Nie znaleziono wyników
Urodzony w Pradze niemieckojęzyczny pisarz pochodzenia żydowskiego. Choć jego dzieła w dużej mierze zostały wydane pośmiertnie, a zainteresowanie jego twórczością rozkwitło na dobre po II wojnie światowej, wpływ jego tekstów na XX w. sztukę i kulturę jest trudny do przecenienia. Mimo że jego spuścizna jest niewielka objętościowo i w większości składa się z tekstów nieukończonych, przez wielu uważany jest za literackiego geniusza. Dzięki tytułom takim jak Zamek czy Proces Franz Kafka zapewnił sobie miejsce wśród najważniejszych pisarzy XX wieku. W swoich tekstach, wykreował schemat sytuacji, charakteryzującej się poczuciem zagrożenia i niepokoju, bezradności związanej z podleganiem potężnej siły lub władzy, zwanej sytuacją kafkowską ( niem. Kafkaesk)
Franz Kafka urodził się w 1883 r. w Pradze w zamożnej żydowskiej rodzinie jako pierwsze z sześciorga dzieci Hermanna Kafki i jego żony Julii. Ojciec pisarza był kupcem galanteryjnym, zaś matka pochodząca z szanowanej i bogatej rodziny zajmowała się domem. Dwaj bracia Kafki zmarli we wczesnym dzieciństwie, natomiast trzy jego siostry zginęły podczas Zagłady. W domu rodzinnym pisarza mówiono głównie po niemiecku i w tym właśnie języku będzie później pisał swoje książki Franz Kafka. Oprócz niemieckiego znał on również czeski i w jakimś stopniu jidysz, pod koniec życia zaczął się również uczyć hebrajskiego.
Po ukończeniu niemieckojęzycznego gimnazjum w Pradze pisarz podjął studia chemiczne na Niemieckim Uniwersytecie w Pradze, które błyskawicznie porzucił, przenosząc się na prawo. Ponieważ jeszcze jako nastolatek zaczął pisać i rozwijać swoje zainteresowania literackie (niestety nie zachował się żaden z tych młodzieńczych tekstów), na uniwersytecie uczęszczał także na wykłady z historii kultury i germanistyki. Zastanawiał się nawet nad podjęciem studiów germanistycznych w Monachium. Ostatecznie jedna pozostał przy prawie, z którego doktoryzował się w 1906 r. Dwa lata później zatrudnił się w Zakładzie Ubezpieczeń Robotników od Wypadków Królestwa Czeskiego w Pradze, gdzie przepracował całe życie. Szybko awansował i był człowiekiem dość zamożnym, tak więc uprawiać literaturę i wydawać książki Franz Kafka mógł z całkowitym pominięciem kontekstu finansowego całego przedsięwzięcia.
Niezależność finansowa nie przełożyła się jednak na stosunki rodzinne pisarza, który do 35. roku życia mieszkał z rodzicami. Dopiero pod koniec życia pod wpływem uczucia do Dory Diamant opuścił dom rodzinny i zamieszkał z ukochaną. Przedmiotem nieustannych analiz i dociekań, zarówno biografów artysty jak i literaturoznawców są wyjątkowo skomplikowane stosunki Kafki z autorytarnym i wymagającym ojcem. Bez wątpienia relacja ta miała ogromny wpływ zarówno na osobowość, życie, jak i prozę Franza. W przejmującym, powstałym w już w 1919 r., literackim Liście do ojca Kafka opisuje ich straszliwe emocjonalne uwikłanie, odsłania swój lęk przed rodzicem i jego surowym osądem.
Kafka, mimo kilku związków i narzeczeństwa, nigdy się nie ożenił i nie założył rodziny. W 1919 r. zdiagnozowano u pisarza gruźlicę. Pomimo podjętego leczenia i wyjazdów do sanatoriów, choroba czynił nieubłagane postępy i 3 lata później Kafka był już zbyt słaby, by pracować. Zmarł w 1924 r., a bezpośrednią przyczyną jego śmierci był głód (gruźlica uniemożliwiła mu przyjmowanie pokarmów). Został pochowany na cmentarzu Żydowskim w Pradze.
Choć znany i ceniony w artystycznych kręgach Pragi, za swojego życia Kafka nie doczekał się ani sławy, ani powszechnego uznania. W drugiej dekadzie XX w. drukiem ukazało kilka zbiorów jego opowiadań, jednak nie odniosły one sukcesu komercyjnego. Swoje książki Kafka traktował zresztą jako sposób ekspresji twórczej, a nie dialog z czytelnikiem. Nie zależało mu na sławie, ani rozgłosie. Status, jaki w historii literatury i kultury zyskała proza Kafki jest w całości zasługą najlepszego przyjaciela pisarza, Maxa Broda. To on zabiegał o druk, pisał posłowia i popularyzował recepcję jego literatury. Przede wszystkim zaś po śmierci Kafki, który wyznaczył go wykonawca swoje woli i powierzył pieczę nad swoim archiwum, nie spalił, jak chciał artysta, wszystkich jego tekstów. To on przygotował do wydania niedokończone powieści Franza Kafki: Proces, Zamek i Amerykę, opublikował jego Dzienniki i listy.
Swoja najsłynniejszą powieść, Proces, Franz Kafka zaczął pisać jeszcze w 1914 r. jednak nigdy tekstu tego nie ukończył. Do dziś historia Józefa K., który aresztowany, przesłuchiwany i sądzony nigdy nie poznaje wysuwanych przeciwko niemu zarzutów, uważana jest za kwintesencje kafkowskiej prozy; surrealistycznej, absurdalnej i groteskowej, otwierającej poprzez parabolę wielkie bogactwo sensów i znaczeń. Twórczość pisarza trudno zaszufladkować jednak wielu badaczy dostrzega w niej powinowactwo z ekspresjonizmem i egzystencjalizmem literackim. Interpretacja powieści od dziesięcioleci rozpala wyobraźnię i jest przedmiotem nieustających dyskusji w gronie różnych ekspertów; literaturoznawców, psychologów i innych. Pisząc Proces, Franz Kafka nie zamierzał zdecydowanie ułatwiać odczytania swoich intencji, co w połączeniu z brakiem zamknięcia fabuły uniemożliwia rozstrzygnięcie w tej kwestii. Podobinie zresztą, jak w przypadku dwóch innych powieści pisarza: Zamku, uważanego często za kontynuację procesu, i Ameryki. Te 3 fabuły zaliczane są do tzw. Trylogii Samotności. Wszystkie zostały wydane pośmiertnie i wbrew woli autora, który w testamencie zażądał ich spalenia.