Pongo tom VII (Nie)widzialne, (nie)słyszalne książka papierowa

Większość z tekstów zamieszczonych w tomie zdaje sprawę z procesu nasilonego przedstawiania i produkowania reprezentacji – z nieustającego procesu wizualizowania lub, rzadziej, audializowania, z namnażania przedstawień, które właśnie zasłaniają i zagłuszają brak, pustkę i ludzkie lęki. Tematy poruszane w artykułach obejmują bardzo szeroki zakres praktyk, […] które nie tyle mierzą się z niewidzialnym/niesłyszalnym, ile za pomocą obrazów i dźwięków zagadują brak i nieobecność. Popularne przedstawienia świadczą albo o lęku przed milczeniem, albo o tym, że komunikacja wymaga wizualizacji, albo o obu tych rzeczach jednocześnie. W istocie może tu mieć paradoksalne zastosowanie pojęcie „zarazy mimetycznej”, przywoływane za Arne Melbergiem w jednym z artykułów: epidemia naśladowcza pojawia się nawet tam, gdzie nie ma nic do naśladowania.
Przedstawienia rzeczywistości mają – to truizm – bardzo złożony charakter, w równym stopniu opierając się na tym, co widoczne i słyszalne, jak na tym, co z różnych powodów w przedstawieniu, niezależnie od jego charakteru, pomijane, skrywane czy nieobecne, bo przeoczone w rzeczywistości. Przeciwko przedstawieniu działa i ludzka percepcja, i ideologia. […] Skupienie wzroku/słuchu na jednym tylko wymiarze rzeczywistości lub jej przedstawienia musi prowadzić do […] przeoczeń i przesłyszeń. Jedynym wyjściem jest próba analitycznego rozwikływania tych zapętleń i błędnych rozpoznań, w ujęciu dynamicznym, uwzględniającym różne rejestry i różnych aktorów pola percepcji. To zdanie podejmują autorzy prezentowanych w zbiorze tekstów.

dr hab. Iwona Kurz