Stacja Jagodno. Serce z bibuły - Karolina Wilczyńska - ebook

Stacja Jagodno. Serce z bibuły ebook

Karolina Wilczyńska

4,6

10 osób interesuje się tą książką

Opis

Jadwiga po stracie męża musi sama zająć się wychowaniem piątki dzieci i utrzymaniem domu. Pocieszenie znajduje w małych przyjemnościach: tworzy piękne róże z bibuły. Za namową kobiet spotykających się w dworku zapisuje się na kurs florystyczny. Czy uda jej się zrealizować marzenia i odnaleźć spokój?

Jeszcze raz odwiedź z nami urokliwe Jagodno i przekonaj się, jak potoczyły się losy jego bohaterów… Czy po powrocie Łukasz zdradzi Tamarze swój sekret? Jak rozwinie się relacja doktor Ewy z ojcem Łukasza?

Sagę Karoliny Wilczyńskiej pokochało już mnóstwo czytelniczek. Jagodno czeka na każdą kobietę, bo każda może odnaleźć w jego bohaterkach cząstkę siebie.

Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:

Androidzie
iOS
czytnikach certyfikowanych
przez Legimi
czytnikach Kindle™
(dla wybranych pakietów)
Windows
10
Windows
Phone

Liczba stron: 333

Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:

Androidzie
iOS
Oceny
4,6 (379 ocen)
264
90
22
3
0
Więcej informacji
Więcej informacji
Legimi nie weryfikuje, czy opinie pochodzą od konsumentów, którzy nabyli lub czytali/słuchali daną pozycję, ale usuwa fałszywe opinie, jeśli je wykryje.
Sortuj według:
gaga1405

Nie oderwiesz się od lektury

Kolejny przystanek na "stacji Jagodno". Równie ciepła i piękna jak poprzednie. Życie daje nam czasami w kość, ale daje też nadzieję.
00
Dorotka64

Dobrze spędzony czas

Fabuła przepełniona ciepłem, słodko-gorzka historia wielu pokoleń, jak życie... .
00
YvetteB-oik

Nie oderwiesz się od lektury

Kolejna książka pochłonięta w jeden dzień. Na chwilę obecną jest to najlepsza z części, pełna wzruszeń i prawdziwego życia.
00
Miroska561

Nie oderwiesz się od lektury

wstrząsające historie ludzi..
00
EwelinaSiwy

Nie oderwiesz się od lektury

super
00

Popularność




Copyright © Karolina Wilczyńska, 2016

Copyright © Wydawnictwo Poznańskie sp. z o.o., 2016

Redaktor prowadząca: Sylwia Smoluch

Redakcja: Kinga Gąska

Korekta: Magdalena Owczarzak

Projekt typograficzny, skład i łamanie: Maciej Majchrzak

Projekt okładki i stron tytułowych: Design Partners (www.designpartners.pl)

Fotografia na okładce: www.depositphotos.com

Konwersja publikacji do wersji elektronicznej: Dariusz Nowacki

Wydanie elektroniczne 2016

eISBN978-83-7976-489-1

CZWARTA STRONA

Grupa Wydawnictwa Poznańskiego sp. z o.o.

ul. Fredry 8, 61-701 Poznań

tel.: 61 853-99-10

fax: 61 853-80-75

[email protected]

www.czwartastrona.pl

Bez ciebie nie dam sobie rady.

Marzena pokręciła głową i potrząsnęła trzymanym w ręku plikiem kartek.

Siedziały z Tamarą w sadzie na tyłach domku babci Róży i popijały śliwkowy kompot. Wrześniowe słońce nie poddawało się i grzało mocno, zupełnie lekceważąc fakt, że nadchodzi jesień. I chociaż zapach dojrzałych jabłek i gruszek podpowiadał, że lato już się skończyło, to nadal ciepłe promienie znajdowały drogę pomiędzy liśćmi i przyjemnie rozgrzewały skórę. Miło było posiedzieć wśród drzew, posłuchać brzęczenia pszczół i świergotu ptaków, ale Marzena nie przyjechała tu, żeby odpoczywać. Miała cel i zamierzała go osiągnąć.

Patrzyła na przyjaciółkę wyczekująco. Po raz kolejny uparcie powracała do swojego projektu, po raz kolejny usiłowała przekonać Tamarę, że jej pomoc jest niezbędna. Czasami traciła cierpliwość, a z każdą następną wizytą w Borowej nadzieja na sukces malała. Jednak nie poddawała się. Przede wszystkim dlatego, że naprawdę liczyła na koleżankę. Wiedziała, jakie ma możliwości, zawsze ceniła jej profesjonalizm i nie znała nikogo, kto lepiej mógłby zająć się razem z nią planowanym przedsięwzięciem. Zdawała sobie sprawę, że sama nie ma ani takiego doświadczenia, ani umiejętności. Dlatego liczyła na wsparcie Tamary.

Tymczasem przyjaciółka nie wydawała się specjalnie zainteresowana pomysłem. Z westchnieniem popatrzyła na projekty i notatki.

– Chyba nie czuję się na siłach – powiedziała, kręcąc głową z powątpiewaniem. – Nie jestem gotowa na takie wyzwania…

Marzena poczuła, jak wzbiera w niej złość. Pomyślała o godzinach spędzonych na rysowaniu projektów, wymyślaniu strategii działania, szukaniu rozwiązań. Robiła to wszystko nie tylko dla siebie. Przecież właściwie nie miała w tym żadnego interesu. Pracowała, bo chciała zrobić coś nowego, dobrego. Dla przyjaciół. I dla Jana.

Rozumiała, że Tamara jest w kiepskiej formie. Załamanie przyjaciółki było dla wszystkich zaskoczeniem, ale starała się dać jej czas. Tyle że ten płynął, trzeba było coś postanowić i zacząć działać. Cierpliwość Marzeny się skończyła. Górę wzięła emocjonalna strona jej natury.

– Posłuchaj mnie uważnie. – Przesunęła się razem z krzesełkiem tak, żeby znaleźć się naprzeciwko rozmówczyni. – Nie wiem, co ty o tym myślisz, ale ja uważam się za twoją przyjaciółkę. A jako taka mogę sobie pozwolić na szczerość, prawda? – Tamara nie zareagowała, ale Marzena nie zamierzała przerywać. – Powiem ci więc krótko: wkurzasz mnie. Ja rozumiem, że straciłaś pracę, że sama wychowujesz córkę, że ci ciężko. Wszystko rozumiem, oprócz jednego. Bo pojąć nie mogę, dlaczego zachowujesz się, jakbyś była ślepa. Czy nie widzisz, że masz wokół siebie tyle życzliwych osób? Babcia Róża i pani Zofia od kilku tygodni obchodzą się z tobą jak ze zgniłym jajkiem, dogadzają ci, podstawiają wszystko pod nos i niczego nie wymagają. Twoja matka opiekuje się Marysią, która chociaż ma dopiero siedemnaście lat, to wykazała dojrzałość godną dorosłej kobiety. Ze skromności nie wspomnę o sobie i o tym, że też straciłam pracę, ale staram się coś z tym zrobić, a przy okazji też ci pomóc. Wszystkim na tobie zależy. Nie widzisz tego? Naprawdę?

Tamara patrzyła takim wzrokiem, jakby nic z całej tej przemowy do niej nie dotarło. A jeśli nawet, to nie zrobiło żadnego wrażenia. Jakby rzucać grochem o ścianę – pomyślała Marzena. – Może to jednak coś poważniejszego? Może jest potrzebny specjalista? Nie wiem, ja już tu chyba nic nie poradzę.

Poczuła się tak, jakby zeszło z niej całe powietrze. Zamilkła i przez chwilę obie siedziały zatopione we własnych myślach.

– Pani Marzenko, przepraszam, że przeszkadzam. – Nawet nie słyszały nadejścia Zofii. – Ale dzwoni pani doktor i pyta, czy panią tu jeszcze zastanie po obiedzie. Chciały przyjechać z Marysią, bo mówią, że jakieś pomysły mają na tę stację, co pani robi.

– Nie wiem, pani Zofio. – Marzena wzruszyła ramionami. – Raczej mnie nie będzie. Zresztą sama podejdę do telefonu. – Podniosła się z krzesełka i ruszyła w stronę białego domku. Zofia powoli poszła za nią.

– Pani Zofio. – Staruszkę zatrzymał głos Tamary.

– Tak?

– To mama i Marysia pomagają Marzenie?

– Ja tam nie wiem do końca, bo się na tym nie znam, ale wygląda na to, że pomagają. Wszyscy pomagają. I ten Kamil od Marysi też. Nawet hrabianki siedzą i haftują serwetki z jagodami. Cudne takie, że hej! Nie wiem, co z tego wyjdzie, ale aż się serce raduje, jak się na to wszystko patrzy!

– Tylko ja nie pomagam, prawda?

– Pani jest chora, pani Tamarko. To wiadomo, że pani nie może. – Pani Zofia machnęła ręką. – Niech się pani nie przejmuje, wszystko dobrze idzie. Niech pani odpoczywa. Zawołam, jak obiad będzie gotowy. Dzisiaj barszcz biały z podgrzybkami. Już się pokazały, znalazłam dzisiaj kilka, jak szłam do Jagodna po zakupy.

– Pani szła piechotą?

– Ano szłam. Przecież to dla mnie nie nowość. Całe życie chodzę. A z powrotem mi się trafiło, bo Borowiec jechał, to mnie zabrał już spod kaplicy.

Tamara patrzyła na odchodzącą powoli staruszkę. Na jej spuchnięte nogi, przygarbione plecy. Myślała o matce, o Marysi i o tym, co powiedziała Marzena. Popatrzyła na stolik, gdzie leżały pozostawione przez koleżankę kartki z rysunkami i notatkami. Powoli, z wahaniem, wyciągnęła rękę w ich kierunku.

Marzena z daleka zobaczyła przyjaciółkę pochyloną nad notatkami. Przystanęła tak, żeby Tamara nie mogła jej dostrzec i przyglądała się jej poczynaniom. Kiedy zauważyła, że przyjaciółka sięgnęła po długopis i zaczęła notować coś na brzegu jednej z kartek, odetchnęła z ulgą. Cicho wycofała się na podwórko, wyjęła z kieszeni telefon i wybrała numer.

– Pani Ewo, przepraszam za zamieszanie, ale wygląda na to, że jednak zostanę do wieczora. Będzie pani mogła przyjechać? Wyjadę po was na stację.

Po zakończonej rozmowie jeszcze raz sprawdziła, co robi Tamara. Widząc koleżankę gryzącą końcówkę długopisu, poczuła, że na nowo budzi się w niej nadzieja. Znała ten zwyczaj i wiedziała, że Tamara robi tak zawsze, gdy jest skupiona i intensywnie nad czymś pracuje. A jeśli tak, to mogło oznaczać tylko jedno – projekt „Stacja Jagodno” będzie się rozwijał. Nie rozumiała, jak to się stało i co sprawiło, że Tamara zdecydowała się na działanie, ale nie miała zamiaru wcale się nad tym zastanawiać. Najważniejsze było to, że nastąpił przełom.

– Pani Zofio, czy znajdzie się dla mnie talerz tego pysznego barszczu? – zapytała radośnie, wchodząc do kuchni. – Bo pachnie tak, że dostaję ślinotoku.

– Pewnie, pani Marzenko. Tylko za chwilkę, bo ziemniaki muszą dojść.

– Rozumiem, że popołudnie zapowiada się pracowicie? – zapytała babcia Róża, wycierając dłonie w ściereczkę.

– Wszystko na to wskazuje – odpowiedziała z uśmiechem Marzena.

Wyjaśnienia były zbędne. Obie wiedziały, o co chodzi.

– No to na deser zjemy konfiturę z fiołków – zdecydowała babcia Róża.

A Zofia złożyła ręce i wzniosła oczy ku niebu.

– Dzięki Bogu! Nareszcie! – powiedziała. I wróciła do doglądania ziemniaków, zupełnie nieświadoma swojego udziału w tych wydarzeniach.

Jadwiga wracała z lasu powoli. Mimowolnie zwalniała z każdym krokiem. Nie, nie dlatego, że była zmęczona, chociaż czuła w nogach leśne ścieżki przemierzone przez ostatnie cztery godziny. Kiedy tylko posprzątała po obiedzie, zaraz ruszyła na grzyby. Wiedziała, że nie musi się martwić, bo najmłodszą trójkę zostawiła pod opieką Igora i Tereski, a Tadek na pewno nie wróci przed zmrokiem.

Niestety, dziś szczęście jej nie dopisało. W koszyczku leżało zaledwie kilka małych podgrzybków. Kolacji dla siedmiu osób z tego nie będzie, do marynowania też za mało. No nic, ususzę na piecu – pomyślała. – Na dobry początek.

Wiedziała, że powinna była pójść o świcie, ale zaspała. Tadek wczoraj rozrabiał pół nocy. Trzaskał garnkami, przeklinał. Szukał zaczepki, ale nie dała się sprowokować. Udawała, że śpi. Ale czuwała na wszelki wypadek. Nie chciała, żeby zaczął wyżywać się na dzieciach. Musiała poczekać, aż będzie zbyt zmęczony na awantury i zwali się na swoją część łóżka. Dopiero miarowe chrapanie było sygnałem, że i dla niej nadszedł czas odpoczynku. Przyzwyczaiła się już do tego. Nieprzespane noce stały się nieodłączną częścią jej życia. Nauczyła się nie zwracać uwagi na brak snu, nie miała zresztą wyjścia, bo przy piątce dzieci było zawsze tyle do zrobienia, że nawet nie myślała o odpoczynku podczas dnia.

Chyba zaczynam się starzeć – pomyślała. – Wszystko ostatnio idzie mi jak po grudzie.

Właśnie mijała dom Róży Marcisz. Patrzyła z ciekawością na zaparkowane na poboczu samochody. Nie znała się na tym, ale pomyślała, że miło byłoby mieć własne auto i w sobotę pojechać gdzieś z rodziną.

Przystanęła i przez otwarte okno zerknęła do wnętrza domu. Przy kuchennym stole siedziało sześć kobiet. Dwie z nich znała – gospodynię i tę Zofię, o której tyle się na wsi mówiło, kiedy zostawiła dom i wnuki, żeby zamieszkać z Marciszową. Ludzie w większości krytykowali jej zachowanie, niektórzy nawet uważali, że Zofii się w głowie na stare lata pomieszało, ale Jadwiga, chociaż oczywiście za nic nie przyznałaby się do tego, w głębi duszy trochę rozumiała staruszkę. Sama miała czasami ochotę rzucić wszystko, wyjść z domu, choćby w jednej sukience, byle mieć chwilę spokoju. Teraz, kiedy zobaczyła uśmiechniętą staruszkę, siedzącą w otoczeniu roześmianych kobiet, to uczucie powróciło. Ile dałabym za jeden taki wieczór – pomyślała. – Bez codziennych obowiązków, spokojny. A przede wszystkim bez strachu o to, w jakim stanie wróci Tadek.

Ale były dzieci. Nie mogła ich przecież zostawić. Musiała chronić je, brać na siebie gniew męża. Westchnęła, słysząc kolejny wybuch śmiechu w kuchni Marciszowej. Kiedy ona ostatni raz się śmiała? Nie mogła sobie przypomnieć. Bo czy miała z czego się cieszyć? Chyba z tego, kiedy nie musiała się martwić o kolejny posiłek. Ale czy to wystarczający powód do wybuchu radości? Tamte kobiety na pewno miały lepsze życie, nie musiały się martwić o jutro, nie zastanawiały się, czy tej nocy się wyśpią.

Jak się ma takie luksusy, to łatwo się śmiać – stwierdziła. Jeszcze raz rzuciła okiem na oświetlone wnętrze kuchni, na stojący na stole talerz z ciastem. Kiedy moje dzieci ostatnio jadły ciasto? – pomyślała z żalem. I postanowiła, że spróbuje nająć się do pomocy przy jakimś weselu. Zarobek niewielki, naharować się trzeba całą noc, ale po takich imprezach zawsze zostaje dużo jedzenia i można coś zabrać dla siebie. Tak mówiła Izka z Kaniowa, co pracuje w szkolnej kuchni i często tak dorabia. Pogadam z nią, może coś pomoże – postanowiła Jadwiga. – I pierwsze, co wezmę, to ciasto właśnie. Może i niepraktycznie, ale niech się chociaż raz dzieciaki poczują jak normalni ludzie.

Myśl o dzieciach sprawiła, że szybko ruszyła w stronę domu. Tak się zamyśliła przed domem Marciszowej, że zupełnie straciła poczucie czasu. Dopiero teraz zauważyła zapadający zmrok i poczuła chłód jesiennego wieczora. A to oznaczało, że Tadek może pojawić się lada chwila. Dziś kończyli budowę garażu u jednego z tych lekarzy, czy prawników, co przeprowadzili się z Kielc do Jagodna i pobudowali domy na nowym osiedlu w Kaniowie. Chętnie brali miejscowych do prac budowlanych, bo wiadomo, że mniej im trzeba płacić niż profesjonalnej firmie. Tadek był dobrym budowlańcem, z doświadczeniem i bez problemu znajdował zajęcie. Cóż, kiedy zazwyczaj cały zarobek zostawiał w monopolowym.

Jadwiga przyspieszyła jeszcze bardziej. Miała nadzieję, że zdąży przed mężem, bo kiedy kończyli budowę, zazwyczaj sam właściciel urządzał zakrapiany poczęstunek i była szansa na to, że Tadek nie da rady wydać całej ostatniej wypłaty. Dlatego musiała znajdować się w domu, kiedy wróci, zadbać, żeby jak najszybciej poszedł spać i żeby nie przyszło mu do głowy wychodzić po raz drugi. Wtedy być może w kieszeni kurtki znajdzie kilka banknotów. A rano Tadek i tak nie będzie pamiętał, ile wydał, więc się nie zorientuje, że mu coś zabrała.

Jednak żeby zrealizować swój plan, musiała zdążyć przed nim i przygotować dzieci. Była zła na siebie, że tyle czasu straciła przed domem Marciszowej. Co mnie podkusiło, żeby się tym z miasta przyglądać – pomyślała. – Swojego powinnam pilnować. Co one wiedzą o prawdziwym życiu? Jedzą ciasto, jeżdżą samochodami i o nic się martwić nie muszą. Niech by tak weszły w moje buty na jeden dzień, toby zaraz im tak do śmiechu nie było. Ciekawe, czy któraś chciałaby się zamienić?

Ale zaraz pomyślała o dzieciach. Przed oczami stanęła jej twarz najmłodszej – pięcioletniej Amelki, która miała takie duże ciemne oczy, po ojcu, i wiecznie umorusaną buzię. I Karolek, który dostał nagrodę na koniec roku za dobre zachowanie, a teraz zaczął drugą klasę z obietnicą, że na koniec roku będzie też nagroda za naukę. Zbyszek, który rozpoczął od września naukę w gimnazjum, trochę śmiał się z młodszego brata i zdarzało mu się go poszturchiwać w kącie, ale Jadwiga wiedziała, że nie dałby Karolkowi zrobić krzywdy. Piętnastoletnia Tereska matkowała młodszym, od dziecka przyzwyczajona do pomagania matce. Na nią i na starszego o dwa lata Igora zawsze mogła liczyć. Doglądali rodzeństwa, nawykli do zbierania jagód, truskawek i grzybów, nie skarżyli się nigdy. Cała piątka wiedziała, że jest jak jest i trzeba sobie radzić. Nawet Amelka już zrozumiała, że nie powinna prosić o nic w sklepie i jeszcze tylko czasami pytała, widząc kolorowe zabawki:

– Kupisz mi to kiedyś?

– Kiedyś kupię – obiecywała Jadwiga, patrząc w ciemne oczy córki, ale obie wiedziały, że to „kiedyś” nie nastąpi.

Bo codzienność w ich domu nie dawała nadziei. Dzieci Jadwigi więc jej nie miały. Każdego dnia uczyły się, że trzeba zaciskać zęby i trwać. I robić, co się da, żeby następnego dnia było co zjeść. A najważniejsze to nie sprawiać problemów, bo matka ma ich dość, a zdenerwowanie ojca często zostawiało ślady na plecach i pośladkach. Robiły zatem wszystko, żeby się nie narażać. I pomagały, jak mogły.

Co jak co, ale dzieci to mi się udały – stwierdziła Jadwiga, otwierając furtkę. – Złego słowa powiedzieć nie mogę.

Podeszła do drewnianego domu. W środku panowała cisza – znak, że Tadek jeszcze nie wrócił. Pociągnęła mocno za klamkę, bo drzwi ciężko się otwierały. Trzeba było robić to z wyczuciem, żeby pokonać opór, a jednocześnie nie wyrwać próchniejącej futryny. W tym domu mieszkali rodzice Tadka, miał już swoje lata, ale gdyby poświęcić mu trochę czasu i pracy, byłby całkiem niezłym lokum. Tyle że Tadek nigdy nie miał na to czasu i ochoty. Szewc bez butów chodzi – mawiała Jadwiga, ale tylko wtedy, gdy męża nie było w pobliżu. Na szczęście ostatnio Igor coraz lepiej radził sobie z męskimi zajęciami i wyglądało na to, że odziedziczył smykałkę po ojcu, bo już załatał dach i wprawił próg w pokoju. A ostatnio wspominał, że się i za drzwi zabierze. Będzie z niego dobry mężczyzna – z dumą pomyślała Jadwiga. – Byle do kieliszka nie zaglądał.

Zostawiła buty w ganku i zanim weszła do kuchni, zajrzała do pokoiku, gdzie spały dzieci. Cała piątka musiała pomieścić się na niewielkiej powierzchni, stały tu więc dwa piętrowe łóżka i rozkładany fotel – przywilej najstarszego. Poza tym mieściło się jeszcze tylko małe biurko i szafa. Jadwiga spojrzała na spokojne twarze pogrążonej we śnie najmłodszej trójki i uśmiechnęła się. Domyśliła się, że Tereska z Igorem, korzystając z nieobecności ojca, oglądają telewizję. Złapię coś do przegryzienia i posiedzę z nimi – zdecydowała.

W kuchni znalazła przykryte talerzykiem dwie kromki chleba z margaryną i sałatkę z pomidorów. Wzięła jedzenie i cicho, żeby nie przeszkadzać dzieciom, weszła do pokoju. Usiadła na wysłużonym fotelu, wyciągając przed siebie nogi. Syn i córka popatrzyli na nią i odwzajemnili uśmiech. Nie musieli nic mówić. Wszyscy wiedzieli, że to ich czas, chwila spokoju, wytchnienia i odpoczynku. Żadne z nich nie wiedziało, jak długo jeszcze potrwa, wpatrywali się w ekran telewizora, jednocześnie czujnie nadsłuchując kroków ojca, które w każdej chwili mogły przerwać tę pozorną rodzinną idyllę. O tym jednak żadne z nich nie chciało głośno przypominać. Bo i po co?

Ciche pukanie wyrwało Tamarę z zamyślenia.

– Proszę – powiedziała.

W drzwiach stanęła babcia Róża.

– Zaraz się kładę – zapewniła ją pośpiesznie, chcąc uprzedzić przewidywane pytanie.

– Nie sądzę. – Staruszka uśmiechnęła się. – I dlatego przyszłam zaproponować ci małą przerwę na herbatę.

Tamara zerknęła na zegarek. Była druga dwadzieścia. Jak to możliwe? Siedzi nad tymi projektami już trzy godziny?

– A dlaczego ty, babciu, nie śpisz o tej porze?

– Wiesz, jak to jest. Starzy ludzie nie potrzebują tak dużo snu. A przyjemniej mi będzie wypić nocną herbatę w towarzystwie.

– W takim razie chętnie. – Odłożyła zapisane drobnym maczkiem kartki i podniosła się z materaca.

W kuchni panował półmrok. Świeciła się tylko mała lampka na blacie kredensu. Tamara wyjęła pękate kubki i nasypała do nich mieszanki pani Zofii. Tak nazywały zawartość dużej metalowej puszki, której skład znała tylko jej autorka. Pozostali wiedzieli, że oprócz herbaty są tam zioła i płatki kwiatów, ale jakie – to pozostawało tajemnicą. Nikt jednak nie mógł nie zgodzić się z opinią, że nic nie dorównywało smakowi i aromatowi tej herbaty.

– Wiesz, babciu, powiem ci, że Marzena miała doskonały pomysł z tą „Stacją Jagodno” – zagadnęła, siadając naprzeciwko staruszki. – To ma potencjał i jeśli tylko dobrze określimy target, jest szansa, że będzie nieźle.

– Ja się nie znam na tych twoich targetach, ale dla mnie już jest, jak to powiedziałaś, nieźle.

– O, przepraszam. – Tamara uniosła rękę. – Taki slang zawodowy mi się włącza. Zawsze tak mam, kiedy wejdę w temat.

– Nie przejmuj się. Słowa nie są ważne, ważniejsze jest to, co się pod nimi kryje i co się chce powiedzieć. Ja słyszę w tym twoim „targecie” radość i zainteresowanie.

– Bo tak jest, babciu. Tylko wiesz, muszę to trochę powstrzymać, bo te wszystkie plany są piękne, ale trzeba do nich podejść profesjonalnie, bo na razie widzę, że tu wszyscy trochę bujają w obłokach. A żeby osiągnąć cel, trzeba mieć konkretny plan, rzetelną analizę i realnie ocenić możliwości…

– Tak, wiem. – Babcia pokiwała głową. – I jestem pewna, że sobie z tym poradzisz. Myślę, że wszyscy to wiedzieli i czekali na twoją pomoc.

– Za długo czekali, prawda? – Tamara uważnie spojrzała w oczy babci.

– Czekali tyle, ile było trzeba – odpowiedziała Róża. – I wierzyli, że się doczekają.

– A ja siedziałam jak jakaś obrażona na życie królewna i niczego nie widziałam. Myślisz, że bardzo ich zawiodłam? Mamę, Marysię, Marzenę… – pochyliła głowę – …ciebie…

– Jeżeli ktoś jest dla ciebie ważny, to takim pozostanie zawsze. W chwilach dobrych i w momentach słabości. Miłość i przyjaźń nie polegają na oczekiwaniu, czy spełnianiu czyichś oczekiwań, ale na byciu z kimś w każdej ważnej dla niego chwili, na zrozumieniu i akceptowaniu potrzeb. – Babcia Róża podeszła do kuchenki i podniosła czajnik, z którego wydobywała się para. – O, popatrz sama. Żeby się napić herbaty, potrzebujemy nie tylko mieszanki naszej Zofii. Sama mieszanka to dobry początek, ale nie wystarczy, żeby osiągnąć cel. Potrzeba jeszcze wody. Wrzącej wody. A na to trzeba poczekać. Oczywiście można zalać zimną. Będzie szybciej, prawda? Ale czy herbata wyjdzie smaczna? – Podeszła do stołu i zalała zawartość kubków wrzątkiem. – Ja tam wolę poczekać. Wcale się nie niecierpliwię, bo wiem, że warto. I jakoś nie mam pretensji do wody, że potrzebuje czasu…

Tamara uniosła głowę i na jej twarzy pojawił się lekki uśmiech.

– Skąd ty, babciu, bierzesz te swoje porównania?

– Z życia, dziecko, z życia. Dzisiaj na przykład prosto z kuchennej płyty.

Roześmiały się obie.

– No to możesz ogłosić całej tej kobiecej mieszance, że wrzątek gotowy.

– Chyba nie muszę. Na moje oko, to ten napój już się zaparza i lada chwila będzie gotowy.

– Byle nikomu nie zaszkodził – westchnęła Tamara.

– Nie ma mowy. Dobre składniki. Na tym to ja się znam. – Babcia poklepała dłoń kobiety. – To co? Sprawdzisz, czy w kredensie nie zostały jeszcze jakieś ciasteczka? Mam ochotę na coś słodkiego. A ty?

Kochany Janku,

wiem, że jest późno i dlatego nie dzwonię. Nie chcę cię budzić, ale nie mogę czekać do jutra, bo taka jestem szczęśliwa, że muszę, po prostu muszę się tym z Tobą podzielić.

Nie bardzo rozumiem, jak to się stało, ale dzisiaj, zupełnie nieoczekiwanie, udało mi się wreszcie przekonać Tamarę do naszych planów. I cały wieczór rozmawiałyśmy o tym. Nawet nie wyobrażasz sobie, jak się cieszę! „Stacja Jagodno” będzie cudowna! Zobaczysz! Ja Ci to obiecuję.

Twoja stęskniona Marzena

– Wolałbym, żebyś mi obiecała, że będziesz w nocy spać.

– Janek!

– Tak, Janek. – Rozbawiony głos w słuchawce był tak wyraźny, jakby mężczyzna stał tuż obok. – Janek, który martwi się, że jego Marzena będzie niewyspana.

– A ty dlaczego nie śpisz?

– Bo czekałem na jakiś znak od pewnej rudowłosej damy.

– Dama od jutra będzie wspinać się po drabinie w najgorszych ciuchach. Zaczynam malowanie dwóch pierwszych pokoi. Biel, écru, drewno, i w jednym dodatki lawendowe, a w drugim szare. Mam to przed oczami…Taki sielsko-wiejski styl, ciepło i przytulnie, domowo, z koronkowymi serwetkami, haftowanymi obrazkami…

– Myślę, że to dobry pomysł.

– No naprawdę! Nikt tak jak ty nie potrafi odpowiedzieć krótko i rzeczowo – burknęła z ironią, lekko rozczarowana brakiem entuzjazmu ze strony mężczyzny.

– Bo pora jest odpowiednia na rzeczowość. I nie dąsaj się. Rób, co uważasz. Ja się nie znam na tych kobiecych wizjach. Już wolę szukać tych… no… dachówek, tak?

– To szukaj, bo już mam fachowca, co je położy. Mieszka w Borowej, więc nie będzie problemu. Tadeusz Jakiśtam, nie pamiętam. Ale podobno się zna.

– Mogę zacząć od jutra?

– Co?

– To szukanie. Bo teraz trochę śpiący jestem.

– Jesteś też wstrętny! – Marzena parsknęła śmiechem. – I będę się bardzo cieszyła, jak rozkręcimy to wszystko i szczęka ci opadnie z wrażenia.

– Szczęka mi opadnie? – Janek nie zrozumiał.

– Oj, tak się mówi, zresztą nieważne. Idź spać, dobranoc.

– Dobranoc.

Marzena odłożyła telefon i usiadła przy biurku. Chciała jeszcze raz przejrzeć projekty pokoi, których remont miała zacząć jutro, ale nie mogła się już skupić na pracy. Telefon Janka sprawił, że myśli podążyły zupełnie innymi torami. Nie mogła przyzwyczaić się do jego rzeczowego stylu bycia. Wiedziała, że pod tą maską dobrego wychowania, nienagannych manier i zrównoważonych wypowiedzi kryje się pełen temperamentu mężczyzna. O, bardzo dobrze to wiedziała! Na samo wspomnienie poczuła, że rumieni się jak nastolatka. No ale dlaczego w takim razie nie mógł tej żywiołowości okazywać choć troszkę bardziej na co dzień? Nie miał pojęcia, jak trudno jej było przyjmować jego rzeczowe komentarze za dobrą monetę.

Teraz na przykład zaledwie jedno zdanie, którym skomentował jej plany, spowodowało, że znikła gdzieś cała energia. Tak się cieszyła, że udało jej się wreszcie dogadać z Tamarą, chciała podzielić tę radość ze swoim mężczyzną, poczuć, że łączy ich wspólny cel, który z pasją będą realizować. Właśnie – pasja! To było to, czego jej w Janku brakowało. I jeszcze energii. Czy coś w ogóle mogło go poruszyć? Ale tak naprawdę, tak, żeby chociaż na chwilę stracił nad sobą panowanie? Miała wrażenie, że to niemożliwe.

Jak można tak żyć? – zastanawiała się, marszcząc czoło. – Jak można nie okazywać emocji? Czy wszystko w życiu musi być poukładane jak wykrochmalona pościel w bieliźniarce starej ciotki? Przecież to jest nie do wytrzymania!

Poczuła, że tej nocy już nic nie zrobi. Wzięła więc gorący prysznic i wsunęła się pod chłodną kołdrę. Tak powinno być – stwierdziła. – Albo zimno, albo gorąco. Na pewno nie letnio. Na pewno nie nijako.

Z tą myślą zasnęła. Śnił jej się biały pokój z wielkim drewnianym łóżkiem, na którym leżała sterta lawendowych poduszek. Wiatr poruszał koronkowymi firankami i unosił w powietrze małe białe piórko. Raz w jedną, raz w drugą stronę.

Wiedziała, że nie będzie łatwo. Ba, nawet się tego nie spodziewała. No dobra, w głębi duszy miała nadzieję, że będzie dobrze. Miała, bo gdyby nie ta nadzieja, pewnie nawet nie zaczęłaby tego wszystkiego. Ale zaczęła.

Ubzdurałam sobie, że jak się czegoś pragnie, to się to osiągnie. Do takiego myślenia zainspirowało ją chyba czytanie motywujących haseł na portalach społecznościowych. Tylko nie zwróciłam uwagi, że tam nie piszą już, jak to zrobić. – Małgorzata siedziała w swojej sklepiko-kawiarence pogrążona w niewesołych rozmyślaniach. – Wymyśliłam sobie, że zagram mężowi na nosie, że udowodnię, jaka to jestem niezależna, a tu niestety za chwilę trzeba będzie przyznać się do porażki.

Od kilku dni zastanawiała się, co robić. Nie była doświadczonym przedsiębiorcą, ale wystarczyło mieć nieco rozsądku, żeby widzieć, co się dzieje. A działo się nie najlepiej. Delikatnie mówiąc.

Przez pierwszy tydzień, może dwa, „Kolorowy szalik” odwiedziło wiele osób. Małgorzata wszystkich witała z uśmiechem, częstowała kawą i herbatą, pokazywała towar i zabawiała rozmową. Ludzie kiwali głowami, wyrażali podziw, mówili, jaki to miała doskonały pomysł i… to wszystko. Kilka osób coś kupiło, ale reszta ograniczała się do oglądania.

Na początku myślała, że trzeba dać im czas, żeby poznali jej ofertę. Łudziła się, że przyjazna atmosfera, miłe wnętrze i dobry towar zachęcą odwiedzających jej sklepik do powrotu i zakupów. Wierzyła, że przekona ich do bardziej eleganckich dodatków, że kiedy zobaczą naprawdę artystyczne drobiazgi, proste, ale piękne formy – docenią je i zapragną mieć w swoich domach. Wracała po pracy pełna nadziei, dobrych przeczuć i kolejnych planów.

Jednak po pierwszych tygodniach musiała zmierzyć się z rzeczywistością. Kasa świeciła pustkami. Odwiedzających lokal było coraz mniej. Zauważyła też, że kobiety przychodzą, udając zainteresowanie, a potem zostawiają dzieci w kąciku zabaw i spokojnie idą na zakupy.

– Tak tu pięknie, że nie sposób go oderwać – mówiły słodko. – A muszę zdążyć z obiadem. Zostawię go na chwilkę, jest tak zajęty, że na pewno nie będzie przeszkadzał…

I znikały na godzinę.

Małgorzata po naradzie z Marzeną postanowiła być asertywna. I dodatkowo wprowadziła opłatę za zostawienie dziecka w kawiarence. Niewiele, pięć złotych za godzinę.

– Sprawdzisz sobie, może to jest jakiś pomysł.

Sprawdziła. Nie był. Ale dzieci znikły. Już mogły się oderwać, już nie „ciągnęły siłą do pani Małgosi” i nie „płakały, że chcą na kolorowe krzesełka”. Cud – pomyślała ironicznie. – Prawdziwy cud.

Nie chciała biernie czekać. W końcu nie raz słyszała, że trzeba aktywnie szukać klientów. Wymyślała więc promocje, w wolnych chwilach, których miała aż za dużo, malowała plakaty reklamowe. Otwierała drzwi i puszczała muzykę, bo to podobno zachęca, w sklepiku paliła świece zapachowe, przed wejściem ustawiała półeczki z własnoręcznie pomalowanych drewnianych skrzynek po owocach, a na nich aranżowała dekorację z bibelotów. Wszystko bez skutku.

Może jeszcze dłużej łudziłaby się, że sukces przyjdzie z czasem, ale kiedy wczoraj przypadkowo usłyszała rozmowę dwóch kobiet, musiała stawić czoła prawdzie.

Stała z drugiej strony półki z makaronami. Nie widziały jej, ona ich także, ale za to doskonale słyszała, co mówią.

– Jak się jest żoną wójta, to można sobie pozwalać na takie fanaberie.

– Pewnie jej się w domu nudziło, to sobie kawiarnię wymyśliła. Jakby miała dzieci, toby wiedziała, że normalna kobieta nie ma czasu na kawki i ciasteczka, bo tyłki i nosy musi wycierać. No ale jak się siedzi w wielkim domu i myśli tylko o tym, żeby przy mężu dobrze wyglądać, to widać różne głupoty się w głowie lęgną.

– A widziałaś, jakie ona ma ceny? W głowie się nie mieści. I jeszcze żeby było za co płacić, tobym rozumiała. Sama chciałam ramkę do zdjęcia kupić, ale u niej takie byle co, kawałek drewna i prawie trzydzieści złotych za to chce.

– Do „chińczyka” idź. Tam za grosze widziałam takie ramki malowane na kolorowo i z ozdobami. Sama brałam mojej Iwonce na zdjęcie klasowe. Taką z różyczkami i listkami, cudo, mówię ci, mała zachwycona!

– Tak? To zaraz polecę.

Małgorzata nie słuchała dalej. Aluzja do braku dzieci stanęła jej w gardle jak wielka kula i musiała wyjść ze sklepu, bo bała się, że nie powstrzyma łez.

Teraz siedziała nad filiżanką herbaty i zastanawiała się, co robić.

Przychodzili tylko po to, żeby sobie pooglądać żonę wójta – stwierdziła. – Taka jest prawda i nie ma się co oszukiwać. Byłam chwilową atrakcją, o której można potem wieczorem poplotkować.

Rozejrzała się po swoim lokalu, w który włożyła tyle serca i energii. Omiotła wzrokiem delikatne filiżanki, ręcznie robione wazoniki o niepowtarzalnych wzorach i kształtach, autorską biżuterię, miedziane świeczniki. Wszystko piękne, elegancie, z klasą i dobrej jakości.

Co z tego, skoro nie mają gipsowych różyczek? – pomyślała ze złością. – Kogo tu interesuje cokolwiek poza ceną? Niech będzie odlewane z jednej formy, byle tanio i kolorowo.

Była rozżalona, rozczarowana i smutna. Nie miała ochoty na nic. Najchętniej zamknęłaby sklepik, ale do domu też nie chciało jej się wracać. A najgorsze jeszcze przed nią: będzie musiała powiedzieć Kacprowi, że nie wyszło. I przyznać mu rację. Bo przecież ta klęska była żywym dowodem na to, że ją miał. Do niczego się nie nadawała, nie potrafiła sama sobie poradzić. Mogła być tylko żoną wójta i potraktować to jako prezent od losu. Wygląda na to, że nic lepszego jej nie spotka.

W tym momencie jej wzrok padł na kolorowy szalik zawieszony pod sufitem. Symbol jej tęsknot, łez i samotnych wieczorów, który miał teraz być znakiem sukcesu i zwycięstwa. Tymczasem poczuła, że wygląda raczej jak wielki pająk, który przyczaił się i czeka na dogodny moment, żeby zaatakować, opleść ją długimi nogami i unieruchomić już na zawsze.

Wzdrygnęła się. Szybko sięgnęła po kartkę i flamaster. Już po chwili na drzwiach sklepiko-kawiarni wisiała informacja: CHWILOWONIECZYNNE.

– Marzena? Jesteś w domu? Nie przeszkadzam? Nie, nic wielkiego. Chciałam ci tylko powiedzieć, że zamykam „Kolorowy szalik”. To nie ma sensu – rzuciła do słuchawki, otwierając drzwi samochodu.

– Gośka! Zwariowałaś?!

– Mam wrażenie, że zwariowałam, kiedy pomyślałam, że to się może udać. Teraz chyba wrócił mi rozsądek.

– Dokąd ty jedziesz? – zapytała Marzena, słysząc odgłos silnika.

– Nie wiem. Na spacer. Nad zalew. Gdziekolwiek.

– Jeśli ci wszystko jedno, to może przyjedziesz do mnie?

– Raczej nie. Chcę być sama.

I rozłączyła się.

Marzena jednak nie dała za wygraną. Czuła, że telefon od koleżanki był wołaniem o pomoc, a słowa o samotności nie przekonały jej wcale. Jednym ruchem zatrzasnęła laptop. Projekty mogą poczekać, Gośka nie – zdecydowała i sięgnęła po telefon.

– Tamara? Powiedz mi, gdzie ty spotkałaś po raz pierwszy Małgorzatę? – słuchała przez chwilę. – OK, chyba wiem, gdzie to jest. Zresztą znajdę. Nie, nic się nie stało. Pa! A, poczekaj! – dodała szybko. – Czy byłby problem, gdybyśmy chciały się wprosić do ciebie na szybką kawę? Nie, nie teraz, może za kilka godzin? Super! Nie obiecuję na pewno, ale postaram się. Buziaki!

Chwyciła kurtkę i torebkę. Miała nadzieję, że przeczucie jej nie myli i znajdzie Gośkę tam, gdzie z dala od ludzkich oczu lubiła sobie popłakać.

– Babciu, umówiłam się dzisiaj na pizzę. Zaraz po szkole, ale może posiedzimy dłużej…

– Dłużej, to znaczy…? – Ewa uważnie spojrzała znad okularów.

– Oj, nie patrz na mnie tak!

– Jak?

– No, wiesz… jak pani doktor Dobrosz… Jakbym była trudnym pacjentem.

– Pacjentem na szczęście nie jesteś, a z tą trudnością, to właśnie staram się ustalić. – Ewa nie mogła powstrzymać uśmiechu. Nikt tak jak Marysia nie potrafił jej rozbroić. I musiała przyznać, że dziewczyna miała celne porównania. Co jednak nie zmieniało faktu, że była za wnuczkę odpowiedzialna i zamierzała wywiązać się z tego obowiązku.

– No więc jak? O której wrócisz?

Marysia przysiadła na oparciu fotela i objęła babcię za szyję. Jeszcze kilka miesięcy temu za nic nie zdobyłaby się na taki gest, ale tak wiele się ostatnio zmieniło. I ona, i babcia, i mama.

– Nie martw się. Będę najpóźniej o dwudziestej. Wybieramy się do Biesiadowa, nie do klubu. Zresztą jutro mam na ósmą, więc chcę się wyspać.

– Idziesz z koleżankami z klasy?

– O, widzę, że przesłuchanie trwa! – Marysia roześmiała się. – Tak, z Luizą i Moniką… – Sekunda wahania i poczuła na twarzy czujny wzrok babci.

– I z Mariuszem – dodała szybko, przeczuwając kolejne pytanie.

Ale Ewa nie zapytała. Przyjęła informację i skinęła głową.

– W porządku. Tylko gdyby coś się zmieniło, nie zapomnij zadzwonić.

Marysia była wdzięczna babci, że nie próbowała wypytywać, nie była wścibska i nie usiłowała wymyślać własnych teorii na temat tego, co wnuczka robi. Traktowała to jako dowód zaufania. A przecież niedawno zrobiła wiele, żeby to zaufanie utracić. Babcia jednak dotrzymywała zasad, które ustaliły wspólnie w dniu jej przeprowadzki. I Marysia także chciała ich dotrzymać. Szczerość i prawdomówność w zamian za zaufanie i tylko niezbędną kontrolę. Do pierwszej wpadki.

– Nie będzie wpadki – obiecała wtedy, patrząc babci w oczy. I zamierzała dotrzymać słowa.

Z babcią wcale nie mieszkało się tak źle. Może nie należała do osób, które często okazują uczucia, ale za to zawsze można było liczyć na poważne traktowanie, a przede wszystkim na szczerą opinię. Już kilka razy wnuczka pytała ją o radę i musiała przyznać, że chociaż opinie babci bywały niezbyt miłe, to okazywało się, że zawsze miała rację. Mówiła wprost, bez owijania w bawełnę, ale zdaniem Marysi to było lepsze niż zmiana tematu albo wymijające odpowiedzi. Na przykład od razu wyczuła, że przewodnicząca klasy jest dwulicowa i udaje miłą, a za plecami próbuje zniechęcić koleżanki do bliższej przyjaźni z Marysią. Na szczęście dziewczyna zrobiła to, co poradziła babcia. Szczera rozmowa z koleżankami wyjaśniła sprawę i teraz miała dwie nowe przyjaciółki. A przewodnicząca o dwie mniej.

– Muszę już lecieć. – Pocałowała babcię w policzek. – Bo może szkołę mam lepszą, ale akurat na polski lepiej się nie spóźniać.

– A masz czym zapłacić za tę pizzę? – Ewa wyszła za wnuczką do przedpokoju. Patrzyła, jak Marysia zakłada czerwone trampki. – Sądzisz, że to odpowiednie buty do szkoły? Za moich czasów coś takiego dziewczyna mogłaby założyć wyłącznie na lekcje wychowania fizycznego albo na spacer do lasu. Ale do szkoły?

– Mówisz, jakbyś miała sto lat. – Dziewczyna mocowała się ze sznurówką, która utknęła w bucie. Wreszcie wyciągnęła oporny sznurek i szybko zawiązała but. – Na pewno są lepsze niż dziesięciocentymetrowe szpilki mamy, prawda? – Sięgnęła po plecak z książkami. – A pizzę stawia Mariusz, bo dałam mu ściągnąć na kartkówce. Wiesz, okazuje się, że po tych poprawkowych zaliczeniach w „Słowaku” jestem całkiem dobra z chemii. Pa! Będę tak, jak mówiłam.

– Pa! – Ewa zamknęła za wnuczką drzwi. Musiała przyznać, że nawet ucieszyła ją informacja o późniejszym powrocie Marysi. Dzięki temu nie musiała gotować. Postanowiła wykorzystać ten czas i zrealizować pewien pomysł. Podeszła do telefonu i wykręciła numer.

– Dzień dobry, Krysiu – powiedziała. – Czy ty dobrze znasz tę panią, która organizuje wykłady dla seniorów?

– Katarzyna Kocela. Gratuluję! – Raz po raz przywoływała w myślach głos prowadzącej kurs. Te oczekiwane przez miesiąc słowa, uścisk dłoni i tekturowa teczka z logo firmy organizującej kurs.

Szła szybkim krokiem przez las. Spieszyła się, żeby odebrać Nikolę i Pawełka od matki. Wiedziała, że Krzysio czeka już w domu, że musi zdążyć z obiadem, zanim wróci Jarek. Dzisiaj obiad miał być szczególny, bo zamierzała powiedzieć mężowi o swoich planach. W torebce trzymała dowód na to, że udało jej się zrobić pierwszy krok – certyfikat ukończenia kursu stylizacji paznokci. I to z wynikiem bardzo dobrym. W grupie tylko trzy osoby mogły się takim pochwalić.

Była naprawdę dumna. Zadowolona z siebie. W doskonałym nastroju. Jakie to miłe uczucie – pomyślała. – Zrobiłam coś zupełnie sama i to naprawdę dobrze. Jarek musi się ucieszyć. Przecież teraz mogę zarabiać i dołożyć coś do domowej kasy. Może nie od razu będą to kokosy, ale on ciągle wypominał braki po odejściu mamy, więc wreszcie powinien być zadowolony.

Wyobrażała sobie dobry obiad, taki jak lubi – golonka i zasmażana kapusta, do tego piwo, a może nawet wypiją po kieliszku czegoś mocniejszego. W końcu mają co świętować. Będzie druga firma w domu. W myślach widziała, jak opowiada mu o wszystkim i jak razem śmieją się z tego, że udało jej się utrzymać wszystko w tajemnicy i że zrobiła taką niespodziankę.

Skorzystała ze skrótu przez pola, żeby jak najszybciej dotrzeć do domu Róży Marcisz. Niezbyt wygodnie szło się miedzą w butach na obcasie, ale przecież nie mogła założyć innych na taką uroczystość. Jeszcze tylko kawałek – pomyślała, wyciągając po raz kolejny obcas z piaszczystej dróżki między rzędami ziemniaczanych krzaków.

– Nikola, Pawełek, zbierajcie się szybciutko! – zarządziła od progu. – Dzień dobry, pani Różo, cześć, mamo!

– I jak tam, córciu? Dostałaś to świadectwo? – Zofia odłożyła robótkę i podeszła do córki.

Kasia sięgnęła do torebki i podała matce teczkę. Ta dokładnie wytarła ręce w brzeg fartucha i delikatnie wyjęła dokument.

– Zaświadcza się, że Katarzyna Kocela ukończyła… – Zaczęła głośno odczytywać jego treść, ale córka nie chciała czekać.

– Zaliczyłam egzamin na piątkę!

– Mama dostała piątkę! Mama dostała piątkę! – Nikola od razu podchwyciła usłyszaną informację i zaczęła podskakiwać z radości wokół kuchennego stołu.

– Och, córciu, nawet nie wiesz, jak się cieszę! – Zofia miała łzy w oczach. – Jak się bardzo cieszę, moje dziecko!

Katarzyna uścisnęła matkę.

– Ja też, mamo! I przyjdę jeszcze do ciebie z podziękowaniem, ale teraz muszę się zbierać, bo jak Jarek wróci, to już wszystko musi być gotowe.

– Doprawiłam ci tę golonkę, jak chciałaś. Od wczoraj leżała, dziś upiekłam. Wystarczy wrzucić do piekarnika i podgrzać. Będzie, jak Jarek lubi – zapewniła Zofia. – I kapusta też już czeka. Tylko doprawisz po swojemu.