2. Istnieją dwa rodzaje autorytetów
• Formalny – gdy komuś nadano tytuł i został mianowany szefem. W tym
przypadku, aby dana osoba zaczęła szefować, musi otrzymać stanowisko.
• Nieformalny – gdy dana osoba sama zdobywa autorytet w oczach
ludzi. W tym przypadku staje się ona liderem nawet wówczas, gdy nie ma
tytułu potwierdzającego jej władzę.
Szef to ktoś narzucony, mianowany, kto sam twierdzi: „Ja tu rządzę!”.
Natomiast liderem zostaje się, zdobywając uznanie w oczach ludzi. Innymi
słowy, ktoś może być szefem i nigdy nie być liderem, podczas gdy ktoś
inny może być liderem, nie będąc szefem. Dana osoba może:
– być szefem i nie być liderem,
– być szefem i być liderem,
– nie być szefem i być liderem,
– nie być ani szefem, ani liderem.
Firma może mianować szefów, ale nie może mianować liderów; ten tytuł
trzeba zdobyć. To grupa w sposób nieformalny wybiera tego, kto stanowi
dla niej prawdziwy autorytet. Autorytet, którym cieszy się lider, buduje
się stopniowo, zdobywa się go; sprawia on, że dana osoba staje się
liderem alfa, liderem stada. Chociaż ludzie nadają mu władzę do
zarządzania i organizowania grupy, lider może ją stracić, jeśli będzie
jej źle używał. Ludzie mogą reagować na stanowisko (szefa) lub na
przywództwo. Dlatego lider kieruje ponad swoim stanowiskiem. Na przykład
po zakończeniu wojny, gdy żołnierze spotykają swojego pułkownika, nadal
uznają jego autorytet jako szefa i lidera, pomimo że wojna się
skończyła.
3. Grupa przyznaje władzę liderowi
Jeśli lider dobrze zarządza władzą, może ją utrzymać; jeśli zarządza
źle, ludzie mu ją odbierają, przechodząc do innej grupy. Lider jest
zarządcą władzy grupy: jeśli dobrze nią administruje, zachowuje ją;
jeśli administruje źle, traci ją wraz z rolą lidera. Kiedy to
zrozumiesz, staniesz się wielkim liderem, w przeciwnym wypadku staniesz
się liderem znienawidzonym.
Z antropologicznego punktu widzenia władza jest zdolnością do
zaspokajania potrzeb, co stanowi kluczową cechę przetrwania (im większa
władza, tym większe możliwości przetrwania). Jednak wielu liderów
ignoruje fakt, że to ludzie nadają im władzę, więc ci sami ludzie mogą
im ją odebrać. Ignorowanie ludzi to ignorowanie tych, którzy obdarzyli
ich autorytetem i nadali władzę.
4. Jak traci się władzę
Niewłaściwe wykorzystanie władzy sprawia, że lider przestaje być
liderem. Grupa zawsze ocenia, czy ta władza jest używana dla dobra grupy
czy nie, czy lider jest sympatyczny czy niemiły, co w rzeczywistości
przekłada się na to, jak zarządza przysługującą mu władzą.
5. Lider, który używa władzy dla siebie
a. Lider narcystyczny. Wykorzystuje władzę do popisywania się,
chełpienia się, uwodzenia. Ludzie w końcu odbierają mu władzę, ponieważ
nie dzieli jej z zespołem. Wracając do przykładu z pizzą: jeśli w grupie
niektórzy chcą zjeść pizzę, a inni sushi, lider narcystyczny wybiera
pizzę – „bo jemu smakuje”. Kiedy lider używa władzy dla siebie, ludzie
odbierają mu ją lub odchodzą z grupy. To jest pierwsza rzecz, którą
ludzie oceniają – i to się nie zmienia z biegiem czasu. Od zazdrości
przechodzi się do nienawiści, dlatego cierpienie dumnych liderów cieszy
ludzi.
b. Lider, który używa władzy dla swojej rodziny. Powierza stanowiska
kierownicze członkom rodziny albo rozdziela korzyści między krewnych lub
przyjaciół. Na przykład: jeśli w grupie niektórzy wolą pizzę, a inni
sushi, lider pyta swoich przyjaciół, co chcieliby zjeść. Reszta grupy
odczuwa zaniepokojenie i ma poczucie niesprawiedliwości, ponieważ
rodzina i bliscy lidera są traktowani w szczególny sposób.
c. Lider autorytarny. Używa władzy do krzywdzenia innych, co może
przejawiać się złośliwościami, robieniem z siebie ofiary,
wykorzystywaniem innych członków grupy itp. Kontynuując przykład: jeśli
grupa nie może zdecydować, czy zjeść pizzę czy sushi, lider podejmuje
decyzję i zakłada, że wszyscy chcą zjeść pizzę. Ludzie czują, że znów
nie zostali uwzględnieni w procesie podejmowania decyzji, a lider
zdecydował sam. Lider autorytarny generuje strach i wrogość, a ludzie
starają się go unikać.
d. Lider, który nie używa władzy. Mówi: „O wszystkim decydujemy
wspólnie”. W ten sposób staje się bierny, nudny. Na przykład pyta grupę:
„Idziemy na pizzę czy sushi? W której restauracji zjemy? O której
godzinie się spotykamy?”. Pokazuje, że nie proponuje niczego, a ludzie
mówią: „Jeśli my musimy decydować o wszystkim, to po co nam taki
lider?”. Ten typ lidera traci władzę, ponieważ wzbudza litość, nie jest
szanowany. Dlatego jeśli lider nie proponuje nowej wizji, zostaje
usunięty z grupy. Ludzie czują, że osiągnął swój szczyt, że nie ma im
już nic do zaoferowania.
e. Lider hipersympatyczny. Stara się zdobyć władzę (którą w rzeczywistości już posiada) i chce ją utrzymać nie poprzez działanie, a poprzez sympatię. Jest uczuciowy, ale nie produktywny dla grupy.
Nie bez znaczenia pozostaje środowisko, w którym działa lider. Kiedy
fizyczne miejsce rozpada się, grupa patrzy i odbiera komunikat: „Tak jak
na zewnątrz, tak samo i w jego wnętrzu”. Odrapane ściany, porozrzucane
rzeczy i wszechobecny brud sprawiają, że grupa odbiera liderowi
autorytet.
Lider używa władzy dla dobra ludzi. Gdy lider troszczy się, służy, uczy
i pomaga, grupa go szanuje i wspiera, ponieważ czuje, że może mu zaufać.
Jeśli grupa widzi, że lider używa władzy dla dobra grupy, a nie dla
siebie, jego pozycja się umacnia. Kiedy powierzona władza jest
wykorzystywana, by służyć potrzebom grupy, wraca do niego
zwielokrotniona. Jednak lider musi o nią dbać i rozwijać. Powinien
uważać, by władza nie napełniła go pychą.
Jeśli lider korzysta z władzy w sposób nieodpowiedni, może mu zostać
odebrana. Lider o zdrowym poczuciu własnej wartości wykorzysta władzę
dla dobra innych. W kontekście biblijnym nazywa się to pokorą, a w terminologii psychologicznej – zdrowym poczuciem własnej wartości.
Zdrowe poczucie własnej wartości lub pokora oznaczają świadomość tego,
kim jestem i że nie potrzebuję eksponować posiadanej władzy. Lider,
który musi robić wszystko na pokaz, nieustannie dowodzić własnej
wartości lub szpanować, jest niepewny siebie.
PYTANIA I ODPOWIEDZI
1. Czy lider, który nie zna swoich ludzi, może nimi kierować?
Nie. Lider, który nie zna swoich ludzi lub ich nie rozumie, nie jest
liderem, ale opiekunem, kontrolerem. Kiedy lider działa tylko jako
formalnie mianowany, nie jest prawdziwym liderem.
2. Mam trudności z wykorzystaniem władzy, dlaczego?
Osoba, której trudno korzystać z posiadanej władzy, ma niskie poczucie
własnej wartości, nie czuje się godna swojego powołania. To powód, dla
którego stara się wszystko symetryzować i mówi: „Jesteśmy tutaj jak
jedna wielka rodzina. Jesteśmy wszyscy przyjaciółmi”. Grupa nie
przyznaje autorytetu komuś, kto jest „jednym z nich”. Ten lider stracił
pewność siebie i jasność w przekazywaniu celów.
3. Dlaczego boję się być autorytetem?
Może to wynikać z dwóch powodów:
a. Strach przed karą za popełnianie błędów.
b. Strach przed wyrażaniem samego siebie, wynikający z poczucia
zagrożenia. Osoba odczuwająca tego typu lęk ma trudności z wytyczaniem
swojej drogi za pomocą dialogu, ma problemy z wyrażaniem swoich emocji i pragnień.
4. Co się dzieje z liderem, który narzeka na swoich ludzi?
Lider, który narzeka na swoich ludzi, ujawnia niezdolność do kierowania
grupą. Dobry lider nigdy nie musi źle mówić o swoich ludziach, ponieważ
jego zadaniem jest właśnie zarządzanie zarówno zdolnymi, jak i tymi,
którzy nie są w stanie w pełni sprostać jego oczekiwaniom. Narzekanie
wskazuje na brak umiejętności zarządzania; bez względu na to, czy lider
skarży się innym, czy krytykuje daną osobę bezpośrednio, przekaz jest
zawsze taki sam.
5. Co się dzieje, gdy lider publicznie komentuje prywatną rozmowę?
Traci wiarygodność, budzi nieufność. Ludzie już mu nie zaufają i nie
będą chcieli mu niczego powiedzieć.
6. Kto i kiedy powinien ustalić zasady współżycia w grupie?
Powinien to zrobić lider na samym początku. To lider powinien jasno
określić, co nie będzie tolerowane, przedstawić kodeks współżycia i relacji. Na przykład: nie należy znęcać się nad innymi, trzeba okazywać
sobie szacunek itp.
7. Czy osoba osiągająca sukces i mówiąca: „Nie jestem nikim wyjątkowym,
jestem tylko jednym z wielu”, robi to z fałszywej pokory?
W tym przypadku mamy do czynienia z bardziej wyrafinowaną formą
narcyzmu. Gdy ktoś chwali ich sukces, osoby takie mówią: „To nie było
nic szczególnego!”. Lecz jeśli się z nim zgodzisz, natychmiast się
obraża!
8. Dlaczego dla niektórych sukces jest obojętny, nawet gdy go osiągają?
Niektórym liderom nie zależy na osiągnięciach, ponieważ sukcesu nie ma
na ich liście priorytetów.
9. Co się dzieje z liderem, który boi się braku?
Zarządzanie oraz funkcjonowanie w życiu takiej osoby charakteryzuje
„mentalność biedaka”. Umysł takiego przywódcy zdominowany jest przez
myślenie o brakach, obawach i traceniu wartości, co sprawia, że bieżąca
sytuacja nieustannie generuje u niego niepokój.
10. Jak działa bojaźliwy lider?
a. Nie widzi przyszłości, widzi tylko tu i teraz, zamartwia się
codziennością i ta troska nie pozwala mu patrzeć w przyszłość.
b. Szuka natychmiastowej gratyfikacji, jego sposób postrzegania świata
jest powierzchowny, jest skupiony na krótkoterminowych celach.
c. Tworzy pewien styl życia (którego nie jest gotów zmienić). Na
przykład żyje z nieformalnych prac, łamie ustalone harmonogramy itp.
d. Ma obniżone poczucie własnej wartości, nie ma osiągnięć, ponieważ
jest przekonany, że nic nie potrafi.
Osoby takie mogą wygrać na loterii dużą kwotę, a mimo to nadal mają
mentalność „braku”, więc marnotrawią to, co zdobyły. Na przykład kupują
nową kuchnię, ale szybko ją sprzedają, bo nie potrafią się dostosować do
nowego otoczenia. Nie są nawet w stanie poważnie wziąć pod uwagę takiej
możliwości!
Strach przed brakiem występuje, gdy u lidera pojawia się:
– Brak pewności siebie. Posiadanie daje mu poczucie bezpieczeństwa.
– Doświadczenie. Jeśli nauczył się, że brak powoduje cierpienie, wtedy
się go obawia. Strach, że to, co ma, może się skończyć, wywołuje w nim
niepokój. Lider zawsze musi przekazywać wiarę i wierzyć nie tylko w brak
pogorszenia, ale i w ciągły wzrost.
2. Lider dzierży władzę i wydaje rozkazy
2.
LIDER DZIERŻY WŁADZĘ I WYDAJE ROZKAZY
1. Władza i decyzje
Wszyscy ludzie mają władzę, więc na początek zdefiniujmy, co to znaczy:
„Władza to nie tylko wydawanie poleceń, władza to także podejmowanie
decyzji”. Na przykład: jeśli powiem starszemu synowi, żeby nakrył do
stołu i pomógł w obowiązkach domowych, a także by przekazał siostrze, że
też musi to zrobić, to syn, który przekazuje siostrze moje polecenie,
nie jest tym, kto ma władzę: ma ją ojciec, który wyznaczył zadania
każdemu dziecku.
Za każdym razem, gdy lider podejmuje decyzję, wyznacza drogę, kierunek
działania. Kiedy lider ma jasną wizję, czyli wie, dokąd zmierza, może
sprawować władzę.
a. Władza nie polega na wydawaniu poleceń, władza polega na
podejmowaniu decyzji. Gdy ojciec mówi do dziecka: „Najpierw musisz się
pouczyć i skończyć odrabiać lekcje, a potem możesz iść się bawić”,
wyznacza kierunek i przekazuje pewną wartość: „Nauka jest ważniejsza niż
zabawa”. Kiedy dzieci dorastają w domu, gdzie rodzice są autorytetem,
gdzie to oni podejmują decyzje, rosną z poczuciem pewności siebie. Gdy
przejmujemy kontrolę, wszystko wokół nas ma porządek i sens, wszystko
przychodzi o wiele łatwiej.
b. Władza nie jest tym samym co maltretowanie. Maltretowanie nie
pozwala ci się rozwijać, nie pozwala ci się wzbić i wykorzystać całego
swojego potencjału. Służy temu, aby cię skrzywdzić i utrudnić postępy,
wzrastanie. Natomiast mądra władza pozwala ci uwolnić potencjał, abyś
mógł wznieść się wysoko, a następnie przejąć odpowiedzialność za swoje
życie.
Przyjrzyjmy się temu przykładowi: gdy dziecko chodzące do pierwszej
klasy wraca ze szkoły, na pewno mama sprawdzi mu plecak i usiądzie z nim, żeby zrobić zadanie domowe. Kiedy dziecko pójdzie do drugiej klasy,
mama zapyta: „Masz pracę domową?”, wyjmie z plecaka zeszyt, zobaczy, co
trzeba wykonać, i powie: „Dobra, teraz zrób zadanie! Jeśli potrzebujesz
pomocy, daj mi znać”. W trzeciej klasie spyta: „Masz coś zadane? Do
roboty!”. W czwartej klasie przypomni: „Nie zapomnij odrobić pracy
domowej”. W piątej klasie zapyta tylko: „Masz coś zadane?”, a w szóstej
klasie ograniczy się do obserwowania, czy dziecko odrabia lekcje. Co
robiła mama w tym przykładzie? Co roku podejmowała coraz mniej decyzji,
ponieważ jej dziecko stawało się coraz bardziej odpowiedzialne.
Za każdym razem, gdy wykorzystujemy władzę, musimy mieć jasność co do
tego, dokąd zmierzamy i dokąd prowadzimy naszą rodzinę, drużynę czy
firmę. Dlatego nie powinniśmy bać się używać swojej władzy, co nie
oznacza złego traktowania innych.
2. Zarządzanie poprzez strach lub poprzez autorytet
Autorytet, który nie jest jasny, nie zostaje zauważony przez innych. Za
każdym razem, gdy nie podejmujemy decyzji, nie korzystamy z naszego
autorytetu, wszystko wokół nas zamienia się w chaos, nieład. Biblia
mówi, że jeśli dźwięki trąb są niepewne, nikt nie pójdzie na wojnę. Brak
jasności u lidera powoduje podejmowanie złych decyzji. Jeśli twój cel
jest jasny i zrozumiały, w końcu wszystko, co robisz, pójdzie ci dobrze.
• Kiedy dobrze wiesz, do czego zmierzasz, co chcesz osiągnąć, będziesz
wiedzieć, dokąd prowadzisz swoje życie, i będziesz w stanie mieć wpływ
na życie innych ludzi.
• Kiedy masz jasno sprecyzowany cel, będziesz podejmować odpowiednie
decyzje, które pomogą twojemu zespołowi uwolnić potencjał, i sprawisz,
że ci, którzy jeszcze nie wiedzą, dokąd zmierzają, także zbudują sobie
jasną wizję.
Jasność wizji skłoni cię do zastanowienia się:
– Jaką rodzinę chcę zbudować?
– Jakim człowiekiem chcę być?
– Jakim ojcem chcę być?
– Dokąd prowadzę mój zespół?
Gdy znasz już odpowiedzi na te pytania, jesteś gotowy, aby cały twój
zespół, rodzina, partner czy dzieci wiedzieli, dokąd zmierzacie. I do
tej wizji dodajmy pasję, a nie strach.
Lider nie powinien wydawać poleceń, potępiając lub zastraszając,
ponieważ ten, kto je wykonuje, będzie to robił z żalem i frustracją.
Lider wydający polecenia w ten sposób będzie skazany na wieczne
niezadowolenie i narzekania ze strony otoczenia. Kiedy przekazywana
wizja jest jasna, kiedy jesteśmy w stanie pokazać marzenie, to, dokąd
zmierzamy, inni będą za nami podążać i sami do nas dołączą. Zmotywowani
ludzie chcą więcej, robią więcej, oczekują więcej, wierzą więcej, dają z siebie więcej.
Pod wpływem strachu mówimy: „To kara”; pod wpływem motywacji
stwierdzamy: „To marzenie!”.
Według Johna Maxwella, amerykańskiego pisarza i mówcy, lider działa na
czterech poziomach władzy:
• Poziom 1: „To ja decyduję o niektórych rzeczach i już”.
• Poziom 2: „Podziel się swoją opinią, ale to ja tu decyduję”.
• Poziom 3: „Zdecydujmy razem”.
• Poziom 4: „Zdecydujcie sami”.
Dobry lider potrafi poruszać się na wszystkich czterech poziomach. Wie,
które rzeczy należą do poziomu 1, 2, 3 lub 4. Na przykład: podjęcie
decyzji odnośnie do wyboru pizzy czy sushi to poziomy 3 i 4, ale już
decyzja, gdzie je kupujemy, może być poziomem 2, a kto zbiera pieniądze
– poziomem 1. Lider musi wiedzieć, co jest niezbędne i co można pominąć.
Ma moc dbania o innych. Jeśli ludzie widzą, że nie troszczymy się o nich
(nie uczymy, nie motywujemy i nie szanujemy), zaczynają odrzucać nasz
autorytet lub odchodzą z grupy.
3. Cechy jasnej wizji
a. Lider, który ma jasną wizję, umie chwalić i otwiera przed tobą
drzwi. Nikt nie lubi być krytykowany, natomiast wszyscy lubimy, gdy nas
chwalą. To, co chwalisz, co celebrujesz, rozrasta się i mnoży.
b. Lider, który ma jasną wizję, jest pełen entuzjazmu. Kiedyś
prowadziłem to samo szkolenie dla dwóch różnych grup ludzi. Jedna grupa
słuchała z założonymi rękami, podczas gdy druga grupa żywo okazywała
zainteresowanie. Obie otrzymały tę samą pulę informacji, lecz to ta
druga nauczyła się znacznie więcej. To dlatego, że była bardziej
zrelaksowana i pozytywnie nastawiona, uczestnicy zajęć nie krępowali
własnej swobody, siedząc z założonymi rękami i nogą na nogę. Nasze
nastawienie ciągnie nas w górę lub w dół.
c. Lider, który ma jasną wizję, jest pomocny. Nie oczekuje, że
dostanie to, czego potrzebuje, że jego marzenie spadnie z nieba, ale
działa i daje, oddaje samego siebie. Liderzy o jasnej wizji nie proszą:
oni dają. Nie czekają na drugiego człowieka, żeby zobaczyć, co mogą od
niego uzyskać; wręcz przeciwnie, sami generują swoje zasoby.
d. Lider, który ma jasną wizję, potrafi dostrzegać pozytywne cechy
drugiego człowieka. Ten, kto mądrze zbliża się do innych, zyskuje na
wszystkim, co zrobi. Jeśli potrafisz stworzyć pozytywną atmosferę,
wszystko, co do ciebie przychodzi, będzie dla ciebie korzystne, nawet
ból stanie się dla ciebie darem.
4. Cztery etapy edukacyjne
W czasach, w których żyjemy – a także w tych, które nadejdą – zachodzą
ogromne zmiany w edukacji. W przeciwieństwie do czasów naszych rodziców
czy dziadków, którzy zaczynali pracować na przykład w fabryce i pracowali tam przez czterdzieści lub pięćdziesiąt lat, aż do emerytury,
obecnie żadna praca nie jest na całe życie. Aktualnie szacuje się, że
ludzie zmieniają pracę co dwa–cztery lata. Ten, kto się nie uczy ani nie
doskonali swoich umiejętności, pozostaje poza systemem. Niektóre systemy
aktualizują się co pół roku, więc jeśli ktoś nie nadąża za tym tempem,
zostaje wykluczony.
Zacząłem badać to zagadnienie i odkryłem, że eksperci zajmujący się
tematem twierdzą, że ludzkość przeszła przez cztery etapy edukacyjne.
Przeanalizujmy każdy z nich:
a. Łowiectwo i zbieractwo
Wykorzystany element: siła. Ludzie żyjący w tej epoce musieli być silni,
aby stawić czoło stadom mamutów. Zabijali je, jedli ich mięso, a potem
przenosili się w inne miejsce, żeby znów polować, i tak dalej. W tamtych
czasach przekazy edukacyjne były ustne, dzieci uczyły się od rodziców.
b. Rolnictwo
Wykorzystany element: nasiona. Ktoś odkrył, że wysiewając nasiona, można
wyhodować rośliny. Stąd wywodzi się rolnictwo, które wraz z hodowlą
doprowadziło do przejścia na osiadły tryb życia i powstania pierwszych
miast.
c. Przemysł
Wykorzystany element: industrializacja. Społeczeństwa zaczęły się
uprzemysławiać. W XIX wieku, wraz z rewolucją przemysłową, rozpoczął się
rozwój wielkich fabryk. Anglia odkryła, że może wyprodukować dziesięć
tysięcy koszul zamiast jednej, a reszta świata dostosowała się do tego
systemu produkcji. Powstały przedsiębiorstwa i produkcja seryjna.
Przeszliśmy od myślenia dla przetrwania do posłuszeństwa. Przestaliśmy
używać prawej półkuli mózgu i zaczęliśmy korzystać z lewej. Powstała
figura „zarządzającego przedsiębiorstwem”, a ludzie stali się zasobem
ludzkim tych firm. W tych czasach narodziła się postać wykształconego
chłopa, który nie miał szans na stanie się przedsiębiorcą. Nauczyciele i wychowawcy byli biedni. Nie liczyła się kreatywność, a raczej siła
robocza, linie montażowe. Pracowano dla banków, państwa, dla zwiększenia
zysków osób trzecich i dalszego bogacenia się osób już bogatych. Celem
było zarabianie pieniędzy. System edukacyjny i uniwersytecki tej epoki
był zaprojektowany tak, aby ludzie spędzali życie na tym samym
stanowisku pracy aż do śmierci. Robotnik na przykład nauczył się wkręcać
i wykręcać określoną śrubę w maszynie i przez pięćdziesiąt lat powtarzał
tę czynność po piętnaście godzin dziennie. Tylko w ten sposób mógł
zaoszczędzić trochę pieniędzy, podczas gdy konta banków i przedsiębiorców zapełniały się coraz bardziej. Wraz z pojawieniem się
tego rodzaju pracy powstało „biuro zarządzania zasobami ludzkimi”.
Ludzie stali się zasobem, którego przedsiębiorcy potrzebowali, aby
napełnić swoje kieszenie. System edukacyjny w tym przypadku miał na celu
wychowanie niewolników: „Nie myśleć, tylko produkować”.
d. Wiedza
Wykorzystany element: technologia. Obecnie żyjemy w erze wiedzy. Jeśli
ktoś się nie uczy, oznacza to, że po prostu nie chce się uczyć. Wszyscy
mamy dostęp do technologii. W tej epoce wygrywa ten, kto ma coś do
zaoferowania. Przeszliśmy od „dają mi” do „mam co dać”, wykrywamy
problem i go rozwiązujemy. Nie ma sztywnych godzin pracy, lecz pracuje
się w oparciu o cele. W tym okresie człowiek zadaje sobie pytania: „Kim
jestem, po co tu jestem?”. Ten okres opiera się na samoświadomości.
Każdy musi samodzielnie skonstruować własne CV i wychodzić z nim na
rynek, każdy z nas jest własną marką. W tej epoce żyją też młodzi
ludzie, którzy znaleźli się na drugim krańcu: koniec z garniturami,
koniec z biurami, koniec z egzaminami. Ale co w takim razie będą robić?
Będą pracować w zawodach, które sami wymyślą. A do tego potrzebujemy
młodych i zmotywowanych, kreatywnych osób, które potrafią szukać
przydatnych danych. Celem jest tutaj tworzenie bogactwa dla właścicieli.
WNIOSKI
• Praca, którą wykonujemy, nie jest nam dana na całe życie.
• Myślimy o tym, co możemy zaoferować, a nie o tym, co proponują
ogłoszenia i firmy.
• Kształcenie ustawiczne: musimy kontynuować naukę przez całe życie.
• Zamieniamy „dobrze mieć” na „dobrze być”. To, co teraz się liczy, to
nie „mieć”, ale nasze wnętrze.
• Będziemy pracować w nowych zawodach. Istnieją tysiące nowych zajęć,
które wymagają szczególnej odpowiedzialności.
• Wydawanie poleceń: najlepszym sposobem jest przekazywanie jasnych
wskazówek odnośnie do tego, co trzeba zrobić.
Decydujemy (wykorzystujemy władzę) w zgodzie z wizją, czyli w zgodzie z tym, dokąd chcemy prowadzić nasz zespół (z punktu A do B) i jak to
przeżywamy każdego dnia, szkoląc się, ucząc się od wszystkich, o wszystkim, przez cały czas.
3. Lider jest opanowany i pewny siebie
3.
LIDER JEST OPANOWANY I PEWNY SIEBIE
1. Jak zostać liderem alfa
Zbierając punkty. Jeśli traktuję cię dobrze, zdobywam punkty; jeśli
traktuję cię źle – tracę je. Problem pojawia się, gdy zdobywam punkty,
ale natychmiast je tracę. Jeśli chcesz być przywódcą alfa, musisz zawsze
zdobywać punkty.
Najważniejsze dla lidera jest to, by był postrzegany jako osoba
opanowana i solidna.
W tym celu muszę najpierw zbudować to, kim jestem, czyli moje ja
prywatne. Lider musi mieć poczucie wewnętrznej stabilności i czerpać
radość z przywództwa. W jaki sposób okazuje się brak opanowania?
Przyjrzyjmy się kilku rzeczom, których lider nigdy nie powinien robić.
a. Denerwować się na innych. Jeśli denerwuję się na kogoś, tracę. Mogę
się zdenerwować, ale nie mogę tego okazywać; przywódca musi potrafić
zarządzać swoimi emocjami. Jeśli nie potrafisz kontrolować własnych
emocji, jak będziesz zarządzać grupą?
b. Mówić źle o innych. Osoby, które krytykują, nigdy nie staną się
liderami. Jeśli mówisz o kimś źle, pokazujesz, że nie potrafisz
kontrolować swojego języka. W obecności lidera zespół musi czuć spokój,
wiedzieć, że jeśli coś nie idzie dobrze, lider stworzy lub wymyśli
sposób, aby zespół pokonał tę trudność. Lider przekazuje spokój całemu
zespołowi. Dobry lider nie mówi źle nie tylko o innych, ale także nie
mówi źle o sobie.
c. Stawiać się w roli ofiary. Umiejętność zrozumienia, co zrobiłeś źle
lub dlaczego zespół cię nie akceptuje, pozwoli ci się rozwinąć i nie
cierpieć.
d. Rozsiewać plotek i intryg. Sianie fermentu, insynuacje czy aluzje
obniżają twój status, pokazują, że nie potrafisz poradzić sobie z niezadowoleniem i nie wiesz, jak rozmawiać o problemach. Z takim
podejściem możesz być szefem, ale nigdy nie staniesz się liderem.
e. Okazywać zawiści. Swoimi problemami powinniśmy dzielić się tylko z ludźmi, którzy mogą nam pomóc, a nie z każdym; nie ma sensu opowiadać o nich tym, którzy nie mogą nic z nimi zrobić. Dlatego dziel się nimi
wyłącznie z tymi, którzy mogą ci pomóc; w kontaktach z innymi niczego
nie zdradzaj.
f. Nie radzić sobie z konfliktami. Lider, który traci kontrolę,
niezależnie od miejsca i czasu, pokazuje, że nie potrafi rozwiązać
kryzysu. To właśnie w sytuacjach kryzysowych widać, czy lider potrafi
zachować opanowanie. Dobry przywódca powinien umieć zarządzać zarówno
atmosferą pozytywną, jak i negatywną. Lider kieruje sytuacją, ale nie
poddaje się jej. Na przykład jeśli podczas podejmowania decyzji
dotyczącej wyjścia na pizzę lub sushi doszło do kłótni w zespole, a lider nie wiedział, kiedy ją przerwać (jak prowadzić zespół), zespół go
odrzuci.
Jeśli dobremu tenisiście rzucisz złą lub trudną do odbicia piłkę, nie
będzie krzyczał ani walczył, ale poszuka sposobu, by ją odbić w sposób
błyskotliwy i kreatywny; ta postawa świadczy o jego opanowaniu. Podobne
opanowanie okazuje lider, kiedy ktoś go źle traktuje lub próbuje
obrazić, a on nie daje się sprowokować. To w sytuacjach kryzysowych, jak
to mówią w futbolowym slangu, „na boisku”, najlepiej widać opanowanie
gracza.
2. Lider zarządza swoimi emocjami oraz emocjami innych
Lider, który jest stabilny emocjonalnie, potrafi zarządzać emocjami
grupy. To on tworzy atmosferę i zarządza emocjonalnością. Jeśli
przychodzi wściekły lub w złym nastroju, przekaże swoje emocje
zespołowi. Dobry przywódca zdaje sobie sprawę, że jego postawa
emocjonalna musi być duchowa i dojrzała; dlatego musi być zrelaksowany.
Kiedy ktoś „nawołuje”, by dołączać do jego grupy, oznacza to, że ludzie
akceptują nowego lidera B (do którego idą) i nie akceptują lidera A (z zespołu, z którego odchodzą). Obie interpretacje są istotne. Dlaczego?
Jeśli lider rozumie tylko, że wszyscy odeszli „dlatego, że inny lider
ich wezwał”, staje się ofiarą i traci zdolność do rozwoju. Lider nie
powinien więc skupiać się tylko na tych, którzy „go chcą”, ale także na
tych, którzy „go nie chcą”. Aby to osiągnąć, musi tworzyć okazje do
dialogu, uzyskiwać informacje zwrotne, nie tylko pytając, jak go widzą,
ale także poświęcając więcej czasu na rozmowę, aby mogli wyrazić swoje
myśli. Oczywiście nie weźmie pod uwagę wszystkiego, co mu opowiedzą, ale
wysłucha ich i zapamięta te rzeczy, które mogą mu się przydać.
Opanowany lider wypełnia swoje codzienne zadania z uśmiechem, spokojem,
wewnętrzną harmonią. Ten uśmiech i zrelaksowane ciało pokazują, że
bazuje na swoim doświadczeniu. Kiedy lider biega tam i z powrotem ze
zmartwioną miną, przekazuje zespołowi, że brak mu doświadczenia i opanowania, co wywołuje w zespole poczucie niepewności.
PYTANIA I ODPOWIEDZI
1. Dlaczego zawsze czuję się niezadowolony jako lider?
Niektóre przyczyny niezadowolenia z osiągnięć to:
• Perfekcjonizm.
• Nieumiejętność czerpania satysfakcji z tego, co zostało osiągnięte.
• Dążenie do ideału, który demotywuje.
• Brak pewności siebie.
• Trudności w ustalaniu priorytetów.
• Trudności w ustanawianiu granic.
• Bycie zbyt zależnym od tego, co myślą inni.
2. Co mogę zrobić z osobą, która „wszystko już wie”?
Przede wszystkim możemy dać jej więcej zadań. Prawdopodobnie mamy do
czynienia z osobą niepewną siebie, która nie toleruje, że ktoś inny coś
wie.
3. Jaką rolę w przywództwie odgrywa samokontrola?
Kluczową! Lider, który nie potrafi kontrolować swoich reakcji lub
emocji, nie może być autorytetem dla innych. Będzie działał z lękiem, co
oznacza, że jego przywództwo będzie krótkotrwałe. Przywódca musi
zarządzać swoimi emocjami i wiedzieć, kiedy powiedzieć „tak”, a kiedy
„nie”. Autorytetu nigdy nie uzyskuje się przemocą. To właśnie zachowania
agresywne pokazują brak siły. Lider musi zaplanować swoje zachowanie,
nie może działać intuicyjnie, musi przemyśleć, co należy powiedzieć,
pokazać itp. Dobry przywódca nie improwizuje, nie zostawia niczego
przypadkowi. Oznacza to, jak wcześniej wspomniano, myślenie i budowanie
swojej sceny, środowiska, w którym będzie działać. Na przykład jeśli
przywódca zawsze żąda, żąda i jeszcze raz żąda, traci siłę; podobnie
jeśli mówi: „Ja tu rządzę!”. Jeśli ciągle krzyczy na swoich ludzi, nie
jest liderem, jest megafonem.
4. Wybucham z byle powodu. Co powinienem zrobić?
Osoba, która nie potrafi radzić sobie ze swoimi emocjami, nie może być
liderem. Przywódca nie może kłócić się z każdym i o wszystko. W takim
przypadku konieczne jest odłożenie przywództwa na bok i skupienie się
przede wszystkim na swoim wnętrzu, praca z własnymi emocjami.
5. Bardzo boję się przemawiać publicznie, obawiam się pomyłki. Dlaczego?
Twoim celem nie powinno być imponowanie, ale przedstawianie i przekazywanie. Nie musisz nikomu imponować. Musisz mieć jasno określony
cel i chcieć, aby twój zespół go znał. Jeśli masz jasno wyznaczony cel,
reszta na pewno się ułoży. Natomiast jeśli chcesz jedynie zaimponować
lub zrobić wrażenie, wtedy stracisz z oczu własny cel.
Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
