W małym dworku ebook

Mot­to:

Po­świę­co­ne mat­ce

OSO­BY:

No – wu­ju. Opo­wiedz, jak to by­ło.

A więc po pro­stu zro­bi­my nor­mal­ną eks­po­zy­cję. Uwa­żaj­my to wszyst­ko za dra­mat, za po­czą­tek dra­ma­tu, (py­ka z faj­ki) Świet­ny ty­toń. A więc, po pro­stu, by­ło to tak: mo­ja żo­na, a two­ja ciot­ka, Ana­sta­zja, umar­ła. (zry­wa się i wy­trzą­sa po­piół z faj­ki o but) I na tym ko­niec! Ro­zu­miesz? I ni­g­dy że­byś nie śmia­ła wię­cej o to py­tać. (stu­ka faj­ką o stół i wy­la­tu­je na le­wo. Sły­chać je­go krzy­ki) Zo­sia! Amel­ka! A tej chwi­li do sa­lo­nu ba­wić star­szą ku­zyn­kę!

Przy­je­cha­łam za­stą­pić wam mat­kę, (z pa­to­sem) bied­ną wa­szą ma­mę, a mo­ją cio­cię. Bę­dę was uczyć gry na for­te­pia­nie, o ile nie pój­dzie­cie zno­wu do klasz­to­ru. Tyl­ko co skoń­czy­łam kon­ser­wa­to­rium z me­da­lem.

To nam wszyst­ko jed­no, czy z me­da­lem, czy bez. A ma­my nikt nam nie po­trze­bu­je za­stę­po­wać, bo my tak jej nie ża­łu­je­my, a zu­peł­nie ina­czej.

Jak­że to ża­łu­je­cie jej? Po­wiedz­cie.

To niech już Zo­sia po­wie, bo ja nie umiem te­go wy­ra­zić.

Ja w ten dzień, kie­dy po­cho­wa­li ma­mę na cmen­ta­rzu, za­ko­pa­łam do gro­bu wszyst­kie mo­je lal­ki – o tam, w ogro­dzie (po­ka­zu­je okna). Ona (wska­zu­je na Amel­kę) już od ro­ku nie ba­wi się lal­ka­mi. Ma już trzy­na­ście lat. A ma­ma to by­ła mo­ja naj­więk­sza lal­ka. Ta­tuś z nią się też ba­wił jak z lal­ką – to by­ła na­sza wspól­na lal­ka. Ma­ma mó­wi­ła, że u nas w ro­dzi­nie wszyst­kie pa­nien­ki w dwu­na­stym ro­ku prze­sta­ją się ba­wić lal­ka­mi. Ja skoń­czy­łam dwa­na­ście lat i ma­ma umar­ła. Ma­mę za­ko­pa­li gra­ba­rze, a ja za­ko­pa­łam lal­ki. Wię­cej niech pa­ni nie py­ta, bo nie po­wiem.

Tak, to praw­da – to jest u nas dzie­dzicz­ne.

A cze­mu nie no­si­cie ża­ło­by? Cze­mu je­ste­ście ja­sno ubra­ne?

Bo ma­ma tak chcia­ła. Za­wsze to mó­wi­ła. Już od ro­ku.

Już wiem, ra­czej do­my­ślam się wszyst­kie­go. Zo­stań­cie tu sa­me. Po­tem, jak się ściem­ni, opo­wiem wam bar­dzo dziw­ne rze­czy. Te­raz mu­szę iść.

Ja­ka ona głu­pia. Hi, hi! Ona my­śli, że ona nam coś dziw­ne­go opo­wie. Wi­dzę przed so­bą czer­wo­ne oczy – tam, za pie­cem. Ja­kiś po­twór prze­su­wa się tuż ko­ło mnie. Sia­da ci na ko­la­nach, Zo­sia. Nie bo­ję się nic.

Ani ja tak­że. Wiesz co? Za­baw­my się w se­ans.

Do­brze (wsta­je i bie­rze sto­lik, usta­wia go mię­dzy ka­na­pą, sto­łem i fo­te­lem, na któ­rym sie­dzi Zo­sia) Tyl­ko bądź cier­pli­wa. Ściem­nia się co­raz wię­cej.

Do­brze – tyl­ko nie za­cznij bać się za wcze­śnie.

Nie­praw­da. Nie bo­ję się ni­cze­go.

Tyl­ko mnie się bo­isz, Ame­lio.

I cie­bie też się nie bo­ję, mój Je­ziu.

Sia­daj z na­mi do se­an­su.

Do­brze, ale pod wa­run­kiem, że bę­dzie­cie mi po­tem po­ma­gać w wy­trzy­ma­niu te­go wie­czo­ru. Nie pój­dzie­cie dziś spać tak wcze­śnie. Je­stem sza­le­nie opusz­czo­ny, a nie mam pie­nię­dzy, że­by wy­je­chać.

Do­brze, do­brze. Sia­daj.

O! Ma­ma już przy­szła.

Znam ja­ski­nie, w któ­rych się ry­je – ani wzdłuż, ani wszerz, ani wprost, ani w po­przek, tyl­ko w sa­mą Praw­dę – ma­lut­ki otwo­rek, przez któ­ry Bóg usi­łu­je po­dać rę­kę czło­wie­ko­wi.

Masz ra­cję. Ję­zo­ry, mój ku­zy­nie. Ale cze­mu On usi­łu­je tyl­ko, cze­mu te­go nie wy­ko­na?

Nie py­taj o ta­kie rze­czy, ma­mo. To grzech.

Ci­cho, Zo­sia. Daj mó­wić ma­mie, co ze­chce.

Umar­łam z wła­snej wo­li. Nie za­bi­łam się ani nikt mnie nie za­bił. Chcia­łam umrzeć i umar­łam. Zro­bił mi się rak w wą­tro­bie. O tym nikt z was nie wie­dział, bo ukry­wa­łam sta­ran­nie mo­je bo­le­ści.

A tak ba­wi­łaś się z na­mi i z ta­tu­siem!

W okrop­nych ży­łam mę­czar­niach.

A mnie się zda­je, że to wca­le nie jest duch. Ku­zyn­ka ży­je, ale jest za­hip­no­ty­zo­wa­na.

Nie mo­gę w przed­mio­cie tym nic po­wie­dzieć. Nie mam swo­je­go zda­nia.

Ma­ma śpi. Patrz, Amel­ka.

To jest bar­dzo nie­zwy­kły wy­pa­dek. A jed­nak ona jest wid­mem i tyl­ko wid­mem. Ta rę­ka nie ma cię­ża­ru. A mo­że mi się to tyl­ko wy­da­je. (od­cho­dzi od niej) Czu­ję, że bę­dę dziś strasz­nie sa­mot­ny o dzie­sią­tej. (do dziew­czy­nek) Na mi­ło­sier­dzie bo­skie nie opusz­czaj­cie mnie dzi­siaj.

Przy­je­cha­ła star­sza ku­zyn­ka. Ona za­ba­wi cię po dzie­sią­tej. O tej po­rze mu­si­my już spać.

Ja­ka ku­zyn­ka? Czy nie ma­ła Ane­ta, z któ­rą ba­wi­łem się w dzie­ciń­stwie?

Ona sa­ma. Zo­ba­czysz, co za okrop­ne rze­czy stąd wy­nik­ną. Tak się cie­szę, tak się cie­szę.

Nie ma żad­nych okrop­nych rze­czy. Znam woj­nę, re­wo­lu­cję, śmierć uko­cha­nych osób i tor­tu­ry. To wszyst­ko jest głup­stwo. Okrop­ną rze­czą jest tyl­ko nu­da i to, je­śli ża­den wiersz do gło­wy nie przy­cho­dzi i je­śli przy tym chce się coś pi­sać, coś, o czym się jesz­cze nie ma po­ję­cia – tak jak mnie te­raz. A! To jest praw­dzi­wa mę­ka.

Naj­gor­szą rze­czą jest ból fi­zycz­ny, a szcze­gól­nie rak w wą­tro­bie. Ale nie je­stem po­et­ką. Nie znam tych wa­szych mę­czar­ni.

Ja­ki on jest głu­pi, ten Je­zio. Hi, hi! Nic już się go nie bo­ję. Jak jest ma­ma, nie bo­ję się ni­ko­go.

A co? Nie wy­trzy­ma­ła pa­ni na tam­tym świe­cie i przy­szła pa­ni do nas?

Tak. Te­raz nie prze­szka­dzaj­cie nam, Ur­szu­lo. Do kuch­ni przyj­dę póź­niej.

Ro­zu­miesz? On był ko­chan­kiem Ana­sta­zji. Za to ją za­bi­łem.

Nie­praw­da. Ko­chan­kiem mo­im był Koz­droń, a umar­łam sa­ma, na ra­ka w wą­tro­bie.

Wiecz­nie te sa­me kłam­stwa! Na­wet za gro­bem kła­mie ta nie­szczę­śni­ca.

Ha! ha! ha! ha! ha!

Nie śmiej się tak, ku­zyn­ko. Mo­że wuj Dy­apa­na­zy ma słusz­ność. Ja nie rę­czę za nic.

Wstydź się. Je­ziu.

Nie kłam tak.

Ha! ha! Dzię­ku­ję wam, có­recz­ki, że­ście mnie wzię­ły w obro­nę. Ni­g­dy nie ko­cha­łam Je­zia.

A pa­mię­tasz wte­dy na wio­snę, te­go ro­ku? Pa­mię­tasz na­szą roz­mo­wę w ogro­dzie? Ja ci wszyst­ko przy­po­mnę. By­ła pią­ta po po­łu­dniu. Kwit­nął bez. Czy­ta­łem ci wte­dy ten wiersz. (de­kla­mu­je)

Pa­nie Ni­bek, pan Koz­droń pro­si pa­na do kan­ce­la­rii.

Pro­sić tu­taj. Wła­śnie mia­łem po­słać po nie­go.

Tak. Pa­mię­tam ten wiersz. Na tym się wszyst­ko skoń­czy­ło. Mo­gło być coś – te­mu nie prze­czę – ale nic nie by­ło.

Ślicz­ny wiersz. Prze­ślicz­ny. Ale nie skoń­czy­ło się na tym. Ja wiem.