Droga tarota. Odkrywanie tajemnic życia poprzez symbole i archetypy ebook

TYTUŁ ORYGINAŁU:The Way of Tarot: The Spiritual Teacher in the Cards

Redaktorka prowadząca: Ewelina Kapelewska Wydawczyni: Agnieszka Fiedorowicz Redakcja: Anna Brzezińska Konsultacja merytoryczna: Renata Nikonowicz Korekta: Bożena Sęk Projekt okładki: Łukasz Werpachowski Ilustracje na okładce: © JODO. CAMOIN Karty tarota w książce: Tarot Marsylski Alejandra Jodorowsky'ego i Philippe'a Camoina: © JODO. CAMOIN

Copyright © 2004 by Editions Albin Michel English translation copyright © 2009 by Inner Traditions International Illustrations © 1997 by Camoin Editions Originally published in French under the title La Voie du Tarot by Editions Albin Michel, 22, rue Huyghens, 75014 Paris First U.S. edition published in 2009 by Destiny Books

Published in agreement with Casanovas & Lynch Literary Agency, Spain and Book/lab Literary Agency, Poland.

Copyright © 2025 for the Polish edition by ILLUMINATIO an imprint of Wydawnictwo Kobiece Agnieszka Stankiewicz-Kierus sp.k.

Copyright © for the Polish translation by Bartłomiej Kotarski, 2025

Wszelkie prawa do polskiego przekładu i publikacji zastrzeżone. Powielanie i rozpowszechnianie z wykorzystaniem jakiejkolwiek techniki całości bądź fragmentów niniejszego dzieła bez uprzedniego uzyskania pisemnej zgody posiadacza tych praw jest zabronione.

Wydanie elektroniczne

Białystok 2025

ISBN 978-83-8417-157-8

Grupa Wydawnictwo Kobiece | www.WydawnictwoKobiece.pl

Na zlecenie Woblink

woblink.com

plik przygotowała Katarzyna Ossowska

Przedmowa Marianne Costy

Przedmowa

Jak napisać książkę o tarocie? Przypomina to próbę opróżnienia oceanu za pomocą widelca.

Ponad czterdzieści lat Alejandro Jodorowsky badał dynamikę i rozmaite aspekty tarota poprzez dokonywanie odczytów, prowadzenie lekcji i konferencji oraz dokonywanie odkryć… Gdyby zaszła potrzeba przelania całej tej pracy na karty książki, otrzymalibyśmy dziesiątki tysięcy stron, z których każda byłaby w takim samym stopniu chaotyczna, ale pełna pasji, i każda traktowałaby o rozmaitych aspektach tej sztuki, która wymyka się wszelkim próbom uporządkowania.

To okazało się niemożliwe, gdyż potrzebowaliśmy tylko jednej książki. Wraz z Alejandrem postanowiliśmy przedstawić tarota z kilku różnych perspektyw, dzięki czemu ta książka będzie mogła pełnić rolę zarówno podręcznika dla początkujących, jak i poważnego narzędzia dla doświadczonych tarologów, pozostając jednocześnie przyjemną lekturą.

Właśnie dlatego wszystkie części książki zawierają wstęp pisany w pierwszej osobie przez Alejandra. Wspomina on niepowtarzalną ścieżkę, którą kroczył w towarzystwie tego wymagającego nauczyciela i potężnego sprzymierzeńca zwanego tarotem.

W kwestiach technicznych pragnęliśmy przede wszystkim zachować wierność niezwykłej elastyczności tarota, który jest jednocześnie lekki i głęboki, liniowy i wielowymiarowy, przypomina grę, a zarazem jest czymś bardziej złożonym. Nie daje się zredukować do żadnej spośród niezliczonych możliwości, które przed nami otwiera. Właśnie dlatego chcieliśmy stworzyć książkę, którą można czytać częściami albo od początku do końca, w której każdy temat jest zarówno pokrótce streszczony, jak i kompleksowo omówiony, a ilustracje zapewniają nieustające echo dla tekstu, bazując na założeniu, że tarot to przede wszystkim nauka postrzegania.

Książka podzielona została na pięć części. Celem pierwszej części jest zaznajomienie czytelnika z ogólną strukturą tarota oraz z jego numerologicznymi i symbolicznymi podstawami. W drugiej części badamy wszystkie karty Wielkich Arkanów, a w trzeciej – Małych Arkanów. Czwarta część symbolizuje to, co według nas ma być pierwszym krokiem na drodze do dynamicznego odczytywania tarota: studiowanie par, czyli rozmaitych połączeń dwóch i więcej kart. Praktycznie rzecz biorąc, każdy element tarota jest w ten sposób powiązany z wszystkimi pozostałymi. Ostatnia, piąta część, poświęcona jest czytaniu z kart.

W tym miejscu pragniemy podziękować przede wszystkim Barbarze Clerk, która zapisywała i archiwizowała nieodpłatne lekcje oraz odczyty udzielane przez Alejandra Jodorowsky’ego. Wszystkie te archiwa zostały nam udostępnione. Bez niej pozostałyby jedynie częścią tradycji przekazywanej ustnie.

Marianne Costa

Uwaga: przedstawione w tej książce karty pochodzą z Tarota Marsylskiego, zrekonstruowanego przez Alejandra Jodorowsky’ego i Philippe’a Camoina, a powielone za uprzejmą zgodą Camoin Éditions ([email protected]). Wszelkie prawa zastrzeżone, 1997.

Część I

Struktura i numerologia tarota

Jak zacząć

Osoba początkująca może uznać talię tarota za skomplikowany i niepokojący zbiór. Pewne karty łatwiej zinterpretować niż inne, ponieważ znajdują się na nich mniej lub bardziej znane symbole. Na niektórych widać ludzkie postacie, a na innych geometryczne wzory lub obiekty. Jedne opatrzono nazwami, inne liczbami, ale są też takie, które nie mają ani nazwy, ani liczby. Podczas prób studiowania talii rodzi to pokusę polegania na znanych nam już strukturach, takich jak astrologia lub rozmaite typy numerologii. Jednak tak jak w przypadku wszystkich spójnych systemów i dzieł sztuki sakralnej, tarot zawiera własne struktury, które należy odkryć.

W odniesieniu do wielu rodzajów inicjacji mówi się, że poprzez język człowiek może się zbliżyć do prawdy, ale nigdy nie zdoła jej osiągnąć, i że prawdę można poznać jedynie poprzez jej odzwierciedlenie pod postacią piękna. Studiowanie tarota można więc potraktować jako studium piękna. Patrząc i ufając w to, co widzimy, zaczniemy stopniowo odkrywać znaczenie kart.

W pierwszej części książki proponujemy przyjrzeć się wskazówkom, które zapewnia nam tarot, a które umożliwiają zrozumienie jego struktury oraz numerologii. Te podstawy umożliwią skonstruowanie mandali pozwalającej uporządkować całą talię i stworzyć wzór, który będzie można ogarnąć jednym spojrzeniem. W przypadku tej mandali siedemdziesiąt osiem kart talii tworzy zbilansowany wzór i spójną całość.

W celu skonstruowania mandali najpierw należy zaznajomić się z Wielkimi Arkanami, czterema kolorami Małych Arkanów, funkcjami i wartościami kart oraz symboliką liczb, które się kryją za uporządkowaniem tarota i spajają poszczególne elementy w całość.

W następnej kolejności zbadamy znaczenie i kilka możliwych wariantów uporządkowania jedenastu kolorów obecnych w arkanach tarota.

Uwaga: ponieważ uważamy, że przedimek stanowi integralną część kart Arkanów Wielkich, uwzględniamy je przy anglojęzycznym zapisie kart, na przykład The Fool, The Magician i tak dalej (zob. także s. 122, 123). Co więcej, opisując arkana przedstawiające ludzi, używamy sformułowania „postacie”.

Wreszcie kolejność kolorów w listach i opisach zwykle będzie zgodna z powszechnie przyjętą: Miecze, Kielichy, Buławy, Pentakle (albo od niższych do wyższych: Pentakle, Buławy, Kielichy, Miecze). Na ilustracjach jednak widać kolory uporządkowane według kolejności przedstawionej na karcie Świat: Kielichy (górna lewa strona), Miecze (górna prawa strona), Pentakle (dolna lewa strona), Buławy (dolna prawa strona). Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronach 47–57.

Skład talii i zasady dotyczące ułożenia

Tarot Marsylski składa się z siedemdziesięciu ośmiu kart zwanych arkanami. Termin „arkanum” pochodzi od łacińskiego arcanum, czyli „sekret”. Nazwa ta sugeruje ukryte znaczenie, tajemnicę przeczącą rozumowi i wydaje się stosowna, biorąc pod uwagę, że traktujemy tarota nie jako źródło rozrywki, lecz jako grę nasyconą ukrytymi znaczeniami, które musimy stopniowo odkrywać.

Siedemdziesiąt osiem arkanów tarota podzielonych jest na dwie podstawowe grupy: dwadzieścia dwa „Wielkie” Arkana i pięćdziesiąt sześć „Małych” Arkanów. Ten tradycyjny podział widać także w popularnej grze w tarota i w wielu grach karcianych, w których karty mają dwie cechy w postaci koloru i rangi: jedna kategoria kart traktowana jest jako potężniejsza i zdolna do pokonania wszystkich pozostałych.

Małe Arkana pozwalają zbadać bardziej przyziemne, a także bardziej personalne aspekty życia intelektualnego, psychicznego i materialnego. Jak się przekonamy, odnoszą się do różnych naszych potrzeb, emocji i myśli, podczas gdy Wielkie Arkana opisują uniwersalne ludzkie doświadczenia, które obejmują wszelkie duchowe aspekty naszego jestestwa. Obie ścieżki mają charakter inicjacyjny i wzajemnie się uzupełniają; można rzec, że Małe Arkana, wraz z ich czterema kolorami, są niczym cztery nogi stołu lub ołtarza albo cztery ściany świątyni.

IDENTYFIKOWANIE ARKANÓW

Wszystkie arkana znajdują się na ilustracjach otoczonych czarnym prostokątem o proporcjach podwójnego kwadratu.

Małe Arkana podzielone są na czterdzieści ponumerowanych kart symbolizujących serię kart od 1 do 10 dla każdego z czterech kolorów: Mieczy, Kielichów, Buław i Pentakli. Te karty nie mają obwódki; w serii od 1 do 10 Miecze, Kielichy i Buławy są opatrzone numerami po obu stronach. Seria Pentakli nie jest ponumerowana. Szesnaście postaci na Małych Arkanach, zwanych kartami dworskimi (być może dlatego, że przedstawiają arystokratów), występuje w serii po cztery: Walety, Królowe, Królowie i Rycerze (powód, dla którego wymieniam je w tej kolejności, podam w dalszej części książki, na s. 58). Na dole ich kart widać obwódkę z nazwą z wyłączeniem Waleta Pentakli – tu nazwa znajduje się po prawej stronie karty (z punktu widzenia osoby patrzącej na kartę).

Postacie Małych Arkanów odróżniają się od reszty kart jednym charakterystycznym detalem: na wszystkich Wielkich Arkanach u góry karty znajduje się obwódka z numerem. W przypadku Głupca jest ona pusta, ale i tak widnieje na karcie, natomiast karty dworskie mają jedynie dolną obwódkę z zapisaną nazwą (z wyjątkiem Waleta Pentakli, do którego jeszcze wrócimy). Wielkie Arkana mają więc dwie obwódki, jedną na górze z numerem karty, a drugą na dole – z nazwą, z wyjątkiem Arkanum XIII, znanego też jako „Arkanum Nienazwane”.

WIELKIE ARKANA

Pierwszy kontakt

Chcąc zaznajomić się z tarotem, najprościej będzie zacząć od zidentyfikowania i zrozumienia Wielkich Arkanów, które łatwo rozpoznać, gdyż wszystkie poza jednym są nazwane. Jest ich dwadzieścia dwa, opatrzone są rzymskimi cyframi od I do XXI plus Głupiec (który jest pierwowzorem Jokera z popularnych gier karcianych).

Rozłóż karty na stole w następujący sposób: usuń pierwszą i ostatnią kartę Wielkich Arkanów, czyli Głupca i Świat (XXI). Następnie ułóż Wielkie Arkana w dwóch rzędach kolejno od I do X i od XI do XX, po czym na początku obu rzędów połóż Głupca (tak, żeby wyglądało, jakby się zbliżał do podwójnego rzędu), a na końcu Świat (tak, żeby kobieta z karty patrzyła na pozostałe postacie podczas tańca). Takie ułożenie pozwala zobaczyć, że Wielkie Arkana są podzielone na dwie serie (więcej informacji dalej).

Spójrz na ułożone w ten sposób arkana i zwróć uwagę na wszelkie szczegóły, które przychodzą ci na myśl, a szczególnie na kierunek, w którym zwrócone są twarze postaci: czasami będą spoglądać w prawo, czasami w lewo, a w niektórych przypadkach prosto przed siebie (jak na przykład Sprawiedliwość – Arkanum VIII; tarcza Słońca – Arkanum XVIIII; albo anioł na karcie Sąd Ostateczny – Arkanum XX).

Pierwsza seria Wielkich Arkanów (I do X) przedstawia postacie lub zwierzęta w łatwych do określenia sytuacjach. W górnej części kart w większości przypadków widać głowy postaci z wyjątkiem Arkanum VI (Kochanek), gdzie na niebie pojawia się słońce i cherubinek. Te karty możemy nazywać „jasnymi”, ponieważ przedstawiają obrazy kojarzące się z wydarzeniami historycznymi albo społecznymi.

Niektóre obrazy mogą wzbudzać współczucie lub odrazę, radość albo strach. Te reakcje wynikają z naszej edukacji i osobistej historii: tarot to potężne narzędzie do projekcji i patrząc na karty, identyfikujemy znane nam już modele, co na początku sprawia, że reagujemy zgodnie z wzorcami naszych nawyków.

Na przykład wiele osób boi się Arkanum XIII, na którym widać szkielet. W naszej cywilizacji ten obraz jest kojarzony ze śmiercią. Jeżeli jednak przyjrzymy się dokładniej, zobaczymy, że przedstawiona tam postać ma niebiesko-czerwone elementy, a jej ciało jest w kolorze skóry. Jest to więc żyjący szkielet symbolizujący aktywny proces transformacji. Aby zaakceptować taką interpretację Arkanum XIII, musimy najpierw uświadomić sobie, jaką reakcję w pierwszej kolejności wzbudza w nas ta karta. To samo dotyczy wszystkich pozostałych Wielkich Arkanów: jedna postać wyda się nam kusząca, a inna odpychająca albo antypatyczna. Jedna będzie się nam kojarzyć z życzliwym dziadkiem, a inna z apodyktycznym szefem, uwodzicielską kochanką albo surową ciotką.

W drugiej serii Wielkich Arkanów (XI do XX) postacie i sytuacje mają charakter mniej realistyczny, a bardziej alegoryczny. Możemy uznać tę serię za „ciemną”, ponieważ wydaje się rozgrywać w przypominającym sen wszechświecie umysłu i ducha. Pojawiają się tu mityczne postacie, anioły i diabły, a począwszy od Arkanum XVI, na niebie pełno jest dynamicznych symboli ciał niebieskich i boskich posłańców.

Nie bój się gromadzenia własnych wrażeń. Zwróć uwagę, jak się czujesz podczas tego pierwszego kontaktu z Wielkimi Arkanami. Z pewnością dostrzeżesz wiele szczegółów; niektóre z nich będą wyjątkowe dla danej karty, inne będą się pojawiać na dwóch lub więcej kartach. Zaufaj swoim oczom; to najlepsze narzędzia, jakimi dysponujesz podczas odkrywania tarota.

Teraz zacznij zapisywać wspólne cechy kart tworzących pionowe pary – te, których numery różnią się o dziesięć.