Wesele (Stanisław Wyspiański) - opracowanie ebook

Strona tytułowa

LEKTURY SZKOLNE

Stanisław Wyspiański

WESELE

(omówienie dramatu)

Strona redakcyjna

Lektury szkolne

Stanisław Wyspiański. Wesele. Opracowanie

Tekst – A. I. Kordela

Wybór ilustracji – D. Wódz

Redakcja i korekta – A. I. Kordela

Opracowanie

Kalendarium życia i twórczości

Kalendarium życia i twórczości

Stanisław Wyspiański

15 stycznia 1869 r. – urodził się w Krakowie.

1880 r. – znalazł się po opieką rodziny Stankiewiczów.

1881 r. – rozpoczął studia malarskie w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie – dyrektorem uczelni był wtedy Jan Matejko.

w latach 1887-1890 – studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim.

1890 r. – podróżował do Włoch, Szwajcarii i Francji, potem zaś do Niemiec i Pragi czeskiej.

w latach 1891-1894 – wyjechał kilkakrotnie do Paryża w ramach stypendium Szkoły Sztuk Pięknych. Napisał pierwsze wersje Legendy, Warszawianki, Daniela, Meleagra.

1893r. – rozpoczął współpracę z „Życiem” jako ilustrator. Był też twórcą nowej szaty graficznej czasopisma.

1894 r. – zaprojektował polichromię w odnawianym kościele franciszkanów w Krakowie i sam wykonał niektóre jej elementy.

1898 r. – współpracował z Teatrem Miejskim w Krakowie; opracował tzw.

Apoteozę na uroczystość odsłonięcia pomnika Mickiewicza.

26 listopada 1898 r. – premieraWarszawianki; powstała Legenda – pierwszy polski dramat muzyczny.

w latach 1898-1899 – powstały „Chochoły na Plantach” cykl pejzaży; namalował też wiele portretów, w wśród nich autoportrety, portrety dzieci, dziewcząt i kobiet.

1899 r. – tragediaKlątwa; dramatyProtesilas i Laodamia i Lelewel.

1900 r. – dramatLegion; rapsody historyczne Kazimierz Wielki i Bolesław Śmiały; fragmentyWernyhory i Świętego Stanisława (dokończone do 1902 roku).

1901 r. – premieraWesela.

1903 r. – premieraWyzwolenia, powstają dramatAchilles i rapsody historyczne Henryk Pobożny pod Legnicą i Piast.

1902 r. – został docentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

1903 r. – dramatBolesław Śmiały.

w latach 1904-1905 – zaprojektował wspólnie z W. Ekielskim przebudowę wawelskiego wzgórza; dramaty Noc listopadowa i Akropolis.

1907 r. – dramatyPowrót Odysa, Skałka i Zygmunt August (niedokończony); tragediaSędziowie; parafrazaCyda P Corneille’a.

28 listopada 1907 r. – zmarł po długiej chorobie. Został pochowany w kościele na Skałce w grobach zasłużonych.

Stanisław Wyspiański – biografia

Stanisław Wyspiański – biografia

Stanisław Wyspiański urodził się w 1869 roku w Krakowie. Jego ojcem był rzeźbiarz Franciszek Wyspiański. Matka – Maria z Rogowskich – zmarła, gdy miał osiem lat. Ojciec, artysta z dużym i niewykorzystanym talentem, był alkoholikiem i nie zajmował się rodziną. Pomagała mu w tym jego siostra. Jednak ojciec odegrał pewną rolę w późniejszych latach życia Stanisława Wyspiańskiego. Już jako dziecko często przesiadywał w pracowni rzeźbiarskiej ojca. Wyspiańscy mieszkali koło Wawelu, który był potem dla Wyspiańskiego przedmiotem artystycznej fascynacji i jednym ze źródeł twórczych inspiracji.

W roku 1875 Wyspiański rozpoczął naukę szkolną. Najpierw uczył się w szkole przy seminarium nauczycielskim, zaś od roku 1879 – w prestiżowym Gimnazjum św. Anny. Nie wykazywał w szkole zbyt dużych postępów w nauce, ale wykazał już wtedy zainteresowania artystyczne – fascynował się teatrem, malarstwem oraz historią – zwłaszcza antykiem. Wśród jego szkolnych rówieśników znaleźli się tak znani później ludzie, jak Karol Estreicher – twórca pierwszej polskiej bibliografii, bibliotekarz i historyk literatury, malarz – Józef Mehoffer i poeci – Lucjan Rydel i Kazimierz Przerwa-Tetmajer.

W 1887 roku został studentem Szkoły Sztuk Pięknych a potem Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunku historia sztuki. W Szkole Sztuk Pięknych zaopiekował się nim Jan Matejko. Mistrz zaangażował Wyspiańskiego w prace przy projektowanej przez siebie polichromii kościoła Mariackiego. Później Wyspiański nadzorował prace nad wykonaniem tej polichromii w świątyni. W roku 1890 wyjechał w podróż zagraniczną przez Austrię, Włochy oraz Szwajcarię do Francji, gdzie interesował się architekturą gotycką. Później odbywał jeszcze kilkakrotnie podróże do Paryża, poznając życie teatralne oraz sztukę francuską. Podczas podróży zwrócił szczególną uwagę na twórczość prerafaelitów oraz van Gogha i Gaugena. Powstały wówczas jego pierwsze utwory dramatyczne: Królowa Polskiej Korony, pierwsze wersje Legendy, Warszawianki, Daniela i Meleagra. Ostateczne ich wersje powstały już później, po powrocie Wyspiańskiego do Krakowa.

Po powrocie przeżył załamanie psychiczne, ale wyszedł z tego obronną ręką dzięki intensywnej pracy. Przyczyniło się również do tego znaczne ożywienie życia artystycznego w Krakowie, który stał się wtedy jednym z najważniejszych ośrodków życia kulturalnego epoki Młodej Polski. W tym czasie Wyspiański zaprojektował, a potem w dużej części wykonał polichromię w odnawianym kościele franciszkanów – witraże błogosławionej Salomei i św. Franciszka oraz Stań się, czyli słynny witraż Boga Ojca. Korzystne dla rozwoju jego dalszej twórczości artystycznej okazało się rozpoczęcie współpracy z Teatrem Miejskim w Krakowie, dla którego przygotował tak zwaną Apoteozę na uroczystość odsłonięcia pomnika Mickiewicza (w roku 1898). Tam też wkrótce wystawił Warszawiankę, a w następnym roku Lelewela. W teatrze zaczynał jako malarz-dekorator, ale już niedługo potem rozwinął na jego scenie działalność dramatyczną. Tam odbyły się premiery tak ważnych jego dramatów, jak Wesele i Wyzwolenie. Wkrótce Wyspiański rozpoczął współpracę z krakowskim „Życiem”, gdzie ilustrował teksty i stworzył nową szatę graficzną czasopisma. W roku 1897 został współzałożycielem towarzystwa „Sztuka”. Zaś w roku 1902 otrzymał tytuł docenta Akademii Sztuk Pięknych.

W tym czasie intensywnie rozwijała się też niepowtarzalna w stylu twórczość plastyczna Stanisława Wyspiańskiego. Namalował liczne portrety wybitnych osób współczesnych, autoportrety, portrety dzieci, dziewcząt i kobiet, stosując przede wszystkim malarstwo pastelowe. Podobną technikę stosował także w malowaniu pejzaży, m.in. znanego obrazu Chochoły na plantach, czy