Pomocnik studenta – kierunek Administracja publiczna ebook

Wykaz skrótów

1. Źródła prawa

CEIDG. — Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności

Gospodarczej.

EFTA. — Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu

K.C. — Kodeks Cywilny, Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., t.j.

Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z póź. zm.

K.P.A. — Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. z póź. zm.

KSH. — Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000r.

t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z póź. zm.

TFUE. — Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 26

października 2012 r. C326/01 z póź. zm.

TWE. — Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

opublikowany w Dz. Urz. UE 2006 C 321E.

USC — Urząd stanu cywilnego.

Ust. O swob.dz.gosp. — Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r.

o swobodzie działalności gospodarczej t.j. Dz. U. 2004 Nr 173

poz. 1807 z póź. zm.

Ust. O zwalcz.nieu. konk. — Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r.

o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. t.j. Dz. U. 1993 nr 47 poz.

211 z póź. zm.

2.Inne skróty

adm. publ. — Administracja Publiczna

Art. — artykuł

Ds. — do spraw

KNF. — Komisja Nadzoru Finansowego

KRS. — Krajowy Rejestr Sądowy

Niepubl. — niepublikowane

Np. — Na przykład

Nr. — numer

Ns. — następny

Orz. — orzeczenie

UE. — Unia Europejska

UK. — United Kingdom (Zjednoczone Królestwo Wielkiej

Brytanii)

Pkt. — punkt

Por. — porównaj

Poz. — pozycja

RM. — Rada Ministrów

Sp. z o.o. — Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

str. — strona

tab. — tabela

tj. — to jest

t. j. — tekst jednolity

tzn. — to znaczy

tzw. — tak zwany

ust. — ustęp

w. — wiek

Wg. — według

ww. — wyżej wymieniony

Ze zm. — ze zmianami

Wstęp

Książka zawiera zagadnienia, z którymi studenci administracji publicznej spotykają się na studiach.

Opisane są w niej takie przedmioty jak:

Wstęp do prawoznawstwa.

Ekonomia.

Postępowanie administracyjne.

Konstytucja.

Prawo pracy.

Prawo cywilne.

Książka posiada również przykładowe pytania oraz wyjaśnienia dotyczące konkretnej tematyki z podanych powyżej przedmiotów.

Książka zapewne przyda się nie tylko studentom, ale również osobą chcącym pogłębić swoją wiedzę, z zakresu administracji publicznej.

Wstęp do prawoznawstwa

Umiejętność rozumienia i posługiwania się podstawowymi pojęciami prawnymi, umożliwiającymi analizowanie i rozumienie zjawisk prawnych. Umiejętność interpretowania tekstów prawnych. Posługiwanie się tekstem prawnym. Umiejętność odróżniania podstawowych stanowisk filozoficznoprawnych[1].

Źródła prawaW aktach prawnych wydawanych przez władze państwa, które zawierają przepisy prawa.

Podział źródeł prawa:

1) ze względu na zakres obowiązywania: a) wewnętrznie obowiązujące- rozporządzenia i zarządzenia, które są wydawane na podstawie ustaw. Takie akty obowiązują jednostki organizacyjne podległe, te które wydały te akty. W drodze tych aktów nie można nakładać obowiązków na obywateli. b) zewnętrznie obowiązujące- powszechnie obowiązujące, są skierowane do ogółu. W tych aktach mogą być nakładane obowiązki, mogą być przyznawane uprawnienia. Akty te mogą być podstawą stosowania prawa w konkretnych sprawach. Tworzą zamknięty i hierarchiczny katalog. a) Konstytucja- jest to ustawa zasadnicza, określa uprawnienia obywateli b) Ustawy- akt normatywny, który z reguły ustanawia określone prawa i obowiązki. Sa uchwalane przez sejm w drodze procedury ustawodawczej. c) Ratyfikowane umowy międzynarodowe- umowa międzynarodowa ratyfikowana przez Polskę podlega ogłoszeniu w Dz. U. To źródło prawa mimo sprzeczności z ustawami jest stosowane w pierwszej kolejności. Ma to znaczenie dla umów pomiędzy Polską, a Unią Europejską

d) Rozporządzenia- mogą być wydawane tylko na podstawie delegacji ustawowej, w celu wykonania ustawy. Jaki organ może wydać rozporządzenie i czego ono dotyczy określa delegacja ustawowa. Rozporządzenia są wydawane przez prezydenta, RM, premiera, ministrów i KRRiT.

Pytania testowe

1.analityczna nauka prawa to nauka:

a. badająca empiryczny wymiar prawa

b. zajmuje się psychologicznymi uwarunkowaniami prawa

c. ilościowo ujmuje problemy prawne

d. bada język prawny i prawniczy

2.szczegółowe nauki prawne to:

a. nie są naukami, bo slużą wyłącznie rozwiązywaniu problemów praktycznych

b. naleza do grupy nauk przyrodniczych

c. są naukami których przedmiotem badań są zachowania regulowane przez prawo

d. badają wyodrębnione gałęzie prawa

3.wskaż wypowiedź performatywna:

a. mam już dosc tego zachowania

b. jestes już meżczyzną

c. jesteście już mezem i zoną

d. niech będzie pochwalony

4.prawo pozytywne to:

a. prawo tworzone przez organ państwa

b. prawo podmiotowe

c. prawo dobrze oceniane przez obywateli

d. prawo określające uprawnienia i obowiązki obywateli

5.domniemaniem prawnym nazwiemy:

a. specyficzną nie wymagajacą dowodu tezę nauki prawa

b. sposób rozumowania w którym dzięki potocznemu doświadczeniu, możliwe jest ustalenie faktu poszukiwanego w oparciu o stwierdz. Innego nie poszukiwanego faktu

c. poglad prawniczy w którym formułuje się tylko stwierdzenie prawdopodobne

d. przepis który z wystąpieniem jednego faktu łączy nakaz istnienia faktu innego

6.luka tetyczna to:

a. luka logicznab. brak unormowania doniosłej prawnie czynności konwencjonalnej

c. norma nieegzekwowana ze względu na nieskutecznośc władzy państwowej

d. brak normy prawnej dla doniosłej aksjologicznie sytuacji7.źródło prawa w ujęciu decyzyjnym to:

a. normatywne i faktyczne przesłanki istotne dla podejmowanej decyzji prawnej

b. przyczyny społeczne które powodują powstawanie norm prawnych

c. ratio decidendi aktu prawotwórczego

d. przesłanki z których inferencyjnie wywodzona jest treść decyzji

8.ustawa jest źródłem prawa-zwrot ten zawiera użycie terminu Zr.prawa w znaczeniu:

a. materialnym

b. formalnym

c. ekonomicznym

d. tzw. źródeł poznania prawa9. źródłem prawa w orzeczeniu precedensowym jest:

a. akt opublikowania orzeczenia

b. dokonane przez sąd w danej sprawie ustalenia faktyczne

c. elementy uzasadnienia istotne tylko w jednej sprawie

d. ogólna zasada którą kierował się sąd przy wydaniu orzeczenia

10. Ustawą zasadniczą w polskim systemie prawnym jest:

a. ustawa

b. rozporządzenie

c. konstytucja.

d. umowa międzynarodowa.

Odpowiedzi:

1. d

2. d

3. c

4. a

5. d

6. b

7. a

8. b

9. d

10. c

[1] Sławomira Wronkowska, Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2006r.

Ekonomia

Popyt

Popytjest to funkcyjna zależność między ceną produktu, a jego ilością, którą skłonni są zakupić nabywcy.

Czynniki wpływające na wielkość popytu:

— poziom ceny danego dobra

— im niższa jest cena, tym wyższy popyt

— poziom realnych dochodów ludności

— im wyższe są dochody realne ludności, tym wyższy jest zwykle popyt na dany towar

— preferencje i gusta konsumentów

— ceny dóbr substytucyjnych (zastępczych) i komplementarnych (stosowanych jednocześnie do zaspokojenia określonej potrzeby)

— oczekiwania odnośnie zmian cen i dochodów.

Podaż

Podaż to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów.

Czynniki kształtujące wielkość podaży (Determinanty podaży):

— cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki tego dobra

— ceny czynników produkcji, czyli płace, opłaty za energię, czynsz,

— ceny urządzeń i surowców,

— procenty od zaciągniętych kredytów, czyli poziom kosztów produkcji

— technologia, czyli postęp techniczny

— ceny dóbr substytucyjnych (zamienników) i komplementarnych (uzupełniających)

— liczba producentów na danym rynku

— cele przedsiębiorstwa

— oczekiwania dotyczące zmian cen

— eksport oraz import

— wielkość rezerw

— czynniki przypadkowe, np. pogoda

— interwencyjna polityka państwa, dotacje, subwencje, warunki prawne

— elastyczność podaży.

Inflacja

Negatywne skutki inflacji to:

— Redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądz (zwykle rządu bądź podległej mu organizacji) kosztem reszty użytkowników. Stąd też inflacja nazywana bywa także „ukrytym podatkiem”.

— Realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji; w szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe — te niekorzystne konsekwencje inflacji można w pewnym stopniu zmniejszyć dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań.

— Tzw. koszty zdartych (lub zdzieranych) zelówek — są związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z pewnymi kosztami, jak np. koszty dojazdu do bankomatu.

— Tzw. koszty zmienianych jadłospisów — są to koszty związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji firmy częściej muszą zmieniać ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami — przykładowo restauracje muszą częściej zmieniać jadłospisy.

Inne skutki inflacji

— Ponieważ siła nabywcza pieniądza maleje, konsumenci chcą się go pozbyć, zakupując dobra, których wartość nie maleje. Tym samym napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe (szeroko pojęte maszyny, biżuterię, złoto itp.).

— Ponieważ rosną ceny dóbr, konsumenci chętniej kupują ich tańsze zamienniki. Na przykład, gdy drożeje szynka z 10 zł/kg do 12 zł/kg, a kiełbasa z 5 zł/kg do 6 zł/kg (oba produkty po 20%), to osoby, których już nie stać na zakup szynki, kupią kiełbasę. Tym samym producenci kiełbas zwiększą dochody, a producenci szynki — zmniejszą.

— Powyższy skutek wywołuje wzrost (niekoniecznie równomierny) cen innych towarów. Jeżeli wzrasta cena benzyny (także np. przez nakładanie podatków, w tym akcyzy), rosną koszty transportu i ceny wszystkich towarów, które są transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może spowodować wzrost cen chleba. Osobnym problemem jest niepewność co do przyszłej wartości inflacji. Podnosi to ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. Uważa się, że niepewność co do wartości inflacji jest tym większa, im wyższy jest poziom inflacji. Najpopularniejszą miarą inflacji jest indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI). W Polsce inflacja w cenach płaconych przez konsumentów wyniosła 0,9% w roku 2003 (w grudniu 2010 wyniosła 3,1%).Prócz całorocznego indeksu wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych podawany jest także indeks dla poszczególnych miesięcy roku — np. inflacja grudzień do grudnia — procentowy wzrost poziomu cen towarów i usług w grudniu danego roku w stosunku do poziomu cen w grudniu roku poprzedniego. Drugą miarą inflacji jest indeks cen producentów PPI. Jest to wskaźnik zmiany cen produkcji przemysłowej.

Deflacja

Deflacja — ograniczenie podaży pieniądza na rynku powodujące wzrost siły nabywczej pieniądza. Potoczne określenie spadku przeciętnego poziomu cen, sytuacji, kiedy za tę samą ilość pieniędzy kupić można coraz więcej dóbr: towarów i usług.

Przeciwieństwem deflacji jest inflacja.

Przyczyny deflacji:

Wśród przyczyn deflacji wymienia się:

— brak proporcjonalnej do wzrostu gospodarczego emisji pieniądza.

— nadmierne oprocentowanie lokat terminowych czyniących opłacalną tezauryzację pieniądza — zjawisko powszechnie wykorzystywane do walki z inflacją, powoduje jednak wzrost ilości pieniądza poza rynkiem tzw. „balon inflacyjny”; nie tyle znosi więc inflację, co oddala jej wystąpienie i może wywołać przejściową deflację.

— spłata zobowiązań kredytowych przy braku emisji pieniądza i wstrzymaniu akcji kredytowej. Deflacja jest wówczas efektem nadmiernego zadłużenia a to wszystko przyczyną krachu gospodarczego zwanego nietrafnie „nadprodukcją”.

Skutki deflacji:

— zmniejszenie opłacalności produkcji (tylko w przypadku regulacji rynkowych uniemożliwiających obniżenie kosztów produkcji)

— wzrost siły nabywczej pracującej części społeczeństwa (tylko w przypadku zamrożenia płac)

— konsumpcja i zamówienia przemysłu są odsuwane w czasie (w oczekiwaniu na niższe ceny), co napędza recesję.

— Jeśli pieniądz powiązany jest z jakimś ograniczonym dobrem (np: złoto, choć nie jest to immanentnie związane ze zjawiskiem deflacji) niemożliwa jest nadmierna ekspansja kredytowa ze strony banków.

Stagflacja

Stagflacja (ang. stagflation, stagnacja + inflacja) — zjawisko makroekonomiczne, polegające na jednoczesnym występowaniu w gospodarce państwa zarówno znaczącej inflacji, jak i stagnacji gospodarczej (inflacja zwykle wiąże się z fazą wzrostu w cyklu koniunkturalnym). Przyczyn tego zjawiska upatruje się w negatywnym szoku podażowym, który powoduje zarówno wzrost cen, jak też i ograniczenie produkcji.

Slumpflacja

Slumpflacja — zjawisko makroekonomiczne, polegające na jednoczesnym, paradoksalnym występowaniu w gospodarce państwa zarówno znaczącej inflacji, jak i spadku produkcji i dochodu narodowego w ujęciu bezwzględnym. Wzrost gospodarczy— zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Jeśli w kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów i usług niż w roku poprzednim — mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym. Kiedy jesteśmy w stanie więcej zarobić, źródłem wzrostu jest nasza praca. Ale jeśli w tym samym czasie, gdy wzrosły nasze zarobki, o tyle samo podniosły się ceny towarów, które kupujemy, mieliśmy do czynienia tylko ze wzrostem nominalnym. Nie możemy bowiem kupić więcej niż poprzednio. Dlatego cieszyć się można tylko z wzrostu realnego, czyli po uwzględnieniu inflacji. Wzrost gospodarczy odnosi się tylko do zmian ilościowych, przy założeniu, że podstawowe wielkości makroekonomiczne charakteryzują się długofalowym trendem. Ekonomiści wymieniają cztery podstawowe czynniki wzrostu gospodarczego (cztery „siły napędowe” wzrostu). Są to:

1 Praca (w ujęciu ilościowym — podaż pracy, jak i jakościowym — dyscyplina pracy, wykształcenie, kwalifikacje, motywacja)

2 Zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość środowiska)

3 Kapitał — środki wykorzystywane w procesie produkcji(1. kapitał rzeczowy (maszyny, fabryki, drogi).2. kapitał finansowy3. kapitał ludzki).

4. Technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość

Rola polityki fiskalnej rządu w przywracaniu równowagi ogólnej i likwidacji luki inflacyjnej depresyjnej ekstensywnej i depresyjnej w państwie

Polityka fiskalna — to ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach (np. podatki, zadłużenia publicznego) i wydatkach państwa (np. subwencje, inwestycje państwowe, itp.).Zgodnie z poglądami szkoły keynesowskiej działania te mają na celu zmniejszenie bezrobocia (wzrost aktywności gospodarczej) — mówimy wtedy o polityce ekspansywnej lub ograniczenie inflacji — polityka restrykcyjna[1]. W wykorzystaniu aktywnej polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy. Podstawową częścią składową polityki fiskalnej jest polityka podatkowa, określająca cele poboru podatków oraz sposoby ich realizacji.

W efekcie polityka fiskalna działa poprzez proces kształtowania polityki pieniężnej i wydatków publicznych w celu:

— łagodzenia wahań cykli koniunkturalnych,

— utrzymania tendencji wzrostowej gospodarki przy wysokim zatrudnieniu, a niskiej i niezmiennej inflacji (stabilizacja cen).

Rola banku centralnego i polityki monetarnej rządu w przywracaniu równowagi ogólnej

— Polityka pieniężna to działalność banku centralnego polegająca na wpływaniu na kreację pieniądza i regulowaniu jego obiegu w gospodarce.

— Celem polityki pieniężnej jest zapewnienie stabilności finansowej państwa, w szczególności stabilizacji ogólnego poziomu cen („walka z inflacją”) oraz utrzymywania pożądanej relacji waluty krajowej do walut obcych.

Bank centralny w systemie polityki monetarnej

— Bank centralny jest głównym podmiotem rynku pieniężnego i polityki monetarnej każdego państwa. Realizuje cele pieniężne państwa, które dzielimy na finalne, pośrednie i operacyjne:

— Cel finalny — stabilizacja pieniądza krajowego poprzez ograniczanie inflacji, dążenie do ukształtowania odpowiednich relacji między walutą krajową i walutami innych krajów, zapewnienie bezpiecznych i stabilnych warunków funkcjonowania sektora bankowego, tworzenie odpowiednich warunków do zapewnienia płynności rozliczeń pieniężnych w gospodarce.

— Cele pośrednie — kontrola stóp procentowych, kontrola podaży pieniądza, stabilizowanie poziomu kursu walutowego.

— Cele operacyjne — kształtowanie masy pieniądza rezerwowego w banku centralnym, czyli sumy rezerw obowiązkowych banków komercyjnych, poziomu stóp procentowych, tworzenie warunków do redyskontowania weksli pod transakcje eksportowe, tworzenie odpowiednich warunków do zwiększenia skłonności do oszczędzania.

Cechy, przyczyny i skutki cyklicznego rozwoju gospodarki:

długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Obejmuje zarówno zmiany ilościowe, dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów funkcjonującego kapitału, dochodów, spożycia i in. wielkości ekonomicznych charakteryzujących gospodarkę od strony ilościowej (wzrost gospodarczy), jak również towarzyszące im zmiany o charakterze jakościowym.

Do tych drugich zaliczyć należy przede wszystkim postęp techniczny i technologiczny, doskonalenie systemu powiązań wewnątrz gospodarczych i powiązań z gospodarką światową, wzrost poziomu kwalifikacji siły roboczej, zmiany struktury gospodarki zmierzające do jej unowocześnienia, wzrost poziomu efektywności w skali mikro- i makroekonomicznej, pojawianie się nowych produktów i doskonalenie jakości już produkowanych. Możliwy jest wzrost gospodarczy bez rozwoju, rozwój bez wzrostu nie jest możliwy[1].