Biblijna ikona św. Józefa ebook

Recenzenci

ks. dr hab. Jan Miczyński

ks. prof. Antoni Tronina

Redakcja i korekta

s. Maryla Koper CSL

Projekt okładki i redakcja techniczna

Zofia Jedynak

Fotografie witraży, ikon i krajobrazów Ziemi Świętej z archiwów:Sióstr Karmelitanek z Betlejem, Sióstr św. Józefa CSSJ, Ojców Benedyktynów z Jerozolimy, Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza,ks. Jana Miczyńskiego, ks. Mirosława S. Wróbla; Pixabay, Wikipedia, Wikimedia

Cytaty biblijne

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Wydanie piąte na nowo opracowane i poprawione, Poznań 2013

© Copyright by ks. Mirosław S. Wróbel

© Copyright by Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, Lublin 2021

© Copyright by Libreria Editrice Vaticana 2021 (List apostolski Patris corde Ojca świętego Franciszka)

Imprimatur

Za zgodą Kurii Metropolitalnej w Lublinie

z dnia 4 lutego 2021 r.,

nr 72/Gł/2021

bp prof. dr hab. Józef Wróbel, wikariusz generalny

ks. mgr lic. Sylwester Brzozowski, notariusz

ISBN 978-83-7548-436-6

Wydawca

Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”

20-075 Lublin, ul. Ogrodowa 12

tel. 81 442 19 10, faks 81 442 19 16

e-mail: [email protected]

www.gaudium.pl

Druk i oprawa

Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”

Modlitwa

„Witaj, opiekunie Odkupiciela,

i oblubieńcze Maryi Dziewicy.

Tobie Bóg powierzył swojego Syna;

Tobie zaufała Maryja;

z Tobą Chrystus stał się człowiekiem.

O święty Józefie, okaż się ojcem także i nam,

i prowadź nas na drodze życia.

Wyjednaj nam łaskę, miłosierdzie i odwagę,

i broń nas od wszelkiego zła. Amen”.

Papież Franciszek, List apostolski Patris corde

Wstęp

Nowa książka ks. prof. Mirosława S. Wróbla pt. Biblijna ikona św. Józefa wpisuje się harmonijnie w przeżywany aktualnie w Kościele Rok św. Józefa. Inspiracją do jej napisania stał się list apostolski papieża Franciszka Patris corde (Ojcowskim sercem). Papież pragnie w nim podzielić się z nami osobistymi refleksjami na temat tej niezwykłej postaci, tak bliskiej ludzkiej kondycji każdego z nas: „Wszyscy mogą znaleźć w św.Józefie, mężu, który przechodzi niezauważony, człowieku codziennej obecności, dyskretnej i ukrytej, orędownika, pomocnika i przewodnika w chwilach trudnych. Święty Józef przypomina nam, że ci wszyscy, którzy są pozornie ukryci lub na «drugiej linii», mają wyjątkowy czynny udział w historii zbawienia. Im wszystkim należy się słowo uznania i wdzięczności”.

Ksiądz prof.Mirosław S. Wróbel napisał swoistą ikonę św. Józefa, która otwiera okno na świat nadprzyrodzony. Ikonę tę tworzy piętnaście odsłon, dzięki którym skromne i milczące oblicze św. Józefa promieniuje blaskiem i świętością. Każda z odsłon, złożona z tekstu Ewangelii, zkomentarza w formie medytacji i zpoetyckiej zadumy, zachęca odbiorcę do modlitwy i życia przeczytanymi treściami w codzienności.W ten sposób Autor, sięgając do skarbca lectio divina, pomaga nam kontemplować Słowow sercu św. Józefa. Dzięki temu odkrywamy, że nie jesteśmy już tylko biernymi odbiorcami, ale uczestnikami dzieła zbawienia w naszym codziennym życiu.

Dużą pomocą w przeżywaniu tajemnicy Boga i człowieka są ilustracje zachęcające do Bildmeditation (medytacji obrazu). Witraże pochodzą z kościoła św. Józefa zaprojektowanego przez św. Mariam (Małą Arabkę) na wzgórzu Dawidowym w Betlejem, w miejscu, gdzie znajduje się klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych. Ikony świętego patrona pisane są przez rozmodlone i pełne ducha Siostry św. Józefa CSSJ. Zdjęcia z Ziemi Świętej zapraszają do wniknięcia w krajobraz starożytnej Palestyny – rodzinnych stron ziemskiego ojca Jezusa.

Niniejsza książka z pewnością nie będzie tylko jednorazową lekturą, po przeczytaniu nieodłożymy jejna półkę, lecz stanie się onainspiracją do codziennej modlitwy i kontemplacji ikony św. Józefa w naszym życiu.

Pod koniec swojego listu papież Franciszek, nawiązując do powieści Jana Dobraczyńskiego Cień Ojca, pisze, że św. Józef jest w stosunku do Jezusa cieniem Ojca Niebieskiego: osłania Go, chroni, nie odstępuje od Niego, podąża Jego śladami. Niech lektura prezentowanej książki pomoże nam naśladować św. Józefa także w tym wymiarze, abyśmy Jezusa, obecnego w nas i w naszych braciach i siostrach, osłaniali, chronili, nigdy od Niego nie odstępowali i zawsze podążali Jego śladami.

Wprowadzenie

W uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, 8 grudnia 2020 r. z okazji 150. rocznicy ogłoszenia św. Józefa patronem Kościoła Katolickiego papież Franciszek opublikował list apostolski zatytułowany Patris corde (Ojcowskim sercem), poświęcony osobie św. Józefa. Decyzją papieża został także ogłoszony Rok św. Józefa; będzie on trwał od 8 grudnia 2020 r. do 8 grudnia 2021 r. W tym czasie w sposób szczególny możemy otworzyć się na św. Józefa i wniknąć w tajemnicę jego ojcowskiego serca. Modlitwa przez jego wstawiennictwo, a także uzyskane łaski pozwolą nam pogłębić naszą duchowość i doświadczyć, jak wielką moc ma ten niezwykły święty. Wzmianki o św. Józefie znajdujemy w Ewangelii św. Mateusza oraz w Ewangelii św. Łukasza, które opisują dzieciństwo Jezusa (Mt 1-2; Łk 1-2). Na kartach ewangelicznych św. Józef nie wypowiada ani jednego słowa, ale całym swoim życiem przekonuje, że świętość mierzona jest nie słowem, lecz czynem. Milczenie Józefa ma swoją szczególną wymowę. Świadczy o tym, że jako człowiek sprawiedliwy realizuje on wolę Boga w codzienności. Święty Józef pokazuje nam, jak skutecznie łączyć w życiu miłość i sprawiedliwość.

Ogłoszenie przez Franciszka Roku św. Józefa stało się impulsem do napisania niniejszej książki. Formą i sposobem prezentacji treści nawiązuje ona do wcześniejszych moich pozycji: Biblijna droga krzyżowa, Biblijne tajemnice różańca oraz Biblijna droga światła. W książce tej w piętnastu odsłonach inspirowanych tekstami biblijnymi, rozważaniami, słowem poetyckim i obrazem chcę napisać ikonę św. Józefa. Choć w tym pisaniu pędzel i płótno zastąpione zostają przez pióro i papier, to jednak owoc pozostaje ten sam – piękny obraz św. Józefa z Nazaretu. Pisząc tę ikonę, wielokrotnie zdumiewałem się, jak św. Józef otwiera swoje serce, abym mógł wniknąć w nie głębiej i zobaczyć go jako umiłowanego ojca, oblubieńca Najświętszej Dziewicy, opiekuna Pana Jezusa, ojca czułego, posłusznego, pracowitego, odpowiedzialnego, cichego, otwartego na Boże działanie, odważnego w realizacji Bożej woli. Życie św. Józefa namalowane przez Boga paletą pięknych farb zachęca nas do kontemplacji i do głębokiej twórczości w mocy Ducha Świętego.

Wyrażam wdzięczność wszystkim, którzy ubogacili tę pozycję. Księdzu abp. Stanisławowi Budzikowi dziękuję za głębię myśli w słowie wstępnym. Dziękuję Wydawnictwu Libreria Editrice Vaticana za zgodę na przedruk papieskiego listu Patris corde. Składam podziękowanie Siostrom Karmelitankom Bosym z Betlejem i z Dysa, Siostrom św. Józefa CSSJ, Siostrom św. Józefa z Cluny, Ojcom Benedyktynom z Jerozolimy za modlitwę i pomoc w ubogaceniu książki pięknymi witrażami, obrazami i ikonami przedstawiającymi św. Józefa. Na ręce ks. dr. Marka Szymańskiego, dyrektora „Gaudium” pragnę podziękować wszystkim pracownikom Wydawnictwa za ich twórczy i profesjonalny wkład w tę publikację. Niech św. Józef wspiera Wydawnictwo we wszystkich podejmowanych przedsięwzięciach.

Niniejszą pozycję dedykuję mojej siostrze śp. Jolancie Wróbel-Sobonovej oraz mojemu Doktorvater śp. o. prof. Hugolinowi Langkammerowi OFM, których Bóg powołał do siebie tego samego dnia – 28 stycznia 2021 r., w czasie jej redagowania. Niech św. Józef towarzyszy im w niebiańskiej ojczyźnie. Muszę wyznać, że w tej podwójnej traumie, której doświadczyłem, oazą pokoju, pocieszenia i nadziei stało się dla mnie serce św. Józefa. Zrozumiałem, że tak naprawdę to nie ja piszę jego ikonę, ale to on cudownie wkracza w moje życie, malując je farbami wiary, nadziei i miłości.

Wszystkich czytelników zapraszam do kontemplacji ikony św. Józefa i życzę, aby doświadczyli cudów jego działania w codzienności. Jeśli dzięki tej pozycji uda się komuś wniknąć w tajemnicę jego ojcowskiego serca, które uczy nas miłości do Matki Najświętszej i do Jezusa, to będzie to moją największą radością.

ks. Mirosław S. Wróbel

Lublin, 19 marca 2021 r., w uroczystość św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny

List apostolski Patris corde Ojca świętego Franciszka

Z OKAZJI 150. ROCZNICYOGŁOSZENIA ŚWIĘTEGO JÓZEFAPATRONEM KOŚCIOŁA POWSZECHNEGO

Patris corde – ojcowskim sercem: tak Józef umiłował Jezusa, nazywanego we wszystkich czterech Ewangeliach „synem Józefa”1.

Mateusz i Łukasz, dwaj ewangeliści, którzy ukazali jego postać, niewiele mówią, ale wystarczająco dużo, aby zrozumieć, jakim był ojcem oraz misję powierzoną mu przez Opatrzność.

Wiemy, że był skromnym cieślą (por. Mt 13, 55), zaręczonym z dziewicą Maryją (por. Mt 1, 18; Łk 1, 27); „człowiekiem sprawiedliwym” (Mt 1, 19), zawsze gotowym na wypełnianie woli Boga objawiającej się w Jego Prawie (por. Łk 2, 22.27.39) i w czterech snach (por. Mt 1, 20; 2, 13.19.22). Po długiej i żmudnej podróży z Nazaretu do Betlejem, zobaczył Mesjasza rodzącego się w stajni, bo gdzie indziej „nie było dla nich miejsca” (Łk 2, 7). Był świadkiem oddawania Jemu czci przez pasterzy (por. Łk 2, 8-20) i Magów (por. Mt 2, 1-12), którzy reprezentowali odpowiednio lud Izraela i ludy pogańskie.

Miał odwagę podjąć się prawnego ojcostwa Jezusa, któremu nadał imię objawione przez Anioła: „nadasz imię Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów” (Mt 1, 21). Jak wiadomo, wśród ludów starożytnych nadawanie imienia osobie lub rzeczy oznaczało nabycie ich na własność, jak to uczynił Adam w opisie Księgi Rodzaju (por. 2, 19-20).

W świątyni, czterdzieści dni po narodzeniu, Józef wraz z Matką ofiarował Dziecię Panu i ze zdumieniem wysłuchał proroctwa, które Symeon wygłosił w odniesieniu do Jezusa i Maryi (por. Łk 2, 22-35). Aby bronić Jezusa przed Herodem, zamieszkał w Egipcie jako obcy (por. Mt 2, 13-18). Po powrocie do ojczyzny zamieszkał w ukryciu, w małej, nieznanej wiosce Nazaret w Galilei – skąd, jak mówiono, „nie powstaje żaden prorok” i „nie może być nic dobrego” (por. J 7, 52; 1, 46) – daleko od Betlejem, swego miasta rodzinnego, i od Jerozolimy, gdzie wznosiła się świątynia. Kiedy właśnie podczas pielgrzymki do Jerozolimy zgubili  dwunastoletniego Jezusa, On i Maryja szukali Go w udręce i znaleźli w świątyni, kiedy rozmawiał z nauczycielami Prawa (por. Łk 2, 41-50).

Po Maryi, Matce Bożej, żaden święty nie zajmuje w Magisterium papieskim tyle miejsca, co Józef, Jej oblubieniec. Moi poprzednicy pogłębili orędzie zawarte w kilku danych przekazanych przez Ewangelię, aby wyraźniej podkreślić jego centralną rolę w historii zbawienia: błogosławiony Pius IX ogłosił go «Patronem Kościoła katolickiego»2, czcigodny Pius XII przedstawił go jako «Patrona robotników»3 a święty Jan Paweł II jako «Opiekuna Zbawiciela»4. Ludzie przyzywają go jako «patrona dobrej śmierci»5. 

Dlatego też, w 150. rocznicę ogłoszenia go przez bł. Piusa IX, 8 grudnia 1870 r., Patronem Kościoła Katolickiego, chciałbym podzielić się z wami kilkoma osobistymi refleksjami na temat tej niezwykłej postaci, tak bliskiej ludzkiej kondycji każdego z nas, aby – jak mówi Jezus – „usta wyrażały to, co obfituje w sercu” (por. Mt 12, 34). Pragnienie to narastało w ciągu minionych miesięcy pandemii, w których możemy doświadczyć, pośród dotykającego nas kryzysu, że „nasze życia są tkane i wspierane przez zwykłe osoby – zazwyczaj zapominane – które nie występują w tytułach gazet i magazynów, ani na wielkiej scenie ostatniego show, lecz niewątpliwie dziś zapisują decydujące wydarzenia na kartach naszej historii – są nimi lekarze, pielęgniarki i pielęgniarze, pracownicy supermarketów, sprzątacze, opiekunowie i opiekunki, kierowcy samochodów dostawczych, siły porządkowe, wolontariusze, kapłani, zakonnice i wielu innych, którzy zrozumieli, że nikt nie ratuje się sam. [...] Ileż osób codziennie praktykuje cierpliwość i napełnia innych nadzieją, starając się nie siać paniki, ale współodpowiedzialność. Iluż ojców, matek, dziadków i babć, nauczycieli pokazuje naszym dzieciom, poprzez małe, codzienne gesty, jak stawiać czoło kryzysowi i go pokonywać, dostosowując zwyczaje, podnosząc wzrok i zachęcając do modlitwy. Ileż osób modli się, ofiarowuje i wstawia w intencji dobra wszystkich”6. Wszyscy mogą znaleźć w św. Józefie, mężu, który przechodzi niezauważony, człowieku codziennej obecności, dyskretnej i ukrytej, orędownika, pomocnika i przewodnika w chwilach trudnych. Święty Józef przypomina nam, że ci wszyscy, którzy są pozornie ukryci lub na „drugiej linii”, mają wyjątkowy czynny udział w historii zbawienia. Im wszystkim należy się słowo uznania i wdzięczności.

1. Ojciec umiłowany

Wielkość św. Józefa polega na tym, że był on oblubieńcem Maryi i ojcem Jezusa. Jako taki „stał się sługą powszechnego zamysłu zbawczego”, jak mówi św. Jan Chryzostom7.

Św. Paweł VI zauważa, że jego ojcostwo wyrażało się konkretnie w tym, że „uczynił ze swego życia służbę, złożył je w ofierze tajemnicy wcielenia i związanej z nią odkupieńczej misji; posłużył się władzą, przysługującą mu prawnie w świętej Rodzinie, aby złożyć całkowity dar z siebie, ze swego życia, ze swej pracy; przekształcił swe ludzkie powołanie do rodzinnej miłości w ponadludzką ofiarę z siebie, ze swego serca i wszystkich zdolności, w miłość oddaną na służbę Mesjaszowi, wzrastającemu w jego domu”8.

Ze względu na tę rolę w historii zbawienia, św. Józef jest ojcem, który zawsze był miłowany przez lud chrześcijański, o czym świadczy fakt, że na całym świecie poświęcono mu wiele kościołów; że wiele instytutów zakonnych, bractw i grup kościelnych inspiruje się jego duchowością i nosi jego imię; że od wieków odbywają się na jego cześć różne święte misteria. Wielu świętych było jego gorliwymi czcicielami, wśród nich Teresa z Avila, która przyjęła go jako swego adwokata i pośrednika, często powierzała mu siebie i otrzymywała wszystkie łaski, o które prosiła; zainspirowana swoim doświadczeniem, Święta zachęcała innych do tej pobożności9.

W każdej książeczce do nabożeństwa można znaleźć jakąś modlitwę do św. Józefa. Szczególne wezwania kierowane są do niego w każdą środę, a zwłaszcza przez cały marzec, miesiąc tradycyjnie jemu poświęcony10.

Ufność ludu do św. Józefa streszcza się w wyrażeniu: „Ite ad Ioseph”, które odwołuje się do czasu głodu w Egipcie, kiedy ludzie prosili faraona o chleb, a on odpowiedział: „Udajcie się do Józefa i, co on wam powie, czyńcie” (Rdz 41, 55). Chodziło o Józefa, syna Jakuba, który został sprzedany z zazdrości przez swoich braci (por. Rdz 37, 11-28) i który – według narracji biblijnej – stał się później rządcą Egiptu (por. Rdz 41, 41-44).

Jako potomek Dawida (por. Mt 1, 16-20), z którego korzenia miał się narodzić Jezus, zgodnie z obietnicą daną Dawidowi przez proroka Natana (por. 2 Sm 7), oraz jako oblubieniec Maryi z Nazaretu, święty Józef jest łącznikiem między Starym a Nowym Testamentem.

2.Ojciec czuły

Józef widział, jak Jezus wzrastał z dnia na dzień „w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi” (Łk 2, 52). Podobnie jak Pan uczynił to z Izraelem, tak i on „uczył Go chodzić, biorąc Go za rękę: był dla Niego, jak ojciec, który podnosi dziecko do policzka, pochyla się nad nim, aby go nakarmić” (por. Oz 11, 3-4).

Jezus widział w Józefie czułość Boga: „Jak się lituje ojciec nad synami, tak Pan się lituje nad tymi, co się Go boją” (Ps 103, 13).

Józef z pewnością słyszał jak rozbrzmiewały w synagodze, podczas modlitwy psalmami słowa, że Bóg Izraela jest Bogiem czułości11, że jest dobry dla wszystkich a „Jego miłosierdzie ogarnia wszystkie Jego dzieła” (Ps 145, 9).

Historia zbawienia wypełnia się „w nadziei, wbrew nadziei” (por. Rz 4, 18) poprzez nasze słabości. Zbyt często myślimy, że Bóg polega tylko na tym, co w nas dobre i zwycięskie, podczas gdy w istocie większość Jego planów jest realizowana poprzez nasze słabości i pomimo nich. Paweł mówi: „Aby zaś nie wynosił mnie zbytnio ogrom objawień, dany mi został oścień dla ciała, wysłannik szatana, aby mnie policzkował – żebym się nie unosił pychą. Dlatego trzykrotnie prosiłem Pana, aby odszedł ode mnie, lecz [Pan] mi powiedział: «Wystarczy ci mojej łaski. Moc bowiem w słabości się doskonali»” (2 Kor 12, 7-9).