Niejednoznacznie pozytywny ebook

PRO­LOG

Ta książka miała już kilka po­cząt­ków, pierw­szych zdań, które miały zde­cy­do­wać, że bę­dziesz ją da­lej czy­tać i z za­do­wo­le­niem stwier­dzisz, że nie wy­rzu­ci­łeś tych kil­ku­dzie­się­ciu zło­tych do ko­sza za ja­kiś szajs, gra­fo­mań­skie gówno ko­lej­nego ce­le­bryty, który są­dzi, że jego hi­sto­ria ma ja­kiś więk­szy sens.

Także moja może go nie mieć.

Bę­dziesz mieć wtedy dwa wyj­ścia: po­trak­tu­jesz ją jako opał do ko­minka albo zwyżkę do cze­goś, co po­trze­buje być kilka cen­ty­me­trów wy­żej. Albo trze­cią drogę – mimo straty kasy po­czu­jesz pre­stiż, kiedy do­wiesz się, że wła­śnie sta­łeś się człon­kiem eli­tar­nego klubu ofiar zja­wi­ska zwa­nego przez Ja­poń­czy­ków tsun­doku. W ten spo­sób ci dzielni twórcy świet­nych te­le­wi­zo­rów, po­dobno świet­nych sil­ni­ków hy­bry­do­wych i zde­cy­do­wa­nie nie­świet­nego sys­temu kor­po­ra­cyj­nego za­mor­dy­zmu okre­ślają mo­del za­ku­po­wego od­ru­chu, gdy im­pul­syw­nie wy­da­jesz kasę na książkę, sta­wiasz ją na półce i... ni­gdy jej nie czy­tasz.

Ja też je­stem w tym klu­bie. Ba, my­ślę, że mógł­bym za­sia­dać w jego za­rzą­dzie. Niby kasa po­szła psu w dupę, ale pa­mię­taj, że mno­gość ksią­żek na półce upgra­duje twój au­to­ry­tet i sta­tus spo­łeczny, gdy od­wie­dzają cię go­ście. Szcze­gól­nie ci, któ­rzy nie znają cię jesz­cze zbyt do­brze i nie wie­dzą, że je­steś le­ni­wym hi­po­krytą, który prze­orał już Net­flixa do tego stop­nia, że dłu­żej zaj­muje mu szu­ka­nie filmu niż oglą­da­nie cze­goś, czego jesz­cze nie wi­dział. Po­sta­ram się, żeby grzbiet mo­jej książki był cool i ład­nie wy­glą­dał obok Olgi To­kar­czuk, któ­rej oczy­wi­ście też nie prze­czy­ta­łeś, bo tego prze­czy­tać się nie da. Ktoś kie­dyś mó­wił mi, że znał ko­goś, komu się to udało, ale na­dal w to nie wie­rzę.

Tak, je­stem igno­ran­tem i da­lej pi­szę o so­bie, zwa­la­jąc pro­kra­sty­na­cyjne kom­pleksy na bli­żej nie­okre­ślony tłum czy­tel­ni­ków tej książki, którą prze­czy­tasz. Bo se­rio, za­leży mi na tym, że­byś to zro­bił. Prze­pra­szam – zro­biła, po­nie­waż osiem­dzie­siąt pro­cent z pra­wie dwóch mi­lio­nów od­bior­ców mo­ich so­cial me­diów to ko­biety. Oczy­wi­ście je­śli nie je­steś ko­bietą, a i tak masz to przed oczami, jest mi bar­dzo miło – wi­tam mniej­szość! Każdą mniej­szość, bo prze­cież mo­żesz nie czuć się ani jed­nym, ani dru­gim/ani jedną, ani drugą. Brak przy­wi­ta­nia praw­do­po­dob­nie mógłby ko­goś ura­zić, a ja za­raz mu­siał­bym coś przy­chaj­ze­ro­wać, no i znowu przy­pał.

Je­stem kró­lem przy­pału, ale to już pew­nie wie­cie z me­diów. Taka na­tura. Bar­dzo czę­sto zda­rza mi się pal­nąć coś bez za­sta­no­wie­nia i dym go­towy. Sta­ram się nad tym pa­no­wać. Jest jed­nak kilka rze­czy, któ­rych o mnie nie wie­cie. I mam taką ego­cen­tryczną iskierkę na­dziei, że ta lek­tura może do­dać wam skrzy­deł, kiedy zda­rza się, że wa­sza psy­che za­pier­dala w dół jak ko­lejka w Ener­gy­lan­dii albo air­bus, który wła­śnie lą­duje we Frank­fur­cie.

Na szczę­ście dla pa­sa­że­rów nie sie­dzę za ste­rami. Pi­szę ten tekst na ko­la­nie, tro­chę ski­trany przed ste­war­desą, bo niby nie można przy po­dej­ściu, ale pi­lot strasz­nie się guz­dra z lą­do­wa­niem, jakby chciał, a nie mógł. Do­bra, może fak­tycz­nie nie może, bo lap­top co ja­kiś czas osiąga stan nie­waż­ko­ści i le­wi­tuje przed mo­imi oczami. Czy się boję? Wcale. Ja się mało czego boję. Śmierci w ogóle, wręcz prze­ciw­nie. To po­dobno nie­bez­pieczne, ale w moim przy­padku – uwa­żam – uza­sad­nione.

Bo se­rio, musi być eks­tre­mal­nie, że­bym się cze­goś bał. Kie­dyś, kiedy w ży­ciu było mi cią­gle mało emo­cji i ad­re­na­liny, uczy­łem się la­tać sa­mo­lo­tem. Wra­ca­li­śmy z moim in­struk­to­rem i przy­ja­cie­lem Krzysz­to­fem ces­sną z Ma­zur do War­szawy (mu­si­cie wie­dzieć, że pi­lo­to­wa­nie sa­mo­lotu w piękny letni dzień – kiedy pod i przed wami Pan Bóg two­rzy chmury o kształ­tach tak ba­jecz­nie sur­re­ali­stycz­nych, że nie wia­domo, co mu­sie­li­by­ście do­stać od wa­szego de­alera, żeby to wy­my­ślić – jest czymś nie­opi­sa­nie, wręcz fen­ta­ny­lowo fan­ta­stycz­nym; ge­ne­ral­nie, wy­łą­cza­jąc ko­mary, Ma­zury są cudne).

Naj­trud­niej­sze w pi­lo­to­wa­niu jest lą­do­wa­nie. W trak­cie po­dej­ścia do lą­do­wa­nia naj­wię­cej rze­czy może pójść nie tak. Mała pręd­kość, co­raz mniej­sza wy­so­kość, wo­kół prze­szkody, wiatr i mi­lion in­nych splo­tów losu, które za­koń­czyć się mogą żół­tym pa­skiem na ekra­nie w TVN24. Albo na­wet w CNN, je­śli sa­mo­lot jest tro­chę więk­szy. Wła­śnie dla­tego, kiedy przy­go­to­wu­jesz się do zdo­by­cia li­cen­cji pi­lota, lą­do­wa­nie ćwi­czysz do oporu.

Wtedy przez cały piękny ma­jowy dzień ćwi­czy­li­śmy na tra­wia­stym lot­ni­sku ma­newr zwany to­uch and go, czyli lą­do­wa­nie za­koń­czone mu­śnię­ciem ko­łami płyty lot­ni­ska. Sa­mo­lot za­suwa po niej przez chwilę, a ty po chwili wci­skasz gaz do de­chy, za­czy­na­jąc tym sa­mym ma­newr startu, żeby wy­ko­nać pę­tlę nad lot­ni­skiem i po­now­nie po­dejść do lą­do­wa­nia. Cho­dzi o to, żeby za­osz­czę­dzić czas na cały ten lot­ni­skowy szajs z ko­ło­wa­niem. Im wię­cej lą­do­wań wy­ko­nasz, tym więk­sze praw­do­po­do­bień­stwo, że w sy­tu­acji kry­tycz­nej nie dasz dupy. Zwłasz­cza że pod wpły­wem gi­gan­tycz­nego stresu twój mózg kur­czy się jak pla­sti­kowa bu­telka po coli wrzu­cona do ogni­ska. Od­ru­chy mu­sisz mieć we krwi.

Lot­ni­sko, na któ­rym ćwi­czy­li­śmy, było wy­jąt­kowo trudne, bo po­czą­tek pasa za­czy­nał się za­raz za ścianą lasu. Każdy metr wy­so­ko­ści w sto­sunku do pręd­ko­ści miał zna­cze­nie. Zbyt wolno i zbyt ni­sko – skoń­czysz w drze­wach i pew­nie na OIOM-ie w Szczyt­nie. Za szybko i za wy­soko – nie zmie­ścisz się na pa­sie. Mu­siało być ide­al­nie, a tym­cza­sem tro­chę wiało. Tro­chę bar­dzo. Mimo wszystko było świet­nie. Wszystko nowe, inne, wy­ma­ga­jące sku­pie­nia.

I dla­tego wła­śnie to ro­bi­łem. Nie lu­bię, gdy rze­czy dzieją się zbyt wolno, nie lu­bię cze­kać, ale nie lu­bię też stanu, kiedy nie po­tra­fię się sku­pić, bo coś bar­dzo szybko za­czyna mnie nu­dzić. Je­stem ADHD-owcem i każda rzecz, która może za­pa­no­wać nad moim ADHD, jest dla mnie na wagę złota. Ow­szem, bar­dzo chęt­nie usiadł­bym na du­pie i prze­czy­tał książkę, tak od A do Z. Ale wtedy ADHD przej­muje kon­trolę nad moim cia­łem, które przez cały czas musi się ru­szać. Na­wet je­śli jest to po­zba­wione sensu. Mówi się, że tacy nadak­tywni lu­dzie są po­nad­prze­cięt­nie in­te­li­gentni i ge­ne­ral­nie przy­pa­dłość tę trak­tuje się jak sy­no­nim ży­wio­ło­wo­ści i ra­do­ści. Gówno prawda. Se­rio, to nie po­maga w ży­ciu.

Lot­nic­two oka­zało się ide­alne, szyte jak na miarę. Mu­sia­łem się sku­pić i nie było nudno. W sa­mo­lo­cie mia­łem po­czu­cie kon­troli i ad­re­na­linę wy­ni­ka­jącą z mie­rze­nia się z si­łami na­tury.

A te­raz płynne przej­ście do pu­enty: z Ma­zur do War­szawy wy­star­to­wa­li­śmy spóź­nieni. Dla Krzysz­tofa, na co dzień pi­lota LOT-u la­ta­ją­cego na em­bra­erach, go­dzina, w któ­rej zwarty i go­towy po­wi­nien sta­wić się na Okę­ciu, zbli­żała się nie­ubła­ga­nie. Wy­myślne kształ­tem chmury, które tak cie­szyły, kiedy le­cie­li­śmy z War­szawy, za­częły tra­cić kształt i au­to­no­mię. Zlały się w jedną wielką szarą masę, któ­rej sza­rość z każdą mi­nutą po­dą­żała w kie­runku ko­loru gra­na­to­wego. Wiało co­raz bar­dziej. Nie by­łem prze­ko­nany, czy w ta­kich wa­run­kach po­wi­nie­nem pi­lo­to­wać. Ra­porty po­go­dowe tym bar­dziej nie prze­ma­wiały za kan­dy­da­turą mo­jej osoby na ka­pi­tana tego lotu. Krzysz­tof jed­nak stwier­dził, że wła­śnie tak ma być, bo mu­szę umieć la­tać w każ­dych wa­run­kach, a on sie­dzi obok.

Mó­wi­łem wam już, że ja się ra­czej nie boję. A na po­kła­dzie na­dal pach­niało fajną przy­godą. Dwa sku­pi­ska chmur bu­rzo­wych zbli­żały się do sie­bie, zo­sta­wia­jąc za­le­d­wie mały prze­smyk, któ­rym mie­li­śmy wśli­zgnąć się nad Że­ra­niem i bez­piecz­nie wy­lą­do­wać w Ba­bi­cach. Wszystko po­li­czone co do me­tra i mi­nuty. Ale plan się ze­srał, kiedy do­sta­li­śmy in­for­ma­cję o za­mknię­ciu prze­strzeni po­wietrz­nej w oko­licy lot­ni­ska Szy­many. To ozna­czało duży łuk do zro­bie­nia w po­wie­trzu, opóź­nie­nie i do­mknię­cie się bu­rzy, bu­du­ją­cej się przed nami ni­czym bar­dzo zła plan­sza w grze Mi­ne­craft. Z każdą mi­nutą na­sza ces­sna do­sta­wała co­raz sil­niej­sze strzały wia­tru. Co kilka se­kund, jak z li­ścia w ryj. Z le­wej, z pra­wej, z góry, z dołu. Za chwilę deszcz lał już z taką siłą, że tra­ci­łem orien­ta­cję – nie tylko w te­re­nie, ale orien­ta­cję ge­ne­ral­nie.

Dy­gre­sja: po to wła­śnie po­wstał sztuczny ho­ry­zont, je­den ze wskaź­ni­ków na wiel­kiej de­sce roz­dziel­czej przed tobą. Po­ka­zuje, co ro­bią skrzy­dełka i twój ogon (oraz dziób, przy oka­zji). Ar­cha­iczny, ale i ge­nialny wskaź­nik, kiedy błęd­nik mówi: „Nara, ja spier­da­lam”.

I na to się wła­śnie za­po­wia­dało.

Do­okoła czarno, pio­runy walą je­den obok dru­giego, wiem, że gdzieś nie­dawno, kiedy nie było jesz­cze tak źle, mi­ja­li­śmy lot­ni­sko w Prza­sny­szu. Myśl o za­wrotce po­prze­dziło od­wró­ce­nie się w stronę ogona sa­mo­lotu. Mia­łem na­dzieję, że zo­ba­czę tam ka­wa­łek ja­snego nieba i uda się wy­lą­do­wać z wi­docz­no­ścią. No nie­stety, czarno. Wszę­dzie czarno, a sa­mo­lo­tem rzu­cało jak fo­liówką, którą po­rwał wiatr.

To był wła­śnie ten mo­ment, kiedy na­prawdę się ba­łem. Brak kon­troli nad ma­szyną to już bar­dzo gruba sprawa. Krzysz­tof prze­jął stery, które z ra­cji stop­nia ka­pi­tana po­winny go słu­chać tro­chę bar­dziej. Kiedy z se­kundy na se­kundę zo­sta­łem zde­gra­do­wany – na szczę­ście! – do roli pa­sa­żera, spa­ra­li­żo­wało mnie. Be­ton.

Ten rol­ler­co­aster trwał do­bre dzie­sięć mi­nut, z któ­rych każda ko­lejna zo­sta­nie już ze mną na za­wsze. Chmury wciąż były ciemne i wkur­wione na cały świat ni­czym dziew­czyna, która roz­piż­dża ta­le­rze o wło­ską te­ra­kotę w kuchni, bo do­wie­działa się, że jej fa­cet był na de­le­ga­cji z tą suką San­drą z HR-u. Każ­demu jed­nak kie­dyś prze­cho­dzi, więc i moim chmu­rom też prze­szło. To było jak od­su­nię­cie za­słony w sy­pialni w piękny wio­senny dzień. Słońce ude­rzyło w oczy, a wręcz ośle­piało. Jest Że­rań! Wi­dać już wy­raź­nie ko­min, który jest bar­dzo waż­nym punk­tem orien­ta­cyj­nym na tej tra­sie. Pod­cią­gam wzrok kilka cen­ty­me­trów, a tam Wi­sła, Nowe Mia­sto i war­szaw­ski sky­line, biu­rowce ze stali i szkła, Pa­łac Kul­tury. A nad tym wszyst­kim tę­cza. No, wi­dok jak z ta­niego land­sza­ftu, tak sur­re­ali­styczny i tak piękny za­ra­zem.

Od tam­tej pory za­wsze kiedy jest mi źle, my­ślę wła­śnie o tej chwili. Ona na­stąpi, prę­dzej czy póź­niej, ale na­stąpi! Oby ta książka była pierw­szym kro­kiem do tego stanu.

Ale uprze­dzam – lekko nie bę­dzie. Bo ży­cie nie jest, kurwa, lek­kie.

5 LI­STO­PADA 2023 ROKU.NEW YORK, NEW YORK...

I znów sie­dzę w sa­mo­lo­cie, tym ra­zem le­cą­cym z FRA do JFK (jak nie wiesz, o co ho, to Go­ogle it). Na­stępny etap po­dróży – Nowy Jork. Przy­znam, że po­wra­cam tam z lę­kiem i obawą. Z dwóch po­wo­dów. Pierw­szy jest bar­dzo w moim stylu. Zgo­dzi­łem się na coś, co wy­daje się kom­plet­nym sza­leń­stwem. W lipcu 2023 roku do­sta­łem od marki spor­to­wej New Ba­lance pro­po­zy­cję prze­bie­gnię­cia ma­ra­tonu. To je­den z mo­ich spon­so­rów, a tak się składa, że rów­nież or­ga­ni­za­tor no­wo­jor­skiej im­prezy. Do dru­giego po­wodu doj­dziemy za chwilę.

Dla bie­ga­cza, który po­waż­nie trak­tuje swoje hobby, nie ma bar­dziej pre­sti­żo­wego wy­da­rze­nia niż Ma­ra­ton No­wo­jor­ski. Dla wielu z nich jest to ma­rze­nie wręcz nie­osią­galne. Do­stać się jest cho­ler­nie trudno, start kosz­tuje nie­mało, a to jesz­cze je­den z naj­bar­dziej wy­ma­ga­ją­cych ulicz­nych bie­gów na świe­cie. W trak­cie tych wspa­nia­łych za­wo­dów Nowy Jork do­słow­nie za­mie­nia się w mia­sto bie­ga­czy. Nie spo­sób za­re­zer­wo­wać ho­telu, wszę­dzie wi­dać przy­go­to­wa­nia do święta ma­ra­toń­czy­ków. Od 1970 roku od­wo­łano je tylko dwu­krot­nie: w 2012 roku, z po­wodu sza­le­ją­cego hu­ra­ganu Sandy, i osiem lat póź­niej, kiedy trwała pan­de­mia ko­ro­na­wi­rusa.

Nie bie­gam ja­koś za szcze­gól­nie. Nie je­stem wkrę­cony w ten sport. Do­bra, wła­ści­wie to w ogóle nie bie­gam. Za to ko­cham jeść. Tak, do­bre je­dze­nie to moja wielka pa­sja. Kiedy więc mam ta­kie okresy w ży­ciu, że chcę zgu­bić kilka ki­lo­gra­mów, wtedy mó­wię so­bie: „Stary, chcesz tyle jeść, to mu­sisz bie­gać”. Jak wi­dzi­cie, bie­ga­nie ko­ja­rzy mi się wy­łącz­nie z po­kutą.

Choć nie je­stem wy­traw­nym bie­ga­czem, zgo­dzi­łem się po­le­cieć na ma­ra­ton do No­wego Jorku. Ba, uzna­łem to za naj­lep­szy po­mysł na świe­cie i usra­łem so­bie, że dam radę. Mógł­bym rów­nie do­brze zgo­dzić się na wy­prawę na K2 czy do­łą­czyć do za­łogi Ti­tana. Mó­wiąc wprost: czu­łem się ma­nia­kal­nie do­brze.

Zna­łem ten stan. Wtedy dzieją się rze­czy ma­giczne. Nie­moż­liwe staje się moż­liwe. Idą ci biz­nesy, za­ko­chu­jesz się, a twój cie­pły boj­ler na­gle za­mie­nia się w six-pack i to bez wspar­cia te­ścia.

Tyle że to nie trwa wiecz­nie. U mnie skoń­czyło się gdzieś na prze­ło­mie sierp­nia i wrze­śnia. I roz­po­czął się drugi, o wiele mniej przy­jemny stan. Po­wolne, lecz nie­ubła­gane scho­dze­nie z emo­cjo­nal­nego szczytu w kie­runku ciem­no­ści.

Za­raz do­koń­czę myśl, bo wła­śnie lą­duję na lot­ni­sku JFK w No­wym Jorku i stewka pa­trzy już na mnie spod byka.

Okej! Oto je­stem! Wy­cho­dzę, roz­glą­dam się, wsia­dam do wiel­kiego ame­ry­kań­skiego busa, który za chwilę za­wie­zie mnie na Man­hat­tan. Za­kła­dam słu­chawki. Za­ta­piam się w ran­do­mo­wej play­li­ście z mo­jego iPhone’a. Psy­cho­lo­gia opi­suje sze­reg me­cha­ni­zmów obron­nych, które po­zwa­lają na chwilę za­po­mnieć o tym, co i tak nie­unik­nione. Jed­nym z nich jest tak zwane funk­cjo­no­wa­nie na wy­par­ciu. Wy­rzu­casz pro­blem z głowy, cho­ciaż do­sko­nale wiesz, że za­raz po­wróci. Od tego nie ma ucieczki.

Klamka za­pa­dła.

Cho­lera. Ja­koś trzeba bę­dzie prze­biec ten ma­ra­ton. Sta­ram się o tym nie my­śleć, udaję, że mnie to kom­plet­nie nie do­ty­czy. Do­tych­czas jed­no­ra­zowo prze­bie­głem dwa­dzie­ścia je­den ki­lo­me­trów. Przy­jaź­ni­łem się wtedy z pewną bie­gaczką i w przy­pły­wie am­bi­cji po­sta­no­wi­łem udo­wod­nić, że po­tra­fię. Też je­stem mocny! Za­pi­sa­łem się więc na pół­ma­ra­ton. To był czas w moim ży­ciu, kiedy, de­li­kat­nie mó­wiąc, było mnie wię­cej niż mniej. Ale za­pa­trzy­łem się na te mor­der­cze pro­fe­sjo­nalne tre­ningi i pew­nego dnia po­my­śla­łem so­bie: „Mogę bie­gać jak ona! Wy­star­czy tylko bar­dzo chcieć”. I rze­czy­wi­ście wy­star­to­wa­łem w tym pół­ma­ra­to­nie. Prze­bie­głem po­nad dwa­dzie­ścia je­den ki­lo­me­trów w bar­dzo do­brym cza­sie jed­nej go­dziny i czter­dzie­stu pię­ciu mi­nut. Jako kom­pletny de­biu­tant. Sza­leń­stwo!

Może i je­stem kró­lem przy­pału, ale mam też kilka cech, które w so­bie lu­bię. Jedną z nich jest de­ter­mi­na­cja. Je­śli so­bie coś po­sta­no­wię, to „choćby skały srały”, cel osią­gnę. Moja ułań­ska szarża za­pro­wa­dziła mnie wtedy na stół ope­ra­cyjny. Nie­stety, bio­lo­gii nie oszu­kasz. Za­nie­dba­łem tre­ningi na si­łowni i nie zdo­ła­łem na czas zbu­do­wać mię­śnia wo­kół ko­lana. Prawdę mó­wiąc, nie mia­łem o pro­fe­sjo­nal­nych przy­go­to­wa­niach bla­dego po­ję­cia. Ale nie ma tego złego, za­wsze ja­kie­goś po­zy­tywu można się do­szu­kać. Kiedy le­ża­łem, cze­ka­jąc na ope­ra­cję, pie­lę­gniarka po­dała mi coś. Nie wiem do­kład­nie, co to było, ale za­li­czy­łem naj­pięk­niej­szy od­lot mo­jego ży­cia. Do dzi­siaj wspo­mi­nam dość skom­pli­ko­waną ope­ra­cję ko­lana wła­śnie ze względu na tam­ten spe­cy­fik.

– Co to, do cho­lery, było!? – za­py­ta­łem pie­lę­gniarkę, gdy tylko prze­stało dzia­łać. Oczy­wi­ście chcia­łem do­stać tego wię­cej.

– Nie po­wiem panu, pa­nie Fi­li­pie. Za bar­dzo by się panu spodo­bało – od­parła. – Pod­po­wiem tylko, że do­kład­nie to samo przedaw­ko­wał Mi­chael Jack­son... Za­tem nie trak­tuj­cie tego jako life hacku.

No do­brze, ale po­wróćmy do No­wego Jorku. To już nie były prze­lewki! Mia­łem prze­biec dwa razy dłuż­szą trasę niż w War­sza­wie. Czter­dzie­ści dwa ki­lo­me­try z ha­czy­kiem. Kró­lew­ski dy­stans. Po­dobno nie da się prze­biec ma­ra­tonu bez wcze­śniej­szego mor­der­czego tre­ningu. Co pro­szę? Jak to się nie da? Ja nie dam rady? No to się jesz­cze prze­ko­namy!

Kiedy Ro­bert, mój tre­ner bie­ga­nia, usły­szał, jaki mam plan, spoj­rzał na mnie z lek­kim prze­ra­że­niem. Po­dra­pał się po gło­wie, po­mil­czał, ale wresz­cie po­wie­dział, co my­śli:

– Jesz­cze ni­gdy tego nie ro­bi­łem, ale roz­pi­szę ci tre­ningi na cztery mie­siące – oświad­czył, spoj­rzaw­szy na mnie jak na ko­smitę. – Ale wiesz, Fi­lip, że to się jesz­cze prak­tycz­nie ni­komu nie udało?

Nie mógł mnie le­piej zmo­ty­wo­wać.

Plan tre­nin­gowy za­kła­dał, że będę prze­bie­gać sumę ki­lo­me­trów ma­ra­tonu w ciągu ty­go­dnia. To zna­czy: czter­dzie­ści dwa ki­lo­me­try z ha­czy­kiem na sie­dem dni. Czyli mia­łem bie­gać co­dzien­nie re­gu­lar­nie albo jed­nego dnia mało, a in­nego wię­cej. Ważne, żeby zga­dzał się bi­lans.

„Ge­nialne!”, ucie­szy­łem się szcze­rze. Wpraw­dzie roz­pi­ska wy­glą­dała dość mor­der­czo, ale jak naj­bar­dziej do zro­bie­nia. I wtedy dała o so­bie znać ona. De­pre­sja.

De­pre­sji można się na­uczyć. Ja je­stem w sta­nie bez­błęd­nie prze­wi­dzieć, kiedy na­dej­dzie ko­lejny cykl. Ale mimo tej wie­dzy, kiedy już po­jawi się na do­bre, od razu przej­muje moje naj­bar­dziej am­bitne plany. Do­pa­dła mnie. Roz­ło­żyła na ło­patki. Zła­pała za ryj.

Z mo­jego Mo­unt Eve­re­stu za­czą­łem się sta­czać co­raz ni­żej i ni­żej. Nie by­łem w sta­nie zmo­bi­li­zo­wać się na­wet do opła­ca­nia ra­chun­ków, a co do­piero do re­ali­za­cji Pro­jektu Ma­ra­ton. Pa­trzy­łem w mój ka­len­darz tre­nin­gowy i by­łem co­raz bar­dziej prze­ra­żony. Do­szło do tego, że za­czą­łem się że­gnać z przy­ja­ciółmi. Do cho­lery, to nie są żarty, prze­cież na ma­ra­to­nach lu­dzie umie­rają! A ja przed ma­ra­to­nem nie prze­bie­głem w su­mie... ki­lo­me­tra. Do­kład­nie to ja­kieś sie­dem­set me­trów, bo wła­śnie po ta­kim dy­stan­sie roz­bo­lała mnie kostka, wró­ci­łem do domu i tak już zo­sta­łem.

Do­jeż­dżamy do ho­telu. Sce­ne­ria wy­gląda ba­jecz­nie. Nie­wiele jest pięk­niej­szych wi­do­ków od No­wego Jorku nocą. Ge­nialny Frank Si­na­tra miał ra­cję, to mia­sto ni­gdy nie śpi.

Ow­szem, neo­nowe tsu­nami za­piera dech w pier­siach, ale od­biór tych wspa­nia­łych wra­żeń za­kłóca wy­łącz­nie jedna myśl: za chwilę będę mu­siał sta­nąć na star­cie tego cho­ler­nego biegu.

Wresz­cie nad­cho­dzi dzień prawdy. Jest siódma rano, prze­cho­dzimy z ho­telu na prom. Wsia­dam z moją kum­pelą, eme­ry­to­waną za­wo­dową bie­gaczką, która kom­plet­nie nie wy­gląda na eme­rytkę. W tym mo­men­cie jest ona moim du­żym men­tal­nym wspar­ciem. Dzięki niej nie je­stem z tym sam. Mam świa­do­mość, że u mo­jego boku jest pro­fe­sjo­na­li­sta, który mnie ja­koś prze­pro­wa­dzi przez ten bieg.

Pły­niemy. Niebo jest tro­chę za­chmu­rzone, ale do­brze wi­dać Sta­tuę Wol­no­ści. Cie­pło, około dwu­dzie­stu stopni. Nie­któ­rzy ma­ra­toń­scy wy­ja­da­cze gry­ma­szą, że jest za go­rąco. Za go­rąco? Dla mnie po­goda ide­alna. Lu­dzie, w końcu mamy li­sto­pad!

Wy­je­cha­łem z War­szawy, nie zdą­żyw­szy się za­po­znać z jedną z naj­pięk­niej­szych tra­dy­cji no­wo­jor­skiego ma­ra­tonu. Kiedy do­cie­rasz do mia­steczka bie­ga­czy na Sta­ten Is­land, we wszyst­kich punk­tach stoją wo­lon­ta­riu­sze, któ­rzy od­bie­rają od cie­bie kurtkę, w któ­rej ru­szy­łeś rano z domu albo ho­telu, i póź­niej nie masz co z nią zro­bić. Kurtki zo­staną prze­ka­zane bez­dom­nym. Skala tego przed­się­wzię­cia jest gi­gan­tyczna. Na star­cie staje prze­cież pięć­dzie­siąt ty­sięcy bie­ga­czy! Wszę­dzie kon­te­nery z ubra­niami, ogrom ciu­chów. I to naj­lep­szych spor­to­wych ma­rek: Nike, New Ba­lance, Adi­das. Nikt nie od­daje sta­rych, zszar­ga­nych łach­ma­nów. Fe­no­me­nalna rzecz!

Przez bramkę star­tową – każdy na swoim nu­me­rze ma jej ko­lor oraz nu­mer – wy­cho­dzimy na ulicę. Coś nie­by­wa­łego! At­mos­fera me­ga­pod­nio­sła. Mi­jamy ame­ry­kań­skich ma­ri­nes, je­ste­śmy co­raz bli­żej miej­sca startu. Ża­den ma­ra­ton na świe­cie nie ma ta­kiej oprawy! Ta­kich wi­do­ków!

Bieg za­czyna się na dwóch po­zio­mach mo­stu Ver­ra­zano-Nar­rows Bridge.

Ba­aam!

Strzela ar­mata. To sy­gnał, że wy­star­to­wała wła­śnie ko­lejna tura bie­ga­czy.

Te­raz my. Na­sza ko­lej. Ru­szamy!

Bie­gniemy pod górę, na most, póź­niej zbie­gamy pro­sto do Bro­oklynu. Po pierw­szych pię­ciu­set me­trach wi­dzę le­żą­cego na ulicy czło­wieka. Jest re­ani­mo­wany. Tak szybko, tak na­gle do­szło do pierw­szej in­ter­wen­cji me­dycz­nej. Re­ani­ma­cja wy­gląda bru­tal­nie i tro­chę prze­ra­ża­jąco. Wo­kół bie­ga­cza kłę­bią się ra­tow­nicy.

Nie­zły po­czą­tek...

Fak­tem jest, że pierw­szy pod­bieg był me­ga­trudny. Do tego stres i emo­cje, z któ­rymi trzeba so­bie ja­koś po­ra­dzić. W ogóle no­wo­jor­ska trasa jest mor­der­cza, pełna po­fa­lo­wa­nego te­renu. Od­czu­wasz to zwłasz­cza na trzy­dzie­stym ki­lo­me­trze, gdzie każda naj­mniej­sza nie­rów­ność as­faltu wcho­dzi w nogi i w dupę, do­słow­nie jak wier­tarka.

Wi­dzę za­tem le­żą­cego fa­ceta i za­czyna do mnie do­cie­rać, że żarty się skoń­czyły. Fi­lip, co ty ro­bisz naj­lep­szego? Prze­cież do tego ma­ra­tonu w ogóle nie tre­no­wa­łeś. Coś w stylu For­re­sta Gumpa, który usły­szał „Run, For­rest, run!” i po­biegł.

Bie­gnę na am­bi­cji, bo­skim za­chwy­cie i ad­re­na­li­nie. Nikt wo­kół mnie nie wy­gląda na przy­pad­ko­wego bie­ga­cza. Na ma­ra­ton nikt nie przy­jeż­dża, je­śli nie jest bie­ga­czem.

Oprócz mnie. Ja nie je­stem nim na pewno.

Przed sa­mym star­tem więk­szość za­wod­ni­ków miała jesz­cze ostat­nie tre­ningi. Ja się na nich, oczy­wi­ście, nie po­ja­wi­łem. Po pierw­sze nie chcia­łem zdra­dzać swo­jej spor­to­wej formy, a po dru­gie ba­łem się, że po tre­ningu do­stanę ta­kich za­kwa­sów, że ni­g­dzie nie po­bie­gnę.

– Ro­zu­miemy, chcesz to zro­bić na świe­żo­ści. – Po­kle­py­wali mnie za­wod­nicy, do­ce­nia­jąc moją tak­tykę.

„Ta­kiej świe­żo­ści to wy ni­gdy nie wi­dzie­li­ście”, po­my­śla­łem so­bie w du­chu.

Ale na ra­zie bie­gnę. I nie za­mie­rzam szybko się za­trzy­my­wać.

Prze­bie­gamy przez most Ver­ra­zano, wi­dzimy wielką ta­blicę z na­pi­sem „Bro­oklyn”. Obok ty­powe ame­ry­kań­skie sze­re­gowce. Do­strze­gam pierw­szych ki­bi­ców. I to ja­kich ki­bi­ców. Mają grilla, je­den fa­cet stoi z gi­tarą, drugi z pla­kietką: „Go run­ners! We­lcome to NYC”. Da­lej dzieci, które mają w rę­kach kla­paczki, znane w Pol­sce z za­wo­dów w sko­kach nar­ciar­skich. „Co to za ko­smici?”, my­ślę so­bie w lek­kim szoku, ale na­tych­miast oka­zuje się, że to za­le­d­wie ma­lutki wstęp do tego, co zo­ba­czy­łem za chwilę.

No­wo­jor­czycy to lu­dzie z in­nej ga­lak­tyki. Ni­g­dzie nie wi­dzia­łem ta­kiego za­an­ga­żo­wa­nia w ki­bi­co­wa­nie jak tu­taj. Przy tra­sie stoją tłumy z trans­pa­ren­tami, cu­kier­kami, żel­kami, pi­wem, coca-colą. Co dwie­ście me­trów na Bro­okly­nie gra ze­spół roc­kowy, przed ko­ścio­łami usta­wiły się grupy go­spel. Do­słow­nie jak w ame­ry­kań­skim fil­mie. Afro­ame­ry­kanki w swo­ich ko­lo­ro­wych ubra­niach śpie­wają pio­senki o Je­zu­sie pod ostre gi­ta­rowe riffy. Kom­pletny od­lot!

Sunę wła­ści­wie siłą tego tłumu. Za­po­mi­nam, że je­stem nie­przy­go­to­wany, i to ja­koś prze­staje mieć zna­cze­nie. Psy­chika po­trafi zro­bić z ludz­kim or­ga­ni­zmem nie­praw­do­po­dobne rze­czy. Je­stem w eu­fo­rii, na tle­no­wym haju. Po­ko­nuję piąty, póź­niej dzie­siąty ki­lo­metr. Wbie­gam w pol­ską dziel­nicę. Wia­domo, nie mogę zro­bić wstydu ro­da­kom.

Bie­gnę da­lej.

Na­gle, na pięt­na­stym ki­lo­me­trze czuję, że mu­szę się na­pić piwa. Zimne piwo, na ten mo­ment naj­więk­szy must have ży­cia. Za­chciało mi się, jak ko­bie­cie w ciąży ki­szo­nych ogór­ków w akom­pa­nia­men­cie lo­dów wa­ni­lio­wych.

Na szczę­ście je­ste­śmy na pol­skim Gre­en­po­in­cie, na­gle wi­dzę, że stoi fa­cet z ta­bliczką: „Piwo”. Jak­bym so­bie go wy­cza­ro­wał!

Obok mnie wciąż bie­gnie moja kum­pela. Wiem, że je­stem dla niej ha­mul­co­wym. Gdyby nie ja, mo­głaby dmuch­nąć ten ma­ra­ton po­ni­żej czte­rech go­dzin. Ja zmę­czony bie­gnę już bar­dziej świń­skim truch­tem i wi­dzę, że ona się ze mną mę­czy. Chcę ją też pu­ścić z in­nego po­wodu. Czuję, że zbli­żam się do mo­mentu, w któ­rym po­wi­nie­nem zo­stać wy­łącz­nie ze swo­imi my­ślami.

– Da­lej po­bie­gnę już sam – mó­wię do mo­jej to­wa­rzyszki do­kład­nie w po­ło­wie trasy.

– Je­ste­śmy tu­taj ra­zem. Bę­dziemy się wspie­rać do końca. – Asia nie pali się do mo­jego po­my­słu.

– Nie, pro­szę, bie­gnij ro­bić swój czas.

Zro­zu­miała, ru­szyła i szybko znik­nęła mi z oczu.

Bie­gnę przez most Bro­okliń­ski i za­czyna mi się ro­bić co­raz dziw­niej. Wra­cają fla­sh­backi naj­trud­niej­szych wspo­mnień.

Nie by­łem w No­wym Jorku od bar­dzo dawna. Do­kład­nie od lipca 2015 roku. Tam­tego lipca. W cza­sie, który stał się naj­więk­szym kosz­ma­rem mo­jego ży­cia.

Po­le­cia­łem wtedy do Sta­nów zu­peł­nie tu­ry­stycz­nie, po­sie­dzieć tro­chę w No­wym Jorku, a póź­niej na Flo­ry­dzie. Moja ko­le­żanka, która miała w NYC miesz­ka­nie, aku­rat le­ciała do Eu­ropy.

– Mam wolny apar­ta­ment, nie chciał­byś za­trzy­mać się u mnie? – za­py­tała któ­re­goś dnia.

Ta­kim pro­po­zy­cjom po pro­stu się nie od­ma­wia.

Po­sta­no­wi­łem, że po­jadę, ale wcze­śniej spę­dzę czas z moim sy­nem Mak­sem. Żeby nie było mu przy­kro, że jadę bez niego. Wy­bra­li­śmy się po ro­wer do sko­ków na ram­pie. Maks miał to­talną za­jawkę na tym punk­cie. Ga­da­li­śmy o tym, że po­je­dzie na obóz dla fre­esty­lo­wych dzie­cia­ków, jak zwy­kle nie za­my­kały się nam usta. Dzień przed moim wy­lo­tem po­szli­śmy na lody do Wi­la­nowa.

I to był ostatni, ostatni raz, kiedy go wi­dzia­łem.

Za­wsze kiedy mi­jam ka­wiar­nię w Wi­la­no­wie, wi­dzę to me­ta­lowe krze­sełko. Do­kład­nie to samo. Na­wet nie za­rdze­wiało, cho­ciaż od tam­tego dnia mi­nęło dzie­więć lat. Pa­mię­tam smaki, które za­mó­wi­li­śmy, mo­ment od­pro­wa­dze­nia Maksa do miesz­ka­nia na Sar­mac­kiej. Umó­wi­li­śmy się, że wy­je­dzie po mnie na lot­ni­sko.

Wszystko zo­stało za­pla­no­wane. Tak po pro­stu, jak to lu­dzie or­ga­ni­zują swoje ży­cie.

Bie­gnę co­raz szyb­ciej. Wiele osób już tylko idzie. Pod­bieg wzdłuż mo­stu na­prawdę daje w kość, ale ja już nie czuję bólu, stra­chu, lęku. Wiem, że mu­szę za­pier­da­lać, bo emo­cje bu­zują we mnie co­raz sil­niej. Roz­sa­dzają mnie od środka.

W my­ślach wi­dzę ob­razy, słowa, ese­mesy. Niby zwy­kłe, jak każde, a jed­nak już wtedy ukła­da­jące się w ten bez­na­dziejny plan. Mój tata, a dla Maksa dzia­dek Zyg­munt, za­pa­lony siat­karz, za­wsze miał am­bi­cje, żeby wszy­scy w na­szej ro­dzi­nie zo­stali za­wo­do­wymi siat­ka­rzami. Ja gra­łem w siat­kówkę, moja sio­stra We­ro­nika grała w pierw­szej li­dze, a ku­zynka w re­pre­zen­ta­cji Fran­cji. Nie było in­nej drogi. Także Maks zo­stał za­brany na tre­ning siat­kar­ski. Po roku tre­nin­gów miał po­je­chać na pierw­szy obóz spor­towy do Ukty na Ma­zu­rach, do szkoły, w któ­rej ja też kie­dyś by­łem. I by­łem pe­wien, że to miej­sce się mo­jemu sy­nowi nie spodoba. On był przy­zwy­cza­jony do wa­ka­cji w ho­telu z ba­se­nem i róż­nymi wy­go­dami. Wiem, że to brzmi ba­na­nowo i ego­istycz­nie, ale nie za­mie­rzam uda­wać, że miej­sce do spa­nia w jed­nej sali z ko­le­gami uwa­żał za wy­ma­rzoną opcję spę­dze­nia wa­ka­cji. Nic dziw­nego, że za­dzwo­nił do mamy i po­pro­sił, żeby go stam­tąd za­brała.

Nie wie­dzia­łem o tym. Nikt mnie nie po­in­for­mo­wał. Gdy­bym wie­dział, przy­le­ciał­bym pierw­szym sa­mo­lo­tem. Wiem, że tak bym zro­bił! Ale nikt mi, kurwa, o tym nie po­wie­dział!

Wbie­gam na Man­hat­tan.

W 2015 roku miesz­ka­łem na West Vil­lage, nad rzeką Hud­son, nie­da­leko miej­sca, gdzie lą­do­wał ka­pi­tan Sully.

Już nie bie­gnę, tylko pę­dzę w sza­leń­czym tem­pie. Nie ma ni­kogo, kto w tym mo­men­cie byłby ode mnie szyb­szy. Ja­kaś nad­przy­ro­dzona siła we­szła w moje nogi, moje ciało. Za chwilę znajdę się obok miej­sca, w któ­rym to wszystko się za­częło. A za­częło się w nocy, w no­wo­jor­skim apar­ta­men­towcu.

Dzie­sią­tego lipca 2015 roku mia­łem dziwny sen. Tylko czy to rze­czy­wi­ście mi się przy­śniło? Wciąż nie je­stem pe­wien. Sen był tak na­ma­calny, jak­bym rze­czy­wi­ście w nim był.

Ni­gdy nie za­sy­piam w zu­peł­nej ciem­no­ści, zo­sta­wiam so­bie ta­kie pół­świa­tło, punkt od­nie­sie­nia. Na­zy­wam je świa­tłem na­dziei. Wstaję więc z łóżka i wy­cho­dzę z pięk­nej przy­tul­nej sy­pialni w od­cie­niach beżu. Idę do ła­zienki. Za oknem sły­szę szum ulicy, on układa się w me­lo­dię klak­so­nów, sy­ren i szumu. Cią­głego jed­no­staj­nego szumu. Idę do ła­zienki w kon­kret­nym celu: po­wyj­mo­wać so­bie wszyst­kie zęby. Wyj­muję je więc, a one upa­dają je­den po dru­gim i od­bi­jają się od umy­walki, z ta­kim głu­chym, por­ce­la­no­wym dźwię­kiem. Puk, puk, lą­duje w niej ko­lejny ząb. A ja przy­glą­dam się swo­jej bez­zęb­nej twa­rzy w lu­strze.

Są sny, które pa­mię­tasz tylko we frag­men­tach. Czu­jesz, że były dla cie­bie ważne, ale nie po­tra­fisz ich w pełni od­two­rzyć. Ja tam­ten mój sen pa­mię­tam aż za do­brze. Z wszyst­kimi de­ta­lami. Pa­mię­tam, w co by­łem ubrany, T-shirt, za­pach apar­ta­mentu, od­głos upa­da­ją­cych zę­bów... Nie znam się na snach, ale we­dług więk­szo­ści do­stęp­nych in­ter­pre­ta­cji gu­bione zęby nie za­po­wia­dają ni­czego do­brego. Prze­ko­na­łem się o tym już kilka dni póź­niej, a do­kład­nie w czwart­kowy po­ra­nek 16 lipca 2015 roku. Dzień, który zmie­nił wszystko. To wła­śnie wtedy nie mo­głem się do­dzwo­nić do Maksa i jego mamy. Maks po­wi­nien być wtedy na obo­zie. „Pew­nie ma za­ję­cia, nie ma czasu na od­bie­ra­nie te­le­fo­nów od ojca”, uspo­ka­ja­łem się, usi­łu­jąc ra­cjo­nal­no­ścią od­go­nić oj­cow­ską in­tu­icję. Aż na­gle za­dzwo­nił te­le­fon. To była mama Maksa. I mo­ment, w któ­rym do­wie­dzia­łem się, że mój syn nie żyje. Zgi­nął w wy­padku sa­mo­cho­do­wym.

Mój syn