Teksty piramid z piramidy Unisa ebook

Przedmowa

„Teksty Piramid” starożytnego Egiptu to ogromny i najstarszy na świecie zbiór inskrypcji o treści religijnej wyrytych hieroglifami na wewnętrznych kamiennych ścianach piramid faraonów V i VI dynastii. Teksty owe zawierają fragmenty mitów i legend, odniesień historycznych, astronomicznych, geograficznych, kosmologicznych, religijnych, starodawnych rytuałów pogrzebowych, systemów teologicznych, czy wreszcie rytuałów magicznych. (THE PYRAMID TEXTS, translation by Samuel A. B. Mercer, Professor Emeritus of Semitic Languages and Egyptology, Trinity College in the University of Toronto, New York, London, Toronto [1952], [w:] Internet - http://www.sacred-texts.com/egy/pyt/pyt00.htm). 

„Teksty Piramid” dostarczają nam niezliczonych informacji, zapewne z czasów, gdy formowała się dopiero egipska państwowość, a być może z czasów jeszcze wcześniejszych? Pisane są językiem nie do końca wszakże zrozumiałym, nawet dla tych egipskich skrybów, którzy wykuwali je na wapiennych płaszczyznach ścian piramid.

Nie zawsze można zrozumieć sens niektórych sformułowań, nie zawsze też zrozumiałe są poszczególne słowa, których fonetyczne brzmienie znane było egipskim pisarzom, ale co ono znaczyło, już nie. Słowem: teksty te są w wysokim stopniu zagadkowe.

„Teksty Piramid” pojawiły się dopiero w grobowcu ostatniego faraona V dynastii - Unisa (Unasa, Wenisa), który według egipskiego historyka Manethona władał Egiptem przez lat 33, natomiast według „Papirusu Turyńskiego” przez lat 30. Okoliczności wstąpienia na tron tego władcy są nieznane. Mężem córki Unisa, Iput, został pierwszy faraona VI dynastii - Teti, któremu dała syna, późniejszego faraona Pepi I. Unis zdobył sławę dzięki swej piramidzie, najmniejszej spośród piramid władców Starego Państwa, w której to właśnie odkryto starodawne inskrypcje. (Unis, [w:] “Zapomniana nekropolia”, [w:] Internet - http://leaderfilm.pl/zapomniananekropola/unis1.html).

Nie oznacza to bynajmniej, że „Teksty Piramid” powstały dopiero za czasów Unisa, są one - jak wcześniej wspomniano - niezwykle starożytne, pochodzące z głębin egipskich pradziejów, a za panowania ostatniego faraona V dynastii postanowiono je po prostu utrwalić w kamieniu, i dzięki temu dotrwały do naszych czasów. Być może wcześniej przekazywano je z pokolenia na pokolenie ucząc sie ich na pamięć. Nie było by w tym niczego dziwnego, bo działo się tak z wieloma innymi sakralnymi tekstami różnych ludów i różnych religii, które utrwalono na pismie nieraz setki i setki lat od czasu ich powstania, który ginął w mrokach niepamięci.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że we wcześniejszych grobach królewskich nie odnaleziono ani „Tekstów Piramid”, ani innych zbliżonych do nich inskrypcji, natomiast w trzech największych piramidach, w tym w Wielkiej Piramidzie, których wzniesienie przypisuje się faraonom IV dynastii, nie znaleziono w ogóle żadnych inskrypcji, z wyjątkiem dość hipotetycznej, choć przez świat nauki, przez klasycznych egiptologów, uznawanej za autentyczną, a znajdującej się w piramidzie Cheopsa, gdzie naszkicowano ją przy użyciu czerwonej ochry. W rzeczywistości jednak mogącej być XIX-wiecznym fałszerstwem.

Co to innych inskrypcji znajdujących się w piramidach faraonów Starego Państwa, to warto zacytować słowa Andrzeja Niwińskiego, dalekiego od przypisywania tak samym budowlom, jak i napisom w nich odnalezionym jakichkolwiek związków z cywilizacjami pozaziemskimi, które to związki sugeruje pewna liczba badaczy niezależnych:

“Jeśli chodzi o inskrypcje wewnątrz piramid, to wykute w kamieniu tzw. Teksty Piramid pojawiły się dopiero pod koniec V dynastii w piramidzie Wenisa (Unisa - przyp. A.S.), ok. 200 lat po Cheopsie. Natomiast na niektórych kamieniach wydobytych w Tura i użytych do konstrukcji wewnątrz Wielkiej Piramidy istnieją krótkie, odręcznie pisane czerwoną ochrą jeszcze w kamieniołomach “notatki” nadzorców, podające nazwy brygad roboczych odpowiedzialnych za wydobycie i obróbkę poszczególnych bloków. Brygady te nosiły nazwy pochodne od imion tego króla (pełna tytulatura każdego króla obejmowała kilka imion): jego tzw. imienia horusowego, które brzmiało Medżedu (“Ten, który poraża”), oraz imienia osobowego, zapisywanego w kartuszu - Chufui Chnum (“Chnum mnie chroni”), w skrócie: Chufu (“On mnie chroni”). Te inskrypcje, potwierdzające ponad wszelką wątpliwość, że to właśnie Cheops (grecka forma imienia Chufu) wybudował tę piramidę, zostały odkryte przez Howarda Vyse'a, Johna Perringa i Giovanniego Battistę Caviglio w pustych pomieszczeniach (tzw. komorach odciążających) ponad stropem królewskiej komory sarkofagowej”. (Andrzej Niwiński, Zagadki z kraju faraonów, [w:] “Z powrotem na Ziemię”, [w:] Internet - http://www.wiw.pl/biblioteka/zpowrotem_wroblewski/01.asp).

W tym wszakże miejscu należy zaznaczyć, że przeciwnicy takiego poglądu dowodzą, iż napisy, o których mówi Niwiński zostały sfałszowane przez ich odkrywców, mając wcale mocne argumenty, na poparcie swej tezy.

Nas wszakże nie interesują spory między przedstawicielami oficjalnej egiptologii i badaczami niezależnymi, wspomniano o nich wyłącznie dlatego, by ukazać wagę zachowanych inskrypcji nazwanych „Tekstami Piramid”, bo te są bezspornie najstarszymi egipskimi, a być może i światowymi, tekstami religijnymi, jakie w formie pisanej dotrwały do dziś.

Dokładniej - „Teksty Piramid” były inskrypcjami pogrzebowymi, które zostały wyryte na ścianach piramid najprawdopodobniej, jak się w przybliżeniu szacuje, między rokiem 2350 a 2175 p.n.e. Wszakże, opierając się na analizie językowej tekstu, uważa się, że faktycznie powstały około roku 3000 p.n.e., a zatem przynajmniej 650 lat wcześniej. (John Bruno Hare, The Pyramid Texts, Translation by Samuel A. B. Mercer, [1952], [w:] Internet - http://www.sacred-texts.com/egy/pyt/). 

To ogromny szmat czasu, a istnieją pewne przesłanki, by sądzić, że są jeszcze starsze. 

Można bardzo wiele mówić o wieku lub o zawartości „Tekstów Piramid”, bo i wiek i objętość tych tekstów zdumiewa. Należy wszakże zastanowić się i nad tym: dlaczego dawni mieszkańcy Egiptu zaopatrywali zmarłego władcę, uważanego za boga w takie inskrypcje, i o czym one mówiły. (Тимофей T. Шмаков, Тексты Пирамид и их космология, Омск 2005 - http://www.refill.ru/egypt2/unis/index.htm).

Niektórzy badacze uważają, że „Teksty Piramid” nie były przekazywane w formie ustnej i recytowane w czasie obrzędów pogrzebowych, co sugerowałem wcześniej, lecz od zawsze, od samego początku umieszczane przy zmarłych faraonach, poprzednikach Unisa w formie pisemnej, tyle że bywały spisywane na materiale mniej trwałym niż kamień, czyli na papirusie. Czy tak było naprawdę - trudno jednoznacznie i bezspornie orzec. (Tamże).

Nie ulega wszakże najmniejszej wątpliwości, że „Teksty Piramid” miały wpłynąć na los zmarłego faraona i pomóc mu przekroczyć granicę między doczesnością, a zaświatami.

Wedle wierzeń egipskich zmarły władca wcale nie umierał w sensie dosłownym, czyli nie podlegał unicestwieniu. On żył nadal, jako “wielki bóg”, potrzebował zatem ofiar, pokarmów i napitków. Dlatego zaraz po umieszczeniu mumii króla w grobowcu zaopatrywano ją w rzeczywiste pokarmy i napoje, zdając sobie wszakże sprawę z tego, iż rychło ulegną one zepsuciu, więc zaopatrywano go również w wyobrażenia pożywienia, które miały trwać wiecznie. 

Król musiał być dobrze zaopatrzony na podróż do Duat, czyli zaświatów, różnych jednak od zaświatów takich, jakie my znamy w formie nieba, piekła, czy czyśćca, które nie są fizycznymi miejscami, co raczej pewnego rodzaju “sferami”. Egipski faraon wzlatywał do nieba, konkretnie, w łodzi, i udawał się tam, gdzie mieszkają bogowie. Ulatywał do gwiazd, do Syriusza, czy Oriona:

“Wypowiadać słowa: Przyszedłem do ciebie, o Neftydo. Przyszedłem do ciebie Wieczorna Barko Słońca. Przyszedłem do ciebie mA. Przyszedłem do ciebie msxAt kAw, zapamiętaj, to Unisie! Orion jest otoczony przez Duat, kiedy żyjący oczyszcza się w Akhet. Syriusz okrążony przez Duat, kiedy żyjący oczyszcza się w Akhet. Unis okrążony przez Duat, kiedy żyjący oczyszcza się w Akhet. On stał się Akh dla nich. On oczyścił się dla nich, w objęciach swojego ojca, w objęciach Atuma.”

czy też:

“On żyje! Unis żyje! On nie jest martwy, Unis nie jest martwy. On nie został osądzony, Unis nie został osądzony! On sądzi, to Unis sądzi!” W postaci “Przebywającego w Orionie (w gwiazdozbiorze Oriona - przyp. A.S.)” - raz jesteś w niebie, raz jesteś na ziemi. Ozyrysie, obróć swą twarz, abyś mógł widzieć Unisa, twoje nasienie, które wyszło z ciebie, tożsame. On żyje! Unis żyje! On nie jest martwy, Unis nie jest martwy.”

lub:

“Służą mu [Unisowi] tysiące. Setki mu ofiarowują. Orion (saH), ojciec bogów, wydał dlań edykt jako dla Wielkiej Władzy (wr sxm). Unis znów się ukazał w niebie.”

A Unis dostawał się do nieba, tak samo jak bogowie - jego mieszkańcy: 

“Unis leci po niebie jak Thot.”

A lot boga i “idącego w jego ślady” zmarłego faraona był wydarzeniem bardzo widowiskowym i jednocześnie budzącym grozę:

“Dla niego Ziemia jest wstrząśnięta krokami ku niebu. On wznosi się stamtąd do nieba. On wznosi się na ogromnym obłoku dymu [niczym] z wielkiego kadzenia. On leci daleko, to Unis, on leci jak Apd-gęś. On ląduje jak xprr żuk-skarabeusz. On leci daleko jak Apd-gęś, on ląduje jak żuk-skarabeusz na pustym tronie w twojej barce, o Ra. Wstań i zabieraj się, ty, nieznający gęstwiny sitowia, by Unis mógł zasiąść na twoim miejscu, by mógł on wiosłować po niebie w twojej barce, o Ra. Unis odbija się od ziemi w twojej barce, o Ra, kiedy wychodzisz z Horyzontu (Akhet), oto on, jego sxm-berło w jego ręce, kiedy płyniesz twoją barką, o Ra. Zbliżasz się do [wysokości] nieba, ty jesteś daleko od ziemi, daleko od żony, i od SnDwt przepaski biodrowej.”

Dlatego, by faraon mógł odbyć tak daleką drogę, musiał być jak najlepiej zaopatrzony. Co też i czyniono, wypełniając grobowce władców wszelakim dobrem - nie tylko pokarmami i napojami, ale i najrozmaitszymi przedmiotami codziennego użytku, biżuterią, sprzętami, wreszcie przedmiotami zbytku.

Na koniec. Mitologia starożytnego Egiptu jest niezwykle interesująca, dlatego mocno zachęcam Czytelników do zaznajomienia się z nią.

Andrzej Sarwa