Kura i kaczor ebook

Ka­czor ku­rze wil­kiem

Gdy mój sy­nek, Kac­per, był mały, uwiel­biał oglą­dać u babci filmy przy­rod­ni­cze. Je­den z nich za­pa­mię­ta­łem szcze­gól­nie: opo­wia­dał o sta­dzie lwów, które aku­rat opie­ko­wało się swo­imi mło­dymi – a że opieka po­lega także na kar­mie­niu, do­ro­słe lwy po­lo­wały na różne pysz­no­ści. Zer­ka­łem ką­tem oka na Kac­perka, za­sta­na­wia­jąc się, czy to jest już ten mo­ment, w któ­rym po­wi­nie­nem od­cią­gnąć jego uwagę od ekranu. Za każ­dym ra­zem jed­nak gło­śno pro­te­sto­wał, ar­gu­men­tu­jąc – przy­znaję, dość sen­sow­nie – że skoro film jest wy­świe­tlany w nie­dzielne po­po­łu­dnie, to na pewno dzieci mogą go obej­rzeć. A że bab­cia go­rąco Kac­perka wspie­rała, wkrótce zo­ba­czy­li­śmy scenę po­lo­wa­nia. Lwice skra­dają się przez wy­so­kie trawy w stronę ni­czego nie­podej­rze­wa­ją­cych an­ty­lop. Na­gle – trzask! An­ty­lopy zry­wają się do ucieczki, lwy pę­dzą za nimi, bab­cia kroi ser­nik, Kac­pe­rek za­ci­ska piąstki – a ja wy­trzesz­czam oczy to na niego, to na te­le­wi­zor! Zgod­nie z prze­wi­dy­wa­niami, po chwili dało się sły­szeć po­chli­py­wa­nie.

– Lwy też mu­szą coś jeść... – pró­bo­wa­łem wy­tłu­ma­czyć.

– Wła­śnie – wy­ją­kał za­pła­kany Kac­per. – Wszyst­kie an­ty­lopy ucie­kły i te­raz biedne lwiątka będą głodne!

Przy­po­mnia­łem so­bie tę scenkę, czy­ta­jąc ko­lejną, trze­cią już (hurra!) książkę Léo­polda Chau­veau udo­stęp­nioną pol­skim czy­tel­ni­kom. To, co współ­cze­śnie uzna­jemy za prze­wrot­ność oso­bli­wej twór­czo­ści tego au­tora, ma trzy źró­dła: mó­wiony cha­rak­ter jego prozy, która ewi­dent­nie kieł­ko­wała pod­czas uważ­nych, czę­sto za­baw­nych roz­mów z dziećmi; zna­jo­mość kla­syki – od Ba­jek Je­ana de La Fon­ta­ine’a po Bi­blię; no i trau­ma­tyczne do­świad­cze­nia, z ja­kimi I wojna świa­towa wtar­gnęła w ży­cie tego em­pa­tycz­nego wraż­liwca (słu­żył jako woj­skowy chi­rurg, na­pa­trzył się więc aż za­nadto na bez­sen­sowne cier­pie­nie, okru­cień­stwo oraz na śmierć). Do­dajmy do tego spię­trze­nie w ciągu trzech lat oso­bi­stych tra­ge­dii: uto­nię­cie naj­star­szego syna, Pierre’a, które – wszystko na to wska­zuje – przy­czy­niło się do za­koń­czo­nej śmier­cią de­pre­sji żony pi­sa­rza, a za­raz po­tem ko­lejny cios – nie­po­wo­dze­nie ope­ra­cji naj­młod­szego syna, Re­nauda, w wy­niku któ­rej dziecko umiera (ope­ro­wał Le­opold).

Wy­daje się, że to zbyt wiele na jed­nego czło­wieka, prawda?

Mimo to proza Chau­veau jest prze­siąk­nięta nieco sar­ka­stycz­nym, czar­nym hu­mo­rem. Ewi­dent­nie zra­żony do ludz­kiej na­tury, bo­ha­te­rami swo­ich opo­wie­ści czyni zwie­rzęta, czę­sto je an­tro­po­mor­fi­zu­jąc. A że im wię­cej w zwie­rzę­tach czło­wieka, tym wię­cej w nich głu­poty i okru­cień­stwa – cech, które zdają się przy­pi­sane szcze­gól­nie na­szemu ga­tun­kowi. Kura i ka­czor, czyli ty­tu­łowe po­sta­cie trzy­ma­nej przez Pań­stwa książki, po­dej­mują nie­raz de­cy­zje jak ge­ne­ra­ło­wie na placu boju – bez­tro­sko prze­cho­dząc nad ofia­rami wła­snych po­my­słów. Cie­kawe, że na tym tle okru­cień­stwo, ja­kie na­tura dyk­tuje zwie­rzę­tom (choćby kro­ko­dy­lowi, który też prze­cież chce jeść), wy­daje się jak naj­bar­dziej na miej­scu, w prze­ci­wień­stwie do bez­sen­so­wego za­bi­ja­nia, w któ­rym spe­cja­li­zują się lu­dzie. Mały He­nio, słu­cha­jąc o przy­go­dach kury i ka­czora, za­uważa, że na współ­czu­cie bar­dziej w tej opo­wie­ści za­słu­gują inni bo­ha­te­ro­wie niż wła­śnie ci ty­tu­łowi. Bo też dzieci mają tę za­tra­caną przez do­ro­słych umie­jęt­ność do­strze­ga­nia tego, co jest zgodne z re­gu­łami świata, a co bywa ich po­gwał­ce­niem!

Grze­gorz Kas­depke

PS Kac­pe­rek nie wy­rósł na de­wianta, prze­ciw­nie – jest em­pa­tycz­nym trzy­dzie­sto­lat­kiem (nie­ma­ją­cym jed­nak złu­dzeń co do na­tury czło­wieka).