JEZUS CHRYSTUS NAS ZBAWIA -PORADNIK METODYCZNY 6 SP ebook

Wprowadzenie

Pakiet do nauczania religii w VI klasie szkoły podstawowej pt. Jezus Chrystus nas zbawia jest częścią tworzonych od podstaw podręczników do nauczania religii pod wspólnym tytułem Z Bogiem przez życie pod redakcją ks. Mariana Zająca. Podręczniki tej serii realizują założenia nowej Podstawy programowej katechezy oraz Programu nauczania religii autorstwa Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski z 2018 r.

W założeniach teoretycznych tej serii podręczników przyjęto model katechezy antropologiczno-kerygmatycznej, której struktura zakłada, że punkt wyjścia każdej jednostki stanowić będzie sytuacja egzystencjalna adresatów katechezy. Po jej analizie następować będzie przedstawienie orędzia chrześcijańskiego w taki sposób, aby zgodnie z założeniami Podstawy programowej katechezyw ciągu wszystkich etapów edukacyjnych sukcesywnie omówić cały depozyt wiary. Ostatni etap katechezy stanowi życiowa aplikacja przekazanych treści polegająca na wyraźnym budowaniu postaw chrześcijańskich.

Pakiet edukacyjny do VI klasy szkoły podstawowej zawiera następujące elementy składowe:

Dodatkowo pakiet wzbogacony zostanie materiałami zamieszczonymi na stronie internetowej www.kulkat.pl: materiałami audio-wideo, propozycjami pieśni, prezentacjami multimedialnymi, planem edukacyjnym, minikonspektami oraz sukcesywnie rozbudowywanymi alternatywnymi konspektami zajęć.

Podręcznik ucznia

Podręcznik dla ucznia składa się z 64 jednostek tematycznych podzielonych na odpowiednie działy wynikające z Programu nauczania religii. Taka liczba wydaje się optymalna ze względu na możliwości czasowe w ciągu jednego roku szkolnego.

Oprócz treści wynikających bezpośrednio z programu, dodatkowo przewidziano katechezy okolicznościowe związane z programem duszpasterskim Kościoła, czy przygotowujące do ważnych uroczystości kościelno-państwowych i parafialnych, według planu dydaktycznego danego katechety i jego autorskiego opracowania. Całość materiału w VI klasie szkoły podstawowej zaplanowana jest łącznie na 66-70 godzin lekcyjnych. Wydaje się, że taka liczba jest optymalna ze względu na możliwości czasowe w ciągu jednego roku szkolnego. Takie podejście wynika z konieczności (w obecnej koncepcji nauczania religii) łączenia nauczania religii w szkole i roku liturgicznego oraz korelacji katechezy z innymi przedmiotami szkolnymi.

Przyjęte założenia teoretyczne mają odzwierciedlenie w strukturze poszczególnych jednostek katechetycznych. Struktura ta w podręczniku dla ucznia przedstawia się w następujący sposób:

Pierwsza część każdej katechezy, „Świat, w którym żyję”, poświęcona została różnym problemom i sytuacjom egzystencjalnym uczniów będących w trakcie drugiego etapu edukacyjnego. Problemy te są przedstawione w opowiadaniach, świadectwach i historiach, które poruszają serca i wyobraźnię, uczą i wychowują. Są opisane zrozumiałym dla uczniów językiem przekazu. W założeniach autorów ma to ich prowadzić przede wszystkim do zainteresowania się problematyką omawianą na lekcjach religii. Po każdej z nich zamieszczona została krótka refleksja mająca stanowić ukierunkowanie na główne treści katechezy.

Druga część każdej jednostki zatytułowana „Wiara i życie Kościoła” poświęcona została przedstawieniu najważniejszych treści programowych, ustalonych przez Podstawę programową katechezyi Program nauczania religii. Treści zamieszczone w tej części podręcznika zostały przedstawione w zgodzie z oficjalnym, posoborowym nauczaniem Kościoła. W celu zapewnienia poprawności biblijno-dogmatycznej podręczniki zostały poddane konsultacji teologicznej ks. prof. dra hab. Mariana Zająca, redaktora całej seriiZ Bogiem przez życie. Podręcznik dla ucznia zawiera jeszcze trzy elementy. W części „Zapamiętaj” zawarta została synteza najistotniejszych treści omawianych w czasie katechezy. Część „Zastosuj” poświęcona została kształtowaniu postaw religijno-moralnych. Zawarte zostały w niej refleksje dotyczące osobistej wiary katechizowanych, praktykowania modlitwy, czynnego udziału w liturgii (zwłaszcza Mszy św.), dawania odpowiedzi na wezwanie Boga zawarte w Piśmie Świętym czy wrażliwości na potrzebujących. Wyraźne nachylenie katechetyczno-mistagogiczne tej części, ale i pozostałych części w strukturze jednostki, wynika bezpośrednio z programu nauczania zakładającego, że katecheza na drugim etapie edukacyjnym powinna mieć wymiar mistagogiczny. Ponadto jest to zamierzonym wyborem autorów podyktowanym świadomością aktualnej koncepcji nauczania religii w Polsce (katechezy szkolnej), przy jednoczesnym braku systematycznej katechezy parafialnej. W związku z powyższymi faktami katecheza szkolna jawi się jako jedyne środowisko systematycznej formacji chrześcijańskiej, realizującej nie tylko funkcję nauczania i wychowania, lecz także wtajemniczenia, chociaż w znacznie ograniczonym wymiarze, wynikającym ze specyfiki środowiska szkolnego.

Każda jednostka katechetyczna zakończona została częścią zatytułowaną „Modlitwa”, nawiązującą ściśle do tematu lekcji. W zamyśle autorów modlitwy te powinny być odmawiane w czasie katechezy razem lub indywidualnie przez uczniów.

Konstytutywnym elementem podręcznika dla ucznia jest jego szata graficzna. W podręczniku Jezus Chrystus nas zbawia każdy dział ma swoją kolorystykę, a poszczególne jednostki zostały zilustrowane zgodnie z podziałem treści na opisane wyżej elementy. Pierwsza część katechezy poświęcona kwestiom egzystencjalnym zawiera również tematycznie dobrane ilustracje. W drugiej części poświęconej wierze i życiu Kościoła zamieszczono natomiast przede wszystkim dobrane tematycznie dzieła wybitnych artystów wszystkich epok. Taki sposób służyć ma przede wszystkim przybliżeniu uczniom dorobku kultury chrześcijańskiej, bez znajomości której nie można zrozumieć historii, a także teraźniejszości świata, Europy i Polski. Szata graficzna ostatniej strony każdej katechezy ma na celu syntezę najistotniejszych treści, budowanie postaw i wychowanie do modlitwy. Zawarte w niej ilustracje wzmacniają ten przekaz.

Karty pracy

Integralną część pakietu edukacyjnego do VI klasy szkoły podstawowej stanowią karty pracy z miejscem na notatkę. Koncepcja włączenia ich do pakietu wynika z faktu, że uczniowie są przyzwyczajeni do takiego sposobu pracy na innych przedmiotach szkolnych. Idea ta była także postulatem katechetów pracujących na terenie wielu diecezji korzystających z poprzedniej serii podręczników pt. Z Bogiem na ludzkich drogach. Propozycje metodyczne tam zawarte bardzo często odwoływały się do różnego rodzaju zadań, diagramów, krzyżówek, wykresów, służących przyswojeniu wiadomości religijnych. W związku z tym postanowiono ponownie zaproponować zeszyt z kartami pracy i miejscem na notatkę jako osobną publikację. Jej forma z założenia będzie bardzo prosta i czarno-biała. Prosta forma podyktowana jest również troską o minimalizację kosztów podręczników, co wydaje się dzisiaj dość istotne. Najistotniejsze jest jednak założenie, że zadania zawarte w kartach pracy mają pomóc w utrwaleniu treści, a zarazem winny rozwijać umiejętności manualne, wyobraźnię, kreatywność i zdolność logicznego myślenia. Warto zaznaczyć, że wszystkie karty pracy są umieszczone w podręczniku metodycznym, co ułatwi katechetom prowadzenie zajęć.

Poradnik metodyczny

Zgodnie z przyjętymi założeniami scenariusz w poradniku metodycznym dla nauczyciela został skonstruowany w oparciu o następującą strukturę:

I. Założenia edukacyjne:

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe.

Wiedza.

Umiejętności.

Postawy.

3. Korelacja z edukacją szkolną.

4. Metody i techniki.

5. Środki dydaktyczne.

II. Przebieg katechezy:

1. Modlitwa.

2. Sytuacja egzystencjalna.

3. Wiara i życie Kościoła.

4. Zastosowanie życiowe.

5. Podsumowanie treści.

6. Notatka.

7. Praca domowa.

8. Modlitwa.

Założenia edukacyjne zostały opracowane według najnowszych wytycznych zarówno Podstawy programowej katechezy, Programu nauczania religii, jak i Podstawy programowej kształcenia ogólnego oraz rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej. Potwierdza to przede wszystkim sformułowanie celów każdej jednostki lekcyjnej, które spełnia wymóg formułowania celów językiem wymagań. Wyszczególnienie metod i technik oraz środków dydaktycznych dopełnia pierwszą część konspektu każdej lekcji. Taka forma opracowania założeń edukacyjnych wynika z założenia dydaktycznego, żeby proponowane materiały stanowiły realną pomoc dla katechetów, którzy zobowiązani przez dyrektorów szkoły muszą respektować najnowsze wytyczne władz oświatowych.

Proponowany przebieg katechezy ściśle związany jest ze strukturą podręcznika ucznia. Punktem wyjścia jest zawsze sytuacja egzystencjalna, przy jej przedstawieniu stosowane są różne metody. Ma to na celu zapewnienie pluralizmu metodycznego i większej aktywności uczniów.

Część poradnika zatytułowana „Wiara i życie Kościoła” proponuje różne metody i techniki zapoznania katechizowanych z głównymi treściami jednostki katechetycznej. Przekaz treści katechezy następuje także w oparciu o proponowane metody i techniki multimedialne, to znaczy filmy, prezentacje, ilustracje, które będą dostępne na stronie internetowej www.kulkat.pl.

Każdy scenariusz zajęć ma wyodrębniony element strukturalny okreś-lony jako „Zastosowanie życiowe”. Ma on na celu kształtowanie chrześcijańskich postaw wychowanków, a także wieloaspektowe wprowadzanie w chrześcijaństwo. Z jednej strony ujęcie takie może budzić obawy o możliwości realizacji tych celów w szkole, z drugiej jednak koncepcja nauczania religii w polskiej szkole zakłada wyraźny wymiar katechetyczno-mistagogiczny i do jego realizacji autorzy i redaktorzy podręczników są zobowiązani. Przyjęte założenia wzmacnia propozycja modlitw w środkowej części lekcji, które powinny pomóc katechizowanym w przyjęciu orędzia Bożego i podjęciu konkretnych postanowień życiowych.

W punkcie „Zastosowanie życiowe” proponowane są metody o charakterze problemowym, nastawionym na ukazanie piękna chrześcijaństwa i postaw z niego wypływających. Jest to świadomy wybór autorów, którzy są przekonani o dużym znaczeniu sfery wolitywno-emocjonalnej w budowaniu postaw.

Każdą jednostkę kończy „Podsumowanie treści”, propozycja „Notatki” do zeszytu, „Praca domowa” i „Modlitwa”. Taki układ nawiązuje do sprawdzonych wzorców dydaktycznych i postuluje dokonanie syntezy najważniejszych treści, ich zapisanie oraz sugestie pracy domowej.

Wyjaśnienia wymaga również forma konspektów. Są one przygotowane w sposób bardzo szczegółowy, często sugerujący nie tylko treści i metody, ale również konkretne sformułowania, których może użyć katecheta. Takie podejście jest świadomym wyborem autorów i redaktorów poradnika. Praktyka dowiodła bowiem, że konspekty w formie luźnych sugestii czy kilku punktów nie spełniają oczekiwań katechetów. Oczywiście poradnik metodyczny jest tylko propozycją i katecheta może zrealizować lekcję religii w inny sposób. Proponowane scenariusze są jednak całościową wizją konkretnej jednostki lekcyjnej. Dla doświadczonych katechetów stanowić będą zapewne tylko sugestie, ale można mieć nadzieję, że dzięki przyjętym rozwiązaniom także niezbyt doświadczeni katecheci wiernie zrealizują przyjęty program. Redaktorzy wyrażają przekonanie, że zaproponowane scenariusze jednostek pozwalają na pełne zrealizowanie przyjętego tematu.

Strona internetowa www.kulkat.pl

Strona zawiera materiały multimedialne do wybranych jednostek lekcyjnych (filmy, prezentacje, obrazy, pliki audio, materiały do wydruku itp.), plan edukacji rocznej, kryteria oceniania, minikonspekty. Na stronę tę będą mogli logować się wszyscy katecheci, bez względu na to, z jakich pomocy korzystają.

Autorzy i redaktorzy pakietu edukacyjnego do nauczania religii w VI klasie szkoły podstawowej Jezus Chrystus nas zbawia dołożyli starań, aby proponowane pomoce były z jednej strony pożyteczne i atrakcyjne dla uczniów, a z drugiej strony, żeby stanowiły bardzo praktyczne narzędzie pracy dla katechetów. Oczywiście mamy świadomość tego, że żadne ludzkie dzieło nie jest doskonałe, jesteśmy więc otwarci na udoskonalanie tych materiałów. Praktycznym wyrazem takiego podejścia jest planowane sukcesywne umieszczanie na stronie internetowej alternatywnych konspektów do poszczególnych katechez, a także materiałów multimedialnych do pobierania. W tym wymiarze liczymy na współpracę katechetów.

ks. Waldemar Janiga

I. Człowiek poznaje świat i siebie

1. Relacje wiary i wiedzy

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie różnych sposobów poznawania Boga, siebie i świata.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń:

Umiejętności

Uczeń:

Postawy

Uczeń:

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: wrażliwość na piękno, rozróżnianie dobra i zła, poszukiwanie prawdy.

Nauki przyrodnicze, filozofia: poznawanie opinii autorytetów w świecie nauki na temat wiary.

Słownictwo religijne: ateizm, agnostycyzm, fideizm.

4. Metody i techniki

Opowiadanie, rozmowa kierowana, praca z tekstem biblijnym, projekcja filmu, praca z podręcznikiem i kartami pracy.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, komputer, projektor.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Na początku dzisiejszej katechezy pomódlmy się o dar wiary dla nas: Ojcze nasz...

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta czyta wiersz:

(Po każdym pytaniu zostawia chwilę ciszy na odpowiedzi uczniów).

„Co to za narząd, który pozwala

widzieć nam z bliska, widzieć nam z dala? (oko)

To dzięki niemu wyczuwasz zapach,

oddychasz oraz czasem masz katar. (nos)

Dzięki niemu słyszysz wszystko,

nawet to – co nie jest blisko. (ucho)

Jest to narząd taki,

który pozwala wyczuć Ci smaki. (usta)

Dzięki nim dotykamy, poznajemy świat,

możemy określić przedmiotów kształt”. (ręce)

Anna Rudna, Przedszkolne ABC

Katecheta zadaje pytania:

Celem naszego życia na świecie jest poznawanie Boga, czynienie dobra i osiągnięcie zbawienia. Świat poznajemy dzięki zmysłom, a Boga możemy poznać za pomocą rozumu (w stopniu ograniczonym) i wiary.

Jak wiecie, nie wszyscy ludzie wierzą w istnienie Pana Boga. Poznamy teraz kilka poglądów dotyczących Jego istnienia.

Katecheta dzieli klasę na grupy.

Każda z grup przygotowuje jedno zagadnienie, następnie na forum klasy przedstawia dany pogląd.

Ateizm – pogląd głoszący, że Bóg nie istnieje. W praktyce oznacza to takie prowadzenie życia, jakby Boga nie było.

Agnostycyzm – pogląd, według którego Boga nie można poznać w sposób racjonalny. Agnostycy nie wykluczają irracjonalnej wiary w Boga. Ich zdaniem jest ona związana z uczuciami i wyobraźnią.

Racjonalizm – pogląd wywodzący się od Kartezjusza, autora słynnego zdania: Cogito ergo sum („Myślę, więc jestem”). Filozof ten uważał, że istotę człowieka określa myślenie, że pewne jest to, co rozsądek widzi jasno i wyraźnie.

Fideizm – pogląd niedoceniający rozumu w badaniu spraw religijnych oraz zbytnio podkreślający swobodę decydowania się na wiarę. Słusznie krytykuje dążenie do tylko naukowego uzasadnienia wiary chrześcijańskiej, ale ukazuje ją jako ślepy skok w ciemność.

Katecheta podsumowuje:

Jak możemy zauważyć, jest wiele skrajnych poglądów na temat istnienia Boga. Teraz zastanowimy się, czy istnieje sprzeczność między wiarą a wiedzą – naukami przyrodniczymi. Zapiszcie temat katechezy: Relacje wiary i wiedzy.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta lub uczeń czytają fragment 2 Tm 1,12:

„Znoszę i to obecne cierpienie, ale za ujmę sobie tego nie poczytuję, bo WIEM, komu zawierzyłem, i jestem pewny, że mocen On jest ustrzec mój depozyt aż do owego dnia”.

Święty Paweł podkreśla znaczenie wiedzy i rozumu. Nie można ślepo wierzyć. Apostoł zwraca uwagę na słowo WIEM. A więc poznałem Kogoś, Komu całkowicie zaufałem, powierzyłem swoje życie, wiem, kim On jest.

Czy zatem istnieje sprzeczność między wiarą a wiedzą – naukami przyrodniczymi? Odpowiedź na to pytanie odnajdujemy w katechizmie dla młodych.

Katecheta prosi o przeczytanie tekstu z podręcznika:

„Nie może być mowy o prawdzie wiary, która stanowiłaby konkurencję dla prawdy nauki. Istnieje tylko jedna prawda, na której opiera się zarówno wiara, jak i rozum. Bóg chciał istnienia rozumu, z pomocą którego możemy poznawać rozumne prawa rządzące światem, podobnie jak chciał zaistnienia wiary. Dlatego nauki przyrodnicze dopominają się wiary chrześcijańskiej i sprzyjają jej. Wiara jest tu potrzebna do tego, żebyśmy poznali sprawy, które wprawdzie nie są zamknięte przed rozumem, ale realnie istnieją poza tym rozumem. Wiara przypomina naukom przyrodniczym o tym, żeby nie zajmowały pozycji Boga i by służyły stworzeniu. Nauki przyrodnicze muszą respektować godność osoby ludzkiej, zamiast podnosić na nią rękę”.

Youcat 23

Katecheta prosi o przeczytanie z podręcznika artykułu Katechizmu Kościoła Katolickiego:

„Chociaż wiara przewyższa rozum, to jednak nigdy nie może mieć miejsca rzeczywista niezgodność między wiarą i rozumem. [...] Sprawy świata i sprawy wiary pochodzą od tego samego Boga”.

KKK 159

Katecheta proponuje obejrzenie filmu:

Poszukując odpowiedzi na pytanie, czy istnieje sprzeczność między wiarą a wiedzą – naukami przyrodniczymi, obejrzyjmy krótki film: 3MC – Trzyminutowy Katechizm – 03. Jaka jest różnica między wiarą a wiedzą? (https://www.youtube.com/watch?v=ESlpgfdX4J4).

Katecheta kontynuuje:

Z pomocą przychodzą nam również ludzie wybitni i naukowcy, którzy podają dowody na brak sprzeczności pomiędzy wiarą a rozumem. Poznajmy ich stanowisko.

Katecheta czyta z podręcznika poglądy wybranych osób lub dzieli klasę na grupy i każda grupa przygotowuje prezentację poglądu danej osoby.

Święty Augustyn: „Rozumiej, abyś wierzył, i wierz, abyś rozumiał”.

Święty Jan Paweł II: „Wiara i rozum (Fides et ratio) są jak dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy. Sam Bóg zaszczepił w ludzkim sercu pragnienie poznania prawdy, którego ostatecznym celem jest poznanie Jego samego, aby człowiek – poznając Go i miłując – mógł dotrzeć także do pełnej prawdy o sobie” (Fides et ratio).

Blaise Pascal, wielki matematyk, fizyk i filozof, napisał: „Ostateczny krok rozumu polega na uznaniu granic rozumu. Uznający swe ograniczenia rozum przywołuje [...] wiarę. Jaką wiarę? Przede wszystkim tę wiarę, która oferuje poznaniu rozumowemu fundament, uznając je za wartość”.

Guglielmo Marconi, włoski fizyk i konstruktor, wynalazca radia i pionier przemysłu elektronicznego, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki, powiedział: „Jako badacz praw natury wszędzie natrafiam na ślady cudów Bożej wszechmocy. [...] Jestem dumny z bycia chrześcijaninem. Wierzę nie tylko jako chrześcijanin, ale i jako naukowiec. Nadajnik radiowy może dostarczyć wiadomość przez pustkowia. W modlitwie ludzka dusza może przesłać niewidzialne fale do wieczności, fale, które osiągną swój cel przed Bogiem”.

Albert Einstein, jeden z największych fizyków teoretyków XX w., twórca ogólnej i szczególnej teorii względności, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, mówił: „Im bardziej zgłębiam naukę, tym bardziej wierzę w Boga”. „Nauka bez religii jest kulawa, a religia bez nauki ślepa”.

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta zadaje pytania:

5. Podsumowanie treści

Katecheta prosi o wykonanie zadania 1. z kart pracy:

Napisz krótką definicję poglądów: ateizm, agnostycyzm, racjonalizm, fideizm.

Katecheta prosi o przeczytanie z podręcznika tekstu z części „Zapamiętaj”:

Wiara i rozum to dwie drogi prowadzące do poznania prawdy. Wiara nie obawia się rozumu. Ponieważ „zarówno światło wiary, jak i światło rozumu pochodzą od Boga” (Fides et ratio 43), więc nie mogą sobie nawzajem zaprzeczać. Wiara pomaga ludziom zachować pokorę wobec zjawisk przekraczających możliwości poznawcze rozumu i uniknąć takich zagrożeń, jak racjonalizm, agnostycyzm czy ateizm. Uznawanie osiągnięć rozumu broni człowieka przed popadnięciem w fideizm, zabobon czy magię. Zgodnie z nauczaniem Kościoła, aby odpowiedzialnie poszukiwać prawdy, potrzebne są zarówno wiara, jak i rozum. Wiara i rozum wzajemnie się przenikają, uzupełniają i ochraniają.

Katecheta prosi o wykonanie zadania 2. z kart pracy:

Święty Jan Paweł IIw encyklice Fides et ratio mówi o dwóch skrzydłach, „na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy”. W pustych ramkach napisz, jak – według Papieża – nazywają się poszczególne skrzydła.

6. Notatka

Pismo Święte uczy, że Bóg jest najdoskonalszą Mądrością, że jest Bogiem porządku i że jest racjonalny. Można to dostrzec w stworzeniu i w codziennym życiu. Łaska wiary i rozum to dwie drogi do poznania prawdy. Kościół naucza, że człowiek do odpowiedzialnego poszukiwania prawdy potrzebuje zarówno wiary, jak i rozumu. Wiara i rozum wzajemnie się przenikają i uzupełniają.

7. Praca domowa

Dla chętnych: Obejrzyj film Bóg nie umarłi napisz, co człowiekowi daje wiara w Boga.

8. Modlitwa

„Często myślałem, Panie, a co, jeśli Ciebie nie ma wcale? Czy to prawda, że istniejesz? W takich chwilach ciemności i zwątpienia proszę Cię, Panie, podaruj mi choć malutkie ziarenko wiary! Wyciągnij do mnie dłoń, ilekroć ja usiłuję znaleźć Ciebie, Panie. Są chwile, kiedy żarliwie wierzę, ale proszę, pomóż mi także w chwilach zwątpienia. Amen”.

Modlitwa w zwątpieniu, gdy tracisz wiarę

2. Człowiek i jego godność

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie podstawy godności człowieka.

Uzasadnienie, dlaczego każdy człowiek ma swoją godność.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń:

Umiejętności

Uczeń:

Postawy

Uczeń:

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: wrażliwość na piękno, rozróżnianie dobra i zła, poszukiwanie prawdy, kształtowanie umiejętności argumentacji.

Zajęcia artystyczne: projektowanie przestrzenne, rysunek, szkicowanie, ekspresja poprzez sztukę, nauka piosenki.

Słownictwo religijne: godność, koncepcja, stworzenie człowieka, szacunek.

4. Metody i techniki

Pogadanka, rozmowa kierowana, analiza tekstu wypowiedzi i fragmentu biblijnego, praca z podręcznikiem, dialog, projekcja filmu, praca w grupach, praca indywidualna, uzupełnianie luk w tekście.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, film oraz projektor (opcjonalnie), kartki papieru lub blok rysunkowy, kredki, flamastry, odtwarzacz płyt CD lub gitara, nagranie mp3.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Duchu Święty, który oświecasz...

2. Sytuacja egzystencjalna

Wersja I

Katecheta prosi o przeczytanie z podręcznika listu od Karoliny.

Cześć,

zastanawiałeś się kiedyś, czy jest coś, o czym na pewno nie zapomnisz do końca życia? Ja już nie muszę się zastanawiać... Choć upłynęło wiele czasu, pamiętam tamten dzień, jakby to było wczoraj.

Wróciłam ze szkoły do domu. Było inaczej niż zwykle. Mama nie czekała na mnie z obiadem. Siedziała w fotelu zapłakana i z trudem wyksztusiła, że tatę zabrała policja. Na początku nie mogłam w to uwierzyć. Przecież mój tato nie był przestępcą, przeciwnie, ludzie go szanowali, nigdy nikomu nie odmawiał pomocy, w pracy zawsze zajmował wysokie stanowiska. Nie rozumiałam, co mogło się stać. Mama wytłumaczyła mi, że tatę niesłusznie oskarżyli o kradzież wysokiej sumy pieniędzy. Skoczyłabym w ogień za tatą, jestem święcie przekonana o jego niewinności, ale inni tak nie myśleli.

Następnego dnia bardzo bałam się pójść do szkoły. Poszłam jednak, bo mama zawsze kazała mi się dużo uczyć i nigdy nie opuszczać lekcji. I zaczął się prawdziwy koszmar. Nie dość, że nie mogłam się skupić na lekcjach, bo ciągle myślałam tylko o tym, że mój tato jest w więzieniu, to jeszcze widziałam, jak wszyscy moi koledzy i koleżanki odsuwają się ode mnie. Początkowo tylko czułam na sobie ich wzrok, potem słyszałam, jak z politowaniem szeptali po kątach, że jestem córką złodzieja, aż w końcu do plecaka ktoś codziennie zaczął mi wrzucać liściki z hasłami: „Złodziejka” albo „Jak było w więzieniu?”.

Czułam się samotna i poniżana. Po raz pierwszy w życiu doświadczyłam, jak wielka jest na świecie niesprawiedliwość, jak dużo można wycierpieć nawet za coś, czego się nie zrobiło, i jak to jest, kiedy musisz radzić sobie sama, bo inni traktują cię jak trędowatą, jak kogoś gorszego. Nigdy nie miałam dużo koleżanek, ale teraz nie mogłam liczyć na niczyją pomoc.

Po kilku miesiącach tata wyszedł na wolność, został uniewinniony. Wszystko wracało do normy. Koledzy i koleżanki dopiero po jakimś czasie powiedzieli mi, że podziwiali mnie za wiarę i zaufanie do Pana Boga, za przekonanie o zwycięstwie prawdy. Dzięki temu trudnemu doświadczeniu wiem, co przeżywają ludzie, których inni próbują pozbawić godności. Jak bardzo czują się poniżeni, samotni, słabi i odrzuceni. Ja zaufałam Bogu. I utwierdziłam się w przekonaniu, że trzeba pomagać innym i stawać w obronie tych, którzy sami sobie już nie potrafią pomóc.

A Ty? Jak byś się zachował w takiej sytuacji?

Karolina

Katecheta rozpoczyna rozmowę.

Pyta uczniów, co uczniowie czują po zapoznaniu się z treścią listu. Stara się tak prowadzić rozmowę, by wejść w istotę tematu, tzn. wskazać uczniom właściwy sposób reagowania na trudną sytuację innych ludzi.

Katecheta zadaje pytania:

Wersja II

Katecheta proponuje projekcję filmu Szkoła życia (https://www.filmweb.pl/film/Szko%C5%82a+%C5%BCycia-2017-790787).

Po obejrzeniu filmu katecheta prowadzi z uczniami rozmowę na temat właściwej postawy wobec drugiego człowieka, wobec tego, kim jest i co przeżywa.

Katecheta zadaje pytania:

Katecheta podsumowuje:

Na dzisiejszej lekcji poznamy sens godności człowieka. Dlaczego każdy człowiek ją ma? Czym jest godność? Dlaczego każdego należy traktować z szacunkiem?

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta prosi o przeczytanie fragmentu Księgi Rodzaju:

„A wreszcie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!». Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył”.

Rdz 1,26-27a

Katecheta, nawiązując do przeczytanego fragmentu, przedstawia uczniom chrześcijańską koncepcję godności, wypływającej ze stworzenia człowieka na obraz i podobieństwo Pana Boga.

Katecheta mówi:

Żyjemy w świecie, w którym człowiek nie jest traktowany jak obraz i podobieństwo Pana Boga. To człowiek chce być bogiem i decydować o tym, kto ma żyć, a kto umrzeć. Człowieka sprowadzamy do przedmiotu, chcemy podporządkować sobie ludzi słabszych, chorych, cierpiących. A Pan Bóg uczy nas, że każdy człowiek ma swoją godność i że jesteśmy podobni do Niego, czyli że na Jego miłość odpowiadamy naszą miłością i na łaskę Bożą odpowiadamy przez nasze dobre uczynki, modlitwę i przyjmowanie sakramentów. Musimy pamiętać więc, że wszystko, co czynimy bliźniemu, czynimy Panu Bogu, bo On jest obecny w każdym człowieku.

Pan Jezus powiedział: „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili” (Mt 25,40).

Katecheta podsumowuje:

Jeśli rozumiemy sens godności człowieka, szanujemy innych ludzi bez względu na to, jaki zawód wykonują, jak się ubierają, czy nas lubią, czy nie. Chrześcijanin powinien traktować człowieka biednego, z niepełnosprawnością, chorego, innej kultury, narodowości, wiary na równi ze sobą, z godnością i poszanowaniem.

Katecheta prosi uczniów o przypomnienie treści przykazania miłości:

Będziesz miłował Pana Boga swego z całego serca swego, ze wszystkich sił swoich, a bliźniego swego jak siebie samego.

Katecheta mówi:

Przykazanie miłości uczy nas, że tak powinniśmy postępować wobec innych ludzi, jak chcielibyśmy, aby oni postępowali wobec nas.

Katecheta prosi o wykonanie zadania 1. z kart pracy:

Zaprojektuj plakat, który będzie graficznym wezwaniem do szacunku, życzliwości i poszanowania drugiego człowieka.

Katecheta dzieli uczniów na cztery grupy i każdej przydziela inny tytuł projektu:

Grupa I: Szacunek wobec osób starszych.

Grupa II: Szacunek wobec osób bezdomnych.

Grupa III: Szacunek wobec osób chorych, cierpiących, z niepełnosprawnością.

Grupa IV: Szacunek wobec osób innych narodowości, uchodźców, imigrantów, wyznawców innych religii.

Po wykonaniu zadania uczniowie przedstawiają efekty pracy – wyjaśniają, co chcieli przekazać za pomocą projektu.

Następnie katecheta rozmawia z uczniami na temat wskazanych przez nich przykładów poszanowania godności człowieka. Tak prowadzi rozmowę, by uczniowie dostrzegli nie tylko wartość tego, kim jesteśmy oraz co posiadamy, ale także konieczność przyjmowania postawy szacunku wobec bliźnich.

Katecheta podsumowuje:

Często zapominamy, że drugi człowiek powinien być tak samo ważny dla nas, jak my sami jesteśmy ważni dla siebie. Czasem wydaje się nam, że jesteśmy lepsi od innych, ponieważ lepiej się ubieramy, mamy lepsze oceny w szkole, rodzice kupili duży dom czy dobry samochód. Czując się lepszymi, wyśmiewamy innych, nie chcemy się przyjaźnić z kimś z niepełnosprawnością czy biedniejszym.

Katecheta prosi o przeczytanie z podręcznika wypowiedzi kard. Stefana

Wyszyńskiego:

„Największą wartością na ziemi jest człowiek! Dlatego na kolana przed człowiekiem! Wszystko jedno, jaki on będzie. Czy to Piotr, czy Judasz. Tak uczynił Chrystus i taki wzór nam zostawił”.

Andrzej Micewski, Kardynał Wyszyński Prymas i mąż stanu

Kardynał Stefan Wyszyński podkreśla, że nigdy nie powinniśmy zapominać o godności każdego człowieka.

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta mówi:

Bóg dał ludziom przykazanie miłości, aby zawsze pamiętali, że każdy człowiek ma godność. Wszyscy popełniamy błędy. Każdemu z nas zdarza się zrobić komuś przykrość, wywyższyć się ponad innych, źle potraktować drugiego człowieka. Teraz w skupieniu, w ciszy naszych serc zastanówmy się nad odpowiedziami na postawione pytania, uczyńmy rachunek sumienia.

Katecheta zadaje pytania:

Postanówmy wszyscy w sercach mocną poprawę i zawsze pamiętajmy, że każdy człowiek ma swoją godność.

Katecheta może nauczyć uczniów piosenki, która będzie modlitwą: O Panie, nasz Panie, przedziwne Twe imię.

5. Podsumowanie treści

Katecheta prowadzi z uczniami rozmowę:

Zastanówmy się, jak możemy realizować przykazanie miłości w naszym życiu. Jak możemy szanować godność drugiego człowieka:

Katecheta może włączyć fragment homilii św. Jana Pawła II wygłoszonej do młodzieży w Częstochowie 6 czerwca 1979 r. Papież przypomniał młodym, że ich życie jest skarbem w ręku Pana Boga. (Nagranie mp3).

6. Notatka

Każdy człowiek ma swoją godność ze względu na fakt bycia człowiekiem. Nikt, oprócz Pana Boga, nie ma prawa decydować o ludzkim życiu. Każdy chrześcijanin powinien szczególnie pomagać tym, którzy są chorzy, cierpiący, krzywdzeni i poniżani.

7. Praca domowa

Wykonaj zadanie 2. z kart pracy.

W brakujące miejsca wpisz odpowiednie wyrazy z ramki. Rozwiązaniem są słowa św. Jana Pawła II skierowane do młodych. Papież podpowie Ci, co powinieneś robić, aby zawsze pamiętać, czym jest godność i wartość ludzkiego życia.

odczuwać

niepowtarzalna

Nim

osobowość

życie

jedyna

„Wam, młodym, nie wolno stracić zNimkontaktu, [...] bo jeśli by to się stało, przestaniecie wiedzieć, kim jesteście, przestaniecieodczuwać, jakim skarbem jest każdy z was,życiekażdego z was,osobowośćkażdego z was –jedyna,niepowtarzalna”.

Jan Paweł II, Częstochowa, 6.06.1979 r.

8. Modlitwa

„O Panie, nasz Boże,

jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!

Tyś swój majestat wyniósł nad niebiosa.

Sprawiłeś, że nawet usta dzieci i niemowląt oddają Ci chwałę,

na przekór Twym przeciwnikom,

aby poskromić nieprzyjaciela i wroga.

Gdy patrzę na Twe niebo, dzieło Twych palców,

księżyc i gwiazdy, któreś Ty utwierdził:

czym jest człowiek, że o nim pamiętasz,

i czym syn człowieczy, że się nim zajmujesz?

Uczyniłeś go niewiele mniejszym od istot niebieskich,

chwałą i czcią go uwieńczyłeś.

Obdarzyłeś go władzą nad dziełami rąk Twoich;

złożyłeś wszystko pod jego stopy:

owce i bydło wszelakie,

a nadto i polne stada,

ptactwo powietrzne oraz ryby morskie,

wszystko, co szlaki mórz przemierza.

O Panie, nasz Panie,

jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!”

Ps 8

3. Misja kapłańska, prorocka i królewska

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie, że wspólnota Kościoła jest znakiem obecności Boga w słowie Bożym i w sakramentach.

Ukazanie, że każdy chrześcijanin uczestniczy w potrójnej misji Jezusa.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń:

Umiejętności

Uczeń:

Postawy

Uczeń:

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: poszukiwanie prawdy na przykładzie lektur i filmów wskazanych przez uczniów.

Wychowanie do życia w rodzinie: szacunek do członków rodziny i wyrażanie im wdzięczności.

Słownictwo religijne: prawda, chrzest, kapłan, król, prorok.

4. Metody i techniki

Opowiadanie, analiza tekstu biblijnego, praca w grupach, piosenka.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, nagrane opowiadanie i piosenka, plansza (szary papier) lub tablica.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

„Jezus jest tu, o, wznieśmy ręce, wielbiąc Jego imię” (śpiew).

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta, wprowadzając w temat, prosi o przeczytanie z podręcznika tekstu pt. Wielki jubileusz.

W ubiegłym roku, gdyby nie babcia Karolina, Dorota z Tomkiem pewnie zapomnieliby o jubileuszu sakramentu małżeństwa ich rodziców. Ach! Jak ten czas szybko ucieka, znów zbliża się ten dzień. Wieczorem w wielkiej tajemnicy rozpoczęli naradę. Co zrobić? W jaki sposób przygotować się do już dwudziestej rocznicy ślubu rodziców? Czasu niewiele, więc decyzja szybka – zrobią album z rodzinnymi fotografiami, przy pomocy babci upieką tort, a na koniec, zanim rodzice wrócą z pracy, posprzątają mieszkanie i ustawią wielki bukiet polnych kwiatów na stole nakrytym białym obrusem.

Na kilka dni przed rocznicą ślubu rodzice powiedzieli, że w kościele parafialnym będzie Msza św. w ich intencji i że bardzo zależy im na tym, aby cała rodzina przystąpiła do Komunii Świętej.

Gdy nadszedł ten dzień, rodzice, Dorota, Tomek i babcia wspólnie dziękowali Panu Bogu podczas Eucharystii za wszystko, szczególnie za dwadzieścia lat życia w małżeństwie i rodzinie. Prosili też o potrzebne siły, zdrowie i o błogosławieństwo Boże.

W domu na rodziców czekały niespodzianki. Po złożeniu życzeń wszyscy usiedli przy stole, a rodzice zaczęli wspominać, jak przed dwudziestoma laty przed Panem Bogiem przysięgali sobie miłość, wierność i uczciwość małżeńską. Bardzo chcieli usłyszeć na swoim ślubie najpiękniejsze słowa o miłości z Pierwszego Listu św. Pawła Apostoła do Koryntian: „Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest, miłość wszystko przetrzyma”. Przypomnieli swoim bliskim, że Pan Bóg, który jest miłością, dodawał im siły, aby budować dom rodzinny i przetrwać trudne chwile w życiu.

Katecheta pyta:

Na to pytanie odpowiemy sobie na dzisiejszej katechezie. Najpierw jednak zastanówmy się:

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta inicjuje pracę z tekstem z podręcznika lub odtwarza nagrane teksty (www.kulkat.pl).

Najważniejszymi instytucjami w Starym Testamencie były urzędy kapłana, proroka i króla.

Chrystus Kapłan

„Wtedy rzekłem: Oto idę – w zwoju księgi napisano o Mnie – aby spełnić wolę Twoją, Boże. [...] Na mocy tej woli uświęceni jesteśmy przez ofiarę ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze. [...] [Chrystus], złożywszy raz na zawsze jedną ofiarę za grzechy, zasiadł po prawicy Boga” (Hbr 10,7.10.12).

„[Pan Jezus] ma kapłaństwo nieprzemijające. Przeto i zbawiać na wieki może całkowicie tych, którzy przez Niego przystępują do Boga, bo wciąż żyje, aby się wstawiać za nimi. Takiego bowiem potrzeba nam było arcykapłana: świętego, niewinnego, nieskalanego” (Hbr 7,24b-26a).

Jesteśmy wezwani, by razem z Panem Jezusem w czasie Eucharystii ofiarować Bogu Ojcu wszystkie nasze uczynki, modlitwy i apostolskie działania, życie rodzinne, codzienną naukę i pracę, wypoczynek ducha i ciała, a nawet utrapienia życia.

„Ochrzczeni zostają konsekrowani przez Ducha Świętego dla składania ofiar duchowych” (KKKK 155).

Chrystus Prorok

„Wszystkich [...] ogarnął strach; wielbili Boga i mówili: «Wielki prorok powstał wśród nas, i Bóg nawiedził lud swój»” (Łk 7,16).

„I obchodził Jezus całą Galileę, nauczając w tamtejszych synagogach, głosząc Ewangelię o królestwie i lecząc wszelkie choroby i wszelkie słabości wśród ludu” (Mt 4,23).

Pan Jezus uczynił nas swoimi świadkami, udzielił nam daru wiary i łaski słowa. Mamy więc trwać w wierze, głosić Jego Ewangelię nie tylko słowem, lecz także – a nawet przede wszystkim – poprzez świadectwo życia. W codzienności – w domu, w szkole, na podwórku – powinniśmy szukać okazji, by opowiadać o Bogu.

Ochrzczony „uczestniczy w prorockiej funkcji Chrystusa, gdy przez nadprzyrodzony zmysł wiary niezachwianie trwa przy niej, pogłębia jej rozumienie i daje o niej świadectwo” (KKKK 155).

Chrystus Król

„Nazajutrz wielki tłum, który przybył na święto, usłyszawszy, że Jezus przybywa do Jerozolimy, wziął gałązki palmowe i wybiegł Mu naprzeciw. Wołano: «Hosanna! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie», oraz: «Król Izraela!» (J 12,12-13)”.

Pan Jezus przesłuchiwany przed Piłatem powiedział: „Królestwo moje nie jest z tego świata. [...] Tak, jestem królem. Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu” (J 18,36a-37b).

„Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król żydowski»” (J 19,19).

Chrystus udzielił nam daru królewskiej godności. Mamy więc naśladować Jezusa, prowadzić święte życie, służyć innym z miłością i pokonywać w sobie grzech.

Ochrzczony „uczestniczy w królewskiej funkcji Chrystusa przez służbę, naśladując Jezusa Chrystusa, który jako Król i Pan wszechświata stał się sługą wszystkich, przede wszystkim ubogich i cierpiących” (KKKK 155).

Katecheta prosi o wykonanie zadania 1. w kartach pracy (uczniowie pracują w parach):

Uzupełnij tabelę:

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta mówi:

Wróćmy do rodziny Doroty i Tomka. W jaki sposób realizuje ona misję kapłańską, prorocką i królewską?

Katecheta prosi o uzupełnienie zadania 2. w kartach pracy:

Jako chrześcijanin uczestniczę w potrójnej misji Chrystusa.

1. Misję kapłańską wypełniam, gdy

2. Misję prorocką wypełniam, gdy

3. Misję królewską wypełniam, gdy

Katecheta proponuje modlitwę śródlekcyjną:

„Chrystus Wodzem, Chrystus Królem, Chrystus, Chrystus Władcą nam” (śpiew).

5. Podsumowanie treści

Katecheta podsumowuje:

Na dzisiejszej katechezie rozmawialiśmy o Panu Jezusie Kapłanie, Proroku i Królu. Szukaliśmy odpowiedzi na pytanie, jak uczestniczyć w Jego potrójnej misji. Przypomnijmy sobie nasze najważniejsze zadania: udział w Eucharystii, słuchanie słowa Bożego, przyjmowanie sakramentów świętych, modlitwa, przekazywanie innym słów Ewangelii, święte życie, ofiarowanie całego życia Panu Bogu, służba innym z miłością, pokonywanie w sobie grzechu.

6. Notatka

Przez chrzest św. każdy człowiek zostaje włączony w potrójną misję Jezusa Chrystusa. Jest to misja kapłańska, prorocka i królewska. W ten sposób Chrystus zaprasza każdego ochrzczonego do współpracy w dziele przemiany i zbawienia świata. Codzienne życie chrześcijanina ma przyczyniać się do wzrostu królestwa niebieskiego na ziemi.

7. Praca domowa

Wieczorem pomódl się słowami św. Jana Pawła II. Poproś Matkę Bożą o wstawiennictwo, abyś dobrze wypełniał misję powierzoną Ci przez Chrystusa Kapłana, Proroka i Króla.

8. Modlitwa

„Wypraszaj nam, Maryjo, łaskę wiary, nadziei i miłości, abyśmy na Twój wzór i pod Twoim przewodnictwem nieśli w nowe tysiąclecie świadectwo miłości Ojca, odkupieńczej śmierci i zmartwychwstania Syna oraz uświęcającego działania Ducha Świętego.

Bądź z nami nieustannie, Panno chwalebna i błogosławiona.

O Pani nasza, Orędowniczko nasza, Pośredniczko nasza, Pocieszycielko nasza. Matko nasza! Amen”.

Św. Jan Paweł II, Przemówienie wygłoszone podczas spotkania z wiernymi

w Wadowicach 16.06.1999 r.

4. Rodzina – domowy Kościół

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie rodziny jako domowego Kościoła, w którym dziecko uczy się miłości do Jezusa.

Ukazanie rodziny jako wzoru wspólnoty, w której dziecko może rozwijać swoją wiarę w Boga.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń:

Umiejętności

Uczeń:

Postawy

Uczeń:

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: wrażliwość na piękno, odróżnianie dobra od zła, przykłady wartości fundamentalnych dla relacji międzyludzkich.

Wychowanie do życia w rodzinie: szacunek dla członków rodziny i wyrażanie im wdzięczności, szacunek dla wspólnoty Kościoła.

Słownictwo religijne: piękno, dobro, prawda, chrzest, wspólnota.

4. Metody i techniki

Analiza tekstu biblijnego, pokaz, rozmowa kierowana, pogadanka, gra dydaktyczna.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, KKK, węgielki do rozpalania kadzidła, świece, zapałki, zdjęcia ludzi modlących się, pomagających sobie, przebaczających, przystępujących do sakramentów (różnych) i do sakramentu małżeństwa, zdjęcie małego dziecka, zdjęcie chrztu dziecka, kartony w kształcie płomieni z napisami: MIŁOŚĆ, WIARA, karton z napisem: RODZINA, kwiaty wycięte z kolorowego papieru.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Wierzę w Ciebie, Boże żywy,

W Trójcy Jedyny, prawdziwy.

Wierzę, w coś objawił, Boże,

Twe słowo mylić nie może.

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta wprowadza w temat:

Dziś na katechezie może być gorąco. Zastanawiacie się, dlaczego? Bo będziemy mówić o przekazywaniu ognia.

Katecheta prezentuje rekwizyty potrzebne do rozpalania:

W ceramicznym naczyniu umieszczamy węgielek do kadzidła i podpalamy go. Gdy się rozgrzeje, dokładamy drugi, potem trzeci.

Należy zwrócić uwagę na wzajemne oddziaływanie rozpalonych węgielków – przekazują sobie płomień. Można też przynieść kilka świec i zapalać jedną od drugiej.

Katecheta prowadzi rozmowę:

Na tablicy wieszamy zdjęcia osób modlących się, pomagających sobie, przebaczających, przystępujących do sakramentów. Słuchamy wypowiedzi uczniów i naprowadzamy ich na odpowiedź: tym ogniem jest wiara i miłość.

Tak, ten ogień to miłość i wiara.

Obok zdjęć wieszamy kartony w kształcie płomieni z napisami: MIŁOŚĆ, WIARA.

Każdy człowiek na świecie może od najmłodszych lat uczyć się wiary i miłości. Jest takie ognisko, w którym każdy może się rozpalić. To RODZINA.

Obok poprzednich napisów wieszamy napis: RODZINA.

Katecheta podsumowuje i zapowiada temat:

Rodzina jest miejscem, gdzie każdy z nas uczy się wiary w Boga i miłości do Niego.

Rodzina jest zatem domowym Kościołem, czyli wspólnotą oddającą cześć Bogu przez Chrystusa w Duchu Świętym.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta prowadzi rozmowę:

Najpierw rodzice poprzez zawarcie sakramentu małżeństwa przyjmują Pana Jezusa do wspólnego życia, a On pomaga im darzyć się wzajemną miłością, trwać w jedności, uświęca ich na drodze do życia wiecznego i otwiera ich na nowe życie.

Katecheta prosi:

Przypnijcie na tablicy zdjęcie przyjmujących sakrament małżeństwa, a potem zdjęcie małego dziecka.

Katecheta prosi o przeczytanie tekstów biblijnych i komentuje:

Pan Jezus porównywał miłość i wiarę do płomienia, do ognia:

„Przyszedłem ogień rzucić na ziemię i jakże pragnę, ażeby już zapłonął” (Łk 12,49).

Rodzice żyjący wiarą, nadzieją i miłością nie zatrzymują tych uczuć tylko dla siebie, ale są posłuszni słowom Pana Jezusa:

„Wy jesteście światłem świata. Nie może się ukryć miasto położone na górze. Nie zapala się też lampy i nie umieszcza pod korcem, ale na świeczniku, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu. Tak niech wasze światło jaśnieje przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie” (Mt 5,14-16).

Rodzice są światłem przede wszystkim dla swoich dzieci. Przekazywanie światła wiary i miłości do Boga zaczyna się w sakramencie chrztu.

Katecheta prosi, aby uczniowie przypięli na tablicy zdjęcie dziecka

przyjmującego sakrament chrztu.

To rodzice proszą o chrzest dla swoich dzieci, to oni wyznają za nie wiarę i zobowiązują się do przekazywania tej wiary. Dlatego dbają o to, by dzieci przystępowały do kolejnych sakramentów (sakramentu pokuty i pojednania, Eucharystii, bierzmowania).

Katecheta prosi o przeczytanie artykułu z Katechizmu Kościoła Katolickiego:

„Chrześcijański dom rodzinny jest miejscem, gdzie dzieci otrzymują pierwsze głoszenie wiary. Dlatego dom rodzinny słusznie jest nazywany «Kościołem domowym», wspólnotą łaski i modlitwy, szkołą cnót ludzkich i miłości chrześcijańskiej” (KKK 1666).

4. Zastosowanie życiowe

Każdy z was żyje w rodzinie. Na co dzień doświadczacie w niej ciepła, zrozumienia, miłości. Jest to także miejsce, gdzie uczycie się życia.

Katecheta prowadzi rozmowę:

Katecheta prosi:

Na kwiatkach, które dostaniecie, napiszcie, w jaki sposób na co dzień uczycie się w domu miłości do Pana Jezusa.

Katecheta rozdaje uczniom wycięte z kolorowego papieru kwiatki i wyznacza czas na wykonanie zadania. Może podać uczniom przykłady: wspólna modlitwa, wspólne czytanie Pisma Świętego, wspólne uczestnictwo w Eucharystii, wzajemna pomoc, życzliwość, szacunek. Kwiatki zostaną wykorzystane podczas modlitwy.

Katecheta proponuje modlitwę śródlekcyjną:

Święty papież Jan Paweł II napisał w intencji rodzin specjalną modlitwę. Włączmy się w nią naszymi sercami. Złóżcie przed krzyżem kwiaty, które przygotowaliście. To będzie znak ofiarowania Panu Jezusowi trudu waszych rodziców.

Katecheta zapala świecę i wyznacza kolejność podchodzenia uczniów z kwiatkami.

„Boże, od którego pochodzi wszelkie ojcostwo w niebie i na ziemi,

Ojcze, który jesteś Miłością i Życiem,

spraw, aby każda ludzka rodzina na ziemi

przez Twego Syna, Jezusa Chrystusa, narodzonego z Niewiasty

i przez Ducha Świętego

stawała się prawdziwym przybytkiem życia i miłości

dla coraz to nowych pokoleń.

Spraw, aby Twoja łaska kierowała myśli i uczynki małżonków

ku dobru ich własnych rodzin i wszystkich rodzin na świecie.

Spraw, aby młode pokolenie znajdowało w rodzinach mocne oparcie

dla swego człowieczeństwa i jego rozwoju w prawdzie i miłości. [...]

Przez Chrystusa, Pana naszego, który jest Drogą, Prawdą i Życiem

na wieki wieków. Amen”.

Św. Jan Paweł II, Modlitwa za rodziny

5. Podsumowanie treści

Rodzina jest ogniskiem, w którym rozpala się serce człowieka ogniem wiary, nadziei i miłości. To domowy Kościół, w którym przez modlitwę, wzajemną miłość, szacunek, przebaczanie i uczciwą pracę oddajemy cześć Bogu. Od naszych rodziców uczymy się rozwoju życia duchowego – przyjaźni i bliskiej więzi z Bogiem. Członkom rodziny, jako tym, którzy troszczą się także o nasze zbawienie, winniśmy okazywać wdzięczność i szacunek (zob. świadectwa o życiu rodzinnym: www.kulkat.pl).

6. Notatka

Moja rodzina jest domowym Kościołem, w którym – poprzez modlitwę, pracę, wzajemną miłość i przebaczanie – oddajemy cześć Bogu. Moi rodzice są nauczycielami wiary, nadziei i miłości. Od nich mogę uczyć się przyjaźni i bliskiej więzi z Bogiem.

7. Praca domowa

Dziś wieczorem podziękuj mamie i tacie za to, że uczą Cię kochać Jezusa. W dowolnym czasie odmów w ich intencji dziesiątek różańca, tajemnicę piątą części radosnej: Znalezienie Pana Jezusa w świątyni.

8. Modlitwa

Podziękujmy Bogu za nasze rodziny:

Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu, jak była na początku, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen. / 3x

5. Zaangażowanie w życie wspólnoty Kościoła

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Rozwijanie w uczniach zainteresowań różnorodnymi aspektami życia Kościoła lokalnego.

Ukazanie dynamiki budowania jedności wspólnoty poprzez wykorzystywanie różnorodnych darów i charyzmatów powierzonych wiernym.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń:

Umiejętności

Uczeń:

Postawy

Uczeń:

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: wrażliwość na piękno, rozróżnianie dobra i zła, przykłady wartości fundamentalnych dla relacji międzyludzkich.

Wychowanie do życia w rodzinie: szacunek dla członków rodziny i wyrażanie im wdzięczności, szacunek dla wspólnoty eklezjalnej i narodowej.

Słownictwo religijne: piękno, dobro, prawda, chrzest, kapłan, wspólnota.

4. Metody i techniki

Prezentacja prac, praca z tekstem i rozmowa w parach, opowiadanie, pogadanka, czytanie ze zrozumieniem tekstów biblijnych, praca z katechizmem, dynamika sieci wzajemnych powiązań we wspólnocie wiary.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, tablica lub plakat oraz przybory do pisania, tekst pieśni pt. Jeden chleb, dwa kolorowe kłębki włóczki wystarczająco długiej, aby połączyć siecią całą klasę.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Chociaż różnimy się od siebie urodą, wzrostem, talentami czy zainteresowaniami, to jednak wszystkich nas jednoczy Bóg, w którego wierzymy. Na rozpoczęcie dzisiejszej katechezy wspólnie zwróćmy się do Niego, jak nas nauczył Jezus Chrystus: Ojcze nasz...

2. Sytuacja egzystencjalna

Katecheta wprowadza w temat:

W pewnej parafii pojawiła się ciekawa propozycja, która stała się okazją do zaangażowania niemal całej klasy. Przeczytajcie z podręcznika tekst z części „Świat w którym żyję”. Pomyślcie nad tym, co się wydarzyło, a potem parami, tak jak siedzicie w ławkach, postarajcie się odpowiedzieć na pytania znajdujące się pod tekstem.

Karol bardzo ucieszył się, że jego parafia będzie mieć własną stronę internetową. Jego starszy brat, Paweł, uczy się w technikum elektrycznym, w klasie o profilu informatycznym. Kiedy podczas kolędy proboszcz podzielił się z ich rodziną marzeniem o parafialnej witrynie w Internecie, Paweł natychmiast zaproponował swoją pomoc. Cała rodzina była z niego bardzo dumna!

Karol od razu pomyślał, że też włączy się w tę inicjatywę. W szkole na przerwie przed religią podzielił się wiadomością z innymi. Wtedy Ala zaproponowała, żeby zorganizować redakcję strony parafialnej. Paweł zajmie się stroną techniczną, ksiądz proboszcz opublikuje swoje kazania i ogłoszenia parafialne, ale przecież dobra strona to coś więcej. Planowanie działań przeciągnęło się na lekcję religii. W uzgodnieniu z katechetą podzielono zadania: Paweł z Andrzejem będą fotoreporterami, Małgosia z Januszem korektorami tekstów, Grzesiek będzie pisać, co dzieje się u ministrantów, Kasia, co robią oaza i schola, a Ola obiecała, że przy pomocy mamy opracuje krótką historię parafii. Prawie cała klasa zaangażowała się w parafialną redakcję. Na redaktor odpowiedzialną jednogłośnie wybrano Alę. I umówiono się na pierwsze spotkanie redakcyjne w następny czwartek.

Karol ma nadzieję, że proboszcz zaakceptuje propozycję. Porozmawia z nim jeszcze dzisiaj po wieczornej Mszy św.

Katecheta zadaje pytania:

Katecheta, dialogując, podsumowuje:

Co sądzicie o pomyśle, jaki zrodził się w klasie Karola? Czy ksiądz proboszcz sam nie mógłby zrobić strony parafialnej?

Nawet gdyby proboszcz lub któryś z księży potrafili zrobić wszystko, co potrzebne do działania strony internetowej, to inicjatywa tej klasy była lepsza. Jak myślicie, z jakiego powodu?

Ponieważ w każdej wspólnocie są posługi i zadania dla różnych członków Kościoła. Inne zadania mają księża, a inne pozostali wierni. Kapłani i wierni nawzajem się dopełniają w jednym organizmie Kościoła i służą sobie przez wykonywanie tego, co do nich należy, według otrzymanych darów i wyznaczonych posług.

W parafii nie tylko wybrani do pełnienia jakiejś funkcji, lecz każdy ochrzczony powinien wspierać wspólnotę według posiadanych darów i talentów. Wspólnota kościelna jest podobna do organizmu, w którym różne członki mają do spełnienia swoje wyjątkowe zadania. A organizm funkcjonuje dobrze, jeśli każdy z członków ofiarnie służy pozostałym według swojej specjalności i nie wyręcza się innymi. Przecież wzdrowym organizmie ręka nie podejmuje zadań, które należą do nogi.

Tak właśnie św. Paweł tłumaczy działanie organizmu Kościoła, co możemy przeczytać w Pierwszym Liście do Koryntian.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta poleca przeczytanie tekstu biblijnego:

„Wszystkim zaś objawia się Duch dla wspólnego dobra. Jednemu dany jest przez Ducha dar mądrości słowa, drugiemu umiejętność poznawania według tego samego Ducha, innemu jeszcze dar wiary w tymże Duchu, innemu łaska uzdrawiania przez tego samego Ducha, innemu dar czynienia cudów, innemu proroctwo, innemu rozpoznawanie duchów, innemu dar języków i wreszcie innemu łaska tłumaczenia języków” (1 Kor 12,7-10).

Katecheta streszcza tekst z podręcznika lub poleca indywidualną lekturę:

Dary duchowe – także różne talenty i umiejętności – otrzymujemy zatem nie dla samych siebie, ale „dla wspólnego dobra”. Mają służyć całej wspólnocie. Okazją do ich odkrywania i rozwijania jest zaangażowanie się w pracę grup i ruchów parafialnych. W nich możemy aktywnie służyć innym, np. podczas liturgii w grupie ministrantów lub w scholi, a na co dzień, działając w Caritasie. W parafii potrzebni są też ludzie do takich posług, jak staranne posprzątanie świątyni, udekorowanie ołtarza na niedzielę czy pomoc w remoncie budynków kościelnych. Poza tym w każdej wspólnocie są niezbędne osoby wspierające księdza proboszcza mądrymi radami. To zadanie należy do członków Rady Parafialnej.

Każdy z nas może i powinien znaleźć swoje miejsce w parafii.

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta prowadzi rozmowę:

W parafiach powołuje się do istnienia różne grupy i struktury, żeby każdy mógł odnaleźć miejsce we wspólnocie oraz wykorzystywać swoje dary i umiejętności dla dobra innych.

Katecheta prosi:

Uzupełnijcie listę darów i posług we wspólnocie parafialnej.

Na tablicy widzicie listę różnorodnych powołań, posług, darów i charyzmatów, które są potrzebne w każdej wspólnocie. To oczywiście tylko przykłady, dlatego postarajcie się uzupełnić listę.

Uwaga! W razie kłopotów z wykonaniem zadania katecheta może zorganizować mały konkurs. Sam dopisuje do tabeli nowe określenia: a) darów i charyzmatów oraz b) powołań i posług, a zadaniem uczniów podzielonych na zespoły jest opisanie, co może być głównym zadaniem osoby posiadającej dany dar czy pełniącej daną funkcję w parafii. Pomocny może być schemat tabeli z kart pracy.

Wygrywa zespół, który poprawnie odpowie na większą liczbę pytań.

Tabela: Dary i charyzmaty, powołania i posługi we wspólnocie parafialnej

Dary i charyzmaty

Powołania i posługi

Głoszenie Ewangelii

Udzielanie sakramentów świętych

Nauczanie prawdziwej wiary

Katechizowanie

Dobre doradzanie

Pomaganie potrzebującym

Jakie inne?

(do uzupełnienia razem z uczniami)

Rozeznawanie woli Bożej

Kierowanie wspólnotą

Dawanie wiarygodnego świadectwa wiary

Głęboka modlitwa

Słuch muzyczny

Dobra dykcja

Talent malarski

Zdolności redaktorskie

Umiejętności organizacyjne

Umiejętności budowlane

Zdrowe ręce chętne do pomocy

Wsparcie materialne potrzebujących

Umiejętności techniczne

Umiejętności ogrodnicze

Talent kucharski

itd.

Księża duszpasterze

Osoby konsekrowane (zakonnicy i zakonnice)

Członkowie Rady Parafialnej

Katecheci

Ministranci

Jakie inne?

(do uzupełnienia razem z uczniami)

Diakoni

Służby charytatywne

Organiści

Zakrystianie

Grabarze

Lektorzy i kantorzy

Animatorzy

Scholai chór

Grupy modlitewne (np. róże)

Członkowie ruchów i stowarzyszeń kościelnych

Redaktorzy gazetki parafialnej i strony internetowej

Skarbnicy

Konserwatorzy

Dekoratorzy

Osoby troszczące się o porządek

itd.

Katecheta dynamizuje klasę – proponuje symulację sieci wzajemnych powiązań

we wspólnocie parafialnej.

Podzielmy się teraz na dwa równe zespoły i stańmy wzdłuż ławek, twarzą do siebie. Zapraszam do zabawy, która pomoże nam dostrzec, jak powiązane są ze sobą osoby tworzące wspólnotę parafialną. Pamiętajmy, że to tylko zabawa!

Mam tu kłębki włóczki w dwóch różnych kolorach:

Zadaniem osoby trzymającej kłębek koloru 1. jest znalezienie w przeciwnym zespole kogoś, kto w przyszłości może wypełniać we wspólnocie parafialnej jedno z „powołań i posług” z listy umieszczonej na tablicy. Przywiązuje sobie koniec włóczki do dłoni, mówi na głos imię kandydata, np. „Marek mógłby być organistą”, i przerzuca kłębek do Marka, który stara się złapać rzucony kłębek i sam obwiązuje swoją dłoń włóczką.

Wtedy osoba z zespołu Marka, która ma kłębek koloru 2.,przywiązuje sobie koniec włóczki do dłoni, mówi na głos np. „Organista potrzebuje pomocy Alicji, która potrafi ładnie śpiewać”, i przerzuca kłębek do Alicji, która również obwiązuje swoją dłoń włóczką.

Inicjatywa teraz należy do Marka, który przed przerzuceniem kłębka wyznacza na głos kolejną osobę, która może we wspólnocie wypełniać jakąś konkretną funkcję, a po nim głos zabiera Ala i dobiera współpracownika z odpowiednimi darami, przerzucając do niego kłębek.

Zabawa kończy się, gdy każdy będzie przynajmniej raz złączony z jednym z kłębków.

Katecheta podsumowuje:

Bardzo ważna jest świadomość znaczenia wzajemnej zależności oraz współodpowiedzialności wszystkich za wspólnotę parafialną. Teraz to była tylko zabawa, ale niebawem każdy będzie zobowiązany do rozpoznania, jak swoimi darami i talentami może służyć innym we wspólnocie oraz jakie jest jego życiowe powołanie.

Katecheta proponuje modlitwę śródlekcyjną:

Podczas Mszy św. celebruje się jedność różnorodnych darów i charyzmatów, o czym przypomina nam popularna piosenka Jeden chleb.

Najpierw w chwili ciszy niech każdy zastanowi się, jakie jest jego miejsce w Kościele, a następnie wspólnie zaśpiewamy jedną zwrotkę tej piosenki.

5. Podsumowanie treści

Wspólnotę parafialnątworzą osoby połączone ze sobą łaską Bożą, która uzdalnia ich do wzajemnej służby i wymiany darów duchowych i charyzmatów. Wspólnota wiary będzie skuteczniej wypełniać swoją misję, jeśli każdy ochrzczony znajdzie w niej takie miejsce, gdzie będzie mógł rozpoznać, rozwinąć i wykorzystać swoje talenty i umiejętności dla dobra innych.

Księża i zakonnicy mają zwykle inne zadania we wspólnocie wiary niż osoby świeckie z racji szczególnego powołania, jednak wszyscy mają obowiązek służenia wspólnocie parafialnej darami i talentami, które otrzymali od Pana Boga.

6. Notatka

Przepiszcie z tablicy tabelę darów i charyzmatów oraz powołań i posług potrzebnych wspólnocie Kościoła.

7. Praca domowa

Napisz, jakimi talentami i umiejętnościami mógłbyś służyć wspólnocie parafialnej.

8. Modlitwa

Zakończmy katechezę modlitwą, która przypomina nam, że w Kościele jesteśmy nawzajem dla siebie Bożym błogosławieństwem.

„Panie, Ty dajesz nam innych,

którzy z nami stają przed Tobą,

którzy Cię proszą i pytają,

którzy Ci dziękują i są do Twojej dyspozycji.

Ty dajesz nam innych i nam ich zadajesz.

Nie możemy kochać Ciebie bez nich

i Ty nie możesz kochać nas bez nich.

Spraw, byśmy byli błogosławieństwem

dla siebie nawzajem na drodze do Ciebie. Amen”.

Youcat polski. Modlitewnik młodych, s. 58

6. Chrześcijanin w szkole

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie postaw chrześcijańskich w życiu szkolnym.

Wskazanie na różne formy zaangażowania się w życie chrześcijańskie w szkole.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń:

Umiejętności

Uczeń:

Postawy

Uczeń:

3. Korelacja z edukacją szkolną

Język polski: analiza tekstu biblijnego, poszukiwanie prawdy, rozróżnianie dobra i zła, kształtowanie umiejętności argumentacji.

Zajęcia artystyczne: projekcja i analiza filmu, nauka piosenki.

Słownictwo religijne: świadectwo życia, postawa chrześcijańska, prawda, szacunek.

4. Metody i techniki

Pogadanka, rozmowa kierowana, analiza tekstu wypowiedzi i fragmentu biblijnego, praca z podręcznikiem, dialog, projekcja filmu, praca indywidualna, praca w grupach, szukanie słów zaczynających się od liter podanego hasła.

5. Środki dydaktyczne

Pismo Święte, podręcznik ucznia, karty pracy, projektor, zeszyty, komputer, nagranie mp3.

II. Przebieg katechezy

1. Modlitwa

Duchu Święty, który oświecasz...

2. Sytuacja egzystencjalna

Wersja I

Katecheta prosi o przeczytanie tekstu z podręcznika z części „Świat, w którym

żyję”.

Cześć,

mam na imię Patrycja. Jestem ochrzczona i uczęszczam na katechezę. Jednak, szczerze mówiąc, po Pierwszej Komunii Świętej rzadko chodziłam do kościoła, modliłam się tylko na religii. Byłam obrażona na Pana Boga, bo nie spełnił tego, o co Go prosiłam.

Podczas przygotowania do Pierwszej Komunii Świętej bardzo modliłam się, aby mój tata się wyspowiadał i był na Mszy św. Pamiętam, że gdy wychodziłam z mamą i z rodzeństwem do kościoła, tata został w domu. Kiedy przed Mszą św. każdy z rodziców błogosławił swoje dzieci, mojego taty nie było... Bardzo to przeżyłam, bo przez kilka miesięcy błagałam Boga o cud. Łzy płynęły mi po policzkach, kiedy patrzyłam, jak rodzice moich kolegów i koleżanek przyjmowali razem z nimi Komunię Świętą. Myślałam wtedy tylko o tym, że taty ze mną nie ma. Od tej chwili nosiłam w sobie wielki żal do Pana Boga. Choć podobno On nas najlepiej rozumie i spełnia nasze prośby...

Kiedy już byłam starsza, w szkole ksiądz ogłosił wyjazd na rekolekcje przed bierzmowaniem. Początkowo nie chciałam jechać, ale wszystkie moje koleżanki się zapisały, więc pojechałam. Już w autobusie przeżyłam pierwsze zdziwienie – moja wychowawczyni wyjęła z torebki różaniec. Nigdy wcześniej nie widziałam, żeby się modliła. Uważałam, że nauczyciele tylko uczą, a od modlitwy jest ksiądz.

Kolejne dni niosły ze sobą następne, pozytywne spostrzeżenia. W ogóle się nie nudziłam. Była modlitwa, ale były też zabawy, dyskoteka, ciekawe filmy, konferencje. A co najważniejsze, pierwszy raz od wielu lat przystąpiłam do spowiedzi. Bardzo przeżyłam tę szczerą spowiedź. Ona otworzyła mi drogę do spotkania z Jezusem i z drugim człowiekiem. Zrozumiałam, kim jest prawdziwy chrześcijanin.

Po rekolekcjach moja obecność w szkole nabrała głębszego sensu. Zapisałam się do Szkolnego Koła Caritas, żeby pomagać potrzebującym. Angażuję się w różne akcje charytatywne. To daje mi wiele satysfakcji i rodzi poczucie, że jestem prawdziwym chrześcijaninem. Bo bycie chrześcijaninem to nie tylko modlitwa w kościele, ale także obecność dla drugiego człowieka, z którym mogę podzielić się tym, co mam.

Po przeczytaniu tekstu katecheta rozpoczyna rozmowę na temat tego, co uczniowie teraz czują. Stara się tak kierować rozmową, by podkreślić istotę tematu, tzn. dlaczego tak ważne jest dawanie świadectwa wiary w środowisku szkolnym.

Katecheta zadaje pytania:

Wersja II

Katecheta proponuje projekcję filmu pt. Dokuczali jej w szkole, bo... (Świąteczna historia) (https://www.youtube.com/watch?v=TEyiz8ITHuw).

Po obejrzeniu filmu nauczyciel prowadzi z uczniami rozmowę na temat sposobów i możliwości świadczenia o tym, że jest się chrześcijaninem, w zależności od sytuacji, w jakiej człowiek się znajduje, w jakim jest wieku itp.

Katecheta zadaje pytania:

Katecheta zapowiada temat:

Na dzisiejszej katechezie dowiemy się, co to znaczy być prawdziwym chrześcijaninem w szkole. Sprawdzimy, czy jest łatwo nim być. Wielu ludzi kojarzy bycie chrześcijaninem z ciągłą modlitwą, obowiązkiem chodzenia do kościoła, zachowywaniem przykazań, z różnymi zakazami. My jednak dziś popatrzymy na chrześcijanina w szkole jak na osobę, która swój wolny czas potrafi z radością poświęcić dla innych.

3. Wiara i życie Kościoła

Katecheta prosi o przeczytanie fragmentu Ewangelii

wg św. Łukasza:

Rodzice [Jezusa] chodzili co roku do Jeruzalem na Święto Paschy. Gdy miał lat dwanaście, udali się tam zwyczajem świątecznym. Kiedy wracali po skończonych uroczystościach, został młody Jezus w Jerozolimie, a tego nie zauważyli Jego Rodzice. Przypuszczając, że jest wśród pątników, uszli dzień drogi i szukali Go między krewnymi i znajomymi. Gdy Go nie znaleźli, wrócili do Jeruzalem, szukając Go.

Dopiero po trzech dniach odnaleźli Go w świątyni, gdzie siedział między nauczycielami, przysłuchiwał się im i zadawał pytania. Wszyscy zaś, którzy Go słuchali, byli zdumieni bystrością Jego umysłu i odpowiedziami. Na ten widok zdziwili się bardzo, a Jego Matka rzekła do Niego: «Synu, czemuś nam to uczynił? Oto ojciec Twój i ja z bólem serca szukaliśmy Ciebie». Lecz On im odpowiedział: «Czemuście Mnie szukali? Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do mego Ojca?». Oni jednak nie zrozumieli tego, co im powiedział.

Potem poszedł z nimi i wrócił do Nazaretu; i był im poddany. A Matka Jego chowała wiernie wszystkie te sprawy w swym sercu. Jezus zaś czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi”.

Łk 2,41-52

Katecheta, nawiązując do przeczytanego fragmentu, przedstawia uczniom dwunastoletniego Jezusa jako ich rówieśnika.

Katecheta mówi:

Pan Jezus to Bóg i Człowiek. Gdy był Waszym rówieśnikiem, oddalił się od swoich Rodziców podczas pielgrzymki do Jerozolimy. Rodzice znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji – zginęło ich dwunastoletnie dziecko. A Jezus bez ich wiedzy podjął decyzję, by pozostać w świątyni. Pewnie zdarzyły Wam się w życiu sytuacje, kiedy uważaliście się za dorosłych, a rodzice potraktowali Was jak małe dzieci. Pan Jezus mimo młodego wieku nie bał się stanąć w świątyni, pośród ludzi starszych i wykształconych, i świadczyć o swoim Ojcu – czyli o swojej wierze i miłości do Boga. Wszyscy słuchali Go z wielkim zainteresowaniem, ponieważ czuli, że Jego słowa były przeniknięte Biblią i żywą relacją z Ojcem.

Wiele osób uważa się za chrześcijan, ale chrześcijaństwo widzą tylko jako modlitwę i chodzenie do kościoła. Zapominają, że modlitwa i praktyki religijne są ważne, jednak muszą iść w parze ze świadectwem życia. To nasze uczynki, nasza postawa wobec drugiego człowieka świadczą o tym, czy dobrze rozumiemy chrześcijaństwo.

Święty Jakub powiedział, że „wiara, jeśli nie byłaby połączona z uczynkami, martwa jest sama w sobie” (Jk 2,17).

Katecheta podsumowuje:

Być chrześcijaninem w szkole tzn. szanować i cieszyć się życiem swoim i bliźnich. Na co dzień świadczyć swoją postawą o tym, że jest się uczniem Jezusa, poprzez dobre uczynki, dobre zachowanie, zaangażowanie w różne formy pomocy bliźnim, a także rozwijanie talentów, które dał nam Pan Bóg, byśmy mogli dzielić się nimi z innymi ludźmi i przynosić im przez nie radość. Każdy z nas ma coś do zaoferowania drugiej osobie.

Katecheta prosi o wykonanie zadania 1. z kart pracy:

W wykropkowane miejsca wpisz słowa, które kojarzą Ci się z pionowo zapisanym hasłem CHRZEŚCIJANIN W SZKOLE. Poszczególne litery hasła mają być pierwszymi literami wpisanych słów.

Katecheta dzieli uczniów na kilkuosobowe grupy. Zadaniem każdej grupy jest znalezienie odpowiednich słów.

Przykładowe rozwiązanie:

CHRYSTUS

HUMOR

ROZWÓJ

ZBAWIENIE

EUCHARYSTIA

ŚWIADECTWO

CHRZEST

IMIĘ

JEZUS

APOSTOŁ

NAWRÓCENIE

IDEA

NADZIEJA

WIARA

SERCE

ZARADNOŚĆ

KOCHAĆ

OCHRANIAĆ

LUBIĆ

EWANGELIZOWAĆ

Po wykonaniu zadania liderzy grup głośno czytają zapisane wyrazy.

W podsumowaniu warto pochwalić uczniów za poprawne wykonanie zadaniai podkreślić, jak ważne jest dawanie w szkole świadectwa o Jezusie i wprowadzanie w życie zapisanych słów.

Katecheta prosi o wykonanie zadania 2. z kart pracy – przeczytanie e-maila

od Pana Boga do nastolatka.

„Drogie Dziecko!

Czy czasem myślisz o miliardach ludzi, których stworzyłem, i zastanawiasz się, do czego jesteś Mi potrzebny? Czy Twoje życie ma jakiś sens? Zaufaj Mi, każdemu dałem szczególne dary, Tobie także. Być może jeszcze nie odkryłeś swoich, ale bądź pewien – odkryjesz je.

Stworzyłem niektórych ludzi dobrymi menedżerami. Innych: dobrymi artystami, sportowcami, nauczycielami albo pisarzami. Obmyśliłem wszystkich ludzi tak, by ich dary służyły dobru innych. Problem w tym, że wielu ludzi kompletnie nie troszczy się o nikogo innego poza sobą. Używają oni swoich talentów tylko po to, by uprzyjemnić sobie życie. Mam nadzieję, że nie jest to także Twój punkt widzenia. Pozwól mi pomagać Ci w odkrywaniu Twoich darów i pozwól pokazać sobie, jak się nimi dzielić. Zostałeś obdarowany w konkretnym celu!

Twój Stwórca, Bóg”

Claire Cloninger, Curt Cloninger, E-mail od Pana Boga do nastolatka

Gdy uczniowie przeczytają tekst, katecheta podsumowuje, co to znaczy być chrześcijaninem w szkole.

4. Zastosowanie życiowe

Katecheta wprowadza:

Każdy człowiek na świecie jest inny. Chrześcijanie też różnią się od siebie. Pan Bóg każdemu dał inną osobowość, charakter, talenty, abyśmy mogli sobie nawzajem pomagać i się uzupełniać. To dlatego jeden człowiek tak bardzo jest potrzebny drugiemu człowiekowi. Nie jesteśmy samowystarczalni.

Zastanówmy się więc przez chwilę i zróbmy rachunek sumienia.

Katecheta zadaje pytania:

Postanówmy poprawę i pomódlmy się słowami piosenki.

„Mario, proszę, spraw,

Aby życie mi nie było obojętne,

Abym zawsze kochał to, co piękne,

Pozostawił ciepły ślad na czyjejś ręce”.

5. Podsumowanie treści

Katecheta prowadzi rozmowę:

Zastanówmy się, jak możemy dawać świadectwo wiary w Chrystusa w szkole.

Przykładowe odpowiedzi:

Katecheta prosi o wykonanie zadania 3. z kart pracy:

Napisz, jakie dary i talenty otrzymałeś od Pana Boga i jak mógłbyś je wykorzystać w szkole.

Moje talenty

Jak mogę je wykorzystać

Umiem grać w piłkę nożną.

Zapiszę się do SKS.

Lubię pomagać.

Zapiszę się do Szkolnego Koła Caritas.

Umiem śpiewać.

Chętnie wezmę udział w szkolnej akademii.

Mam dobry kontakt z rówieśnikami.

Zachęcę kolegów do udziału w spotkaniach oazowych.

6. Notatka

Chrześcijanin w szkole to ktoś, kto świadczy o Panu Bogu modlitwą i swoim zachowaniem. Nie jest indywidualistą i nie stawia siebie ponad innych. Szkoła jest dla niego środowiskiem, w którym nie tylko zdobywa wiedzę oraz rozwija talenty i zainteresowania, ale także dzieli się tym, co ma, z drugim człowiekiem. Ubogaca innych swoją obecnością iod nich czegoś się uczy. Chrześcijanin w szkole jest radosny, cieszy się każdym dniem i każdym spotkaniem z drugim człowiekiem, w którym zawsze jest obecny Pan Bóg.

7. Praca domowa

Zrób dziś wieczorem rachunek sumienia. Zwróć uwagę, jak wiele talentów dał Ci Pan Bóg. Pomyśl, jak mógłbyś je wykorzystać, aby pomóc innym.

8. Modlitwa

„Panie, pozwól mi być przyjacielem wszystkich,

pozwól mi być osobą,

która wzbudza zaufanie

w tych, którzy cierpią i lamentują,

w tych, którzy szukają światła

daleko od Ciebie,

w tych, którzy chcieliby zacząć,

ale nie wiedzą jak,

w tych, którzy chcieliby zawierzyć komuś,

ale nie czują, że mogą.

Panie, pomóż mi,

abym nie ominął nikogo z obojętnym obliczem,

z zamkniętym sercem, spiesząc się.

Panie, pomóż mi stać się natychmiast świadomym

tych, którzy się martwią i są zdezorientowani,

tych, którzy cierpią bez okazywania tego,

tych, którzy czują się wyizolowani, mimo że nie chcą być.

Panie, uwolnij mnie od egoizmu,

abym mógł Ci służyć, abym mógł Cię kochać,

abym mógł Cię słuchać, abym mógł Cię powitać

w każdym z mych braci,

których sprawiasz, że spotykam.

Amen”.

Modlitwa wolontariusza

7. Święty Jan Paweł II – zatroskany o miłość Ojczyzny

I. Założenia edukacyjne

1. Cele katechetyczne – wymagania ogólne

Ukazanie św. Jana Pawła II jako kochającego syna Ojczyzny i wzoru patriotyzmu.

Przekazanie wiedzy na temat źródeł jego miłości do Ojczyzny.

2. Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Wiedza

Uczeń: