Dobrze, że pytasz. Wszystko, co chciałabyś wiedzieć o swoim zdrowiu ginekologicznym (ale nigdy Ci nie powiedziano) ebook

Każdej, która odniosła uszczerbek na zdrowiu z powodu patriarchatu. Zobaczono cię, sprawiono, że uwierzyłaś, a teraz zasługujesz na zmianę.

Motywację do napisania tej książki dały mi niezliczone opowieści, jakie przez całe lata mojej praktyki mogłam usłyszeć od pacjentek, osób znoszących ogromne cierpienia z powodu całej gamy schorzeń ginekologicznych: zespołu bólowego miednicy mniejszej, menopauzy, zaburzeń miesiączkowania, dysfunkcji seksualnych, niepłodności i innych. Zdałam sobie sprawę, że nie potrafię wybrać przypadku tylko jednej osoby dla zilustrowania sytuacji, z powodu której choroby kobiece są tak dalece problematyczne. Bo skoro trzymasz w rękach tę książkę, zapewne masz własną historię, która, jak mogę się domyślać, dotyczy jednej z poniższych kwestii:

Twoja historia jest aż nadto wystarczająca. Już wiesz, dlaczego zagadnienia opisane w tej książce są tak ważne. Twoje doświadczenie jest jednym spośród milionów innych, okropnie do siebie podobnych doświadczeń, a zarazem absolutnie jednostkowych.

Jako lekarka od lat specjalizująca się w przeprowadzaniu minimalnie inwazyjnych operacji ginekologicznych wysłuchałam więcej takich historii, niż potrafię zliczyć – od osób takich jak ty, które czuły się sfrustrowane, przytłoczone, niesłuchane. Osób rozpaczliwie pragnących informacji i rozwiązań problemów, jakie sprawiały im nieznośne dolegliwości, a także poszukujących wskazówek, jak znaleźć potrzebną im pomoc. Często takie pacjentki zgłaszały się już do wielu lekarzy i błąkały między gabinetami i ambulatoriami dla nagłych przypadków, gdzie pobierano im krew i wykonywano badania obrazowe, ale nie udzielano żadnych odpowiedzi. Każda z nich, kiedy wreszcie natrafi na lekarza, który potraktuje ją po partnersku, odczuwa ogromną ulgę, że wszystko, przez co przechodziła, nie tkwi wyłącznie w jej głowie. To coś realnego. Cierpienie tych pacjentek ma swoją przyczynę, a do tego istnieją możliwości położenia temu kresu.

Ta książka jest dla nich – a zatem dla ciebie. Jest nadzieja. A nawet więcej niż nadzieja – są konkretne działania, które mogą wybawić cię od cierpień, dać ci siłę oraz uwolnić od dolegliwości, które uniemożliwiały ci prowadzenie takiego życia, jakiego chcesz i na jakie zasługujesz. Chcę przekazać ci wszelkie potrzebne informacje do tego, żebyś mogła zrozumieć swoje objawy, rozważyć możliwe opcje leczenia oraz znaleźć odpowiednich pracowników służby zdrowia i móc porozumieć się z nimi. Chcę ci pomóc w powrocie do dawnego życia.

Jakkolwiek istnieją niezliczone książki o dietach, odchudzaniu się i profilaktyce nowotworów, wciąż brakuje pozycji traktujących o zaburzeniach miesiączkowania, zespole bólowym miednicy mniejszej, zdrowym życiu seksualnym i problemach z płodnością. Mimo iż te schorzenia ginekologiczne dotyczą przeszło połowy populacji, nie mamy w zwyczaju o nich rozmawiać. Dlaczego? Dlatego że są stygmatyzowane i uznawane za krępujące. Do tego na całym świecie badania w obszarze kobiecych problemów zdrowotnych są słabo rozwinięte i niedofinansowane. Musimy podjąć kompleksowe działania, by zmienić to status quo. Ludzie zasługują na zasoby pozwalające im uzyskać konieczną wiedzę na temat swojego ciała i dostępnych opcji leczenia różnych dolegliwości, obecnie zaś systemy powszechnej edukacji i opieki zdrowotnej nie odpowiadają dobrze na te potrzeby. Mam nadzieję, że ta książka to duży krok w kierunku szerokiego udostępnienia wiarygodnych informacji o zdrowiu w dziedzinie ginekologii.

Chcę, żeby książka Dobrze, że pytasz okazała się swoistym katalizatorem rewolucji w myśleniu ludzi o własnym ciele i dokonywanych przez siebie wyborach, a także w sposobach komunikowania się lekarzy, terapeutów i pielęgniarek z pacjentkami. Ali Wong, jedna z moich ulubionych aktorek komediowych, powiedziała „Nacierpiałam się dostatecznie”, mając na myśli różne fizyczne i emocjonalne uciążliwości związane z ciążą i urodzeniem dziecka. To, że jakaś funkcja biologiczna niesie ze sobą ból, nie oznacza, że jest to rzecz do zaakceptowania lub że trzeba nadal cierpieć. Jeśli jesteś podobna do większości ludzi, którym przy narodzinach przypisano płeć żeńską, prawie na pewno nacierpiałaś się już o wiele więcej, niż powinnaś była. Ta niesprawiedliwość musi się skończyć, a ja zamierzam zacząć od uzbrojenia cię w informacje, które pomogą ci przejąć kontrolę nad swoim zdrowiem.

JAK KORZYSTAĆ Z TEJ KSIĄŻKI

To nie jest podręcznik. Podręczniki są potrzebne, ale napisania go nie stawiałam sobie za cel. Każde z podjętych zagadnień samo w sobie mogłoby posłużyć za materiał na podręcznik, co wymagałoby od lekarza chcącego je opanować całych lat nauki i szkolenia się. W tej książce nie da się omówić każdego z istniejących zaburzeń zdrowia reprodukcyjnego. Zamiast tego chcę ci udzielić klarownych informacji z zakresu podstawowej edukacji seksualnej i anatomii, przedstawić ogólny przegląd często występujących problemów ginekologicznych, nakreślić ramy pojęciowe umożliwiające zrozumienie objawów chorobowych oraz potencjalnych kierunków leczenia, a także dać ci praktyczny przewodnik po placówkach leczniczych.

Możesz potraktować tę książkę jako swoistą listę największych przebojów wśród zagadnień z ginekologii. Możesz czytać tylko ustępy istotne dla ciebie albo wszystkie, jeśli chcesz się dowiedzieć o tych schorzeniach możliwie jak najwięcej.

Co najważniejsze, pokażę ci w tej książce, jak poczynić konkretne kroki na drodze ku zmianie stanu twego zdrowia. Otrzymasz do ręki oręż w postaci faktów, które pomogą ci lepiej rozumieć swój organizm i rozważać dostępne opcje leczenia.

UWAGI DOTYCZĄCE JĘZYKA INKLUZYWNEGO

Od razu zauważysz, że w tej książce staram się używać języka neutralnego płciowo. Jako lekarka opiekująca się pacjentami transpłciowymi i niebinarnymi, a także sojuszniczka społeczności LGBTQIA+, rozumiem ten język i szanuję tę sprawę. Jestem ginekolożką, ale nie leczę wyłącznie kobiet. Także transpłciowi mężczyźni oraz osoby interpłciowe i niebinarne, którym przy narodzinach przypisano płeć żeńską, cierpią z powodu problemów ginekologicznych. Chcę, aby każda osoba, która boryka się z tymi schorzeniami, czuła się dostrzegana i miała poczucie uczestnictwa w tej dyskusji. Używanie języka inkluzywnego może być nieocenioną praktyką z punktu widzenia ludzi, których dyskryminowano lub którym grożono fizyczną przemocą tylko za to, że byli sobą. Mam nadzieję, że coraz więcej lekarzy będzie dokładało starań, by wytrwale posługiwać się językiem inkluzywnym i neutralnym płciowo. Mam również nadzieję, że nauczą się tego moi czytelnicy, którzy mogą mieć niewielkie pojęcie na ten temat.

W niektórych kontekstach medycznych język inkluzywny płciowo bywa naprawdę precyzyjny. Na przykład mogę wspomnieć o „osobach mających macicę” przy okazji omawiania mięśniaków tego narządu, mając na uwadze, iż niektóre kobiety przeszły zabieg histerektomii, czyli chirurgicznego usunięcia macicy, a pewne osoby interpłciowe mogą się identyfikować jako kobiety, choć nie mają macicy.

W wielu częściach tej książki, szczególnie w rozdziale poświęconym historii oraz w ustępach, w których omawiam badania naukowe, używam wyrazu „kobiety” jako określenia kobiet cispłciowych, ponieważ takiej terminologii użyto w dokumentach źródłowych. To smutne, lecz prawie nie ma badań nad ginekologicznymi doświadczeniami transpłciowych mężczyzn i osób niebinarnych. Miejmy więc nadzieję, że w przyszłości zwiększy się ilość dostępnych informacji i prac badawczych. W tej książce, tak samo jak w mojej praktyce lekarskiej, staram się honorować doświadczenia kobiet, jednocześnie nie tracąc z pola widzenia całej różnorodności występującej we współczesnej populacji, w tym obecności milionów osób, które nie identyfikują się jako kobiety, ale cierpią z powodu schorzeń ginekologicznych. Dziękuję wszystkim czytelniczkom i czytelnikom za zrozumienie tego mojego holistycznego podejścia, by uczynić z tej książki pomoc dla wszystkich.

OGRANICZENIA PRAKTYCZNO-MEDYCZNE

Książka zawiera informacje dotyczące schorzeń medycznych, badań oraz leczenia, jednakże nie można na tej podstawie diagnozować osobistych problemów ani też orzec, jakie metody leczenia należy wybrać. Wszelkie kwestie zdrowotne powinno się omówić z lekarzem, który oceni ryzyko i korzyści z racji wyboru danej opcji i pomoże dobrać kierunek leczenia.

INFORMACJA DLA PRACOWNIKÓW SŁUŻBY ZDROWIA

Zwracam się teraz do lekarzy, pielęgniarek, pielęgniarek dyplomowanych, pomocników lekarzy, fizjoterapeutów, pomocników medycznych, studentów i wszystkich innych, którzy poświęcili swoje życie opiece nad pacjentami – uczyłam się i czerpałam inspirację od was, a teraz mam nadzieję na współpracę z wami przy zmianach status quo w dziedzinie zdrowia reprodukcyjnego.

Moi koledzy, specjaliści ginekologii-położnictwa oraz ginekologii – wszyscy znacie blaski i cienie naszej dyscypliny klinicznej. Wybraliśmy dziedzinę obarczoną najwyższymi współczynnikami błędów w sztuce lekarskiej i najmniej dogodnymi godzinami pracy, dziedzinę, w której nawet standardowe procedury medyczne są przedmiotem zaciekłych batalii politycznych. Nadal jednak trzymamy się tej dziedziny, ponieważ kochamy naszych pacjentów i wierzymy w sens naszej pracy.

Pomimo naszego osobistego współczucia i oddania system opieki zdrowotnej zawodzi zbyt wielu pacjentów. Większość pacjentek z endometriozą potrzebuje siedmiu lat i wizyt u trzech lub więcej lekarzy, żeby uzyskać diagnozę. Wyobraźcie sobie znoszenie obezwładniającego bólu przez siedem lat, a jednocześnie próby uzyskania pomocy od jednego lekarza po drugim. Wiem, że problem nie leży w tym, iż świadczeniodawcy są obojętni na los pacjentek lub zaliczają się do mizoginów. Chcemy być możliwie jak najlepszymi terapeutami i diagnostami. Niestety, jesteśmy „produktami” systemu kształcenia i szkolenia medycznego, a treści tego nauczania uformowały się w okresie dominacji społeczeństwa patriarchalnego, kiedy wiele rzeczy pojmowano źle. Studentów medycyny uczy się, że kobiety uskarżające się na ból, krwawienie, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego i pęcherza, migrenę i zmęczenie, u których ultrasonografia wypada prawidłowo, mają po prostu zaburzenia lękowe. Zamiast tego powinni oni informować swoje pacjentki, że te dolegliwości to klasyczne objawy endometriozy. Jeśli lekarze będą utrwalać te mylne idee, my nadal będziemy mylnie pojmować nasze pacjentki, mimo najlepszych intencji.

Dla świadczeniodawców z obszaru opieki zdrowotnej informacje podane w ustępach zawierających treści medyczne mogą być albo czymś nowym, albo już znanym. Mam nadzieję, że i w tym drugim przypadku ta książka będzie pomocna dla was i waszych pacjentów.

Być może powszechny system opieki się psuje, ale my nadal będziemy się starać. Wiemy, jakie to niezwykłe uczucie, kiedy pacjenci mówią, że ich dolegliwości zniknęły, ich życie uległo zmianie, a to my sprawiliśmy tę różnicę. Lekarzy i pacjentów łączy ten sam cel – pomyślnie złagodzić objawy i umożliwić ludziom jak najzdrowsze i najszczęśliwsze życie. Razem możemy walczyć o osiągnięcie tego celu. Nie mogę się doczekać, kiedy wyruszę razem z wami w tę wspólną podróż.