Cyberlaw. Prawo cyberprzestrzeni w pigułce ebook

Wprowadzenie

Wiele osób korzystając na co dzień z sieci (Internetu), nie zwraca uwagi na pojęcie „prawo internetowe”, mimo iż każdy użytkownik (user) posiada prawo do wolności wypowiedzi i opinii – tzw. wolność słowa, która jest współcześnie uznawana jako standard norm cywilizacyjnych. Pomimo że mamy obecnie 2024 rok, to zasady dotyczące korzystania z sieci, nie posiadają regulacji prawnych. Możemy co prawda „podciągnąć” prawo internetowe pod np. prawo własności intelektualnej, ale to nie jest to samo, co odrębna gałąź prawa, która zajmowałaby się wyłącznie kwestiami prawnymi występującymi w sieci. Przykładowo pojęcie trollingu, czyli ośmieszania i obrażania innych użytkowników w sieci, nie posiada ustawowej definicji. Zgodnie z odpowiedzią na interpelację nr 9734, w ustalonych okolicznościach, trolling można uznać za przestępstwo nękania (stalkingu) penalizowane w art. 190a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137, z późn. zm.). Tu pojawia się problem m.in. ustalenia okoliczności, w jakich popełniono „przestępstwo” – które przestępstwem w obecnym świetle prawa nie jest. Z tego powodu narodził się pomysł napisanie tej publikacji. Przedstawię w niej wybrane zagadnienia z prawa internetowego, odniesienia do innych gałęzi prawa oraz problemy prawne, jakie mogą wystąpić podczas codziennej pracy w Internecie.

Z uwagi iż jestem zarówno prawnikiem, jak i informatykiem, inaczej spoglądam na kwestię prawa dotyczącego Internetu (od strony technicznej). Zwracam uwagę m.in. na sprzęt, z jakiego dokonano czynu zabronionego, numer IP urządzenia czy też lokalizację komputera, z którego dokonano przestępstwa. Uważam, że w tej kwestii musi nastąpić w końcu przełom i powinien zostać wprowadzony „Kodeks Internetowy”. Regulowałby on problemy, które występują w sieci, tak aby żaden prawnik nie miał wątpliwości, na jaką ustawę się powołać, w przypadku gdy użytkownik Internetu obraża drugiego użytkownika, grożąc mu tym samym, publikując materiał wideo z jego udziałem bez jego zgody i na dodatek „trollując” innych użytkowników z komputera, który dziwnym trafem znajduje się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Takie sytuacje mają miejsce codziennie w Internecie.

By mówić o czynie zabronionym, musi on być zdefiniowany przez Ustawodawcę. Wiele zdarzeń w Internecie, które powinny być wykroczeniem bądź przestępstwem, z racji braku uregulowań prawnych nimi nie jest. Komplikuje to dochodzenie swoich praw przez pokrzywdzonych użytkowników przed sądami. Szkody mogą być nie tylko materialne, ale również niematerialne, takie jak skutki psychiczne. Obraźliwe wpisy czy komentarze zwykle wpływają negatywnie na zdrowie psychiczne użytkowników, w szczególności tych małoletnich. W takich przypadkach konieczna jest wizyta u specjalisty tj. lekarza, psychologa, pedagoga.

Przestępstwa można podzielić ze względu na tryb ścigania na przestępstwa publicznoskargowe oraz prywatnoskargowe. Publicznoskargowe z kolei dzielimy na ścigane z urzędu (organy procesowe prowadzą postępowanie bez konieczności uzyskania czyjegokolwiek wniosku) oraz ścigane na wniosek (do prowadzenia postępowania karnego konieczne jest uzyskanie wniosku uprawnionej osoby).

Rozdział 1Przepisy dotyczące cyberprzestrzeni

Obecnie istnieje szereg przepisów, które pośrednio lub bezpośrednio dotyczą cyberprzestrzeni, lecz nie są umieszczone w jednym akcie prawnym. Są to przepisy z zakresu m.in. prawa konstytucyjnego, cywilnego, karnego, autorskiego, własności intelektualnej. Rozmieszczenie tych przepisów w różnych aktach prawnych wiąże się z utrudnieniem dla prawników, jak i również każdego użytkownika sieci.

Trudno znaleźć ustawową definicję pojęcia «cyberprzestrzeń» w „popularnych” przepisach prawa. Możemy jej się doszukać dopiero w ustawie o stanie wyjątkowym, która stanowi, iż przez cyberprzestrzeń rozumie się przestrzeń przetwarzania i wymianyinformacji tworzoną przez systemy teleinformatyczne.

Inne definicje cyberprzestrzeni to: przestrzeń komunikacyjnautworzona przez globalne połączenie sprzętu służącego do automatycznegoprzetwarzania cyfrowych danych; wirtualna przestrzeń wszystkichsystemów technologii informacyjnej powiązanych na poziomie danychw skali globalnej czy środowisko wymiany informacji za pomocą siecii systemów komputerowych.

Potocznie przyjęło się jednak, iż cyberprzestrzeń to sieć, świat wirtualny, przestrzeń wirtualna, czy w końcu Internet. Przecież często mówimy o tym, co kupujemy w sieci czy Internecie, a nie w cyberprzestrzeni. Fachowo jednak będziemy posługiwać się terminem «cyberprzestrzeń», choć nawet informatycy wolą popularne określenie «sieć», z uwagi iż Internet to nic innego, jak rozległa sieć komputerowa.

Spis treści - fragment

Strona tytułowa

Wprowadzenie

Rozdział 1 Przepisy dotyczące cyberprzestrzeni