Kiedyś tutej... czyli blubry zez Kościana ebook

KIEDYŚ TUTEJ

CZYLI BLUBRY ZEZ KOŚCIANA

Kościan 2009

KIEDYŚ TUTEJ

CZYLI BLUBRY ZEZ KOŚCIANA

Copyright by © Marian Bartkowiak, Kościan 2009

ISBN 978-83-909088-9-2

Wsparcia finansowego w ukazaniu się książki udzielili

PODZIĘKOWANIE

Dziękuję wszystkim, którzy przeczytali i skomentowali moje

opowiadania i wierszyki - gwarą spisane.

Pragnę też szczerze podziękować P.T.: Burmistrzowi Miasta

Kościana Panu Michałowi Jurdze, Staroście Powiatu Kościańskiego Panu Andrzejowi Jęczowi, Basi Bartkowiak, Janowi Bartkowiakowi, Basi May-Brysiak, Robertowi Buchowskiemu i Maciejowi Plucie, którzy służyli mi nieocenionym wsparciem zarówno w czasie pisania, jak i później. Szczególne podziękowania składam Basi Bartkowiak oraz mojemu synowi Maciejowi za współpracę i pomoc w redagowaniu mojej książki i projekt okładki.

Zaprzyjaźnieni:

Towarzystwo Miłośników Ziemi Kościańskiej

Warszawski Klub Wielkopolan EKA

Studio Fabryka

portal koscian.net

portal Blubry.pl

Gazeta Kościańska

Gazeta ABC

Autor

Stara mowa

Lubię wspomnieć czasy stare.

Sprzed pół wieku wskrzeszać słowa.

W uszach mieć poznańską gwarę.

Bliska jest mi stara mowa.

Ajzol, ryczka, brachol, wiara,

Tytka, skibka, kejter, gor,

Durch to jest poznańsko gwara.

Ktu sie nie zno tyn jezd sor.

Tej! Łejery! Godosz gwarum?

Skyndyk znosz tum mowe starum?

Dali godej po naszymu.

Blubrać piyrdy mosz każdymu.

Kuty buńdź na śtyry giyry.

Nie kcesz godać? To idż w pyry!

Wew Kościanie pindziesiunt lot nazad

Trzebno wom wiedzieć, co 50 lot nazad na rynku kościańskim buły kocie łby i gazowe laterny. Na tym rynku pore razy wew tygodniu łodbywoł się targ. Nie chachmyncili tam ciuchami tak jak teroz, tylko głównie wsiowum jędzom do filtrowaniu, którom helkami z podkościańskich wiochów nawlekli bambry i gospodarze. Handlyrzyło się tam na deka, funty, kwaterki, litry, pynczki abo na tytki. Możno tam buło podsłuchać takum gadkę: - Mosz pani syr na gzike? Po wiele? To dej mi pani 30 deka i pół funta angrystu, osołke masła i kwatyrke śmietany.

- A doś to uczyni?... Nie wiym ,czy mi bejmów starczy...

- Gdzie leziesz ty gilejzo ubrechtano... Wetkołeś giyre wew kiste zez pyrkami... Papcie i pory mosz uślundrane jak jaki proszczok !

Takie to blubry lotały bez to handlyrzynie na unym rynkowym targu. Zaś na Kościuszki bez to, że buło tam i jezd do dzisiej prezydium jeszczyk zez przed wojny, nie buło kocich łbów na jezdni, ino czerwony klinkier feste gładko dwie warstwy ułożony. Przy Kościuszki, choć to buła główno ulica, prowadziuła bez sum środyszek miasta, mioł swojum paterajde tyż jedyn gospodorz. Nazywali my go bamber, chociaż zez Bambergiem łun nic nie mioł. To buł taki nasz kościański bamber. Mioł un kunie, krowy, kozy, kury, kaczki i połno inkszygo gadu, nawet gołasy. Każdygo dnia rano i na wieczór łod wiosny do jesieni pyndziuł te swoje krówska na pole i zez pola do łobory, jakie dwadzieścia sztuków. Czasym na ty klinkierowy jezdni coś po tym spyndzie zostało, to gzuby się chichrały i godały, że jak auto nawali ,to stoi, a krowa jak nawali, to idzie dali. Co wieczór posyłała nos matka zez kankom po mlyko do tego gospodorza. Mlyko buło ciepłe, na wiyrzchu mioło gruby kożuch zez śmietany i letko capiuło łoborum, ale po przegotowaniu buło cymes.

Wiara, powiydzcie ,czy letko docie rady wyłobrazić se dzisiej krówska jak człapium po Kościuszki na cały szyrokości jezdni bez kierunkowskazów, świateł mijania, czasym któro zaryczy, abo wrzuci na luz i stanie zez „potrzeby”, zaś reszta stada zez wielkum powagum bez pospiechu, mojtajunc łogunami ,co by sie łopyndzić łod muchów i gzów, co sie za nimi przywlekły, człapie dostojnie wew kierunku swoi łobory? A to przecie buło cołkiym niedawno.

Jezd na ece dziepko wiary, co pamiynto te łobrazki zez unygo szak powiatowygo miasta.

Zmiany

Nu i doczekali my sie cołki fury zmian wew naszym mieście . Nie byde rychtyk pisoł ło tych firmach, co buły i już jeich ni ma, bo to sprawa łostatnich lot,wszyscy jum ciyngiym znajum, a niektóry wiary nie byde drzoźniuł, bo to jeich łosobiście dotyczy, wiync ni ma co blubrać wew tym temacie. Wiele tegu ,co buło i już ni ma i nie bydzie, żeli nie wspómnić dwa kina: „Słowianin” zez piyrszym panoramicznym ekranym i „Cukrownik” zez twardymi siedzyniami i małym ekranym, ale za to za tanioche. Ni ma już muszli kuncertowy na basynie, cyrku i karasola wew wesołym miasteczku na placu kole rzeźni. Poszło wew zapumninie plażowanie przy piyrwszyj abo drugiej lub tyż trzecij wyrwie nad kanołym abo na basynie, bo zaś te miejsca już sie kumplet nie nadajum do tegu celu, zaś zez Obry czynsto coś capi. Tych knajp, co zwały sie restauracja abo kawiarnia, jak: Polonia, Magnolia czy u Migdołka wew lasku, Jodymki i jeszczyk poru „lokali”,wew których wew sobotę po robocie i w niedziele trzebno buło sie nieźle nałokryncać, co by dostać stolik. Wew łodstawke poszła ,bo niby nieryntowno, bana do Gostynia i Grodziska zez parowum lokomotywum i drzewniannymi ławkami wew wagunach łosobowo-towarowych. Do Gostynia coś kole trzydziestu kilosów jechało sie rychtyk dwie godziny. A teroz szybci? Teroz sie wcale nie jedzie, bo na torach rośnie olgachno lebioda i pasum sie kozy. Na „Kościuszki” kole kamiynicy po starodawnym śpitalu buł kiosk „u Papiyżki”. Buła tam oranżada i woda sodowo wew butelkach z porcelankum, czasym piwo zez Bojanowa, a nawet słynny „Grodzisz”, co jak ktu nie umioł go gutać zez flaszki, to mu bez kluke wylozł. Mioł tyż wew sprzedaży różne klymy. Nojtańsze to landryny luzym, co żeby kupić trzebno buło mieć własnum tytkę abo sypnunć meli prosto do torybki. Główny handel buł tam na ćmikach, przeważnie „Giewunty”, a nojbarzy szły „Szporty”- paczka trzy złocisze, abo dziesiyńć sztuków po złoty pińdziesiunt, a jak ktu poprosiuł o pińć sztuków, to tyż dostoł wew papiyrku za siydymdziesiunt pińć groszy. Gwoździe i inksze retynta zez metalu kupowało sie na rynku w sklepie „na Bunka”. A faryne , munke, łocet abo musztardę wew kolonialce „na Czajki” kole baru mlecznygo peesesów naprzeciw „Polonii”, zaś papcie kawołek dali „u Baty”. Buło wiele sklepów, które zachowały swoje nazwy jeszczyk sprzed wojny, czynsto po nazwisku downygo właściciela, bo tako jezd wew wiarze siuła przyzwyczajynia.

Dzisiej zmiany ciyngiym nastympujum prawie co dziyń i wiara nawet sie nie skapnie, bo mało ktu przejmuje sie tradycjum. Może to nie takie ważne, bo wiara ni mo doś czasu, ale czasym dobrze jest zdziebko powspuminać.

Takie sobie godanie

Dzisiej ciyngiym wum pokaże,

Jak sie godo wew naszy gwarze.

Bo poznanskie papudroki bejmy majum

Co banioki sum nie znajum.

Bejmy-grubo forsa na dzisiejsze.

A baniok-bejmy tyż, ale drobniejsze

Aby ancug mioł fest bigiel

Rychtyk zbyndny kożdy figiel.

Barzy zdatne sum żelazka,

Luńt bryzgany, wody flaszka.

Wew kluft nowy wysiekniynty.

Papcie na glanc wyświecune.

Bamber za penera wziynty.

Bo fest wypiuł se kopune.

Wiara tutej pomojtano,

Bez co ciyngiym sie stalujum.

Kożdyn szuszwol to poznaniok.

Tytkum klymków sie rajcujum.

Dziś niejedyn zez ty wiary,

We łbie szplina szak ni majum,

Młodziok to czy kaker stary,

Gwary już nie pamiyntajum.

Na ece

Nojczyńści jezd tak, co wiara, któro pomiyszkuje wew jednym fyrtlu, gdzie nik nie jezd obski, mo takie nigdzie nie nagrygolune zasady, co by wiara miała rozeznanie, ktu jakum mo pozycje-jak na boichu na meczu.

U nos na ece wiara sie fest znała i kożdyn jedyn czy to mały pungiel, czy starszy ożgol, czy gideja, czy kakaludek, kożdyn jedyn znoł swoje miejsce i nie wychyloł się ,co by nie być dekniynty wew kluber abo nie oberwać fangi wew krybuny za to, co się gupio staluje i wtyko sie przed łorkiestre, gdzie nie jego miejsce Buło tyż pomiyndzy wiarum takie, nie wiada zez kyndy przekunanie, zez kiym trzebno się liczyć, bo mo epe i dryg do łuzganiu sie, a ktu jezd lajcha i lebiega, co kożdy może go poszturchiwać. Na tyn przykład Biniowi nik nie podskoczuł, zaś Kakusia wszyscy popychali. Dopiyro rychtyk furt buło widać, jakum ktu mo kundyche i co potrafi, jak do kitowanygo zaczli my welować many na tiptopy. Juras i Biniu zaro byli piyrsi wybrani, a Kakuś na łostatku, chocioż nowo, skórzanno, śnurowano blaza, co mieli my nium grajeć, buła akurat jego. Jo żym się mieściuł dzieś tak pod kuniec piyrszy dziesiuntki, co mo się rozumieć, dawało wysokum pozycje, chocioż buło poru szczurów, zez którymi raczy nie opłaciuło się zadziyrać, ino coś mi mówiuło, że łuni tyż sie nie polili do zaczynania wy mnie. Zaś buły inksze zalety, wysoko ceniune u różny wiary. Jaras buł niezastumpiuny wew kitowanygo. Zdzichu mioł smykołke do blubrania wyców. Tedziu ni mioł przeciwnika wew cymbergaja, co by zez nim wygrajoł. Biniu buł nojwyższy ożgol na ece ,zaś Juras mioł najwinkciejszum giyre i nosiuł najwinkciejsze papcie. Wiara mu przygadywała, co mo se lajsnuńć na giyry futerały łod kuntrabasów, to mu bydum w sum roz, jak wyrżnie zez przodka dziury na paluchy. Czechu zbiyroł znaczki i mioł jeich oż wew śtyrech klaserach. Mioł cołkie serie a nawet kumpletnum serie „Bierutków”. Zaś mój brachol mioł talynt do darcia papy jak wew łoperze i przygrywoł so na gitarze. Jo żym buł przydatny, jak sie kumu jaki ajzol popsuł, abo dynks łod jakiygo wichajstra ukrychnuł, co nik nie umioł zreperować, aby mi sie czasym udało, chocioż nieroz nie na długo, ale zawsze. Nu i nik nie wysmyczuł takich drzewniannych koltów jak jo. Zaś Kakuś ,ta lebiega i parzygnot, buł do wszystkiygo ale nieprzydatny. A wtykoł sie wszyndzie i do wszyskiygo sie próbowoł załapać, ciyngiym furt zez tym samym rezultatym. Wiara zdrzoźniuno, a Kakuś dudloł i smykoł do chaty. Jedne, co mioł, to bejmy. Zawsze wew kiejdach pore banioków u tego juchty dzwuniuło. Nie buł tyż łostatni nyrol i chocioż sponiewiyrany, to oranżadę postawiuł i jak so lajsnuł klymki, to sie podzieluł.

Tak zez grubszygo mioł sie przeglund wiary zez moji eki. Buło jeszczyk sporo inkszych szczunów, ło których nie wspumniołym, bo szpejami wew niczym nie byli. Buły tyż mele, ale nie byde sikoł koksym wew temacie, co żym sie dopiyro zaś późni zez tym zagadniyniym stryknuł, a i tak do dzisiej nie jezde pewiyn, co jezd lołz. Ło szczunach mum zaś fest pamiyntanie, wiync nagrygolułym tutej wszyćko, co byście mogli mieć rozeznanie wew moich inkszych blubrach i zawsze miarkli sie, co buło grane wew tych blubrach, co sum o wiaruchnie zez moji eki.

Gdzie sie podziały niektóre fachy

Gdzie sie podziały niektóre fachy, co jeich tero już sie nie spotyka? Buł wew naszym mieście kunserwator łod miejskich lampów gazowych. Łun co dziyń na wieczór zapoloł, a rano gasiuł wszyćkie gazlampy wew cołkim mieście. Buł tyż kowol, co kónie podkuwoł. Mioł kuźnie przy Placu Żołnierza. Buł rymarz łod koński uprzynży. Ni ma już piykorzy zez małymi piekarniami, do których nosiuło sie blachy zez plackiym, guli wypieku wew jeich piecach chlebowych. Po podwórkach chodzili i pukali do wiary druciorze, co naprowiali glinianne górki i wymborki. Tero to te górki nazywajum sie naczynia ceramiczne i starczy za trzy pindziesiunt wew kiosku kupić „kropelke”, taki klij do wszyćkiygo i druciorz niepotrzebny. Golorz przychodziuł do chaci roz na dwa tygodnie i po kolei łoblecioł nos prawie na glace ryncznum maszynkum. Abo który krawiec podjółby sie dzisiej przenicować kluft. Przenicować, to znaczy rozpruć do łostatnigo szwa, zaś zeszyć wszyćko na odwrotny strunie, co by kluft buł jak nowy, zez igły zdjynty. Chybać żodyn.

Buł tyż taki jedyn fifny fach, co nawet nie pamiyntum jak sie zwoł, a buł rychtyg przydatny. Co pewiyn czas na podwórko wknajuł sie tyn istny zez swojum maszynerium, przerobiunum akuratnie zez starygo rowera na rower do ostrzynia i dar sie: „NOOOŻE, NOŻYCZKI, SIEKIYRY, TASOKITYYYMPE ŁOSTRZEEE!” Waluł jakiymsiś ajzolym wew kawoł blaszyska, co by sie wiara kapła, że un właśnie sie zjawiuł. Wylatywały zez chaty kobiycka i dzieciory, piyrsze guli ostrzyniu, drugie zaś zez ciekawości szpycnuńć, co sie bydzie wystworzało. Kobiyty dawały mu, co któro miała tympygo. Łun przestowioł swój rower na deptanum ostrzałke i na poczekaniu, za pore złotych, łostrzuł na łobrocanym pedałami kamiyniu, jak leci, wszyćko co mu kozali. Ta jego maszyneria miała taki szwung, że oż sie iskry sypały. Łun zaś łopyndzoł sie łod dzieciorów i mruczoł:

- Łodyńdź chłopcze, matka cie grobkami po szuflodach szuko, a tu aby zamudzosz - i pedałowoł dali.

Jak so pomyśle, co dzisiej wew chaci mum tympe i co mi mojo ślubno przy bele łokazji wypumino: wziułbyś sie i naostrzuł, nie, to bułby zez ciebie jaki pożytek, a ty snujesz sie jak smród po gaciach, abo gapisz sie wew telewizor - to żol mi, że downo już nie słychać tegu walynia wew blachę i tegu NOOOŻE, NOŻYCZKI...” Szak bez pół wieku nożyczki, noże, toporki i tasoki rychtyk sie nie zminiuły i sum takie same. Nu ,co najwyży te laserowo łostrzune.

Ale ktu wiy, czy tyn dawny fachman nie stetrołby dzisiej jakiygo laserowygo rowera? Szak Polok potrafi, nie?

Znoł to kożdyn buras

Na calutki ece nie buło takiygo

Szpeji jak buł Juras

Do gry wew kitowanygo

Mecz eka na eke

Wew piuntek przyknajuł sie do nos Eda z Bernardyny i łun zagajuł ,co by my zagrajeć chcieli mecz w kitowanego, znaczy eka z Kościuszki na eke z Bernardyny. Przeciyż u wos sum ino same małe gzubki ,co mogum jedynie zagrajeć w sipla abo w cymbergaja, powiedział brachol.

Ale Eda wyliczuł poru szczunów z jeich eki ,co się do graniu nadajom, wiync dogodali my ,że mecz rozegro sie trzy na jedynastum wew sobotę na boichu sanatorium ,co jezd zaro bez płot przy Bernardynie.

Czasu nie buło za dość, wiync my zaczli wybiyrać mane z naszy eki na tyn mecz. Ustalili my, że jo byde na budzie ,zaś zagrajum dwa brachole Stachu i Jachu, późni Juras, Zbiniu, Kaju, Kakuś i może mały Tedziu, co miyszko kole Gaji. Łun tyż mo nowiutkum śnurowanum blaze do kitowanio.

Wew sobotę na boichu już czekała mana z Bernardyny ze starym Andrzejczokiym. Same wyrośniynte łożgole, wszyscy wew pepegach, nie jak my, w czym ktu mioł - wew sandałach, wew okulokach albo na bosoka. Andrzejczok mioł być kaloszym ,bo się znoł na graniu. Zaro tyż zaczął obstalowywać przepisy, że nie wolno gnocić, grajeć ryncami, a za trzy kornery bydzie elwa. Wymyśluł tyż ,że mana z Kościuszki zdymnie jaki ,co by się odróżniali od tych drugich.

Ledwie mecz się zaczuł, Kaju wew okulokach jak wyrżnuł chołe tum nowum blazum, to przeleciała bez płot prosto w łokno tego Edy ,co mecz obstalowoł. Zaro my się rozpryśli po kiechach ,co buły kole boicha i bez ogródki przesmykli my sie na Kościuszki. Oddali my mecz walkowerym i całe szczyńście, bo potym napatoluł num się Eda jak z kumplym nieśli łokno do Rynkosia. Eda padół, że w piyńć minut po tym wypadku z łoknym przybrechtały sie dwa szkieły na rowerach, ale nikogu nie capli. I tak musieli my doszporać cołkie piyńć złotych na szklorza, co by Tedziu uzyskoł amnestie dla swoi blazy, która kiblowała u starego Edy.

Jak my z Jurasym bachali się wew kanole

Tegu dnia klara doś plożuła od samygu rańca, wiync jak my spucli śniadanie, a kożdy wrumboł wuchte sznytek, jo i moi brachole, Jachu i Stachu wziyli my badejki, a na druge po tytce rodysków i wyknaili szagum bez łogródki na kanoł, co by się wybachać. Po drodze przyknajuł sie do nos Juras, nosz sumsiod zez drugiygo podwórka. Łyn lubił sie stalować, że najbarzy mu płoży bachanie na granacie. Trzebno wum wiedzieć, co granat, to tako wyrwa na kanole, gdzie nie jest miałko jak wszyńdzie, ino jest tam dziura na jakie 2 metry, jakby któś handgranate ciepnuł. To wiymy, bo roz my długim kneblym grunt badali. My z bracholami, chociaż mieli my fefra, bo ino kawałek pieskiym każdyn umioł przepłynuńć, tyż twardo chyńć bachania sie na granacie orzekli Jurasowi. Jak my przyknaili na granat, Juras zaroz piyrwszy zewlyk portki, bo bluzkę zez krybunków zewlyk już wcześnij po drodze i z rozpyndu doł kepa do wody. Ale jak sie wynoroł, to najpierw pokozała sie jego goło żyć, bo badejki mu sie zatrzymały rychtyk na piyntach. Zresztum to nie buły badejki, ale jakiesiś stare galoty łod łojca zez parchlatum gumkom, wiync mu sie na bebku nie chciały trzymać. W ostatni chwili capnuł te galoty, co by kanołym nie odpłynuły do morza. Nabijali my sie zaś potym z Jurasa, bez cołki tydziyń i chichroł sie każdyn jedyn, co tyn bajer od nos usłyszoł. Zaś za wiele my godać nie mogli, bo Juras sie wnerwiuł, a buł od nos pare lat starszy i powiadoł, że jak byndziymy o tym paplać, to num naszczylo po kalifach i tak num przyfanzoli wew sznupe, że wszystkie kielochy pogubiymy.

Migana u Migdolka

Zaś latym wew soboty na wieczór buły migane wew lasku na placu kole Migdołka. Cheba żeli buła fest gisuwa, to czasym sie przenieśli do Sokolni, ale jak mały dyszczyk, to obleciało.

Grajała przeważnie dobierano kapela: bymbny, harmunia, saksefun, a reszta jak sie dobrali.Czasym jeszczyk doszły jakie gajgi abo grojek na kiju, a wew Sokolni forteklapa. Młode szczuny to oż fyrały wew tańcu zez melami, ale aby te, co już nie chodziły do lani, bo co niektóry belfer tyż lubioł se podylać, a wew dylaniu to ślypska lotajum doobkołapapy i szkolne szaranki by zaro podpadły. Starszo wiara wyświśniynto. Kożdyn jedyn wew kluft, pory zez biglym, plereza, papcie na glanc gutalinum wyświycune, a pod grdykum ślydź na gumce zez namalowanum tancerkum. Zaś kole jesiyni musowo kapelinder, glazejki na łapskach i jako szykowno katana zez kiejdami, abo modny unegdaj łortaliun, a na giyrach nie jakiesiś zwykłe papcie, bruń Boże okuloki, ale ekstra buty śnurowane zez korkiym abo nawet czasym i kropusy jeszczyk zez przed wojny, a bikiniorze - na gruby słuninie. Chociaż berbele na boku ciumkali małymi kielunkami, to żodyn zatrejtany nie buł. Kożdyn trzymoł fasun, bo jeich salachy ino szpycowały, czy aby który sie zbytnio nie ululał i pilnowały, co by coś na kielocha do jędzy sie nojdło, jako kicha abo giyra zez krzanym, co przy berbeji barzy pumocne jezd do fasunu.

Czasym gdzieś na boku jakiś kluber zarobiuł dekniyńcie poprawiune feste fangum i wlecioł wew kieretyny. Szak zawżdy napatuluł sie jaki łobski szplin, co se zasłużuł na łunty, bo sie przystowioł do cudzy meli,nie z ty eki co łun. Waryjot jaki czy samobójca, abo tyż nie znajuncy sie na rzeczy lebiega. Zaś jak sie pozbiyroł, kluke i porypanum pape pod pumpum obmuł, szczunowi ,co mu poszed na nerwy, blundke postawiuł i buło po sprawie.

Dzieś tam po dwunasty wew nocy buło kuniec dylanu i po miganie. Grojki sie zawinyli i wiara, acz niechyntnie, zgolała do chaty. Po drodze nie darli papy na ulicy, co dzisiej za kożdym razym po miganie abo po wygranym, abo nawet przegranym meczu kolejorza jezd wew zwyczaju. Wrocali grzecznie zez swojymi melami, co by inkszo wiara, co downo sum wew wyrach, mogła nynać. Tyż do łba żadnymu szplinowi nie przyszło, co by sie stalować przed melum, jakum to mo epe wew łapskach i ukrychnuńć rure łod znaku drogowygo. Znaczy sie abo te znaki buły na przedwojynnych fest rurach i co najwyży móg so taki wariot zez wysiłku popuścić i narobić poruty przed melum, abo tyż wiara miała dziepko wiyncy łoleju pod deklym, a i szkiołów barzy drygali jak dzisiej. Żadnych komsztrasów czy wybryków po drodze nie buło. Żodnych lusterków od autów nie ukrychali i nie głabali. Bo tyż pod Bogiem te ekstra wozy, co stojały kole parku, jak jeich właściciele dylali na miganie, buły wew winkszości bez lusterków, świateł i migaczy.

Czasym miały jakum laterne naftowum zez przodka, ale za to przeważnie napyndzane bez jednum abo dwie chabety wew zaprzyngu, co fest potrafiła wiyrzgnuńć kopy tym, żeli jakoś parzynga sie ło to prosiuł i lozł, gdzie nie trzeba.

Dzisiej czy to jezd parking strzeżuny, czy niestrzeżuny, jak wroco wiara wew nocy zez jaki imprezy, przeważnie fest nagutano, to nawet szkioły maj urn fefra, ino zez winkla szpycujum, gdzie by tu sie namknuńć, co by nie musieć jechać zez interwyncjum.

Może jeszczyk kiedyś sie wrócum te czasy, żeli latym wew soboty na wieczór bydum znowyk i rychtyk tak samo jak kiedyś grzecznie sie zakuńczum migane wew lasku na placu kole Migdołka

Telewizja

Wew czasach, kiedy jeszczyk lotoł żym wew krótkich portkach na szelkach, to szaranki nie znały jeszczyk kumputrów, magnetowidów, walkmenów, łodtwarzaczy. Szak tego nie buło i cały reszty dzisiejszyj elektruniki, ani nawet automatów do gry, zaś telewizja, durch tak jak jo, wew krótkich portkach dopiyro co sie rozkryncała i miała aby jedyn program, chocioż na dachu ty chaty, gdzie buła świetlica zez telewizorym, sterczały wielgachne najeżune ożgole antyn, jakby my mieli ściungać Hameryke albo co.

Lo nos, szaranków, buł wew programie aby roz na tydzień Zorro, a wew maju kolorze i abyć na to wpuszczali nos do świetlicy wew PSS-ach, bo tam wew oszklunyj szafunierce stojoł jedyny wew okolicy telewizor, zamkniynty normalnie na kłódkę. Kasta tego telewizora buła nawet tako sporo jak dzisiej, ino ekran piyńć razy mniejszy. Do włunczynia i obsługi przychodziuł świetlicowy, wew tym momyncie najbarzy ważno łosoba, jako że łun mioł klucze do ty telewizji i móg nie łodkluczyć, jak go ktu zdrzoźniuł.

Łobroz buł wew nim kolorowy, chociaż świetlicowy godoł, że łobroz jest czarno-bioły, ale num się widziało, że szarobury.

W ty telewizji najbarzy sie napatrzyli my na obrozki: „ Łunczymy sie zez Katowicami” abo zez Krakowym lub inkszymi miastami. Nieroz to łunczynie by my na piechty zanieśli, zanim jejim sie udało.

Zaś drugo audycja ło najwiynkszyj, bo przymusowyj obglundalności nazywała sie: „Przepraszamy za usterki” abo „Usterki poza łączami” i tyż - „Ciung dalszy nastumpi.” Nie wiada, co te tytuły znaczuły, bo chocioż czasym buły rychtyk bez pół godziny na ekranie, to ciung dalszy nigdy nie nastumpiuł. Co najwyżyj to łobroz zaczynoł wystworzać takie komsztryki, że roz to sie trzunsł jak Eda, kiedy wprys do przerymbla, to znowyk wykoślawiuł sie jak bimba na zakryncie i redachtotry zez tymi powykrzywianymi facjatami wyglundali jak nie przymierzajunc jakie klouny abo kosmity. Pun świetlicowy, co buł tyż za operatora łod tego telewizora, znoł sie na wyregulowaniu, bo wiedzioł, gdzie go deknuńć i z jaki epy, aby sie wizja wyprostowała.

Tako to buła ta piyrwszo telewizja. Jak jechali kolarze wew Wyścigu Pokoju, to sie luda napkało do ty świetlicy, to my mało co widzieli ale i tak wciunż warczoł helikopter i taki jedyn, cheba deczko ciepniynty redachtor, wew koło Macieju powtorzoł: „tu helikopter, tu helikopter, jeszczy nic nie widać, ale zaro bydzie widać”. Jak buł kuniec etapu, to łobroz sie poprawiuł i buł wywiad zez naszymi kolorzami. Roz któryś zez naszych kolorzy, Królak abo Gazda paploł.: „ Nasi dobrze jechali, ale Ruskie siedzieli num na kółku i wygrali”. Do dziś nie wiada, o co im chodziło zez tym siedzyniym na kółku?

Aby redachtor poprowiuł naszygo: „Chcioł pan powiedzieć kolarze radzieccy”?

Wew co się bawić

Bez te papudrackum telewizje mieli my sporo czasu na lotanie po dworze. Aleć to nie buło takie głupie lotanie, jakby ktu spuścił kejtry łot tygodnia zamkniynte wew antrei, boć zawdy w coś my grali. Wew sipla abo wew dołka, abo wew babe, abo wew puchę, abo wew palaja i wew jeszczy inne.

Sipel to buł taki knebloszek zastrugany na łobu kuńcach na ostro. Grajały dwie many. Jedna na bazie, drugo wew polu. Ci na bazie wybijali sipla. Trza go buło letko deknuńć lolyszkum wew koniuszek. Żeli podskoczuł, to przyloć mu fangę tum samum lolyszkum, aby jak najdali polecioł wew pole. Zaś punkty to sie liczyło na tiptopy, ale to inksza inkszość.