Pasieka 2026 nr 1 ebook

Table of Contents

Dwumiesięcznik „Pasieka” - czasopismo dla pszczelarzy z pasją

W telegraficznym skrócie

POLSKA

ŚWIAT

Nowe zasady etykietowania miodu – przełom w ochronie jakości polskiego miodu

Czy te zmiany dotyczą pszczelarzy?

Podsumowanie zmian

Rewolucja w ochronie pszczół – dołącz do globalnych testów Apisense!

Dlaczego potrzebujemy zmian w diagnostyce chorób pszczół?

Kim jesteśmy?

Globalne badania terenowe Apisense 2026

Jak się zgłosić?

Pszczelarstwo jutra zaczyna się dziś

Jak dobry jest polski miód? Analiza właściwości prozdrowotnych miodu w porównaniu krajowym i międzynarodowym

Co badano?

Miód wiejski – niedoceniony skarb

A co z miodami miejskimi?

Miód z Polski – najlepszy w Europie?

Klucz do sukcesu – duża różnorodność bazy pokarmowej

Co to oznacza dla pszczelarzy?

Mikroplastik – rosnący problem pszczelarza

Co dalej?

Tajemnice szczecinek kłujących aparatu żądłowego pszczół miodnych

Nowe doświadczenia – podsumowanie sezonu 2025

Jaka była pogoda?

Straty zimowe i nie tylko

Dość szalony sezon

Jest dobrze czy źle?

Ogłoszenia drobne (styczeń-luty 2026)

• Produkty pszczele

• Sprzęt pszczelarski

• Rośliny miododajne

• Pszczoły

Miododajne i pyłkodajne wierzby, cz. 1.

Przegląd gatunków i odmian wierzb

Wzbogacanie bazy pokarmowej: rabaty inspirowane świątecznymi ciastami

Ciasto czekoladowe z budyniową masą makową i konfiturą z wiśni

Kompozycja inspirowana ciastem czekoladowym, aspekt lipcowy

Miodowiec z masą grysikową i powidłami śliwkowymi

Kompozycja inspirowana miodowcem, aspekt lipcowy

Tladianta zwodna – pnącze tworzące w kwiatach tłusty olej, a nie nektar

Recenzja książki „Tropilaelaps. U bram twojej pasieki”

Oset vs ostrożeń

Oset nastroszony Carduus acanthoides vs ostrożeń łąkowy Cirsium rivulare

Moda na pszczelarstwo miejskie – wywiad z Emilią Wasielewską

Gdzie diabeł nie może, tam...

Pszczelarka – to brzmi dumnie!

Kobiece pszczelarstwo

Szukanie wiedzy i wąsate fora

Babskie wsparcie

Ptaki i pszczoły

Wspólny dom

Pomocny szpon

Prowadź do miodu!

Zła pszczoła, dobry ptak

Pora na odlot!

Miody pitne, cz. 1.

Świat miodów pitnych: klasyfikacja

Tradycyjny podział miodów pitnych w Polsce

Podział tradycyjny: od półtoraka do czwórniaka

Podział ze względu na sposób przygotowania brzeczki

Klasyfikacja ze względu na użyte dodatki

Prawo a tradycja: klasyfikacja komercyjna

Wyzwania polskiego prawa

„No bees, no life” 11/2025

COLOSS (dostęp 11.11.2025)

„American Bee Journal” 12/2025

Gisha (dostęp 11.11.2025)

Ceny sprzedaży i skupu produktów pszczelich (Stan na 3.12.2025)

Średnie ceny miodów oferowanych w polskich sklepach internetowych

Ceny skupu miodu i pyłku pszczelego

Pobierz aplikację mobilną "Pasieka24"

Czym jest e-Prenumerata?

Jak mogę rozpocząć e-Prenumeratę?

Jak uzyskać dostęp do e-Prenumeraty na www.pasieka24.pl?

Jak uzyskać dostęp do e-Prenumeraty w aplikacji mobilnej?

Korzyści, jakie niesie ze sobą e-Prenumerata:

Masz pytania?

Prenumerata „Pasieki”

e-Book

sklep.pasieka24.pl

Landmarks

Spis treści

Cover

Dwumiesięcznik „Pasieka” - czasopismo dla pszczelarzy z pasją

Adres redakcji: Pasieka, 34-124 Klecza Dolna, ul. Pszczela 2 tel. 33 845-10-11 tel. 33 873-51-40 tel. 33 330-00-32 e-mail: [email protected]

Copyright: Pasieka 2003-2025 ISSN 1730-7619

Redaktorka naczelna: Teresa Kobiał[email protected]

Wydawca: BEE & HONEY Sp. z o.o.

Korekta: Teresa Kobiałka

Skład: Roman Dudzik, Teresa Kobiałka

Reklama: Elżbieta Kadłuczka, Roman [email protected]

Drogie Czytelniczki, drodzy Czytelnicy!

To wydanie „Pasieki” trafi do Państwa domów tuż przed Bożym Narodzeniem. Cała redakcja, wraz z naszymi cenionymi autorami i autorkami, pragnie Państwu życzyć przede wszystkim zdrowia, wewnętrznego spokoju oraz siły i pomyślności – zarówno podczas tych wyjątkowych dni, jak i przez cały kolejny rok pracy z pszczołami. Jednocześnie dziękuję Państwu za lojalność i wsparcie, szczególnie za zaufanie, jakim obdarzacie nas, decydując się na prenumeratę. Wspaniale jest widzieć, jak liczna jest grupa pszczelarzy i miłośników pszczół, którzy stawiają na zdobywanie sprawdzonej wiedzy. Życzę Państwu wszystkiego dobrego i przyjemnej lektury!

Redaktorka naczelnaTeresa Kobiałka

WIADOMOŚCI Z POLSKI

WIADOMOŚCI ZE ŚWIATA

Teresa Kobiałka

W telegraficznym skrócie

POLSKA

Lubelszczyzna

Wiceministra rolnictwa, Małgorzata Gromadzka, poinformowała, że od początku roku na Lubelszczyźnie przeprowadzono ponad 4 tysiące kontroli towarów rolno-spożywczych wjeżdżających do Polski z Ukrainy. Nieprawidłowości stwierdzono w 2,25% przypadków.

Bydgoszcz

IJHARS w Bydgoszczy w październiku zablokowała wprowadzenie na rynek 43,5 tony miodu importowanego z Chin – powodem był podejrzany zapach i smak patoki.

W Pszczela Wola

Technikum Pszczelarskie w Pszczelej Woli obchodziło 80-lecie istnienia. Obchody połączono ze zjazdem absolwentów.

Polska

ARiMR ogłosiła kolejny, już czwarty nabór wniosków o przyznanie pomocy z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Wnioski można było składać do 28 listopada 2025 r.

Wrocław

Naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu opracowali najskuteczniejszą metodę ograniczenia inwazyjnych gatunków nawłoci. Jest to dwukrotne koszenie (w połowie czerwca i pod koniec lata) oraz – co bardzo istotne – dostarczenie nasion rodzimych gatunków (najlepiej w postaci świeżego pokosu ze zdrowej półnaturalnej łąki). To kluczowa wiadomość dla pszczelarzy, gdyż niekontrolowana ekspansja tej rośliny stanowi realne zagrożenie dla bioróżnorodności, a tym samym prowadzi do pustyni pożytkowej w okresach, kiedy nawłoć nie kwitnie.

Warszawa

Z okazji 5-lecia akcji Together for Bees w sercu Warszawy odbyła się jubileuszowa edycja Wielkiej Wystawy Pszczół. To przedsięwzięcie od początku łączy świat sztuki i przyrody, zwracając uwagę na rolę dzikich pszczół i bioróżnorodność.

ŚWIAT

Morze Liguryjskie

Polscy pszczelarze (43 śmiałków) wyruszyli w siedmiodniowy rejs żaglowcem STS „Pogoria” po wodach Morza Liguryjskiego wzdłuż Lazurowego Wybrzeża. Misją rejsu było stworzenie przestrzeni do konstruktywnego dialogu w niezwykle zróżnicowanej branży, którą formalnie powinno łączyć jedno: pasja do pszczół. Głównym celem rejsu było wypracowanie dobrych praktyk porozumiewania się, które zjednoczą polskie środowisko pszczelarskie. Pomysłodawcą tej niecodziennej inicjatywy jest Jacek Wojciechowski – technik pszczelarz, jachtowy sternik morski i właściciel jednego z większych wędrownych gospodarstw pasiecznych w Austrii.

Wielka Brytania

W Brighton & Hove powstaje kompleks mieszkalny ze wsparciem dla osób z niepełnosprawnościami fizycznymi i urazami mózgu. W ramach proekologicznych działań w trakcie wznoszenia murów zostaną użyte specjalne cegły z miejscem do gniazdowania pszczół oraz jerzyków.

Europa

Wśród finalistek 8. edycji prestiżowej Nagrody za Innowacyjność dla Rolniczek, przyznawanej przez COPA-COGECA i Corteva Agriscience znalazła się Polka, Lidia Moroń-Morawska. Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem „Kobiety, które robią furorę w zrównoważonym systemie wodnym”. Choć kobiety stanowią 42% siły roboczej w rolnictwie, ich obecność na stanowiskach kierowniczych to zaledwie 30%. Nagroda COPA-COGECA ma na celu zmienić ten trend, podkreślając przywództwo, kreatywność i wytrwałość rolniczek.

Holandia

Spłonęła 10-pniowa pasieka znajdująca się w parku Beatrix Park w Almere. Lokalna telewizja poinformowała, że ogień prawdopodobnie został podłożony celowo.

Fot. AGAWIELINSKA

Nowe zasady etykietowania miodu – przełom w ochronie jakości polskiego miodu

14 czerwca 2026 r. zacznie obowiązywać nowelizacja rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotycząca znakowania środków spożywczych, w tym miodu1. To jedna z najbardziej znaczących zmian w europejskim i polskim prawodawstwie dotyczącym miodu od ponad dekady. Nowelizacja nie tylko zaostrza wymagania informacyjne wobec producentów i importerów, ale przede wszystkim wspiera uczciwy handel i wzmacnia opłacalność produkcji miodu w Polsce. Najważniejszym elementem zmian jest obowiązek podawania na etykiecie każdego kraju pochodzenia miodu oraz procentowego ich udziału składających się na mieszankę, przy czym dane te muszą być umieszczone w głównym polu widzenia.

Duże znaczenie dla transparentności ma również likwidacja określeń „filtrowany” i „przefiltrowany” na etykietach. Dyrektywa zmieniona na poziomie unijnym wskazuje, że usuwanie pyłku poważnie utrudnia identyfikację pochodzenia miodu, co sprzyjało procederom fałszowania i ukrywania rzeczywistego źródła produktu. Wykreślenie tych sformułowań uderza zatem w nieuczciwe praktyki i jednocześnie wzmacnia ochronę prawdziwego, nieprzetworzonego miodu z pasiek. Warto dodać, że Polska jest kolejnym krajem, który wprowadził dyrektywę śniadaniową, po Hiszpanii i Niemczech.

Zmiany na etykietach mają także wymiar praktyczny. W przypadku miodu oferowanego w opakowaniach mieszczących 30 g netto miodu (lub mniej) dopuszczono stosowanie dwuliterowych kodów państw zgodnych z normą ISO 3166-1 alfa-2, co zachowuje przejrzystość przy niewielkiej powierzchni opakowania.

Nowe przepisy to jednak nie tylko etykiety. Unia Europejska równolegle rozwija zaplecze naukowe wspierające uczciwy handel miodem. Do 14 czerwca 2028 r. Komisja Europejska zobowiązała się opracować nowoczesne metody analizy DNA oraz inne zaawansowane techniki wykrywania fałszerstw. Celem jest stworzenie narzędzi, które jednoznacznie ustalą pochodzenie miodu i wykryją wszelkie próby zafałszowania.

Powstała także unijna platforma ds. miodu, której zadaniem jest budowa systemu identyfikowalności „od ula do stołu”, obejmującego każdy etap łańcucha dostaw. Dzięki temu handel miodem ma stać się przejrzysty jak nigdy wcześniej.

Prognozuje się, że te zmiany regulacyjne wpłyną na ożywienie na rynku krajowym miodu. Importerzy zainteresowali się polskim miodem, wznawiając skup polskiej patoki na lepszych warunkach.

W tle zmian prawnych funkcjonuje szeroki system wsparcia pszczelarstwa w ramach Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej 2023–2027. Pszczelarze nadal mogą korzystać z refundacji do 50% kosztów zakupu sprzętu (netto), 90% kosztów leków przeciwko warrozie oraz 70% wydatków na zakup matek pszczelich. Aż 90% dofinansowania obejmuje badania laboratoryjne miodu, które odgrywają coraz większą rolę w potwierdzaniu jego jakości i pochodzenia. Według danych ministerstwa pomoc trafia rocznie do ok. 40 tysięcy pszczelarzy, a budżet wsparcia został zwiększony o kolejne 20 milionów złotych na lata 2026–2027. Kontynuowany jest również program wypłaty 50 zł za każdą przezimowaną rodzinę pszczelą, w ramach którego do 2025 r. wypłacono już ponad 270 mln zł. Dodatkowym filarem promocji są Fundusze Promocji Roślin Oleistych oraz Owoców i Warzyw, które przeznaczają łącznie 20% swojego budżetu na propagowanie polskiego miodu i produktów pszczelich.

Fot. AGAWIELINSKA

Konsekwencje zmian

Wprowadzenie nowych zasad etykietowania miodu jest więc czymś więcej niż tylko zmianą techniczną. To realna ochrona jakości i wzmocnienie pozycji pszczelarzy. Konsument otrzymuje jasną informację o tym, skąd pochodzi miód, czy z wielu krajów, czy jest w całości polski, natomiast polscy pszczelarze zyskują narzędzia do skuteczniejszej konkurencji z tanimi produktami z importu.

Tak jak wspomniano na początku artykułu, informacje te będą podane w głównym polu widzenia na etykiecie. To jest bardzo istotne, aby klienci nie byli wprowadzani w błąd np. nazwą miodu, która sugeruje inne jego pochodzenie botaniczne. Teraz jasną, przejrzyście podają informację o krajach pochodzenia patoki z pewnością trudniej będzie przeoczyć.

Ożywienie skupu, wzrost cen i rozbudowany system dotacji potwierdzają, że branża pszczelarska wchodzi w nowy etap – lepiej chroniony i stabilniejszy ekonomicznie. Przed nami jednak stoi wyzwanie – budowanie świadomości konsumenta. Ważne jest, aby podkreślać na każdym kroku, dlaczego polski miód jest dobry. Wprowadzone zmiany dają nadzieję na rozwój polskiego pszczelarstwa – już teraz punkty skupu oferują wyższe ceny za polską patokę i są nią zainteresowane. Rokuje się, że popyt na polski miód będzie coraz większy, oczywiście rónież na rynku detalicznym.

Czy te zmiany dotyczą pszczelarzy?

Polscy pszczelarze z założenia oferują miód pochodzący z ich własnych pasiek, a więc w 100 proc. z Polski, zatem obowiązek podawania różnych krajów pochodzenia patoki i procentowy jej udział ich nie dotyczy. Wystarczy, że wskażą na etykiecie: „Kraj pochodzenia: Polska”.

Podsumowanie zmian

Na etykiecie musi być podany kraj pochodzenia miodu. Jeśli miód jest mieszany – trzeba podać udział procentowy każdego kraju (z tolerancją ± 5%), w kolejności malejącej.

Zmiany zaczną obowiązywać 14 czerwca 2026 r.

Przy opakowaniach poniżej 30 g można stosować kody państw ISO.

Zlikwidowano kategorię „miód przefiltrowany”. Jednocześnie wprowadzono wyraźny zakaz usuwania pyłku z miodu (ultrafiltracja).Natomiast produkt pozbawiony pyłku będzie klasyfikowany jako miód piekarniczy (przemysłowy), a nie miód konsumpcyjny, przy czym doprecyzowano pojęcie miodu piekarniczego (jasno określono, że jest to produkt tylko do dalszego przerobu).

Do 2028 r. mają powstać metody wykrywania zafałszowanego miodu.

Do 2029 r. mają zostać określone m.in. kryteria jakości, minimalny poziom pyłku oraz zasady ustalania pochodzenia miodu.

Powstała tzw. Platforma ds. miodu (system pełnej identyfikowalności miodu od jego pozyskania do konsumenta oraz umożliwiający ulepszanie metod wykrywania fałszerstw).

Produkty wprowadzone do obrotu lub oznakowane przed 14 czerwca 2026 r. będą mogły być sprzedawane do wyczerpania zapasów. _

1 - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 listopada 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych. Niniejsze rozporządzenie wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1438 z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie zmiany dyrektywy Rady 2001/110/WE odnoszącej się do miodu.

Rewolucja w ochronie pszczół – dołącz do globalnych testów Apisense!

To, co jeszcze niedawno wydawało się marzeniem, dziś staje się rzeczywistością dzięki Apisense – pierwszemu na świecie systemowi diagnozowania chorób pszczół opartego na nowoczesnych technologiach.

Apisense analizuje feromony pszczele, dane satelitarne oraz wykorzystuje autorskie algorytmy sztucznej inteligencji, które przekładają „język pszczół” na zrozumiałe dla człowieka komunikaty. Dzięki temu pszczelarz otrzymuje precyzyjne informacje o stanie zdrowia rodziny pszczelej – od wczesnych sygnałów chorób takich jak nosemoza, warroza czy zgnilec amerykański, po oznaki nastroju rojowego.

Apisense generuje dynamiczne mapy ryzyka, które ostrzegają o potencjalnym zagrożeniu ze strony patogenów na terenie pasieki. Co istotne, w przypadku wykrycia problemu system nie tylko stawia diagnozę, ale również dostarcza konkretne procedury działania, opracowane we współpracy z doświadczonymi pszczelarzami i naukowcami – wskazując, jak skutecznie wyleczyć rodzinę pszczelą lub jak ją wzmocnić, zanim choroba się rozwinie.

Dlaczego potrzebujemy zmian w diagnostyce chorób pszczół?

Objawy chorobowe nie zawsze są jednoznaczne, a wydłużony czas diagnostyki utrudnia rozpoczęcie leczenia. Profilaktyczne stosowanie preparatów weterynaryjnych często osłabia rodziny pszczele, zamiast je wzmacniać czy leczyć. W efekcie, od dziesięcioleci walka z chorobami pszczół – takimi jak zgnilec amerykański (AFB), europejski (EFB), warroza czy nosemoza – opiera się na metodach wymagających dużego nakładu pracy, doświadczenia i… odrobiny szczęścia.

Testy laboratoryjne są najskuteczniejszą metodą diagnozowania chorób, jednak wymagają każdorazowego pobierania próbek i przesyłania ich do laboratoriów. Niewłaściwe ich pobranie lub nieodpowiednie zabezpieczenie przesyłki skutkuje zafałszowanym wynikiem. Każde takie badanie zabiera również czas, który mógłby zostać wykorzystany na wdrożenie leczenia. Zaawansowane stadium choroby zazwyczaj wymaga stosowania preparatów weterynaryjnych, które mogą mieć okres karencji i nie zaleca się stosowania ich w okresie miodobrania.

Dużą nadzieję przynoszą coraz popularniejsze szczepionki dla pszczół. Ograniczają one śmiertelność w rodzinach pszczelich (o około 30%1w przypadku AFB), jednak nie eliminują całkowicie choroby, wymagają powtarzania aplikacji i zapewniają jedynie wybiórczą ochronę.

Powyższe metody, choć mają niewątpliwą wartość, opierają się na założeniu, że to pszczelarz musi samodzielnie i regularnie inicjować badania profilaktyczne, aby wykryć chorobę. W praktyce jednak w większości przypadków infekcja zostaje zauważona dopiero wtedy, gdy zdążyła już rozprzestrzenić się na znaczną część pasieki – a czasem nawet poza nią. W Apisense postanowiliśmy zmienić ten stan rzeczy, wykorzystując najnowsze technologie do wczesnej diagnozy chorób pszczelich.

Kim jesteśmy?

Naszym celem jest umożliwienie pszczelarzom na całym świecie lepszego rozumienia i ochrony zdrowia pszczół – zanim będzie za późno. Dlatego tworzymy inteligentne systemy oparte na sztucznej inteligencji, które w czasie rzeczywistym analizują feromony pszczele, dane środowiskowe i sygnały biochemiczne.

Apisense to pierwszy na świecie system, który nie tylko diagnozuje choroby pszczół, ale także podpowiada, jak działać, zanim pojawią się widoczne objawy.

Nasze rozwiązanie opiera się na trzech kluczowych filarach: