Spotkać się w Słowie. Spotkać się w Słowie. Wielki Post. Tom 2 ebook

Spotkać się w Słowie

Tom 1: Adwent i Boże Narodzenie

Tom 2: Wielki Post

Tom 3: Triduum Paschalne i Wielkanoc

Tom 4: Okres zwykły, 1.–9. tydzień

Tom 5: Okres zwykły, 10.–18. tydzień

Tom 6: Okres zwykły, 19.–28. tydzień

Tom 7: Okres zwykły, 29.–34. tydzień

Recenzenci

ks. dr hab. Andrzej Piwowar, prof. KUL

ks. prof. dr hab. Henryk Witczyk, KUL

Zdjęcie na okładce:

Giotto di Bondone, Droga na Golgotę (Kaplica Scrovegnich, Padwa)

Nihil obstat

ks. Józef Pick

Cenzor ksiąg religijnych

Imprimatur

† Ryszard Kasyna

Biskup Pelpliński

L.dz. 89/2022/K.Ord.

Pelplin, dnia 20 stycznia 2022 r.

Copyright by ks. Wojciech Pikor, 2022

Wydawnictwo „Bernardinum” Sp. z o.o.

ul. Biskupa Dominika 11, 83-130 Pelplin

tel. +48 58 536 17 57, fax +48 58 536 17 26

[email protected], www.bernardinum.com.pl

Skład, druk i oprawa

Drukarnia Wydawnictwa „Bernardinum” Sp. z o.o., Pelplin

ISBN 978-83-8127-738-9 (SERIA)

ISBN978-83-8127-852-2 (tom II)

Wstęp

Mimo że trzymany w ręku komentarz do tekstów Ewangelii okresu Wielkiego Postu zajmuje trzecie miejsce w serii Spotkać się w Słowie, chronologicznie jest pierwszy. Kiedy w marcu 2020 roku stwierdzono w Polsce pierwsze przypadki zakażenia wirusem SARS-CoV-2, zderzyliśmy się nie tylko z nieznaną nam dotąd chorobą, ale również z niespotykanymi wcześniej działaniami sanitarnymi mającymi na celu zastopowanie pierwszej fali pandemii. W wymiarze społecznym najbardziej dotkliwym doświadczeniem stał się lockdown, który w pierwszym rzędzie ograniczył do minimum możliwość spotykania się ze sobą, także w przestrzeni parafii. Z perspektywy końca 2021 roku wiemy, że tamten czas nie był doświadczeniem incydentalnym i powrócił do nas, z o wiele większą liczbą zachorowań i zgonów, jesienią 2020 i wiosną 2021 roku. Przez te wszystkie miesiące kontynuowaliśmy lekturę codziennej Ewangelii za pośrednictwem Facebooka, „spotykając się w Słowie” w ramach różnych grup, nie tylko biblijnej, działających w parafii św. Józefa w Świeciu. Słowo Boże stało się dla nas przestrzenią spotkania z innymi, ale jeszcze bardziej dla każdego z nas – z samym sobą.

W tle prezentowanych rozważań do Ewangelii dostrzeżemy wielokrotnie, także dzięki przypisom, doświadczenia nie tylko pierwszej, ale też trzeciej fali pandemii, która przypadła w okresie Wielkiego Postu 2021 roku. Czytane w tym właśnie czasie teksty Ewangelii pozwoliły nam odkrywać podstawowy sens, dynamikę i cel słowa Bożego, o którym pisał papież Benedykt XVI w adhortacji Verbum Domini: „Bóg uczynił każdego z nas zdolnym do słuchania słowa Bożego i odpowiadania na nie. Człowiek jest stworzony w Słowie i w Nim żyje; nie może zrozumieć samego siebie, jeśli nie otwiera się na ten dialog. […] W tym dialogu z Bogiem rozumiemy samych siebie i znajdujemy odpowiedź na najgłębsze pytania kryjące się w naszym sercu. Słowo Boże nie przeciwstawia się bowiem człowiekowi, nie niszczy jego autentycznych pragnień, co więcej, oświeca je, oczyszczając i doprowadzając do spełnienia. Jakże ważne jest w naszych czasach odkrycie, że tylko Bóg odpowiada na pragnienie obecne w sercu każdego człowieka!” (nr 22-23). Dialog zatem jest celem naszego spotkania ze słowem Bożym. W tym dialogu – i to pokazał nam czas pandemii – nie chodzi tylko o szukanie odpowiedzi na pytania, które nosimy w sobie. To często dialog z naszymi lękami, obawami, wątpliwościami. W ten nasz wewnętrzny dialog włącza się nie tylko słowo Boże. W tym słowie przychodzi do nas Ten, który jest odwiecznym Słowem Boga – Jezus Chrystus. W Nim możemy odkryć ostateczną prawdę o naszym życiu, powołaniu i przeznaczeniu.

Proponowane komentarze nie mają na celu zastąpienia nas w dialogu ze Słowem. Ich intencją jest podprowadzenie nas do tego dialogu, który wpisuje się w logikę narracyjnej lektury Pisma Świętego. W komentarzu otwierającym serię „spotkań w Słowie”, napisanym 24 marca 2020 roku, wskazałem, iż w naszym dialogowaniu z Ewangelią będziemy chcieli zwracać uwagę na luki obecne w ewangelicznej narracji: „«Luka» to pominięcie przez opowiadającego (ewangelistę) jakieś informacji, jakiegoś szczegółu, przesunięcie kolejności w opowiadanych zdarzeniach itd. Jest to zamierzony zabieg przez ewangelistę, gdyż w ten sposób chce on nas, czytelników, słuchaczy, zaangażować w tę historię poprzez uzupełnienie brakującego elementu opowiadania. Czyniąc to, już nie jesteśmy «na zewnątrz» opowiadania, ale «wewnątrz», tworząc tę historię”. Lektura narracyjna zorientowana na odczytanie obecnych w tekście luk dominowała szczególnie w pierwszych komentarzach pisanych w czwartym i następnych tygodniach Wielkiego Postu 2020 roku. Później w naszą lekturę Ewangelii włączaliśmy inne elementy analizy narracyjnej, jednakże luka pozostała podstawową przestrzenią naszej konfrontacji z ewangeliczną historią. Również dlatego, że zapisany w niej dialog konkretnych osób z Jezusem pozostanie niedokończony, mówiąc językiem analizy narracyjnej – będzie luką permanentną, jeśli nie podejmiemy wysiłku jej wypełnienia przez podjęcie naszego dialogu z Jezusem. Ewangelia nie jest zamkniętą kartą historii, gdyż wciąż możemy w niej spotkać Jezusa, by doświadczyć Jego miłości, pokoju i życia.

Środa Popielcowa

O potrzebie właściwej motywacji

na Wielki Post

Mt 6,1-6.16-18

Zwykle u początku Wielkiego Postu myślimy o postanowieniach na ten czterdziestodniowy czas pokuty. W dzisiejszej Ewangelii Jezus podpowiada trzy konkretne uczynki pokutne: modlitwę, post i jałmużnę. Jednakże w centrum uwagi Jezusa znajdują się nie tyle te trzy czyny, co raczej motywacja stojąca za ich podjęciem. Jak refren powraca po prezentacji każdego z nich zdanie: „A Ojciec twój, który widzi w ukryciu, odda tobie” (Mt 6,4.6.18). Można wykonywać te uczynki na oczach wszystkich, robiąc dużo hałasu wokół siebie, ale można też czynić to w ukryciu, będąc widzianym tylko przez Boga. Te dwa różne sposoby podejmowania modlitwy, postu i jałmużny rodzą pytanie o naszą motywację przeżywania Wielkiego Postu. W tym kontekście – trzy myśli.

„Nie ludziom się pokazać, że pościsz, ale Ojcu twojemu”. Można by dodać, że nie chodzi o pokazanie się tylko ludziom – także sobie samemu. Motywacją może być bowiem chęć pokazania sobie, udowodnienia sobie czegoś, podbudowania siebie, zaspokojenia swojej własnej ambicji. Tak może być z postem (zdania typu: „udowodnię, że jestem w stanie zrzucić parę kilogramów”), z jałmużną (powiem: „pokażę, że jestem wrażliwy, hojny, wolny od posiadania”) czy z modlitwą (podkreślę na przykład, że „cenię sobie sferę ducha”).

„W ukryciu” – a więc podejmujemy się czynów pokuty nie po to, by zaspokoić naszą potrzebę uznania w oczach innych, docenienia, spostrzeżenia. Czynimy to w cichości serca, nie w świetle reflektorów. Angażujemy się całym sobą, nawet gdy nikt nie zauważy, nie pochwali. Bo jest ktoś inny, kto widzi – nasz Ojciec.

„Ojciec, który widzi w ukryciu”. Uczynki pokutne to jeszcze jedna możliwość przeżywania siebie jako dziecka Bożego. To droga przeżywania naszego dziecięctwa Bożego, aby jeszcze bardziej doświadczyć Boga jako naszego Ojca – Jego łaskawości, życzliwości, miłości, obdarowania. Tak jest z jałmużną, bo przecież dajemy innym to, co sami otrzymaliśmy od naszego Ojca niebieskiego. Tak jest z modlitwą, bo odpowiadamy na słowo naszego Ojca, wchodzimy w dialog z Ojcem, który stworzył w nas słowo. Tak jest też z postem, bo ograniczając się, odkrywamy prawdę o sobie, o swojej wolności jako dzieci Bożych.

Dlaczego modlitwa, post i jałmużna w Wielkim Poście? To jeszcze jedna szansa stania się jak dziecko, jeszcze jedna możliwość spotkania Boga Ojca, jeszcze jeden wyraz miłości do Boga i do drugiego człowieka.