Zamki, które warto odwiedzić ebook

„Górują na wzgórzach, pełnią wartę przy rzekach. Świadkowie małych i wielkich historii. Posępne, tajemnicze, budzące zachwyt i podziw”. Motto zawarte na naszym instagramowym profilu @zamkiwpolsce aktualne jest również dla tych obiektów, które wybraliśmy na podstawie zainteresowania internautów – fascynatów zamkowymi dziejami – w drugiej części serii o zamkach w Polsce. Tym razem jest to lista obiektów, które – mimo że nie są aż tak znane jak chociażby słynny zamek Czocha czy Krasiczyn – zasługują jednak na zainteresowanie.

W opisach nie skupiamy się na historii zamków, podajemy najważniejsze informacje dotyczące wybranych obiektów, tak aby łatwiej było zaplanować wizytę w wybranym zamku, a przy okazji zwiedzić jeszcze okolicę.

Zamek w Baranowie Sandomierskim

„Mały Wawel” – tak zwą Zamek w Baranowie Sandomierskim. Powstała w XVI wieku budowla stanowi zabytek późnorenesansowej architektury. Jego początki sięgają 1568 roku, kiedy to baranowski starosta Rafał Leszczyński zakupił od Stanisława Górki rycerski dwór obronny, by następnie wznieść na jego terenie renesansową budowlę na planie prostokąta. Wraz z biegiem lat zamek na własność przejął potomek magnata, Andrzej Leszczyński, wojewoda brzeskokujawski. Pośpiesznie przystąpił on do rozbudowy zamku. Dwór powiększył się o dziedziniec z renesansowymi krużgankami wokół nowych budynków, powstała również biblioteka. Baranów Sandomierski stał się istotnym ośrodkiem kulturowym, o czym świadczyć może między innymi to, iż w jego progach kilkukrotnie bywał sam król Stefan Batory.

Ród Leszczyńskich dzierżył w rękach zamek przez około sto lat. Ostatecznie koniec ich panowania nadszedł, kiedy sprzedali ziemię z zamkiem Dymitrowi Wiśniowieckiemu. Ówczesny „Mały Wawel” systematycznie rozbudowywał się, należał kolejno do rodu Lubomirskich, Sanguszków, Małachowskich, Potockich i Krasickich. Ostatecznie w 1867 roku zamek wystawiono na licytację i dobra nabył Feliks Dolański z Grabowa. W posiadaniu rodziny Dolańskich zamek pozostał aż do wybuchu drugiej wojny światowej. Jeszcze wcześniej – w 1898 roku – dwór nawiedził pożar, który zniszczył część zabytkowych wnętrz. W celu rekonstrukcji i odnowy zatrudniony został architekt Tadeusz Stryjeński. Zadbał on o to, aby zniknął ślad po skutkach pożaru, a dodatkowo dokonał on pewnych zmian w rozplanowaniu pomieszczeń. Jednakże wraz z nadejściem wojny oraz trudnego czasu po nim, zamek ponownie ucierpiał.

Zaczątki zmian przyniósł 1958 rok, wówczas w pobliżu Baranowa odkryto złoża siarki. Wraz z powstaniem Tarnobrzeskiego Zagłębia Siarkowego przyjrzano się bliżej samemu zamkowi – na skutek czego podjęto decyzję o jego odrestaurowaniu pod kierownictwem profesora Alfreda Majewskiego. W 1968 roku zamek przekazano Kopalniom i Zakładom Przetwórczym Siarki „Siarkopol” w Tarnobrzegu. Do 1995 roku na terenie dworu istniało muzeum Zagłębia Siarkowego. Od 1997 roku właścicielem zamku w Baranowie Sandomierskim jest Agencja Rozwoju Przemysłu S.A.

Lokalizacja

Zamek znajduje się w Baranowie Sandomierskim w województwie podkarpackim, przy ulicy Zamkowej 20 (50°30′07,0″N 21°32′08,4″E).

Parking

Przy zamku znajduje się parking.

Zwiedzanie

W październiku zamek dostępny jest do zwiedzania w godzinach 9:00–19:00.

W sezonie zimowym – w godzinach 9:00–17:00.

W sezonie wiosenno-letnim (od 1 kwietnia do 30 września) – w godzinach 9:00–19:00.

Muzeum nieczynne jest w dniach: Boże Narodzenie (25.12.), Wielkanoc, Nowy Rok (1.01.), Uroczystość Wszystkich Świętych (1.11.).

Na terenie zamku znajduje się muzeum. Zwiedzanie zamku obejmuje trasę po arkadowym dziedzińcu zamku, secesyjnej kaplicy zamkowej i historycznych wnętrzach zamku. Dawny magnacki dwór zdobią dzieła Jana Chrzciciela Falconiego oraz Tylmana z Gamaren. Po więcej informacji można sięgnąć na stronę zamku: www.baranow.com.pl/.

Ciekawe

► Zamek posiada nietypową akustykę, wykorzystywaną przy organizowaniu występów muzycznych i artystycznych. Otwarcie okna w komnacie powoduje, iż szum zza okna jest głośniej słyszalny przy przeciwległej ścianie.

► Zamek zwany jest „Małym Wawelem” oraz „Perłą Renesansu”.

► Zamek jest zbudowany w stylu palazzo in fortezza.

► Na terenie zamku kręcone były sceny do produkcji filmowej Bitwa pod Wiedniem (2012).

Warto też zobaczyć

► Stawy Krasiczyńskie – malownicze miejsce będące zespołem zbiorników wodnych.

► Sandomierz – miasteczko znajdujące się trzydzieści kilometrów od Baranowa Sandomierskiego.

► Góry Pieprzowe.

Legenda.

Biała Dama – nie straszy, lecz chroni

Zamek w Barnowie Sandomierskim nie odstaje od innych dworów – swoją białą damę ma. Osobliwe jest jednak to, iż owa dama nie zwykła straszyć zamkowych gości, lecz za to otaczać to miejsce ochroną. Skąd takie nadzwyczajne zachowanie u ducha? Otóż ta nieuchwytna niewiasta za życia obdarzona była niespotykaną urodą i jednocześnie niemajacą granic próżnością. Legenda głosi, iż o jej względy ubiegało się zaciekle dwóch absztyfikantów. Dziewczyna nie ingerowała w ich zatarcia, ciesząc się z powodzenia. Zaloty zakończyły się tragicznie, kiedy to obaj młodzieńcy polegli w potyczce. Winą za ich śmierć została oskarżona niewiasta i następnie została stracona w zamkowej baszcie. Tragiczny los nie opuścił dziewczęcia nawet po jej śmierci, nie odeszła ona bowiem w zaświaty. Do dziś ma błąkać się po murach zamkowych, mając za zadanie ochraniać dwór w ramach pokuty. I tylko czasem, przez chwilę trwającą jedno mgnienie oka, można dostrzec jednego z ukochanych niewiasty, wyglądającego swojej damy z utęsknieniem.

Zamek w Bolkowie

Zamek w Bolkowie zawdzięcza swą nazwę miejscowości, w której jest usytuowany. Początki warowni na Zamkowym Wzgórzu sięgają końca XIII wieku. Powstanie tej gotyckiej budowli wiąże się z panowaniem syna Bolesława II Łysego, Bolka I. Za jego rządów rozbudowano warownie, które strzegły drogi z Czech na Śląsk. W samym Bolkowie została również wzniesiona wieża dziobowa, mierząca dziś 25 metrów. Na przestrzeni lat zamek pozostawał we władaniu książąt piastowskich. Warownia pełniła wówczas funkcję skarbca, który w późniejszych latach został przeniesiony do Pragi.

Gdy Bolek II umarł, nie pozostawiwszy po sobie dziedzica, zamek i księstwo Świdnicko-Jaworskie, na mocy ślubu Anny i czeskiego króla Karola IV, stało się własnością królów czeskich. Przełomowym momentem był początek XVI wieku, kiedy to król Ferdynand I przekazał zamek wrocławskiemu biskupowi, jednocześnie zlecając mu jego rozbudowę. W latach 1539–1540 zamek rozkwitł. Na czele renowacji gotyckiej warowni stał znany lombardzki architekt Jakub Parr. Powstał istniejący do dzisiaj Dom Niewiast, służący jako budynek mieszkalny. Wybudowano również dziedzińce oraz powiększono obszar warowny. Prężnie rozwijająca się budowla osiągała wówczas największe rozmiary spośród zamków znajdujących się na Dolnym Śląsku.

Kolejną ważną datą w