Kryminał. Kobieta o dwóch nazwiskach ebook

Jo­seph Smith Flet­cher

Ko­bie­ta o dwóch na­zwi­skach

Ty­tuł ory­gi­na­łu: The Ray­ner-Sla­de Amal­ga­ma­tion

Pro­jekt okład­ki

Mi­ko­łaj Ja­strzęb­ski

Kon­wer­sja do wer­sji elek­tro­nicz­nej

Mi­ko­łaj Ja­strzęb­ski (epub@mi­ko­laj.co)

Edy­cję opra­co­wa­no na pod­sta­wie au­to­ry­zo­wa­ne­go prze­kła­du z an­giel­skie­go Ja­ni­ny Za­wi­szy Kra­suc­kiej:

War­sza­wa [1930]

© Co­py­ri­ght for this edi­tion by Wy­daw­nic­two LTW

ISBN 978-83-7565-439-4

Wy­daw­nic­two LTW

ul. Sa­wic­kiej 9, Dzie­ka­nów Le­śny

05-092 Ło­mian­ki

tel. 22 751-25-18

www.ltw.com.pl

e-mail: [email protected]

I. SPOTKANIE O PÓŁNOCY

Oko­ło go­dzi­ny je­de­na­stej wie­czo­rem, w po­nie­dzia­łek, 12 maja 1914 roku, Mar­shall Al­ler­dy­ke, czter­dzie­sto­let­ni sta­ry ka­wa­ler, wła­ści­ciel fa­bry­ki suk­na w Brad­ford, przy­był na dwo­rzec Cen­tral­ny z Man­che­ste­ru, gdzie ba­wił za in­te­re­sa­mi w cią­gu ostat­nich kil­ku dni. Gdy tyl­ko wy­siadł na pe­ron, do­strzegł swe­go szo­fe­ra w zie­lo­nej li­be­rii, któ­ry zbli­żył się doń w mil­cze­niu i, po­wi­taw­szy swe­go pana ukło­nem, po­dał mu dużą bia­łą ko­per­tę.

– Go­spo­dy­ni ka­za­ła wrę­czyć to panu na dwor­cu, sir – oznaj­mił. – To jest te­le­gram, któ­ry przy­szedł dziś o czwar­tej po po­łu­dniu. Go­spo­dy­ni nie chcia­ła go wy­słać panu, bo była pew­na, że te­le­gram ten nie za­sta­nie pana już w Man­che­ste­rze.

Al­ler­dy­ke ro­ze­rwał ko­per­tę, pod­szedł do la­tar­ni i prze­czy­tał de­pe­szę. Treść jej była na­stę­pu­ją­ca:

Na po­kła­dzie okrę­tu „Pe­ri­sco”, dnia 12 maja, godz. 2:15 po poł.

Przy­bę­dę do Hull dzi­siaj wie­czo­rem ho­tel dwor­co­wy stop ju­tro jadę do Lon­dy­nu stop pra­gnął­bym się z tobą zo­ba­czyć w bar­dzo waż­nej spra­wie.

Ja­mes

Al­ler­dy­ke prze­czy­tał jesz­cze raz de­pe­szę, po czym wsu­nął ją do kie­sze­ni i, spoj­rzaw­szy na ze­gar sta­cyj­ny, zwró­cił się do szo­fe­ra.

– Gaf­f­ney – rzekł – jak dłu­go po­trwa jaz­da stąd do Hull?

Szo­fe­ra nie zdzi­wi­ło wi­docz­nie py­ta­nie, słu­żył bo­wiem u Al­ler­dy­ke’a od trzech lat i do jego po­my­słów był przy­zwy­cza­jo­ny.

– Do Hull? – po­wtó­rzył. – Trze­ba bę­dzie je­chać przez Le­eds, Sel­by i How­den. Oko­ło sześć­dzie­się­ciu mil w pro­stej li­nii, ale w Sel­by trze­ba okrą­żyć, sir. Czy­li bę­dzie­my mu­sie­li je­chać oko­ło czte­rech go­dzin.

– Czy jest za­pas ben­zy­ny? – za­py­tał Al­ler­dy­ke. – O któ­rej je­dli­ście ko­la­cję?

– O dzie­sią­tej, sir.

– Spro­wadź­cie sa­mo­chód przed ho­tel – roz­ka­zał Al­ler­dy­ke. – Wyj­mie­cie ter­mo­sy z ku­fra i przy­nie­sie­cie je do re­stau­ra­cji ho­te­lo­wej.

Szo­fer skło­nił się i szyb­kim kro­kiem ru­szył w kie­run­ku bu­dyn­ku sta­cyj­ne­go. Al­ler­dy­ke przez dwo­rzec tu­ne­lo­wy wy­szedł na uli­cę i w dzie­sięć mi­nut póź­niej zna­lazł się w ho­te­lu Pół­noc­nym. Gdy z ko­lei kwa­drans po­tem szo­fer zja­wił się w ho­te­lu, Al­ler­dy­ke roz­ka­zał jed­ne­mu z kel­ne­rów na­peł­nić ter­mo­sy go­rą­cą kawą i za­pa­ko­wać kil­ka ka­na­pek z mię­sem i z se­rem.

– Może by­ście te­raz coś zje­dli, Gaf­f­ney – za­pro­po­no­wał. – Każ­cie po­dać so­bie dru­gą ko­la­cję, bo w dro­dze na pew­no bę­dzie­cie głod­ni.

Pod­czas gdy szo­fer pił kawę, Al­ler­dy­ke po raz trze­ci czy­tał otrzy­ma­ną de­pe­szę. Dzi­wił się, co mo­gło skło­nić ku­zy­na do wy­sła­nia mu tej wia­do­mo­ści. Ja­mes Al­ler­dy­ke, młod­szy nie­co od Mar­shal­la, rów­nież ka­wa­ler, czło­wiek o nie­zwy­kłym tem­pe­ra­men­cie, od kil­ku lat pro­wa­dził wiel­kie in­te­re­sy w Pół­noc­nej Eu­ro­pie, a zwłasz­cza w Ro­sji. Ostat­nio wła­śnie dłuż­szy czas prze­by­wał w Pe­ters­bur­gu za inte­re­sa­mi i wra­cał te­raz do kra­ju przez Sztok­holm i Chri­stia­nię, w któ­rych to mia­stach za­trzy­my­wał się po kil­ka dni. Mar­shall Al­ler­dy­ke był prze­ko­na­ny, że waż­na spra­wa, o któ­rej ku­zyn wspo­mi­nał w de­pe­szy, nie ma nic wspól­ne­go z do­tych­cza­so­wy­mi jego in­te­re­sa­mi, i że praw­do­po­dob­nie za­szło w mię­dzy­cza­sie coś nad­zwy­czaj­ne­go. Je­że­li Ja­mes wy­słał spe­cjal­ną ra­dio­de­pe­szę z Mo­rza Pół­noc­ne­go, to spra­wa była praw­do­po­dob­nie tak waż­na, że umyśl­nie dla zo­ba­cze­nia się z ku­zy­nem chciał Ja­mes za­trzy­mać się w Hull, choć­by na jed­ną noc. Dla Mar­shal­la Al­ler­dy­ke żad­na po­dróż nie przed­sta­wia­ła trud­no­ści, a cóż do­pie­ro prze­by­cie sześć­dzie­się­ciu mil wy­god­nym au­tem, w ja­sną, księ­ży­co­wą noc…

Przed pół­no­cą Al­ler­dy­ke, owi­nię­ty w cie­pły po­dróż­ny płaszcz, za­jął miej­sce w swym luk­su­so­wym wo­zie mar­ki Rolls-Roy­ce, spraw­dziw­szy jesz­cze raz, czy i ter­mo­sy i pacz­ka z je­dze­niem zo­sta­ły za­pa­ko­wa­ne, roz­ka­zał Gaf­f­ney­owi ru­szyć. Zmę­czo­ny po ca­ło­dzien­nej po­dró­ży ko­le­ją, Al­ler­dy­ke za­snął na­tych­miast i nie obu­dził się na­wet, gdy auto mi­ja­ło ka­mie­ni­ste przed­mie­ścia mia­stecz­ka Le­eds, wy­bo­istą dro­gę z Sel­by i wjeż­dża­ło do How­den. Do­pie­ro wśród ci­chych uli­czek How­den zbu­dził się na­gle i stwier­dził ze zdzi­wie­niem, że Gaf­f­ney pro­wa­dzi roz­mo­wę z szo­fe­rem in­ne­go auta, któ­re przy­sta­nę­ło w tej chwi­li, ja­dąc w prze­ciw­nym kie­run­ku. Al­ler­dy­ke do­strzegł we­wnątrz li­mu­zy­ny mło­dą ko­bie­tę, otu­lo­ną w fu­tro.

– Co się sta­ło, Gaf­f­ney? – za­py­tał, spusz­cza­jąc szy­bę, dzie­lą­cą go od szo­fe­ra.

– Tam­ten kie­row­ca chciał się do­wie­dzieć, jaka, jest naj­lep­sza dro­ga, bie­gną­ca przez Ouse, sir – od­parł Gaf­f­ney. – Po­in­for­mo­wa­łem go, że są dwie dro­gi, jed­na w po­bli­żu Bo­oth, dru­ga obok Lan­grick. A do­kąd je­dzie­cie? – za­py­tał, zwra­ca­jąc się do spot­ka­ne­go szo­fe­ra.

– Chcie­li­by­śmy prze­ciąć li­nię ko­lei Pół­noc­nej – od­parł nie­zna­jo­my – bo pani pra­gnie wsiąść gdzieś po dro­dze do eks­pre­su szkoc­kie­go. Może by tak w Don­ca­ster, ale…

W tej sa­mej chwi­li okien­ko auta otwo­rzy­ło się i wyj­rza­ła przez nie mło­da ko­bie­ta. Pro­mie­nie księ­ży­ca oświe­tli­ły jej ład­ną twarz, a Al­ler­dy­ke grzecz­nie uchy­lił czap­ki. Nie­zna­jo­ma, lat oko­ło dwu­dzie­stu pię­ciu, ski­nę­ła mu uprzej­mie głów­ką.

– Czy ze­chce ła­ska­wa pani przy­jąć moją radę? za­py­tał. – Zro­zu­mia­łem, że chce pani zdą­żyć na któ­rą­kol­wiek z po­bli­skich sta­cji…

– Na eks­pres szkoc­ki, ja­dą­cy do Edyn­bur­ga. – od­par­ła dama – Prze­ko­na­łam się po przy­by­ciu do Hull, że jesz­cze dzi­siaj w nocy będę mo­gła zdą­żyć na ten po­ciąg. Jaka sta­cja jest stąd naj­bli­żej, Don­ca­ster, Sel­by czy York?

– Je­ste­śmy te­raz w How­den – za­uwa­żył Al­ler­dy­ke, spo­glą­da­jąc na wy­so­ką wie­żę sta­re­go ko­ścio­ła. – Uwa­żam, że naj­le­piej bę­dzie po­je­chać przez Sel­by do Yor­ku. Wszyst­kie lon­dyń­skie po­cią­gi tam się za­trzy­mu­ją, a nie wszyst­kie przy­sta­ją w Sel­by i Don­ca­ster.

– Dzię­ku­ję panu. A za­tem – zwró­ci­ła się do swe­go szo­fe­ra – po­je­dzie pan do Yor­ku. Jak to da­leko? – za­py­ta­ła, da­rząc znów Al­ler­dy­ke’a mi­łym uśmiesz­kiem. – Czy bar­dzo da­le­ko?

– Mniej niż go­dzi­na dro­gi – od­parł Gaf­f­ney, wy­rę­cza­jąc swe­go pana. – Dro­ga rów­na jak stół!

Dama ski­nę­ła głów­ką. Sa­mo­cho­dy ru­szy­ły. Ale po kil­ku­na­stu mi­nu­tach Al­ler­dy­ke za­trzy­mał Gaf­f­neya.

– Już wpół do trze­ciej – za­uwa­żył, pa­trząc na ze­ga­rek. – Je­cha­li­śmy do­sko­na­le, Gaf­f­ney. Na­le­ża­ło­by coś zjeść i wy­pić. Też dziw­na hi­sto­ria, co? – że­by je­chać sa­mo­cho­dem z Hull i go­nić eks­pres pół­noc­ny na sta­cjach po dro­dze!

– Wi­docz­nie z Hull nie od­cho­dzą noc­ne po­cią­gi – od­parł Gaf­f­ney, za­bie­ra­jąc się do ka­na­pek. – Na po­ciąg do Yor­ku zdą­żą na pew­no. Czy pan chciał­by być w Hull o ozna­czo­nej po­rze, sir?

– Nie – od­rzekł Al­ler­dy­ke. – Jedź­cie tak, jak je­cha­li­ście do­tych­czas. Trud­niej bę­dzie je­chać pod górę. Gdy sta­nie­my w Hull, kie­ruj­cie się od razu do ho­te­lu dwor­co­we­go.

Gdy wy­je­cha­li z How­den, Al­ler­dy­ke za­snął zno­wu i obu­dził się do­pie­ro, gdy auto za­trzy­ma­ło się przed ho­te­lem w Hull. Na od­głos war­czą­ce­go mo­to­ru uka­zał się w drzwiach wej­ścio­wych noc­ny por­tier.

– Od­staw­cie auto do ga­ra­żu, Gaf­f­ney – rzekł Al­ler­dy­ke – a po­tem po­łóż­cie się spać i śpij­cie, jak dłu­go chce­cie. Przy­ślę po was, gdy bę­dzie trze­ba. – Zwró­cił się po­tem do noc­ne­go por­tie­ra. – Czy pan Ja­mes Al­ler­dy­ke za­trzy­mał się tu­taj? Miał przy­je­chać z Chri­stia­nii.

Noc­ny por­tier wpro­wa­dził go do kan­ce­la­rii.

– Więc pan jest Mar­shall Al­ler­dy­ke? – za­py­tał. – Ten pan zo­sta­wił tu dla pana kart­kę i pro­sił, aby ją panu wrę­czyć na­tych­miast po przy­jeź­dzie.

Al­ler­dy­ke wziął wi­zy­tów­kę z rąk por­tie­ra i rzu­cił okiem na kil­ka wier­szy, skre­ślo­nych po­śpiesz­nie ołów­kiem:

Je­że­li przy­je­dziesz w nocy, udaj się pro­sto do mego po­ko­ju, nu­mer 263 i obudź mnie. Pra­gnę cię wi­dzieć na­tych­miast. – J.A.

Al­ler­dy­ke scho­wał kart­kę do kie­sze­ni i zwró­cił się do por­tie­ra.

– Mój ku­zyn pra­gnie, abym udał się na­tych­miast do jego po­ko­ju – rzekł. – Może mi pan ze­chce wska­zać dro­gę? Czy przy­pad­kiem nie wie pan, o któ­rej go­dzi­nie mój ku­zyn przy­je­chał? – za­gad­nął Al­ler­dy­ke, wstę­pu­jąc za por­tie­rem na scho­dy. – Czy póź­no już było?

– Okręt „Pe­ri­sco” za­wi­nął do przy­sta­ni o pół do dzie­wią­tej. Było już chy­ba po dzie­wią­tej, gdy pań­ski przy­ja­ciel przy­szedł do ho­te­lu.

Al­ler­dy­ke przy­po­mniał so­bie na­gle ory­gi­nal­ne spo­tka­nie w How­den.

– Czy mie­li­ście tu ja­kąś damę, któ­ra wy­je­cha­ła wśród nocy? – za­py­tał. – Sa­mo­cho­dem?

– Ach! Ta dama! – za­wo­łał por­tier z uśmie­chem. – Do­syć mia­łem z nią kło­po­tu. Była to jed­na z pa­sa­że­rek „Pe­ri­sco”. Za­trzy­ma­ła się tu, aby odpo­cząć. Wy­na­ję­ła po­kój i wszyst­ko zda­wa­ło się w po­rząd­ku. Ale o pół do pierw­szej ze­szła do holu, mó­wiąc, że musi na­tych­miast wy­je­chać. Po­nie­waż jej po­wie­dzia­łem, że nie ma te­raz żad­ne­go po­cią­gu, za­żą­da­ła sa­mo­cho­du, któ­rym by mo­gła do­go­nić eks­pres w Sel­by albo Don­ca­ster. Dużo mia­łem kło­po­tu ze zna­le­zie­niem auta o tej po­rze, przy czym nie mia­łem kogo zo­sta­wić tu­taj w biu­rze. A pan ją spo­tkał po dro­dze, sir?

– Spo­tka­łem ją – od­parł Al­ler­dy­ke la­ko­nicz­nie. – Nie wie pan, czy to cu­dzo­ziem­ka?

– Wąt­pię – od­rzekł por­tier. – W każ­dym ra­zie nie­prze­cięt­nie pięk­na ko­bie­ta. Oto ten po­kój, sir.

Za­trzy­mał się u drzwi po­ko­ju, przy koń­cu dłu­gie­go ko­ry­ta­rza, i ci­cho za­pu­kał do drzwi.

– Na tym pię­trze wszyst­kie po­ko­je za­ję­te, sir – za­uwa­żył. – Mam na­dzie­ję, że pań­ski przy­ja­ciel nie śpi moc­no, bo są i tacy, któ­rych trze­ba ob­le­wać wodą, gdy się chce ich obu­dzić o czwar­tej nad ra­nem.

– Za­zwy­czaj śpi bar­dzo czuj­nie – od­parł Al­ler­dyke. Umilkł, na­słu­chu­jąc. – Niech pan jesz­cze raz za­pu­ka – rzekł do por­tie­ra, gdy po upły­wie kil­ku mi­nut Ja­mes się nie ode­zwał. – Na­le­ży pu­kać tro­chę moc­niej.

Por­tier za­pu­kał bar­dzo moc­no. Z po­ko­ju nie do­szedł ich ża­den szmer. Wresz­cie por­tier za­pu­kał po raz trze­ci. Al­ler­dy­ke za­czął się nie­po­ko­ić.

– To dziw­ne – rzekł. – Ku­zyn mój śpi za­wsze bar­dzo lek­ko, więc je­że­li jest te­raz w po­ko­ju, coś mu­sia­ło mu się stać. Czy bę­dzie moż­na otwo­rzyć te drzwi? Nie ma pan za­pa­so­we­go klu­cza?

– Klucz na pew­no tkwi w drzwiach od we­wnątrz, sir – od­parł por­tier. – Ale mamy taki klucz, któ­ry pa­su­je do wszyst­kich drzwi. Czy mam go przy­nieść?

– Na­tu­ral­nie! – rzekł Al­ler­dy­ke nie­cier­pli­wie. Za­czął spa­ce­ro­wać po wą­skim ko­ry­ta­rzu, za­sta­na­wia­jąc się, co to mo­gło zna­czyć, że Ja­mes nie sły­szał tak gło­śne­go do­bi­ja­nia się do drzwi. Ja­mes nie pi­jał al­ko­ho­lu, to­też trud­no było przy­pusz­czać, aby mógł za­snąć tak moc­no.

„Dziw­ne! – po­wtó­rzył w my­śli Al­ler­dy­ke, spa­ce­ru­jąc po ko­ry­ta­rzu. – A może go nie ma?…”

Ci­chut­kie otwar­cie są­sied­nich drzwi zbu­dzi­ło go z za­du­my. W mrocz­nym świe­tle ma­łej lamp­ki, za­wie­szo­nej u su­fi­tu, Al­ler­dy­ke uj­rzał wpa­trzo­ne­go w nie­go męż­czy­znę o po­tar­ga­nej czu­pry­nie i dłu­giej, pod­strzy­żo­nej bro­dzie. Męż­czy­zna spoj­rzał na Al­ler­dyke’a na pół gniew­nie, na pół po­błaż­li­wie i ci­cho za­mknął drzwi, tak jak przed chwi­lą je otwo­rzył. Al­ler­dy­ke po­wró­cił do drzwi po­ko­ju swe­go ku­zy­na i, au­to­ma­tycz­nie po­ło­żyw­szy dłoń na klam­ce, prze­ko­nał się, że drzwi były otwar­te.

Ode­tchnął z ulgą, prze­stę­pu­jąc próg po­ko­ju. Zde­cy­do­wa­nym ru­chem się­gnął do elek­trycz­ne­go kon­tak­tu. W ką­cie po­ko­ju, na mięk­kim fo­te­lu, zu­peł­nie ubra­ny, sie­dział Ja­mes Al­ler­dy­ke. Gdy Mar­shall pod­szedł bli­żej, prze­ko­nał się, że ma przed sobą tru­pa.

II. CZY ZABITY?

Przez kil­ka mi­nut Mar­shall Al­ler­dy­ke stał bez ru­chu po­środ­ku po­ko­ju. Wresz­cie pod­szedł do ku­zy­na i zwy­kłym, przy­ja­znym ru­chem, po­ło­żył mu rękę na ra­mie­niu. Dziw­ne pa­mięt­ne sło­wa, któ­ry­mi za­zwy­czaj do nie­go się zwra­cał wy­mó­wił te­raz au­to­ma­tycz­nie.

– Ja­mes, mój chłop­cze! Ja­mes, co ci się sta­ło, przy­ja­cie­lu?

W tej sa­mej chwi­li uprzy­tom­nił so­bie, że Ja­mes ni­g­dy już nie usły­szy jego słów. Cia­ło już było sztyw­ne, dreszcz prze­nik­nął Mar­shal­la. Bo­jaź­li­wie ro­zej­rzał się po po­ko­ju.

Pa­no­wa­ła tu śmier­tel­na ci­sza i ni­czym nie­zmą­co­ny po­rzą­dek, co zu­peł­nie nie przy­po­mi­na­ło zwy­kłe­go po­ko­ju ho­te­lo­we­go. Al­ler­dy­ke znał do­brze sys­te­ma­tycz­ność swe­go ku­zy­na i wie­dział, że po­kój, w któ­rym nie­bosz­czyk za­trzy­my­wał się cho­ciaż­by na jed­ną noc, był za­zwy­czaj na­le­ży­cie upo­rząd­ko­wa­ny. Na ma­łej to­a­le­cie usta­wio­ne były roz­ma­ite dro­bia­zgi, ja­sna pi­ża­ma le­ża­ła na po­dusz­ce, a mała wa­li­zecz­ka, z noc­ny­mi pan­to­fla­mi na wierz­chu, sta­ła przy łóż­ku. Na wie­sza­ku wi­siał płaszcz po­dróż­ny i szla­frok, a na jed­nym z krze­seł sta­ła duża po­dróż­na wa­li­za. Wszyst­ko to, w jed­nej chwi­li, ob­jął Al­ler­dy­ke swym by­strym wy­ro­kiem, po czym prze­niósł spoj­rze­nie na tru­pa.

Ja­mes Al­ler­dy­ke sie­dział w głę­bo­kim fo­te­lu przy wiel­kim owal­nym sto­le, usta­wio­nym w po­bli­żu okna. Miał na so­bie po­pie­la­ty gar­ni­tur, a je­den but, wi­docz­nie już zdję­ty, le­żał na dy­wa­ni­ku tuż przy fo­te­lu. Zmar­ły po­chy­lo­ny był na opar­cie fo­te­la, a na jego twa­rzy ma­ja­czył dziw­ny gry­mas, jak gdy­by smut­ny uśmiech roz­cza­ro­wa­nia czy nie­za­do­wo­le­nia. Łok­cia­mi wspar­ty był o po­rę­cze fo­te­la, pal­ce miał za­ci­śnię­te na skó­rza­nym obi­ciu. Wszyst­ko do­oko­ła świad­czy­ło, że pod­czas zdej­mo­wa­nia obu­wia, chwy­cił go na­gle ja­kiś skurcz, któ­ry wy­prę­żył jego cia­ło i że w tej wła­śnie po­zy­cji umarł. Spra­wiał ra­czej wra­że­nie czło­wie­ka po­grą­żo­ne­go we śnie.

Na od­głos kro­ków zbli­ża­ją­ce­go się por­tie­ra, Al­ler­dy­ke wy­szedł na ko­ry­tarz. Mi­mo­wol­nym ru­chem pod­niósł rękę do góry, jak gdy­by na­ka­zy­wał ci­szę.

– Ci­cho! – szep­nął. – Wie­dzia­łem, że coś się sta­ło. Mój ku­zyn nie żyje!

W naj­wyż­szym zdu­mie­niu por­tier upu­ścił trzy­ma­ny w ręku klucz. Gdy się schy­lał, aby go pod­nieść, jego twarz okry­ła się śmier­tel­ną bla­do­ścią.

– Nie żyje! – za­wo­łał stłu­mio­nym gło­sem. – Prze­cież spra­wiał wra­że­nie naj­zdrow­sze­go czło­wie­ka.

– A jed­nak nie żyje – rzekł Al­ler­dy­ke. – Leży tam mar­twy. Wejdź­my!

Są­sied­nie drzwi, z któ­rych przed kwa­dran­sem wyj­rzał męż­czy­zna z dłu­gą bro­dą, otwo­rzy­ły się zno­wu i ten sam czło­wiek wyj­rzał z za­cie­ka­wie­niem. Po chwi­li wy­szedł na ko­ry­tarz.

– Czy coś się sta­ło? – za­py­tał, zwra­ca­jąc się do Al­ler­dy­ke’a. – Je­stem le­ka­rzem, może po­trzeb­na ko­muś po­moc?

Al­ler­dy­ke nie­chęt­nie spoj­rzał na nie­zna­jo­me­go. Nie był pew­ny, czy czło­wiek ten był An­gli­kiem, czy też cu­dzo­ziem­cem; zda­wa­ło mu się, że w mo­wie je­go do­sły­szał cu­dzo­ziem­ski ak­cent. Udo­bru­chał się po chwi­li, bo przy­szło mu na myśl, że ton nie­zna­jo­me­go był na­praw­dę grzecz­ny, a na­wet ser­decz­ny.

– Je­stem panu nie­zmier­nie zo­bo­wią­za­ny – od­parł. – Nie­ste­ty już po­móc nie moż­na. Przy­je­cha­łem spe­cjal­nie, aby się zo­ba­czyć z moim ku­zy­nem i za­sta­łem go mar­twym. Zda­je mi się, że za­koń­czył ży­cie przed kil­ko­ma go­dzi­na­mi. Pan, jako le­karz, może to skon­sta­to­wać. Ze­chce pan wejść do po­ko­ju?

Skie­ro­wał się ku drzwiom, a tam­ci dwaj po­szli za nim. Na wi­dok tru­pa, nie­zna­jo­my za­wo­łał:

– Ach! Prze­cież to pan Al­ler­dy­ke!

– Więc pan go znał? – in­da­go­wał Mar­shall.

Nie­zna­jo­my, któ­ry zbli­żył się do zwłok i do­tknął dło­ni, za­ci­śnię­tej na po­rę­czy fo­te­la, ski­nął po­ta­ku­ją­co gło­wą.

– Przy­je­cha­łem z nim z Chri­stia­nii – od­parł. – Po­zna­łem go tam w ho­te­lu i spę­dzi­li­śmy wie­czór na przy­jem­nej po­ga­węd­ce. Ostrze­ga­łem go.

– Ostrze­gał go pan? Przed czym?

– Przed wsze­la­kim wy­sił­kiem – od­parł le­karz spo­koj­nie. – Za­uwa­ży­łem u nie­go symp­to­my cho­ro­by ser­ca. Wspo­mnia­łem mu o tym pod­czas na­szej roz­mo­wy. Ze śmie­chem mi od­po­wie­dział, że pro­wa­dzi bar­dzo ru­chli­we ży­cie. Ra­dzi­łem jed­nak, aby od­po­czął.

– Wiel­ki Boże! – za­wo­łał Al­ler­dy­ke z wi­docz­ną nie­cier­pli­wo­ścią. – Ja­mes był naj­zdrow­szym czło­wie­kiem pod słoń­cem.

– To pan tak uwa­żał – za­uwa­żył dok­tor. – Cóż może w tej spra­wie po­wie­dzieć laik? Te­raz mamy do­wód!

Wska­zał mar­twe cia­ło, któ­re­mu por­tier przy­glą­dał się ze zdu­mie­niem. Al­ler­dy­ke zda­wał się rów­nież przy­glą­dać zmar­łe­mu ku­zy­no­wi, w rze­czy­wi­sto­ści jed­nak roz­my­ślał o tym, co usły­szał przed chwi­lą.

– Więc pan są­dzi, że umarł śmier­cią na­tu­ral­ną? – za­py­tał, zwra­ca­jąc się do le­ka­rza. – Nie przy­pusz­cza pan, że jest w tym coś nie­ja­sne­go?

Dok­tor po­trzą­snął obo­jęt­nie gło­wą.

– My­ślę, że umarł na­gle, jak zresz­tą prze­wi­dy­wa­łem – od­parł. – Zwy­kła wada ser­ca. Atak przy­cho­dzi cał­kiem nie­spo­dzie­wa­nie. Wi­dzi pan, że ży­cie za­koń­czył w chwi­li zdej­mo­wa­nia obu­wia. Zbyt wiel­ka tu­sza też mu szko­dzi­ła i, praw­do­po­dob­nie, wysi­łek przy po­chy­le­niu się wy­wo­łał skurcz ser­ca. Oto przy­czy­na śmier­ci!

– Przy­czy­na śmier­ci! – po­wtó­rzył au­to­ma­tycz­nie Al­ler­dy­ke. – Ale co te­raz ro­bić? Co się robi w ta­kich wy­pad­kach?

– Póź­niej od­bę­dzie się śledz­two – od­rzekł dok­tor. – Mogę pod­pi­sać akt zgo­nu. Po­nie­waż zaś zo­sta­ję w Hull przez kil­ka dni, ze­znam pod­czas śledz­twa, co za­uwa­ży­łem. Na­le­ży jed­nak te wszyst­kie for­mal­no­ści zo­sta­wić na po­tem. Przede wszyst­kim ra­dził­bym po­słać po któ­re­goś z tu­tej­szych le­ka­rzy. Cia­ło trze­ba prze­nieść na łóż­ko, a ja za chwi­lę słu­żyć panu będę, tyl­ko się ubio­rę.

– Dzię­ku­ję panu – rzekł Al­ler­dy­ke. – Je­stem panu nie­zmier­nie wdzięcz­ny za wszyst­ko. Czy mogę wie­dzieć z kim mam przy­jem­ność?

– Na­zy­wam się Ly­den­berg – od­parł nie­zna­jo­my. – Za­raz panu przy­nio­sę wi­zy­tów­kę. A pana god­ność?

Al­ler­dy­ke wy­jął z kie­sze­ni port­fe­lik z wi­zy­tów­ka­mi.

– Na­zy­wam się Mar­shall Al­ler­dy­ke – od­parł. – Je­stem ku­zy­nem zmar­łe­go. Ni­g­dy nie przy­pusz­cza­łem, że go za­sta­nę w ta­kim sta­nie! Ni­g­dy nie sły­sza­łem, aby cier­piał na coś i uwa­ża­łem go za­wsze za czło­wie­ka bar­dzo sil­ne­go.

– Po­śle pan po dok­to­ra? – za­py­tał dok­tor Ly­den­berg. – Po­wi­nien pan bez­względ­nie to uczy­nić.

– Tak, po­my­ślę o tym – od­rzekł Al­ler­dy­ke, po czym zwró­cił się do por­tie­ra, któ­ry stał pod ścia­ną – Po­słu­chaj pan! – rzekł. – Nie na­le­ży ro­bić za­mie­sza­nia. Niech pan obu­dzi za­rzą­dza­ją­ce­go i po­pro­si go tu­taj. Jed­no­cze­śnie pro­szę za­wia­do­mić mego szo­fe­ra, że jest mi po­trzeb­ny. A te­raz, co do le­ka­rza. Czy zna pan ja­kie­goś do­bre­go dok­to­ra w Hull?

– Kil­ku ich jest w po­bli­żu, sir – od­parł por­tier. – Dok­tor Or­win z Celt­man Stre­et jest jed­nym z naj­bar­dziej wzię­tych le­ka­rzy. Mogę po­słać po nie­go.

– Do­brze! – zgo­dził się, Al­ler­dy­ke. – Ale przed­tem przy­ślij mi pan tu­taj mego szo­fe­ra. Pro­szę mu za­ko­mu­ni­ko­wać o tym, co się sta­ło.

W dzie­sięć mi­nut póź­niej Gaf­f­ney uka­zał się na pro­gu po­ko­ju. Al­ler­dy­ke pod­szedł do nie­go w mil­cze­niu.

– Gaf­f­ney – ode­zwał się po chwi­li. – Wi­dzi­cie co się sta­ło… Za­sta­łem pana Ja­me­sa bez ży­cia na tym fo­te­lu. Umarł przed kil­ko­ma go­dzi­na­mi. Miesz­ka tu obok ja­kiś dok­tor, któ­ry twier­dzi, że pan Ja­mes był cho­ry na ser­ce. Po­sła­łem po dru­gie­go le­ka­rza, a w mię­dzy­cza­sie chciał­bym przej­rzeć rze­czy mego ku­zy­na i wy mu­si­cie mi w tym po­móc. Wyj­mij­cie wszyst­ko z jego kie­sze­ni i włóż­cie do tej wa­li­zecz­ki.

Oby­dwaj za­bra­li się do ro­bo­ty, któ­ra z punk­tu wi­dze­nia lu­dzi, na­stro­jo­nych sen­ty­men­tal­nie, wy­da­ła­by się czymś nie­ludz­kim. Mar­shall Al­ler­dy­ke jed­nak był czło­wie­kiem, nie­po­zba­wio­nym zdro­we­go roz­sąd­ku i ro­bił wszyst­ko z wy­tknię­tym uprzed­nio ce­lem. W na­tu­ral­ną śmierć ku­zy­na wąt­pił i uwa­żał, że je­żeli Ja­mes Al­ler­dy­ke padł ofia­rą zbrod­ni­czej ręki, na­le­ża­ło wie­dzieć, co wła­ści­wie miał przy so­bie w chwil śmier­ci. Na ma­łej to­a­let­ce sta­ła skó­rza­na wa­li­zecz­ka, Al­ler­dy­ke otwo­rzył ją i roz­ło­żył na to­alet­ce całą jej za­war­tość. Była tam czap­ka po­dróż­na, dwie czy trzy książ­ki, kil­ka ga­zet, słow­nik ro­syj­ski i nie­wiel­ki ter­mos, z któ­rym Ja­mes Al­ler­dy­ke nie roz­sta­wał się ni­g­dy. Po­czę­to prze­szu­ki­wać kie­sze­nie zmar­łe­go. Zna­le­zio­no w nich ze­ga­rek z de­wiz­ką, pę­czek klu­czy, mo­nokl, małą sa­kiew­kę, na­peł­nio­ną zło­ty­mi mo­ne­ta­mi, pu­gi­la­res, za­wie­ra­ją­cy kil­ka­dzie­siąt bank­no­tów an­giel­skich i ob­cych, li­sty i roz­ma­ite pa­pie­ry oraz mały kie­szon­ko­wy no­tes. Al­ler­dy­ke umie­ścił to wszyst­ko w wa­li­zecz­ce, któ­rą za­mknął na klucz.

– To wszyst­ko, sir – szep­nął po chwi­li szo­fer. – Prze­szu­ka­łem już wszyst­kie kie­sze­nie.

Al­ler­dy­ke usta­wił wa­li­zecz­kę na gzym­sie ko­min­ka i, pod­szedł­szy do więk­szej po­dróż­nej wa­li­zy, zam­knął ją rów­nież na klucz, po czym klucz wsu­nął do swo­jej kie­sze­ni. W tej sa­mej chwi­li, na pro­gu uka­zał się już zu­peł­nie ubra­ny dok­tor Ly­den­berg, a za nim za­rzą­dza­ją­cy ho­te­lem, oraz star­szy je­go­mość, któ­re­go przed­sta­wio­no jako dok­to­ra Or­wi­na.

Gdy cia­ło Ja­me­sa Al­ler­dy­ke’a prze­nie­sio­ne zo­sta­ło na łóż­ko i obaj le­ka­rze po­chy­li­li się nad nim, roz­ma­wia­jąc ze sobą szep­tem. Al­ler­dy­ke przy­wo­łał do sie­bie za­rzą­dza­ją­ce­go i za­pro­wa­dził go w naj­od­le­glej­szy kąt po­ko­ju.

– Czy za­uwa­żył pan coś spe­cjal­ne­go, gdy ku­zyn mój przy­je­chał wczo­raj do ho­te­lu? – za­py­tał.

– Nie, po przy­jeź­dzie nic nie za­uwa­ży­łem – od­parł za­rzą­dza­ją­cy. – Ale po­tem… Roz­ma­wia­łem z nim po ko­la­cji. Py­tał mnie, czy por­tier jest sta­le na dy­żu­rze. Za­zna­czył, że ocze­ku­je przy­jaz­du przy­ja­cie­la, któ­ry praw­do­po­dob­nie przy­bę­dzie do ho­te­lu w środ­ku nocy i że chciał­by zo­sta­wić dla nie­go kart­kę. Przy­pusz­czam, że pana miał na my­śli, sir?

– Otóż wła­śnie – ski­nął gło­wą Al­ler­dy­ke. – A jak wy­glą­dał wów­czas? I o któ­rej to było go­dzi­nie?

– O dzie­sią­tej – rzekł za­rzą­dza­ją­cy. – Zda­je się, że czuł się do­sko­na­le i że był w bar­dzo do­brym hu­mo­rze. Zdzi­wi­łem się nie­zmier­nie, gdy mi po­wie­dzie­li, że nie żyje. Ni­g­dy nie zda­rzy­ło mi się wi­dzieć czło­wie­ka o bar­dziej zdro­wym wy­glą­dzie.

Dok­tor Or­win zbli­żył się do nich.

– Po wy­słu­cha­niu spra­woz­da­nia dok­to­ra Ly­den­ber­ga i po zba­da­niu zwłok, nie je­stem zu­peł­nie pew­ny, czy pan Al­ler­dy­ke umarł na tak zwa­ną wadę ser­ca – rzekł. – Oczy­wi­ście zo­sta­nie prze­pro­wa­dzo­ne śledz­two i sek­cja zwłok. Czy jest pan jego krew­nym?

– Je­stem ku­zy­nem – od­parł Al­ler­dy­ke. Za­wa­hał się chwi­lę, po czym rzekł spo­koj­nie: – Czy nie po­dej­rze­wa pan otru­cia?

Dok­tor Or­win za­gryzł war­gi i przyj­rzał się ba­daw­czo py­ta­ją­ce­mu.

– Ma pan na my­śli sa­mo­bój­stwo? – za­py­tał.

– Mam na my­śli otru­cie w ogó­le – od­parł dobi­tnie Al­ler­dy­ke. – Tej rze­ko­mej wady ser­ca nie bio­rę pod uwa­gę, bo ni­g­dy nie sły­sza­łem, aby ku­zyn mój cier­piał na co­kol­wiek. Był nie­zwy­kle sil­ny i zdro­wy.

– Musi być sek­cja – mruk­nął dok­tor Or­win. Spoj­rzał na Ly­den­ber­ga, któ­ry ski­nął po­ta­ku­ją­co gło­wą. Po­tem zwró­cił się zno­wu do Al­ler­dy­ke’a. – Gdy­by pan ze­chciał zo­sta­wić nas tu­taj na chwi­lę, zba­da­li­by­śmy zmar­łe­go jesz­cze raz, po­tem za­ko­mu­ni­ku­je­my panu o wszyst­kim.

Al­ler­dy­ke ski­nął gło­wą na znak zgo­dy, i w towa­rzy­stwie za­rzą­dza­ją­ce­go i Gaf­f­neya, opu­ścił po­kój, za­bie­ra­jąc ze sobą małą wa­li­zecz­kę, w któ­rej umie­ścił wszyst­kie dro­bia­zgi, zna­le­zio­ne w kie­sze­niach ku­zy­na.

III. BRYLANTOWA KLAMERKA

Zna­la­zł­szy się na ko­ry­ta­rzu, Al­ler­dy­ke po­pro­sił za­rzą­dza­ją­ce­go o apar­ta­ment, zło­żo­ny z dwóch po­ko­jów oraz o po­kój przy­le­gły dla Gaf­f­neya; jak sam bo­wiem twier­dził, bę­dzie zmu­szo­ny po­zo­stać w ho­telu do chwi­li za­koń­cze­nia śledz­twa i do po­grze­bu ku­zy­na. Za­rzą­dza­ją­cy pro­wa­dził go do apar­ta­men­tu zło­żo­ne­go z trzech po­ko­jów, na sa­mym koń­cu kory­ta­rza. Al­ler­dy­ke roz­ka­zał Ga­fi­ney­owi przy­nieść nie­któ­re rze­czy, znaj­du­ją­ce się w sa­mo­cho­dzie, pro­sząc jed­no­cze­śnie za­rzą­dza­ją­ce­go o chwi­lę roz­mo­wy sam na sam.

– Są­dzę, że dużo osób przy­je­cha­ło tu­taj z okrę­tu „Pe­ri­sco”? – za­py­tał.

– Mniej wię­cej dwu­dzie­stu pa­sa­że­rów – od­parł za­rzą­dza­ją­cy.

– Czy nie wi­dział pan mego ku­zy­na, roz­ma­wia­ją­cego z któ­rymś z pa­sa­że­rów? – in­da­go­wał Al­ler­dy­ke.

Za­rzą­dza­ją­cy wzru­szył ra­mio­na­mi. Nie miał pew­no­ści, ale zda­wa­ło mu się, że pan Ja­mes Al­ler­dy­ke roz­ma­wiał z kil­ko­ma pa­sa­że­ra­mi okrę­tu ,,Pe­ri­sco”.

– Wie pan, jak to bywa – tłu­ma­czył. – Go­ście wcho­dzą i sia­da­ją w holu. Mam wra­że­nie, że roz­ma­wiał z tym le­ka­rzem, któ­ry tam jest te­raz z dok­to­rem Or­wi­nem, i że jed­no­cze­śnie mó­wił z ja­kąś damą. Wśród pa­sa­że­rów było kil­ka pań, a wszyst­kie one od­po­czy­wa­ły w holu. Zresz­tą wczo­raj wie­czo­rem ho­tel był prze­peł­nio­ny.

– Wi­dzi pan – rzekł Al­ler­dy­ke. – Nie je­stem za­do­wo­lo­ny z tego, co mó­wią le­ka­rze. Bar­dzo moż­li­we, że mają słusz­ność, ja jed­nak pra­gnął­bym wie­dzieć, z kim ostat­nio prze­by­wał mój ku­zyn. Ni­g­dy nie moż­na prze­są­dzać kwe­stii i na­le­ży każ­dą spra­wę zba­dać do­kład­nie.

– Są­dzę, że nic spe­cjal­ne­go nie za­uwa­żył pan w jego po­ko­ju? – za­py­tał za­rzą­dza­ją­cy z od­cie­niem lęku. – Chy­ba nic nie zgi­nę­ło?

– Zda­je mi się, że nie – od­parł Al­ler­dy­ke. – Ra­zem z szo­fe­rem prze­szu­ka­łem kie­sze­nie zmar­łego i wszyst­ko, co zna­leź­li­śmy przy nim, mam w tej wa­li­zecz­ce. Za­mie­rzam to przej­rzeć jesz­cze raz.

– Może ży­czy pan so­bie, aby po­słać po po­li­cję?

– Jesz­cze nie te­raz. Na­le­ży za­cze­kać na orze­cze­nie le­ka­rzy. Pan praw­do­po­dob­nie po­sia­da li­stę wszy­stkich go­ści, któ­rzy wczo­raj wie­czo­rem przy­by­li do ho­te­lu?

– Wszy­scy zo­sta­li za­mel­do­wa­ni – od­parł za­rzą­dza­ją­cy. – Ale kil­ku z nich wy­jeż­dża dziś rano, bo za­trzy­ma­li się tu­taj tyl­ko prze­jaz­dem. Może pan przej­rzeć li­stę, je­że­li pan so­bie ży­czy.

– Przej­rzę póź­niej – rzekł Al­ler­dy­ke. – Te­raz chciał­bym obej­rzeć te dro­bia­zgi. Może przy­śle mi pan za go­dzi­nę, gdy tyl­ko służ­ba wsta­nie, fi­li­żan­kę kawy?

Po wyj­ściu za­rzą­dza­ją­ce­go, Mar­shall Al­ler­dy­ke otwo­rzył sto­ją­cą na sto­le wa­li­zecz­kę. Uwa­żał za swój świę­ty obo­wią­zek za­po­znać się przede wszyst­kim z dro­bia­zga­mi, któ­re ku­zyn jego miał w osta­tniej chwi­li przy so­bie. Na drob­nost­ki war­to­ścio­we zwra­cał naj­mniej­szą uwa­gę, prze­ko­na­ny był bo­wiem od pierw­szej chwi­li, że, je­że­li na­wet Ja­mes Al­ler­dy­ke zo­stał za­mor­do­wa­ny, to mor­der­stwo nie zo­sta­ło do­ko­na­ne w ce­lach ra­bun­ku. Ja­mes za­zwy­czaj no­sił przy so­bie nie­wiel­kie sumy pie­nię­dzy, i taką wła­śnie nie­wiel­ką sumę zna­lazł Gaf­f­ney w jego kie­sze­ni. Za­rów­no ulu­bio­ny zło­ty ze­ga­rek z de­wiz­ką, jak i dwa bry­lan­to­we pier­ścion­ki, zo­sta­ły zna­le­zio­ne. O ra­bun­ku nie mo­gło być mowy, zwłasz­cza zaś o po­spo­li­tej kra­dzie­ży. Ale czy nie zra­bo­wa­na umar­łe­mu rze­czy bar­dziej war­to­ścio­wych, rze­czy, o któ­rych na­wet Mar­shall nie miał po­ję­cia? Ja­mes pro­wa­dził in­te­re­sy na wiel­ką ska­lę i bar­dzo czę­sto po­sia­dał war­to­ścio­we pa­pie­ry, lub też do­ku­men­ty, za­wie­ra­ją­ce han­dlo­we Ta­jem­ni­ce. Czy nie dla ta­kich wła­śnie war­to­ścio­wych do­ku­men­tów do­pu­ścił się ktoś zbrod­ni? A może jed­nak Ja­mes zmarł na atak ser­ca?

Mar­shall Al­ler­dy­ke, otrzą­snąw­szy się już z pier­wsze­go wra­że­nia, za­czął te­raz roz­my­ślać na trzeź­wo. Od naj­młod­szych lat był za­wsze ra­zem z Ja­me­sem. Nie roz­sta­wa­li się ni­g­dy na dłu­żej, niż kil­ka mie­się­cy. Mar­shall był prze­ko­na­ny, że znał do­brze za­rów­no Ja­me­sa, jak i wszyst­kich jego bliż­szych zna­jo­mych. Nie mógł so­bie przy­po­mnieć, aby Ja­mes kie­dy­kol­wiek na­rze­kał na ja­kąś nie­dy­spo­zy­cję i wie­dział do­sko­na­le, że jego ku­zyn ni­g­dy po­waż­nie nie cho­ro­wał. Co do wady ser­ca, Al­ler­dy­ke przy­po­mniał so­bie, że przed dwo­ma za­le­d­wie laty, przy pod­pi­sy­wa­niu po­li­sy ubez­pie­cze­nio­wej, Ja­mes uzna­ny zo­stał przez ko­mi­sję le­kar­ską za bez­wzglę­dnie zdro­we­go. Przy­po­mniał so­bie rów­nież pe­łen za­do­wo­le­nia uśmiech, z któ­rym Ja­mes opo­wia­dał mu o ba­da­niu le­kar­skim, przy­ta­cza­jąc sło­wa dok­to­ra, że ,,jest zdrów jak byk”. Być może cho­ro­ba ujaw­ni­ła się póź­niej, ale Mar­shall wi­dział prze­cież Ja­me­sa za­le­d­wie przed sze­ścio­ma ty­go­dnia­mi i wów­czas Ja­mes na nic nie na­rze­kał! W ostat­nią swo­ją po­dróż do Ro­sji wy­je­chał pe­łen zdro­wia i do­bre­go hu­mo­ru! Czyż­by miał wró­cić cho­ry? Po kil­ku zale­dwie go­dzi­nach od przy­jaz­du do Hull zna­le­zio­no go bez ży­cia w ho­te­lo­wym po­ko­ju. Al­ler­dy­ke wy­czu­wał in­tu­icją, że w ca­łej tej hi­sto­rii było coś ta­jem­ni­cze­go i w du­szy nie zga­dzał się z dia­gno­zą le­ka­rzy. Roz­ma­ite my­śli pię­trzy­ły się w jego umy­śle. Czy ist­niał ja­kiś czło­wiek, któ­re­mu za­le­ża­ło na śmier­ci Ja­me­sa? Czy ktoś zwa­bił go do tego ho­te­lu, aby po­tem po­zbyć go się w nie­cny spo­sób? Czy…

– Głup­stwa! – mruk­nął, prze­ry­wa­jąc na­raz tok swych my­śli. – Do­szło już do tego, że sam sie­bie za­py­tu­ję, czy bied­ny chło­piec zo­stał za­mor­do­wa­ny! Cóż ja mogę wie­dzieć? Nie­ste­ty nic!

Na sto­le przed nim le­ża­ły pa­pie­ry, zna­le­zio­ne w kie­sze­niach Ja­me­sa; mię­dzy nimi mały no­tat­nik, w któ­rym Ja­mes za­zwy­czaj za­pi­sy­wał wszyst­ko dla pa­mię­ci. Może za­war­tość no­tat­ni­ka rzu­ci świa­tło na ostat­nie dni jego ży­cia?

Mar­shall po­czął prze­rzu­cać kart­ki no­tat­ni­ka, aż do­szedł do dnia, w któ­rym Ja­mes wy­je­chał z Brad­ford do Pe­ters­bur­ga. Było to 30 mar­ca. Je­chał do sto­li­cy Ro­sji przez Ber­lin i Wil­no, i w oby­dwóch tych mia­stach za­trzy­my­wał się po kil­ka dni. Z Pe­ters­bur­ga udał się do Mo­skwy, gdzie spę­dził pra­wie ty­dzień. Wszyst­kie jego przed­się­wzię­cia spi­sa­ne były w stresz­cze­niu na kart­kach no­tat­ni­ka. Z Mo­skwy wró­cił zno­wu do Pe­ters­bur­ga i po­zo­stał tam przez dwa ty­god­nie, po czym wy­je­chał do Rew­la, stam­tąd prze Mo­rze Bał­tyc­kie do Sztok­hol­mu, ze Sztok­hol­mu do Chri­stia­nii, a z Chri­stia­nii – okrę­tem – do Hull, gdzie w po­ko­ju ho­te­lo­wym zna­lazł nie­ocze­ki­wa­ną śmierć.

Acz­kol­wiek Mar­shall Al­ler­dy­ke nie był wspól­ni­kiem Ja­me­sa, jed­nak orien­to­wał się w spra­wach han­dlo­wych swe­go ku­zy­na. A za­tem i te­raz, czy­ta­jąc no­tat­nik, wie­dział do­sko­na­le, co Ja­mes zdą­żył zała­twić pod­czas swe­go po­by­tu w Pe­ters­bur­gu, Mo­skwie, Rew­lu i Sztok­hol­mie. Od­czy­ty­wał na­zwy roz­ma­itych firm, z któ­ry­mi Ja­mes po­zo­sta­wał w sto­sun­kach han­dlo­wych, a fir­my te były mu rów­nie do­brze zna­ne, jak jego wła­śni klien­ci. Wszyst­ko było tak pro­ste i tak nie­skom­pli­ko­wa­ne, że nie mo­gło zwró­cić ni­czy­jej uwa­gi. Zwy­kłe ko­le­je losu han­dlow­ca, któ­ry pro­wa­dził wiel­kie in­te­re­sy i po­sia­dał roz­ga­łę­zio­ne sto­sun­ki.

W tym ma­łym no­te­sie nie było nic, co by mo­gło za­nie­po­ko­ić Mar­shal­la Al­ler­dy­ke’a, poza jed­ną no­tat­ką. No­tat­ka ta za­wie­ra­ła trzy krót­kie li­nij­ki, napi­sane przez Ja­me­sa pod­czas jego dwu­ty­go­dnio­we­go po­by­tu w Pe­ters­bur­gu. Ich treść była na­stę­pu­ją­ca:

18 kwiet­nia: Spo­tka­nie z księż­ną.

20 kwiet­nia: Śnia­da­nie w to­wa­rzy­stwie księż­nej.

23 kwiet­nia: Księż­na była ze mną na obie­dzie.

Te trzy wier­sze sta­no­wi­ły za­gad­kę dla Mar­shal­la Al­ler­dy­ke’a. Ku­zyn jego, w cią­gu ostat­nich trzech lat, wy­jeż­dżał do Ro­sji dwa razy do roku, ale nie wspom­niał ani razu o zna­jo­mo­ści z oso­ba­mi, na­le­żą­cy­mi do rodu ksią­żę­ce­go. Kim­że była ta księż­na, z któ­rą Ja­mesa łą­czy­ły tak przy­ja­zne sto­sun­ki, że spo­ży­wał w jej to­wa­rzy­stwie śnia­da­nia i obia­dy? Pod­czas osta­tniej swej nie­obec­no­ści, Ja­mes pi­sał dwu­krot­nie do Mar­shal­la. Oby­dwa li­sty Mar­shall Al­ler­dy­ke miał te­raz w kie­sze­ni i je­den z nich wy­sła­ny był z Pe­ters­bur­ga z datą 24 kwiet­nia, lecz w li­ście tym Ja­mes nie wspo­mi­nał ani sło­wem o księż­nej. Po dłuż­szych roz­my­śla­niach, Mar­shall Al­ler­dy­ke do­szedł do wnio­sku, że Ja­mes, któ­ry uwa­ża­ny był ogól­nie za wiel­kie­go ko­bie­cia­rza, za­warł praw­do­po­dob­nie zna­jo­mość z ja­kąś ar­tyst­ką, tan­cer­ką czy śpie­wacz­ką, któ­rą na­zwał żar­to­bli­wie „księż­ną”.

To było wszyst­ko, cze­go się Mar­shall do­wie­dział z tre­ści no­tat­ni­ka. Po­zo­sta­ły jesz­cze do przej­rze­nia od­dziel­ne pa­pie­ry, któ­re za­czął te­raz od­czy­ty­wać po ko­lei. Pra­wie wszyst­kie ozna­czo­ne były nu­me­ra­mi, Ja­mes bo­wiem nie cier­piał nie­po­rząd­ku. Pa­pie­ry te scze­pio­ne były spi­na­cza­mi, a mię­dzy nimi znaj­do­wał się rów­nież list Mar­shal­la, ad­re­so­wa­ny do Sztok­hol­mu, w któ­rym pi­sał, że z nie­cier­pli­wo­ścią ocze­kuje przy­jaz­du ku­zy­na. Mię­dzy in­ny­mi znaj­do­wa­ły się rów­nież ja­kieś spe­cy­fi­ka­cje, ta­ry­fa ko­le­jo­wa, oraz pla­ny la­sów w Szwe­cji, w któ­rym to przed­się­bior­stwie Ja­mes miał pe­wien udział. Z tych wszyst­kich do­ku­men­tów, jed­ne­go tyl­ko Al­ler­dy­ke nie mógł zro­zu­mieć, a był to te­le­gram, wy­sła­ny z Lon­dy­nu 21 kwiet­nia o go­dzi­nie je­de­na­stej rano. Mar­shall Al­ler­dy­ke roz­ło­żył de­pe­szę na sto­le i od­czy­ty­wał ją uważ­nie.

Ja­mes Al­ler­dy­ke, ho­tel Grand Mo­narch, Pe­ters­burg

De­pe­szę pań­ską otrzy­ma­łem stop je­że­li księż­na prze­ka­że panu to­war mo­że­my spra­wę nie­zwłocz­nie za­ła­twić stop zna­la­złem po­waż­ne­go klien­ta któ­ry po­zo­sta­nie w Lon­dy­nie do po­ło­wy maja i chęt­nie to­war na­bę­dzie.

Fran­klin Ful­la­way, ho­tel Wal­dorf, Lon­dyn

W tym wła­śnie tkwi­ła za­gad­ka, bo Al­ler­dy­ke ni­gdy w ży­ciu nie sły­szał, aby Ja­mes wspo­mniał na­zwi­sko Fran­kli­na Ful­la­waya. A jed­nak ten Ful­la­way de­pe­szo­wał do Ja­me­sa w spra­wach han­dlo­wych, i w de­pe­szy swej mó­wił coś o księ­żej, któ­ra praw­do­po­dob­nie była tą samą oso­bą, o któ­rej Ja­mes wspo­mi­nał w swym no­te­sie. Była rów­nież mowa o to­wa­rze, praw­do­po­dob­nie to­wa­rze war­to­ścio­wym, któ­ry Ja­mes miał przy­wieźć do Lon­dy­nu, aby go sprze­dać upa­trzo­ne­mu klien­to­wi. Je­że­li jed­nak Ja­mes przy­wiózł ten to­war, to gdzie on się po­dział? Mar­shall Al­ler­dy­ke zdą­żył się już do­wie­dzieć, że prócz du­żej wa­li­zy i pod­ręcz­nej wa­li­zecz­ki, Ja­mes nie miał żad­ne­go ba­ga­żu. Gdzież więc był ów to­war?…

Roz­le­gło się pu­ka­nie do drzwi i na pro­gu uka­za­li się dwaj dok­to­rzy.

– Do­wie­dzie­li­śmy się od za­rzą­dza­ją­ce­go, że za­sta­nie­my pana tu­taj, pa­nie Al­ler­dy­ke – rzekł dok­tor Or­win. – Po do­kład­nym zba­da­niu pań­skie­go krew­ne­go po­szli­śmy do tego sa­me­go wnio­sku, do któ­re­go przed pół go­dzi­ną do­szedł dok­tor Ly­den­berg. Je­że­li pan się zga­dza, po­ro­zu­miem się na­tych­miast z sę­dzią śled­czy­mi za kil­ka go­dzin od­bę­dzie się sek­cja zwłok. Po­nie­waż ko­le­ga Ly­den­berg ma w mie­ście kil­ka spraw do za­ła­twie­nia i z tego po­wo­du ma po­zo­stać tu­taj pra­wie cały ty­dzień, po­pro­si­łem go, aby asy­sto­wał przy sek­cji. Są­dzę, że panu bę­dzie przy­jem­niej, je­że­li zna­jo­my le­karz zda panu re­la­cję. Sek­cja musi się od­być w obec­no­ści po­li­cyj­ne­go chi­rur­ga. Je­że­li mi pan to po­wie­rzy…

– Pod tym wzglę­dem ufam panu naj­zu­peł­niej, dok­to­rze – rzekł Al­ler­dy­ke. – Oby­dwu pa­nom je­stem nie­zmier­nie wdzięcz­ny. Ro­zu­mie­ją pa­no­wie, co mnie nie­po­koi. Pra­gnę być pew­ny, naj­zu­peł­niej pew­ny co do przy­czy­ny śmier­ci mego ku­zy­na. Mó­wił pan coś o prze­nie­sie­niu cia­ła… A za­tem, pra­gnął­bym przyj­rzeć mu się jesz­cze po raz ostat­ni.

Po wyj­ściu dok­to­rów, za­mknął na klucz swój apar­ta­ment, w któ­rym zo­sta­wił rów­nież za­mknię­tą wali­ze­czkę i udał się do po­ko­ju Ja­me­sa.

Ci, któ­rzy zna­li Mar­shal­la Al­ler­dy­ke’a, uwa­ża­li go za czło­wie­ka, po­zba­wio­ne­go wszel­kie­go sen­ty­men­tu. Te­raz jed­nak, gdy zbli­żył się do zwłok ku­zy­na, łzy uka­za­ły się w jego oczach, a twarz mu po­bla­dła. Piesz­czo­tli­wym ru­chem po­ło­żył dłoń na zim­nym czo­le zmar­łe­go i jesz­cze raz prze­mó­wił do nie­go, jak za daw­nych cza­sów.

– Je­że­li ktoś wy­rzą­dził ci krzyw­dę, chłop­cze, nie spo­cznę, nim zbrod­niarz nie zo­sta­nie uka­ra­ny! Przy­się­gam!

Po­tem po­chy­lił się i po­ca­ło­wał zmar­łe­go w poli­czek. Kie­dy jed­nak od­wró­cił się od łóż­ka, wzrok jego za­wisł na ja­kimś przed­mio­cie, le­żą­cym w ką­cie po­ko­ju i po­ły­sku­ją­cym w bla­sku elek­trycz­ne­go świa­tła. Zde­cy­do­wa­nym kro­kiem prze­szedł przez po­kój i pod­niósł błysz­czą­cy przed­miot. Była to zło­ta kla­mer­ka, wy­sa­dza­na bry­lan­ci­ka­mi, wi­docz­nie ode­rwa­na od dam­skie­go pan­to­fla.

IV. FRANKLIN FULLAWAY

Al­ler­dy­ke za­brał zna­le­zio­ną kla­mer­kę do swe­go po­koju i za­czął ją uważ­nie oglą­dać. Kla­mer­ka była ze szcze­re­go zło­ta, wy­sa­dza­na praw­dzi­wy­mi bry­lan­ta­mi. Mar­shal­lo­wi przy­szły do gło­wy dwie my­śli od razu: pierw­sza, że wła­ści­ciel­ka kla­mer­ki mu­sia­ła być ko­bie­tą bo­ga­tą, lu­bu­ją­cą się w ład­nych i zbyt­kow­nych dro­bia­zgach; dru­ga, że mu­sia­ła być ogrom­nie roz­trze­pa­na sko­ro nie za­uwa­ży­ła swej zgu­by. Scho­wa­wszy kla­mer­kę do swej po­dróż­nej wa­liz­ki, za­czął roz­my­ślać nad tym, ja­kim spo­so­bem zna­la­zła się w po­ko­ju Ja­me­sa Al­ler­dy­ke’a? Jak dłu­go tam leża­ła? Czy wła­ści­ciel­ka tej kla­mer­ki była w tym po­ko­ju pod­czas ostat­niej nocy, czy też zaj­mo­wa­ła ten po­kój przed przy­by­ciem Ja­me­sa?

Na­su­wa­ły mu się roz­ma­ite kon­cep­cje. Oczy­wi­ście kla­mer­ka mo­gła być zgu­bio­na przez po­przed­nią loka­tor­kę po­ko­ju. Ale, czy to moż­li­we? Czyż uszła­by ona uwa­gi po­ko­jo­wej. Czy nie za­uwa­żył­by jej tak sys­te­ma­tycz­ny czło­wiek, jak Ja­mes Al­ler­dy­ke? Na wszyst­kie te py­ta­nia moż­na było zna­leźć od­po­wiedź, do­wia­du­jąc się uprzed­nio, jak dłu­go po­kój Ja­me­sa nie był przed nim za­miesz­ka­ny. Naj­waż­niej­szą za­gad­ką jed­nak było to, czy wła­ści­ciel­ka kla­mer­ki znaj­do­wała się w tym po­ko­ju mię­dzy go­dzi­ną dzie­wią­tą wie­czo­rem a pią­tą rano? Z tego wy­ni­ka­ła inna jesz­cze kwe­stia: co ro­bi­ła w tym po­ko­ju? I naj­waż­niej­sza: kim była? Ale i to moż­na było wy­ja­śnić po przej­rze­niu li­sty go­ści ho­te­lo­wych. To­też, wy­piw­szy kawę, Al­ler­dy­ke ze­szedł do kan­ce­la­rii ho­te­lu.

Prze­cho­dząc przez ob­szer­ny hol, do­strzegł za­rzą­dza­ją­ce­go, któ­ry szedł ku nie­mu spiesz­nie, z da­le­ka wy­ma­chu­jąc de­pe­szą.

– To dla pań­skie­go ku­zy­na, sir – oznaj­mił, po­da­jąc te­le­gram Mar­shal­lo­wi. – Nad­szedł przed chwi­lą.