Niebezpieczeństwa palenia w łóżku ebook

NIEBEZPIE- CZEŃSTWA PALENIA W ŁÓŻKU

NIEBEZPIECZEŃSTWA PALENIA W ŁÓŻKU

Dla Paula i dla Cha­twina, our kit­ten

Stay here while a get a curse

To give him a goat head

Make him watch me take his place

Night has bro­ught him some­thing worse

Will Oldham, A Suc­ker’s Eve­ning

Ekshumacja aniołka

Moja bab­cia nie lubiła desz­czu i zanim spa­dły pierw­sze kro­ple, kiedy niebo ciem­niało, wycho­dziła z butel­kami i na podwórku za domem zako­py­wała je do połowy, szyjką do dołu; wie­rzyła, że powstrzy­mają deszcz. Szłam za nią i pyta­łam, bab­ciu, czemu nie lubisz desz­czu, czemu nie lubisz. A ona nic, wykrę­cała się od odpo­wie­dzi i z łopatką w ręce marsz­czyła nos, wyczu­wa­jąc wil­goć w powie­trzu. Jeśli w końcu zaczy­nało padać, czy była to mżawka, czy burza, zamy­kała drzwi i okna i gło­śniej nasta­wiała tele­wi­zor, żeby zagłu­szyć hałas kro­pli i wia­tru – dach domu był bla­szany – a jeśli ulewa zbie­gła się z jej ulu­bio­nym seria­lem, Com­bat!, nie było takiego, kto by zdo­łał wydu­sić z niej choćby jedno słowo, gdyż bez­na­dziej­nie pod­ko­chi­wała się w Vicu Mor­ro­wie.

Ja uwiel­bia­łam deszcz, ponie­waż zmięk­czał wyschniętą zie­mię i pozwa­lał mi roz­wi­jać moje zami­ło­wa­nie do kopa­nia. Ach, te dołki! Uży­wa­łam tej samej łopatki co bab­cia, bar­dzo nie­du­żej; dziecko mogłoby się bawić taką na plaży, ale moja była z metalu i drewna, a nie z pla­stiku. Zie­mia kryła w sobie okru­chy szkla­nych zie­lo­nych bute­lek – ich kra­wę­dzie były tak stę­pione, że już nie cięły; pła­skie kamie­nie niczym oto­czaki albo drobny żwir z plaży. Co one robiły na podwórku za moim domem? Ktoś musiał je tam zako­pać. Kie­dyś zna­la­złam owalny kamyk wiel­ko­ści i koloru kara­lu­cha, tylko bez nóg i bez czuł­ków. Z jed­nej strony był gładki, za to z dru­giej kar­bo­wa­nia ukła­dały się w wyraźne rysy uśmiech­nię­tej twa­rzy. Poka­za­łam go tacie, zachwy­cona, bo myśla­łam, że to jakaś reli­kwia, a on powie­dział, że znaki przy­brały taki kształt przez przy­pa­dek. Taty ni­gdy nic nie cie­szyło. Zna­la­złam też czarne kostki do gry, z bia­łymi, już pra­wie wybla­kłymi krop­kami. I resztki mato­wych szyb w kolo­rze zie­lo­nego jabłka i tur­kusu. Bab­cia przy­po­mniała sobie, że to część jakichś sta­rych drzwi. Bawi­łam się także dżdżow­ni­cami, kro­jąc je na kró­ciut­kie kawa­łeczki. Nie żebym lubiła patrzeć na ich pocięte ciało, które przez chwilę wciąż się wiło, a potem szło dalej. Wyda­wało mi się, że jeśli posie­kam dżdżow­nicę cienko jak cebulę, dokład­nie roz­dzie­la­jąc wszyst­kie pier­ście­nie, to już nie będzie mogła się zro­snąć. Ni­gdy nie lubi­łam robali.

Kości zna­la­złam po pew­nej burzy, która skra­wek ziemi na tyłach domu zamie­niła w błot­ni­stą kałużę. Wrzu­ci­łam je do wia­derka, w któ­rym zwy­kle zano­si­łam swoje skarby do mycia pod kra­nem na podwórku. Poka­za­łam je tacie. Powie­dział, że to kości kur­czaka albo od kotleta scha­bo­wego, a może jakie­goś mar­twego domo­wego zwie­rzę­cia, pocho­wa­nego dawno temu. Psie albo kocie. Upie­rał się przy kur­czaku, bo wcze­śniej, kiedy był mały, na podwórku za domem bab­cia miała kur­nik.

Wyja­śnie­nie wyda­wało się cał­kiem do przy­ję­cia dopóty, dopóki bab­cia nie dowie­działa się o tych kostecz­kach i nie zaczęła rwać wło­sów z głowy, woła­jąc „anio­łek, anio­łek”. Jed­nakże krzyki nie trwały długo i wystar­czyło jedno spoj­rze­nie taty, a uci­chły jak ręką odjął: zno­sił bab­cine „prze­sądy” (tak je nazy­wał), o ile tylko nie prze­sa­dzała. Bab­cia znała już ten jego gry­mas dez­apro­baty i siłą sta­rała się uspo­koić. Popro­siła mnie o te kosteczki, więc jej odda­łam. Potem ode­słała mnie do mojego pokoju, spać. Tro­chę się zezło­ści­łam, bo nie rozu­mia­łam, za co zosta­łam uka­rana.

Jed­nak póź­niej, tej samej nocy, zawo­łała mnie i wszystko mi opo­wie­działa. To była sio­stra numer dzie­sięć albo jede­na­ście, bab­cia nie była pewna, bo w tam­tych cza­sach nie­zbyt się dziećmi przej­mo­wano. Umarła kilka mie­sięcy po naro­dzi­nach, z powodu gorączki i bie­gunki. Ponie­waż była anioł­kiem – malutką zmarłą dziew­czynką – zawi­nięto ją w różowy gał­ga­nek i pod­parł­szy poduszką, posa­dzono na stole przy­stro­jo­nym kwia­tami. Zro­biono jej kar­to­nowe skrzy­dełka, żeby szyb­ciej odle­ciała do nieba, lecz nie napeł­niono buzi płat­kami czer­wo­nych kwia­tów, bo dla jej mamy, a mojej pra­babci, był to okropny widok; miała wra­że­nie, że to krew. Tańce i śpiewy trwały całą noc i nawet musiano wyrzu­cić jakie­goś pija­nego wujka i reani­mo­wać moją pra­babcię, która zemdlała od szlo­cha­nia i gorąca. Indiań­ska płaczka odśpie­wała hymny do Trójcy Świę­tej i jedyne, co za to wzięła, to kilka empa­nad.

– To było tutaj, bab­ciu?

– Nie, w Sala­vino, w San­tiago. Ależ był upał!

– W takim razie to nie są kości tej dziew­czynki, skoro umarła tam.

– To one. Zabra­łam je ze sobą, kiedy przy­je­cha­li­śmy tutaj. Nie chcia­łam jej zosta­wiać, bo po całych nocach pła­kała, bie­dac­two. Skoro pła­kała, kiedy miała nas tak bli­sko, w domu, dopiero by roz­pa­czała, gdyby została sama, porzu­cona! No to ją wzię­łam. To już były same kosteczki; wło­ży­łam ją do torby i pocho­wa­łam tam w głębi podwórka. Nawet twój dzia­dek nie wie­dział. Ani pra­bab­cia, nikt. Bo tylko ja sły­sza­łam, jak pła­cze. I twój pradzia­dek, ale uda­wał głu­piego.

– A tutaj pła­cze?

– Tylko kiedy pada.

Potem spy­ta­łam tatę, czy ta histo­ria o dziew­czynce aniołku to prawda, a on powie­dział, że bab­cia jest już bar­dzo stara i mówi od rze­czy. Jed­nak nie wyda­wał się zbyt­nio prze­ko­nany; może czuł się skrę­po­wany tą roz­mową. Potem bab­cia umarła, dom został sprze­dany, ja zamiesz­ka­łam sama, bez męża i dzieci, tata prze­niósł się do apar­ta­mentu w Balva­ne­rze i zapo­mnia­łam o dziew­czynce aniołku.

Do czasu, aż dzie­sięć lat póź­niej zja­wiła się u mnie w miesz­ka­niu, pła­cząc przy moim łóżku w pewną burzową noc.

Dziew­czynka anio­łek nie przy­po­mina ducha. Nie fruwa w powie­trzu, nie jest blada ani nie nosi bia­łej sukienki. Jest na wpół zgniła i nic nie mówi. Gdy poja­wiła się pierw­szy raz, pomy­śla­łam, że to sen, i pró­bo­wa­łam się obu­dzić z tego kosz­maru; kiedy mi się to nie udało i zaczę­łam rozu­mieć, że jest praw­dziwa, krzyk­nę­łam i się roz­pła­ka­łam i nacią­gnę­łam na sie­bie koł­drę i zaci­snę­łam mocno oczy, a rękami zasło­ni­łam sobie uszy, żeby jej nie sły­szeć, bo w tam­tej chwili nie wie­dzia­łam, że jest nie­mową. Kiedy jed­nak wyj­rza­łam, po kilku godzi­nach, dziew­czynka anio­łek na­dal tam była ze strzę­pami jakie­goś sta­rego koca zarzu­co­nymi na ramiona niczym pon­cho. Pal­cem poka­zy­wała na zewnątrz, w stronę okna i ulicy, i w ten spo­sób zorien­to­wa­łam się, że jest dzień. Dziw­nie jest widzieć zmar­łego za dnia. Zapy­ta­łam ją, czego chce, ale w odpo­wie­dzi na­dal wska­zy­wała pal­cem jak w fil­mie grozy.

Wsta­łam i pobie­głam do kuchni po ręka­wiczki, któ­rych uży­wa­łam przy zmy­wa­niu naczyń. Dziew­czynka anio­łek ruszyła za mną. To był dopiero pierw­szy prze­jaw jej apo­dyk­tycz­nej oso­bo­wo­ści. Nie dałam się zastra­szyć. Wło­ży­łam ręka­wiczki, chwy­ci­łam ją za szyjkę i ści­snę­łam. W pró­bie udu­sze­nia zmar­łego nie ma zbyt­niej logiki, jed­nak nie można być zroz­pa­czo­nym i jed­no­cze­śnie trzeźwo myśleć. Nawet nie zakasz­lała, za to mnie na pal­cach w ręka­wicz­kach zostały resztki roz­kła­da­ją­cego się ciała, a z jej szyi wyło­niła się tcha­wica.

Wtedy jesz­cze nie wie­dzia­łam, że to Ange­lita, sio­stra mojej babci. Na­dal mocno zaci­ska­łam oczy, licząc na to, że albo ona znik­nie, albo ja się obu­dzę. Ponie­waż nic to nie dało, obe­szłam ją dokoła i zoba­czy­łam, że na ple­cach, z pożół­kłych resz­tek cze­goś, co dzi­siaj wiem, iż było różo­wym cału­nem, zwi­sały jej dwa pry­mi­tywne kar­to­nowe skrzy­dełka z pona­kle­ja­nymi kurzymi piór­kami. Po tylu latach już dawno powinny się roz­paść, pomy­śla­łam, a potem roze­śmia­łam się nieco histe­rycz­nie i powie­dzia­łam do sie­bie, że mam w kuchni mar­twego nie­mow­laka, że to moja cio­teczna bab­cia i że umie cho­dzić, cho­ciaż, sądząc po wzro­ście, żyła nie­wiele ponad trzy mie­siące. Musia­łam zde­cy­do­wa­nie prze­stać myśleć w kate­go­riach tego, co jest moż­liwe, a co nie.

Zapy­ta­łam, czy jest moją cio­teczną bab­cią anioł­kiem. Jako że nie zdą­żono jej zare­je­stro­wać pod ofi­cjal­nym imie­niem – Angela, Ange­lita (to były inne czasy) – zawsze okre­ślano ją nazwą pospo­litą: anio­łek. Wtedy prze­ko­na­łam się, że cho­ciaż nie potrafi mówić, odpo­wiada ski­nie­niem głowy. A zatem bab­cia mówiła prawdę, pomy­śla­łam, one nie pocho­dziły z kur­nika, to, co wyko­pa­łam, kiedy byłam mała, było kostecz­kami jej sio­stry.

Czego chciała Ange­lita, pozo­stało tajem­nicą, gdyż poza pota­ki­wa­niem albo krę­ce­niem prze­cząco głową nie robiła nic wię­cej. A jed­nak cze­goś się doma­gała, i to pil­nie, gdyż nie tylko na­dal wska­zy­wała pal­cem, to jesz­cze nie dawała mi spo­koju. Cho­dziła za mną po całym domu. Cze­kała na mnie za zasłoną, kiedy bra­łam prysz­nic; sia­dała na bide­cie, kiedy się zała­twia­łam; sta­wała przy lodówce, kiedy zmy­wa­łam naczy­nia; i kucała obok krze­sła, kiedy pra­co­wa­łam na kom­pu­te­rze.

Przez pierw­szy tydzień na­dal pro­wa­dzi­łam nor­malne życie. Myśla­łam, że to może halu­cy­na­cje wywo­łane przez nagro­ma­dzony stres i że sobie pój­dzie. W pracy popro­si­łam o kilka dni wol­nego, wzię­łam tabletki nasenne. Ange­lita cią­gle tu była i sto­jąc przy moim łóżku, cze­kała, aż się obu­dzę. Kil­koro przy­ja­ciół wpa­dło mnie odwie­dzić. Począt­kowo nie chcia­łam odbie­rać ich ese­me­sów ani otwie­rać im drzwi, jed­nak nie chcąc, żeby się jesz­cze bar­dziej o mnie mar­twili, zgo­dzi­łam się z nimi zoba­czyć. Tłu­ma­czy­łam się prze­pra­co­wa­niem, a oni zro­zu­mieli, tyra­łaś jak wół, powie­dzieli. Żadne z nich nie widziało aniołka. Za pierw­szym razem, kiedy przy­szła do mnie przy­ja­ciółka Marina, ukry­łam Ange­litę w sza­fie, jed­nak ku mojemu prze­ra­że­niu i nie­za­do­wo­le­niu ucie­kła i z tą swoją brzydką, zgniłą, sza­ro­zie­loną twa­rzyczką usia­dła na opar­ciu fotela. Marina niczego nie zauwa­żyła.

Wkrótce potem wypro­wa­dzi­łam Ange­litę na ulicę. I nic. Nie licząc pana, który spoj­rzał na nią prze­lot­nie, po czym odwró­cił się, spoj­rzał jesz­cze raz i zmie­nił się na twa­rzy, pew­nie spa­dło mu ciśnie­nie; albo pani, która dosłow­nie rzu­ciła się do ucieczki i pra­wie wpa­dła pod czter­dziestkę piątkę na ulicy Cha­ca­buco. Nie­któ­rzy ludzie musieli ją widzieć, przy­pusz­cza­łam, choć zapewne nie­wielu. Żeby oszczę­dzić im nie­przy­jem­no­ści, ile­kroć wycho­dzi­ły­śmy gdzieś razem – a raczej kiedy ona szła za mną, a mnie nie pozo­sta­wało nic innego, jak zgo­dzić się na jej towa­rzy­stwo – zabie­ra­łam coś w rodzaju ple­caka, w któ­rym ją nio­słam (okrop­nie wygląda, kiedy cho­dzi, jest taka malutka, to sprzeczne z naturą). Kupi­łam jej też maseczkę z ban­daża, jakim osła­nia się bli­zny po popa­rze­niu twa­rzy. Teraz na jej widok ludzie czują wstręt, lecz zara­zem wzru­sze­nie i litość. Patrzą na dziecko bar­dzo chore albo bar­dzo oka­le­czone, ale już nie mar­twe.

Gdyby tata mógł mnie widzieć, myśla­łam, on, który stale narze­kał, że umrze, nie docze­kaw­szy wnu­ków (i nie docze­kał się ich, roz­cza­ro­wa­łam go i w tej, i w wielu jesz­cze innych spra­wach). Naku­po­wa­łam jej zaba­wek, żeby miała się czym zająć, lalek i pla­sti­ko­wych kloc­ków, i gry­za­ków, jed­nak nie wyglą­dało na to, żeby coś jej się zbyt­nio spodo­bało, tylko tym swoim cho­ler­nym palu­chem cią­gle wska­zy­wała na połu­dnie – to już zauwa­ży­łam, to zawsze było połu­dnie – rano, wie­czo­rem i w nocy. Mówi­łam do niej, zada­wa­łam jej pyta­nia, ale nie była zbyt roz­mowna.

Aż któ­re­goś ranka zja­wiła się ze zdję­ciem domu z cza­sów mojego dzie­ciń­stwa, gdzie na podwórku zna­la­złam jej kosteczki. Wycią­gnęła foto­gra­fię z pudełka, w któ­rym prze­cho­wuję stare zdję­cia: ohyda, całą resztę upać­kała swoją gni­jącą, obła­żącą skórą, były wil­gotne i lep­kie. Teraz pal­cem wska­zy­wała na dom, wyraź­nie natar­czy­wie. Chcesz tam poje­chać?, spy­ta­łam, a ona odparła, że tak. Wyja­śni­łam jej, że dom już nie jest nasz, że go sprze­da­li­śmy, na co jesz­cze raz powie­działa „tak”.

Wło­ży­łam ją do ple­caka z maseczką na twa­rzy i wsia­dły­śmy do pięt­nastki, w kie­runku Avel­la­nedy. Ile­kroć gdzieś jedziemy, nie patrzy w okno, nie przy­gląda się ludziom ani niczym nie zaj­muje; świat zewnętrzny obcho­dzi ją tyle samo co zabawki. Posa­dzi­łam ją sobie na kola­nach, żeby jej było wygod­nie, cho­ciaż nie wiem, czy może jej być niewygod­nie ani czy to poję­cie cokol­wiek dla niej zna­czy; nawet nie wiem, co czuje. Jedno, co wiem, to że nie jest zła i że z początku bałam się jej, ale teraz już nie.

Do domu, który kie­dyś był mój, doje­cha­ły­śmy około czwar­tej po połu­dniu. Jak zawsze latem ciężki zapach rzeki Ria­chu­elo i spa­lin, docie­ra­jący od strony Ave­nidy Mitre, mie­szał się z feto­rem śmieci. Pie­chotą prze­cię­ły­śmy plac, potem minę­ły­śmy kli­nikę Itoiz, gdzie umarła moja bab­cia, i na koniec obe­szły­śmy dokoła sta­dion klubu Racing. Za nim, dwie prze­cznice dalej, stał mój dawny dom. Jed­nak teraz, w drzwiach, co mia­łam zro­bić? Popro­sić nowych wła­ści­cieli, żeby mnie wpu­ścili? Pod jakim pre­tek­stem? Nawet o tym nie pomy­śla­łam. Cho­dze­nie wszę­dzie z mar­twym nie­mow­la­kiem wyraź­nie rzu­ciło mi się na mózg.

To Ange­lita wkro­czyła do akcji. Nie musia­ły­śmy wcho­dzić. Żeby zaj­rzeć na podwórko, wystar­czyło prze­chy­lić się przez ota­cza­jący je murek, a tylko tego chciała: popa­trzeć. Zaj­rza­ły­śmy obie, trzy­ma­łam ją na rękach – murek był dość niski, zapewne byle jak zbu­do­wany. Tam, gdzie wcze­śniej roz­cią­gało się kwa­dra­towe podwórko, znaj­do­wał się nie­bie­ski pla­sti­kowy basen, wpusz­czony w wyko­pany dół. Żeby zro­bić owo zagłę­bie­nie, nie­wąt­pli­wie usu­nięto całą zie­mię i przy oka­zji kości Ange­lity zostały wyrzu­cone nie wia­domo gdzie, roz­nie­sione, pogu­bione. Zro­biło mi się jej żal, bie­dac­twa, i powie­dzia­łam, że bar­dzo mi przy­kro, ale nic nie mogę na to pora­dzić; powie­dzia­łam nawet, że żałuję, że ich jesz­cze raz nie wyko­pa­łam, kiedy dom szedł na sprze­daż, żeby je pocho­wać w jakimś zacisz­nym miej­scu albo bli­sko rodziny, jeżeli tego sobie życzyła. Prze­cież spo­koj­nie mogłam je wło­żyć do jakie­goś pudełka albo wazonu i zabrać do domu! Źle ją potrak­to­wa­łam i zapy­ta­łam, czy mi wyba­czy. Ange­lita powie­działa, że tak. Zro­zu­mia­łam, że przy­jęła moje prze­pro­siny. Zapy­ta­łam, czy teraz czuje się lepiej i czy sobie pój­dzie, czy mnie zostawi samą. Odparła, że nie. Dobra, powie­dzia­łam, a ponie­waż jej odpo­wiedź wcale mi się nie podo­bała, szyb­kim kro­kiem ruszy­łam na przy­sta­nek pięt­nastki, zmu­sza­jąc ją, aby pobie­gła za mną, prze­bie­ra­jąc swymi bosymi stóp­kami, z któ­rych – jako że były prze­gniłe – wyła­niały się białe kosteczki.

Maryja Dziewica z glinianki

Silvia miesz­kała sama w wynaj­mo­wa­nym samo­dziel­nie miesz­ka­niu, z pół­to­ra­me­tro­wym krza­kiem mari­hu­any na patiu i wielką sypial­nią z mate­ra­cem na pod­ło­dze. Miała wła­sny gabi­net w Mini­ster­stwie Edu­ka­cji, pen­sję, dłu­gie włosy, które far­bo­wała na kolor kru­czo­czarny, i nosiła hin­du­skie koszule z roz­sze­rza­nymi ręka­wami, prze­ty­kane srebr­nymi, błysz­czą­cymi w słońcu nit­kami. Pocho­dziła z mia­sta Olavarría i miała kuzyna, który w tajem­ni­czy spo­sób zagi­nął pod­czas podróży po Mek­syku. Była naszą „star­szą” kole­żanką, pil­no­wała nas, kiedy wycho­dzi­ły­śmy z domu, i uży­czała nam swego miesz­ka­nia, żeby­śmy mogły palić skręty i uma­wiać się z chło­pa­kami. Jed­nak my pra­gnę­ły­śmy zoba­czyć ją zruj­no­waną, bez­radną, zała­maną. Bo Silvia zawsze wie­działa wię­cej: jeśli któ­raś z nas odkry­wała Fridę Kahlo, och, ona zdą­żyła już zwie­dzić jej dom w Mek­syku, z kuzy­nem, zanim zagi­nął. Jeśli pró­bo­wa­ły­śmy jakie­goś nowego dopa­la­cza, ona już wcze­śniej przedaw­ko­wała tę samą sub­stan­cję. Jeśli odkry­wa­ły­śmy jakąś kapelę, która nam się spodo­bała, ona już prze­stała być fanką tej grupy. Nie­na­wi­dzi­ły­śmy tego, że ma pro­ste, cięż­kie, czar­niu­sień­kie włosy ufar­bo­wane na kolor, któ­rego nie mogły­śmy zna­leźć w żad­nym nor­mal­nym salo­nie fry­zjer­skim. Co to mogła być za marka? Pew­nie by nam powie­działa, jed­nak ni­gdy nie spy­ta­ły­śmy. Nie­na­wi­dzi­ły­śmy tego, że zawsze ma pie­nią­dze na jesz­cze jedno piwo, jesz­cze jedną działkę, jesz­cze jedną pizzę. Jak tak mogło być? Mówiła, że oprócz wła­snej pen­sji ma dostęp do konta swo­jego ojca; był bogaty, ni­gdy jej nie widział ani nie uznał, nie­mniej depo­no­wał dla niej pie­nią­dze w banku. Jak nic kła­mała. Tak samo jak o tym, że jej sio­stra jest modelką: zoba­czy­ły­śmy ją, kiedy raz do niej przy­szła, i nie warto było nawet na nią splu­nąć: niska, czar­niawa, wielka dupa i nie­sforne kędziory wysma­ro­wane żelem, który już nie mógłby być bar­dziej tłu­sty. Zwy­kła pro­staczka – nawet nie mogła marzyć o wybiegu.

Ale naj­bar­dziej chcia­ły­śmy zoba­czyć Silvię poko­naną dla­tego, że podo­bała się Die­gowi. Pozna­ły­śmy go w Bari­lo­che, na wycieczce na zakoń­cze­nie szkoły. Był chudy, miał krza­cza­ste brwi i ubie­rał się w coraz to inną koszulkę Rol­ling Sto­ne­sów (na jed­nej był język, na dru­giej napis „Tatoo You”, a na trze­ciej Jag­ger trzy­mał w gar­ści mikro­fon z kablem zakoń­czo­nym wize­run­kiem węża). Po kon­nej prze­jażdżce, kiedy na Cerro Cate­dral zapa­dała noc, Diego zagrał nam na gita­rze aku­stycz­nej kilka pio­se­nek, a potem w hotelu poka­zał ide­alne pro­por­cje, w jakich należy zmie­szać wódkę i sok z poma­rań­czy, żeby zro­bić dobry „kor­ko­ciąg”. Był dla nas miły, ale chciał nas tylko cało­wać, a nie prze­spać się z nami, może dla­tego, że był star­szy (powta­rzał klasę, miał osiem­na­ście) albo że mu się nie podo­ba­ły­śmy. Póź­niej, kiedy wró­ci­ły­śmy do Buenos Aires, zadzwo­ni­ły­śmy do niego i zapro­si­ły­śmy na imprezę. Zwra­cał na nas uwagę przez jakiś czas, dopóki Silvia do niego nie zaga­dała. I od tam­tej pory dalej był dla nas miły, nie można powie­dzieć, jed­nak ona go zawłasz­czyła i olśniła (albo przy­tło­czyła, zda­nia były podzie­lone) swo­imi opo­wie­ściami o Mek­syku, pey­otlu i cukro­wych czasz­kach. Też była star­sza, ogól­niak skoń­czyła dwa lata wcze­śniej. Diego nie­wiele podró­żo­wał, ale wła­śnie tam­tego lata zamie­rzał wyje­chać z ple­ca­kiem na pół­noc. Silvia już tam była (oczy­wi­ście!) i zaczęła mu dora­dzać, mówiła, żeby do niej zadzwo­nił, to mu poleci tanie hotele i adresy rodzin wynaj­mu­ją­cych pokoje, a on wszystko to łykał, mimo że nie miała ani jed­nego zdję­cia, ani jed­nego, które mogłoby świad­czyć o tym, że ta podróż – czy jaka­kol­wiek inna, Silvia już się sporo najeź­dziła – naprawdę się odbyła.

To ona tam­tego lata wpa­dła na pomysł z gli­nian­kami i musia­ły­śmy oddać jej spra­wie­dli­wość: był bar­dzo dobry. Silvia nie­na­wi­dziła base­nów publicz­nych ani klu­bo­wych, nawet tych na pry­wat­nych dział­kach albo przy domach wynaj­mo­wa­nych na week­endy. Mówiła, że woda w nich nie jest świeża, wydaje jej się sto­jąca. Ponie­waż naj­bliż­sza rzeka była ska­żona, nie miała gdzie się kąpać. My uzna­ły­śmy, że „za kogo się ta Silvia uważa, zupeł­nie jakby uro­dziła się na plaży na połu­dniu Fran­cji”. Ale Diego wysłu­chał wyja­śnie­nia, dla­czego zależy jej na wodzie „świe­żej”, i cał­ko­wi­cie się z nią zgo­dził. Poroz­ma­wiali tro­chę o morzach, wodo­spa­dach i stru­my­kach, aż na koniec Silvia wspo­mniała o gli­nian­kach. Ktoś w pracy powie­dział jej, że przy połu­dnio­wej wylo­tówce jest ich mnó­stwo i że mało kto w nich się kąpie, bo ludzie się boją; podobno są nie­bez­pieczne. Od razu zapro­po­no­wała, żeby­śmy poje­chali w następny week­end, i zgo­dziłyśmy się natych­miast, gdyż wie­dzia­ły­śmy, że Diego powie tak, a nie chcia­ły­śmy, żeby jechali tylko we dwoje. Może kiedy zoba­czy jej brzyd­kie ciało: strasz­nie masywne nogi (Silvia mówiła, że to od hokeja, w któ­rego grała jako dziecko, jed­nak połowa nas grała w hokeja i żadna nie miała takich scha­bów), pła­ski tyłek, sze­ro­kie bio­dra (dla­tego tak fatal­nie jej było w dżin­sach); kiedy zoba­czy te defekty (i jesz­cze te wło­ski, któ­rych ni­gdy sobie dobrze nie depi­lo­wała, może nie potra­fiła wyrwać ich z cebulką, była bar­dzo śniada), Diego prze­sta­nie uga­niać się za Silvią i wresz­cie skupi się na nas.

Popy­tała tu i tam i powie­działa, że musimy się wybrać nad gli­niankę Maryi Dzie­wicy; że jest naj­lep­sza, naj­czyst­sza. I zara­zem naj­więk­sza, naj­głęb­sza i naj­groź­niej­sza. Leżała bar­dzo daleko, pra­wie przy pętli auto­busu 307, w miej­scu, gdzie już wjeż­dżał na wylo­tówkę. Gli­nianka Maryi Dzie­wicy była wyjąt­kowa, gdyż podobno nikt się tam nie zapusz­czał. Powo­dem, dla któ­rego ludzie trzy­mali się na dystans, była nie jej nie­bez­pieczna głę­bo­kość, ale wła­ści­ciel. Ponoć ktoś ją kupił i przy­ję­ły­śmy to do wia­do­mo­ści: żadna z nas nie wie­działa, do czego mogła słu­żyć ani że można ją nabyć, jed­nak nie zdzi­wiło nas, że miała wła­ści­ciela, i rozu­mia­ły­śmy, że ten nie życzyłby sobie, aby ktoś obcy kąpał się na tere­nie jego posia­dło­ści.

Zgod­nie z tym, co opo­wia­dano, kiedy poja­wiali się jacyś intruzi, wła­ści­ciel wyjeż­dżał zza skarpy i do nich strze­lał. Cza­sami szczuł ich rów­nież psami. Swoją pry­watną gli­niankę ude­ko­ro­wał gigan­tycz­nym ołta­rzem Maryi Dzie­wicy, grotą wznie­sioną na jed­nym z brze­gów głów­nego kąpie­li­ska. Można było do niej dotrzeć, kie­ru­jąc się w prawo i okrą­ża­jąc gli­niankę bitą ścieżką, bie­gnącą od pry­mi­tyw­nej furtki wykoń­czo­nej wąskim żela­znym łukiem, znaj­du­ją­cej się w pobliżu wylo­tówki. Skarpa, zza któ­rej mógł wyje­chać samo­chód wła­ści­ciela, wzno­siła się po prze­ciw­nej stro­nie. Woda przy Maryi Dzie­wicy była nie­zwy­kle spo­kojna, czarna. Bli­żej wej­ścia roz­cią­gała się nie­wielka plaża z gli­nia­stej ziemi.

Wtedy, w stycz­niu, jeź­dzi­li­śmy tam każ­dej soboty; pano­wał straszny skwar, a woda była wręcz lodo­wata: było to tak, jakby zanu­rzać się w cudzie. Nawet pra­wie zapo­mnia­ły­śmy o Diegu i Silvii. Oni też zapo­mnieli o sobie nawza­jem, roz­ko­szu­jąc się ową świe­żo­ścią i tajem­nicą. Sta­ra­li­śmy się zacho­wy­wać cicho, nie hała­so­wać, żeby nie obu­dzić ukry­wa­ją­cego się gdzieś wła­ści­ciela. Ni­gdy nikogo wię­cej nie widzie­li­śmy, cho­ciaż kiedy wra­ca­li­śmy, na przy­stanku auto­bu­so­wym oprócz nas stali też inni ludzie, któ­rzy musieli się domy­ślać, że wra­camy z gli­nianki, po naszych wil­got­nych wło­sach i zapa­chu przy­wie­ra­ją­cym nam do skóry, zapa­chu kamie­nia i soli. Pew­nego razu kie­rowca auto­busu powie­dział nam coś dziw­nego: żeby­śmy uwa­żali na pusz­czone wolno, na wpół zdzi­czałe psy. Poczu­li­śmy dresz­cze, jed­nak w następny week­end byli­śmy rów­nie sami co zawsze i nie sły­sze­li­śmy żad­nego szcze­ka­nia, nawet z daleka.

I zauwa­ży­ły­śmy, że Diego zaczął z zain­te­re­so­wa­niem przy­glą­dać się naszym zło­ci­stym udom, naszym wąskim kost­kom, pła­skim brzu­chom. Na­dal trzy­mał się bli­żej Silvii i wyda­wał się nią zafa­scy­no­wany, cho­ciaż już zdał sobie sprawę, że my jeste­śmy znacz­nie, znacz­nie ład­niej­sze. Pro­blem leżał w tym, że oboje bar­dzo dobrze pły­wali i cho­ciaż bawili się z nami w wodzie i uczyli nas róż­nych rze­czy, cza­sami się nudzili i odda­lali szyb­kimi, pre­cy­zyj­nymi ruchami. Nie dało się ich dości­gnąć. Gli­nianka była naprawdę ogromna: my, przy brzegu, widzia­ły­śmy ich dwie ciemne głowy wysta­jące nad powierzch­nią wody oraz to, że poru­szają war­gami, ale nie mia­ły­śmy poję­cia, co mówią. Dużo się śmiali, o tak, a Silvia miała bar­dzo dono­śny śmiech, musia­ły­śmy zwra­cać jej uwagę, żeby się uci­szyła. Oboje spra­wiali wra­że­nie takich zado­wo­lo­nych. Wie­dzia­ły­śmy, że nie­długo przy­po­mną sobie, jak bar­dzo się sobie podo­bali, oraz że świe­żość lata przy auto­stra­dzie jest czymś przej­ścio­wym. Musia­ły­śmy ich powstrzy­mać. To my zna­la­zły­śmy Diega, ona nie mogła zagar­nąć sobie wszyst­kiego.

Z dnia na dzień Diego wyglą­dał coraz lepiej. Kiedy pierw­szy raz ścią­gnął pod­ko­szu­lek, odkry­ły­śmy, że ma opa­da­jące i silne ramiona, a jego sze­ro­kie plecy tuż nad spodniami mają kolor pia­sku, po pro­stu piękny. Nauczył nas z pudełka zapa­łek robić cybuch do skręta i pil­no­wał, żeby­śmy nie wcho­dziły do wody naćpane, bo mogły­by­śmy się poto­pić. Prze­gry­wał nam płyty kapel, jakie jego zda­niem powin­ny­śmy znać, a potem nas prze­py­ty­wał; był uro­czy, cie­szył się, kiedy widział, że któ­raś z jego ulu­bio­nych naprawdę nam się spodo­bała. Słu­cha­ły­śmy z nabo­żeń­stwem i doszu­ki­wa­ły­śmy się pod­tek­stów: czy chciał nam coś powie­dzieć? Na wszelki wypa­dek nawet prze­tłu­ma­czy­ły­śmy ze słow­ni­kiem pio­senki, które były po angiel­sku; czy­ta­ły­śmy je sobie przez tele­fon i szcze­gó­łowo oma­wia­ły­śmy. Były bar­dzo nie­ja­sne, zawie­rały dzie­siątki sprzecz­nych prze­słań.

Wszel­kie spe­ku­la­cje zostały ucięte jak nożem – jakby ktoś prze­su­nął nam lodo­wa­tym ostrzem wzdłuż krę­go­słupa – gdy dowie­dzia­ły­śmy się, że Diego i Silvia od dawna są parą. Kiedy!? Jak?! Byli doro­śli, nie musieli wcze­śnie wra­cać do domu, Silvia miała wła­sne miesz­ka­nie, ależ były­śmy głu­pie, żeby tak im przy­pi­sy­wać nasze szcze­niac­kie ogra­ni­cze­nia. Wymy­ka­ły­śmy się dość czę­sto, to fakt, jed­nak spraw­dzano nam roz­kłady zajęć, komórki, no i nasi rodzice się znali i wszę­dzie nas odwo­zili – na dys­ko­teki, do kole­ża­nek, do domu, do klu­bów.

Wkrótce pozna­ły­śmy szcze­góły i nie były one zbyt spek­ta­ku­larne. Już od jakie­goś czasu widy­wali się bez nas: głów­nie wie­czo­rami, ale nie­raz on wpa­dał po nią do mini­ster­stwa i szli się cze­goś napić, a kiedy indziej zosta­wał u niej na noc. Z pew­no­ścią po bzy­ka­niu wypa­lali w łóżku skręta z krzaka Silvii. Nie­które z nas w wieku sie­dem­na­stu lat jesz­cze tego nie robiły, okrop­ność; cią­gnąć druta ow­szem, to umia­ły­śmy już bar­dzo dobrze, ale pier­do­lić się tylko nie­liczne, nie wszyst­kie. Ogar­nęła nas strasz­liwa nie­na­wiść. Chcia­ły­śmy Diega dla sie­bie, lecz nie jako naszego chło­paka, a jedy­nie żeby nas pie­przył, żeby nas nauczył, tak jak rock’n’rolla, przy­go­to­wy­wa­nia drin­ków i pły­wa­nia motyl­kiem.

Naj­bar­dziej ze wszyst­kich napa­liła się Nata­lia. Była jesz­cze dzie­wicą. Mówiła, że chce zacho­wać sie­bie dla kogoś, kto będzie tego wart, a Diego był. Kiedy wbiła sobie coś do głowy, trudno było ją od tego odwieść. Któ­re­goś razu połknęła dwa­dzie­ścia table­tek swo­jej mamy, kiedy rodzice zabro­nili jej przez tydzień cho­dzić na dys­ko­teki – w szkole miała okropne stop­nie. W końcu ją puścili, ale wysłali do psy­cho­loga. Nata­lia nie cho­dziła na sesje, a prze­zna­czone na nie pie­nią­dze wyda­wała na sie­bie. Z Die­giem chciała prze­żyć coś wyjąt­ko­wego. Nie miała zamiaru mu się narzu­cać. Chciała, żeby to on jej zapra­gnął, spodo­bać mu się, dopro­wa­dzić go do sza­leń­stwa. Jed­nak na impre­zach, kiedy podcho­dziła, żeby go zagad­nąć, Diego uśmie­chał się do niej krzywo i dalej gawę­dził z któ­rąś z nas. Nie odpo­wia­dał na jej tele­fony, a jeśli już, to ich roz­mowy były drę­twe i szybko je koń­czył. Nad gli­nianką nie patrzył na jej ciało, dłu­gie, mocne nogi i jędrny tyłek, albo robił to tak, jakby oglą­dał jakąś nudną roślinę, na przy­kład fikusa. W to już Nata­lia nie mogła uwie­rzyć. Nie umiała pły­wać, ale chla­pała się przy brzegu, a potem wycho­dziła z lodo­wa­tej wody w żół­tym kostiu­mie przy­kle­jo­nym do opa­lo­nego ciała tak bar­dzo, że aż widać jej było sutki ster­czące od zimna, i wie­działa, że każdy inny na śmierć by się zabrandz­lo­wał, a Diego nie: on wolał tę czar­niawą z pła­ską dupą! Wszyst­kie zgod­nie twier­dzi­ły­śmy, że to nie­po­jęte.

Któ­re­goś popo­łu­dnia w dro­dze na lek­cję wuefu powie­działa, że do kawy Diega dodała swo­jej mie­siącz­ko­wej krwi. Zro­biła to w miesz­ka­niu Silvii, gdzie, jak nie tam! Byli tylko we troje i w któ­rymś momen­cie Diego i Silvia wyszli do kuchni, na kilka minut, po cia­steczka; kawa stała już na stole. Nata­lia pośpiesz­nie wlała to, co wcze­śniej udało się jej zebrać w maleń­kiej bute­leczce po próbce per­fum, bar­dzo nie­wiele. Musiała wyci­snąć wil­gotną, zakrwa­wioną watę, co było ohydne, bo zawsze sto­so­wała pod­pa­ski albo tam­pony, waty użyła tylko po to, żeby zdo­być krew. Była tro­chę roz­wod­niona, ale ona twier­dziła, że i tak musi zadzia­łać. Spo­sób zaczerp­nęła z pew­nej książki o parap­sy­cho­lo­gii: pisano tam, że jest mało higie­niczny, lecz nie­za­wodny, jeśli cho­dzi o przy­wią­za­nie do sie­bie uko­cha­nej osoby.

Nie zadzia­łało. W tydzień po tym, jak Diego wypił krew Nata­lii, Silvia sama nam powie­działa, że ze sobą cho­dzą. I to ofi­cjal­nie. Kiedy zoba­czy­ły­śmy ich następ­nym razem, bez prze­rwy się obcmo­ki­wali. W tam­ten week­end, kiedy poje­cha­ły­śmy z nimi nad gli­niankę, trzy­mali się za ręce, a my nie mogły­śmy tego zro­zu­mieć. Nie mogły­śmy. Czer­wone bikini w ser­duszka u jed­nej; pła­ściu­teńki brzuch z pier­cin­giem w pępku u dru­giej; dosko­nała fry­zura z kosmy­kiem opa­da­ją­cym na twarz, nogi bez choćby jed­nego wło­ska, pachy jak z mar­muru. A on wolał ją? Bo co? Bo ją bzy­kał? Prze­cież my też chcia­ły­śmy się bzy­kać, o nic wię­cej nam nie cho­dziło! A może tego nie dostrze­gał, kiedy sia­da­ły­śmy mu na kola­nach, całą siłą przy­ci­ska­jąc do nich pupę i pró­bu­jąc dotknąć ręką jego wacka, niby to nie­chcący. Albo kiedy śmia­ły­śmy się z twa­rzą tuż przy jego ustach, poka­zu­jąc język? Czemu nie rzu­ci­ły­śmy się na niego i już? Bo to doty­czyło nas wszyst­kich, to nie była jedy­nie obse­sja Nata­lii: chcia­ły­śmy, żeby Diego wybrał nas. Chcia­ły­śmy z nim być jesz­cze mokre od zim­nej wody z gli­nianki, pie­przyć się jedna po dru­giej, a on niech­by leżał na maleń­kiej plaży, cze­ka­jąc na strzały wła­ści­ciela, a potem ucie­kać, pół­na­gie, do szosy pod gra­dem kul.

Ale nie. Sie­dzia­ły­śmy tam w całej naszej chwale, a on cało­wał się z Silvią z pła­ską dupą, w dodatku sta­ruszką. Słońce pra­żyło, a pła­sko­dup­nej Silvii zaczęła scho­dzić skóra na nosie, ohyda, uży­wała emul­sji ochron­nych czwar­tego gatunku. A my nie­ska­zi­telne. W pew­nej chwili Diega chyba coś tknęło. Popa­trzył na nas jakoś ina­czej, jakby się zorien­to­wał, że jest z brzydką czar­nulą. Rzu­cił: „A może byśmy tak popły­nęli do Maryi Dzie­wicy?”. Nata­lia pobla­dła, bo nie umiała pły­wać. My ow­szem, jed­nak nie mia­ły­śmy odwagi prze­pra­wiać się przez gli­niankę, bar­dzo głę­boką i długą, gdy­by­śmy zaczęły tonąć, nikt by nas nie ura­to­wał, znaj­do­wa­li­śmy się pośrodku niczego. Diego domy­ślił się: „Sil i ja prze­pły­niemy, a wy idź­cie brze­giem i spo­tkamy się na miej­scu. Chcę zoba­czyć ten ołtarz z bli­ska, a wy?”.

Odpo­wie­dzia­ły­śmy, że tak, jasne, jed­nak poczu­ły­śmy się sko­ło­wane, bo skoro nazwał ją „Sil”, może nasze wra­że­nie, że patrzył na nas ina­czej, było mylne, a tylko umie­ra­ły­śmy z pra­gnie­nia, aby oka­zało się prawdą, i już nam odbi­jało. Zaczę­ły­śmy iść. Okrą­żyć gli­niankę nie było łatwo: kiedy sie­działo się na plaży, wyglą­dała na znacz­nie mniej­szą. A była ogromna. Mogła mieć jakieś trzy­sta metrów dłu­go­ści. Diego i Silvia posu­wali się szyb­ciej niż my i widzia­ły­śmy ich ciemne głowy, wyła­nia­jące się mia­rowo, jakby zło­cone w pro­mie­niach słońca, takie błysz­czące, i śli­skie ramiona wzbi­ja­jące strużki wody. W pew­nym momen­cie musieli się zatrzy­mać, patrzy­ły­śmy na to z brzegu – my, w peł­nym słońcu, z kurzem przy­kle­jo­nym do spo­co­nych ciał, nie­które z nas z bólem głowy od upału i sil­nego świa­tła biją­cego po oczach, idąc, jak­by­śmy wspi­nały się pod górę – widzia­ły­śmy, że zatrzy­mują się i roz­ma­wiają. Silvia śmiała się, prze­chy­la­jąc głowę do tyłu i poru­sza­jąc rękami, żeby się nie zanu­rzyć. Nie dało się prze­pły­nąć aż tylu metrów za jed­nym zama­chem, nie byli zawo­dow­cami. Jed­nak Nata­lia odnio­sła wra­że­nie, że nie zatrzy­mali się tylko dla­tego, że się zmę­czyli, lecz przy­szło jej do głowy, że spi­skują. „Ta suka coś kom­bi­nuje”, stwier­dziła i dalej ruszyła w stronę Maryi Dzie­wicy, którą w gro­cie ledwo było widać.

Diego i Silvia dopły­nęli dokład­nie w chwili, gdy skrę­ca­ły­śmy w prawo, żeby przejść ostat­nie pięć­dzie­siąt metrów dzie­lące nas od groty. Z pew­no­ścią widzieli, że ciężko dyszymy, spod pach jedzie nam cebulą, a włosy przy­kle­jają się do skroni. Dokład­nie się nam przyj­rzeli, roze­śmieli się tak samo jak wtedy, kiedy prze­stali pły­nąć, i znowu rzu­cili się do wody, żeby z całą pręd­ko­ścią zawró­cić do małej plaży. I tyle. Pośród chlu­potu dobie­gły nas ich drwiące wybu­chy śmie­chu. „Cześć, dziew­czyny!”, zawo­łała trium­fal­nie Silvia, zanim odpły­nęła, a my sta­ły­śmy skost­niałe pomimo upału, dziwna rzecz, skost­niałe i zgrzane jak ni­gdy, z uszami pło­ną­cymi od nie­na­wi­ści, obser­wu­jąc, jak się odda­lają i śmieją z nas, głu­pich, nie­umie­ją­cych pły­wać, i domy­ślają się, że plu­jemy sobie w brodę. Upo­ko­rzone, pięć­dzie­siąt metrów od Maryi Dzie­wicy, któ­rej nikt już nie chciał oglą­dać, któ­rej żadna z nas ni­gdy nie chciała oglą­dać. Popa­trzy­ły­śmy na Nata­lię. Była tak nabu­zo­wana, że nie uro­niła nawet jed­nej łzy. Stwier­dzi­ły­śmy, że musimy wra­cać. Odparła, że nie, chce zoba­czyć Maryję Dzie­wicę. Były­śmy zmę­czone i zawsty­dzone, usia­dły­śmy, żeby zapa­lić, powie­dzia­ły­śmy, że na nią zacze­kamy.

Nie było jej dość długo, jakieś pięt­na­ście minut. Dziwne: czyżby się modliła? Nie zapy­ta­ły­śmy, dobrze wie­dzia­ły­śmy, jaka jest, kiedy się wku­rzy, kie­dyś jedną z nas ugry­zła w ataku furii, naprawdę, został jej potem ogromny ślad widoczny przez pra­wie tydzień. Wró­ciła do nas, popro­siła o szta­cha – nie lubiła palić całych papie­ro­sów – i zaczęła iść. Ruszy­ły­śmy za nią. Widzia­ły­śmy, jak na plaży Silvia i Diego wycie­rają się nawza­jem, nie sły­sza­ły­śmy ich zbyt dobrze, ale się śmiali, i naraz krzyk Silvii: „Nie gnie­waj­cie się dziew­czyny, to był żart”.

Nata­lia nagle się odwró­ciła. Była cała pokryta kurzem. Miała go nawet w oczach. Popa­trzyła na nas badaw­czo. Uśmiech­nęła się i powie­działa:

– To nie Maryja Dzie­wica.

– Co takiego?

– Ma biały płaszcz, dla nie­po­znaki, ale to wcale nie Maryja Dzie­wica. Tylko czer­wona kobieta, z gipsu, i goła. Ma czarne sutki.

Wystra­szy­ły­śmy się. Zapy­ta­ły­śmy, kto to w takim razie jest. Powie­działa, że nie wie, to coś bra­zy­lij­skiego. Dodała też, że o coś ją popro­siła. I że ta czer­wień była naprawdę dobrze nama­lo­wana i błysz­czała, przy­po­mi­nała farbę akry­lową. Że figura miała bar­dzo piękne włosy, czarne i dłu­gie, ciem­niej­sze i bar­dziej jedwa­bi­ste niż te u Silvii. I że kiedy pode­szła, fał­szywy biały dzie­wi­czy płaszcz sam opadł, a nawet go nie dotknęła, jakby rzeźba chciała, żeby Nata­lia ją roz­po­znała. I wtedy o coś ją popro­siła.

Nic jej nie odpo­wie­dzia­ły­śmy. Cza­sami robiła takie sza­lone rze­czy, jak z tą mie­siączką w kawie. Ale potem jej prze­cho­dziło.

Do plaży dotar­ły­śmy w bar­dzo zwa­rzo­nych humo­rach i cho­ciaż Silvia i Diego sta­rali się nas roz­śmie­szyć, nic im z tego nie wycho­dziło. Widzia­ły­śmy, jak ogar­nia ich poczu­cie winy. Prze­pra­szali i popro­sili o wyba­cze­nie. Przy­znali, że to był żart w złym guście, słaby, wymy­ślony, żeby nas zawsty­dzić, wdep­tać w zie­mię, pogrą­żyć. Z lodó­weczki, którą zawsze zabie­ra­li­śmy nad gli­niankę, wyjęli dobrze schło­dzone piwo i kiedy Diego się­gnął po otwie­racz w kształ­cie bre­loczka do klu­czy, usły­sze­li­śmy pierw­sze war­cze­nie. Było takie gło­śne, wyraźne i mocne, że zda­wało się dobie­gać z bar­dzo bli­ska. Jed­nak Silvia wstała i wska­zała pal­cem skarpę, zza któ­rej miałby wyło­nić się wła­ści­ciel. Stał tam jakiś czarny pies. Cho­ciaż pierw­sze słowa Diega brzmiały: „To koń”, led­wie skoń­czył je wypo­wia­dać, pies zaszcze­kał, a jego szcze­ka­nie wypeł­niło popo­łu­dnie i mogły­śmy przy­siąc, że zmarsz­czyło nieco powierzch­nię wody w gli­niance. Był wielki jak źre­bak, cał­kiem czarny i ewi­dent­nie zamie­rzał zbiec na dół. I nie był jedyny. To pierw­sze war­cze­nie dobie­gło nas z tyłu, z końca plaży. A tam, bar­dzo nie­da­leko, szły trzy śli­niące się psy źre­baki, ich boki uno­siły się i opa­dały, wysta­wały im żebra, były wychu­dzone. Nie nale­żały do wła­ści­ciela, pomy­śla­ły­śmy, to psy, o któ­rych mówił kie­rowca auto­busu, dzi­kie i nie­bez­pieczne. Diego psyk­nął do nich „Pst!”, żeby nad nimi zapa­no­wać, Silvia powie­działa: „Nie wolno poka­zać, że się ich boimy”, a wtedy Nata­lia, wku­rzona, naresz­cie zalana łzami, wrza­snęła: „Zasrane waż­niaki, ty jesteś czarna i masz pła­ską dupę, a ty jesteś gno­jek, i to są moje psy!”.

Jeden stał o pięć metrów od Silvii. Diego nawet nie sły­szał słów Nata­lii: sta­nął przed swoją dziew­czyną, żeby ją osło­nić, ale wtedy za nim poja­wił się drugi pies, i jesz­cze dwa mniej­sze, które uja­da­jąc, spu­ściły się ze skarpy, zza któ­rej nie wychy­nął wła­ści­ciel, i nagle roz­le­gło się wycie, z głodu czy z nie­na­wi­ści, nie wie­dzia­ły­śmy. To, co wie­dzia­ły­śmy, z czego natych­miast zda­ły­śmy sobie sprawę, bo było takie oczy­wi­ste, to że psy nawet na nas nie spoj­rzały. Na żadną z nas. Nie zwra­cały na nas uwagi, jak­by­śmy nie ist­niały, jakby tam nad gli­nianką znaj­do­wali się tylko Diego i Silvia. Nata­lia wło­żyła pod­ko­szulkę i spód­nicę, szep­nęła, żeby­śmy też się ubrały, a potem wzięła nas za ręce. Doszła aż do żela­znej łuko­wa­tej furtki, wycho­dzą­cej na wylo­tówkę, i dopiero tam rzu­ciła się pędem na przy­sta­nek 307, a my za nią. Jeśli pomy­śla­ły­śmy, żeby poszu­kać pomocy, to tego nie powie­dzia­ły­śmy. Jeśli pomy­śla­ły­śmy, żeby zawró­cić, to też tego nie powie­dzia­ły­śmy. Kiedy już przy wylo­tówce dobie­gły nas krzyki Silvii i Diega, pomo­dli­ły­śmy się ukrad­kiem, żeby żadne auto nie zatrzy­mało się i nikt inny też ich nie usły­szał; cza­sami, jako że były­śmy takie młode i śliczne, ofe­ro­wano nam dar­mową pod­wózkę do mia­sta. Przy­je­chał auto­bus 307 i wsia­dły­śmy spo­koj­nie, żeby nie budzić podej­rzeń. Kie­rowca zapy­tał, co u nas sły­chać, a my odpar­ły­śmy, że dobrze, wpo­rzo, wszystko spoko, wszystko spoko.

Wózek

Tamtego wie­czoru Juan­cho był napruty i krą­żył po chod­niku, uda­jąc twar­dziela, cho­ciaż w dziel­nicy już nikt nie czuł się zagro­żony czy choćby zanie­po­ko­jony jego pijacką obec­no­ścią. W poło­wie kwar­tału ulic Hora­cio mył samo­chód jak w każdą nie­dzielę, w szor­tach i klap­kach, z wypię­tym, ster­czą­cym brzu­chem, siwym zaro­stem na klatce pier­sio­wej i radiem nasta­wio­nym na mecz. Na rogu Hisz­pa­nie ze skle­piku „Wszystko za peso” sączyli mate; ter­mos stał na ziemi mię­dzy dwoma skła­da­nymi krze­seł­kami, które wycią­gnęli na dwór, ponie­waż było ładne słońce. Po dru­giej stro­nie ulicy chło­paki Coki na progu pili piwo, a grupa świeżo wyką­pa­nych i nazbyt wyma­lo­wa­nych dziew­cząt plot­ko­wała w drzwiach garażu Vale­rii. Wcze­śniej mój tata pró­bo­wał powie­dzieć sąsia­dom dobry wie­czór i jakoś nawią­zać z nimi roz­mowę, jed­nak jak zwy­kle wyco­fał się w głąb domu ze spusz­czoną głową, lekko ziry­to­wany, gdyż był dobrym czło­wie­kiem, ale nie miał gadki; każ­dego nie­dziel­nego wie­czoru mówił to samo.

Mama popa­try­wała przez okno. Nudziła ją nie­dzielna tele­wi­zja, ale nie chciało się jej wycho­dzić. Wyglą­dała przez szcze­liny w pół­przy­mknię­tych żalu­zjach i co jakiś czas pro­siła nas o her­batę albo ciastko, albo aspi­rynę. Mój brat i ja w nie­dziele zwy­kle sie­dzie­li­śmy w domu; cza­sami, w nocy, robi­li­śmy rundkę po cen­trum, o ile tata poży­czył nam auto.

Mama zoba­czyła go pierw­sza. Szedł od rogu Tuyutí, środ­kiem ulicy, z wyła­do­wa­nym po brzegi wóz­kiem z super­mar­ketu, i był jesz­cze bar­dziej pod­pity niż Juan­cho, a jed­nak radził sobie z pcha­niem nagro­ma­dzo­nych śmieci, bute­lek, kar­to­nów, ksią­żek tele­fo­nicz­nych. Zata­cza­jąc się, przy­sta­nął przed autem Hora­cia. Tam­tego wie­czoru było gorąco, lecz męż­czy­zna nosił stary zie­lon­kawy pulo­wer. Musiał mieć z sześć­dzie­siąt lat. Zatrzy­mał wózek przy kra­węż­niku, obszedł auto i sta­nąw­szy dokład­nie na linii wzroku mamy, spu­ścił spodnie.

Przy­wo­łała nas do sie­bie gło­śnym krzy­kiem. Wszy­scy troje, mój brat, tata i ja, pode­szli­śmy bli­żej i popa­trzy­li­śmy przez szcze­liny w żalu­zjach. Męż­czy­zna, który pod nie­chluj­nymi spodniami od gar­ni­turu nie miał maj­tek, zesrał się na chod­niku: kupa była rzadka, nie­mal jak przy bie­gunce, i ogromna; smród dotarł aż do nas, jechało od niego i gów­nem, i alko­ho­lem.

Biedny czło­wiek, ode­zwała się mama. Co za nędza, jak to się można sto­czyć, stwier­dził tata.

Hora­cio osłu­piał, ale widać było, że zaczyna się wku­rzać, bo szyja mu poczer­wie­niała. Jed­nak zanim zdo­łał zare­ago­wać, Juan­cho bie­giem prze­ciął ulicę i popchnął męż­czy­znę, który nie zdą­żył jesz­cze wypro­sto­wać się ani pod­cią­gnąć spodni. Sta­ru­szek wpadł we wła­sną kupę i uma­zał sobie pulo­wer i prawą rękę. „Aj”, wyszep­tał tylko.

– Pie­przony czar­nu­chu! – wydarł się na niego Juan­cho. – Ty gnoju, gów­no­ja­dzie, nie będziesz tu przy­ła­ził srać nam po dziel­nicy, łachu­dro jedna!

Kop­nął go, leżą­cego. Sam też upać­kał stopy kupą, nosił klapki.

– Wsta­jesz, skur­czy­byku, wsta­jesz i szo­ru­jesz Hora­ciowi chod­nik, nie ma tu sra­nia, spier­da­laj do swo­ich slum­sów, skur­wy­synu w mordę jebany.

I dalej go kopał po pier­siach, po ple­cach. Męż­czy­zna nie mógł się pod­nieść; wyglą­dał, jakby nie rozu­miał, co się dzieje. Nagle wybuch­nął pła­czem.

Nic takiego się nie stało, rzu­cił tata. Jak może tak upo­ka­rzać tego bie­daka, stwier­dziła mama, po czym wstała i ruszyła do drzwi. Poszli­śmy za nią. Nim dotarła do chod­nika, Juan­cho zdą­żył pod­nieść pochli­pu­ją­cego i prze­pra­sza­ją­cego męż­czy­znę i pró­bo­wał wetknąć mu w ręce szlauch, któ­rym Hora­cio mył samo­chód, żeby sprząt­nął swoją kupę. Cały kwar­tał ulic cuch­nął. Nikt nie miał odwagi się zbli­żyć. Hora­cio rzu­cił: „Juan­cho, prze­stań”, ale po cichu.

Do akcji wkro­czyła moja mama. Wszy­scy czuli przed nią respekt, a zwłasz­cza Juan­cho, gdyż zwy­kła mu dawać parę drob­nych na wino, ile­kroć ją pro­sił; pozo­stali odno­sili się do niej z sza­cun­kiem, ponie­waż była kine­zjo­lożką, lecz myśleli, że jest lekarką, i mówili na nią dok­torka.

– Daj spo­kój. Niech sobie idzie i już. My posprzą­tamy. Jest pijany, nie wie, co robi, nie ma powodu go bić.

Sta­ru­szek spoj­rzał na mamę, a ona zwró­ciła się do niego: „Pro­szę pana, niech pan prze­prosi i odje­dzie”. On coś wymam­ro­tał, odrzu­cił szlauch i z cią­gle opusz­czo­nymi spodniami chciał odcią­gnąć wózek.

– Dok­torka daro­wuje ci życie, czarny cwa­niaczku, ale wózka nie zabie­rzesz. Zapła­cisz za ten chlew, łaj­zo­waty dupku, tutaj na dzielni się nie świni.

Mama pró­bo­wała powstrzy­mać Juan­cha, ale był pijany i wner­wiony i wzno­sił okrzyki bojowe, a w oczach nie zostało mu ani tro­chę bieli, tylko czerń i czer­wień, jak kolory szor­tów, które miał na sobie. Sta­nął przed wóz­kiem i nie pozwo­lił męż­czyź­nie go ruszyć. Bałam się, że doj­dzie do kolej­nej bójki – a raczej tego, że Juan­cho znowu spu­ści mu łomot – lecz męż­czy­zna jakby się ock­nął. Zasu­nął suwak w spodniach – nie miały guzika – i środ­kiem jezdni, jak poprzed­nio, odszedł w stronę ulicy Cata­marca; wszy­scy odpro­wa­dzali go wzro­kiem, Hisz­pa­nie szep­tali „coś okrop­nego”, syno­wie Coki pod­śmie­wali się, a spo­śród dziew­czyn sto­ją­cych w drzwiach garażu Vale­rii jedne ner­wowo chi­cho­tały, inne zaś pospusz­czały głowy, jakby się wsty­dziły. Hora­cio rzu­cał pod nosem kur­wami. Juan­cho wycią­gnął z wózka jakąś butelkę i cisnął nią w męż­czy­znę, jed­nak prze­le­ciała bar­dzo daleko od niego i roz­trza­skała się o asfalt. Męż­czy­zna, usły­szaw­szy hałas, wzdry­gnął się, odwró­cił i zawo­łał coś nie­zro­zu­mia­łego. Nie wie­dzie­li­śmy, czy mówi w obcym języku (ale jakim?), czy po pro­stu jest zbyt pijany, żeby wyraź­nie arty­ku­ło­wać słowa. Jed­nak zanim odda­lił się zyg­za­kiem, ucie­ka­jąc przed Juan­chem, który gonił go z wrza­skiem, zupeł­nie przy­tom­nie popa­trzył na moją mamę i dwu­krot­nie ski­nął głową. Jesz­cze coś powie­dział, wywra­ca­jąc oczami i obej­mu­jąc spoj­rze­niem cały kwar­tał ulic, a nawet wię­cej. Potem znik­nął za rogiem. Juan­cho, za bar­dzo narą­bany, nie pobiegł za nim. Tylko dalej się wydzie­rał, i to długo.

Weszli­śmy do domu. Sąsie­dzi pew­nie wał­ko­wali ten temat przez cały wie­czór, a nawet tydzień. Hora­cio się­gnął po szlauch, cały wkur­wiony, i zasrane czar­nu­chy, zasrane czar­nu­chy.

W tej dziel­nicy już nie da się żyć, stwier­dziła mama i zamknęła żalu­zję.

Ktoś, praw­do­po­dob­nie sam Juan­cho, odpro­wa­dził wózek na róg ulicy Tuyutí i zosta­wił go przed opusz­czo­nym domem doñi Rity, zmar­łej rok wcze­śniej. Po kilku dniach nikt nie zwra­cał na niego uwagi. Z początku jesz­cze tak, gdyż spo­dzie­wano się, że przy­bysz ze slum­sów – no bo niby kim innym mógłby być – po niego wróci. Jed­nak się nie poja­wił i nikt nie wie­dział, co zro­bić z jego rze­czami. Więc tam zostały i któ­re­goś dnia zmo­kły na desz­czu, a wil­gotne kar­tony zbu­twiały i śmier­działy. W tym syfie cuch­nęło coś jesz­cze, praw­do­po­dob­nie psu­jąca się żyw­ność, lecz obrzy­dze­nie nie pozwa­lało nikomu go sprząt­nąć. Wystar­czyło omi­jać go z daleka, cho­dzić pod ścia­nami domów i nie patrzeć. W dziel­nicy zawsze uno­sił się smród zie­lon­ka­wego szlamu, zbie­ra­ją­cego się w rynsz­to­kach wzdłuż chod­ni­ków oraz od strony Ria­chu­elo, ile­kroć zawiał stam­tąd pewien okre­ślony wiatr, szcze­gól­nie o zmierz­chu.

Wszystko zaczęło się po jakichś pięt­na­stu dniach od poja­wie­nia się wózka. A może i wcze­śniej, jed­nak potrzebne było nagro­ma­dze­nie nie­szczęść, aby w dziel­nicy zdano sobie sprawę, że dzieje się coś dziw­nego. Pierw­szy był Hora­cio. Miał w cen­trum knajpę, dobrze mu szło. Któ­rejś nocy, kiedy pod­li­czał kasę, weszli zło­dzieje i wszystko zabrali. Zda­rza się. Jed­nak tej samej nocy, kiedy zło­żyw­szy wcze­śniej donie­sie­nie – na próżno, jak w więk­szo­ści kra­dzieży, mię­dzy innymi dla­tego, że dra­nie przy­szli zama­sko­wani – poszedł do ban­ko­matu, żeby wypła­cić forsę, odkrył, że na kon­cie nie ma ani jed­nego peso. Zwró­cił się do banku, naro­bił rabanu, sko­pał drzwi, chciał rzu­cić się pra­cow­ni­kowi do gar­dła i dotarł nawet do kie­row­nika oddziału, a następ­nie do przed­sta­wi­ciela sieci ban­ko­wej. Jed­nak nic to nie dało: pie­nię­dzy nie było, ktoś je pod­jął, a Hora­cio z dnia na dzień został zruj­no­wany. Sprze­dał samo­chód. Dano mu mniej, niż się spo­dzie­wał.

Obaj syno­wie Coki stra­cili pracę w warsz­ta­cie samo­cho­do­wym przy alei. Bez wypo­wie­dze­nia; wła­ści­ciel nawet im się nie tłu­ma­czył. Rzu­cili mu parę kurew, a on wyniósł ich na kopach. W dodatku Coce nie przy­znano renty. Chło­paki przez tydzień szu­kali pracy, po czym zabrali się do wyda­wa­nia swo­ich oszczęd­no­ści na piwo. Coca poło­żyła się do łóżka, mówiąc, że chce umrzeć. Ni­gdzie nie dawano im na kre­chę. Nawet na auto­bus nie mieli.

Hisz­pa­nie musieli zamknąć skle­pik. Bo nie cho­dziło tylko o synów Coki albo o Hora­cia; każdy sąsiad nagle, w ciągu paru dni, stra­cił wszystko. Towar z kio­sku w tajem­ni­czy spo­sób znik­nął. Tak­sów­ka­rzowi ukra­dziono auto. Mąż i jedyny żywi­ciel rodziny Mari, cie­śla, spadł z rusz­to­wa­nia i umarł. Dziew­częta musiały odejść z pry­wat­nych szkół, gdyż rodzice nie mogli za nie pła­cić: den­ty­sta nie miał już klien­teli, modystka podob­nie, a rzeź­ni­kowi spię­cie elek­tryczne prze­pa­liło wszyst­kie lodówki.

Po dwóch mie­sią­cach nikt w dziel­nicy nie miał już tele­fonu, bo nie było go stać. Po trzech musiano odłą­czyć kable elek­tryczne, z powodu braku opłat za świa­tło. Syno­wie Coki poszli kraść i jeden z nich, ten mniej wprawny, wpadł w łapy poli­cji. Drugi któ­rejś nocy nie wró­cił; może został zabity. Tak­sów­karz pie­chotą zapu­ścił się na drugą stronę alei. Tam, opo­wia­dał, wszystko było w naj­lep­szym porządku. Jesz­cze przez trzy mie­siące po tym, jak się to wszystko zaczęło, w skle­pach po dru­giej stro­nie dawano na zeszyt. W końcu jed­nak prze­stano.

Hora­cio wysta­wił dom na sprze­daż.

Wszy­scy zamy­kali drzwi na stare kłódki, bo na alarmy ani sku­tecz­niej­sze zamki nie było forsy; z domów zaczęły zni­kać rze­czy, tele­wi­zory i odbior­niki radiowe, i wieże ste­reo, i kom­pu­tery, i widać było, jak nie­któ­rzy sąsie­dzi, we dwóch albo trzech, tasz­czą AGD w wóz­kach z super­mar­ke­tów albo na wła­snych bar­kach. Wszystko zawo­zili do lom­bar­dów albo skle­pów z uży­wa­nym sprzę­tem po dru­giej stro­nie alei. Tym­cza­sem inni sąsie­dzi zor­ga­ni­zo­wali się i kiedy pró­bo­wano wywa­żyć im drzwi, ści­skali w dło­niach scy­zo­ryki albo rewol­wery, o ile takowe mieli. Cholo z warzyw­niaka za rogiem zdzie­lił tak­sów­ka­rza w łeb żela­znym prę­tem, któ­rego uży­wał przy grillu. Począt­kowo grupa kobiet skrzyk­nęła się, żeby roz­da­wać jedze­nie pozo­stałe w zamra­żar­kach, jed­nak kiedy wyszło na jaw, że nie­które kła­mały i cho­wały je dla sie­bie, dobrą wolę dia­bli wzięli.

Coca zja­dła swo­jego kota, a następ­nie popeł­niła samo­bój­stwo. Trzeba było pójść do sie­dziby opieki spo­łecz­nej przy alei, żeby wywie­ziono ciało i pocho­wano je za friko. Jeden z tam­tej­szych pra­cow­ni­ków chciał się dowie­dzieć cze­goś wię­cej, opo­wie­dziano mu, i przy­je­chała tele­wi­zja z kame­rami, żeby nagrać mate­riał doty­czący lokal­nego pecha, który trzy kwar­tały ulic w dziel­nicy pogrą­żył w nędzy. Przede wszyst­kim chciano usta­lić, dla­czego sąsie­dzi miesz­ka­jący dalej, o cztery prze­cznice na przy­kład, nie byli soli­darni.

Przy­byli asy­stenci spo­łeczni i roz­dali jedze­nie, lecz jedy­nie wywo­łali kolejne wojny. Po pię­ciu mie­sią­cach nie przy­jeż­dżała nawet poli­cja i ci, któ­rzy jesz­cze cho­dzili oglą­dać tele­wi­zję na odbior­ni­kach wysta­wio­nych w salo­nach ze sprzę­tem AGD przy alei, opo­wia­dali, że w wia­do­mo­ściach nie mówiono o niczym innym. Jed­nak nagle zostali odizo­lo­wani, gdyż ci z alei kazali im się wyno­sić, kiedy tylko ich roz­po­zna­wali.

Mówię „zostali”, gdyż my mie­li­śmy i tele­wi­zję, i prąd, i gaz, i tele­fon. Zapew­nia­li­śmy, że nie, i miesz­ka­li­śmy tak samo poza­my­kani jak inni; jeśli mija­li­śmy kogoś, kła­ma­li­śmy: zje­dli­śmy psa, zje­dli­śmy rośliny, Diego – mój brat – wziął na kre­chę w skle­pie o dwa­dzie­ścia prze­cznic stąd. Mama, żeby wyjść do pracy, ska­kała po dachach (w dziel­nicy, w któ­rej wszyst­kie domy były niskie, nie było to takie trudne). Tata na­dal mógł podej­mo­wać swoją eme­ry­turę z ban­ko­matu, a za media pła­ci­li­śmy online, gdyż jesz­cze mie­li­śmy inter­net. Nie zosta­li­śmy okra­dzeni; może przez sza­cu­nek dla dok­torki albo bar­dzo dobre dzia­ła­nia z naszej strony.

To Juan­cho, zwę­dziw­szy alko­hol z odle­głego super­mar­ketu, sie­dząc na chod­niku i pijąc wino z gwinta, zaczął krzy­czeć i rzu­cać kur­wami. „To przez ten pie­przony wózek, wózek tego śmier­dziela ze slum­sów”. Całe godziny krzy­czał, całe godziny cho­dził po ulicy, walił w drzwi i okna: „To ten wózek, to wina tego sta­ru­cha, trzeba po niego iść, zasrani tchó­rze, zro­bił nam macumbę”. Po Juan­chu bar­dziej było widać, że jest głodny, niż po wszyst­kich pozo­sta­łych, gdyż ni­gdy niczego nie miał i żył z dat­ków, jakie uzbie­rał każ­dego dnia, dzwo­niąc do drzwi (zawsze coś mu dawano, ze stra­chu albo z lito­ści, kto to wie). Tam­tej nocy pod­pa­lił wózek, a sąsie­dzi z okien obser­wo­wali pło­mie­nie. Juan­cho miał tro­chę racji. Wszy­scy myśleli, że to przez niego. Przez coś, co było w środku. Coś zaraź­li­wego, co się przy­wlo­kło ze slum­sów.

Tej samej nocy tata zebrał nas w jadalni na naradę. Powie­dział, że musimy się wynieść. Że zorien­tują się, że jeste­śmy uod­por­nieni. Że Mari, sąsiadka miesz­ka­jąca obok, coś podej­rzewa, bo raczej trudno było ukryć zapach jedze­nia, cho­ciaż goto­wa­li­śmy, pil­nu­jąc, żeby dym albo zapach nie wydo­stał się spod drzwi uszczel­nio­nych taśmą. Że szczę­ście w końcu nas opu­ści, że wszystko gnije. Mama zgo­dziła się z nim. Stwier­dziła, że widziano ją, jak ska­cze z dachu od strony podwó­rza. Nie ma pew­no­ści, ale czuła się obser­wo­wana. Diego rów­nież. Opo­wie­dział, że pew­nego wie­czoru, uno­sząc żalu­zje, zoba­czył, jak kil­koro sąsia­dów ucieka, ale że inni patrzyli na niego wyzy­wa­jąco; ze zło­ścią, już osza­leli. Pra­wie nikt nas nie widy­wał, gdyż żyli­śmy w zamknię­ciu, jed­nak chcąc dalej uda­wać, musie­li­śmy szybko się wynieść. I nie byli­śmy wychu­dzeni ani mizerni. Tylko prze­ra­żeni, jed­nak strach nie przy­po­mina roz­pa­czy.

Wysłu­cha­li­śmy planu taty, który nie wydał się nam zbyt roz­sądny. Mama przed­sta­wiła swój, nieco lep­szy, ale też nic takiego. Przy­ję­li­śmy plan Diega: mój brat zawsze potra­fił myśleć jasno i bar­dziej trzeźwo.

Poszli­śmy do łóżek, jed­nak żadne nie mogło zasnąć. Długo krę­ci­łam się w pościeli, aż na koniec zapu­ka­łam do drzwi pokoju brata. Zasta­łam go sie­dzą­cego na pod­ło­dze. Był bar­dzo blady, jak my wszy­scy, z braku słońca. Zapy­ta­łam, czy uważa, że Juan­cho ma rację. Ski­nął głową.

– Mama nas ura­to­wała. Widzia­łaś, jak ten facet na nią spoj­rzał, zanim odszedł? Ura­to­wała nas.

– Na razie – powie­dzia­łam.

– Na razie – odpo­wie­dział.

Tam­tej nocy poczu­li­śmy zapach przy­pa­lo­nego mięsa. Mama była w kuchni; poszli­śmy ją zru­gać, osza­lała, piec bef­sztyk na grillu o tej porze, zorien­tują się. Jed­nak mama stała przy kuchen­nym bla­cie i dygo­tała.

– To nie jest zwy­kłe mięso – rzu­ciła.

Uchy­li­li­śmy lekko żalu­zję i popa­trzy­li­śmy w górę. Zoba­czy­li­śmy, że dym pocho­dzi z tarasu domu naprze­ciwko. I jest czarny, i pach­nie jak żaden inny znany dym.

– Prze­klęty stary skur­wiel ze slum­sów – powie­działa mama i zaczęła pła­kać.

Cysterna

I am ter­ri­fied by the dark thing

That sle­eps in me;

All day I feel its soft, feathery tur­nings, its mali­gnity1.

Sylvia Plath

Jose­fina pamię­tała upał i ścisk wewnątrz renaulta 12, jakby ta podróż odbyła się zale­d­wie kilka dni wcze­śniej, a nie kiedy miała sześć lat, zaraz po Bożym Naro­dze­niu, w duszny i sło­neczny stycz­niowy dzień. Ojciec pro­wa­dził, nie­mal się nie odzy­wa­jąc; matka sie­działa na przed­nim fotelu, na tyl­nym zaś tkwiła ona, uwię­ziona mię­dzy swoją sio­strą a bab­cią Ritą, która obie­rała man­da­rynki, od czego w samo­cho­dzie roz­no­sił się zapach prze­grza­nych owo­ców. Jechali na waka­cje do Cor­rien­tes, w odwie­dziny do wujo­stwa ze strony matki, ale była to zale­d­wie część waż­nego planu, któ­rego Jose­fina nie mogła się domy­ślać. Pamię­tała, że nikt nie kwa­pił się do roz­mowy; bab­cia i matka zało­żyły ciemne oku­lary i otwie­rały usta jedy­nie po to, żeby prze­strzec ojca, kiedy jakaś cię­ża­rówka prze­jeż­dżała za bli­sko ich auta, albo popro­sić, by zwol­nił, gdyż w każ­dej chwili spo­dzie­wały się wypadku.

Bały się. Stale się bały. Latem, kiedy Jose­fina i Mariela chciały się wyką­pać w pla­sti­ko­wym base­niku, bab­cia Rita napeł­niała go na głę­bo­kość zale­d­wie dzie­się­ciu cen­ty­me­trów i sie­dząc na patiu w cie­niu cytry­nowca, pil­no­wała swo­ich barasz­ku­ją­cych wnu­czek, aby zdą­żyć na czas, gdyby się topiły. Jose­fina pamię­tała, że mama zale­wała się łzami i bla­dym świ­tem wzy­wała leka­rzy i pogo­to­wie, jeśli ona lub sio­stra miały kilka kre­sek tem­pe­ra­tury. Albo gdy łapały lekki katar, nie pusz­czała ich do szkoły. Ni­gdy nie pozwa­lała im spać u kole­ża­nek i nie­chęt­nie się zga­dzała, żeby poszły się poba­wić na dwo­rze, a jeśli już, to widziały, jak nad nimi czuwa, wyglą­da­jąc zza firanki przez okno. Cza­sami Mariela w nocy pła­kała, mówiła, że pod łóż­kiem coś się rusza, i ni­gdy nie mogła zasnąć przy zga­szo­nym świe­tle. Jose­fina jako jedyna niczego się nie bała, podob­nie jak jej ojciec. Do czasu tam­tej podróży do Cor­rien­tes.

Ledwo pamię­tała, ile dni spę­dzili u wujo­stwa, czy byli na bul­wa­rze albo czy spa­ce­ro­wali po dep­taku. Za to dosko­nale przy­po­mi­nała sobie wizytę u doñi Irene. Tam­tego dnia niebo było zachmu­rzone, a powie­trze parne i cięż­kie, jak zawsze przed burzą w Cor­rien­tes. Ojciec nie poszedł z nimi; doña Irene miesz­kała nie­da­leko wujo­stwa i wszyst­kie cztery, w towa­rzy­stwie cioci Cla­rity, wybrały się pie­chotą. Nie nazy­wano jej cza­row­nicą, mówiono o niej Señora; jej dom miał od frontu piękne patio, tro­chę zbyt gęsto obsa­dzone rośli­nami, na któ­rym nie­mal pośrodku znaj­do­wała się poma­lo­wana na biało cysterna na desz­czówkę; widząc ją, Jose­fina wyrwała się babci i nie sły­sząc okrzy­ków paniki, pobie­gła, żeby popa­trzeć na nią z bli­ska i do niej zaj­rzeć. Nie zdo­łały jej zatrzy­mać, dopóki nie zoba­czyła głę­bo­kiego dna.

Matka wymie­rzyła Jose­fi­nie poli­czek, a ona byłaby się roz­pła­kała, gdyby nie przy­wy­kła do takiego ner­wo­wego kar­ce­nia, które koń­czyło się szlo­cha­niem i przy­tu­la­niem, i „córeńko, cór­ciu kochana, a gdyby coś ci się stało”. Coś, czyli co, pomy­ślała Jose­fina. Prze­cież wcale nie zamie­rzała się tam rzu­cać. Prze­cież nikt by jej nie wepchnął. Prze­cież chciała tylko zoba­czyć, czy woda odbije jej twarz, jak to zawsze bywało w stud­niach z bajek; jej twarz niczym księ­życ z jasnymi wło­sami w czar­nej toni.

Jose­fina miło spę­dziła tamto popo­łu­dnie w domu Señory. Matka, bab­cia i sio­stra sie­działy na ław­kach, a jej pozwo­liły mysz­ko­wać wśród darów i świe­ci­de­łek zgro­ma­dzo­nych przed ołta­rzem. Tym­cza­sem cio­cia Cla­rita, paląc, cze­kała z sza­cun­kiem na patiu. Señora coś mówiła albo się modliła, lecz Jose­fina nie potra­fiła sobie przy­po­mnieć niczego dziw­nego, ani śpie­wów, ani oka­dza­nia, ani nawet tego, czy ich doty­kała. Tylko szep­tała na tyle cicho, żeby ona nie usły­szała, co mówi, ale jej to nie obcho­dziło: na ołta­rzu odkryła buciczki dla nie­mow­lę­cia, bukiety kwia­tów i suche gałązki, kolo­rowe i czarno-białe zdję­cia, krzyże przy­brane czer­wo­nymi wstąż­kami, obrazki świę­tych, dużo różań­ców – z pla­stiku, z drewna, z posre­brza­nego metalu – oraz brzyd­kie figurki świę­tego, do któ­rego modliła się bab­cia, San La Muerte, Świę­tego Umrzyka w postaci szkie­letu z kosą, róż­nych roz­mia­rów i z róż­nych mate­ria­łów; cza­sami toporne, kiedy indziej rzeź­bione z zacho­wa­niem szcze­gó­łów, z czar­nymi wgłę­bie­niami na gałki oczne i sze­ro­kim uśmie­chem.

Po jakimś cza­sie Jose­fina zaczęła się nudzić i Señora powie­działa: „Maleńka, może się prze­śpisz w fotelu, no idź”. Usłu­chała i od razu zasnęła, na sie­dząco. Kiedy się obu­dziła, cio­cia Cla­rita zdą­żyła już sobie pójść; zmę­czyła się cze­ka­niem. Musiały wra­cać same. Jose­fina pamię­tała, że zanim wyszły, zamie­rzała znowu spró­bo­wać zaj­rzeć do wnę­trza cysterny, ale się nie odwa­żyła. Było ciemno i biała farba lśniła niczym kości Świę­tego Umrzyka; pierw­szy raz oble­ciał ją strach. Kilka dni póź­niej wró­cili do Buenos Aires. Pierw­szej nocy, kiedy Mariela zga­siła nocną lampkę, Jose­fina nie mogła zasnąć.

Mariela spała smacz­nie w swoim łóżeczku na wprost niej, a lampka stała teraz na sto­liku przy łóżku Jose­finy, która zaczy­nała być senna dopiero wtedy, kiedy fos­fo­ry­zu­jące wska­zówki zegara z rysun­kami postaci z serialu Hello Kitty poka­zy­wały trze­cią albo czwartą nad ranem. Mariela tuliła do sie­bie swo­jego plu­szaka, a Jose­fina widziała, że w pół­mroku jego pla­sti­kowe oczy błysz­czą jak ludz­kie. Albo w środku nocy sły­szała pia­nie koguta i przy­po­mi­nała sobie – tylko kto jej to mówił? – że taki dźwięk o tej porze ozna­cza, że ktoś umrze. I to pew­nie miała być ona, więc mie­rzyła sobie tętno; nauczyła się tego od mamy, która zawsze, kiedy miały gorączkę, badała im puls. Jeśli był za szybki, Jose­fina tak się bała, że nawet nie miała odwagi zawo­łać rodzi­ców na ratu­nek. Jeśli za wolny, kła­dła rękę na piersi, żeby spraw­dzać, czy nie zamiera jej serce. Cza­sami zasy­piała, licząc jego ude­rze­nia, czuj­nie śle­dząc minu­tową wska­zówkę. Pew­nej nocy odkryła, że plama tynku na sufi­cie, dokład­nie nad jej łóż­kiem – poprawka po zacieku – ma kształt twa­rzy z rogami, obli­cze dia­bła. O tym już powie­działa Marieli, ale sio­stra, śmie­jąc się, stwier­dziła, że plamy są jak chmury i jeśli ktoś za bar­dzo się im przy­gląda, może się dopa­trzeć róż­nych kształ­tów. A ona nie widzi żad­nego dia­bła, dla niej to ptak na dwóch nogach. Innej nocy usły­szała rże­nie konia albo osła… lecz dło­nie zaczęły się jej pocić, kiedy pomy­ślała, że to musi być Alma Mula, duch zmar­łej, który – zamie­niony w muła – nie mógł zaznać spo­koju i nocą wycho­dził sobie potruch­tać. O tym opowie­działa ojcu; ten poca­ło­wał ją w głowę, powie­dział, że to głup­stwa, a wie­czo­rem usły­szała, jak krzy­czał do mamy: „Niech twoja stara prze­sta­nie opo­wia­dać małej bzdury! Nie życzę sobie, żeby jej zapy­chała nimi głowę, zasrana durna baba!”. Bab­cia zaprze­czyła, jakoby coś jej opo­wia­dała, i nie kła­mała. Jose­fina nie miała poję­cia, skąd jej się to brało, ale czuła, że o tym wszyst­kim w i e, tak jak wie­działa, że nie może zbli­żać ręki do pło­mie­nia kuchenki, bo się spa­rzy, albo że jesie­nią musi na bluzę wkła­dać kur­teczkę, bo w nocy robi się chłodno.

Wiele lat póź­niej, sie­dząc przed jed­nym ze swo­ich kolej­nych psy­cho­lo­gów, pró­bo­wała sobie wytłu­ma­czyć i zra­cjo­na­li­zo­wać każdy dawny lęk: to, co Mariela powie­działa o pla­mie na tynku, mogło być prawdą; może usły­szała, jak bab­cia opo­wiada te histo­rie, bo sta­no­wiły część mito­lo­gii pro­win­cji Cor­rien­tes; może jakiś sąsiad miał kur­nik; może muł nale­żał do wła­ści­cieli skupu bute­lek, któ­rzy miesz­kali za rogiem. Ale nie wie­rzyła w te wyja­śnie­nia. Mama zwy­kła cho­dzić z nią na sesje i tłu­ma­czyć, że ona i jej matka były „stra­chliwe” i „miały fobie”; że zapewne mogły zara­zić nimi Jose­finę, ale już im lepiej, a Mariela prze­stała cier­pieć na lęki nocne, tak więc „to z José” to kwe­stia czasu.

Jed­nak ów czas prze­cią­gnął się na lata i Jose­fina znie­na­wi­dziła ojca, bo któ­re­goś dnia odszedł i zosta­wił ją samą z tymi kobie­tami, które teraz, po dłu­gim okre­sie nie­wy­cho­dze­nia z domu, pla­no­wały waka­cje i wyjazdy na week­end, pod­czas gdy jej robiło się nie­do­brze, ledwo dotarła do drzwi; nie­na­wi­dziła tego, że musiała odejść ze szkoły i że matka towa­rzy­szyła jej przy zda­wa­niu egza­mi­nów na koniec każ­dej klasy; tego, że jedyni chłopcy, któ­rzy je odwie­dzali, byli kole­gami Marieli; nie­na­wi­dziła, kiedy mówili o „tym z José”, zni­ża­jąc głos, a przede wszyst­kim nie­na­wi­dziła spę­dzać całych dni w swoim pokoju, na lek­tu­rze opo­wia­dań, nocami prze­ra­dza­ją­cych się w kosz­mary. Prze­czy­tała histo­rię o Anahí i kwie­cie puchowca i w snach obja­wiła się jej kobieta w pło­mie­niach; prze­czy­tała o urutaú i teraz przed zaśnię­ciem sły­szała tego ptaka, który w rze­czy­wi­sto­ści był zmarłą dziew­czynką pła­czącą pod jej oknem. Nie mogła pójść do dziel­nicy La Boca, bo wyda­wało się jej, że pod powierzch­nią wody czar­nej rzeczki kryją się topielcy i z pew­no­ścią zechcą się wynu­rzyć, kiedy ona sta­nie na brzegu. Ni­gdy nie spała, mając jedną nogę odkrytą, bo spo­dzie­wała się muśnię­cia czy­jejś zim­nej ręki. Kiedy jej mama musiała wyjść, zosta­wała pod opieką babci Rity, a jeśli spóź­niała się wię­cej niż pół godziny, Jose­fina wymio­to­wała, gdyż mogło to ozna­czać jedy­nie to, że zgi­nęła w wypadku. Pędem prze­bie­gała obok por­tretu nie­ży­ją­cego dziadka, któ­rego ni­gdy nie poznała, bo czuła, że wodzi za nią czar­nymi oczami, i ni­gdy się nie zbli­żała do pokoju ze sta­rym pia­ni­nem mamy, bo wie­działa, że kiedy nikt na nim nie gra, robi to dia­beł.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki