Brud [*khaki] ebook

SE­RIA PRZE­KŁA­DÓW pro­wa­dzona przez Alek­san­drę Ma­łecką i Pio­tra Ma­rec­kiego

· Na­pitki & li­te­ra­tura. An­to­lo­gia opo­wia­dań ho­len­der­skich i fla­mandz­kich, pod re­dak­cją Bar­bary Kalli i Bo­żeny Czar­nec­kiej, prze­ło­żyły z ję­zyka ni­der­landz­kiego Bar­bara Kalla, Bo­żena Czar­necka i Ewa Dy­na­ro­wicz

· Am­brose Bierce, Dia­bli dyk­cjo­narz, prze­ło­żył Ma­te­usz Ko­pacz

· An­thony Jo­seph, Afry­kań­skie ko­rze­nie UFO, prze­ło­żyła Te­resa Ty­szo­wiecka Blask!

· Ro­bert Bur­ton, Ana­to­mia me­lan­cho­lii, wy­brał i prze­ło­żył Mi­chał Ta­ba­czyń­ski

· Jean Ray, Mal­per­tuis, prze­ło­żył Ja­kub Po­lasz­czyk

· Niña We­ijers, Kon­se­kwen­cje, prze­ło­żyła Ja­dwiga Ję­dryas

· Ish­mael Reed, Mambo dżambo, prze­ło­żyła prze­ło­żyła Te­resa Ty­szo­wiecka blasK!

· Ka­ta­rína Kuc­be­lová, Cze­piec, prze­ło­żyła Ka­ta­rzyna Du­dzic-Gra­biń­ska

· Pe­ter Mar­kus, Bob albo męż­czy­zna na ło­dzi, prze­ło­żył Piotr Si­wecki

· An­to­lo­gia opo­wia­dań. Ru­ska kla­syka ze­sta­wił i prze­ło­żył Da­niel Maj­ling, prze­pi­sała We­ro­nika Go­gola

· Ka­thy Ac­ker, Krew i flaki w szkole śred­niej, prze­ło­żył An­drzej Woj­ta­sik

· Ju­dith Scha­lan­sky, Spis paru strat, prze­ło­żył Ka­mil Idzi­kow­ski

· Łeś Be­łej, Plan na­prawy Ukra­iny, prze­ło­żyli Alek­san­dra Brzuzy, Ma­ciej Pio­trow­ski, Zie­mo­wit Szcze­rek

· Ni­col Ho­ch­hol­cze­rová, Tego po­koju nie da się zjeść, prze­ło­żył Ra­fał Bu­ko­wicz

· Bar­bora Hrínová, Jed­no­rożce, prze­ło­żyła Olga Sta­wiń­ska

· Ice­berg Slim, Al­fons. Hi­sto­ria mo­jego ży­cia, prze­ło­żyła Te­resa Ty­szo­wiecka Blask!

· Ser­giej Ser­gie­je­wicz Saj­gon, Brud, prze­ło­żyła Alek­san­dra Brzuzy

KO­LEJNE KSIĄŻKI W SE­RII

· Jo­ost de Vries, Re­pu­blika, prze­ło­żył Jan Pę­dziń­ski

· Ka­tja Go­re­čan, Ksią­żeczka ma­cie­rzyń­ska, prze­ło­żył Mi­łosz Bie­drzycki

· Harry Jo­se­phine Gi­les, Port hwjezdny To­pjo, prze­ło­żył Krzysz­tof Bart­nicki

· Ju­dith Scha­lan­sky, Szyja ży­rafy, prze­ło­żył Ka­mil Idzi­kow­ski

Za­miast wstępu

Pew­nego razu, pod­czas ko­lej­nego wyj­ścia, Wor­kuta sie­dział obok mnie i ciężko od­dy­cha­jąc od ilo­ści ad­re­na­liny po­wie­dział:

– Saj­gon?

– Co tam? – od­po­wie­dzia­łem zdy­szany.

– Ty PZ.

– Po­jeb Zwy­czajny?

– Ha, ha, ha! Nie, prze­ciw­pan­cerno-za­pa­la­jący.

– Sto­wa­rzy­sze­nia nie­doj­rza­łej mło­dzieży?

– Ko­gooo?

– Fra­je­rów, krótko mó­wiąc.

– Ej, dla­czego cią­gle na­zy­wasz mnie fra­je­rem?! – Wku­rzył się to­wa­rzysz.

– Bo je­steś za mały i za głupi...

– I nie by­łem ni­gdy w wiel­kiej du­pie, wiem. – Do­koń­czył za mnie.

– No wła­śnie.

Pod ko­niec służby sie­dzia­łem w ba­zie w cie­niu na ka­ri­ma­cie, ła­do­wa­łem BK[1] i ukła­da­łem plan na ży­cie w cy­wilu. Plan był pro­sty: po­ma­gać chło­pa­kom. Wy­pro­wa­dzić się z wio­chy. Nie za­mar­z­nąć zimą. Nie zdech­nąć z głodu...

Za­my­śli­łem się i przy­ła­pa­łem się na tym, że wkła­dam do ma­ga­zynka trzy­dzie­sty pierw­szy na­bój. Trzy­ma­łem go w dłoni, pa­trząc na jego czarno-czer­woną koń­cówkę, póki war­kot sa­mo­chodu nie spro­wa­dził mnie z po­wro­tem na zie­mię.

– I na­pi­sać książkę.

Ten punkt planu wy­po­wie­dzia­łem na głos. Za­pa­li­łem pa­pie­rosa i po­now­nie spoj­rza­łem na na­bój. Gdzieś w od­dali sły­sza­łem roz­mowy i wy­głupy ko­le­gów. Nie od­wra­ca­jąc głowy, krzyk­ną­łem jak opa­rzony:

– Pa­aaaszaaa!

Po kilku bu­chach pa­pie­rosa spró­bo­wa­łem po­now­nie:

– Pa­sza, je­bany cwelu!

Wkrótce lek­kim kro­kiem pod­szedł do mnie Pa­sza.

– Co tam?

– Są­dząc po twoim cho­dzie, je­steś w try­bie bez­czyn­nego roz­po­zna­nia?

– No tak.

– Trzy­maj na­bój, wy­cią­gnij po­cisk, weź wier­tarkę i wierć na trzy.

– Po co to?

– Trzeba książkę pi­sać.

– A na­bój co ma do tego?

– Bo PZ.

Od tego dnia mi­nęło około dwu­dzie­stu mie­sięcy, a te­raz trzy­ma­cie w rę­kach tę wła­śnie książkę. To zbiór opo­wia­dań o woj­nie, bru­dzie i zwy­kłych lu­dziach w nie­zwy­kłych wa­run­kach. Ta książka jest dla mnie trudna, nie wszystko chciało mi się po­now­nie prze­ży­wać, ale tylko w ten spo­sób mo­głem ją na­pi­sać. Pi­sa­łem pro­stymi sło­wami i szcze­rze. To prawda dla tych, któ­rzy nie wi­dzieli wojny, a gorzki uśmiech dla tych, któ­rzy wi­dzieli brud Don­basu. Błoto ko­loru khaki.

28.02.2018 r., Saj­gon.

#Będę

Będę sie­dział w ciem­no­ści dupą na ziemi i wkła­dał ka­wałki wa­cika mię­dzy palce u nóg, za­łożę skar­petki pach­nące my­dłem i mocno za­sznu­ruję buty, jed­no­cze­śnie będę od nie­chce­nia od­po­wia­dać na py­ta­nia lu­dzi zbie­ra­ją­cych się wo­kół mnie. Za­kaszle szy­szyga[2], za­tu­pocą nogi, coś brzęk­nie i roz­nie­sie się ochry­pły okrzyk:

– No je­bana ciota!

Obu­dzę się tro­chę wcze­śniej – mia­no­wi­cie o trzy cele wcze­śniej. Bę­dzie bar­dzo zimno, a do tego doj­dzie straszna chęć pa­le­nia. W ko­ry­ta­rzu sły­chać szcze­ka­nie owczarka nie­miec­kiego i stu­ka­nie drew­nia­nych młot­ków o płytki.

Krzyk... Za­wsze krzy­czy. Już... na pewno będą po­nad trzy dni, ale do­kład­nie nie będę w sta­nie tego okre­ślić, stracę ra­chubę, więc się nie do­li­czę. Nie będę też wie­dział, która jest go­dzina. Krzyk nie bę­dzie miał sensu – pies bę­dzie szcze­kał jesz­cze za­ja­dlej, a ry­zyko po­now­nego do­sta­nia pałką po ple­cach bę­dzie znacz­nie więk­sze.

Będę szedł le­śną drogą z rę­kami skrzy­żo­wa­nymi na piersi, z ple­ca­kiem na ple­cach, AKM-em i heł­mem prze­rzu­co­nym przez plecy. Wy­prze­dzi mnie bie­gnący strze­lec z pierw­szego plu­tonu. Będę pa­trzeć za nim i oczy­wi­ście za­palę pa­pie­rosa, bo jest to „droga jed­nego pa­pie­rosa”. W my­ślach wy­mie­nię wszystko, co mam w ple­caku i na so­bie. Przy­po­mni mi się, że nie na­kle­iłem ta­śmy pod na­ko­lan­ni­kiem i z ża­lem cmoknę.

Wy­peł­znę spod sza­rej po­ścieli i we­pchnę bose, sine od zimna stopy w gu­mowe pan­to­fle. Po­spiesz­nie zwinę ma­te­rac, po­duszkę i koł­drę w ru­lon.

Skrzy­piące drzwi są­sia­du­ją­cej celi otwo­rzą się, czemu bę­dzie to­wa­rzy­szyć uja­da­nie psa i krzyki straż­ni­ków w tle... Sły­chać głu­che ude­rze­nia. To drew­niane młotki bu­rzą cen­ty­metr po cen­ty­me­trze wnę­trze kar­ceru za ścianą.

Będę szedł, a łącz­nik na we­wnętrz­nym szla­ba­nie pod­nie­sie wzrok znad ekranu te­le­fonu i spoj­rzy na mnie le­ni­wie. Uśmiechnę się do niego, a on, nieco roz­je­bany moją re­ak­cją, pod­nie­sie usma­ro­waną dłoń do góry ze sło­wami:

– Po­wo­dze­nia... tam.

– Po­dzię­ko­wał. – Uśmiechnę się raz jesz­cze, mi­ja­jąc go na szu­tro­wej dro­dze.

Będę stał przed drzwiami, trzy­ma­jąc zwi­nięty to­bo­łek. Drzwi celi są ogra­ni­czone przy­spa­wa­nym łań­cu­chem i wyjść można tylko bo­kiem. Jest wą­sko na­wet dla ta­kiego su­chara jak ja. Czło­wiek z to­boł­kiem nie mie­ści się w szpa­rze, dla­tego na­leży go trzy­mać przed sobą. Je­śli za­wa­hasz się przy wyj­ściu, kla­wi­sze za­czną ma­chać pał­kami i wa­lić po gło­wie.

Już pierw­szego dnia dam się na­brać na tę chuj­nię. Cho­lera, który już dzień? Siódmy? Dzie­wiąty? A może dzie­siąty?

Za­mkną się drzwi jed­nej z cel. Klucz w moim zamku się prze­kręci, a pies za­szczeka... Od­ruch Paw­łowa, nie ina­czej.

– Do wyj­ścia! – Roz­nie­sie się od­py­cha­jący ryk kla­wi­sza.

Ru­szyć, prze­pchnąć to­bół i wyjść na ko­ry­tarz. Pies od­ru­chowo szarp­nie smy­czą i za­szczeka, ale straż­nik nie od­pu­ści:

– Rzuć to na pod­łogę! – krzyk­nie pierw­szy do­zorca.

– Na ko­lana! – krzyk­nie drugi.

– Ręce na ścianę! – krzyk­nie straż­nik z psem.

– Dłońmi w moją stronę!

Pies cały czas szczeka.

Po­zy­cja na ko­la­nach, z głową opartą o ścianę i rę­kami przy­ło­żo­nymi w tym miej­scu, gdzie nor­malni lu­dzie no­szą ze­garki, przy­po­mina ła­bę­dzia...

Pies za­szczeka tuż nad moim uchem. Ży­cie bez ni­ko­tyny po­zwoli mi po­czuć z py­ska straż­nika za­pach barsz­czu, który tro­skliwa żona na­ło­żyła mu do sło­ika do pracy. Cho­ciaż kto by żył z ta­kimi cio­tami... to naj­praw­do­po­dob­niej barszcz od ma­muśki.

Do­kład­nie w tej chwili pies mocno zła­pie mnie przed­nimi zę­bami za prawy bok – za­wsze w to samo miej­sce, ale bez krwi. Po pew­nym cza­sie po­jawi się tam si­niak, a ból po ta­kim ugry­zie­niu sta­nie się nie do znie­sie­nia.

W środku za­stuka drew­niany mło­tek, wy­da­jąc we­soły twist na ka­fel­kach ki­bla. Pies da­lej bę­dzie uja­dał na cały ko­ry­tarz.

Stanę w nie­rów­nym sze­regu mo­jego plu­tonu, ro­zej­rzę się i spraw­dzę, czy nie daj Bóg, ko­goś nie ubyło... Chyba wszy­scy. W sze­regu pierw­szego plu­tonu będą się wy­dur­niać biali Chor­waci.

– Ci­cho tam – skrzywi się Byk.

– Przy­zwy­cza­ili się do ta­kiego wo­ła­nia w gó­rach z jed­nej wio­ski do dru­giej, ni­jak do nich nie do­ciera, że tu nie góry. – Chlapnę bez za­sta­no­wie­nia.

– Kogo ja tu sły­szę ta­kiego mą­drego na ko­ry­ta­rzu? – za­pyta Śmiech.

– A kto pyta?

– Saj­gon, to ty?

– Ja.

– A, no to pier­dol so­bie, bie­daku, ty mo­żesz. My­śla­łem, że nie ty, to Ba­ton by pod­szedł i za­je­bał.

– Nie, wszystko spoko, niech se od­pocz­nie, to ja.

– Dzięki – krzyk­nie Ba­ton.

Wszy­scy wy­buchną śmie­chem, a po­tem zo­ba­czą świa­tła la­ta­rek uka­zu­jące do­wódcę kom­pa­nii z mapą i lin­gwi­stę z krót­ko­fa­lów­kami.

Na wyj­ściu straż­nik w ko­mi­niarce przy­pier­doli gu­mową pałką w oboj­czyk, ręka za­cznie opa­dać, a wtedy z tyłu do­bie­gnie wrzask:

– Ręce! Ręce, do chuja! Dłońmi w moją stronę, kurwa! Nie opusz­czać!

Ręka z wy­sił­kiem i bó­lem pod­nie­sie się do góry.

– Do celi, już!

Uda mi się prze­śli­zgnąć na jedną trze­cią se­kundy przed tym, nim z roz­ma­chem za­trza­śnie drzwi nogą.

Zdą­żyć po to, żeby spaść na be­ton i nie wie­dzieć, za co zła­pać ręką, która prze­żyła po­ranną ka­torgę – czy za plecy z siń­cem, czy za oboj­czyk.

Prze­ciąg dmuch­nie w twarz.

Silny.

W kar­ce­rze nie ma okien, które można otwo­rzyć lub za­mknąć sznur­kiem, bo ścią­gnęli drzwiczki.

Mój „ma­ją­tek” to ręcz­nik, szczo­teczka do zę­bów, po­szar­pany no­żem pa­pier to­a­le­towy, a obok sterta za­schnię­tej pa­sty do zę­bów na ka­wałku sraj­ta­śmy.

Na dzień za­bie­rają ma­te­rac, szare po­sła­nie i cienką po­duszkę, żeby nie można było so­bie po­le­żeć. Nie po­ło­żysz się na pry­czy bez ma­te­raca, bo na sze­ro­ko­ści sześć­dzie­się­ciu cen­ty­me­trów przy­spa­wane są trzy cien­kie struny, a na nich się nie da...

– Świa­tło – po­wie do­wódca kom­pa­nii i roz­łoży mapę na szkol­nym biurku. Ktoś włą­czy la­tarkę, by po­świe­cić na nią z góry.

– Śmiech, Byku, chodź­cie tu­taj.

Śmiech wyj­dzie z sze­regu i żwa­wym kro­kiem ru­szy za By­kiem.

Za­raz przy­dzieli im za­da­nia, a po­tem pew­nie za­woła mnie, bo nie ma na­szego po­rucz­nika.

– Saj­gon, chodź no tu.

Zro­bię krok do przodu, trzy­ma­jąc za sobą wi­szącą lufę gi­wery. Po­dejdę w kie­runku plamki świa­tła, mi­ja­jąc nie­równy sze­reg lu­dzi, z któ­rego bę­dzie sły­chać ci­chy głos:

– Saj­gon, je­stem z tobą.

– Saj­go­oon, nie za­po­mnij o mnie.

– Strze­lec jest zwarty i go­towy.

– Za­bierz mnie.

Od tych słów po­czuję się nie­swojo, a nerwy spra­wią, że będę miał nogi jak z waty.

Wie­cie... to był naj­wyż­szy po­ziom za­ufa­nia, ja­kim lu­dzie ob­da­rzyli mnie w ca­łym moim ży­ciu. Mia­łem prawo być z sie­bie dumny, ale ochu­ja­łem i po­gu­bi­łem się. Z tego po­wodu nie usły­sza­łem, co mówi do­wódca, nie ro­zu­mia­łem też mapy. Po pro­stu sta­łem bez ru­chu i bez mru­gnię­cia okiem ga­pi­łem się na nią. W gło­wie szu­miały głosy tych spe­cja­li­stów od su­chej za­bu­dowy, mło­dzia­ków, bu­dow­lań­ców, go­ło­dup­ców, stu­den­tów i in­nych, nie bę­dą­cych za­je­bi­stymi ko­man­do­sami czy su­per­woj­sko­wymi. Ale to oni za­ufali mi tak bar­dzo, że ło...

Będę le­żeć na be­to­no­wej pod­ło­dze z rę­kami wsu­nię­tymi pod pa­chy i no­gami owi­nię­tymi ręcz­ni­kiem.

Le­żeć i je­bać się wy­rzu­tami, nie­po­ko­jem i zło­ścią na sie­bie.

To jest wła­śnie dno w piw­nicy dnie­pro­pie­trow­skiego aresztu śled­czego. Na równi z więź­niami do­ży­wot­nimi ocze­ku­ją­cymi na prze­nie­sie­nie. Z pier­do­lo­nymi psami i wy­su­bli­mo­wa­nymi straż­ni­kami.

Tu­taj mo­żesz krzy­czeć, wzy­wać matkę, wy­cho­wawcę ze szkoły lub wiej­skiego ra­tow­nika me­dycz­nego, ale w od­po­wie­dzi do­sta­niesz je­dy­nie pałką w pizdę. Straszne było na­wet nie samo miej­sce, ale świa­do­mość, że nie na­le­żysz do sie­bie. Twoja wol­ność, zdro­wie, ży­cie są w rę­kach ob­cych, a masz do­piero dwa­dzie­ścia lat.

Będę pa­lił w po­bliżu szy­szygi z cho­dzą­cym sil­ni­kiem. Z od­bior­nika po­sy­pią się ko­mendy, cy­fry i plusy.

NaszBRDM[3] prze­mknie obok, a ktoś za­sa­lu­tuje dwoma pal­cami przy­ło­żo­nymi do kra­wę­dzi hełmu. W od­po­wie­dzi za­sa­lu­tuję i uśmiechnę się do sie­bie. Chłopcy pod­jadą, za­czną pa­ko­wać ple­caki, amu­ni­cję oraz broń do sa­mo­chodu, a na ko­niec sami wsko­czą do wozu.

Wy­rzucę nie­do­pa­łek, wsiądę po le­wej stro­nie. W lu­sterku wstecz­nym zo­ba­czę żar pa­pie­rosa kie­rowcy.

– Cze­kamy! – krzyk­ną­łem.

Świa­tło w ka­bi­nie za­pa­liło się i zga­sło.

Wsko­czę na tył, siądę obok ci­cho szep­cą­cej grupy.

Ra­dio bę­dzie mil­czało... O, za­palę pa­pie­rosa.

Spe­cja­li­ści od su­chej za­bu­dowy, mło­dziaki, bu­dow­lańcy, go­ło­dupcy, stu­denci i inni będą roz­ma­wiać, śmiać się.

Ich ży­cie, zdro­wie, wol­ność w du­żej mie­rze bę­dzie za­le­żało ode mnie, a moje od nich.

Są mło­dzi, pod wie­loma wzglę­dami na­iwni, bar­dzo roz­piesz­czeni, a czę­sto zmę­czeni ży­ciem na spo­łecz­nym dnie. Dla­tego są przy­zwo­ici... dla­tego nie boją się jazdy tym sa­mo­cho­dem. Dla­tego chcą nim jeź­dzić...

W ciem­no­ści flegma dźwięcz­nie ude­rzy o liść krzaka na po­bo­czu.

Ooooch, Lordy, tro­uble so hard – za­brzmi w gło­wie bar­dzo ci­cho i nie­wy­raź­nie. Prze­stanę od­dy­chać, żeby le­piej sły­szeć.

Ooooch, Lordy, tro­uble so hard – za­brzmi gło­śniej, wy­raź­niej.

Uśmiechnę się i mocno za­cią­gnę pa­pie­ro­sem. Po­dą­ża­jąc za wy­rzu­co­nym nie­do­pał­kiem, ra­dio rzuci ko­mendę do wyj­ścia:

– Pier­dol­nij Ta­ta­rowi w ka­binę – krzyknę do sie­dzą­cego w ką­cie, a kolba ka­ra­binu ude­rzy dwa razy w że­lazo.

Don’t no­body know my tro­ubles but God..., don’t no­body know my tro­ubles but God – za­śpiewa w gło­wie gło­śno i do­no­śnie.

Wor­kuta zo­ba­czy mój uśmiech i py­ta­jąco kiw­nie głową.

– Dzi­siaj ktoś umrze – po­wiem z uśmie­chem, po­chy­la­jąc się nieco do przodu.

– Znowu sły­szysz pio­senkę? – za­pyta, na­chy­la­jąc się do mnie z ta­kim sa­mym uśmie­chem.

– No.

Par­sk­niemy śmie­chem, stuk­niemy się heł­mami, pod­ska­ku­jąc na ław­kach szy­szygi. Wkrótce sa­mo­chód skręci w prawo i czu­jąc pła­ską po­wierzch­nię pod ko­łami, za­cznie na­bie­rać pręd­ko­ści.

Będę...

#W męt­nych wo­dach Gan­gesu

Pra­co­wa­li­śmy na po­zy­cjach bo­jo­wych. Ro­bota jak każda inna – na przy­kład hy­drau­lika. Do urzędu miesz­ka­nio­wego wpły­nął wnio­sek o nie­zbęd­nym re­mon­cie, więc maj­ster nas tam wy­syła. Trzeba na­pra­wić li­nię frontu w miej­scu prze­rwa­nia, trzeba za­ło­żyć plomby lub krany, tam, gdzie to ko­nieczne... Świetne po­rów­na­nie.

Pie­chota jest przy­ja­zna. W domu znaj­duje się po­ste­ru­nek ob­ser­wa­cyjny, na po­dwó­rzu ogni­sko i kuch­nia. Sprytny ku­charz pod­czas nie­obec­no­ści wy­je­ba­nej liczby do­wód­ców za­mie­niał ta­kie wy­jazdy w święto. Za­sad­ni­czo było tak: praca w nocy, opier­da­la­nie się w ciągu dnia i przy­go­to­wa­nie do nocy.

Sie­dzia­łem na ja­kiejś de­sce i stru­ga­łem kij no­żem, resztki zrzu­ca­jąc do za­pusz­czo­nego ba­senu z zie­loną, śmier­dzącą wodą. (Tak, za­je­bi­ście, póki nie ma do­wód­ców, można się po­opier­da­lać).

– Saj­gon! – krzyk­nął Rewa. I po opier­da­la­niu.

– Saj­go­oon! – krzyk­nął po­now­nie plu­to­nowy, tym ra­zem bar­dziej na­tar­czy­wie.

– Co, Rewa, co się tam stało? Ktoś się beze mnie wy­srać nie może?!

– Gdzie je­steś? – za­py­tał po­rucz­nik, bę­dący bli­żej.

– Przy ba­jo­rze.

– A, wi­dzę.

Pod­szedł i usiadł obok mnie.

– Słu­chaj, bra­cie, do­wódca mówi, że se­pa­ra­ty­ści po­sta­no­wili so­bie cho­dzić co wie­czór mię­dzy mi­nami.

– Za­wsze tak jest. Oni do nas, my do nich. – Fi­lo­zo­fo­wa­łem, uda­jąc, że stru­ga­nie kija to naj­waż­niej­sza rzecz w moim ży­ciu.

– Nie­bez­piecz­nie pod­cho­dzą, mogą przyjść na tyły.

– Prze­cią­gnąć ta­śmę?

– Po­tem. Trzeba wyjść im na­prze­ciw.

– Dzi­siaj bę­dzie ciemna noc, na stówę będą cho­dzić.

– Tak, też tak po­my­śla­łem. Mnie Bóg przez do­wódcę przy­dzie­lił inne za­da­nia. No i co, pój­dziesz ty, Cze­czen i... strzelca nam trzeba. No cóż, mamy tu tylko dwóch no­wych, nie ma kogo wziąć.

– Ten nowy pój­dzie, jak mu tam... Łom... Tak, Łom.

– Przy­je­chał z dzie­sięć dni temu.

– Ostat­niej nocy da­wał radę, my­ślę, że po­cią­gnie.

– Słu­chaj, od­po­wia­dasz...

– ...Głową, wiem – za­pew­ni­łem z uśmie­chem.

– Tak. A te­raz daj mi fajkę i po­wiedz, co ty tu stru­gasz?

– Pałkę.

– A po chuj?

– Chuj wie – po­wie­dzia­łem, wrzu­ca­jąc kij do brud­nej wody. Pa­tyk za­ko­ły­sał się na zru­szo­nej wo­dzie.

Za­da­nie było pro­ste... A ra­czej nie pro­ste, ale ja­sne. Nie... nie­pro­ste, mętne, ale zro­zu­miałe. O tak!

Od 2014 roku w kra­jach, o któ­rych mowa, zmie­nił się skład za­je­bi­stej ilo­ści pro­fe­sjo­nal­nych i ochot­ni­czych bry­gad, ba­ta­lio­nów, kom­pa­nii, plu­to­nów. Każda grupa coś za­mi­no­wy­wała, pod­kła­dała fu­gasy oraz inne ma­te­riały wy­bu­chowe. Po­cząt­kowo nikt nie ro­bił map pól mi­no­wych, a po­tem... po­tem też nikt tego nie ro­bił. Nie było wia­domo, kto gdzie cho­dził i co pod­kła­dał. Cała ta „go­spo­darka” prze­ka­zy­wana była ko­lej­nej zmia­nie za po­mocą słów, a także pal­ców, mó­wiło się: „Gdzieś tam chyba”, „Je­śli sto­isz twa­rzą do słupa, to mina jest na go­dzi­nie dru­giej”, a do­kład­ność na wska­za­nych dy­stan­sach obar­czona była błę­dem 50 – 100 me­trów.

Ta­kie miej­sca zy­skują na­zwy: #ta­m_je­st_za­mi­no­wa­ne­_w­chuj, #ta­m_dwa­_la­ta­_nik­t_nie­_cho­dził. Przez jedno z tych miejsc mał­pi­szony zna­la­zły przej­ście, więc cho­dziły do nas w go­ści po­pa­trzeć, jak ra­dzi so­bie na­sza pie­chota. Ni­komu się ta chuj­nia nie po­do­bała, z wy­jąt­kiem sa­mych se­pa­ra­ty­stów, dla­tego pa­dał roz­kaz: wyjść i za­je­bać. Mu­szę przy­znać, że to bar­dzo po­ży­teczne i in­te­re­su­jące za­da­nie.

Na mi­sję Rewa wy­słał mnie, mo­jego ziomka (był z wio­ski od­da­lo­nej o 10 km od mo­jej), Cze­czena i Łoma z ka­ra­bi­nem ma­szy­no­wym, dla któ­rego było to pierw­sze wyj­ście. Nie bał się. Może czuł się lekko zde­ner­wo­wany przed ak­cją, ale nie było to spo­wo­do­wane stra­chem czy pa­niką. Był tylko tro­chę osrany, że za­prze­pa­ści swoją „ka­rierę” strzelca zwia­dow­czego, za­nim ta na do­bre się za­cznie.

Szcze­rze mó­wiąc, cza­sami szło ochu­jeć od pro­stych chło­pa­ków z roz­po­zna­nia... Ab­so­lut­nie nie­woj­skowy typ, bez żad­nego do­świad­cze­nia z dziu­rawą wie­dzą, przy­je­chał Bóg wie skąd, bie­rze gi­werę, by iść w szu­wary sie­dzieć i cze­kać na grupę dy­wer­syjno-roz­po­znaw­czą. Boi się nie tego, że umrze, ale że na­wali, przez co na­stęp­nym ra­zem nie wyj­dzie z bazy.

To jest wy­kur­wi­ście mę­skie, nie? My­ślę, że to jest jedna z od­po­wie­dzi na py­ta­nie, jak Ukra­ina była w sta­nie prze­ciw­sta­wić się na­po­rowi ar­mii Fe­de­ra­cji Ro­syj­skiej.

Ogól­nie rzecz bio­rąc, Łom był go­towy.

Na miej­sce po­szli­śmy wie­czo­rem, jesz­cze za wi­doku. Naj­pierw gę­siego, na­stęp­nie przez pole, przez prze­smyki mię­dzy drze­wami, schy­la­jąc się ni­sko nad zie­mią w miej­scach ostrzału. Szli­śmy w ka­mi­zel­kach ku­lo­od­por­nych i heł­mach, z ple­ca­kami. Nie było su­per­dy­stan­sów, su­perz­mę­cze­nia i su­perza­dań, a w ra­mach ta­kich dy­stan­sów by­li­śmy go­towi na zrywy. Pro­wa­dził miej­scowy my­śliwy (tak na­zy­wa­łem chło­pa­ków z pie­choty, któ­rzy za­wsze byli świa­domi sy­tu­acji, a do­kład­niej znali wszyst­kich, wie­dzieli, gdzie jesz­cze są miny, a gdzie już ich nie ma. To ci, któ­rzy mieli szy­dło w du­pie i nie mo­gli usie­dzieć na miej­scu z fi­li­żanką her­baty przy „daszce”[4]).

Po czter­dzie­stu mi­nu­tach do­tar­li­śmy na miej­sce.

– Chło­paki, pa­trz­cie, tu jest naj­le­piej. Bę­dziemy scho­wani za wa­łem, a z góry bę­dzie można ostroż­nie ob­ser­wo­wać.

– Tak, i jest gdzie ka­ra­bin usta­wić.

– No tak, rano, je­śli ni­kogo nie bę­dzie w po­bliżu, przyjdę po was. A jak coś się bę­dzie działo, to wy­chodź­cie na „Brzeg”. Tu ma­cie z nimi łącz­ność, z tymi, z któ­rymi przy­szli­śmy, po­łą­cze­nia nie ma, bo oni sami mają jedno ra­dio.

– Do­bra, nie mamy po­łą­cze­nia, MTS[5] szwan­kuje.

– To wszystko, idę.

– Da­waj.

Żeby było ja­śniej, wy­obraźmy so­bie wy­kres:

Na­ry­suj­cie li­nię pro­stą i za­znacz­cie na niej trzy punkty. Dwa na kra­wę­dziach i je­den na środku, nieco bli­żej le­wego końca – A, B i C (od le­wej do pra­wej). Punkt A to punkt oporu Brzeg, z któ­rym mie­li­śmy łącz­ność. Do niego mamy tro­chę bli­żej, na­leży się do niego wy­co­fać w ra­zie kło­po­tów. Jed­nak część drogi po­mię­dzy punk­tami A i B prze­cho­dzi przez wodę, więc trzeba ją omi­nąć, co spra­wia, że od­le­gło­ści i czas po­dej­ścia do obu punk­tów są mniej wię­cej równe.

Punkt B to my cze­ka­jący w za­sadzce na mał­pi­szo­nów.

Punkt C to jed­nostka oporu, z któ­rej przy­szli­śmy. Nie ma z nią łącz­no­ści, a to z niej my­śliwy po­wi­nien nas rano ode­brać.

– Za­raz się ściemni, więc trzeba się za­gnieź­dzić w tra­wie, by­śmy mo­gli ob­ser­wo­wać na le­żąco. A ty Łom ustaw ka­ra­bin, gdzie chcesz, ja po­każę, skąd przyjdą te chuje.

– Do­brze – od­po­wie­dział Łom.

– Na ra­zie za­palmy, zre­lak­sujmy się.

Miej­sce było rze­czy­wi­ście opty­malne. Śmier­działo od nas środ­kiem na ko­mary, któ­rym pie­chota hoj­nie nas po­czę­sto­wała, do­ga­du­jąc: „...To nie byle co, wszy­scy się pry­skamy, ża­den nie ukąsi”. W po­bliżu była woda, ko­mary la­tały, ale zda­wały się nas nie do­ty­kać.

Go­rąco, że ma­sa­kra. Na po­czątku chcia­łam ścią­gnąć ka­mi­zelkę, ale kar­mi­łem się my­ślą, że je­śli na­gle trzeba bę­dzie wiać, to nie będę mieć czasu na za­ło­że­nie jej i trzeba bę­dzie ją wy­rzu­cić... (wcale nie jest aż tak go­rąco).

Dwa łyki wody, żeby ode­rwać ję­zyk od pod­nie­bie­nia. Pa­pie­ros z le­ni­wym dy­mem w bla­sku za­cho­dzą­cego słońca pod tak samo le­niwą strze­la­ninę nie­opo­dal. Ta­kie chwile za­pa­mię­tuje się na za­wsze...

Cze­czen i Łom na ko­la­nach rwali trawę w sek­to­rze ob­ser­wa­cyj­nym. Mu­sia­łem szybko do­pa­lić, żeby im po­móc.

Wy­star­czyła go­dzina mo­no­ton­nej pracy, a po­tem Łom usta­wił ka­ra­bin, pod­kła­da­jąc coś pod dwój­nóg. Cze­czen, otrze­pu­jąc się, pod­szedł do mnie i usiadł obok.

– Uff, w końcu można za­ja­rać. Sie­riożka, daj fajkę.

– Wi­tia, nie za­bra­łeś ze sobą pa­pie­ro­sów?

– Nie mia­łem, kiedy ku­pić. Od­dam ci.

– Wody i pa­pie­ro­sów na wyj­ściach nie daję – od­po­wie­dzia­łem, za­ci­ska­jąc usta.

– A jak zdy­chać będę, to też nie dasz mi cy­gara?

– Dam, ale tylko je­śli będę mieć pew­ność, że na pewno zdech­niesz.

– Ha, ha, ha, daj mi pa­pie­rosa, nie wkur­wiaj mnie, ziom – za­śmiał się Cze­czen, za­rzu­ca­jąc mi rękę na szyję.

– Cze­czen, z ta­kimi zio­mami, to już na­wet se­pa­rów nie po­trzeba. Masz, pal.

– Kar­ton ci od­ku­pię...

– Bra­cie, nie mu­sisz. Kup so­bie i pal wła­sne.

Sie­dzie­li­śmy i pa­li­li­śmy, a wo­kół Don­bas po­grą­żał się w nio­są­cej nie­po­kój ciem­no­ści. Nie było wia­tru, ale niebo było za­chmu­rzone. Ci­szę za­kłó­cał sze­lest szu­wa­rów, co prze­szka­dzało nam w na­słu­chi­wa­niu. (Cho­lera, sły­sza­łem szum si­to­wia ty­siące razy, ale ni­gdy nie my­śla­łem, że może stać się jed­nym z czyn­ni­ków mo­jego przed­wcze­snego końca). Ale my je­ste­śmy, do kurwy nę­dzy, wy­wia­dem, dla­tego mie­li­śmy ama­tor­ską ka­merę ter­mo­wi­zyjną. Cie­kawa ekipa – trzy de­mony w si­to­wiu, ka­ra­bin ma­szy­nowy, dwa au­to­maty i ka­mera.

Nie tylko ja mia­łem złe prze­czu­cia. Cze­czen, który jesz­cze kilka se­kund temu śmiał się, na­gle spo­waż­niał i prze­mó­wił po­waż­nie:

– Po­wie­dzia­łem Ło­mowi, żeby stał na war­cie jako pierw­szy, póki nie pójdę spać. Po­leżę z nim, by wy­ja­śnić mu, co i jak. Po­tem niech się kła­dzie spać, a ja po­leżę. Je­steś ostatni.

– Do­bra.

To­wa­rzy­sze po­ło­żyli się z ter­mo­wi­zo­rem na wale obok, a ja ni­żej. Jed­nak ścią­gną­łem ka­mi­zelkę, roz­ło­ży­łem na ziemi i po­ło­ży­łem się na niej jak na ma­te­racu, z głową na ple­caku, a twa­rzą zwró­coną do na­szych ty­łów. Świersz­cze i żaby śpie­wały w tan­de­mie. Nie było sensu się kon­cen­tro­wać, więc spu­ści­łem moje my­śli z łań­cu­cha. My­śli były nie­zwy­kle szczę­śliwe z tego po­wodu, dla­tego też szybko za­częły pod­su­wać mi ko­lo­rowe ob­razy oraz fle­szbeki z prze­szło­ści. (To mu­siały być oznaki wy­koń­cze­nia ner­wo­wego, ale cza­sem były za­bawne i na te­mat).

Jak na nią mó­wili? Kieł­basa. Tak, baba od kieł­basy. Ha, ha, ha, jeź­dziła zie­lo­nym ro­we­rem. Boże, mi­nęło 17 lat...

Przed do­mem le­żało trzech łaj­da­ków z T-150, z do­zow­nika sy­pała się pa­sza...

Nie, jest nie­zła, wy­je­bał­bym ją. Cho­ciaż... Nie, gdyby to było te­raz, to tak, ale nor­mal­nie to nie. Niech sie­dzi w swoim Hol­ly­wood, czy gdzie tam i łasi się do tych swo­ich tre­ne­rów fit­ness.

...O, ku­pię so­bie pod­grze­wacz jak wyjdę do cy­wila i będę ćmić fajkę w jego świe­tle. Idiota, ja je­bię...

Po­ja­wiły się u mnie wła­śnie ta­kie my­śli.

Za­sną­łem. Wo­kół wy­strzały, ci­che chra­pa­nie chło­pa­ków, świersz­cze, a w gło­wie te my­śli. Pa­mię­tam, że śniły mi się kre­skówki Di­sneya. Cie­płe, do­mowe i bez­pieczne. Pach­nące ko­tle­tami i jabł­kami. Było bar­dzo do­brze, ale wkrótce za­czął się przez nie prze­bi­jać nie­po­kój. Nie chcia­łem że­gnać się z do­bro­dusz­nym Guf­fim, ale nie­stety mu­sia­łam się obu­dzić. Gdzieś nade mną w ciem­no­ści chło­paki ci­cho roz­ma­wiali. Poza tym było spo­koj­nie – z rzad­kimi po­je­dyn­czymi wy­strza­łami pod­kre­śla­ją­cymi ów spo­kój. Fu­uuuuh! (ro­biło się ner­wowo). Opie­ra­jąc głowę o ple­cak, za­pa­li­łem sto pięć­dzie­sią­tego pa­pie­rosa i za­czą­łem pod­słu­chi­wać, o czym mó­wią ko­le­dzy. Pół­szept Cze­czena nada­wał jego sło­wom ta­jem­ni­czo­ści w stylu Wie­czo­rów na chu­to­rze w po­bliżu Di­kańki Go­gola.

– Jak to ro­bi­łem? Wy­pu­ści­łem ka­bana ze stajni, za­rzu­ci­łem sznur na nogę, są­siad po­cią­gnął, po­wa­li­li­śmy go, a po­tem dźgnął go w serce, razzz... Póki ku­rzy­li­śmy, wy­pi­li­śmy po kie­liszku, po­że­gna­łem się z są­sia­dem, za­mkną­łem za nim furtkę, ka­ban po­ry­czał i zdechł... A po­tem sam, Tańka le­dwo na­dąża pół­mi­ski z mię­sem no­sić.

Łom rów­nież od­po­wie­dział pół­szep­tem:

– A u nas to naj­czę­ściej przy­wią­zują do słupa, pod­rzy­nają gar­dło no­żem, szybko od­cieka i tyle.

– No tak, ja tak rżnę na ba­zar, żeby mięso było ja­sne, a jak dla sie­bie, to szpi­kul­cem.

– Tak jest. Sma­lec też jest biel­szy – kon­ty­nu­ował Łom.

Roz­ba­wił mnie ten dia­log, więc prze­czoł­ga­łem się do nich, żeby jesz­cze się z nimi po­dro­czyć. Pół­szep­tem po­wie­dzia­łem:

– Pst! Rzeź­nicy, nie prze­gap­cie wy­bu­chu.

– Za­po­mnie­li­śmy się cie­bie za­py­tać.

– Wi­tia, po­wiedz chłopu, jak pra­wi­dłowo ubi­jać kury, roz­mna­żać kró­liki, a on ci opo­wie, jak ho­do­wać ba­rany. Pa­trz­cie, bę­dzie czym się za­jąć w cy­wilu.

– Bra­cie, patrz, że­byś nie prze­je­bał wy­bu­chu, kiedy rano bę­dziemy koń­czyć, bo tak żeś chra­pał, że dwa razy rzu­ci­łem w cie­bie ka­mie­niem i nic.

– Ochra­nia­łem tyły, nic nie ka­pu­jesz – uśmiech­ną­łem się, prze­cie­ra­jąc senne oczy.

– Uwa­żaj, Wi­tia, żeby cię rano nie wy­no­sili stąd no­gami do przodu! Ha, ha, ha!

Z po­zy­cji se­pa­ra­ty­stów, ja­kieś sie­dem­set me­trów od nas, niebo oświe­tliła ra­kieta i uka­zał się frag­ment nocy, ba­wiąc się syl­wet­kami i cie­niami. Wbi­li­śmy się twa­rzami w zie­mię. (Był taki od­ci­nek w ja­kimś fil­mie o woj­nie. Tak, te­raz je­stem w tej roli, a to uczu­cie jest da­le­kie od filmu).

Wy­da­wało się, że żu­czek (tak na­zy­wa­li­śmy wy­strze­loną ra­kietę) świeci całą wiecz­ność. Wresz­cie tuż nad zie­mią ogień roz­bły­snął, by wresz­cie zga­snąć. Wo­kół znów zro­biło się ciemno. Strze­lec se­pa­ra­ty­stów skie­ro­wał długą li­nię ostrzału do miej­sca, które wy­dało mu się po­dej­rzane. Z po­dej­rza­nego miej­sca w od­po­wie­dzi wy­strze­lono po­gar­dli­wie z SWD[6], a za­raz po­tem, z tego sa­mego miej­sca, SZU[7] od­po­wie­działo krótko z PKM-u[8]. I znowu wszystko uci­chło. (Ot i cała gadka).

Łom miał ubaw i wcale nie chciało mu się spać, więc my z Cze­cze­nem ze­szli­śmy na dół, le­że­li­śmy, pa­trząc w ciemne niebo.

– Uwiel­biam, gdy ktoś wy­cho­dzi po raz pierw­szy.

– Dla­czego?

– Wszystko go cie­kawi, jest od­po­wie­dzialny.

– I co?

– Nico, za­da­nia wy­zna­czone, można sku­bać sło­necz­nik, nie mar­twić się, że za­śnie.

– Ha, ha, ha! Tu­taj można za­snąć na wieki wie­ków.

Praw­do­po­dob­nie mi­nęło około go­dziny, gdy od wroga roz­le­gły się dwie salwy po trzy strzały.

– Co to było? – za­py­tał z góry za­nie­po­ko­jony Łom.

– Wa­si­lok[9], bra­cie, za­łóż hełm i zejdź na dół. Może to leci w na­szą stronę – od­po­wie­dział Cze­czen.

Nie wiem, jak to działa, ale kiedy co drugi dzień strze­lają do cie­bie moź­dzie­rze i ar­ty­le­ria, po wy­rzu­cie bez­błęd­nie okre­ślasz, czy leci w twoją stronę, czy nie. By­łem pe­wien, że te sześć min leci w nas.

– Chło­paki, to na pewno tu, ostroż­nie.

Dzie­sięć se­kund póź­niej ze­sztyw­nia­łem. By­li­śmy do­brze usta­wieni wzglę­dem kie­runku ostrzału, ale nie ma moż­li­wo­ści schro­nie­nia się przed ata­kami moź­dzie­rzo­wymi, a czy­sto hi­po­te­tyczny upa­dek miny dwa­dzie­ścia me­trów od nas nie po­zo­sta­wi­łaby nam żad­nych szans. Tak, za­wsze się my­śli, że leci pro­sto w nas.

Dwie lub trzy miny prze­cięły po­wie­trze i prze­le­ciały ja­kieś dwie­ście me­trów na pół­noc od nas. (Były wy­ce­lo­wane w punkt oporu, ale pu­dło­wały. Ta­kie ze­zo­wate moź­dzie­rze mogą rze­czy­wi­ście w nas tra­fić).

Dwie mi­nuty póź­niej salwy się po­wtó­rzyły.

– Spa­dają da­leko od nas? – za­py­tał Łom, za­pa­la­jąc pa­pie­rosa.

– Dwie­ście me­trów.

Tra­dy­cyjna dzie­siąta se­kundy, w któ­rej prze­sta­jesz od­dy­chać i uważ­nie słu­chasz.

Tak... Tak... Tak... Tak... To oni, czuję to!

Dwie miny spa­dły około stu pięć­dzie­się­ciu me­trów na po­łu­dnie od nas, a cztery jeb­nęły do wody ja­kieś trzy­sta me­trów da­lej.

– Gdzie oni, do cho­lery, strze­lają? – spy­tał sa­mego sie­bie Cze­czen ze zdu­mioną mordą.

Po­tem jesz­cze dwie salwy po trzy – i znów do­ni­kąd, i znowu ko­lejna. Po­mię­dzy sal­wami obaj z Ło­mem na zmianę ska­no­wa­li­śmy, za po­mocą ka­mery ter­mo­wi­zyj­nej, ob­szar, za który by­li­śmy od­po­wie­dzialni, oba­wia­jąc się, że ostrzał ma za­sła­niać na­dej­ście grupy.

Czwarta salwa roz­brzmiała ja­koś szcze­gól­nie, bar­dziej nie­przy­jem­nie i nie­po­ko­jąco niż po­zo­stałe. Rzu­ci­łem termę Ło­mowi, aby się­gnąć po moją ka­mi­zelkę. Pa­mię­tam jesz­cze, że zdą­ży­łem usły­szeć spa­da­jącą minę i nie­mal na­tych­miast coś wy­bu­chło bar­dzo bli­sko mnie, za­ty­ka­jąc mi uszy, a odłamki roz­sy­pu­jąc w si­to­wiu. Se­kundę póź­niej znowu to samo, po czym za­pa­dła ci­sza.

– Wszy­scy cali?

– Tak.

– No.

– Łom, bie­gnij na górę i zo­bacz.

Sen­ność ustą­piła, pu­ściły nerwy, więc za­chciało się jeść. Na szczę­ście w ple­caku zna­la­zła się paczka kra­ker­sów Tuk, duży snic­kers i bu­telka wody. Sie­dzie­li­śmy we trójkę i uważ­nie prze­żu­wa­li­śmy:

– Łom, gdzie terma?

– Zo­sta­wi­łem na gó­rze obok ka­ra­binu, przy­nieść?

– Nie, ale nie rób tak wię­cej, nie zo­sta­wiaj jej.

– Do­bra.

Mia­łem ogromną ochotę na kawę. Wzią­łem jed­no­ra­zowe opa­ko­wa­nie ja­cobsa i dwie sa­szetki cu­kru, a po­tem wszystko na raz wsy­pa­łem do gęby. Łom, uśmie­cha­jąc się, pa­trzył ze zdzi­wie­niem, jak krzy­wię się i roz­pusz­czam w ustach po­bu­dza­jący pro­szek.

– Daj mi tro­chę wody, kurwa, co tak sie­dzisz. Je­stem sta­rym, cho­rym czło­wie­kiem uza­leż­nio­nym od ko­fe­iny! Ha, ha, ha!

Sub­tel­nie za­pa­la­jąc pa­pie­rosa, po­czu­łem w rdze­niu krę­go­wym spoj­rze­nie na mo­ich ple­cach... ale po­wstrzy­ma­łem się i nie od­wró­ci­łem. Bez ter­mo­wi­zora nic nie wi­dać, a przez niego tyle, co nic (na pewno coś mi się prze­wi­działo z ner­wów).

Cze­ka­li­śmy da­lej. Łom nie­zmien­nie le­żał na gó­rze, więc my z Cze­cze­nem nie by­li­śmy do­pusz­czeni do PKM-u. Od czasu do czasu wcho­dzi­li­śmy do niego na po­ga­wędkę, a przez resztę czasu sie­dzie­li­śmy w mil­cze­niu na dole. W pew­nym mo­men­cie Cze­czen od­wró­cił się gwał­tow­nie do tyłu i długo wpa­try­wał się w za­ro­śla.

– Co tam, też coś ci się prze­wi­działo?

– A to­bie?

– Kiedy pa­li­łem, wy­da­wało mi się, że ktoś pa­trzy.

– Tak, mi też wła­śnie prze­szedł dreszcz po ple­cach.

Mil­cze­li­śmy, cze­ka­li­śmy i wpa­try­wa­li­śmy się w chasz­cze.

Ocze­ki­wa­nie do­bie­gło końca, gdy Łom z ter­mo­wi­zo­rem sto­czył się na dół. Oczy miał sze­roko otwarte, a głos za­nie­po­ko­jony:

– Chło­paki, ktoś tam cho­dzi, tyle co wi­dzia­łem.

Wska­zał pal­cem w stronę na­szej po­zy­cji na le­wej flance.

– Tam jest nasz punkt oporu.

– Sto me­trów od nas?

– Nie, ja­kieś sie­dem­set... Daj termę.

Ostroż­nie wspią­łem się na śro­dek wznie­sie­nia, po­ło­ży­łem się na boku, zdją­łem za­bez­pie­cze­nie, po­ło­ży­łem AKM obok sie­bie i za­czą­łem ob­ser­wo­wać tył przez ka­merę ter­mo­wi­zyjną, za­sta­na­wia­jąc się nad moż­li­wymi wa­rian­tami roz­woju ak­cji.

Mało praw­do­po­dobne, że wy­cza­ili nas, kiedy zaj­mo­wa­li­śmy po­zy­cję czy rwa­li­śmy trawę. Skoro się nami za­in­te­re­so­wali, to coś mu­siało pójść nie tak... Ups! A co ta­kiego wi­dać przez ka­merę? Ach, po­wa­lona kłoda... Chu­jowe wej­ście. Naj­praw­do­po­dob­niej tra­fi­li­śmy pod moź­dzierz, dla­tego nie wa­lili w tę stronę z gra­nat­nika. Te­raz oni, my i na­sze uzbro­je­nie je­ste­śmy na tej sa­mej li­nii. Oni tam nie są idio­tami, nie będą się po flan­kach strze­lać, a jak już, to nad nami... Oho, co tu się ru­sza? Nie ru­sza się?... Nie, wy­da­wało mi się... Nie mo­żemy strze­lać z ka­ra­binu, żeby swo­ich nie tra­fić. A se­pary mogą strze­lać, gdzie chcą, bo wkoło wszę­dzie mają na­szych. Chuj­nia straszna. Jaki mają cel? Prze­gnać nas za wznie­sie­nie. A co tam bę­dzie? Druga grupa z ka­ra­bi­nami i ter­mo­wi­zo­rem, która ma nas roz­je­bać?

Na se­kundę ode­rwa­łem się od ka­mery:

– Łom – szep­czę.

– Ja – od­po­wiada szep­tem.

– Da­waj do PKM-a i patrz uważ­nie przed sie­bie.

– Okej.

Tym­cza­sem Cze­czen pod­szedł dwa­dzie­ścia me­trów, uklęk­nął, by prze­su­wać lufę z le­wej na prawą, cze­ka­jąc na kie­ru­nek i roz­kaz od­da­nia strzału, a ja przy­su­ną­łem so­bie ka­ra­bin bli­żej. Wró­ci­łem do kon­tem­pla­cji chasz­czy przez termę:

– Bar­dzo... bar­dzo... cie­kawy film... Bes­son po­szedł do kuchni za­pa­lić – mru­cza­łem do sie­bie pod no­sem, pa­trząc w krzaki. Od chwili wy­kry­cia ru­chu mi­nęły dwie mi­nuty, pod­czas któ­rych nie zo­ba­czy­li­śmy ni­czego. (Cho­lera, czy Łom się nie po­my­lił? O, ba­te­ria się wy­czer­puje). Ko­lejne dzie­sięć se­kund wpa­try­wa­nia się... i jest! Dwie go­dziny i na­tych­mia­stowy zwrot ak­cji – syl­wetka. Zro­bi­łem zbli­że­nie, po któ­rym po­czu­łem gę­sią skórkę na ca­łym ciele, a ad­re­na­lina za­szu­miała mi w gło­wie. Był tak bli­sko, że wy­da­wało mi się, że roz­po­zna­łem w pod­czer­wieni letni kom­bi­ne­zon ma­sku­jący... ja­kieś sto dwa­dzie­ścia me­trów. Nie za bar­dzo wie­dzia­łem, co zro­bić w ta­kiej sy­tu­acji. Cze­czen był star­szy rangą, bo był młod­szym sier­żan­tem, a ja zwy­kłym sze­re­go­wym. Ale tak na­prawdę w Ki­jo­wie i szta­bach wszy­scy byli „starsi”, a my sta­no­wi­li­śmy grupę, w któ­rej każdy był bo­ha­te­rem, a nie tym, kto czeka na pi­semne roz­kazy. Za­czą­łem krzy­czeć szep­tem:

– Pst! Cze­czen, da­waj tu­taj. Ło­ooom!

Z góry sły­chać było szept Łoma:

– Co tam?

– Na dru­giej, na ka­me­rze, patrz!

(Kurwa, kto my je­ste­śmy, ama­to­rzy?! Lu­dzie bez przy­go­to­wa­nia, byle jacy – walcz­cie, chło­paki. Co tu ro­bić? Co tu ro­bić?).

Tym­cza­sem Cze­czen ostroż­nie, jakby wą­cha­jąc przed sobą po­wie­trze PBS-em[10], pod­su­nął się do mnie i szyb­kim szep­tem rzu­cił:

– Bra­cie, oni chcą nas zmu­sić do przej­ścia na tamtą stronę.

– Chwila, Łom ob­ser­wuje.

(Chu­jowo, że jest tak ci­cho, bar­dzo chu­jowo. Za­sta­na­wiamy się. Nie mo­żemy się wy­co­fać, żeby zmie­nić li­nię, nie prze­wi­dzie­li­śmy tego, a naj­praw­do­po­dob­niej nasi lu­dzie usuną nas z drogi... i do­brze zro­bią. Uciec za na­syp to też nie jest wyj­ście, będą nas mieć jak na dłoni, kurwa. Po­zo­stało tylko prze­cią­gać czas, „za­krę­cić ka­ru­zelę” i, je­śli to moż­liwe, na­pa­rzać UC-ami – na­bo­jami o zmniej­szo­nej mocy do strze­la­nia z PBS).

Łom otrzy­mał roz­kaz od Cze­czena: „Ła­duj we wszystko, co się przed tobą ru­sza” i wczoł­gał się na górę. We­szli­śmy z ter­mo­wi­zo­rem na sam szczyt wału nieco da­lej od ka­ra­binu ma­szy­no­wego. Uklęk­ną­łem, a Wi­tia krył tyły.

Przez około mi­nutę nic nie było sły­chać, a po­tem prze­le­ciała kula. Bar­dzo bli­sko mię­dzy mną a moim part­ne­rem. Na­stęp­nie druga tra­fiła o as­falt i od­biła się w niebo, trzy me­try od nas roz­bły­sły się iskry. Przy­le­ciały bar­dzo ci­cho, nie było sły­chać wy­strza­łów. Le­że­li­śmy obok sie­bie, przy­kle­jeni do drogi.

– Sie­riożka, oni też mają PBS, cza­isz? Ha, ha, ha.

– Jeju, no za­je­bi­ście.

– Saj­gon­cik?

– No?

– My­ślę, że skoro mają PBS-y, to pew­nie i ter­mo­wi­zor, a my tu na as­fal­cie le­żymy.

Prze­mil­cza­łem jego wy­po­wiedź, bo od tych słów nie zro­biło mi się le­piej, po pro­stu ga­pi­łem się da­lej w termę.

Tak... Tak... Mam go!

Po­chy­lona po­stać prze­bie­gła od drzewa do drzewa.

– Wi­tia, jest. Wsta­jemy.

Klę­cza­łem na jed­nym ko­la­nie, pa­trzy­łem w ka­merę i wo­dzi­łem pal­cem wy­cią­gnię­tej przed sobą ręki, a Cze­czen syn­chro­nicz­nie z moim pal­cem po­ru­szał au­to­ma­tem. Krótko mó­wiąc, ja by­łem ope­ra­to­rem AKM-u, a on strzel­cem.

Gdy tylko wi­dzia­łem ruch, za­trzy­my­wa­łem rękę i mó­wi­łem: „Te­raz”, a mój part­ner od­da­wał po dwa strzały. Mó­wi­łem: „Jesz­cze” – ko­lejne dwa, a ręka kon­ty­nu­owała po­szu­ki­wa­nia. Po szes­na­stym wy­strzale za­sze­le­ściła od­po­wiedź i prze­by­wa­nie na wale zro­biło się nie­bez­pieczne. Zna­li­śmy już swoje po­zy­cje, dla­tego nie mo­gli­śmy dłu­żej zo­stać w tym miej­scu. Po­pa­trzy­łem na Cze­czena, ten od­dał pięć strza­łów i ci­cho zsu­nął się na dół. Ja rów­nież strze­li­łem pięć razy z ko­lana i ru­szy­łem za nim. Do­czoł­ga­li­śmy się do na­szego ka­ra­binu, a se­pa­ra­ty­ści skon­cen­tro­wali ostrzał na dro­dze. Pa­trząc tro­chę z boku, zro­zu­mie­li­śmy, gdzie się znaj­dują.

– Łom, łap ka­merę. Wi­tia, idziemy.

Prze­miesz­cza­li­śmy się ci­cho i ostroż­nie, od czasu do czasu strze­la­jąc. Gniazdo se­pa­rów roz­ru­szało się, a in­ten­syw­ność ich ostrzału wzro­sła. Mi­nęło już koło pię­ciu mi­nut, ale wie­dzie­li­śmy, że z taką siłą nie mogą dzia­łać wiecz­nie. Łom miał szczę­ście, krzyk­nął na całe gar­dło:

– Wi­dzę!

Wi­tia, który strze­lał tuż obok mnie, rów­nież krzyk­nął na cały głos:

– Ognia!

Noc roz­darło dzie­sięć wy­strza­łów... I jesz­cze trzy.... i jesz­cze pięć... i jesz­cze dwa... Żaby za­re­cho­tały dziko, a ostrzał z tyłu ustał. Prze­czoł­ga­łem się do Łoma, wska­za­łem mu ręką si­to­wie po pra­wej stro­nie:

– Tu­taj wal. Śmiało, te­raz się prze­stra­szyli i we­szli w trzciny. Na­pier­da­laj po trzci­nie.

Łom chwy­cił za kolbę, po­cią­gnął długą se­rię po za­ro­ślach trzy me­try od li­nii brzegu. Kule pięk­nie cięły za­ro­śla i wbi­jały się w wodę. Naj­wy­raź­niej punkt oporu se­pa­rów od­ga­pił od nas, po­sta­na­wia­jąc strze­lać do ukra­iń­skiej jed­nostki, a tej nie za­pra­sza się do walki dwa razy – od­po­wie­dzie­li­śmy wszyst­kim, czym mo­gli­śmy. Ta­kim spo­so­bem, za­nim Łom zdą­żył pu­ścić ko­lejną se­rię, wo­kół nas wy­bu­chła zwy­czajna wojna.

Druga se­ria prze­szła de­li­kat­nie na prawo od pierw­szej. Kule ko­siły si­to­wie, ude­rza­jąc o wodę – je­den chlu­pot. Łom też usły­szał wy­buch, a po­tem po­wtó­rzył jesz­cze strzał w to samo miej­sce.

– Wszystko. Wy­co­fu­jemy się!

Ostatni raz po­pa­trzy­łem przez ter­mo­wi­zor w miej­sce, skąd było sły­chać dźwięki. Przez si­to­wie chuja wi­dać, ale mi się zda­wało... No nie, prze­wi­działo mi się.

Sy­tu­acja do tego czasu cał­ko­wi­cie wy­mknęła się spod kon­troli, wcią­gnę­li­śmy się w walkę, kule grupy, która do nas strze­lała, przy­la­ty­wały nie wia­domo skąd, a nam koń­czyły się na­boje.

Krótko mó­wiąc, trzeba było da­wać nogę. Ze­bra­li­śmy się i na ko­la­nach ru­szy­li­śmy w stronę punktu oporu Brzeg, grze­cho­cąc bro­nią. Na­sza prze­waga po­le­gała na tym, że by­li­śmy w ja­mie, na­to­miast sła­bym punk­tem była na­sza kom­pletna dez­orien­ta­cja co do tego, jaka jest po­zy­cja prze­ciw­nika oraz ten pie­kielny ha­łas na­szej kontr-dy­wer­syj­nej grupy.

Prze­szli­śmy ka­wa­łek na czwo­ra­kach, a po­tem po­zwo­li­li­śmy so­bie iść gę­siego. Tra­jek­to­ria po­ci­sków wska­zy­wała na to, że wróg rów­nież się od­dala. Da­lej szli­śmy już wy­pro­sto­wani na dwóch no­gach. Do­szli­śmy do rury, która była na­szym punk­tem orien­ta­cyj­nym. Aby po­ko­nać resztę ścieżki, mu­sie­li­śmy wyjść na górę i, bę­dąc w polu ostrzału, prze­biec co sił trzy­sta me­trów. Wy­ją­łem ra­dio z ple­caka, żeby po­łą­czyć się z na­szymi, ale na ka­nale była ci­sza...

– Brzeg. Brzeg. Tu Zo­rza. Brzeg. Brzeg. Tu Zo­rza.

– Je­steś na tym ka­nale?

– No na dru­gim prze­cież.

– Mó­wił o trze­cim!

– Kurwa.

Prze­łą­czy­łem ka­nał i spró­bo­wa­łem po­now­nie:

– Brzeg. Brzeg. Tu Zo­rza.

– No kurwa!

– Brzeg. Brzeg. Tu Zo­rza.

Ra­dio mil­czało. Po­sta­no­wi­li­śmy wyjść na drogę, by ucie­kać w kie­runku swo­ich. W końcu wie­dzie­li­śmy, że je­ste­śmy nie­da­leko, bo by­li­śmy pewni, że sły­szymy nasz ka­ra­bin. Droga była pu­sta i uszko­dzona przez miny – jed­nak po tym, jak prze­dzie­ra­li­śmy się przez trzciny oraz chasz­cze bie­ga­nie po niej było bajką. Nie wi­dzieli nas, nic nie prze­szka­dzało na­szemu sprin­towi... Nic poza my­ślą, że nasi lu­dzie mogą nas za­bić, bo to nie ćwi­cze­nia, a przed od­da­niem strzału nikt o pasz­port nie za­pyta. Ko­rzy­sta­jąc ze zmiany kąta ob­ser­wa­cji, po raz ostatni włą­czy­łem termę, aby przyj­rzeć się miej­scu, z któ­rego do­bie­gały wrza­ski i pu­ka­nina. W tym re­jo­nie, na wo­dzie przed si­to­wiem, ni­czym w męt­nych wo­dach Gan­gesu, ko­ły­sały się dwa punkty po­dob­nej wiel­ko­ścią do... chuj wie, do czego.

W końcu usły­szeli nas w punk­cie oporu i po­świe­cili la­tarką. W od­po­wie­dzi po­ma­cha­li­śmy, a na­stęp­nie ra­do­śnie po­bie­gli­śmy w stronę świa­tła...

Po przy­by­ciu na miej­sce krótko opo­wie­dzia­łem śpią­cemu Re­wie prze­bieg wy­da­rzeń. Stał w majt­kach, pa­lił i ki­wał głową.

– Czyli udało się?

– Tak jest.

– A jest co prze­ka­zać do­wódz­twu?

– Nie.

– W ta­kim ra­zie po pro­stu prze­każę, że „wy­kryli wroga na czas i uda­rem­nili wtar­gnię­cie grupy nie­le­gal­nej for­ma­cji woj­sko­wej o cha­rak­te­rze dy­wer­syjno-zwia­dow­czym”.

– Jak tam so­bie chcesz.

– Idź­cie spać.

– Nie chcemy bu­dzić pie­choty. Zde­cy­do­wa­li­śmy, że idziemy do chło­pa­ków na po­ste­ru­nek ob­ser­wa­cyjny. Do przej­ścia mamy tylko pół ki­lo­me­tra, sami swoi i jest gdzie się wal­nąć spać.

– Tylko ostroż­nie.

Dwa­dzie­ścia mi­nut póź­niej za­dzwo­nimy do drzwi, chło­paki z punktu ob­ser­wa­cyj­nego otwo­rzą. Za­pa­limy, wy­pi­jemy kawę i pój­dziemy spać. Ścią­gnę ka­burę, padnę na ka­napę, włożę pi­sto­let pod po­duszkę, by fi­nal­nie za­paść w głę­boki sen... Z po­wodu zimna obu­dzę się o 8:17 i zo­ba­czę, jak ko­lega grze­bie w ko­mo­dzie, wy­ciąga ja­kiś koc, pod­cho­dzi do mnie, po­pra­wia pi­sto­let, przy­krywa mnie

– Dzię­kuję, mamo.

– Śpij już, nie mat­kuj mi.

Zdążę jesz­cze po­my­śleć o tym, że mam przy so­bie swo­ich i prze­kręcę się na drugi bok...

#Wojna

Wy­obraź­cie so­bie... Ty­siące zwy­kłych męż­czyzn wy­ko­nuje po pro­stu ru­ty­nową pracę woj­skową, dzięki któ­rej ist­nieje wo­kół was ten piękny świat. Oczy­wi­ście po­szcze­gólna służba wy­gląda nieco ina­czej, każda praca ma swoje wady i za­lety, ale trzeba się nią za­jąć.

My na przy­kład mie­li­śmy dużo pracy po­le­ga­ją­cej na cią­głym ła­że­niu. Włó­czysz się, zaj­mu­jesz róż­nymi spra­wami, po­zna­jesz lu­dzi. Dla cie­bie nie ma w tym nic nie­zwy­kłego, to po pro­stu praca, którą trzeba wy­ko­ny­wać kon­se­kwent­nie i efek­tyw­nie. La­tem, wio­sną, je­sie­nią czy zimą. Zima jak zima... Choć chyba ta­kie sfor­mu­ło­wa­nie nie do­ty­czy zim w Don­ba­sie...